Programma Drechtraad 27 juni 2007

Transcriptie

1 Programma Drechtraad 27 juni 2007 Locatie : Stadhuis, Stadhuisplein 1 te Dordrecht uur Inloop en welkom in de Raedtskelder uur 1. informatiekamer Jaarrekeningen 2006 (dagvoorzitter P. Baars griffier J. t Lam) 2. presentatie Deltapoort en Zuidvleugel (dagvoorzitter D. van Meeuwen griffier mw. T. van Ditmars) 3. informatiekamer Servicecentrum Drechtsteden, waaronder kredietvoorstel. (dagvoorzitter mw. M. den Hartog griffier F. Bergmans) uur 4. informatiekamer Programmabegroting 2008 (dagvoorzitter E. Vissers griffier J. t Lam) 5. informatiekamer Drechthopper (stand van zaken) (dagvoorzitter mw. A. Burger- van Zendel - griffier B. Poiesz) 6. presentatie uitkomsten conferentie Drechtstedenbestuur 4 & 5 april (dagvoorzitter R. Bandell en/of G.J. Vogelaar griffier A. Koenen) uur Gezamenlijke maaltijd in de Raedtskelder uur 7. presentatie Deltapoort en Zuidvleugel (dagvoorzitter D. van Meeuwen - griffier mw. T. van Ditmars) 8. informatiekamer ROM-D (stand van zaken) (dagvoorzitter F. Clements griffier A. Koenen) 9. presentatie uitkomsten conferentie Drechtstedenbestuur 4 & 5 april (dagvoorzitter R. Bandell en/of G.J. Vogelaar- griffier J. Paans)

2 PLENAIRE VERGADERING DRECHTRAAD Datum: woensdag 27 juni 2007 Locatie: Raadzaal van het Stadhuis, Stadhuisplein 1 te Dordrecht Voorzitter: de heer R.J.G. Bandell Agenda: uur 1. Opening, vaststellen agenda en mededelingen 2. Ingekomen stukken: e voortgangsrapportage Servicecentrum Drechtsteden 2. diverse nieuwsbrieven Sociale Dienst Drechtsteden: - Informatiekrant WMO, - Klantenkrant Werk & Inkomen 3. Woonfolder Drechtsteden 4. vastgestelde besluitenlijsten Drechtstedenbestuur d.d. 22 maart, 5 april en 19 april brief gemeenteraad Alblasserdam d.d. 7 mei 2007: benoeming dhr. A. D. van den Bergh als lid van het Drechtstedenbestuur 3. Vaststellen samenvattend verslag Drechtraad 21 maart 2007 (bijlage 1) 4. Vragenhalfuur uur 5. Concept-jaarrekening 2006 subregio Drechtsteden (bijlage 2) 6. Concept-jaarrekening 2006 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (bijlage 3) 7. Concept-Programmabegroting 2008 (bijlage 4) en advies Adviescommissie Werk, zorg en inkomen m.b.t. begrotingsonderdeel Sociale Dienst Drechtsteden (bijlage 4a). Let op: bijlage 4a wordt digitaal nagezonden voor 26 mei uur 8. Meerjarenbeleidsprogamma Sociale Dienst Drechtsteden (bijlage 5) en advies Adviescommissie Werk, zorg en inkomen (bijlage 5a). Let op: bijlage 5a wordt digitaal nagezonden voor 26 mei uur 9. Voorstel vergadercyclus Drechtraad (bijlage 6) uur 10. Krediet en machtiging ten behoeve van huisvesting en inrichting Service Centrum Drechtsteden a. Kredietaanvraag aan Drechtraad (bijlage 7a) b. Voorstel aan Drechtraad machtiging Drechtstedenbestuur (bijlage 7b) 11. Vaststellen agendavoorraad 3 oktober (bijlage 8) uur 12. Rondvraag en sluiting Na afloop is er gelegenheid elkaar te ontmoeten in de Raedtskelder in het Stadhuis 1 Digitaal te raadplegen via

3 In verband met een ordentelijk en efficiënt verloop van de vergadering wordt u gevraagd digitale teksten van eventuele moties (en/of amendementen) op woensdag 27 juni 2007 uiterlijk om uur via uw griffier in het Stadhuis van Dordrecht beschikbaar te hebben, zodat deze voor projectie en vermenigvuldiging gereed gemaakt kunnen worden. Onder verwijzing naar de afgesproken spelregels wordt u geacht vragen voor het vragenhalfuur uiterlijk op maandag 25 juni a.s. voor uur via uw griffier bij de voorzitter van de Drechtraad aan te melden. Uw vragen kunnen betrekking hebben op actuele politieke thema s voor de Drechtsteden en op aangelegenheden waarvoor het Drechtstedenbestuur bevoegd is. Na de opening van de vergadering kunnen aanwezige insprekers het woord voeren over geagendeerde onderwerpen (totaal maximaal 30 minuten en per spreker maximaal 5 minuten) Aanmelding dient te geschieden bij de coördinerend griffier tot een half uur voor de vergadering. Onderwerpen waartegen door sprekers beroep of bezwaar is aangetekend en benoemingen zijn van het inspreekrecht uitgezonderd.

4 bijlage 1 agendapunt 3 Vergadernotitie voor de Drechtraad van 27 juni 2007 Onderwerp Concept-verslag van de Drechtraad van 21 maart 2007 Bijlagen Concept-verslag van de Drechtraad van 21 maart Gevraagde beslissing Vaststellen van het concept-verslag van de Drechtraad van 21 maart 2007.

5 Concept samenvattend verslag van de plenaire vergadering van de Drechtraad van 21 maart 2007 N.B. aan het eind van het verslag worden de vragen van de heren Scheurwater en Vissers schriftelijk beantwoord. 1. Opening, vaststellen van de agenda en mededelingen De voorzitter, de heer R.J.G. Bandell heet iedereen van harte welkom in het bijzonder de vertegenwoordigers van de raadsfracties van de raad van Binnenmaas. De heer Van der Helm bedankt de voorzitter en spreekt uit dat hij goede hoop heeft dat Binnenmaas de situatie van s- Gravendeel voortzet. De voorzitter deelt mee dat hij 5 maart jl. samen met de griffier met een deel van de delegatie van Binnenmaas kennis heeft gemaakt en blij is de delegatie vandaag voltallig aanwezig te zien. Het dessert van vanavond verdient een eervolle vermelding, want dit werd aangeboden door de heer Pijlman. Als dank wordt hem een boekje overhandigd Eten in de Drechtsteden. Bericht van verhindering is ontvangen van: De heer De Gier, hij wordt vervangen door mevrouw Leeuwis. De heer Sleeking wordt vervangen door de heer Schalken-den Hartog. De heer Timmers vervangt de heer De Jong. De heer Van Engelen vervangt de heer Florusse. De heer Loos wordt vervangen door mevrouw Luijcx. Mevrouw Verschoor vervangt de heer Van Dijk. De heer Slotema vervangt de heer Exoo en de heer Van Pelt vervangt de heer Moorman. De heer Groos, de heer Cramer, de heer Willemstein, de heer Wolters en de heer Pauw hebben zich afgemeld en worden niet vervangen. Portefeuillehouder de heer Tegelaar is met vakantie en de heer Van Kooten neemt vanavond voor hem waar. Vaststellen agenda: Mevrouw Burger stelt voor agendapunt 6 te behandelen na agendapunt 9, om zo eerst in discussie te gaan over de inhoud en pas daarna in het meerjarenperspectief de vaststelling te doen. Hier wordt mee ingestemd. Op tafel liggen een brief van de bestuurscommissie ISD aan de adviescommissie van 15 maart jl. en de tekstueel in beperkte mate gewijzigde concept verordening cliëntenparticipatie Wet werk en bijstand. Deze stukken worden betrokken bij de behandeling van agendapunt 11. Per nazending is ontvangen het advies van de adviescommissie WZI. Er zijn 2 kredietvoorstellen nagestuurd voor de geplande verbouwing van de Sociale Dienst en de voorgenomen verbouwing van het aan het regiokantoor grenzende Dienstengebouw aan de Noordendijk. Deze voorstellen worden met instemming geagendeerd als agendapunt 7a (verbouwing Sociale Dienst) en agendapunt 11e (Dienstengebouw). 2. Ingekomen stukken Brief van gemeente Alblasserdam d.d. 13 december 2006 benoeming leden Drechtraad Brief van gemeente Hendrik-Ido-Ambacht d.d. 15 december 2006 voordracht kandidaten voor de Adviescommissie Werk, zorg en inkomen Brief van gemeente Binnenmaas d.d. 31 januari 2007 benoemingen vertegenwoordigers in bestuur Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Raadsinformatiebrief van het SDD d.d. 22 november 2006 informatie over bezuinigingsvoorstellen voor de Drechthopper. De brieven worden voor kennisgeving aangenomen. 3. Vaststellen samenvattend verslag Drechtraad 6 december 2006 Het verslag wordt met de volgende tekstuele wijzigingen vastgesteld: Rondee moet gewijzigd worden in ROM-D. Op pagina 2, 1 e alinea, moet het woord richtlijn(en) gewijzigd worden in regeling(en) en CRAW in CROW. Naar aanleiding van het verslag deelt de voorzitter mee dat de griffiers bezig zijn de laatste hand te leggen aan het antwoord op de opdracht van de Drechtraad om de vergaderstructuur en frequentie af te stemmen op de vergaderlast. Het komt er in grote lijnen op neer, dat het aantal vergaderavonden gelijk zal kunnen blijven als naast die avonden een aantal vaste avonden wordt gereserveerd voor informatiecarrousels. Deze kunnen voor een deel in plaats komen van de middagprogramma s, welke niet door iedereen bijgewoond kunnen worden. Zo kan het aantal middagreserveringen teruggebracht worden van vier naar twee. Er gaat dan een structuur ontstaan van één vaste avond in de maand, 4 G:\BDR\alg best zkn\drechtraad\2007\verslag DR 21 mrt dd1mei 2007.doc

6 pagina 2 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 21 maart 2007 vergaderavonden en 5 informatiecarrousels. Deze avonden worden zo ingepland dat deze sporen met de vergaderschema s van de Drechtraadleden. Het voorstel zal op 27 juni ter bespreking worden aangeboden en volgend vergaderseizoen worden ingevoerd. Misschien dat er na de zomer nog wat extra avonden geprikt moeten worden om de vergaderlast te beperken. 4. Voordracht door de formateur inzake vacature (de Gruijter) Drechtstedenbestuur De voorzitter deelt mee dat in de toelichting op de voordracht staat dat de heer Van den Bergh namens het CDA wordt aanbevolen, dit moet zijn: de heer Van den Bergh wordt bij de gemeenteraad aanbevolen. De heer Van den Bergh is lid van het CDA. Het college en de fractievoorzitters van Alblasserdam zijn unaniem van mening dat het aanbeveling zou verdienen dat de Drechtraad de gemeenteraad van Alblasserdam verzoekt de heer Van den Bergh aan te bevelen voor benoeming in de Drechtraad. De heer Scheurwater (namens de fracties in Papendrecht) deelt mee de benoeming van harte te ondersteunen. Maakt nogmaals kenbaar dat de voorkeur uit gaat naar een politiek gekozen bestuur. De voorzitter mag vaststellen dat met de aantekening vanuit de Papendrechtse delegatie, de raad van Alblasserdam zal worden gevraagd de heer Van den Bergh te benoemen in de Drechtraad. De portefeuilleverdeling zal aan de Drechtraad worden bekend gemaakt zodra deze is vastgesteld. 5. Vragenhalfuur Mevrouw Van den Bergh (PvdA Dordrecht) vraagt of het mogelijk is de Zuidvleugel en de Deltapoort apart te agenderen ofwel een presentatie hierover te houden in een workshop of in de voorgestelde informatiecarrousel. Ook vraagt mevrouw Van den Bergh de stand van zaken met betrekking tot de Drechthopper te agenderen. De voorzitter stelt dat informatie over de Zuidvleugel en Deltapoort zich uitstekend leent voor een plek in een workshop of informatiecarrousel. In Zuid-Holland-Zuid-verband worden 8 mei a.s. alle colleges uitgenodigd om een keer bij te praten over alles wat in Zuidvleugelverband aan de orde is. Waar het gaat om de Drechthopper moeten we in het Drechtstedenbestuur bespreken in hoeverre we op een goede manier de stand van zaken kunnen meenemen. 7. Besluitvorming Service Centrum Drechtsteden De heer Van Gameren (namens PvdA in de Drechtsteden) wil na de kritiekpunten die er zijn te weten tempo, timing en de inzichtelijkheid van de stukken, graag vooruit kijken. Hij benadrukt het belang van een goede samenwerking in de Drechtsteden om te komen tot kwalitatief hoogstaande voorzieningen voor de burgers. Daarom omarmt de PvdA-fractie het Service Centrum Drechtsteden. Deze samenwerking zou ook moeten leiden tot een steviger binding tussen de verschillende gemeenten onderling in de uitvoering van de ambities die we als regio hebben. Met vertrouwen wordt uitgekeken naar de opdracht van het Drechtstedenbestuur om niet alleen het SCD verder vorm te geven maar tevens de rol van de gemeenten te versterken. Er zijn een drietal zorgpunten. Het eerste zorgpunt is de fasering. Graag wordt door het Drechtstedenbestuur bevestigd gezien dat de fasering, ingebed in een goed implementatieplan, voldoende flexibel is en tijdsdruk niet boven de kwaliteit komt. Op welke wijze wordt de Drechtraad geïnformeerd over het vorderen van de implementatie? Tweede zorgpunt is de legitimiteit van de Drechtraad. Nu steeds meer taken onder de Drechtraad komen is het de vraag hoe deze legitimiteit kan worden versterkt en hoe de banden met de afzonderlijke gemeenten kunnen worden verstevigd. Derde zorgpunt is het personeel. Graag wordt aangesloten bij de opmerkingen van de ondernemingsraden. Naleving van al die afspraken is nu van groot belang om die positieve inzet van het personeel vast te houden. Afrondend wordt door de heer Van Gameren nog opgemerkt dat het voorbereidingsproces soms enige tegenstand ontmoette, maar de kritische opmerkingen hebben tot een beter voorstel geleid. De heer Vissers (namens Zwijndrecht) deelt mee dat Zwijndrecht zich kan vinden in het Service Centrum Drechtsteden. Het is een logisch en positief gevolg van de bestuurskrachtmeting waardoor we de sterke kanten van de diverse gemeenten gaan bundelen. Zes gemeenten en Zuid-Holland-Zuid moeten net als de = 3 met z n zevenen minstens een 9 gaan halen. De raad van Zwijndrecht heeft zorg over het invoegen van al die verschillende organisaties èn de mensen in één organisatie. Het Drechtstedenbestuur wordt gecomplimenteerd met het bestuursplan. Eén punt van kritiek, in het bestuursplan wordt Mozaïek genoemd als de keuze voor de ICT infrastructuur. Zwijndrecht heeft hier reeds uitdrukkelijk een voorbehoud gemaakt. Zwijndrecht heeft M&I/Argitek verzocht de applicatie Mozaïek op prijs/kwaliteit te toetsen en advies gevraagd over de doorontwikkeling van Mozaïek in relatie tot aanbod uit de markt. Het rapport van Prof Keller (M&I/Argitek) is expliciet in zijn uitspraken op langere termijn de aansluiting te zoeken bij de markt omdat deze zich sneller en goedkoper ontwikkelt. Daarom wordt een amendement ingediend, getekend door alle raadsfracties uit Zwijndrecht. Het amendement wordt door de voorzitter voorgelezen en rondgedeeld. De heer Van Dijk (namens H.I. Ambacht) deelt mee dat de raad van H.I. Ambacht unaniem besloten heeft tot deelname aan het oprichten en participeren in het SCD. Door de raad is ook waardering uitgesproken over de wijze waarop de informatie is verstrekt aan de raad.

