De therapeut en de cliënt: een liefdesrelatie?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De therapeut en de cliënt: een liefdesrelatie?"

Transcriptie

1 De therapeut en de cliënt: een liefdesrelatie? Peter Rober

2 Abstract Onderzoek toont aan dat de therapeutische relatie wellicht de belangrijkste factor is die verantwoordelijk is voor therapeutische verandering. Maar wat is die relatie precies? Is de therapeutische relatie te vergelijken met een gehechtheidsrelatie, zoals tussen moeder en kind? Of is het te vergelijken met een liefdesrelatie, zoals tussen twee geliefden? Of is het helemaal iets anders? In deze workshop wordt stilgestaan bij de vraag of liefde een plaats heeft in de therapeutische relatie, en zo ja, welke soort van liefde dan wel.

3 Uitgangspunt: Wat is de therapeutische relatie precies? Speelt liefde in die relatie een rol? de eigenheid van de therapeutische relatie in de relatie- en gezinstherapie

4 Wat is liefde? En wat is de therapeutische relatie? Hoe zou je liefde omschrijven? En, hoe zou je de therapeutische relatie omschrijven?

5 Outcome onderzoek

6 De therapeutische relatie in outcome onderzoek In onderzoek (Lambert & Barley 2002) maakt men in therapeutische relatiefactoren onderscheid tussen: -Therapeutkenmerken -Facilitatieve condities (empathy, unconditional positive regard, ) -Client-therapeut relatie (alliantie, werkrelatie, ) Vooral de Rogeriaanse relatiekenmerken blijken belangrijk (empathie, echtheid, aanvaarding)

7 De therapeutische relatie in RGT Cfr. Sprenkle: Het specifieke van de therapeutische relatie in RGT: Therapeutische alliantie met alle betrokkenen, niet enkel met de geïdentificeerde patiënt. Er wordt daarbij vooral geïnvesteerd in het versterken van de band tussen de gezinsleden (en niet in het versterken van de band therapeut-patiënt)

8 Gezinstherapeuten over de therapeutische relatie In vergelijking met de Rogeriaanse aanbevelingen (empathie, echtheid, aanvaarding) die het belang van nabijheid benadrukken Gezinstherapeuten zijn behoedzaam Ze benadrukken het belang van afstand (directiviteit, neutraliteit, niet weten, ) Is er gevaar verbonden aan te veel nabijheid in therapie?

9 Risico s van liefde in de therapeutische relatie Niet enkel in RGT Bv. Sherby (in Contemporary Psychoanalysis): Risico s zijn intense moederlijk liefde en intense erotische liefde in de tegenoverdracht. Maar zeker ook in RGT: -versmelten met het systeem, -opgeslokt worden door het systeem, - Het gaat blijkbaar om het vinden van een evenwicht tussen nabijheid en afstand

10 Hechting in therapie De hechtingsrelatie is ook een relatie van evenwicht tussen nabijheid en afstand In de wereld van de RGT wordt hechting vaak niet in verband gebracht met de hechtingsrelatie tussen therapeut en cliënt, maar wel de hechtingsrelatie tussen de partners (vb. Sue Johnson, EFT) Byng Hall kijkt wel naar de therapeutische relatie als hechtingsrelatie

11 Veiligheid bieden en exploratie stimuleren Byng Hall kijkt wel naar de therapeutische relatie als hechtingsrelatie: veilige basis van waaruit men risico s kan nemen, en waar men naar kan terugkeren als de angst te groot wordt Dus twee rollen die elkaar in evenwicht houden Deze rollen zijn symbolisch aan te duiden als moeder en vaderrol

12 Andolfi: Provocation and holding De moeder en vaderrollen van de therapeut zijn ook terug te vinden bij Andolfi: Hij spreekt over holding (moeder) en provocation (vader)

13 Whitaker: liefde als dialectiek Psychotherapeutische relatie als een overdrachtsrelatie met ouder-kind kenmerken Co-therapeuten als ouderfiguren, met de twee rollen (moe-va) Liefde als dialectiek (liefde-haat): If you are free to hate, you will love more Liefde van de therapeut Learn how to be crazy, but also learn how to be smart

14 Postmoderne omschrijving van therapeutische relatie Not knowing Een niet-zo-nuttig concept -Nadruk ligt op wat het niet is (negatieve omschrijving), maar wat is het dan wel.. -Nadruk ligt op epistemologie (kennen), niet op het lichamelijk aanwezig zijn bij het gezin (o.a. emoties, spanning, waarneming, lichaam, ademhaling, )

15 Gastvrijheid in de therapeutische relatie Cfr. Derrida Ethische imperatief: Gastvrijheid als openheid voor de andere Gastvrijheid is onmogelijk. Er is altijd agressie in gastvrijheid: -agressie van de gastheer tov de gast -agressie van de gast tov de gastheer -Hoe kunnen we gastvrijheid in de praktijk zoveel mogelijk waarmaken (wetende dat we zullen mislukken)

16 Naar een conclusie 1: Liefde? Liefde als existentieel gegeven (verbinding met dood en haat) (cfr. Derrida, Andolfi, Whitaker) Belang van het onderscheid voorwaardelijkheidonvoorwaardelijkheid (cfr. Derrida)

17 Naar een conclusie 2: Liefde in de therapeutische relatie? Ik weet het niet Geloof in de liefde die aanwezig is in het gezin (cfr. Whitaker, Andolfi, ) Ongeloof in RGT als vervanging van moeder/vaderliefde (therapie als correctieve emotionele ervaring voor hechtingstekorten) (cfr. Whitaker, Andolfi, )

18 Naar een conclusie 3: Liefde in de therapeutische relatie? Therapeutische relatie als tijdelijke, voorwaardelijke hechtingsrelatie Afstandsregulatie: enerzijds grote intimiteit, maar anderzijds ook steeds voldoende afstand + separatie (cfr Byng Hall, Andolfi, Whitaker) Moeilijkste voor therapeut als persoon: liefde (erotiek) en agressie (irritatie) voelen (cfr. Whitaker, Andolfi, )

