Zorgmodule Behandelgroep 6-18 jaar

Transcriptie

1 Zorgmodule Behandelgroep 6-18 jaar Zorgaanspraak: Zorgaanbieder: Verblijf accommodatie zorgaanbieder 24-uurs Entréa HULPVRAAG Doelgroepen De doelgroep bestaat uit normaal begaafde kinderen/jeugdigen van 5-18 jaar en hun gezinnen, woonachtig in de regio Gelderland-Zuid. Zowel kinderen/jeugdigen en hun gezinnen die hulp krijgen vanuit het vrijwillige kader als zij die hulp krijgen vanuit het justitiële kader (Voogdij/gezinsvoogdij en Jeugdreclassering) behoren tot de doelgroep. In het gezin van herkomst zijn de opvoedingsproblemen dermate groot dat de jeugdige er voor kortere of langere tijd niet meer kan wonen. De jeugdige heeft voor bepaalde of nog onbepaalde tijd een vervangende opvoedingssituatie en behandeling nodig. De kern van de problematiek in het gezin van herkomst wordt (naast eventuele ouderproblematiek) gekenmerkt door de aanwezige ernstige kindproblematiek, die de draagkracht van de ouders/het gezin overstijgt. Veelal betreft het een meervoudige problematiek waarbij pedagogische onmacht en kindproblematiek elkaar versterken. Er kan sprake zijn van verwaarlozing, mishandeling, (seksueel) misbruik en van scheefgroei en/of ontwikkelingsachterstand op lichamelijk, cognitief, sociaal, emotioneel en/of gedragsmatig gebied. Deze ernstige (gedrags)problemen zijn door orthopedagogische behandeling gunstig beïnvloedbaar. De jeugdige kan op grond van zijn problematiek en vanwege loyaliteit ten aanzien van eigen ouders en eventuele beperkte mate van toegankelijkheid en wederkerigheid in relaties (tijdelijk) niet (goed) functioneren in een vervangend gezin. Doelstellingen Binnen deze zorgmodule worden de doelen vastgesteld door de jeugdige, zijn ouder(s), de behandelverantwoordelijke en de casemanager van Bureau Jeugdzorg. De doelen uit de indicatiestelling vormen daarbij het uitgangspunt. Deze doelen zijn toegesneden op de specifieke situatie van de jeugdige. De doelen die in deze module gesteld worden, zijn veelal afkomstig uit de KWIS-domeinen gezin, persoonlijkheid, cognitie, emotie, omgeving en zijn geformuleerd in eindtermen per KWIS-domein. Voorbeelden van doelen zijn: Gezin Ouder(s) accepteren de mogelijkheden en beperkingen van de jeugdige. Ouder(s) kunnen zelf conflicten oplossen met de jeugdige. Binnen het gezin houdt men zich aan de met elkaar gemaakte regels en afspraken. Er is een nieuw evenwicht in het contact tussen de jeugdige en het gezin van herkomst ontstaan. Persoonlijkheid Ouders hebben een reëel besef van normen en waarden en kunnen deze overdragen aan hun kinderen.

2 Jeugdige heeft een reëel besef van normen en waarden. Ouders zijn in staat een steunende positie in te nemen ten opzichte van hun kind. Jeugdige is in staat passende keuzes te maken. Jeugdige heeft een goed beeld van zijn sterke en zwakke kanten. Cognitie Ouders/verzorgers hebben kennis van bij het ontwikkelingsniveau passende vaardigheden van hun kind. De ontwikkelingsmogelijkheden van de jeugdige zijn geoptimaliseerd. Jeugdige is in staat aandachtsproblemen te hanteren. Gezinsleden zijn zich bewust van hun eigen mogelijkheden en beperkingen en die van de andere gezinsleden. Jeugdige is in staat zijn problematiek adequaat te hanteren en is in staat hulp te vragen. Jeugdige is in staat op ontwikkelingsadequaat niveau te denken in termen van oorzaak en gevolg. Emotie Gezinsleden hebben ingrijpende gebeurtenissen uit het verleden met elkaar gedeeld en/of een plek gegeven. Gezinsleden herkennen emoties bij elkaar en kunnen hierop afstemmen. Jeugdige heeft inzicht in zijn problematiek en heeft deze en de uithuisplaatsing geaccepteerd. Gedrag Jeugdige accepteert grenzen. Jeugdige beschikt over voldoende en adequate copingstrategieën. Jeugdige heeft voldoende controle over zijn gedrag. Jeugdige beschikt over voldoende en adequate sociale vaardigheden. Ouders/verzorgers bieden ruimte en stellen grenzen aan experimenteer gedrag. Omgeving Ouder(s)/verzorger(s) vinden de dagbesteding van de jeugdige belangrijk en bieden ondersteuning. Jeugdige heeft een structurele dagbesteding. Jeugdige heeft zinvolle vrijetijdsbesteding. Jeugdige heeft geen problemen met politie/justitie. Indicatie Jeugdigen in de leeftijd van 5-18 jaar, woonachtig in Gelderland-Zuid die voldoen aan de doelgroep omschrijving. Contra-Indicaties De jeugdige functioneert op of onder zwakbegaafd niveau (totaal IQ minder dan 70) Er is bij de jeugdige sprake van ernstige psychiatrische problematiek, die niet binnen een orthopedagogische setting te behandelen is. De jeugdige heeft een ernstige motorische en/of sensorische beperking. De jeugdige vertoont ernstig grensoverschrijdend, strafbaar gedrag (conduct disorder). Er is bij de jeugdige sprake van verslavingsproblematiek.

