Zorgmodule Individuele Psychomotorische Therapie (IPMT)

Transcriptie

1 Zorgmodule Individuele Psychomotorische Therapie (IPMT) Zorgaanspraak: Zorgaanbieder: Jeugdhulp Accommodatie Zorgaanbieder Individueel Entréa HULPVRAAG Doelgroepen De doelgroep bestaat uit normaal begaafde jeugdigen van 6 tot 18 jaar, woonachtig in Gelderland- Zuid. De jeugdige heeft problemen in zijn sociale, cognitieve, emotionele en/of gedragsmatige functioneren. De problematiek van de jeugdige is herkenbaar aan ongewenst gedrag in de vorm van bijvoorbeeld agressie, pesten en gepest worden, teruggetrokken gedrag, weglopen, claimgedrag, schoolverzuim, oppositioneel gedrag en een dreigende maatschappelijke ontsporing. Ten grondslag hieraan kunnen liggen (een combinatie van): - problematische thuissituatie; - (neuropsychiatrische) ontwikkelingsstoornissen (ADHD, PDD-NOS); - leerstoornissen; - hechtingsstoornissen; - identiteitsproblematiek; - stemmingsproblematiek; - angstproblematiek; - PTSS; - aanpassingsproblemen; - sociaal disfunctioneren; - randpsychiatrische problematiek. De jeugdige is via de louter verbaal-cognitieve benadering moeilijk beïnvloedbaar en heeft baat bij een meer fysiek-ervaringsgerichte behandelwijze, waarbij lichamelijkheid en bewegen als aangrijpingspunt dienen tot groei, ontwikkeling en gedragsveranderingen. Voorts is de module PMT bedoeld voor observatiediagnostiek bij de jeugdige bij wie nog onvoldoende bekend is over het ontwikkelingsniveau en de leerstijl om vast te kunnen stellen bij welke zorgmodule(n) de jeugdige gebaat zou zijn. Het betreft hier jeugdigen over wie vermoedens, twijfels of vragen zijn omtrent de sociale, emotionele en/of gedragsmatige ontwikkeling, en/of omtrent sociale, emotionele of gedragsproblemen die reden zijn tot zorg. Doelstellingen Binnen deze zorgmodule worden de doelen vastgesteld door de jeugdige, zijn ouder(s), de behandelverantwoordelijke en de casemanager van BJz. De doelen uit de indicatiestelling vormen daarbij het uitgangspunt. Deze doelen zijn toegesneden op de specifieke situatie van de jeugdige, en dus per casus verschillend. De doelen die in deze module gesteld worden, zijn veelal afkomstig uit de

2 KWIS-domeinen lichaam, cognitie, emotie, persoonlijkheid, gedrag en omgeving en zijn geformuleerd in eindtermen per KWIS-domein. Voorbeelden van doelen zijn: Lichaam - de jeugdige kan zich ontspannen; - de jeugdige is zich bewust van zijn lichaam (lichaamssignalen). Cognitie - de jeugdige heeft een reëel beeld van zijn eigen mogelijkheden; - de jeugdige is in staat op ontwikkelingsadequaat niveau te denken in termen van oorzaak en gevolg; - de jeugdige heeft voldoende probleembesef. Emotie - de jeugdige (h)erkent emoties en kan er adequaat mee omgaan; - er is voldoende inzicht in de emotionele ontwikkeling van de jeugdige en er zijn voorstellen gedaan hoe ontwikkelingsmogelijkheden kunnen worden geoptimaliseerd. Persoonlijkheid - de jeugdige heeft voldoende zelfvertrouwen; - de jeugdige heeft een reëel en positief zelfbeeld; - de jeugdige ontwikkelt een eigen identiteit; - de jeugdige heeft een reëel besef van normen en waarden. Gedrag - er is voldoende inzicht in de gedragsmatige ontwikkeling van de jeugdige en er zijn voorstellen gedaan hoe ontwikkelingsmogelijkheden kunnen worden geoptimaliseerd; - de jeugdige is voldoende weerbaar; - de jeugdige heeft controle over zijn gedrag; - de jeugdige heeft voldoende conflict-/probleemoplossend vermogen. Omgeving - de jeugdige kan adequaat contacten leggen en onderhouden met leeftijdgenoten en volwassenen, inclusief de eigen gezinsleden; - de jeugdige beschikt over voldoende en adequate sociale vaardigheden; - de jeugdige heeft vertrouwen in leeftijdgenoten en volwassenen; - de jeugdige heeft voldoende zicht op interacties met de omgeving. Indicaties en contra-indicaties Indicaties: - de jeugdige is 6 tot 18 jaar en afkomstig uit Gelderland-Zuid; - de jeugdige heeft problemen in zijn sociale, emotionele, cognitieve en/of gedragsmatige functioneren; - de jeugdige is via de louter verbaal-cognitieve benadering moeilijk beïnvloedbaar en heeft baat bij een meer fysiek-ervaringsgerichte behandelwijze; - er bestaan vermoedens, twijfels of vragen omtrent de sociale, emotionele en/of gedragsmatige ontwikkeling van de jeugdige en/of er bestaat zorg omtrent sociale, emotionele of gedragsproblemen van de jeugdige. Er is echter nog onvoldoende bekend over het ontwikkelingsniveau om vast te kunnen stellen bij welke zorgmodule(n) de jeugdige gebaat is.