7 pagina 3 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 21 maart 2007 (Namens de VVD-fracties in de Drechtsteden) deelt de heer Van Dijk mee dat het ingediende amendement wordt ondersteund. De heer Nederpelt deelt mee dat GroenLinks in de Drechtsteden het belang onderschrijft van het verminderen van de kosten van het uitvoeringsapparaat, tegelijkertijd moet er voor gewaakt worden dat de efficiency bevordering door strakke protocollen niet averechts gaat werken. Het gevraagde budget wordt goedgekeurd, met daarbij de opmerking dat GroenLinks dit niet de goede manier vindt om het zaakje op de rails te krijgen. Wel zal met alle voorstellen worden ingestemd. De heer Clements (namens CU/SGP in de Drechtsteden): in alle gemeenten is ingestemd met het participeren in het SCD en vanavond wordt gevraagd de besluiten van de diverse gemeenteraden over te nemen, zodat het SCD van start kan gaan. Gezien het belang van de beslissing voor zowel de gemeente als de regionale samenwerking worden kort nog een aantal punten aangestipt. Er wordt een forse stap gezet in de regionale samenwerking. Gehoopt wordt dat de gestelde doelen worden behaald. Gevraagd wordt aan het Drechtstedenbestuur een vinger aan de pols te houden en de Drechtraad van voldoende informatie te blijven voorzien. Als derde is het ook een forse stap voor de gemeenten. Het SCD betekent na de SDD een uittocht van medewerkers en een overdracht van staf en ondersteunende diensten naar de regio. Beleidsvorming blijft bij de lokale raden. Dit laatste was voor een aantal van de CU/SGP-fracties van groot belang. De autonomie van de gemeenten blijft zo volledig in tact, maar door de samenwerking komen de gemeenten samen sterker te voorschijn. De fracties in Papendrecht en Sliedrecht hebben aangegeven dat het tijd wordt om nu aan de slag te gaan en niet direct door te gaan met allerlei nieuwe planvorming. Geen rem op ontwikkelingen, maar even wat rustiger aan. De vertegenwoordigers van Sliedrecht vinden het uiterst belangrijk om een volledig en transparant communicatietraject te volgen. Het is jammer dat voor Alblasserdam een andere wijze en moment van toetreding nodig is. De CU/SGP-fracties in de Drechtsteden stemmen in met het voorstel. Het door Zwijndrecht ingediende amendement wordt op dit moment niet als noodzakelijk gezien en dus niet ondersteund. De heer Van Kooten (portefeuillehouder Regionaal Ingenieursbureau Personeel en Organisatie) gaat in op de vorige sprekers. De fasering en de temporisering moeten met name gericht zijn op de menselijke maat. Van de oprichting van de SDD is geleerd dat we de huisvesting anders moeten organiseren. Dit wordt in het proces naar voren gehaald, ook de ondernemingsraad heeft dit genoemd. Gestreefd wordt naar een ingangsdatum van 1 januari 2008, maar de kwaliteit en de menselijke maat worden goed in de gaten gehouden. Kwaliteit gaat boven tempo. Het implementatieplan wordt aan de Drechtraad gerapporteerd, per kwartaal. Om de Drechtraad beter bij de processen te betrekken zijn er diverse mogelijkheden. Voor wat betreft de zorg voor het personeel merkt de heer Van Kooten op dat hier veel aandacht aan is besteed. De afspraak was dat iedereen zijn/haar baan zou behouden en er is het loopbaancentrum. Alle zorg is er voor onze mensen. Dat de voorbereiding hier en daar wat gebrekkig was is een terechte constatering. Daar hebben we van geleerd. Er zijn raadsbijeenkomsten belegd en dit heeft toch geleid tot een goed product. De heer Van Kooten verzoekt het door Zwijndrecht ingediende amendement in te trekken. De portefeuillehouders hebben met elkaar afgesproken met Mozaïek verder te gaan. Atos Consultancy is gevraagd te onderzoeken of Mozaïek het goede middel is en Mozaïek is goed bevonden. In Zwijndrecht zijn hieromtrent toch nog zorgen. Prof. Keller heeft aangegeven dat Mozaïek op dit moment prima functioneert, maar dat we op de langere termijn toch naar de markt toe moeten. In het amendement wordt aangegeven vervangingen in de toekomst te vervangen door de markt. De portefeuillehouder zou hierin graag de vrijheid houden. Wat betreft de vergoeding van de kostencomponent hebben we wel afgesproken dat we in de lijn van het rapport Keller door willen. Binnen onze regio hebben we Mozaïek. In het oosten werken ze met Dimplex. Deze twee systemen worden straks samengevoegd, landelijk georganiseerd en dan op de markt gezet. Richting de heer Clements wordt meegedeeld dat door middel van rapportages de Drechtraad regelmatig op de hoogte wordt gehouden. Het behalen van de gestelde doelen wordt in deze rapportages meegenomen. Misschien dat Alblasserdam op een aantal onderdelen toch eerder kan toetreden. 2 e termijn De heer Van Gameren (PvdA Drechtsteden) vraagt of de rapportages over de voortgang schriftelijk en met enige regelmaat kunnen verschijnen. Misschien in een informatiecarrousel. De dienstverleningsovereenkomst is er nog niet. Hopelijk komt deze wel snel. Voor controle op het beheer zijn 4 Drechtraadvergaderingen wel wat weinig. Wat betreft de ingediende motie neemt spreker aan dat de keuze voor Mozaïek op goede gronden gekozen is. De heer Vissers deelt mee zich niet met het inhoudelijke bezig te houden, maar het gaat hier over geld. Het gaat over miljoenen op jaarbasis. Mevrouw Burger vraagt waar dat op gebaseerd is. In het amendement staat niets over financiën. De heer Vissers antwoordt dat het stuk van prof Keller

8 pagina 4 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 21 maart 2007 aantoont dat andere richtingen beduidend goedkoper zijn en die ruimte wil Zwijndrecht graag houden. Maar spreker is tevreden met de toezeggingen van de portefeuillehouder en vindt het daarom niet nodig het amendement aan te houden. Het amendement wordt ingetrokken. De heer Van Dijk: als we kijken naar het traject hier in het westen in combinatie met wat in het oosten speelt, kunnen we daar voor deze regio misschien nog financieel voordeel uit halen. Als je een ervaringstraject doet, wat tot een voldragen concept leidt waar andere marktpartijen gebruik van kunnen maken! Misschien het overwegen waard binnen het Drechtstedenbestuur. De heer Van Kooten (portefeuillehouder Ingenieursbureau Personeel en Organisatie) antwoordt dat rapportages schriftelijk zullen plaatsvinden met enige regelmaat. Om dit via een middagsessie of informatiecarrousel te doen is een goed idee. De dienstverleningsovereenkomst moet nog uitgewerkt worden, het is belangrijk dat ook de Drechtraad zich daarover buigt en uitspreekt welke wensen/eisen er zijn ten opzichte van het SCD. Richting de heer Vissers stelt de portefeuillehouder dat het helder moet zijn dat we als we met Mozaïek verder gaan, ook altijd naar het geld zullen kijken. De heer Schalken (Beter voor Dordt) deelt mee dat in de gemeenteraad van Dordrecht de fractie Beter voor Dordt tegen dit voorstel heeft gestemd. De voorzitter kan constateren dat het voorstel is aangenomen met de aantekening dat de heer Schalken tegen dit voorstel heeft gestemd. 7a. Beschikbaar stellen van een krediet voor de adequate huisvesting van de SDD van De voorzitter kan constateren dat dit krediet beschikbaar wordt gesteld. De voorzitter deelt mee dat er een historisch besluit is genomen en spreekt dank uit richting al diegenen die bestuurlijk, ambtelijk, als extern adviseur, in de ondernemingsraden en inspraakorganen hebben bijgedragen tot de vulling van dit besluit. 8. Vaststellen visie Hollands Glorie De heer Van der Reijden (namens PvdA Drechtsteden en vanuit H.I. Ambacht: Gemeente Belangen, Ambacht Uw Belang en de VVD) noemt de visie een ambitieus voorstel. Tegen de doelstelling wordt op geen enkele wijze bezwaar gemaakt. De inspanning zal wel heel groot moeten zijn want er zijn heel veel concurrenten. Het inschatten van de kansen en bedreigingen hangt meer af van de houding tegenover het project dan van de genoemde argumenten. De fracties die de spreker vertegenwoordigt benaderen het voorstel positief. Wel met een aantal kanttekeningen. De nulmeting wordt ondersteund naar de volgende 3 doelstellingen: verlenging verblijfsduur toeristen, verhoging van het aantal bezoekers en verhoging van de bestedingen per bezoeker. Gevraagd wordt om een duidelijke rapportage van de resultaten van de inspanningen van deze 3 doelstellingen in 2008 bij de voorbereidingen voor de begroting Hetzelfde geldt voor de samenwerking met de markt. Ook op dat punt wordt gevraagd in de loop van 2008 te rapporteren over de stand van zaken. De rol van Rotterdam is eigenlijk wat te mager neergezet. Daar zou meer energie in gestopt moeten worden. Ook moeten andere toeristische trekkers betrokken worden bij dit project. Denk hierbij aan het Baggermuseum in Sliedrecht en het Beeldenpark in Zwijndrecht. In de loop van het onderzoek is een 4 e icoon ten tonele gebracht, het industrieel erfgoed. Dit lijkt een hype. Een goed rapport wordt gewenst, waaruit blijkt dat dit een aanvulling is. Onder deze genoemde voorwaarden wordt ingestemd met de financiering voor 2007/2008. Tot slot nog één opmerking. Het is de bedoeling dat het product op korte termijn wordt gerealiseerd. Prima. Maar is het wel een heel goed idee om die hele grote foto s op al die gebouwen neer te zetten. De heer Van der Stelt (namens CDA Drechtsteden) noemt Hollands Glorie ook een ambitieus project. Het heeft veel kenmerken van het Floriade-concept. Goed dat de poot toerisme meer in beeld wordt gebracht, omdat het imago van de Drechtsteden zo een oppepper krijgt en de vitale regio, die we willen zijn, laat ook zijn toeristische potenties in samenhang zien. Toerisme zal een aanzienlijke bijdrage kunnen leveren aan de economische spankracht van de regio met name in de vorm van extra werkgelegenheid. De CDA-fracties missen in de visie de verbinding met de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden en ook de potenties van de Zwijndrechtse Waard. In de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden liggen veel toeristische uitdagingen die in samenhang met Hollands Glorie tot ontwikkeling zouden kunnen komen. De gemeente Alblasserdam, Papendrecht en Sliedrecht hebben door hun geografische ligging ook een sterke oriëntatie op die Alblasserwaard. Onderschrijft het Drechtstedenbestuur de meerwaarde van deze koppeling? Op welke wijze zou hieraan dan uitvoering gegeven worden? Het rapport van Arcadis gaat uit van een meerjareninjectie van ruim euro. Ook zullen fysieke investeringen aan de orde zijn. Op welke wijze en tot welk bedrag subsidies van derden komen is niet duidelijk. Wat zijn op dat punt de verwachtingen? Er is geen bezwaar tegen initiatieven voor de korte termijn, 2007/2008. Voor de langere termijn is het standpunt

9 pagina 5 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 21 maart 2007 afhankelijk van de inhoudelijke beoordeling van de vervolgactiviteiten en de borging daarvan in het meerjarenperspectief. De heer Pols (namens VVD Drechtsteden): het onderwerp is een afgeleide van de Floriade en de VVDfractie in de Drechtsteden is daar altijd een groot voorstander van geweest. De VVD-fracties in de Drechtsteden kunnen met de meeste punten in dit voorstel instemmen. Het is zeker een goede impuls voor de werkgelegenheid. Het moet geen feestje van de Drechtsteden worden, maar het bedrijfsleven moet hier goed bij betrokken worden. Naar aanleiding van de presentatie van vanmiddag vraagt spreker zich af of er goede harde afspraken gemaakt kunnen worden. De heer Tazelaar (VSP, Dordrecht): de Seniorenpartij Dordrecht vindt dat we met dit project goed om de oren geslagen worden en vraagt zich af wie hier nu beter van wordt, onze burgers of het MKB? Het aanleggen van cruiseschepen zou eigenlijk voor de horeca een goede opsteker moeten zijn, maar na navraag bleek dat die cruiseschepen allemaal all-inclusief zijn en dat de mensen op de wal dus weinig zullen uitgeven in de horeca. De gemaakte kosten mogen geen extra belasting zijn voor onze burgers. Misschien een onderzoek doen naar het realiseren van een kabelbaan boven de Dordtse Biesbosch. Vanmiddag werd geantwoord op de vraag of er overleg is geweest met de cruiseorganisaties dat deze organisaties alles al hebben volgeboekt. Spreker had graag gezien dat vooraf overleg was geweest en dat bekend was dat ze bereid zijn dit op te nemen in hun programma s. De heer Vissers: sinds het aanleggen van de nieuwe steiger bij de molens in Alblasserdam zijn er 6 cruisemaatschappijen die op die steiger varen. Er is dus veel interesse vanuit de cruisemaatschappijen. De heer Schalken (Beter voor Dordt): ons akkoord over dit voorstel bevat een kleine reserve voor wat betreft de uitvoering van het initiatief nr. 8. De grote foto s. Het zou jammer zijn als de grote iconen een soort veredelde reclamezuil zouden worden. De heer Tazelaar noemt de Zwijndrechtse brug een goed alternatief om foto s op te plakken. Mevrouw Burger (Lijst Burger + ECO Dordt) vraagt zich af of we wel een toeristische regio willen zijn. Wil de bevolking dit ook? Er is wel een slotanalyse maar de risicoanalyse wordt gemist. In het meerjarenprogramma worden wel duidelijke risico s genoemd. Het grootste risico is dat de Drechtsteden door relatieve onbekendheid en de veelheid aan betrokken partijen er niet in slagen Hollands Glorie als één samenhangend programma in de markt te zetten. De heer Nederpelt (namens GroenLinks Drechtsteden) deelt mee duurzaam toerisme te willen bevorderen. Dus geen grootschalige toeristische attracties, maar kleinschalige initiatieven stimuleren. Genoemd wordt kunstrondje Drechtsteden. De heer Van Pelt (namens Zwijndrecht) vindt dat de mogelijkheden in de regio aangewend moeten worden om de toeristische economie alhier een impuls te geven. Het gepresenteerde Hollands Glorie is voornamelijk georiënteerd op de as Rotterdam-Dordrecht met een klein uitstapje Kinderdijk. Er wordt voorbij gegaan aan de kansen die de Zwijndrechtse Waard biedt. Zo heeft Zwijndrecht een internationaal Beeldenpark, dat best een impuls kan gebruiken. De oevers van Zwijndrecht zijn volop in ontwikkeling en ook ter hoogte van Puttershoek is een recreatiegebied volop in ontwikkeling. Zwijndrecht zou graag zien dat wat meer wordt ingezet op de kansen in de Zwijndrechtse Waard. De heer Scheurwater (namens SGP/CU Drechtsteden) zegt degenen die hier aan gewerkt hebben hartelijk dank. De SGP/CU-fracties willen aandacht vragen voor de zondag die in het geding is. Hoe komen bepaalde voorstellen uiteindelijk tot besluitvorming? De activiteiten die ontwikkeld gaan worden moet ook passen bij de schaal en grootte van de gemeente waarin het een en ander wordt uitgevoerd en gevraagd. De gezamenlijke fractie SGP/CU stemt in met het voorstel dat er ligt. Nieuwe voorstellen zullen elke keer bekeken moeten worden, niet alleen op inhoud, maar ook het financiële plaatje. Boven de missie in het boekje staat De Drechtsteden zal aan Dordrecht vragen om projecttrekker te worden. Wat wordt hiermee bedoeld? De heer Pijlman (portefeuillehouder Toerisme): de centrale opdracht is de ondernemers te stimuleren die stimulans nodig hebben. Deze streek mag zichzelf de opdracht geven om uit te gaan van de kansen. Een goede rapportage komt er. De rol en houding van Rotterdam is ten opzichte van de tijd toen werd gesproken over de Floriade een heel andere. We kunnen elkaar goed vinden. Rotterdam ontdekt dat deze omgeving een prachtige omgeving is. Op de vraag of we wel een toeristische omgeving willen zijn, hoef je alleen maar om je heen te kijken. Er is hier heel veel, 3 iconen worden genoemd plus daarbij het maritiem erfgoed. Waar we met name inzetten op de 4 iconen, betekent niet dat aan andere zaken geen aandacht wordt besteed. Het Provinciaal Bestuur heeft in subsidieverlening ook geduid op het Beeldenpark en het maritiem erfgoed. Het bedrag van 2,5 miljoen euro is op dit moment nog niet aan de orde. Aan de categorie ouderen wordt veel aandacht besteed. En bij veel activiteiten hoef je geen onderscheid te maken op leeftijd. Het Drechtstedenbestuur is verantwoordelijk