3 HULPAANBOD Visie Een jeugdige heeft recht op (geïndiceerde) jeugdzorg wanneer dit noodzakelijk wordt geacht voor zijn ontwikkeling. Doel van de hulp is om de jeugdigen en hun ouders zo goed mogelijk te helpen in een zo kort mogelijke tijd. Het ontwikkelingsproces van de jeugdige staat hierin centraal. We willen het beste in de cliënten naar boven halen en gaan uit van ieders kracht en mogelijkheden. Het doel hiervan is dat de jeugdige en hun ouders zo snel mogelijk weer zelfstandig kunnen functioneren zonder geïndiceerde zorg. Wanneer een uithuisplaatsing noodzakelijk is geworden, heeft de jeugdige recht op een plaats waar, zo mogelijk in nauwe samenwerking met de ouders, gewerkt kan worden aan de problemen. Wanneer plaatsing in een pleeggezin of andere gezinsvormen niet mogelijk is, heeft de jeugdige recht op plaatsing in een residentiële voorziening. Uitgangspunten hierbij zijn: de uithuisplaatsing is zo tijdelijk mogelijk van aard; wanneer de mogelijkheid bestaat dat de jeugdige weer thuis gaat wonen, is de hulp erop gericht zo snel mogelijk de oorspronkelijke gezinssituatie te herstellen, eventueel met ambulante of semiresidentiële hulp; wanneer de mogelijkheid bestaat dat de jeugdige zelfstandig gaat wonen, is de hulp erop gericht de jeugdige zo snel mogelijk in staat te stellen zelfstandig te functioneren, eventueel met ambulante ondersteuning; wanneer de jeugdige (waarschijnlijk) niet meer thuis en ook niet op zichzelf gaat wonen, is de hulp gericht op het realiseren van een vervangende opvoedingssituatie; de jeugdige en zijn ouders zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Er wordt gericht gewerkt aan het realiseren van een nieuw evenwicht met het gezin van herkomst; ouders worden primair verantwoordelijk gehouden voor de opvoeding van hun kind en daarom zoveel mogelijk bij de zorg rond hun kind betrokken. De zorg kan alleen geboden worden met toestemming en betrokkenheid van de ouders. Vanuit de behandeling zal alles worden ingezet om dit te bewerkstelligen. Rol en houding behandelteam. Het behandelteam bestaat uit pedagogisch medewerkers, behandelcoördinator, systeemtherapeut of ouderbegeleider, afdelingsmanager en gastvrouw. Desgewenst kan het behandelteam uitgebreid worden met een individueel therapeut wanneer een behandeling daarom vraagt. De pedagogisch medewerker is de tijdelijke opvoeder, verzorger en begeleider van de jeugdige en heeft als zodanig een voorbeeldfunctie; heeft de intentie de jeugdige optimale ontwikkelingsmogelijkheden te bieden, ontbrekende vaardigheden te leren, rekening houdend met de mogelijkheden en beperkingen van de jeugdige; kiest een bewuste emotionele afstand.; deelt de zorg met alle betrokkenen; is beschikbaar, geduldig, consequent, voorspelbaar en betrouwbaar; is in staat tot meerzijdige partijdigheid; streeft naar een sfeer van rust, regelmaat, reinheid en responsiviteit; draagt zorg voor invulling van mentorschap van één of meerdere jeugdigen. De behandelcoördinator is verantwoordelijk voor de inhoud van de behandeling en het verloop van de plaatsing; integreert en coördineert de behandeling van de jeugdige en het gezin; draagt zorg voor de inhoudelijke werkbegeleiding van de pedagogisch medewerkers;