3 Contra-indicaties: - de jeugdige en/of ouder(s) zijn niet gemotiveerd; - de jeugdige ontbeert een steunende leefsituatie; - er is sprake van een overmatige betrokkenheid van ouders, waardoor de jeugdige onvoldoende ruimte krijgt om een exclusief therapeutisch contact op te bouwen; - de jeugdige volgt een andere vorm van therapie die zich slecht verhoudt tot PMT; - er is sprake van ernstige psychiatrische problematiek of verslavingsproblematiek die een ontwrichtende uitwerking heeft op het functioneren van de jeugdige en waarvoor onvoldoende expertise en behandelmogelijkheden aanwezig zijn; - er is bij de jeugdige sprake van te moeilijk hanteerbaar gedrag; - de jeugdige heeft een dusdanige ontwikkelingsstoornis dat contact met zichzelf of de ander niet mogelijk is en waardoor ook geen perspectief ervaren kan worden; - de jeugdige kan de therapie niet regelmatig bereiken; - er is bij de jeugdige sprake van een IQ < 80. HULPAANBOD Visie Een jeugdige heeft recht op (geïndiceerde) jeugdzorg wanneer dit noodzakelijk wordt geacht voor zijn ontwikkeling. De zorg dient zo tijdig mogelijk plaats te vinden, zo licht mogelijk van aard te zijn, zo kort mogelijk te duren en zo dicht mogelijk bij huis geboden te worden Uitgangspunten hierbij zijn: - de PMT dient een plaats te zijn of te worden, waar de jeugdige voldoende veiligheid en betrokkenheid ervaart om te werken aan lastige en confronterende zaken in zijn leven; - voorwaarde voor de hulpverlening is een basis van vertrouwen. Het opbouwen van een werkrelatie met de jeugdige vormt het eerste doel; - omdat het hier gaat om jeugdigen die via louter cognitief-verbale interventies niet genoeg te helpen en te beïnvloeden zijn, maakt de psychomotorisch therapeut gebruik van het bewegen en van de lichamelijkheid als medium; - de therapeut gaat een individuele therapeutische relatie aan met de jeugdige en tracht de klachten en symptomen of de veronderstelde achterliggende intrapsychische problematiek systematisch zodanig te beïnvloeden dat er veranderingsprocessen in gang worden gezet op het gebied van handelen, denken en voelen, opdat de ontwikkeling(smogelijkheden) van de jeugdige worden geoptimaliseerd; - de therapeut werkt vraaggericht en kan bij diverse psychotherapeutisch referentiekaders aansluiten, waarbij de jeugdige de mogelijkheid wordt geboden groei en ontwikkeling te ervaren onder de meest gunstige condities (context therapeutische sessie); - in eerste instantie wordt gewerkt binnen de therapeutische setting. In tweede instantie ligt het accent op het uitbreiden van de positieve veranderingen naar thuis, school en/of leefgroep (transferfase). Rol en houding therapeut. De rol en houding van de therapeut kenmerken zich door: - empathie en aandacht; - vertrouwelijkheid; - onvoorwaardelijke acceptatie van de jeugdige; - congruentie en betrouwbaarheid;