10 pagina 6 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 21 maart 2007 voor de uitvoering. Door woordvoerders is benadrukt dat toerisme en recreatie economie bedrijven is. Het is belangrijk voor deze regio. U weet welk werk hiermee samenhangt en dat kunnen we in deze regio erg goed gebruiken. Daar willen we een stevige stimulans aan geven. De regio wordt er beter van, maar ook de ondernemers. Een stimulans in de regionale en lokale economie. 2 e termijn De heer Van der Reijden wil graag nog iets horen over de rol van Rotterdam en komt er meer onderzoek naar de 4 e icoon, het maritiem erfgoed? De heer Van der Stelt vraagt of het achterland (Alblasserwaard, Vijfheerenlanden) verbonden kan worden met de toeristische potenties van de Drechtsteden. Wat is de bijdrage van subsidies van derden en wat zijn hiervoor de verwachtingen op de langere termijn. Mevrouw Burger vraagt naar de risicoanalyse. Lijst Burger is voorstander van het bieden van kansen voor nieuwe ontwikkelingen, maar wel op een gedegen basis. Lijst Burger kan met het voorstel dat nu voorligt niet instemmen. Nog één opmerking over het voorschot dat genomen wordt op Manden Maken 2, we zouden toch eerst Manden Maken 1 evalueren? De heer Nederpelt noemt nogmaals voorstander te zijn van het stimuleren van kleinschalige initiatieven en heeft hier nog geen antwoord op gekregen. De heer Van Pelt: Zwijndrecht kan instemmen met dit voorstel maar blijft wel aandacht vragen voor de Zwijndrechtse Waard. De heer Scheurwater: wordt de gemaakte kanttekening over de zondag meegenomen? Hoe gaan we om met voorstellen die er liggen en tot besluitvorming moeten komen. Aan de ene kant is er de verantwoordelijkheid van het Drechtstedenbestuur en aan de andere kant de gemeente. Hoe zit dat met de opmerking dat Dordrecht de projecttrekker is? De portefeuillehouder, de heer Pijlman: de laatste vraag wordt via de notulen of website beantwoord*. Over de rol van Rotterdam het volgende, er zijn in toenemende mate goede contacten met Rotterdam. Vanuit Rotterdam is er duidelijk een relatie naar de Kinderdijk. Ook worden verdere contacten met Rotterdam tot ontwikkeling gebracht. Wat betreft het verkrijgen van de bijdragen (de 3 x 97) is de verwachting dat dit positief zal uitpakken. Een direct antwoord op hoe dat nu verder gaat kan de portefeuillehouder niet geven. Dat is nu niet bekend. Tussen de Alblasserwaard/Vijfheerenlanden en het gebied Hollands Glorie zijn de nodige contacten. Of dit tot activiteiten zal leiden, is nu nog niet te melden. Richting de heer Schalken: de foto op de kerk is een voorbeeld, het is wel de bedoeling om op deze wijze van werken aandacht te vragen voor projecten elders in de regio. Wat de risicoanalyse betreft wordt in deze benadering uitgegaan van de kansen, maar we zijn niet blind voor de risico s. De vraag over Manden Maken 2 zal de voorzitter meenemen. Het lijkt of er alleen wordt ingezet op grote zaken, maar net zoals er sprake is van contacten met ondernemers, zo zullen ook de kleinschalige initiatieven te voorschijn komen. De zondag is een kwestie van lokaal beleid. De projecten die hier ter sprake worden gebracht zijn al lang doorgesproken met de gemeenten. De voorzitter: op blz. 22 van Hollands Glorie is de passage opgenomen dat voor de jaren na 2007/2008 een Manden Maken 2-aanpak kan worden voorzien. Dit is een vrijblijvende formulering. We houden ons aan de afspraak eerst evaluatie Manden Maken 1, dan pas praten over Manden Maken 2. Denken over Manden Maken 2 is uiteraard niet verboden. Mevrouw Burger en mevrouw Schellekens stemmen tegen dit voorstel. De overige leden stemmen voor. 9. Vaststellen Bedrijventerreinenstrategie De heer Van Pelt (namens GroenLinks Drechtsteden) vraagt waarom er nieuwe terreinen ontwikkeld worden als er nog oude opgeknapt en ingevuld moeten worden. Hoe wordt dit laatste gestimuleerd. Als voorbeeld wordt de Hoekse Waard genoemd. GroenLinks wil die niet opofferen als er nog oude terreinen opgeknapt en ingevuld moeten worden. Ook Kijfhoek-Noord is opgenomen in een hotspot, terwijl die buiten de rode contour ligt. De Drechtraad heeft zich op 15 juni 2005 uitgesproken dat het loslaten van de rode contour vooralsnog niet aan de orde is en pas kan worden heroverwogen als blijkt uit onderzoek dat dit nodig is. Deze hotspot is voorbarig en lijkt een nieuwe manier voor bestuurders om de uitspraak van de Drechtraad te omzeilen. Kan het Drechtstedenbestuur dit weerleggen? GroenLinks wil graag de groene economie aanvullen, kenniscentrum, binnenvaart, nieuwe ontwikkelingen stimuleren, Shipping Valley opgroenen en verwijst hierbij naar Bio Energy Valley in Gent. De strategische visie mag hier best op aansluiten. GroenLinks mist in de strategie de invalshoek van de luchtkwaliteit van waaruit de ruimtelijke keuzes worden gemaakt en de visie op de relatie met Bedrijventerrein Moerdijk.

11 pagina 7 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 21 maart 2007 Mevrouw Schellekens (ECO-Dordt): bedrijventerreinstrategie prima. Zeker als we te maken hebben met verouderde bedrijventerreinen. Met transformatie van bedrijventerreinen, met name natte bedrijventerreinen kan ECO-Dordt niet akkoord gaan. We moeten zuinig zijn op de bedrijventerreinen die we al hebben. Dus geen transformatie, maar herstructurering. En de mening over Kil 4 is bekend. De heer Schalken (Beter voor Dordt): het is goed om hier in Drechtstedenverband over te spreken. Ook landelijk is de discussie heel actueel. Vooral aandacht voor de revitalisering van bestaande terreinen. Verder sluit spreker zich aan bij de twee vorige sprekers. De heer Mostert (namens SGP/CU Drechtsteden) vindt dat er een duidelijke analyse gemaakt is. Een goed beheer van de bedrijventerreinen is van groot belang voor de economie in de Drechtsteden en het is belangrijk om deze een impuls te geven. Eén vraag: is er voldoende vertrouwen in de vernieuwde ROM-D. Er vinden reeds discussies plaats over deze ROM-D projecten. Zijn voorstellen in het voorjaar te verwachten? Een gemeenschappelijk belang is beter gediend dan afzonderlijke processen. De heer Pols: de VVD -fractie kan instemmen op hoofdzaken, maar wil ook duidelijkheid over de ROM- D. De ROM-D in de uitvoering is nu heel belangrijk. De heer Van der Kruijff (namens CDA Drechtsteden): de bedrijventerreinenstrategie geeft antwoord op een aantal prangende problematieken op het gebied van milieu, ruimtegebruik, en verouderde terreinen. En de noodzaak tot ontwikkeling van werkgelegenheid wordt duidelijk en het aantrekkelijk zijn voor bedrijven op dat vlak. Eensgezindheid op Drechtstedenniveau is goed. In het verleden bestond er nogal eens te veel competitie tussen de gemeenten. De CDA-fracties zijn blij met deze strategie, deze is goed in balans. Het Drechtstedenbestuur wordt meegegeven net zo daadkrachtig en eensgezind tot uitvoering over te gaan. De heer Vissers (namens Zwijndrecht) vraagt welke relatie er is met Shipping-Valley. De heer Scholten (portefeuillehouder economie): de twee boekjes die zijn verschenen (visie en atlas) zijn een uitwerking van de ruimtelijke nota die eerder hier in de Drechtraad is vastgesteld. Door middel van de ruimtelijke visie kunnen we de keuzes verbeteren die we moeten maken om bedrijven goed te vestigen in de Drechtsteden en aan te trekken. wordt veel zuiniger omgesprongen met de beschikbare ruimte. Deze bedrijvenstrategie is niet makkelijk uitgegaan van alleen maar meer bedrijventerreinen creëren. We gaan zuinig om met de bestaande bedrijventerreinen. Hebben een heldere opvatting over de bedrijventerreinen waar veel zware industrie zit. We willen alleen spreken over transformatie, de functies en de categorieën die er zijn blijven in stand. We hebben geconstateerd dat de zware industrie in een soort binnenring zit, daaromheen de wat lichtere industrie enz. Dat werkt ook goed in het kader van milieucategorisering. ROM-D is één van de punten die we moeten uitwerken op basis van deze strategie. Er wordt volop nagedacht over een nieuwe opzet van de ROM-D. ROM-D wordt beschouwd als een uitvoeringsinstrument van deze visie. De president-commissaris van de ROM-D, de heer Van den Oever is samen met de heer Scholten bezig met een rondje langs alle colleges B&W. In juni komt een rapportage waarin een eerste samenvatting wordt gegeven van hoe de nieuwe ROM-D er uit zou moeten zien. We zullen dan ook goed moeten bijpraten over de ROM-D nieuwe stijl. Shipping Valley is de titel van een economische visie van de Drechtsteden. Het betreft niet uitsluitend het maritieme bedrijfsleven. Deze economische visie wordt herijkt. De Hoekse Waard is buiten beschouwing gelaten, behalve het gebiedsdeel s Gravendeel. De luchtkwaliteit is goed geborgd middels de zonering met de cirkels. De heer Van Pelt vraagt bij interruptie naar de Hoekse Waard, dit gebied behoort toch ook binnen de regio? De heer Scholten: toen we hiermee begonnen hebben we niet het bedrijventerrein Binnenmaas meegenomen. We hebben ons beperkt tot sec de Drechtsteden. 2 e termijn De heer Van Pelt deelt mee vast te houden aan de motie van Wil wel een lans breken voor nieuwe ontwikkelingen. We mogen wel een pilot-regio zijn. In hoeverre kan dit bijdragen aan het vestigen van een (HBO-)opleiding? De heer Mostert vraagt hoe de nieuwe opzet eruit gaat zien. Hoe zit het met de toezegging om begin 2007 over de invulling hiervan te spreken, terwijl nu gesproken wordt over juni? De ROM-D ligt behoorlijk zwaar op de maag. De heer Pols gaat er vanuit dat in juni de discussie gevoerd wordt over de ROM-D. Dan moeten spijkers met koppen geslagen kunnen worden.

12 pagina 8 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 21 maart 2007 De heer Vissers vraagt naar aanleiding van de visie Shipping Valley, hoe het kan dat de natte industriegebieden onderhoudsachterstallig zijn. De nautische toeleveringsindustrie heeft hier problemen mee, en hierdoor verliezen de Drechtsteden deze sector aan omliggende gemeenten. De portefeuillehouder de heer Scholten kan de vraag over de HBO-opleiding niet beantwoorden. Wat de ROM-D betreft zijn nu 3 colleges bezocht en er leven heel verschillende beelden over de ROM-D. Spreker zou graag met de Drechtraad al vóór juni discussiëren over de ROM-D. Wat betreft de maritieme sector staat in deze visie heel helder omschreven dat we geen natte bedrijfsterreinen gaan onttrekken. Dit wordt uitgewerkt in een concreet plan. Het belang van de binnenvaart wordt onderkend. De voorzitter vraagt of de Drechtraad instemt. Mevrouw Schellekens stemt in met een kanttekening. De heer Van Pelt kan op hoofdlijnen instemmen met de kanttekening dat GroenLinks op details bepaalde opvattingen houdt (Dordtse Kil 4, hotspot). Deze kanttekening geldt ook voor Beter voor Dordt en de VSP. De voorzitter concludeert dat wordt ingestemd met de Drechtse Poort en het Uitvoeringsprogramma met als kanttekening dat een 4-tal leden op een aantal onderdelen een voorbehoud maakt. 6. Vaststellen Meerjarenprogramma Mevrouw Van den Bergh (PvdA, Dordrecht): dit meerjarenprogramma is een leidraad voor regionale samenwerking en geen knellend harnas. Maar het is wel een kader waar we ons aan gaan binden. Het bevorderen van de werkgelegenheid, een sterk sociaal beleid en het bieden van goede voorzieningen in onze regio zijn belangrijke uitgangspunten voor de PvdA. Goed samenwerken en samenwerken vanuit sterke steden en ook met de Drechtraad grip houden op de ontwikkelingen en ervoor te zorgen dat wat we afspreken ook gedaan wordt of bijstellen als dit nodig is. We zijn blij met de beloofde voorstellen om meer bij elkaar te komen. Wat de financiën betreft, de Drechtstedengemeenten, rijk en provincie dragen financieel bij aan dit programma en aan de uitvoering. Als we één grote stad waren met circa inwoners dan zouden we veel meer geld krijgen van rijk en provincie. Als dit zo is, dan vraagt de PvdA het Drechtstedenbestuur om toch met rijk en provincie te blijven praten over extra financiële ondersteuning. Wat betreft de extra verhoging van 1 euro per bewoner voor de uitvoering van het programma wordt gesteld dat dit waarschijnlijk niet genoeg is voor de komende jaren. De PvdA wil dat er goed gemonitord wordt op de uitvoering van het beleid en bij de begroting bekijken hoe de stand van zaken is en dan met verstand van zaken oordelen over eventuele extra claims en investeringen. Een van de knelpunten is dat het geld vanuit de provincie voor een onderdeel van het sociaal programma en voor de culturele onderdelen beschikbaar is tot Is er al zicht op nieuwe gelden? De PvdA is voor een algemene beschouwing in de Drechtraad, zodat dat het moment wordt dat je vooruit blikt. Verder is de PvdA akkoord met dit programma. De heer Pasveer (namens Zwijndrecht): allereerst complimenten voor het stuk dat hier voorligt. Gezamenlijk kunnen we dus meer presteren dan iedere gemeente afzonderlijk. Een paar aandachtspunten. Het Maasterras, onderdeel van de zuidvleugel. In de gemeenteraad van Zwijndrecht is unaniem een motie aangenomen om studie te doen naar een overkapping van de A16. Daarbij wil Zwijndrecht ook komen tot een invulling van het Maasterras. Een dringend verzoek wordt gedaan om op Drechtstedenniveau druk uit te oefenen voor een onderzoek naar een overkapping van de A16. Aan ROM-D wordt zwaar getrokken, terwijl de contouren van het bedrijfsplan nog niet zichtbaar zijn. Het moet wel een uitvoeringsorganisatie worden die slagvaardig is. In de toelichting hoofdstuk 5, de beleidsprogramma s, pagina 30, wordt gesproken over de ambitie in de woonvisie. Deze is 10% van de nieuwbouw, maar die blijkt nog geen 3% te halen. Er is waarschijnlijk weinig markt voor een particulier opdrachtgeverschap. Moeten wij die ambitie niet bijstellen. Zwijndrecht kan zich vinden in stuk, is het eens met de voorgestelde financiering en = 3. De heer Tazelaar vraagt of bij de overkoepeling van de A16 ook rekening gehouden is met de bedrijven. De heer Pasveer: voor ons is nu alleen het Zwijndrechtse gedeelte in de picture. Mevrouw Hofland (namens regiofractie CDA): het programma heeft een hoog ambitiegehalte. De haalbaarheid moet goed voor ogen gehouden worden. Er zijn een aantal randvoorwaarden voor de CDA, beleid, projecten en activiteiten moeten reëel zijn en leiden tot concrete en zichtbare uitvoering. Prioritering en fasering zijn wenselijk. Het Drechtstedenbestuur wordt verzocht keuzes voor te leggen aan de Drechtraad. Bij de financiële vertaling wordt aangegeven dat een jaarlijkse structurele verhoging van de inwonersbijdrage een optie is. Het CDA geeft nu al aan dat dit wellicht een denkrichting kan zijn, maar voor het CDA absoluut geen automatisme. Dit moet een afweging zijn binnen het financiële perspectief van de individuele gemeente. Ook de financiële voordelen zullen inzichtelijk gemaakt moeten worden. In dit programma worden de uitkomsten van de carrousel in H.I. Ambacht niet terug gevonden. Europese subsidies zijn niet zichtbaar. Het CDA kan zich vinden in het voorstel voor de definitieve toedeling van de extra verhoging van de inwonersbijdrage van 1,50 euro. Ook met het inzetten van 3 ton subsidie BWS voor het realiseren van de ambities in de Drechtsteden kan de CDA instemmen. Naar de toekomst toe zou een dergelijke subsidie een alternatief kunnen zijn voor