4 draagt zorg voor het opstellen van het hulpverleningsplan en de evaluatieverslagen; brengt advies uit t.a.v. het vervolgperspectief. De systeemtherapeut helpt de gezinsleden zichzelf te helpen; draagt zorg voor de uitvoering van het behandelplan, wat met de gezinsleden is opgesteld; draagt zorg voor rapportage en verslaglegging over de therapie; neemt deel aan intervisiebijeenkomsten en werkoverleg. De ouderbegeleider helpt de gezinsleden zichzelf te helpen; draagt zorg voor de uitvoering van het behandelplan, wat met de gezinsleden is opgesteld; draagt zorg voor rapportage en verslaglegging over de ouderbegeleiding; neemt deel aan intervisiebijeenkomsten en werkoverleg. De afdelingsmanager faciliteert de pedagogisch medewerkers; is leidinggevende van de pedagogisch medewerkers en de behandelcoördinator; is eindverantwoordelijk voor het verloop van de behandeling en plaatsing. De gastvrouw bereidt de maaltijden; houdt de leefomgeving schoon; draagt zorg voor een huiselijk, gezellig leefklimaat. De inhoudelijke werkbegeleiding van de pedagogisch medewerkers vindt wekelijks (2 uren) plaats en is in principe teamgericht. Op advies of aanvraag kan individuele werkbegeleiding geboden worden. Intervisie/supervisie kan op aanvraag geboden worden. Methodiek Behandelgroepen 6-12 jaar: De gehanteerde methodiek is gebaseerd op (sociaal)-leertheoretische principes en het sociale competentiemodel. Volgens de leertheorie wordt gedrag geleerd en in stand gehouden door de consequenties die op het gedrag volgen, namelijk het zoeken van beloning en vermijden van straf. De sociale leertheorie benadrukt het leren door middel van interactie. Het kind richt zich op de goedkeuring van de opvoeder en zal proberen deze te krijgen door gedrag en ideeën van de opvoeder over te nemen. De leertheorie kent naast de gedragsmatige ook een cognitieve benadering waarbij cognities (gedachten) het gedrag bepalen. Volgens het competentiemodel moet het kind competent gedrag ontwikkelen om zijn ontwikkelingstaken aan te kunnen gaan. Dit gedrag wordt onvoldoende ontwikkeld als de ontwikkelstaken te zwaar zijn of het kind over onvoldoende vaardigheden beschikt. De methoden die binnen de residentie gebruikt worden zijn, o.a.: Beloning van gewenst gedrag (gewenst gedrag is vaak vanzelfsprekend, negatief gedrag krijgt vaak meer aandacht. Bij deze methode wordt negatief gedrag indien mogelijk genegeerd, terwijl positief gedrag bewust wordt beloond) Gedragsplanning waarbij stap voor stap naar het doelgedrag wordt toegewerkt PAD (Programma Alternatieve Denkstrategieën): deze methode leert kinderen om gevoelens bij zichzelf en anderen te onderkennen. Verder leert deze methode kinderen om sociale situaties te