Feedback geïnformeerd werken in gezinstherapie met de assistentie van paarden. Peter Rober & Karine Van Tricht

Feedback geïnformeerd werken in gezinstherapie met de assistentie van paarden. Peter Rober & Karine Van Tricht Feedback geïnformeerd werken in gezinstherapie met de assistentie van paarden Peter Rober & Karine Van Tricht Gent, 5 februari 2015 Work in progress Met dank aan Nele Stinckens, Dave Smits, Laurence Claes

Nadere informatie

Het eerste gezinsgesprek

Het eerste gezinsgesprek Peter Rober Context, UPC KU Leuven, België Het eerste gezinsgesprek Denkmodellen Therapie als probleem oplossing Normal development Cause Solution Problem Client Cause Th Therapist as a problem solver

Nadere informatie

Als niet alleen de ziekte zich kwaadaardig toont. Frustraties van de partner. Dr AC Brouwer-Dudok de Wit, klin psycholoog/psychotherapeut

Als niet alleen de ziekte zich kwaadaardig toont. Frustraties van de partner. Dr AC Brouwer-Dudok de Wit, klin psycholoog/psychotherapeut Als niet alleen de ziekte zich kwaadaardig toont. Frustraties van de partner Dr AC Brouwer-Dudok de Wit, klin psycholoog/psychotherapeut De komende 3 kwartier Wie staat er tegenover jullie? Op welke vragen

Nadere informatie

EXPOSURE BIJ KINDEREN EN JONGEREN. Eric Heyns

EXPOSURE BIJ KINDEREN EN JONGEREN. Eric Heyns EXPOSURE BIJ KINDEREN EN JONGEREN Eric Heyns Definitie exposure Een klasse van psychotherapeutische behandelingen met als centrale element dat de patiënt wordt blootgesteld aan een situatie die negatieve

Nadere informatie

Pionieren met Cliëntenfeedback Ervaringen van hulpverleners en cliënten. Karine Van Tricht UPC KU Leuven, Context

Pionieren met Cliëntenfeedback Ervaringen van hulpverleners en cliënten. Karine Van Tricht UPC KU Leuven, Context Pionieren met Cliëntenfeedback Ervaringen van hulpverleners en cliënten Karine Van Tricht UPC KU Leuven, Context 16-12-2014 Feedback Informed Dialogical Therapy een nieuwe vorm van therapie? Het is niet

Nadere informatie

Schemagerichte cognitieve gedragstherapie; de groepspsychotherapievariant

Schemagerichte cognitieve gedragstherapie; de groepspsychotherapievariant Schemagerichte cognitieve gedragstherapie; de groepspsychotherapievariant 3 3.1 Schemagerichte cognitieve gedragstherapie in groepsverband De schemagerichte cognitieve gedragstherapie in groepsverband

Nadere informatie

Monitoring. een feedback cultuur. het NEEN van cliënten. die ruimte maakt voor. als het creëren van

Monitoring. een feedback cultuur. het NEEN van cliënten. die ruimte maakt voor. als het creëren van " Monitoring als het creëren van een feedback cultuur die ruimte maakt voor het NEEN van cliënten Studiedag De Cliënt als kompas Karine Van Tricht & Peter Rober AVC Kortenberg, 29 november 2013 Wat werkt

Nadere informatie

Alle gelukkige families lijken op elkaar, elke ongelukkige familie is ongelukkig op zijn eigen wijze. Tolstoj Anna Karenina

Alle gelukkige families lijken op elkaar, elke ongelukkige familie is ongelukkig op zijn eigen wijze. Tolstoj Anna Karenina Alle gelukkige families lijken op elkaar, elke ongelukkige familie is ongelukkig op zijn eigen wijze Tolstoj Anna Karenina Familiezorg Methode Familiezorg Relationeel werken Denken en handelen vanuit het

Nadere informatie

De verpleegkundige relatie in een residentiële setting binnen Mentalisation Based Treatment

De verpleegkundige relatie in een residentiële setting binnen Mentalisation Based Treatment De verpleegkundige relatie in een residentiële setting binnen Mentalisation Based Treatment Psychotherapeutisch Centrum Rustenburg Brugge Els Dewitte en Katrien Top 20 november 2018 Inleiding Inhoud Rustenburg

Nadere informatie

Nee, het draait hier niet alleen om u!

Nee, het draait hier niet alleen om u! Nee, het draait hier niet alleen om u! De therapeut centraal 21 september 2017 Ermelo Anton Hafkenscheid Anton Hafkenscheid Arkin/Sinai Centrum Judith Midden veertig Gescheiden, geen nieuwe partner, laag

Nadere informatie

Inhoud. Deel I Veranderen 25

Inhoud. Deel I Veranderen 25 Inhoud Inleiding Psychoanalyse in ontwikkeling 13 Deel I Veranderen 25 1 Het psychoanalytisch kader 27 1.1 Inleiding 27 1.2 Bewust-onbewust 27 1.3 Intersubjectiviteit en innerlijk werkmodel 29 1.4 Twee

Nadere informatie

Inhoud. counseling. Opleidingen, cursussen, workshops

Inhoud. counseling. Opleidingen, cursussen, workshops Inhoud counseling Opleidingen, cursussen, workshops LES 1 LES 2 GESPREKSTHERAPIE Doel van de cursus gesprekstherapie Cliëntgerichte of non-directieve therapie Therapeutische houding De psychologisch gezonde

Nadere informatie

VIB en Gehechtheid. Dorini Janssen De Rading Corinne Verheule SAV. Workshop AIT 30 mei 2016

VIB en Gehechtheid. Dorini Janssen De Rading Corinne Verheule SAV. Workshop AIT 30 mei 2016 VIB en Gehechtheid Dorini Janssen De Rading Corinne Verheule SAV Workshop AIT 30 mei 2016 Programma Wie zijn wij? VIB en Bouwstenen van hechting Hoe zie je gehechtheid in de praktijk? Wat is een hechtingsrepresentatie?