13 pagina 9 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 21 maart 2007 vermeende verhoging van de inwonersbijdrage. De kern van de koers (hoofdstuk 2) wordt door het CDA onderschreven. Nog één opmerking namens de raad van Zwijndrecht: dit meerjarenprogramma geeft aan dat intensieve samenwerking zeer essentieel is. De raad van Zwijndrecht gaat uit van een samenwerking gebaseerd op respect voor elkaar. De raad van Zwijndrecht heeft een teleurstellende ervaring naar aanleiding van het besluitvormingsproces rond de realisatie van het Maasterras. Maar we kijken naar de toekomst en gaan er vanuit dat respect voor elkaar en samen werken met elkaar één van de standpunten van de samenwerking is. De heer Pols (VVD Dordrecht) deelt mee de 20 genoemde punten te ondersteunen en vraagt voor één punt extra aandacht, het theater. De VVD-fractie in Dordrecht wil graag zien dat het eerst in de raad van Dordrecht komt tot een goede uitspraak, en daarna pas in de Drechtraad. De heer Van Meeuwen (namens gezamenlijke SGP/CU-fracties) spreekt waardering uit voor dit heldere document dat uitmunt in compactheid, met name ook de doelenboom. Interessant is de financiële paragraaf. Er worden voorstellen gedaan voor de verdeling van de extra inwonersbijdrage van 1 euro die in eerdere voorstellen deel uitmaakte van de 1,50 euro. Toen werd 50 eurocent als structurele verhoging voor de concernkosten door de Drechtraad goedgekeurd en de overgebleven euro werd geparkeerd. Bij de behandeling van de begroting in december is in principe met de verhoging van 1 euro ingestemd en dit heeft ook de goedkeuring van de SGP/CU. De aanvullende subsidie van de euro uit het Besluit Woninggebonden subsidies is eigenlijk bedoeld voor wonen en stedelijke vernieuwing. Waarom worden deze middelen aan algemene doelen besteed. Hebben de betreffende portefeuillehouders hier geen moeite mee? En hoe gaat het de komende jaren met deze subsidie. Is het verhogen van de inwonersbijdrage in de komende jaren echt een optie of is dit een voorstel? Deltapoort lijkt een hoofdambitie te worden. Hiermee wordt prioriteit gegeven aan de grote herstructurering van het gebied tussen Rotterdam en Dordrecht en langs het water. De zaken gaan snel. In december hebben we hierover in de middagvergaderingen in klein comité informatie gehad. Vanavond ligt er al een behoorlijke keus op tafel. Geen slechte keus, integendeel. Maar de voortgang van het vergaderproces verdient verbetering. De paragraaf over bestuur en organisatie is een goed onderdeel. Kern van de samenwerkingsstrategie is samenhang tot stand brengen in het beleid van de afzonderlijke Drechtsteden om zo veel mogelijk synergie in plaats van concurrentie tot stand te brengen. Dus niet zoveel mogelijk taken en bevoegdheden overdragen naar de regio. Spreker citeert: Tot 2011 hebben de Drechtsteden de opgave om de samenwerking volwassen te laten worden. Niet door de gemeenschappelijke regeling los te laten, maar juist door permanent investeren in het feit dat we daar samen eigenaar van zijn. Daar houden we elkaar aan. Het Drechtstedenbestuur heeft in nauw overleg met de aparte Drechtsteden dit meerjarenprogramma opgesteld. Een prima werkwijze, laat die aanpak blijven bestaan. De aparte Drechtsteden zitten in een wat lastige fase in hun bestaan. Ze dragen bevoegdheden en voor hun gevoel veel macht over, tegelijkertijd moeten ze de balans opmaken in de zin van wat houden we zelf nog over en waar gaan we ook nog over. Verschillende gemeenten zijn daar intensief mee bezig. De gezamenlijke SGP/CU-fracties rekenen op begrip, ruimte en tijd voor dit proces. De heer Schalken (namens Beter voor Dordt en de VSP) deelt mee akkoord te zijn met de hoofdlijnen van dit meerjarenprogramma met uitzondering van die onderdelen waar eerder een voorbehoud op is gemaakt. De woorden van de heer Pols over het theater worden ondersteund. Mevrouw Burger (Lijst Burger): de heer Pols en Schalken hebben het theater al aangekaart. Mevrouw Burger heeft een prioriteitenlijst van 18, Hollands Glorie en het theater staan er niet op. Mevrouw Schellekens (ECO-Dordt) ondersteunt de heer Pols voor wat betreft het theater. Gaat op hoofdlijnen akkoord met het meerjarenprogramma met uitzondering van het Naturenpark, Zuidpolder en Hollands Glorie. De heer Nederpelt (namens GroenLinks in de Drechtsteden) spreekt waardering uit voor de doelenboom. Belangrijk kritiekpunt is wel dat het een document is waar de economische samenhang van allerlei projecten zichtbaar wordt, maar een groen-blauwe samenhang wordt gemist en GroenLinks ziet graag dat uit alle economische doelen producten komen, waarbij duidelijk wordt aangegeven wat de effecten zijn op lucht-, bodem-, waterverontreiniging en geluid. Samenwerken met de provincie is ook belangrijk als het gaat om verkeer en vervoer en ook met de stadsregio Rotterdam. Van de portefeuillehouder wordt gevraagd bij elke notitie aan te geven welke raakvlakken er zijn met milieubeleid om het voor de Drechtraad mogelijk te maken hierop te controleren. Wat de bereikbaarheid betreft wordt er vooral gekeken naar de beschikbaarheid van infrastructuur, het beïnvloeden van het gebruik van de infrastructuur wordt niet als issue gezien. Alleen voor wat betreft verkeersveiligheid wordt er wel aan gedrag gewerkt. Het zou voor de hand liggen als voor wat betreft bereikbaarheid de verschillende vervoerswijzen worden beïnvloed door gedragscampagnes. Campagnes die meer zijn dan de standaard campagnes van het Vervoerscoördinatiecentrum. Daarbij kan gebruik worden

14 pagina 10van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 21 maart 2007 gemaakt van de uitstraling van de waterbus. Daarnaast is van belang dat het regionale parkeerbeleid er op korte termijn komt. Dit kan kaders bieden voor veel lokale issues. En voorkomen dat er onbedoeld wordt geconcurreerd. Graag een concrete datum waarop er een voorstel ligt in de Drechtraad. Het is positief dat er op Drechtstedengebied meer gaat gebeuren aan de kwaliteit van toerisme. Positief is ook dat het fietsknooppuntensysteem wordt genoemd. De extra inspanning op regionaal fietsbeleid is meer dan noodzakelijk. Niet alleen vanuit toeristische overwegingen. Door de provincie Zuid-Holland worden hiervoor waarschijnlijk binnenkort gelden beschikbaar gesteld. GroenLinks pleit ervoor dat de woningkwaliteit, vooral in Dordrecht, omhoog wordt gebracht, met name in de goedkope woningbouw. GroenLinks is tegen de bebouwing van de Belthure Park en de Zuidpolder. Voor wat betreft de financiële consequenties pleit GroenLinks voor voorzichtigheid ten aanzien van de kwetsbaarheid van de kleine formatie. Graag goede samenwerking tussen het bestuur en de verschillende gemeenten. De voorzitter is erkentelijk voor de uitgesproken waardering voor het stuk dat voorligt. Naar aanleiding van de opmerkingen die gemaakt zijn noemt de heer Bandell het volgende. In hoofdstuk 4, de doelenboom, is veel terug te vinden van wat eerder in H.I. Ambacht besproken is. In die zelfde doelenboom onder B3 is de verbinding van economie met de doelstellingen van duurzaamheid en milieu terug te vinden. De leefbaarheid van ons gebied staat bovenaan. Rond het Maasterras is het belangrijk dat de twee gemeenten die daar zeer bij betrokken zijn, Zwijndrecht en Dordrecht, ook in Drechtstedenverband goed met elkaar communiceren. Er dient respect voor elkaars opvattingen te zijn. Het uitgangspunt van het overleg dient te zijn dat je gezamenlijk optrekt bij de realisering van dat project. Ook een motie vanuit de raad van Zwijndrecht zou onderwerp van overleg moeten zijn, om te kijken in hoeverre zo n motie ook daadwerkelijk tot uitvoering zou kunnen worden gebracht. Natuurlijk zijn we er erg op gespitst om middelen te krijgen vanuit de Provincie/ het Rijk en ook om te bezien welke mogelijkheden er liggen op basis van het nieuwe regeerakkoord. Vandaag hadden we graag de heer Van Halder in ons midden willen hebben, directeur generaal openbaar bestuur van Binnenlandse Zaken, om het door mevrouw Van den Bergh genoemde meer geld als we één grote stad waren, verder toe te lichten. De heer Van Halder heeft inmiddels een andere functie en de bedoeling is om hier spoedig met zijn opvolger over te spreken. Ook bij de staatssecretaris zal hiernaar gevraagd worden. Het ambitieniveau is inderdaad hoog, maar het blijft belangrijk dat we concreet en zichtbaar uitvoeren. Per jaar wordt nadrukkelijk bezien wat er concreet moet gebeuren en ook wordt per jaar bezien of de financiële bijdrage verhoogd moet worden. De opvattingen over het theater zijn bij spreker bekend. Daar wordt kennis van genomen. Dit geldt ook voor de opvattingen met betrekking tot het Belthure Park en de Zuidpolder. Het college van Dordrecht heeft kort geleden met het voltallige college van Rotterdam besproken. Rotterdam is bereid de samenwerking met dit gebied te hervatten, ook de relatie tussen milieudiensten Rotterdam Rijnmond en Zuid-Holland-Zuid is in een stroomversnelling geraakt. Dit biedt kansen op een aantal terreinen. De blauwgroene structuur uit Hollands Glorie biedt veel kansen en uitdagingen om dat wat door GroenLinks wordt bepleit ook te effectueren. De heer Kamsteeg (portefeuillehouder Wonen en Stedelijke Vernieuwing) merkt richting de heer Van Meeuwen op dat hij de gedachte heeft dat de BWS-middelen voor wonen en stedelijke vernieuwing zijn bestemd. Dit is onjuist. Het zit ons mee, omdat sommige subsidies aan particulieren eerder aflopen vanwege gestegen inkomens en er vallen nu middelen vrij. Naar de toekomst toe wordt bekeken voor welke projecten deze middelen moeten worden ingezet. In prognose blijft dan nog steeds een deel vrij. 2 e termijn Mevrouw Hofland: de reactie van de voorzitter met betrekking tot de samenwerking bevestigt onze positieve kijk naar de toekomst. De heer Nederpelt: het milieu, zo geeft de voorzitter aan, is geen ondergeschikt onderdeel, maar spreker heeft aangegeven dat bij elk onderdeel standaard een milieuparagraaf gewenst is. Verder wil de heer Nederpelt de mening van de portefeuillehouder weten over het meenemen van de week van de vooruitgang in de gedragsbeïnvloeding, gelet op bereikbaarheid. Wanneer komt er parkeerbeleid. De voorzitter antwoordt dat het Drechtstedenbestuur intern zal bespreken of de lokale initiatieven die er al zijn nog een extra impuls kunnen gebruiken in het kader van de week van de vooruitgang. De stand van zaken met betrekking tot het verkeersplan wordt met de heer Tegelaar besproken. Het is terecht dat er toezeggingen zijn gedaan voor Aldus besloten met de kanttekeningen die zijn geplaatst. 10. Vaststellen uitgangspunten financieel kader begroting 2008 De heer Vissers (VVD, Zwijndrecht) vraagt wat precies het gezamenlijke trap op trap af inhoudt. En wat zijn de gevolgen bij zwaar weer in de gemeente. Waar ligt de besluitvormingsbevoegdheid als het gaat over wel of niet verhogen van de bijdrage. Die 1½ euro die we hebben vastgesteld is eigenlijk aan de hand van een constante waarde die de inflatie volgt de komende jaren.

15 pagina 11van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 21 maart 2007 De heer Wesselius (namens Alblasserdam): er is geconstateerd dat de 1 e Marap hier besproken wordt als de 2 e Marap eigenlijk als ambtelijk gereed is. Kan dit proces niet versneld worden in de toekomst? De heer Van der Reijden (PvdA, H.I. Ambacht) deelt mee volledig in te stemmen. De Drechtraad van 6 december 2007, moet waarschijnlijk 2006 zijn. Dit laatste wordt door de voorzitter bevestigd. De heer Van Kooten (waarnemend portefeuillehouder Bereikbaarheid Financiën): een antwoord op de vraag trap op trap af wordt schriftelijk gegeven**. De eventuele verhoging met 1 euro wordt hier door de Drechtraad bepaald. Er is besloten dat er nog maar één Marap komt, omdat het met de planning niet te doen was om dit anders te plooien. Met een gewijzigde vergadercyclus kan dit misschien anders gepland worden. De voorzitter kan concluderen dat de vergadering instemt met de uitgangspunten voor de financiële kadernota Verordeningen en besluiten ten behoeve van de Sociale Dienst Drechtsteden De adviescommissie WZI heeft advies uitgebracht over de Verordeningen en de begrotingswijziging. In dat advies werden ten aanzien van een tweetal conceptverordeningen wat voorbehouden gemaakt. De bestuurscommissie had toegezegd nog met de cliëntenraad overleg te voeren over de Verordening cliëntenparticipatie en de Verordening Wet Inburgering. Dat overleg is gevoerd. De uitkomsten van dat overleg zijn dat in de Verordening cliëntenparticipatie een paar aanpassingen zijn aangebracht. De aangepaste Verordening heeft iedereen in concept op tafel gevonden. De wijzigingen zijn gemarkeerd. In de concept Verordening Wet Inburgering zijn geen wijzigingen aangebracht. De bestuurscommissie heeft wel toezeggingen gedaan over de uitvoering. Dit is te lezen in de brief van de bestuurscommissie. De voorzitter heeft vanmiddag met minister Vogelaar gesproken en sluit niet uit dat zij enige vereenvoudigingen gaat aanbrengen in de wijze waarop de Wet Inburgering zal worden uitgevoerd. De adviescommissie kan zich vinden in het advies van de bestuurscommissie. Er was nog een omissie, bij de Verordening Wet Inburgering ontbreekt de datum van inwerkingtreding. Dit moet zijn de dag na publicatie. a de Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning De verordening wordt vastgesteld. b de Verordening cliëntenparticipatie Mevrouw Burger (Lijst Burger) vraagt waarom op pagina 2 in de gewijzigde versie de zin de cliëntenraad ontvangt de agenda van de adviescommissie verwijderd is. Bij de mededeling dat Zwijndrecht niet participeert in de regionale cliëntenraad wordt een beetje kort door de bocht geformuleerd, dat het een regioraad is, dus de Zwijndrechtse cliënten zijn toch vertegenwoordigd. De heer Spigt (voorzitter bestuurlijke commissie Sociaal) ten aanzien van de 1 e opmerking: afspraken die gemaakt worden met de adviescommissie behoren niet in een verordening die niet over de adviescommissie gaat. Natuurlijk is het zo dat de adviescommissie graag met de cliëntenraad in overleg zal zijn. Wat de positie van Zwijndrecht betreft is met de portefeuillehouder uit Zwijndrecht afgesproken dat hij overleg zal voeren met de Zwijndrechtse cliëntenraad. De verordening wordt vastgesteld. c de Verordening Wet Inburgering De verordening wordt vastgesteld. d de 1 e begrotingswijziging Sociale Dienst Drechtsteden Mevrouw Van den Bergh is benieuwd naar de samenwerking. De voorzitter kan kort meedelen dat het goed gaat, maar gezien de tijd zal hier vanavond niet verder op in worden gegaan. De verordening wordt vastgesteld. e beschikbaar stellen van een krediet voor de huisvesting van het SCD van Wordt mee ingestemd. 12. Verordeningen en besluiten voortvloeiend uit de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Aan de Drechtraad wordt gevraagd om kennis te nemen van het advies van de Tijdelijke Commissie en mede op basis daarvan te besluiten: a de Verordening 212 (financieel beheer) vast te stellen De heer Paans (coördinerend griffier): zo-even is gevraagd naar de termijn waarop de Marap aan de orde kan komen in de Drechtraad. De Tijdelijke Commissie heeft hier uitvoerig over gesproken met de portefeuillehouder. In het oplegstuk bij de verordening staat aangegeven dat de Tijdelijke Commissie adviseert om één rapportage per jaar uit te brengen, die in september beschikbaar komt voor behandeling in de Drechtraad. In de junivergadering van de Drechtraad staan de begroting voor het komende jaar en de jaarrekening van het afgelopen jaar op de agenda en wordt aandacht besteed aan trendmatige ontwikkelingen. Hiermee denken de Tijdelijke Commissie en de portefeuillehouder een logische en volgtijdelijk juiste invulling te geven aan de sturingscyclus. Dit staat nog niet in de tekst van de verordening verwerkt, want dit advies moet eerst door de Drechtraad overgenomen worden. Aldus wordt besloten conform het voorstel van de Tijdelijke Commissie.