5 analyseren, zodat zij meerdere alternatieven kunnen overwegen om te reageren. Uiteindelijk wordt geleerd om meer bewust voor een alternatief te kiezen Stop 4-7 (aparte module) CFB Oplossingsgericht werken onder meer door middel van Kids Skills Behandelgroepen jaar: Het competentiemodel is een belangrijk onderdeel van het theoretisch kader van deze module. De gedachte dat probleemgedrag van jeugdigen wordt veroorzaakt door tekorten in vaardigheden vormt de basis van dit model. De methodiek (competentiegericht werken) richt zich door middel van gedragstherapeutische technieken op het aanleren van nieuwe en gewenste gedragsvaardigheden. Het competentiemodel werkt vanuit een positieve gedachte, waarbij het versterken en uitbreiden van de reeds aanwezige, gewenste vaardigheden als uitgangspunt wordt gekozen. Er wordt gewerkt vanuit een indeling in drie in complexiteit oplopende niveaus. Dit leerproces wordt ondersteund door een feedbacksysteem waarin jeugdigen privileges kunnen verdienen door middel van gewenst gedrag. Het competentie model is gebaseerd op drie leertheorieën, te weten: de operante leertheorie van Skinner; de sociale leertheorie van Bandura; de zelfregulatietheorie van Goldstein. Tevens wordt uitgegaan van principes uit de ontwikkelingspsychologie, orthopedagogische theorieën en systeemtheorieën. In de praktijk komt het erop neer dat er voortdurend intensief contact is met de ouders. De ervaring leert dat zonder intensief overleg en betrokkenheid van de ouders/verzorgers de behandeling niet mogelijk is. De module GTB is een residentiële vorm van hulpverlening die 7x24 uur hulp biedt. De hulp binnen deze module vindt plaats in de behandelgroep (8 à 9 jeugdigen). Dit geldt zowel voor de opvang/verzorging, als voor de opvoeding/pedagogische begeleiding en gedragstherapeutische behandeling. Hierdoor is het mogelijk gebruik te maken van elementen uit de groepsdynamica, bijvoorbeeld om gezonde interactiepatronen tussen de jeugdigen onderling en tussen de jeugdigen en de pedagogisch medewerkers te versterken. Voor nadere informatie over methodische uitgangspunten en theoretische achtergronden wordt verwezen naar de onderstaande literatuur: Slot, N.W. & Spanjaard, H.J.M. Competentievergroting in de residentiële jeugdzorg. Hulpverlening voor kinderen en jongeren in tehuizen. Duivendrecht PI Research BV. Savenije, A, Van Lawick, J. & Reijmers, E. Handboek systeemtherapie Uitgeverij De Tijdstroom. Duur en frequentie Behandelgroepen 5-12 jaar Gefaseerde behandeling bij cure cliënten: De prognose wordt besproken in het startgesprek. Bij cure cliënten is dit maximaal 12 maanden. Binnen drie maanden wordt een observatieverslag gemaakt met werkdoelen voor het komende half jaar in de zorgovereenkomst. Er wordt vastgesteld wat de eindtermen dienen te zijn van de behandeling: wanneer is de behandeling volbracht? Werkdoelen worden SMART geformuleerd en er wordt kritisch gekeken naar de haalbaarheid van de doelen en naar het moment waarop ze behaald zouden zijn (wanneer is het goed genoeg). Na zes maanden wordt een evaluatie van de zorgovereenkomst gepland. Hierin worden de werkdoelen geëvalueerd en eventueel bijgesteld. Er wordt beoordeeld of er een afbouwtraject ingezet kan worden van drie maanden en wat hiervoor nodig is. Een vervolgadvies wordt gegeven. Er wordt een einddatum voor behandeling vastgesteld. Kan nog niet gesproken

6 worden van een afbouw en einddatum, dan kan een verlenging van drie of zes maanden afgesproken worden. Behandeling en zorg bij care cliënten: In het startgesprek/ evaluatiebespreking wordt besproken wat de prognose zal zijn. Wanneer gesproken kan worden van een care cliënt wordt: Een zorgovereenkomst gemaakt waarin aandachtspunten voor zorg/ ontwikkeling worden omschreven met bijbehorende werkdoelen (SMART) waaraan specifiek gewerkt gaat worden. Daarnaast wordt door middel van een netwerkbijeenkomst gekeken wat de mogelijkheden voor opvang en zorg zijn in het systeem/ netwerk van de cliënt. Vervolgens wordt de cliënt als care cliënt omschreven in de zorgovereenkomst. De werkdoelen worden half jaarlijks geëvalueerd. Afhankelijk van de ontwikkeling van de cliënt en het systeem wordt halfjaarlijks gekeken naar mogelijkheden voor vervolgsettingen (denk aan: gezinshuis, leefgroep, netwerkplaatsing). Gedragstherapeutische behandelgroepen jaar De gemiddelde plaatsingsduur van een jeugdige binnen de gedragstherapeutische behandelgroep bedraagt 11 maanden. De hulp in deze behandelgroepen wordt gefaseerd in 3 niveaus aangeboden. In ieder niveau wordt gewerkt volgens een puntensysteem, waarbij door gewenst gedrag/vaardigheden privileges en punten verdiend kunnen worden. Overgang naar het volgende niveau vindt plaats na het behalen van een vooraf vastgesteld aantal punten en ziet er in duur en intensiteit als volgt uit: Niveau 1. De nadruk ligt op de dagelijkse en voor eenieder overeenkomstige routine (basisvaardigheden). Wekelijks mentorgesprek. Gemiddelde duur: 3 maanden. Niveau 2. De behandeling vindt plaats aan de hand van leerpunten uit niveau 1 aangevuld met persoonlijke leerpunten, gebaseerd op de indicatiestelling. Wekelijks mentorgesprek. Duur: minimaal 4 weken. Niveau 3. De behandeling vindt plaats aan de hand van een persoonlijk werkplan (zelfreguleringsvaardigheden), gebaseerd op de indicatiestelling. Wekelijkse mentorgesprek. Duur: de resterende duur van de inzet van de module. Voor verlenging van de zorgmodule is ieder jaar een herindicatie van Bureau Jeugdzorg nodig.