Nadere informatie

Inhoud. Een woord van dank. Voorwoord door Justine van Lawick. Proloog. Situering van de opzet van dit boek

Inhoud. Een woord van dank. Voorwoord door Justine van Lawick. Proloog. Situering van de opzet van dit boek Inhoud Een woord van dank Voorwoord door Justine van Lawick Proloog Situering van de opzet van dit boek 11 13 15 17 1 Een samenvattend overzicht van de gehechtheidstheorie 23 1.1 In den beginne is er in

Nadere informatie

Empathie in de forensische zorg anno 2019: een aspiratie voor therapeuten én cliënten? Ellen Gunst - Studiedag ITER - 31 januari 2019

Empathie in de forensische zorg anno 2019: een aspiratie voor therapeuten én cliënten? Ellen Gunst - Studiedag ITER - 31 januari 2019 : een aspiratie voor therapeuten én cliënten? Ellen Gunst - Studiedag ITER - 31 januari 2019 Inhoud Controversieel begrip Cliënt-zijde Therapeut-zijde Therapiefragment Empathie (in de forensische zorg):

Nadere informatie

Mensvisie als uitgangspunt

Mensvisie als uitgangspunt Emotionele veerkracht in psychotherapie Inhoud Voorwoord 11 Hoofdstuk 1: Mensvisie als uitgangspunt 17 Wat gebeurt er in therapie? 17 A. Mensvisie in pessotherapie 18 Belang van een mensvisie in therapie

Nadere informatie

JEUGDTRAUMA PROFESSIONAL

JEUGDTRAUMA PROFESSIONAL Module JEUGDTRAUMA PROFESSIONAL Erkende vervolgopleiding tot Jeugdtrauma Therapeut De opleiding JEUGDTRAUMA PROFESSIONAL is er voor Therapeuten die al een opleiding hebben afgerond en hun kennis en vaardigheden

Nadere informatie

Wie zijn wij? Kristof De Clercq:

Wie zijn wij? Kristof De Clercq: Wie zijn wij? Kristof De Clercq: Psychiatrisch verpleegkundige, werkzaam als afdelingshoofd van de Kinder- en Jeugdpsychiatrie AZ Nikolaas te Sint-Niklaas en voorzitter van vzw Young Horses. Zowel binnen

Nadere informatie

ALLEMAAL ANDERS EN TOCH ZO GELIJK

ALLEMAAL ANDERS EN TOCH ZO GELIJK ALLEMAAL ANDERS EN TOCH ZO GELIJK Als hulpverlener je persoonlijke ervaringen inzetten Els Verheyen en Mara Reynders GGZ Congres 2018 SOCIAAL.NET, 21/8/2018 VOLWAARDIGE CLIËNTPARTICIPATIE IS NIET EVIDENT

Nadere informatie

MBT-F in gezinnen waarbij uithuisplaatsing dreigt of heeft plaatsgevonden. Nicole Muller 8 juni 2012

MBT-F in gezinnen waarbij uithuisplaatsing dreigt of heeft plaatsgevonden. Nicole Muller 8 juni 2012 MBT-F in gezinnen waarbij uithuisplaatsing dreigt of heeft plaatsgevonden Nicole Muller 8 juni 2012 Savanna Psychotische moeder Happy family? Dilemma van uithuisplaatsen Kinderen in jeugdtehuizen 'schokkend

Nadere informatie

Reactie vanuit de psychologische praktijk M A R L E E N D E C R U Y E N A E R E I N G R I D D E B E U R M E P S Y C H O L O G E N, U Z L E U V E N

Reactie vanuit de psychologische praktijk M A R L E E N D E C R U Y E N A E R E I N G R I D D E B E U R M E P S Y C H O L O G E N, U Z L E U V E N Reactie vanuit de psychologische praktijk M A R L E E N D E C R U Y E N A E R E I N G R I D D E B E U R M E P S Y C H O L O G E N, U Z L E U V E N Twee evoluties binnen de psychologie Van een grote nadruk

Nadere informatie

ReConnect Het vertrouwen tussen kind en ouder herstellen

ReConnect Het vertrouwen tussen kind en ouder herstellen ReConnect Het vertrouwen tussen kind en ouder herstellen INFORMATIEBROCHURE VOOR OUDERS EN VERZORGERS 2 Het vertrouwen tussen kind en ouder herstellen 3 Kinderen horen thuis op te groeien. Helaas is uithuisplaatsing

Nadere informatie

Balans in evenwicht. Praktische tips voor familieleden van een palliatieve persoon. Ann Herman St. Jozefskliniek Izegem 27/09/11

Balans in evenwicht. Praktische tips voor familieleden van een palliatieve persoon. Ann Herman St. Jozefskliniek Izegem 27/09/11 Balans in evenwicht Praktische tips voor familieleden van een palliatieve persoon Historiek Binnen de werkgroep Sociaal werk van de Federatie Palliatieve Zorg werkten we geruime tijd rond de taakinhoud

Nadere informatie

Het Ontwikkelingshuis: Een kijk op de co- evolutie van kinderen en gezinnen

Het Ontwikkelingshuis: Een kijk op de co- evolutie van kinderen en gezinnen Het Ontwikkelingshuis: Een kijk op de co- evolutie van kinderen en gezinnen Greet Splingaer Congres GGZ 16-17 september 2014 Antwerpen casus 1 Een systemische kijk op groei en ontwikkeling. Ruimere kijk

Nadere informatie

Wanneer onrecht meerzijdige partijdigheid onder druk zet. Workshop Balans

Wanneer onrecht meerzijdige partijdigheid onder druk zet. Workshop Balans Wanneer onrecht meerzijdige partijdigheid onder druk zet Workshop Balans 25-10-2016 Ervaringsoefening Denk aan een situatie waarin je als counselor geconfronteerd werd met onrecht: Wat zag je? Wat voelde

Nadere informatie

Agressie bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis

Agressie bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis Agressie bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis Dr. Ad Kaasenbrood Directeur Kenniscentrum Persoonlijkheidsstoornissen Psychiater FACTteam, Pro Persona De veelkleurigheid van agressie, 17 mei 2017,

Nadere informatie

ZELF-DETERMINATIE THEORIE EN PSYCHISCH WELZIJN

ZELF-DETERMINATIE THEORIE EN PSYCHISCH WELZIJN ZELF-DETERMINATIE THEORIE EN PSYCHISCH WELZIJN Prof. Dr. Inge Antrop Dr. Katrijn Brenning MSc. Lana De Clercq Prof. Dr. Sarah De Pauw Ph.D. Lisa Dieleman Prof. Dr. Patrick Luyten Ph.D. Elien Mabbe Dr.