4 - steun en coaching; - begrip; - induceren van hoop op verandering. De module PMT krijgt gestalte in de therapeutische relatie tussen de therapeut en de jeugdige. In de eerste fase van de therapie staat het vestigen van een basisrelatie voorop. De module PMT wordt standaard ingezet naast een of meerdere andere modules, conform de visie van Entréa. Het procesmatige verloop van de therapie wordt gedeeld met de behandelaar(s) van de tevens ingezette module(s). De therapeuten hebben op regelmatige basis intervisie met vakgenoten PMT van andere instellingen. Er zijn 3 varianten binnen de zorgmodule PMT, te weten: - individuele psychomotorische therapie (IPMT) - groeps psychomotorische therapie (groepspmt) - psychomotorische gezinstherapie (PMGT), in combinatie met de module gezinstherapie. Methodiek In de praktijk komt het er op neer dat de PMT-er in de dagelijkse uitvoering eclectisch werkt en elementen uit diverse psychotherapeutische theorieën zal toepassen en combineren, zoals de psychodynamische, de systeem-, de gedragstherapeutische en de Rogeriaanse theorie. De methodiek zal variëren afhankelijk van de problematiek en het proces. Voorbeelden zijn: oplossingsgericht werken, ervaringsgericht leren, inzichtelijk leren, conflictgericht werken en competentiegericht werken. PMT vindt plaats in een ruimte die uitnodigt tot bewegen. Er wordt in de therapie gebruik gemaakt van spel - en sportactiviteiten, lichaamsgerichte oefenvormen, dans, ontspanning, activiteiten zowel binnen als buiten de therapieruimte. De kernactiviteiten tijdens de sessies wisselen tussen: - doen. De jeugdige worden werkvormen aangeboden gericht op oefenen, ervaren en/of inzicht. Belangrijk doel dat daarmee wordt beoogd is het ontwikkelen van gedragsalternatieven. De interventies zijn vaak gericht op de lichaamsbeleving en het handelen in bewegingssituaties. Bijvoorbeeld: spelen om contact en vertrouwen te krijgen in eigen mogelijkheden en in de ander; sport- en spelactiviteiten gericht op impulsregulatie, ontspanning, omgaan met frustratie enz. - voelen/ervaren. De jeugdige doet positieve ervaringen in beweging of middels het eigen lichaam, waarbij de ervaringen ebsproken worden, zodat deze betekenis krijgen in het kader van de leerdoelen van de jeugdige. - praten. Met de jeugdige wordt besproken hoe het gaat, wat er binnen en buiten de therapie gebeurt, wat hij verwacht en over wat lukt en mislukt; - denken. De jeugdige wordt uitgenodigd na te denken over wat hij zelf wil, wat de omgeving wil, hoe hij bepaalde dingen meestal doet en hoe hij deze dingen beter of handiger zou kunnen doen; De module PMT is grofweg onder te verdelen in 4 fases: - observatie / diagnostiek; - motivatie; - doelrealisatie binnen de therapeutische setting;

5 - transferfase. Voor verdere informatie over methodische uitgangspunten en theoretische achtergronden wordt verwezen naar de onderstaande literatuur: - J. de Lange. Een vak apart. Artikel over psychomotorische therapie t Web, Netwerk rondom Bewegen. - NVPMT beroepsprofiel. - Tijdschrift voor Vaktherapie, ISSN Duur en frequentie De duur van de behandeling is afhankelijk van de ontwikkeling van de jeugdige. Gemiddeld genomen wordt de therapie aangegaan voor een periode van een jaar. De duur van behandeling is mede afhankelijk van het behalen van de behandeldoelstellingen en van de hulpvragen van de jeugdige, ouders en/of eventuele andere betrokkenen. Voor verlenging van de module is ieder jaar een herindicatie van BJZ nodig. Voorwaarde is dat er geen reden is voor vroegtijdige beëindiging. Bij aanvang van de therapie wordt afgesproken hoelang de therapie (naar alle waarschijnlijkheid) zal gaan duren, in tijd of aantal sessies. De frequentie bedraagt in de regel eens per week een sessie van 45 minuten. Afhankelijk van de problematiek, leeftijd en van de fase van het hulpverleningproces wordt de frequentie en/of tijdsduur aangepast. In de afbouwfase kan de frequentie omlaag gebracht worden. Minimaal iedere 6 maanden worden de voortgang, de samenwerking en het hulpverleningsplan geëvalueerd tijdens de evaluatiebespreking.