16 pagina 12van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 21 maart 2007 b de Verordening 213 (controle op het financieel beheer) vast te stellen Wordt vastgesteld. c het Financieringsstatuut vast te stellen De heer Nederpelt (namens Beter voor Dordt, GroenLinks, ECO-Dordt) deelt mee een amendement in te dienen om ervoor te zorgen dat gelden die beschikbaar komen duurzaam belegd worden. Het amendement wordt door de voorzitter voorgelezen en zal als bijlage bij het verslag worden gevoegd. De heer Van der Helm (VVD, Binnenmaas) vraagt of we het met elkaar eens kunnen worden op al die aspecten wat duurzaam inhoudt. De heer Pasveer (CU/SGP Zwijndrecht) vindt dat met dit amendement de speelruimte die er is voor diegene die hier verantwoordelijk voor zijn te veel wordt ingeperkt. De heer Vissers (VVD, Zwijndrecht): het begrip duurzaam beleggen wordt zeer zwaar aangevochten in de beleggerwereld. Misschien moet je het anders noemen. De heer Van Dijk (VVD, H.I. Ambacht): het bestuur van de Drechtsteden moet de vrijheid houden daar te beleggen waar zij goed dunken. De heer Van Kooten (portefeuillehouder Regionaal Ingenieursbureau, Personeel en Organisatie) sluit zich aan bij de sprekers die hebben gereageerd op dit amendement. Over twee jaar zal bij de evaluatie duidelijk worden hoe is belegd. Het amendement wordt gehandhaafd. Na stemming wordt duidelijk dat het amendement wordt verworpen. Het Financieringsstatuut wordt vastgesteld. d de Tijdelijke Commissie op te heffen Aldus besloten. e een Auditcommissie in te stellen Mevrouw Van den Bergh (PvdA, Dordrecht) vraagt of de Auditcommissie kan onderzoeken of een algemene beschouwing ingepast kan worden in de jaarlijkse vergadercyclus? Mevrouw Hofland (CDA, Zwijndrecht) stelt dat de griffiers dit beter mee kunnen nemen met het proces van vergaderingen. De voorzitter geeft dit verzoek aan de griffiers mee. f de voorgedragen Drechtraadleden in de Auditcommissie te benoemen In plaats van de heer Clements wordt de heer Verheij (SGP, Alblasserdam) voorgedragen. Aldus besloten. g het mandaatbesluit secretaris Drechtsteden in te trekken Aldus besloten. 13. Manden maken Aan de Drechtraad wordt gevraagd kennis te nemen van de herbevestiging van het Eindbod en in te stemmen met aanvullende afspraken inzake Haven Zuid, Hollands Glorie, Energiehuis, centrumontwikkeling Papendrecht, LOC Zwijndrechtse Waard (in relatie tot totale programma kennisinfrastructuur) en het recreatief steunpunt. Mevrouw Burger (lijst Burger) vraagt over tabel 1 investeringsfonds herschikking, van de 1 miljoen van LOC Papendrecht/Alblasserdam gaat een bedrag vanaf en dit komt er in de Zwijndrechtse Waard weer bij. De heer Van Steensel (portefeuillehouder regionaal Bureau Leerplicht): met dit stuk zijn twee vraagstukken opgelost. Het 1 e vraagstuk was hoe krijgen we op een nette manier de 2 miljoen voor de West-Alblasserwaard (Papendrecht/Alblasserdam) op een nette manier besteed aan de kennis- en infrastructuur. Ooit is besloten dat die 2 miljoen in het samenvoegen van scholen zou gaan zitten. In de West-Alblasserwaard zijn we nog niet zover. Om dit bedrag niet terug te laten vloeien, wordt nu voorgesteld om een bedrag over te hevelen naar de Zwijndrechtse Waard waar prachtige initiatieven waren, maar niet voldoende financiën. Met deze beweging is ook de kennis- en infrastructuur in de Drechtsteden enorm gebaat. 14. Vaststellen agendavoorraad 27 juni 2007 Aan de agendavoorraad wordt ROM-D toegevoegd. 15. Rondvraag en sluiting De voorzitter deelt mee dat vandaag afscheid wordt genomen van mevrouw Hartkoren (CDA Sliedrecht). Namens allen, het bestuur en het bureau van de Drechtsteden wordt mevrouw Hartkoren heel hartelijk bedankt voor de prettige samenwerking en krijgt zij het boekje Eten in de Drechtsteden aangeboden. De voorzitter sluit om uur de vergadering en nodigt iedereen uit voor een drankje in de Raedtskelder.

17 pagina 13van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 21 maart 2007 * Beantwoording vraag dhr. Scheurwater m.b.t projectleiding: Hiermee is bedoeld te zeggen, dat onder de regie van de Drechtsteden een regionaal projectleider Hollands Glorie wordt aangetrokken, beschikbaar te stellen door Dordrecht. Deze aanbeveling heeft geresulteerd in de aanstelling van de heer D.C.H. (Dick) Verheijen als projectleider Hollands Glorie namens de Drechtsteden. **Beantwoording vraag dhr. Vissers m.b.t. Trap op trap af: Rijk, provincies en gemeenten hebben tenminste één ding gemeen. Ze financieren de meeste activiteiten met de schatkist van het Rijk. In de schatkist zit een budget voor gemeenten, een budget voor de provincie en (het meeste) voor de departementen. Het financiële beleid over de schatkist wordt door het kabinet aangegeven en door het parlement vastgesteld. In slechte tijden besloot de landelijke volksvertegenwoordiging met regelmaat om extra te korten op de budgetten voor de gemeenten en de provincies. En in goede tijden stegen de budgetten van het Rijk harder ten opzichte van de budgetten voor de provincies en gemeenten. De VNG heeft in de jaren negentig met succes tegen deze methodiek van financieel beleid gestreden. Het Rijk, de provincies en de gemeenten leven allemaal van de schatkist. Ontwikkelingen van de rijksfinanciën worden evenredig over de gemeenten, provincies en het rijk verdeeld. Deze evenredige verdeling resulteert bij de budgetverdeling in de schatkist/rijksbegroting in trap op en trap af. Bij trap op stijgen de budgetten van het rijk en provincies net zo hard als die van het Rijk. Bij trap af, ingeval van bezuinigingen, worden de ombuigingen van Rijk evenredig bij de gemeenten (via het gemeentefonds), de provincies (via het provinciefonds) en de departementale budgetten neergelegd.

18 bijlage 2 Vergadernotitie voor de Drechtraad van 27 juni 2007 Onderwerp Concept-jaarrekening 2006 subregio Drechtsteden Bijlagen De concept-jaarrekening 2006 subregio Drechtsteden. agendapunt 5 datum 10 mei 2007 steller A.J. van der Heiden doorkiesnummer A.vdheiden@papendrecht.nl Gevraagde beslissing 1. Kennis nemen van de concept-jaarrekening Kennis nemen van het voorstel bestemming voordelig resultaat Instemmen met het overnemen van de balanscijfers 2006 als inbrengbalans in de GRD per 1 januari Financiële consequenties Geen. Toelichting Het financiële resultaat De financiële verantwoording geeft een voordelig resultaat van Uit de analyse blijkt diverse mee- en tegenvallers ten opzichte van de 2 e marap. Van substantiële structurele afwijkingen is geen sprake. De verschillen zijn meest incidenteel van aard en worden in de jaarrekening nader verantwoord en verklaard. Bestemming voordelig resultaat Gedragslijn is om het voordelig resultaat aan de algemene reserve toe te voegen. Financiële overdracht bezittingen en vermogen aan de GR Drechtsteden. De subregio Drechtsteden publiceert via de jaarrekening van regio Zuid-Holland Zuid haar laatste financiële verantwoording. Uit efficiency en praktische overwegingen is de subregio Drechtsteden niet bij de oprichting van de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden per 8 maart 2006 opgeheven. Hoewel bestuurlijk in 2006 veel veranderde, boekhoudkundig is van de ingrijpende bestuurlijke wijzigingen nagenoeg niets te merken. Aan deze situatie komt per 1 januari 2007 een einde. De financiële afwikkeling van de subregio Drechtsteden vindt plaats via de jaarrekening 2006 van regio Zuid-Holland Zuid. De jaarstukken waaronder die van de subregio Drechtsteden worden inmiddels door de accountant gecontroleerd en waarschijnlijk van een goedkeurende accountantsverklaring voorzien. Daarmee is een gedegen grondslag beschikbaar om de bezittingen en vermogenspositie van de regio Zuid-Holland Zuid aan de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden formeel over te dragen. Geadviseerd wordt om de balans per ultimo 2006 zoals opgenomen in de jaarrekening van regio Zuid- Holland Zuid als inbrengbalans voor de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden te accepteren. Advies PFO Middelen/Financiën op 27 april Het PFO Middelen/Financiën heeft een positief advies uitgebracht op 27 april jl. Het Drechtstedenbestuur heeft op 10 mei jl. de gevraagde beslissing genomen.

19 bijlage 2 Vergadernotitie voor het Portefeuillehoudersoverleg Middelen/Financiën op 26 april 2007 Onderwerp Concept-jaarrekening 2006 subregio Drechtsteden agendapunt 3 datum 17 april 2007 steller A.J. van der Heiden doorkiesnummer A.vdheiden@papendrecht.nl Bijlagen De concept-jaarrekening 2006 subregio Drechtsteden. Gevraagde beslissing Kennis nemen van de concept-jaarrekening Kennis nemen van het voorstel bestemming voordelig resultaat Instemmen met het overnemen van de balanscijfers per ultimo Verdere procedure Vaststelling van de gevraagde beslissingen door het Drechtstedenbestuur. Goedkeuring van de beslissingen door de Drechtraad. Communicatie Communicatie door verspreiding van de vergadernotitie met de bijbehorende stukken. Financiële consequenties Geen. Toelichting Het financiële resultaat De financiële verantwoording geeft een voordelig resultaat van Uit de analyse blijkt diverse mee- en tegenvallers ten opzichte van de 2 e marap. Van substantiële structurele afwijkingen is geen sprake. De verschillen zijn meest incidenteel van aard en worden in de jaarrekening nader verantwoord en verklaard. Bestemming voordelig resultaat Gedragslijn is om het voordelig resultaat aan de algemene reserve toe te voegen. Financiële overdracht bezittingen en vermogen aan de GR Drechtsteden. De subregio Drechtsteden publiceert via de jaarrekening van regio Zuid-Holland Zuid haar laatste financiële verantwoording. Uit efficiency en praktische overwegingen is de subregio Drechtsteden niet bij de oprichting van de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden per 8 maart 2006 opgeheven. Hoewel bestuurlijk in 2006 veel veranderde, boekhoudkundig is van de ingrijpende bestuurlijke wijzigingen nagenoeg niets te merken. Aan deze situatie komt per 1 januari 2007 een einde. De financiële afwikkeling van de subregio Drechtsteden vindt plaats via de jaarrekening 2006 van regio Zuid-Holland Zuid. De jaarstukken waaronder die van de subregio Drechtsteden worden inmiddels door de accountant gecontroleerd en waarschijnlijk van een goedkeurende accountantsverklaring voorzien. Daarmee is een gedegen grondslag beschikbaar om de bezittingen en vermogenspositie van de regio Zuid-Holland Zuid aan de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden formeel over te dragen. Geadviseerd om de balans per ultimo 2006 zoals opgenomen in de jaarrekening van regio Zuid-Holland Zuid als inbrengbalans voor de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden te accepteren.

20

21 Drechtsteden Jaarverslag en Jaarrekening 2006

22

23 Inhoudsopgave 1 Inleiding blz 3 2 Jaarverslag 2.1 Programmaverantwoording blz Recapitulatie inwonerbijdrage blz 9 3 Jaarrekening 3.1 Grondslagen voor waardering en resultaat bepaling blz Balans per 31 december blz Toelichting op de balans blz Programmarekening blz Toelichting op programmarekening blz 17 4 Bijlagen 4.1 Staat van materiële vaste activa blz Exploitatierekening blz Matrix lasten blz Matrix baten blz Kostenverdeelstaat blz Overzicht stand en verloop Investeringsfonds blz 42 Pagina 2

24 Drechtsteden 1. Inleiding Voor u ligt de financiële verantwoording van de Drechtsteden over De (sub)regio Drechtsteden maakte in 2006 onderdeel uit van de Gemeenschappelijke Regeling Zuid-Holland Zuid. De nieuwe Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden die vanaf 8 maart van kracht is, heeft nauwelijks actief gefunctioneerd. Daarom is het grootste deel van de verantwoording over 2006 (voor de laatste keer) integraal onderdeel van de totale jaarrekening van Zuid- Holland Zuid. De verslaglegging is bedoeld als verantwoording van de activiteiten van de (sub)regio Drechtsteden naar de besturen van Zuid-Holland Zuid en de Drechtsteden. Iedere GR zijn jaarrekening Zoals hierboven al staat aangegeven, was er in 2006 sprake van een dubbele situatie. De Drechtsteden maakten voor wat betreft de reguliere beleidsprogramma s en Manden maken onderdeel uit van de GR ZHZ. Daarnaast trad de GR Drechtsteden in werking en deze werd ingericht. Dit heeft geleid tot twee jaarrekeningen. In de jaarrekening van de GR Drechtsteden worden de kosten verantwoord die betrekking hebben op de inrichting van die Gemeenschappelijke Regeling vanaf 8 maart Deze jaarrekening valt exclusief onder verantwoording van de Drechtsteden en kent een zeer beperkte omvang. Het gaat hier om uitgaven die zijn gedaan volgens de projectbegroting Inrichting Drechtsteden, gebaseerd op besluiten van het Drechtstedenbestuur en goedgekeurd door de individuele gemeenteraden. De reguliere uitgaven in de exploitatie van Bureau Drechtsteden als onderdeel van de regio Zuid-Holland Zuid lopen mee in de jaarrekening van deze regio. Deze uitgaven worden geacht gedaan te zijn door c.q. gebaseerd te zijn op besluiten van de Bestuurscommissie Drechtsteden als onderdeel van de GR Zuid-Holland Zuid. Deze aanpak wordt ook gevolgd voor de uitgaven ten laste van het investeringsfonds Manden maken. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen bestaat uit de weerstandscapaciteit. Dit zijn de middelen die worden ingezet om niet begrote kosten te dekken. De capaciteit is weergegeven in de algemene en bestemmingsreserves en heeft ultimo 2006 een omvang van (ter vergelijking: ultimo 2005 bedroeg de capaciteit ). De sterke stijging wordt grotendeels veroorzaakt door de mutaties in het investeringsfonds Drechtsteden. Daar waar nodig zijn voor te onderscheiden risico s (met name afrekening van subsidies) voorzieningen getroffen. Door de deelnemende gemeenten worden de risico s afgedekt via de algemene inwonerbijdrage. Met betrekking tot de omvang van het weerstandsvermogen zijn nog geen beleidsregels vastgesteld. Resultaat De financiële verantwoording geeft een voordelig resultaat van Uit de analyse blijkt diverse mee- en tegenvallers ten opzichte van de 2 e marap. Van substantiële structurele afwijkingen is geen sprake. Pagina 3

25 Drechtsteden 2.1 Programmaverantwoording 1 Sociaal 1.1 Kennisinfrastructuur Een sterke inzet op kennisinfrastructuur is onmisbaar om ook op de lange termijn onze regio concurrerend te houden en jonge mensen te houden en aan te trekken. Ook vanuit het bedrijfsleven wordt dit benadrukt. De Drechtstedengemeenten kiezen voor een gemeenschappelijke agenda voor het beroepsonderwijs. Naast het opleidingencircuit zal ook de aansluiting op de arbeidsmarkt worden vergroot. Voor de bestaande werkgebieden betekent dit extra aandacht voor leren in de praktijk, terwijl door de nieuw in het leven te roepen hogere opleidingen ook nieuwe banen zullen worden gecreëerd. Daarnaast dient de jeugdwerkloosheid drastisch te verminderen. Ook het stimuleren van ondernemerschap is een agendapunt dat aandacht verdient in het scheppen van een gezonde relatie onderwijsarbeidsmarkt. Wat is er gedaan en wat is er bereikt? Op verschillende locaties wordt hard gewerkt aan de realisatie van de fysieke vormgeving van de leeromgeving. Zo is in het Leerpark bij het Da Vinci het hoogste punt bereikt. Ook zijn er positieve ontwikkelingen bij het LOC Ambacht/Zwijndrecht en het LOC de Grienden (Sliedrecht). Bij het LOC West-Alblasserwaard lijkt er zicht op de realisering van dit LOC te ontstaan. Er wordt een Kennisbedrijf opgericht, waaronder een aantal bedrijven als onderwijsleerbedrijven kunnen functioneren. Een voorstel tot een financiële bijdrage wordt in november 2006 in het Drechtstedenbestuur behandeld Er is een MKB-loket geopend, dat is opgezet door INHOLLAND in samenwerking met Da Vinci. 1.2 Sociale ontwikkeling Binnen de Drechtsteden is de afgelopen periode de visie op sociaal beleid op regionaal niveau ontwikkeld. Het doel van sociale ontwikkeling is het verhogen van de kwaliteit van samenleven in de Drechtsteden. Het gaat daarbij om het verhogen van de deelname aan het maatschappelijk verkeer, het bevorderen van de samenhang in de samenleving en het delen van verantwoordelijkheid door overheid, burgers en instellingen. Sociale ontwikkeling speelt door alle andere programma s heen. Het stimuleren en in stand houden van een sterke sociale basisstructuur is een prioriteit van de Drechtsteden. Een op de visie gebaseerd programma voor wordt geformuleerd. Wat is er gedaan en wat is er bereikt? Route 23 is succesvol verbreed naar de regio. Het project wordt na verloop van tijd een regulier instrument bij de Sociale Dienst Drechtsteden. Bij het project Bijzondere doelgroepen wordt in november een convenant getekend door gemeenten, corporaties en zorginstellingen. Er is een gemeenschappelijk beleidskader WMO-Indivdiuele voorzieningen opgesteld, dat dit najaar is vastgesteld door de gemeenteraden. De uitvoering ervan wordt opgedragen aan de GRD/Sociale Dienst Drechtsteden Met de provincie Zuid-Holland is begin 2006 een bestuursovereenkomst Regionale Agenda Samenleving getekend. Onderdeel hiervan is het regionaal Actieprogramma Jeugd waarin provincie en gemeente samenwerken. 2 Economie 2.1 Zakelijke dienstverlening Op het gebied van de zakelijke dienstverlening willen de Drechtsteden een inhaalslag maken, om daarmee de regionale economische structuur te verbreden. Op verschillende locaties worden op dit moment kantoorlocaties ontwikkeld en wordt bijgedragen aan de verbreding van de economische structuur. De belangrijkste locatie, waarmee de Drechtsteden zich de komende jaren kunnen profileren als vestigingslocatie voor zakelijk dienstverlening, is het Maasterras. Pagina 4