Nadere informatie

Onverklaarde klachten (SOLK)

Onverklaarde klachten (SOLK) Onverklaarde klachten (SOLK) de rol van de huisarts de rol van de patiënt de rol van het consult Peter Lucassen Tim olde Hartman De rol van de dokter Wat zat er in ons hoofd? Onverklaarde klachten hebben

Nadere informatie

Afdeling revalidatie. Het leefstijlprogramma

Afdeling revalidatie. Het leefstijlprogramma Afdeling revalidatie Het leefstijlprogramma Inleiding Voor u ligt de folder over het leefstijlprogramma, een onderdeel van het hartrevalidatieprogramma (leefstijl module) en uitgevoerd door de revalidatieafdeling

Nadere informatie

Emotionally focused therapy (deel 2)

Emotionally focused therapy (deel 2) Emotionally focused therapy (deel 2) In een eerder artikel voor de militairy mind heb ik geschreven over Emotionally Focused Therapy. In dat artikel heb ik toen kort uitgelegd wat EFT inhoudt en waarom

Nadere informatie

Summer University Psychoanalyse 2017

Summer University Psychoanalyse 2017 Summer University Psychoanalyse 2017 Sacha de Reuver 3 juli t/m 7 juli 2017 UvA Wat is psychoanalyse? Mensbeeld Verzameling theorieën over psychisch functioneren Therapeutisch proces Klassieke Psychoanalyse

Nadere informatie

Schematherapie in groepen

Schematherapie in groepen 11 Schematherapie in groepen.1 Inleiding schematherapie in de groep 12.2 Groepsdynamica in schemagroepstherapie 1.2.1 Startfase: sessie 1 1.2.2 Werkfase: sessie 4 15 14.2. Afrondende fase: sessie 16 18

Nadere informatie

De Prinses op de erwt Over kwetsbaarheid en veerkracht. Greet Splingaer Vzw Rapunzel

De Prinses op de erwt Over kwetsbaarheid en veerkracht. Greet Splingaer Vzw Rapunzel De Prinses op de erwt Over kwetsbaarheid en veerkracht Greet Splingaer Vzw Rapunzel Klassieke definitie van Veerkracht De mogelijkheid om fysiek en psychologisch relatief stabiel te blijven functioneren

Nadere informatie

Inhoud 20-10-2011. Gehechtheidstheorie: Cees Janssen Gevaar van chronische stress Bewijs: onderzoek Sterkenburg

Inhoud 20-10-2011. Gehechtheidstheorie: Cees Janssen Gevaar van chronische stress Bewijs: onderzoek Sterkenburg 1 Inhoud Gehechtheidstheorie: Cees Janssen Gevaar van chronische stress Bewijs: onderzoek Sterkenburg Praktijk: Tineke Pilon Consequenties voor praktijk: alles is liefde 2 Definitie Gehechtheidsband Met

Nadere informatie

Feedbackvragen bij Casus Brusjes

Feedbackvragen bij Casus Brusjes Feedbackvragen bij Casus Brusjes Vraag 1 Lees de tekst Emoties en beantwoord daarna de vraag. Zet de verschillende emoties van Kees en het zusje van Eva tegenover elkaar op het antwoordformulier. Wat kun

Nadere informatie

Voorbeeld Examen Inleiding in de Klinische Psychologie

Voorbeeld Examen Inleiding in de Klinische Psychologie Voorbeeld Examen Inleiding in de Klinische Psychologie Woord vooraf: -Het examen is vrij uitgebreid en pittig. Dit is bewust gedaan zodat u vragen heef rond verschillende onderwerpen en aspecten van de

Nadere informatie

Afscheid nemen is met zachte vingers wat voorbij is dichtdoen en verpakken in goede gedachten van herinnering.

Afscheid nemen is met zachte vingers wat voorbij is dichtdoen en verpakken in goede gedachten van herinnering. Ermelo, 3 december 2016 Lieve mensen, Elke keer wanneer ik aan mijn nieuwsbrief begin, besef ik weer, hoe snel het afgelopen half jaar voorbij is gegaan. Opnieuw staan we aan het einde van het jaar. Op

Nadere informatie

Soep van overdrachten

Soep van overdrachten Soep van overdrachten Hoe installeer je als verpleegkundige je eigen veiligheid binnen het interpersoonlijk werken met patiënten? Lode Soenens & Fre Denduyver Oostende 16/03/2016 PTC Rustenburg Kleinschalig

Nadere informatie

MENTALE VEERKRACHT. Schokdemper tegen werkdruk, depressie en burn-out INHOUD POLL WAT IS VOLGENS JOU DE GROOTSTE DREIGING VOOR BURN OUT?

MENTALE VEERKRACHT. Schokdemper tegen werkdruk, depressie en burn-out INHOUD POLL WAT IS VOLGENS JOU DE GROOTSTE DREIGING VOOR BURN OUT? MENTALE Schokdemper tegen werkdruk, depressie en burn-out INHOUD Enkele cijfers Onze schokdemper: MENTALE Hoe onderhoud ik mijn veerkracht? (deel 1) Hoe kan de organisatie ondersteunend werken? Hoe onderhoud

Nadere informatie

Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen

Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen Dialectische Gedrags Therapie 2 1. Voor wie? Deze brochure geeft informatie over Dialectische Gedragstherapie (DGT).

