Doelmatigheidsinitiatief Het perioperatieve optreden en management van hypothermie

Transcriptie

1 Doelmatigheidsinitiatief Het perioperatieve optreden en management van hypothermie SAMENVATTING 1) Hoe draagt het doelmatigheidsproject bij aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg op afdelings- en/of instellingsniveau? Perioperatief ontwikkelen patiënten regelmatig een kerntemperatuur <36ºC. Hypothermie is geassocieerd met o.a. bloedstollingsstoornissen, discomfort, toegenomen zuurstofbehoefte, wondinfecties en verlengd herstel. Nadat wij het perioperatieve beloop van de kerntemperatuur en het huidige temperatuurmanagement in kaart hebben gebracht, zullen wij risicofactoren voor hypothermie opsporen en verbeterpunten aandragen. 2) Hoe worden de algemene competenties (o.a. management, organisatie, samenwerken, communicatie, professionaliteit, maatschappelijk handelen) op de werkvloer verworven en geëvalueerd door het opzetten en uitvoeren van het doelmatigheidsproject? Binnen de veiligheidsindicator preventie Postoperatieve Wondinfecties worden de bestaande prestaties stapsgewijs geanalyseerd: - Plan: evaluatie van de actuele situatie voor alle operatieve patiënten. - Do: waar nodig wordt gestuurd op verbetering en implementatie hiervan. - Check: implementatie en evaluatie van aanbevelingen. - Act: organiseren van terugkoppelingen. Het project veroorzaakt bewustwording bij het personeel van goed warmtemanagement. Het draagt bij aan actief en verantwoord gebruik van temperatuurmanagementmethoden. In dit OKbrede verbetert de patiëntenzorg (maatschappelijk handelen, professionaliteit). De beoogde doelen kunnen alleen gerealiseerd worden door belangen af te stemmen met dé juiste stakeholders (management, organisatie) en door verandering in bewustwording en werkwijze bij de medewerkers teweeg te brengen en borgen (communicatie, samenwerking). 3) Hoe kan het doelmatigheidsproject geborgd worden op de afdelingen en/of binnen de instelling? Het project wordt geborgd binnen de organisatie van het dagcentrum en de centrale operatieafdeling door de diverse onderdelen van het plan-do-check-act principe onder de aandacht te brengen. Vernieuwingen zullen worden opgenomen in het MUMC+ Odin-protocol Normothermie bij operatiepatie nten, werkwijze/handhaving ". Vakgroep: Anesthesiologie & Pijnbestrijding RVE Operatieve Geneeskunde, MUMC+ Projectleiders: Cécile Kicken, AIOS Anesthesiologie Noortje Wismans, AIOS Anesthesiologie 1

2 Probleemstelling: Perioperatief lopen patiënten het risico op hypothermie, een kerntemperatuur < 36 C. Dit is het gevolg van radiatie, anesthesiegeïnduceerde vasodilatatie en gestoorde thermoregulatie, toediening van koude infuusvloeistoffen, contact met de koude operatietafel, verdamping via de huid, luchtwegen en operatiewond en het desinfecteren van het operatiegebied. Hypothermie is geassocieerd met cardiale ischemie en aritmieën, verlengde werkingsduur van neuromusculaire antagonisten, respiratoire insufficiëntie, bloedstollingsstoornissen en toegenomen perioperatief bloedverlies, postoperatief discomfort en toegenomen zuurstofbehoefte ten gevolge van rillen, gestoorde wondgenezing met toename van chirurgische wond infectie (POWI), en verlengd herstel. Hypothermie is een complicatie die kan worden voorkomen door warmteverlies te vermijden en door passieve en actieve verwarming toe te passen. Het MUMC+ ODIN-protocol Normothermie bij operatiepatie nten; werkwijze/handhaving heeft als doel het optreden van hypothermie te vermijden. Desalniettemin zien wij in de praktijk frequent patiënten met hypothermie in het perioperatieve traject. Het is onbekend hoe groot dit probleem is in het MUMC+ en of de huidige maatregelen verbeterd kunnen worden. Doel van het initiatief: 1. Minimaliseren van het optreden van de complicatie hypothermie en bijkomende gevolgen 2. Optimaliseren van het perioperatieve patiëntencomfort door verbetering van het temperatuursmanagement 2