26 Drechtsteden Wat is er gedaan en wat is er bereikt? Na vaststelling van het Masterplan Maasterras wordt gewerkt aan het Realisatieprogramma Maasterras. Hierin zijn de kaders aangegeven waarbinnen het project gefaseerd in deelprojecten gerealiseerd kan worden. De kaders hebben betrekking op stedenbouw, exploitatie, programmering, communicatie, fasering en organisatie. In het plangebied van Maasterras vormen externe veiligheid en luchtkwaliteit belangrijke randvoorwaarden voor een succesvolle ontwikkeling. Nader onderzoek is noodzakelijk. Het ministerie van VROM heeft geld toegezegd in het kader van de BIRK-regeling. Daarnaast is een aanvraag van 15 miljoen ingediend in het kader van het Rijksprogramma Spoorse doorsnijdingen. Het belang van het Maasterras voor de ontwikkeling van de Drechtsteden wordt steeds breder onderkend. Niet alleen binnen de Drechtsteden, maar ook binnen de Zuidvleugel en door het Rijk wordt het belang van het Maasterras onderkend. Het Drechtstedenbestuur heeft ,- beschikbaar gesteld om de participatie in Zuidvleugelverband te versterken. Dit budget is afkomstig uit de voor Maasterras beschikbare middelen binnen Mandenmaken. 2.2 Shipping Valley Naast het benutten van kansen op het gebied van zakelijke dienstverlening is een verdere ondersteuning van het concept Shipping Valley belangrijk voor de economische ontwikkeling van de Drechtsteden. Shipping Valley is van oudsher één van de pijlers onder de Drechtstedeneconomie, mede door een zeer gunstige ligging ten opzichte van nationale en Europese netwerken van goederenvervoer. De inzet van de Drechtsteden richt zich op het verder ontwikkelen en vernieuwen van de scheepsbouw en baggersector en hieraan gelieerde hoogwaardige technologieën alsmede op het benutten van de potenties voor vervoer over water. Deze ontwikkelingen zullen in belangrijke mate plaatsvinden op de bestaande bedrijventerreinen in de Drechtsteden. Om deze terreinen hiervoor geschikt te maken en te houden is sprake van een omvangrijke herstructurering- en revitaliseringopgave. Wat is er gedaan en wat is er bereikt? Door de kwartiermakers is veel tijd gestoken om in overleg met de gemeenten te komen tot duidelijke afspraken en ondersteuning. Het Drechtstedenbestuur heeft geld beschikbaar gesteld voor aanpak van geluidproblematiek in de Zeehaven Dordrecht en voor planontwikkeling voor Groote Lindt te Zwijndrecht, het Plaatje te Sliedrecht en Haven Zuid te Alblasserdam. Ten aanzien van Haven Zuid speelt een inhoudelijke discussie over de relatie tussen Shipping Valley en een mogelijke gedeeltelijke toeristische invulling van deze locatie. Het Drechtstedenbestuur heeft opdracht gegeven voor het opstellen van een bedrijventerreinstrategie. De strategie is op 21 maart 2007 door de Drechtraad vastgesteld en is gefinancieerd vanuit Manden maken. Via een brief heeft het Drechtstedenbestuur aan de gemeente Papendrecht kenbaar gemaakt dat zij het voornemen heeft om 2 miljoen ter beschikking te stellen ten behoeve van de revitalisering en herstructurering van Oosteind en in het bijzonder ten behoeve van het doen van een strategische aankoop. Daarnaast zal ook de door de gemeente Papendrecht ingehuurde projectleider vanuit de beschikbare 2 miljoen betaald kunnen worden. 2.3 Toerisme/cultuur Toerisme is een sector met veel groeipotentie. De sector is relatief arbeidsintensief en is een motor voor de werkgelegenheid, niet in de laatste plaats voor laaggeschoolden. De sector heeft ook invloed op de bekendheid en het imago van de regio en beïnvloedt het woon- en vestigingsklimaat. De afgelopen jaren heeft de stad Dordrecht zich sterk ontwikkeld op het terrein van cultuur en toerisme. Met de schitterende historische binnenstad als kern en bijvoorbeeld de molens van Kinderdijk liggen er geweldige kansen om dit proces in samenhang met de regio te versterken. Pagina 5

27 Drechtsteden Wat is er gedaan en wat is er bereikt? Er is een visie op de toeristisch-recreatieve ontwikkeling van de Drechtsteden opgesteld met daarin doelstellingen, gewenste effecten, etc. Centraal staat het bieden van een uniek toeristisch product, waarbij de belangrijkste kwaliteiten en iconen (Dordtse binnenstad, Kinderdijk, Biesbosch) d.m.v. de waterbus en het fietsknooppuntensysteem optimaal met elkaar verbonden worden. Het hiermee samenhangende concept Hollands Glorie wordt verder uitgewerkt d.m.v. de ontwikkeling van de as Rotterdam-Dordrecht met als parels Kinderdijk, binnenstad Dordrecht en Hollandse Biesbosch. Hierbij gaat het om drie lijnen: het opzetten van een strategisch samenwerkingsverband, fysieke productontwikkeling, marketingproductontwikkeling en promotie. Met de projecten Haven-Zuid, Hofkwartier, City Lounge en Energiehuis krijgt dit proces een forse duw in de rug. Hiervan zal het project City Lounge al in 2007 gereed zijn. Het project Hofkwartier is in uitvoering, evenals het project Energiehuis, dat naar verwachting in 2008 wordt afgerond. Het project Haven-Zuid (toeristische schakelfunctie) komt mogelijk in 2007 in de uitvoeringsfase. 3 Wonen en Groen 3.1 Wonen Mede door het industriële verleden van de regio is het bestaande woningaanbod en het aanbod aan soorten woonmilieus onvoldoende gedifferentieerd. Daarnaast vraagt de bewoner ook in de breedte om meer kwaliteit. Het aanbod in de regio voldoet daarom niet meer aan de vraag uit de markt. Met name hogere inkomens vestigen zich bovengemiddeld buiten de regio. Daarnaast vindt ook in de Drechtsteden vergrijzing plaats, die andere eisen stelt aan het woningaanbod en de woonomgeving. De regio streeft er naar een gedifferentieerd en kwalitatief goed aanbod aan woningen en woonmilieus te bieden waarbinnen een ieder zijn woonwensen kan vervullen. In dit kader kan het project Klein Koningrijk (voorheen HKS-Heuvelman) in s-gravendeel van belang zijn. Het onderzoek inzake de geluidsproblematiek Zeehavengebied geeft aan dat de nieuwe geluidscontour geen onoverkomelijke belemmering lijkt te zijn voor woningbouw. Dit project is in een forse versnelling gekomen, mede na vaststelling van de bijgestelde doelstelling. Deze voorziet in wonen aan de rivier en wonen in combinatie met bedrijvigheid. Wat is er gedaan en wat is er bereikt? Met rijk en provincie zijn afspraken gemaakt over de woningbouwproductie in de regio voor de periode De Drechtsteden hebben gezamenlijk een verdelingsvoorstel gemaakt voor de in te zetten BLSmiddelen ter uitvoering van deze afspraken. Voor de herstructurering van woongebieden is een nieuw regionaal ISV-programma voor opgesteld (inclusief meerjaren uitvoeringsprogramma bodemsanering). Door middel van de Taskforce woningbouw wordt met kracht verder gewerkt om vertragingen van de woningbouwpro-ductie te beperken. 3.2 Groen Het belang van groen-blauw voor de Drechtsteden is groot. Het stedelijk gebied van de Drechtsteden wordt omringd door gebieden met hoge landschappelijke en ecologische waarden. De aanwezigheid van groene gebieden binnen en rondom het stedelijk gebied moet beschouwd worden als een belangrijke bijdrage aan de ruimtelijke kwaliteit en identiteit van de Drechtsteden. De aanwezigheid van deze groene gebieden is daarmee ook een belangrijke vestigingsvoorwaarde voor bedrijven en bewoners. Het belang van de groene gebieden in en rond de Drechtsteden voor het stedelijk gebied staat of valt met de mate van toegankelijkheid en bereikbaarheid voor de inwoners en bezoekers van de Drechtsteden. Wat is er gedaan en wat is er bereikt? De verdere uitwerking van de Groene Contramal als ontwikkelingsproject richt zich enerzijds op het versnellen van bestaande projecten en anderzijds op het initiëren van nieuwe projecten die bijdragen aan de doelstelling van de Groen Contramal. Inmiddels is door het PFO Ruimte Groen en Milieu gestart met een evaluatie en herijking van de visie op de Groene Contramal en Pagina 6

28 Drechtsteden bijbehorend uitvoeringsprogramma. Bovendien is door het Drechtstedenbestuur aan twee projecten geld ten behoeve van de uitvoering toegezegd: de koppeling tussen verbindingszones 69 en 70 te Hendrik-Ido-Ambacht en de inrichting van de Matenazone te Papendrecht. De realisatie van de Ecologische Verbindingszone 70 loopt mee in de aanleg van de Ambachtse Zoom. De realisatie van de Dordtwijckzone zal eind 2007 afgerond zijn. De gemeente Sliedrecht werkt hard aan de planvorming voor het recreatief steunpunt. Complicerende factor hierbij is de vertraging van het provinciale project Merwedezone, waarmee afstemming noodzakelijk is. Ten behoeve van de verwerving van gronden is in september 2006 een voorkeursrecht op grond van de Wet voorkeursrecht gemeenten gevestigd. 4 Bereikbaarheid Bereikbaarheid binnen een zich verder verstedelijkend gebied is van vitaal belang voor de Drechtsteden. Het mobiliteitsplan geeft een visie op het bereikbaar houden en maken van de regio. De visie beschrijft vooral wat nodig is en gedeeltelijk ook hoe de Drechtsteden dit gaan doen. Belangrijk gerelateerde issue is de congestieproblematiek op ons hoofdwegennet (problematiek A16- N3-A15). Aansluitingen en externe veiligheid zijn belangrijke noties. Wat is er gedaan en wat is er bereikt? Op 3 maart 2005 is ingestemd met het principe voor het "Programma HOV-D 2007, balans tussen daadkracht en draagvlak". Op 8 september 2005 is ingestemd met het eerste deel van het programma HOV-D 2007, bestaande uit 13 concrete projectvoorstellen, inclusief bijdragen uit het investeringsfonds. Acties zijn op de rails gezet in relatie tot de congestieproblematiek (bijv. inspraakreactie Startnotitie Extra capaciteit A15). Voor de lange termijn dient voor de N3/externe veiligheid en de aansluiting A16-N3 een lobby richting rijk plaats te vinden (is gestart). 5 Bestuur en communicatie Op het gebied van bestuur en communicatie springt in 2006 de inwerkingtreding van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GRD) in het oog. Met de GRD hebben de Drechtstedengemeenten een formele en juridische basis onder de vrijwillige samenwerking gelegd die belangrijk is voor bijvoorbeeld de uitvoering van de projecten uit Manden maken. De gemeenten zijn hiermee nog nadrukkelijker eigenaar van de regionale samenwerking. De Drechtsteden hebben nu ook een formeel dagelijks (Drechtstedenbestuur) en algemeen bestuur (Drechtraad). Verder is in de gemeenschappelijke regeling vastgelegd dat de Drechtsteden een Netwerkdirectie Drechtsteden hebben. De NDD speelt een belangrijke rol als het gaat om het realiseren van verbindingen tussen gemeenten en de regionale organisatie. Met de komst van de GRD is die regionale organisatie fors uitgebreid: Sociale Dienst Drechtsteden, Regionaal Bureau Leerplicht en voortijdig schoolverlaten en het Ingenieursbureau Drechtsteden hebben een eigen plek in de Drechtsteden. In 2006 is gewerkt aan de voorbereidingen voor de komst van een Servicecentrum Drechtsteden: waarin het mogelijk is om allerlei, nu nog gemeentelijke, diensten en afdelingen te bundelen. Eind december is het bestuursplan ter goedkeuring aan de gemeenten gestuurd. Een andere ontwikkeling achter de schermen is het denken over een kenniscentrum waar coördinatie van grotere regionale opgaven, de complexiteit van de vraagstukken en het met meer kracht naar andere overheden kunnen opereren centraal staan. Beide opgaven krijgen in 2007 een vervolg. Pagina 7

29 Drechtsteden Wat is er gedaan en wat is er bereikt? Na de gemeenteraadsverkiezingen zijn in april en mei 2006 de nieuwe Drechtraad en Drechtstedenbestuur samengesteld. Vanwege die vernieuwde samenstelling zijn in 2006 extra vergaderingen van de Drechtraad nodig. Traditioneel worden alle nieuwe raadsleden in april uitgenodigd om kennis te maken met de Drechtsteden. Het Drechtstedenbestuur is fors verkleind en bestaat nu uit negen leden. De Drechtraad verandert in de loop van 2006 van samenstelling wanneer in december s-gravendeel wordt samengevoegd met Binnenmaas. Ook op het gebied van communicatie wordt rekening gehouden met de nieuwe organisatie Drechtsteden. De huisstijl en de website worden gedeeltelijk aangepast en geschikt gemaakt voor gebruik door meerdere dochters. Sommige zaken veranderen niet of nauwelijks: het Drechtsteden Info verschijnt zoals gebruikelijk zes keer per jaar; het Drechtstedennieuws verschijnt twaalf keer per jaar. 6 Manden maken Het grootste deel van de projecten bereikt conform afspraak (ruim) voor eind 2007 de uitvoeringsfase. Alle negen ontwikkelingsprojecten zijn inmiddels opgepakt. Voor de 23 investeringsprojecten geldt dat de overgrote meerderheid in uitvoering is. Hiermee is een aantal onomkeerbare investeringstrajecten in gang gezet. Al met al kan worden vastgesteld dat van Manden maken een stuwende werking uitgaat, respectievelijk dat Manden maken een veelvoud aan investeringsmiddelen heeft gemobiliseerd (investeringsvolume van 300 miljoen). Ook betekent Manden maken een forse plus voor alle gemeenten. Pagina 8

30 Drechtsteden 2.2 Recapitulatie inwonerbijdrage 2006 Lasten Baten Saldo Reserves Inwonerbijdrage Per inwoner 0051 Manden maken 1% regeling , Manden maken projecten Verkeer en vervoer , CVV Drechthopper Waterbus Economische ontwikkeling , Vrije tijd , Sociaal beleid , Groen, water en milieu , Ruimtelijke ontwikkeling , Wonen , BWS Drechtoevers , , Voorrangscommissie , Klachtencommissie , Dekkingsmiddelen Totaal ,56 Exploitatieresultaat Ingezet voor de beleidsvelden Algemene inwonerbijdrage Saldo Recapitulatie inwonerbijdrage per gemeente Aantal Bijdrage Totaal Alblasserdam , Dordrecht , s-gravendeel , H.I. Ambacht , Papendrecht , Sliedrecht , Zwijndrecht , Totaal Algemene inwonerbijdrage Gemiddelde bijdrage per inwoner 6,80 Pagina 9