Nadere informatie

Therapeutische relatie en herstellen breuken. Workshop van de training Geïntegreerde Richtlijnbehandeling Persoonlijkheidsstoornissen

Therapeutische relatie en herstellen breuken. Workshop van de training Geïntegreerde Richtlijnbehandeling Persoonlijkheidsstoornissen Therapeutische relatie en herstellen breuken Workshop van de training Geïntegreerde Richtlijnbehandeling Persoonlijkheidsstoornissen Inhoud Workshop Deze workshop gaat over de verschillende klinische processen

Nadere informatie

Te verschijnen in Systeemtherapie, maart 2015, 27(1),

Te verschijnen in Systeemtherapie, maart 2015, 27(1), Te verschijnen in Systeemtherapie, maart 2015, 27(1), 49-53. Attachment-focused family therapy, niveau 2 Vierdaagse training door Daniel Hughes, georganiseerd door de Stichting EFT Nederland [Nieuwegein,

Nadere informatie

RELATIECOACHING VOOR VERNIEUWENDE RELATIE-ATTITUDES EN -COMPETENTIES

RELATIECOACHING VOOR VERNIEUWENDE RELATIE-ATTITUDES EN -COMPETENTIES BLOSSOM RELATIECOACHING VOOR VERNIEUWENDE RELATIE-ATTITUDES EN -COMPETENTIES ONTWIKKELING EN ZELFLEIDERSCHAP VOOR PERSOONLIJKE EN ZAKELIJKE RELATIES ZONDER MASKERS TO LOVE ONESELF IS THE BEGINNING OF A

Nadere informatie

Infant Mental Health

Infant Mental Health Infant Mental Health WAIMH Vlaanderen wants you! WAIMH Vlaanderen VZW Draagvlak uitbouwen voor IMH professionals 16 november 2017 20u Antwerpen www.waimh-vlaanderen.be Ik zie u graag Motherhood constellation

Nadere informatie

Emoties, wat is het signaal?

Emoties, wat is het signaal? Emoties, wat is het signaal? Over interpretatie en actieplan dr Frits Winter Functie van Emoties Katalysator, motor achter gedrag Geen emoties, geen betrokkenheid, geen relaties Te veel emoties, te veel

Nadere informatie

PSYCHOTHERAPIE AUTISME

PSYCHOTHERAPIE AUTISME PSYCHOTHERAPIE AUTISME www.hetraster.be Wat is psychotherapie? Het Raster biedt naast andere vormen van hulp- en dienstverlening ook psychotherapie aan voor personen met autisme en hun omgeving. Psychotherapie

Nadere informatie

Welkom bij de workshop: De Provocatieve Ontsnapping

Welkom bij de workshop: De Provocatieve Ontsnapping Welkom bij de workshop: De Provocatieve Ontsnapping Hoe de provocatieve stijl heilzaam kan zijn voor coach én cliënt Freek Sarink Sarink Coaching en Therapie Even voorstellen Freek Sarink: psycholoog,

Nadere informatie

Omgaan met de Onzichtbare Gevolgen van hersenletsel

Omgaan met de Onzichtbare Gevolgen van hersenletsel Omgaan met de Onzichtbare Gevolgen van hersenletsel Workshop symposium NAH netwerk Iris Versteijnen (orthopedagoog) Nonja van Grinsven (GZ-psycholoog / orthopedagoog) Ruth Kempers (verpleegkundige expert

Nadere informatie

Gedragenheid binnen de organisatie

Gedragenheid binnen de organisatie Gedragenheid binnen de organisatie Het inbedden van ICHV binnen een reguliere werking op voorwaarde dat deze als hefboom dient om de integrale werking te voorzien van een breed gedragen interculturalisering.

Nadere informatie

Vlot trekken van vastlopende CGT-behandelingen: de grootste gemene delers. Anton Hafkenscheid Jan Bernard

Vlot trekken van vastlopende CGT-behandelingen: de grootste gemene delers. Anton Hafkenscheid Jan Bernard Vlot trekken van vastlopende CGT-behandelingen: de grootste gemene delers Anton Hafkenscheid Jan Bernard CGT: Klassieke hulpverleningssituatie Expert Leidt Vriendelijk Leek Volgt Vriendelijk CGT: Doceren

Nadere informatie

Deeltijdbehandeling groep 2

Deeltijdbehandeling groep 2 Patiënteninformatie Deeltijdbehandeling groep 2 rkz.nl Inleiding Groep 2 vindt plaats op dinsdag en donderdag op de Psychotherapeutische Deeltijd van het, Beverwijk. Voor wie? U bent verwezen naar de psychotherapeutische

Nadere informatie

DE KRACHT VAN VERBINDING. Terugkoppeling Ideeën om het natuurlijk netwerk te versterken. Workshop 3

DE KRACHT VAN VERBINDING. Terugkoppeling Ideeën om het natuurlijk netwerk te versterken. Workshop 3 DE KRACHT VAN VERBINDING Terugkoppeling Ideeën om het natuurlijk netwerk te versterken Workshop 3 HERSTEL GEEFT HOOP. HOOP OP EEN ZINVOL LEVEN Verbinding maken Stellingenspel Akkoord! of Niet akkoord!