3 Plan van aanpak: Fase 1: plan and do 1. Voorbereiding: contact leggen met de firma 3M, verkrijgen van METC-toestemming en informatievoorziening van de vakgroep Anesthesie omtrent werking van SpotOn-meter van de firma 3M. 2. Oktober 2015 (2 weken): eerste testfase - inclusie: iedere patiënt > 18 jaar, electieve operatie - meting: o registratie van de kerntemperatuur middels de noninvasieve SpotOn-meter vanaf binnenkomst in de holding tot het verlaten van de recovery op vaste o tijdstippen. Registratie van factoren die de kerntemperatuur (mogelijk) beïnvloeden - exclusie: cardiothoracale chirugie en ingrepen aan het hoofd Het streven is om minstens 200 patiënten voor de evaluatie te includeren. Bovenstaande metingen worden verricht door de medewerkers op de holding, anesthesiologen, AIOS anesthesiologie, anesthesiemedewerkers en recoveryverpleegkundigen. Tijdsbelasting: 5 uur per AIOS. 3. Oktober t/m december 2015: verwerken en dubbelchecken van alle ruwe data. Tijdsbelasting: 15 uur per AIOS. 4. Januari - juni 2016: analyse van de data m.b.v. M. Theunissen, MSc., epidemioloog binnen de afdeling Anesthesiologie. Tijdsbelasting: 15 uur per AIOS. 5. juli - dec 2016: opstellen van aanbevelingen voor optimalisatie van het huidige perioperatieve warmtebeleid. Tijdsbelasting: 15 uur per AIOS Fase 2: act and check (nieuw doelmatigheidsproject). 6. Tweede testfase (2 weken): implementatie van de aanbevelingen en herevaluatie van het resultaat in een tweede testfase. Beoogde resultaten: 1. Inzichtelijk maken van het voorkomen van hypothermie bij het huidige temperatuurbeleid in de electieve perioperatieve setting. Voor het verkrijgen van een nauwkeurig resultaat zal er gebruik worden gemaakt van het niet-invasieve SpotOn-systeem van 3M. 2. Verbeteren van het warmtebeleid binnen de perioperatieve setting. 3. Bewustwording bij het OK-personeel van de essentie van een goed warmtebeleid en toepassing. Behaalde resultaten: 1. Voor aanvang van de eerste testfase is contact gelegd met 3M, METC-toestemming verkregen en de Spoton-meting en het project gepresenteerd aan de vakgroep Anesthesiologie Periode / Inclusie: N=229, Exclusie n=8 (<18jaar) - Leeftijd: 53 jaar range Afdeling: A2 / Dagcentrum n= 125, overig n=104 - Chirurgietype: I n=153, II n=59, III n=15 3

4 - Type anesthesie: algeheel n= 195, spinaal n= 16; algeheel & locoregionaal n=10, overig n=5, missing n=3. 3. data zijn verwerkt in SPSS database. 4. (zie presentatie) Hypothermie treedt met name in het begin van een ingreep op (bij inductie). Dit zorgt voor postoperatieve hypothermie bij korte ingrepen (<100 min), met name van de urologie en in mindere mate van de gynaecologie. Tijdens langere ingrepen worden patiënten perioperatief terug opgewarmd. Preoperatieve hypothermie (op de holding) is een voorspeller voor postoperatieve hypothermie. Het gebruik van een Bairhugger perioperatief zorgt voor een significante temperatuurstijging van 0,21 C. Er is geen relatie tussen patiëntwelbehagen en hypothermie. 5. (zie presentatie) Streven naar voorkomen van temperatuurdaling (vs voorkomen hypothermie); voorkomen van optreden hypothermie bij inductie door prewarming op de holding met een underbody Bairhugger. 6. Tweede testfase (nieuw doelmatigheidsproject, start 7 maart 2017) - Patiëntencategorie: urologie en gynaecologie. - Aantal: n=50 gynaecologie, n=50 urologie. - Interventie: een underbody Bairhugger - Tijdstip interventie: o vanaf positionering op de OK tafel op de holding gestart met het pre-warmen van deze patiënten o middels een blauwe Bairhugger op 43gr en high flow op het moment dat de patiënten het te warm krijgen, of gaan zweten, moet in eerste instantie de flow lager gezet worden en daarna de temperatuur van de Bairhugger. - Monitoring: SpotOn sensor (binnenkomst holding vertrek recovery) - Registratie: temperatuurlijst, komt overeen met de lijst uit testfase 1, met als toevoeging de Bairhugger underbody. Evaluatie: Uit de diverse complicaties van perioperatieve hypothermie, zorgen met name de POWI s voor hinder van de patiënt als gevolg van morbiditeit en mortaliteit. Anderzijds leiden zij tot heropnames, reoperaties en een langere opnameduur, en daardoor voor een aanzienlijke verhoging van de kosten voor zowel de patiënt, het ziekenhuis en uiteindelijk de samenleving. De kosten per POWI variëren van euro bij een oppervlakkige tot ruim euro bij diepe wondinfecties (bron: notitie PREZIES Te raadplegen via Prakken et al. Meetbaar verband tussen preventieve interventies en de incidentie van postoperatieve wondinfecties. NTVG ). Uit prevalentieonderzoek PREZIES (Preventie van ZIEkenhuisinfecties door Surveillance), een landelijk surveillancenetwerk voor zorginfectie in ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra, blijkt dat 5.5% van de patiënten die opgenomen 4