31 Drechtsteden 3.1 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden, overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (reorganisaties) dient wel een verplichting gevormd te worden. Vaste activa Materiële vaste activa De Regio beschikt uitsluitend over materiële vaste activa met een economisch nut. Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Slijtende investeringen worden vanaf het jaar van ingebruikneming lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Dergelijke afwaarderingen worden teruggenomen als ze niet langer noodzakelijk blijken. De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen in jaren: 10 jaar: veiligheidsvoorzieningen bedrijfsgebouwen; telefooninstallaties; kantoormeubilair; aanleg tijdelijke terreinwerken; nieuwbouw tijdelijke bedrijfsgebouwen; groot onderhoud bedrijfsgebouwen; 3 jaar: automatiseringsapparatuur; Vlottende activa Voorraden De grond- en hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen historische inkoopprijzen. De als onderhanden werken opgenomen producten zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals het aantal bestede uren tegen integrale kostprijs). Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen. Pagina 10

32 Drechtsteden Financiële vaste activa Participaties in het aandelenkapitaal van NV s en BV s ( kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingsprijs, zal afwaardering plaatsvinden. Vlottende activa Voorraden De grond- en hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen historische inkoopprijzen. De als onderhanden werken opgenomen producten zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals het aantal bestede uren tegen integrale kostprijs). Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen. Voorzieningen Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die terzake geformuleerd zijn. Afwijkingen van bovenstaande grondslagen worden bij de betreffende post nader toegelicht. Pagina 11

33 Drechtsteden 3.2 Balans per 31 december ACTIVA Stand per 31 december 2005 Stand per 31 december 2006 Vaste activa 1. Immateriële vaste activa Materiële vaste activa a. investeringen met een economisch nut b. investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut - - subtotaal Financiële vaste activa a. kapitaalverstrekkingen - - b. leningen woningcorporaties, deelnemingen en overige verbonden partijen - - c. overige langlopende leningen - - d. overige uitzettingen met rentetypische looptijd >= 1 jaar - - e. bijdragen aan activa in eigendom van derden - - subtotaal - - Totaal vaste activa Vlottende activa 4. Voorraden a. grond- en hulpstoffen - - b. onderhanden werk - - c. gereed product en handelsgoederen - - d. vooruitbetalingen - - subtotaal Uitzettingen rentetypische looptijd < 1jaar a. vorderingen op openbare lichamen b. verstrekte kasgeldleningen - - c. rekening-courantverhoudingen met niet-financiële instellingen d. overige vorderingen e. overige uitzettingen - - subtotaal Liquide middelen Overlopende activa Totaal vlottende activa TOTAAL GENERAAL ACTIVA PASSIVA Stand per 31 december 2005 Vaste passiva 8. Eigen vermogen a. algemene reserve b. bestemmingsreserves zonder specifieke bestemming - c. overige bestemmingsreserves d. resultaat na bestemming - subtotaal Stand per 31 december Voorzieningen Vaste schulden a. obligatieleningen - - b. onderhandse leningen - - c. door derden belegde gelden - - d. waarborgsommen - - e. overige vaste schulden - - subtotaal - - Totaal vaste passiva Vlottende passiva 11. Netto-vlottende schulden rentetypische looptijd < 1jaar a. kasgeldleningen - - b. bank- en girosaldi - - c. overige schulden subtotaal Overlopende passiva Totaal vlottende passiva TOTAAL GENERAAL PASSIVA Pagina 12

34 Drechtsteden 3.3 Toelichting op de balans 2. Materiele vaste activa Verantwoord zijn de boekwaarden van computerapparatuur en inventaris. Het verloop is als volgt: Omschrijving Boekwaarde Investering desinvestering Afschrijvingen Bijdragen van derden Afwaarderingen Boekwaarde Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Totalen In 2006 is voor het Regionaal Loopbaancentrum kantoormeubilair aangeschaft. 3. Financiele vaste activa Het verloop van de post is als volgt: Investeringen Aflossingen/ afschrijvingen Omschrijving Boekwaarde Overige uitzettingen Desinvesteringen Afwaarderingen Boekwaarde Totalen Uitzettingen rentetypische looptijd < 1 jaar De samenstelling van de post is: Omschrijving Saldo Voorziening oninbaar Gecorrigeerd saldo Vorderingen op openbare lichamen Rekening courant verhoudingen Overige vorderingen Totalen Onder de vorderingen op openbare lichamen is o.a. opgenomen is de belegging van de voor de subregio Drechtsteden beschikbare middelen inzake het Besluit Woninggebonden Subsidies (ca. 4,5 mln.). Het administratieve beheer van het fonds ligt bij de Regio Zuid-Holland-Zuid. De stand van het fonds en het verloop wordt toegelicht bij de posten bestemmingsreserves en voorzieningen De rekening courantverhouding betreft de financiele relatie met de in 2006 opgerichte Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden. Onder de vorderingen op openbare lichamen zijn de volgende bedragen met andere onderdelen van de Regio ZHZ opgenomen: Omschrijving Saldo Saldo Regiostaf Zuid-Holland-Zuid BWS middelen Regio ZHZ Subregio Alblasserwaard & Vijfheerenlanden Subregio Hoeksche Waard Totalen Liquide middelen De samenstelling van de post is: Omschrijving Saldo Saldo Banksaldi Totalen In het banksaldi is een bedrag van ca. 18,3 miljoen opgenomen van het Investeringsfonds. 7. Overlopende activa De samenstelling van de post is: Omschrijving Saldo Saldo Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen Totalen Bij de nog te ontvangen bedragen is een vordering opgenomen op de Regiostaf Zuid-Holland-Zuid van Pagina 13

35 Drechtsteden 8. Eigen vermogen De samenstelling en het verloop van het eigen vermogen is als volgt: Omschrijving Saldo Toevoeging Onttrekking Bestemming resultaat 2006 Saldo Algemene reserves - Algemene reserve Totaal algemene reserves Bestemmingsreserves Regionale Projectgroep Verkeersveiligheid (RPV) Woninggebonden Subsidies (BWS) Investeringsfonds Manden maken Totaal bestemmingsreserves Resultaat na bestemming Totaal generaal Aan de bestemmingsreserve RPV werd toegevoegd het overschot aan middelen in Deze middelen worden ontvangen van de provincie en de deelnemende gemeenten. De onttrekking aan de bestemmingsreserve Woninggebonden subsidies betreft de rente over 2006 en de dotatie aan de voorziening Renterisico BWS. In de bestemmingsreserve Investeringsfonds werden de in 2006 ontvangen bijdragen gestort en de dekking voor de in 2006 gemaakte kosten voor de diverse projecten onttrokken. Een overzicht van het Investeringsfonds is opgenomen in bijlage 4.6 van deze jaarstukken. 9. Voorzieningen De samenstelling en het verloop van de voorzieningen is als volgt: Omschrijving Saldo Toevoeging Vrijval Aanwending Saldo Voorziening Verkeer & Vervoer Voorziening HOV-D Voorziening Spoorzone Voorziening Cultuurprofiel Voorziening Sociaal Beleid Voorziening Recreatieve routes Voorziening Luchtkwaliteit Voorziening Natuur en Milieu educatie Voorziening Renterisico BWS Totalen Onder de voorzieningen zijn voornamelijk de zgn. vastgelegde middelen opgenomen. Hieronder worden verstaan de van derden ontvangen gelden welke geoormerkt zijn voor een specifieke activiteit en waarover verantwoording moet worden afgelegd bij afsluiting van de hierbij behorende projecten (meestal subsidieverantwoordingen). De voorziening Renterisico BWS is bedoeld ter opvang het het verschil in te betalen rente op de subsidiegelden en de daarop ontvangen rente. 11. Netto vlottende schulden rentetypische looptijd < 1 jaar De samenstelling van deze post is: Omschrijving Saldo Saldo Overige schulden Totalen Onder de overige schulden (crediteuren) zijn de volgende bedragen opgenomen voor schulden aan de overige onderdelen binnen de Regio ZHZ en de BTW aangifte over het 4e kwartaal 2006: Omschrijving Saldo Saldo GGD Milieudienst Regiostaf Zuid-Holland-Zuid Salarisbureau Regio ZHZ BTW 4e kwartaal Totalen Pagina 14

36 Drechtsteden 12. Overlopende passiva De samenstelling van deze post is: Omschrijving Saldo Saldo Vooruit ontvangen bedragen Nog te betalen bedragen Totalen De nog te betalen bedragen betreffen de verplichtingen die in 2006 zijn aangegaan en waarvoor op 31 december 2006 nog geen facturen zijn ontvangen. In 2006 zijn er geen overlopende verplichtingen met de Regiostaf Zuid-Holland-Zuid. Omschrijving Saldo Saldo Regiostaf Zuid-Holland-Zuid Totalen Pagina 15

37 Drechtsteden 3.4 Programmarekening Omschrijving Ramingen begroting Realisatie Realisatie vorig begrotingsjaar Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo Programma's Stafbureau Communicatie Manden maken 1% regeling Manden maken projecten Verkeer en vervoer Collectief vervoer Waterbus Economische ontwikkeling Vrije tijd Sociaal beleid Groen, water en milieu Ruimtelijke ontwikkeling Wonen Stedelijke vernieuwing Drechtoevers Urgentiecommissie Klachtencommissie subtotaal programma's Dekkingsmiddelen Algemene inwonerbijdrage Overheveling inw.bijdrage RZHZ Nagekomen baten/lasten subtotaal algemene baten Resultaat voor bestemming Mutaties reserves Bestemmingsreserve BWS Bestemmingsreserve Investeringsfonds Bestemmingsreserve RPV Bestemmingsreserve Klachtencie Bestemmingsreserve Voorrangscie Algemene reserve subtotaal bestemming Resultaat na bestemming De programmarekening bestaat uit drie onderdelen : de programma's, dekkingsmiddelen en mutaties reserves. In het onderdeel programma's worden de baten en de lasten en het hiertussen bestaande saldo per programma weergegeven. Tevens wordt het totaal van deze saldi gepresenteerd. In het onderdeel dekkingsmiddelen wordt de dekking van het resultaat op de programma's weergegeven. Hierna ontstaat het resultaat voor bestemming hiervan. In het onderdeel mutaties reserves wordt aangegeven op welke wijze het resultaat bestemd werd door de weergave van toevoegingen (kolom lasten) en onttrekkingen (kolom baten) aan de reserves. Hierna ontstaat het resultaat na bestemming. Dit resultaat is ter nadere afwikkeling afzonderlijk in het eigen vermogen op de balans opgenomen. Samenvattend: Omschrijving Ramingen begroting Realisatie Realisatie vorig begrotingsjaar Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo Programma's Dekkingsmiddelen Resultaat voor bestemming Mutaties reserves Resultaat na bestemming Een toelichting per programma is opgenomen in paragraaf 3.5 toelichting op de programmarekening Pagina 16

38 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 0 Algemeen bestuur Portefeuillehouder : R.J.G. Bandell Functie : 002 Bestuursondersteuning Budgethouder : G.J. Vogelaar (sub)functie : 0023 Stafbureau Budgetuitvoerder : J. van de Zedde Doel : Ambtelijke ondersteuning van het Drechtstedenbestuur. Bezetting : Uitgedrukt in fte's 8,21 8,42 8,65 LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Salariskosten vast personeel Pensioenverplichtingen Overige personeelskosten Personeel van derden Inhuur tbv financiële administratie Bureaukosten Vergaderkosten Organisatieontwikkeling Onvoorzien Meerjarenprogramma Marketing Drechtsteden Regionaal Loopbaancentrum Nagekomen lasten Indirect : Doorbelasting Regio ZHZ Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie Bijdrage derden financiële administratie Renteopbrengsten rekening-courant Rente Investeringsfonds MM Nagekomen baten Indirect : Doorbelasting aan producten Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming Toelichting : De personeelskosten van het bureau en overige bureaukosten worden op deze functie verantwoord. Tevens worden hier de huisvestingskosten en de overige kosten voor facilitaire ondersteuning e.d. vanuit de Regio ZHZ aan het bureau verantwoord. Het totaalbedrag aan kosten minus baten wordt aan de verschillende producten doorbelast. De gebruikte kostenverdeelstaat is in bijlage 4.5 opgenomen. Pagina 17

39 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 0 Algemeen bestuur Portefeuillehouder : R.J.G. Bandell Functie : 002 Bestuursondersteuning Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 0029 Communicatie Budgetuitvoerder : S.M. van der Stel Doel : Het adviseren en coördineren van activiteiten op het gebied van communicatie en public relations van de Drechtsteden. Bezetting : Uitgedrukt in fte's 3,34 3,34 3,01 LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten communicatie Personeel van derden Projectkosten Projectkosten cofinanciering Indirect : Doorbelasting bureau Loonkosten bureau Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie Bijdrage derden Indirect : Van Bureau Drechtsteden Doorbelasting aan producten Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner Toelichting : De personeelskosten van de afdeling communicatie en de overigecommunicatiekosten worden op dit programma verantwoord en via de kostenverdeelstaat ten laste van de (inhoudelijke) programma's. gebracht. De gebruikte kostenverdeelstaat is opgenomen in bijlage 4.5. Pagina 18

40 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 0 Algemeen bestuur Portefeuillehouder : R.J.G. Bandell Functie : 002 Bestuursondersteuning Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 0051 Manden Maken Budgetuitvoerder : J.J. Hurks 1% regeling Investeringsfonds Doel : Ambtelijks ondersteuning bij de uitvoering projecten Manden Maken Bezetting : Uitgedrukt in fte's 0,50 1,95 3,88 LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten Manden maken Beheerkosten MM Indirect : Doorbelasting bureaukosten Loonkosten bureau Doorbelasting communicatie Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage provincie Bijdrage derden % regeling Investeringsfonds Indirect : Van bureau Van communicatie Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves - Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner 1,36 0,75 0,40 Toelichting : Verantwoord zijn de kosten projectmanagement, regievoering en uitvoeringsrijp maken van projecten uit het Eindbod Manden Maken. Over 2006 werden extra kosten gemaakt (meer personele inzet voor de procesvoering). Hiervoor werd deels compensatie ontvangen van de provincie. Pagina 19

41 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 0 Algemeen bestuur Portefeuillehouder : R.J.G. Bandell Functie : 002 Bestuursondersteuning Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 0052 Manden maken Budgetuitvoerder : A. Blokland Projecten uit het eindbod Doel : Verantwoording van de baten en lasten betreffende de specifieke Manden Maken Projecten. LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Projectkosten Indirect : Doorbelasting bureaukosten - Loonkosten bureau - Doorbelasting communicatie - Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdragen gemeenten Bijdrage provincie - Bijdrage van derden Renteopbrengsten Indirect : Van bureau Van communicatie - - Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage - Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner Toelichting : Voor de projecten uit het eindbod Manden maken wordt verwezen naar bijlage Overzicht stand en verloop Investeringsfonds Het saldo werd ten gunste van de bestemmingsreserve op de balans 2006 gebracht. Pagina 20

42 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 2 Verkeer,vervoer en waterstaat Portefeuillehouder : J. Tegelaar Functie : 211 Verkeersmaatregelen Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 2111 Verkeer en vervoer Budgetuitvoerder : A. Blokland Doel : Het ontwikkelen en implementeren van regionaal beleid op het gebied van Verkeer en Vervoer. Het programmeren van infrastructurele werken en het optimaliseren van het openbaar vervoer binnen de regio. Bezetting : Uitgedrukt in fte's 1,05 0,59 0,67 LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten verkeer en vervoer Projectkosten Projectkosten cofinanciering Dotatie voorzieningen Indirect : Doorbelasting bureaukosten Loonkosten bureau Doorbelasting communicatie Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie Bijdrage van derden Uit vastgelegde middelen - Indirect : Van bureau & communicatie Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner 0,72 0,57 0,51 Toelichting : Onder de baten is opgenomen de van de provincie Zuid-Holland ontvangen subsidie voor het HOV-D project. De hiervan in 2006 nog niet bestede gelden zijn naar de betreffende voorziening op de balans overgebracht ( ). Pagina 21

43 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 2 Verkeer,vervoer en waterstaat Portefeuillehouder : J. de Gruijter Functie : 212 Gesloten vervoerssysteem Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 2121 Collectief Vraagafhankelijk Budgetuitvoerder : S. Beunke Vervoer (CVV) "Drechthopper" Doel : LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten verkeer en vervoer Projectkosten Dotatie voorzieningen Indirect : Doorbelasting bureaukosten Loonkosten bureau Doorbelasting communicatie Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie Bijdrage van derden Indirect : Van bureau & communicatie Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves - - Ontrekking aan reserves - Resultaat na bestemming - - Bijdrage per inwoner Toelichting : De uitvoering en financiering van de Drechthopper is bij de Sociale Dienst van Dordrecht ondergebracht en is in 2006 nog niet overgedragen aan Bureau Drechtsteden. Pagina 22