Nadere informatie

Scheiding en kinderen

Scheiding en kinderen Scheiding en kinderen Dat ik van mijn vader hou, Doet moeder soms verdriet En dat ik van mijn moeder hou Dat weet mijn vader niet. Zo draag ik mijn geheimen mee En loop van hier naar daar. Nog altijd hou

Nadere informatie

KLEURRIJKE EMOTIES psychologie en kleur

KLEURRIJKE EMOTIES psychologie en kleur KLEURRIJKE EMOTIES psychologie en kleur Iedere ouder zal het volgende herkennen: de blauwe en rode potloden uit de kleurdozen van kinderen zijn altijd het eerst op. Geel roept aanvankelijk ook warme gevoelens

Nadere informatie

Medisch/psychiatrische kijk: (Systeem)therapeutische kijk. expertpositie. consulentpositie. contingentie ( circulair ) causaliteit ( lineair )

Medisch/psychiatrische kijk: (Systeem)therapeutische kijk. expertpositie. consulentpositie. contingentie ( circulair ) causaliteit ( lineair ) Medisch/psychiatrische kijk: (Systeem)therapeutische kijk expertpositie consulentpositie causaliteit ( lineair ) contingentie ( circulair ) controle consensus individueel focus interpersoonlijk focus Twee

Nadere informatie

Oplossingsgericht werken: simpel maar niet gemakkelijk

Oplossingsgericht werken: simpel maar niet gemakkelijk Oplossingsgericht werken: simpel maar niet gemakkelijk Oplossingsgericht Werken = Denken in oplossingen In de praktijk van de mantelzorger / vrijwilliger Het enige dat een oplossingsgerichte werker moet

Nadere informatie

Zorgmodule Individuele Psychomotorische Therapie (IPMT)

Zorgmodule Individuele Psychomotorische Therapie (IPMT) Zorgmodule Individuele Psychomotorische Therapie (IPMT) Zorgaanspraak: Zorgaanbieder: Jeugdhulp Accommodatie Zorgaanbieder Individueel Entréa HULPVRAAG Doelgroepen De doelgroep bestaat uit normaal begaafde

Nadere informatie

De aanloop naar opname

De aanloop naar opname De aanloop naar opname Dementie is een proces dat een uiterst lange aanloopperiode kent tot opname in een zorginstelling. Vaak is de ziekte al lang aanwezig voordat men daadwerkelijk in de gaten krijgt

Nadere informatie

Reflectie. Samenvatting. Inleiding. Annemarie Snijder *

Reflectie. Samenvatting. Inleiding. Annemarie Snijder * Reflectie Een beschouwing over de visie van Susan Johnson c.s. over de integratie van seksualiteit en hechting in de emotionally-focused partnerrelatietherapie Annemarie Snijder * Samenvatting In een recent

Nadere informatie

1.Een te hoge EE. 2.Te veel regels; machtsstrijd i.p.v. therapie. Studiedag dubbel diagnose. Geboeid door complexiteit.

1.Een te hoge EE. 2.Te veel regels; machtsstrijd i.p.v. therapie. Studiedag dubbel diagnose. Geboeid door complexiteit. Studiedag dubbel diagnose Geboeid door complexiteit 25 OKTOBER 2011 DUBBEL DIAGNOSE PATIËNTEN DE OUTLAWS VAN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG STEVE SERCU VALKUILEN VOOR DE HULPVERLENERS Expressed Emotion

Nadere informatie

C.S. Lewis. Verdriet, dood en geloof. Franeker: Van Wijnen, 2001.

C.S. Lewis. Verdriet, dood en geloof. Franeker: Van Wijnen, 2001. Niemand heeft mij ooit verteld, dat verdriet hetzelfde gevoel geeft als angst. Ik ben niet bang, maar de gewaarwording is dezelfde als bij bang zijn. Hetzelfde nerveuze gevoel in de maag, dezelfde rusteloosheid.

Nadere informatie

Systemisch kijken, werken en (be)handelen De systeemtherapeut en de systeemtherapeutisch werker

Systemisch kijken, werken en (be)handelen De systeemtherapeut en de systeemtherapeutisch werker Systemisch kijken, werken en (be)handelen De systeemtherapeut en de systeemtherapeutisch Systeemtherapeut en systeemtherapeutisch De systeemtherapeutische aanpak Een probleem of een (psychische) klacht

Nadere informatie

Lezing van het Paasevangelie naar Johannes 20 : 1-18

Lezing van het Paasevangelie naar Johannes 20 : 1-18 1 e Paasdag 2016 Stap voor stap op weg naar Pasen Lezing van het Paasevangelie naar Johannes 20 : 1-18 Afgelopen vrijdag, Goede Vrijdag, hebben we stilgestaan bij de weg die Jezus is gegaan, zijn kruisweg,

Nadere informatie

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan De zorg en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking moet erop gericht zijn dat de persoon een optimale kwaliteit

Nadere informatie

EMOTIONALLY FOCUSED COUPLES THERAPY EXTERNSHIP. en ADVANCED TRAINING. s-hertogenbosch. 10 juni tot en met 13 juni 2009

EMOTIONALLY FOCUSED COUPLES THERAPY EXTERNSHIP. en ADVANCED TRAINING. s-hertogenbosch. 10 juni tot en met 13 juni 2009 EMOTIONALLY FOCUSED COUPLES THERAPY 2009 EXTERNSHIP (BASISOPLEIDING) ADVANCED TRAINING (VERVOLGOPLEIDING) IN SAMENWERKING MET PSYRAAD EN DE REINIER VAN ARKEL GROEP s-hertogbosch 10 juni tot met 13 juni

Nadere informatie

If you confirm that the file is coming from a trusted source, you can send the following SHA-256 hash value to your admin for the original file.

If you confirm that the file is coming from a trusted source, you can send the following SHA-256 hash value to your admin for the original file. This file has been cleaned of potential threats. If you confirm that the file is coming from a trusted source, you can send the following SHA-256 hash value to your admin for the original file. 195dc5f495a67b73495fcd90498007fb670f110bd48d944f388e5aa8526e6dfe

Nadere informatie

Project Tabaco. (Filippijnen)

Project Tabaco. (Filippijnen) Project Tabaco (Filippijnen) 1 Iedereen is wel eens somber of in de war. Wie heeft al niet eens een dipje? Maar pas wanneer deze gevoelens in hevige mate voorkomen en men niet meer gewoon kan functioneren

Nadere informatie

Alliantie in Beeld. Het observeren van de werkrelatie tussen hulpverlener en gezin in de (ambulante) gezinsbehandeling. Studiedag AIT 19 november 2018