5 worden in een ziekenhuis een zorg gerelateerde infectie (ZI) ontwikkelen, waaronder 25% een POWI (bron: PREZIES, Te raadplegen via fers-context/incidentie-en-prevalentie#node-prevalentie-zorginfectiesziekenhuizen). Aangezien in het MUMC+ jaarlijks circa operaties worden verricht, weegt de kleine investering van circa 10 euro per extra Bairhugger warmtedeken met per deken gemakkelijk op tegen de zorgkosten ten gevolge van mogelijke POWI s. Daarnaast zal de verhoogde awareness bij het anesthesiepersoneel en deze investering uiteindelijk bijdragen aan een verbetering van zowel de patiënt tevredenheid en kostenefficiëntie in de zorg. Uitgaande van bovenstaande gegevens t.a.v. kostenefficiëntie volgt de tweede fase (stap 6, tweede doelmatigheidsproject). Gedurende 2 weken wordt het temperatuurverloop middels dezelfde registratie bijgehouden binnen groepen waar veel hypothermie optrad (gynaecologie, urologie) door reeds op de holding te starten met de Bairhugger. Uit analyse van de resultaten zal het effect van de aanbevelingen duidelijk worden. Deze analyse valt buiten het huidige project. Borging: Generaliseerbaarheid resultaten: Rol AIOS: Temperatuurmanagement vormt een routine onderdeel van adequate patiëntenzorg in het perioperatieve traject. Het project wordt geborgd door drie aspecten bij de collega s (anesthesiologen (i.o.), anesthesiemedewerkers, holding- en recoveryverpleegkundigen) onder de aandacht te brengen: allereerst de relevantie van het probleem, ten tweede de uit dit project voortgekomen aanbevelingen en ten derde een evaluatie van het effect van de aanbevelingen in een tweede testfase. De resultaten kunnen worden opgenomen in een nieuwe versie van het MUMC+ Odin-protocol Normothermie bij operatiepatie nten; werkwijze / handhaving". Navolging van dit Odin protocol wordt gecontroleerd tijdens veiligheidsaudits op het operatiecomplex en teruggekoppeld via de veiligheidsdashboards. Perioperatieve hypothermie komt voor in alle instellingen waar geopereerd wordt en is een vermijdbare complicatie met potentieel vergaande consequenties. Het optreden van perioperatieve hypothermie is afhankelijk van de mate van bewustzijn omtrent temperatuurbeleid, van anesthesietype, de kamertemperatuur, het type ingreep (resultaten van dit project). Hierin verschilt de praktijk van het MUMC+ niet wezenlijk van andere perioperatieve praktijken. Daarom zijn de resultaten en aanbevelingen van dit project te extrapoleren naar andere instellingen. De twee betrokken AIOS hebben tijdens dit project een actieve rol vervuld binnen het perioperatieve temperatuurmanagement door contact te leggen met diverse stakeholders, lege-artis toestemming te verkrijgen voor de uitvoering van het project, data te verzamelen en verwerken, en tenslotte verbeterpunten onder de aandacht te brengen bij alle relevante medewerkers en te implementeren 5

6 middels het opzetten van een nieuw doelmatigheidsproject (valt buiten het huidige project). Leereffect project: Begeleiding AIOS: 1. Bewustwording van veiligheidsindicatoren. 2. Analyseren en verbeteren van een situatie aan de hand van de Plan-Do-Check-Act cyclus. 3. Maatschappelijk handelen: dit project biedt de kans om het voorkomen van een vermijdbaar klinisch probleem voor een grote patiëntengroep (namelijk alle operatieve patiënten) te minimaliseren en de daaraan gerelateerde ziekte-, zorg- en kostenlast te reduceren. 4. Samenwerken, communicatie en management: gedurende dit project is er nauw samengewerkt met de OK-leiding, OKmedewerkers, collega s, ondersteunend personeel en industriële partners. 5. Kennis en wetenschap: dataverwerking en analyse, mede door de goede samenwerking met een epidemioloog. 6. Medisch handelen: het in kaart brengen van verbeterpunten in de zorg en implementatie van verbeteracties teneinde de perioperatieve uitkomsten te verbeteren. 7. Organisatie: dit project vormt een uitdaging op organisatorisch vlak omdat de AIOS diverse partijen adequaat moet aansturen met als doel de participatie en voltooiing van dit project. 8. Professionaliteit: de AIOS kan haar professionaliteit ontplooien door actieve participatie in kwaliteitswaarborging van goede patiëntenzorg. Zij leert kritisch naar de praktijk te kijken en zelfstandig een project uit te voeren volgens de PDCA-cyclus. Het project is gesuperviseerd door drs. V. Smit-Fun, anesthesioloog toegelegd op postoperatieve zorg, kwaliteit en veiligheid. Drs. Smit- Fun heeft inzicht in veiligheidsindicatoren en heeft ruime ervaring met doelmatigheidsprojecten. Zij heeft de AIOS gedurende het gehele traject begeleid. Zij is betrokken geweest bij de opzet en uitvoering van de dataverzameling en heeft actief meegedacht over het implementeren van de resultaten in de huidige klinische praktijk. Verder heeft zij de bestaande contacten met 3M aangewend voor dit project. 3M is leverancier aan het MUMC+ van diverse producten t.b.v. warmtemanagement, monitoring en infectiepreventie. Ik ga akkoord dat deze informatie via de website van de OOR regio openbaar gemaakt wordt. [aankruisen a.u.b. indien akkoord] 6