Alliantie in Beeld. Het observeren van de werkrelatie tussen hulpverlener en gezin in de (ambulante) gezinsbehandeling. Studiedag AIT 19 november 2018 Alliantie in Beeld Het observeren van de werkrelatie tussen hulpverlener en gezin in de (ambulante) gezinsbehandeling Studiedag AIT 19 november 2018 Marianne Welmers van de Poll Social Work / Lectoraat

Nadere informatie

Communicatiekit Leren en Verbeteren met Ervaringen

Communicatiekit Leren en Verbeteren met Ervaringen Communicatiekit Leren en Verbeteren met Ervaringen Toolkit communicatie is bedoeld voor iedereen die hieraan kan en wil bijdragen: van gemeenten tot jeugdhulpaanbieders en van cliënt- en brancheorganisaties

Nadere informatie

Kinderen voorbij de echtscheiding. Niet alles begrijpen is nodig, wél je plaats (terug)vinden A. Lampo

Kinderen voorbij de echtscheiding. Niet alles begrijpen is nodig, wél je plaats (terug)vinden A. Lampo Kinderen voorbij de echtscheiding Niet alles begrijpen is nodig, wél je plaats (terug)vinden A. Lampo Leven is veranderen L amour est éternel... tant qu il dure (Sacha Guitry) L amour est éternel... tant

Nadere informatie

The long and winding road 15 jaar I.T.E.R. wat werkt in therapie? Kris Vanhoeck 7 maart 2013

The long and winding road 15 jaar I.T.E.R. wat werkt in therapie? Kris Vanhoeck 7 maart 2013 The long and winding road 15 jaar I.T.E.R. wat werkt in therapie? Kris Vanhoeck 7 maart 2013 1 15 jaar op weg Enkele gedateerde herinneringen: No cure no care but control Niet behandelen maar managen een

Nadere informatie

Korte module: Attachment Based Family Therapy (ABFT)

Korte module: Attachment Based Family Therapy (ABFT) Korte module: Attachment Based Family Therapy (ABFT) PEDAGOGISCH PROFIEL 1. INLEIDING Het ABFT protocol van Guy Diamond werd ontwikkeld om een kortdurende interventie op te zetten bij de doelgroep van

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 13 Inleiding 15

Inhoud. Voorwoord 13 Inleiding 15 Inhoud Voorwoord 13 Inleiding 15 1 Een eerste oriëntatie 21 1 Algemene situering 21 2 Psychodynamische psychotherapie 29 3 De invloed van de setting 35 4 Steunende en ontdekkende groepstherapie 36 5 Daar

Nadere informatie

Las PSYCHOLOOG ZORGATELIER FAMILIEZORG

Las PSYCHOLOOG ZORGATELIER FAMILIEZORG Las PSYCHOLOOG ZORGATELIER FAMILIEZORG Las PSYCHOLOOG Sylvia Las en Babette Miseré Ervaart U psychische problemen waar u zelf niet uitkomt? Bent u op zoek naar een psycholoog bij u in de buurt? Las Psycholoog

Nadere informatie

Grenzen en mogelijkheden van een samenwerkingsverband vanuit het perspectief van leidinggevenden

Grenzen en mogelijkheden van een samenwerkingsverband vanuit het perspectief van leidinggevenden Grenzen en mogelijkheden van een samenwerkingsverband vanuit het perspectief van leidinggevenden Dr. An Haekens Overzicht Inleiding: afbakening van thema Spiritualiteit: wiens zorg? Coöperatief- complementair

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 13. 1 Inleiding in de sociotherapie 15. 2 Het werkterrein van de sociotherapeut 41. 3 Sociotherapie in Nederland 61

Inhoud. Inleiding 13. 1 Inleiding in de sociotherapie 15. 2 Het werkterrein van de sociotherapeut 41. 3 Sociotherapie in Nederland 61 Inhoud Inleiding 13 1 Inleiding in de sociotherapie 15 1.1 Inleiding 15 1.2 Geschiedenis van de omgang met mensen met abnormaal gedrag 15 1.2.1 Oudheid 15 1.2.2 Middeleeuwen, 500-1500 16 1.2.3 Renaissance

Nadere informatie

Ter Berken. Context: Volgorde: - Eetstoornissen - Vrouwen 15j-40j - Eigen keuze voor opname - Groepstherapie

Ter Berken. Context: Volgorde: - Eetstoornissen - Vrouwen 15j-40j - Eigen keuze voor opname - Groepstherapie Ter Berken Context: - Eetstoornissen - Vrouwen 15j-40j - Eigen keuze voor opname - Groepstherapie Volgorde: - Verpleegkundige - Psychologe - Psychomotorisch therapeute Verpleegkundige verzorging - Neutrale

Nadere informatie

Hechting en differentiatie in hetzelfde bed. Ilse Penne Psycholoog Seksuoloog -systeemtherapeut

Hechting en differentiatie in hetzelfde bed. Ilse Penne Psycholoog Seksuoloog -systeemtherapeut Hechting en differentiatie in hetzelfde bed Ilse Penne Psycholoog Seksuoloog -systeemtherapeut Disclosure belangen spreker 1 aspect van sekstherapie Wat is intimiteit? Hoe bevorder je intimiteit in therapie?

Nadere informatie

DE INTEGRITEITSCODE VAN DE GEWIJDE REIS

DE INTEGRITEITSCODE VAN DE GEWIJDE REIS DE INTEGRITEITSCODE VAN DE GEWIJDE REIS Om deelnemers in een veilige setting te kunnen begeleiden, heeft De Gewijde Reis een integriteitscode opgesteld voor begeleider en deelnemer, door ons ook wel de

Nadere informatie

De kracht van Houd me Vast. Pieter Dingemanse en Karin Wagenaar NVRG 20 september, 2013

De kracht van Houd me Vast. Pieter Dingemanse en Karin Wagenaar NVRG 20 september, 2013 De kracht van Houd me Vast Pieter Dingemanse en Karin Wagenaar NVRG 20 september, 2013 Ervaring met Houd me vast : een echtpaar Wat is Houd me vast? Programma van 8 x 2 uur. Heldere structuur EFT proces

Nadere informatie

HOOGSENSITIVITEIT BIJ KINDEREN

HOOGSENSITIVITEIT BIJ KINDEREN HOOGSENSITIVITEIT BIJ KINDEREN Reinhilde Vermeulen 1. Inleiding: hooggevoeligheid Pionier: Elaine N. Aron en Arthur Aron Begrip HSP in 1997 geïntroduceerd in de wetenschappelijke literatuur Uitgangspunt:

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Ik hoop voor u dat u ooit eens flink verliefd bent geweest. Niet zo n beetje van: die of die vind ik best aardig. Misschien wordt dat nog wel eens wat

Nadere informatie

1 Inleiding en situering De prille interactie 15. Inhoud. inhoud. Het ontstaan van de gehechtheidsrelatie

1 Inleiding en situering De prille interactie 15. Inhoud. inhoud. Het ontstaan van de gehechtheidsrelatie Inhoud 1 Inleiding en situering 11 Erik De Belie & Filip Morisse 2 De prille interactie 15 Het ontstaan van de gehechtheidsrelatie Nicole Vliegen Situering en samenvatting 15 2.1 Inleiding 16 2.2 De gehechtheidstheorie

Nadere informatie

OMGAAN MET DE DIAGNOSE EN DE BEHANDELING HOE MOET HET NU VERDER?

OMGAAN MET DE DIAGNOSE EN DE BEHANDELING HOE MOET HET NU VERDER? OMGAAN MET DE DIAGNOSE EN DE BEHANDELING HOE MOET HET NU VERDER? KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_alg_009 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Moet ik veel weten over de behandeling? 3 03 Hoe kan ik goed voor mezelf

Nadere informatie

Academisch Centrum voor Praktische Theologie

Academisch Centrum voor Praktische Theologie 2010-2011 Academisch Centrum voor Praktische Theologie Is spirituele zorg de unieke taak van pastores of behoort het ook tot het werkterrein van de psycholoog? Weten we van elkaar wat we doen met betrekking

Nadere informatie

Woonadres :. E-mail:.

Woonadres :. E-mail:. Gegevens van (aangemeld) kind en ouder(s)/verzorger(s) Naam kind :. Geslacht: M / V Geboortedatum: Woonadres :. Postcode :.. Woonplaats :.. Tel.nr(s).:...... E-mail:. Naam vader:. Naam moeder:. Geboortedatum:../../..

Nadere informatie

Thema van de dag; Emotieregulatie bij het kind, in de context van het systeem waarin het leeft.

Thema van de dag; Emotieregulatie bij het kind, in de context van het systeem waarin het leeft. Schrijf je nu in voor de landelijke Sherborne studiedag op woensdag 4 oktober 2017. Thema van de dag; Emotieregulatie bij het kind, in de context van het systeem waarin het leeft. Locatie: wijkgebouw de

Nadere informatie

Waarom Running Therapie?

Waarom Running Therapie? Ben jij een vreugdevolle looptrainer of fysiotherapeut en zoek je naar verdieping om jouw lopers en patiënten meer te kunnen geven dan alleen een schema? Dan is deze unieke bijscholing absoluut iets voor

Nadere informatie

om innerlijke rijkdom en vrijheid te creëren

om innerlijke rijkdom en vrijheid te creëren tips 11 om innerlijke rijkdom en vrijheid te creëren Mandy Israel Fantastisch dat je dit ebook hebt aangevraagd! Ontbreekt er wat in je leven? Voel je je niet voldaan? Wil jij RIJK zijn? Rijkdom gaat voor

Nadere informatie

Hemels Huwelijka. Ontdek hoe je samen gelukkig oud wordt. Willem en Marian de Vink

Hemels Huwelijka. Ontdek hoe je samen gelukkig oud wordt. Willem en Marian de Vink Hemels Huwelijka Ontdek hoe je samen gelukkig oud wordt Willem en Marian de Vink Hemels Huwelijk - Ontdek hoe je samen gelukkig oud wordt Tekst: Willem en Marian de Vink Illustraties: Willem de Vink Strips:

Nadere informatie

Webinar. Thema: conflictscheiding

Webinar. Thema: conflictscheiding Webinar Thema: conflictscheiding Welkom Cindy de Rijke Kompaan en De Bocht Ouderschapsbemiddelaar Peter Verbeeten Instituut voor Maatschappelijk werk medewerker kinderen en scheiden Tijdens de webinar

Nadere informatie

Delfin EMDR en hypnotherapie cognitieve therapie Page 1 of 5

Delfin EMDR en hypnotherapie cognitieve therapie Page 1 of 5 Delfin EMDR en hypnotherapie cognitieve therapie Page 1 of 5 DE THEORIE DE PRAKTIJK OVEREENKOMSTEN Cognitieve therapie Naast een paar grote verschillen heeft de moderne hypnotherapie veel overeenkomsten

Nadere informatie

De plaats van kinderen binnen de gezinstherapie.

De plaats van kinderen binnen de gezinstherapie. Universiteit Gent Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Academiejaar 2011-2012 Eerste Examenperiode De plaats van kinderen binnen de gezinstherapie. Masterproef neergelegd tot het behalen

Nadere informatie

Trauma behandelen, je kan het niet alleen

Trauma behandelen, je kan het niet alleen Trauma behandelen, je kan het niet alleen TRTC congres, 21 september 2017 Karin Wagenaar Wagenaar Psychotherapie, Utrecht Trauma is violation of human connection, Judith Herman uit mijn aantekeningen...

Nadere informatie

Psychotherapie. Domus Medica 12 april 2017

Psychotherapie. Domus Medica 12 april 2017 Psychotherapie Domus Medica 12 april 2017 Dr. Christy Sempels Psychiater-Psychoanalytisch psychotherapeut Afdelingspsychiater (GO en SBR) UPC ST Kamillus Bierbeek Mobiele 2B Team Oude Baan Leuven Lid sectie

Nadere informatie