44 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 2 Verkeer,vervoer en waterstaat Portefeuillehouder : T. Stoop Functie : 223 Gesloten vervoerssysteem Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 2231 Waterbus Budgetuitvoerder : A. Blokland Doel : LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten verkeer en vervoer Projectkosten Dotatie voorzieningen Indirect : Doorbelasting bureaukosten Loonkosten bureau Doorbelasting communicatie Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie Bijdrage van derden Indirect : Van bureau & communicatie Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves - - Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner Toelichting : Aan dit project worden geen indirecte kosten toegerekend. Opgenomen is de van de gemeenten ontvangen bijdragen voor deze activiteit en de aan de uitvoerder van deze activiteit doorbetaalde exploitatiebijdrage voor Pagina 23

45 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 3 Economische zaken Portefeuillehouder : A.S. Scholten Functie : 310 Handel en ambacht Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 3101 Economische ontwikkeling Budgetuitvoerder : L. Verschueren Doel : Het ontwikkelen en implementeren van regionaal beleid op het gebied van economische ontwikkeling. Bezetting : Uitgedrukt in fte's 0,95 0,95 0,85 LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten econ.ontwikkeling Projectkosten Projectkosten cofinanciering Dotatie voorzieningen Indirect : Doorbelasting bureau Loonkosten bureau Doorbelasting communicatie Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten - Bijdrage provincie Bijdrage van derden Overige baten Indirect : Van bureau & communicatie Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner 0,79 0,90 0,93 Toelichting : De provincie en de Kamer van Koophandel dragen bij in de kosten van Shipping Valley. Pagina 24

46 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 5 Cultuur en recreatie Portefeuillehouder : A.J. Pijlman Functie : 560 Openbaar groen en Budgethouder : J. van de Zedde openluchtrecreatie Budgetuitvoerder : A. Blokland (sub)functie : 5601 Vrije tijd Doel : Het ontwikkelen en promoten van lokale, regionale en boven regionale cultuur- en recreatievoorzieningen. Bezetting : Uitgedrukt in fte's 0,85 0,59 0,67 LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten vrije tijd Projectkosten Projectkosten cofinanciering Dotatie voorzieningen Indirect : Doorbelasting bureau Loonkosten bureau Doorbelasting communicatie Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie Bijdrage van derden Overige baten Indirect : Van bureau & communicatie Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner 0,81 0,83 0,90 Toelichting : De dotatie voorziening betreft de in 2006 ontvangen bijdragen voor recreatieve routes waarvoor nog geen kosten zijn gemaakt. Pagina 25

47 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 6 Sociale voorzieningen en maatschappelijke Portefeuillehouder : J. de Gruijter dienstverlening Functie : 620 Maatschappelijk begeleiding en advies Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 6201 Sociaal beleid Budgetuitvoerder : S. Beunke Doel : Het ontwikkelen en implementeren van het regionaal sociaal beleid. Bezetting : Uitgedrukt in fte's 1,56 1,56 1,40 LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten sociaal beleid Personeel van derden - Projectkosten Projectkosten cofinanciering Dotatie voorzieningen Indirect : Doorbelasting bureau Loonkosten bureau Doorbelasting communicatie Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie Bijdrage van derden Overige baten (reserve) - - Indirect : Van bureau & communicatie Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner 1,00 1,03 1,01 Toelichting : In de gemeentelijke bijdragen is begrepen de bijdragen voor de uitvoeringsactiviteiten van Bureau Leerplicht over 2006 waarvan de doorbetaling ( ) begrepen is in de projectkosten. De van de provincie Zuid-Holland ontvangen middelen voor de uitvoering van de Regionale Sociale Agenda welke in 2006 nog niet werden besteed ( ), werden aan de voorziening hiervoor toegevoegd. Pagina 26

48 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 7 Volksgezondheid en milieu Portefeuillehouder : M.A.J. Doodkorte Functie : 723 Milieubeheer Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 7231 Groen, water en milieu Budgetuitvoerder : L. Verschueren Doel : Het ontwikkelen en implementeren van regionaal beleid op milieu gebied. Bezetting : Uitgedrukt in fte's 0,95 0,95 0,85 LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten GWM Projectkosten Projectkosten cofinanciering - Dotatie Luchtkwaliteit Dotatie Natuur en Milieu Indirect : Doorbelasting bureau Loonkosten bureau Doorbelasting communicatie Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie Bijdrage van derden - Voorzieningen Natuur en Milieu Indirect : Van bureau & communicatie Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner 0,64 0,82 0,66 Toelichting : De van de provincie Zuid-Holland ontvangen middelen voor de aanpak Luchtkwaliteit welke in 2006 nog niet werden besteed ( ), werden aan de voorziening hiervoor toegevoegd. Pagina 27

49 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Portefeuillehouder : M.A.J. Doodkorte Functie : 810 Ruimtelijke ordening Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 8102 Ruimtelijke ontwikkeling Budgetuitvoerder : R. Giskes Doel : Het ontwikkelen en implementeren van regionaal beleid op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling. Bezetting : Uitgedrukt in fte's 1,07 0,92 0,83 LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten RO Projectkosten Projectkosten cofinanciering - Dotatie voorzieningen - Indirect : Doorbelasting bureau Loonkosten bureau Doorbelasting communicatie Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten - Bijdrage provincie - Bijdrage van derden 20 - Overige baten - Indirect : Van bureau & communicatie Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner 1,07 0,99 0,97 Toelichting : geen bijzonderheden Pagina 28

50 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Portefeuillehouder : A.T. Kamsteeg Functie : 820 Woningbouw/exploitatie Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 8209 Wonen Budgetuitvoerder : R. Giskes Doel : Het ontwikkelen en uitvoeren van regionaal beleid op het gebied van wonen en stedelijke vernieuwing Bezetting : Uitgedrukt in fte's 0,90 1,42 1,22 LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten wonen Personeel van derden - Projectkosten Projectkosten cofinanciering - Dotatie voorzieningen - Indirect : Doorbelasting bureau Loonkosten bureau Doorbelasting communicatie Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie Bijdrage derden BWS bijdrage Bijdrage ISV Bijdrage Investeringsfonds Indirect : Van bureau & communicatie Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves - Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner 0,51 0,62 0,59 Toelichting : Door de gemeenten werden bijdragen verstrekt in de kosten van het Regionaal Beleid Wonen. Ten opzichte van de hierop besteden middelen ontstond een tekort van , welke bedrag alsnog zal worden onttrokken in 2006 uit de beschikbare BWS middelen na besluitvorming hierover. De bijdrage Investeringsfonds betreft de kosten van Task Force Wonen in Deze kosten worden in de periode gefinancieerd vanuit het Investeringsfonds. Pagina 29

51 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Portefeuillehouder : A.T. Kamsteeg Functie : 821 Stads- en dorpsvernieuwing Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 8211 Uitvoering BWS Budgetuitvoerder : R. Giskes Doel : Overdracht van taken in het kader uitvoering BWS LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten Projectkosten Projectkosten cofinanciering Dotatie voorzieningen Indirect : Doorbelasting bureau Loonkosten bureau Doorbelasting communicatie Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten - Bijdrage provincie - Bijdrage van derden - Overige baten Indirect : Van bureau & communicatie Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming - - Bijdrage per inwoner Toelichting : Door de Regio Zuid-Holland-Zuid werden in 2005 de beschikbare BWS middelen overgedragen aan de subregio Drechtsteden ( ). Pagina 30

52 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Portefeuillehouder : A.S. Scholten Functie : 821 Stads- en dorpsvernieuwing Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 8212 Drechtoevers Budgetuitvoerder : G. van Vliet Bezetting : Uitgedrukt in fte's LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten - Personeel van derden Projectkosten Apparaatskosten - Indirect : Doorbelasting bureau Loonkosten bureau Doorbelasting communicatie Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie - Rijk, Min.VROM - Indirect : Van bureau & communicatie Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming Toelichting : Bijdrage per inwoner - 0,40 0,39 Pagina 31

53 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Portefeuillehouder : A.T. Kamsteeg Functie : 822 Overige volkshuisvesting Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 8222 Voorrangscommissie Budgetuitvoerder : R. Giskes Doel : Het uitvoeren van de regionale voorrangsregeling. Bezetting : Uitgedrukt in fte's 0,50 0,50 0,50 LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten Voorrangscie Projectkosten Projectkosten cofinanciering - Dotatie reserve - Indirect : Doorbelasting bureau Loonkosten bureau - Doorbelasting communicatie - Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie - Bijdrage van derden Overige baten (reserve) - Indirect : Van bureau & communicatie - Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage - Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner 0,02-0,08 Toelichting : In de loon- en projectkosten is in 2006 een bedrag van opgenomen als frictiekosten voor de voormalige secretaris ( 0,5 fte ). Deze functionaris is per 1 januari 2007 bij een ander onderdeel van de Regio Zuid-Holland-Zuid in dienst getreden. Met deze frictiekosten is in de begroting 2006 rekening gehouden. Pagina 32

54 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Portefeuillehouder : A.T. Kamsteeg Functie : 822 Overige volkshuisvesting Budgethouder : J. van de Zedde (sub)functie : 8223 Klachtencommissie Budgetuitvoerder : R. Giskes Doel : Het uitvoeren van de regionale klachtenregeling. Bezetting : Uitgedrukt in fte's 0,50 0,50 0,50 LASTEN Rekening Begroting Rekening Direct : Loonkosten klachtencie Projectkosten Projectkosten cofinanciering - Dotatie voorzieningen - Indirect : Doorbelasting bureau Loonkosten bureau - Doorbelasting communicatie - Totaal aan lasten BATEN Direct : Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie - Bijdrage van derden - Overige bijdragen Indirect : Van bureau & communicatie - Totaal aan baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage - Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves - - Ontrekking aan reserves Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner 0,09-0,12 Toelichting : Het nadelig saldo op dit programma wordt gedekt uit het programmabudget Wonen ( ). Pagina 33

55 Drechtsteden 3.5 Toelichting op programmarekening Hoofdfunctie : 9 Financiering en algemene dekkingsmiddelen Portefeuillehouder : R.J.G. Bandell Functie : 922 Algemene baten en lasten Budgethouder : G.J. Vogelaar (sub)functie : 9223 Algemene Inwonerbijdrage Budgetuitvoerder : J. van de Zedde Doel : Algemene dekkingsmiddelen voor de diverse programmaonderdelen. BATEN Rekening Begroting Rekening Bijdrage : Deelnemende gemeenten Overheveling vanuit RZHZ Saldo inwonerbijdrage Overige : Nagekomen baten Resultaat voor bestemming Toevoeging aan reserves Ontrekking aan reserves - - Resultaat na bestemming Bijdrage per inwoner 6,17 6,91 6,80 Pagina 34

56 Drechtsteden Bijlage 4.1 Staat van materiële vaste activa Materiele vaste activa Inventarissen Oorspronkelijk per Investeringen in 2006 Oorspronkelijk per Maatstaf afschrijvingen Afschrijvingen per Boekwaarde per Afschrijvingen in 2006 Boekwaarde per Afschrijvingen per Automatisering % Totaal Kantoormeubilair % Kantoormeubilair % Kantoormeubilair % Kantoormeubilair % Kantoormeubilair % Totaal Loopbaancentrum Kantoormeubilair % Totaal Totaal generaal Pagina 35

57 Drechtsteden Bijlage 4.2 Exploitatierekening Omschrijving Begroting 2006 Werkelijk 2006 Werkelijk 2005 (bedragen opgenomen in hele euro's) Lasten 1.1 Salarissen en sociale lasten Personeel van derden Niet duurzame goederen en diensten Overige inkomensoverdrachten Reserveringen Overige verrekeningen kostenplaatsen Baten Totaal lasten Niet duurzame goederen en diensten Inkomensoverdrachten van de overheid (excl. Rijk) Inkomensoverdrachten niet overheid Reserveringen Overige verrekeningen kostenplaatsen Totaal baten Exploitatieresultaat voor bestemming Reserveringen Exploitatieresultaat na bestemming De bestemming van het exploitatieresultaat is aangegeven in de programmarekening De exploitatierekening geeft aan de totalen per kostensoort. De verdeling hiervan naar functie is weergegeven in de matrix lasten en baten, welke hierna is opgenomen. De exploitatierekening en de matrixen zijn met name opgenomen voor statistiche doeleinden Pagina 36

58 Drechtsteden Bijlage 4.3 Verdelingsmatrix lasten functies categorieën Loonbetalingen en sociale premies Personeel van derden Aankopen niet duurzame goederen en diensten Overige inkomensoverdrachten Reserveringen Overige verrekeningen van kostenplaatsen Batig saldo exploitatie Totaal functies Hoofdfunctie 0 ALGEMEEN BESTUUR 001 Bestuursorganen Bestuursondersteuning Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 1 Totaal hoofdfunctie 1 OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID Hoofdfunctie 2 VERKEER, VERVOER EN WATERSTAAT 211 Verkeersmaatregelen te land Veerdiensten Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 3 ECONOMISCHE ZAKEN 310 Handel en ambacht Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 4 Totaal hoofdfunctie 4 ONDERWIJS Hoofdfunctie 5 CULTUUR EN RECREATIE 560 Openbaar groen en openluchtrecreatie Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 6 SOCIALE VOORZIENINGEN EN MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING 620 Maatschappelijke begeleiding en advies Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 7 VOLKSGEZONDHEID EN MILIEU 723 Milieubeheer Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 8 RUIMTELIJKE ORDENING EN VOLKSHUISVESTING 810 Ruimtelijke ordening Woningexploitatie / woningbouw Stads- en dorpsvernieuwing Overige volkshuisvesting Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 9 FINANCIERING EN ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN 922 Algemene baten en lasten Saldo van de rekening van baten en lasten voor bestemming Mutaties reserves die verband houden met de hoofdfunctie 0 tot en met Saldo van de rekening van baten en lasten na bestemming - Totaal hoofdfunctie Totaal Hoofdfuncties Pagina 37

59 Drechtsteden Bijlage 4.4 Verdelingsmatrix baten functies categorieën Overige goederen en diensten Overige inkomensoverdrachten van overheid (niet-rijk) Overige inkomensoverdrachten Overige verrekeningen van kostenplaatsen Nadelig exploitatie saldo Totaal functies Hoofdfunctie 0 ALGEMEEN BESTUUR 001 Bestuursorganen Bestuursondersteuning Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 1 Totaal hoofdfunctie 1 OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID Hoofdfunctie 2 VERKEER, VERVOER EN WATERSTAAT 211 Verkeersmaatregelen te land Veerdiensten Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 3 ECONOMISCHE ZAKEN 310 Handel en ambacht Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 4 Totaal hoofdfunctie 4 ONDERWIJS Hoofdfunctie 5 CULTUUR EN RECREATIE 560 Openbaar groen en openluchtrecreatie Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 6 SOCIALE VOORZIENINGEN EN MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING 620 Maatschappelijke begeleiding en advies Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 7 VOLKSGEZONDHEID EN MILIEU 723 Milieubeheer Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 8 RUIMTELIJKE ORDENING EN VOLKSHUISVESTING 810 Ruimtelijke ordening Woningexploitatie/woningbouw Stads- en dorpsvernieuwing Overige volkshuisvesting Totaal hoofdfunctie Hoofdfunctie 9 FINANCIERING EN ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN 922 Algemene baten en lasten Saldo van de rekening van baten en lasten voor bestemming Mutaties reserves hoofdfunctie 0 tot en met Saldo van de rekening van baten en lasten na bestemming Totaal hoofdfunctie Totaal Hoofdfuncties Pagina 38

60 Bijlage 4.5 Kostenverdeelstaat Drechtsteden Omschrijving Totaal \ Bur Comm MM MM V&V CVV Waterbus EO VT GWM RO SB W BWS DO Ucie Kcie Bezetting in fte's 23,43 10,13 3,01 1,78 0, ,00 0,84 1,00 0,92 1,56 1, ,50 0,50 (verdeelsleutel) Personeelskosten Overige personeelskosten subtotaal Doorbelasting loonkosten Bureau subtotaal Personeel van derden Bureaukosten Vergaderkosten Regio ZHZ Organisatieontwikkeling Nagekomen baten en lasten Dotatie voorzieningen Inkomensoverdrachten Projectkosten subtotaal Doorbelasting overige kosten Bureau subtotaal Doorbelasting Communicatie Totaal kosten Bijdrage gemeenten Bijdrage provincie Bijdrage derden Bijdrage overige Ontvangen BWS middelen 0 0 Bijdrage BWS Renteopbrengsten Onttrekking voorzieningen subtotaal directe baten Doorbelasting Bureau Doorbelasting Communicatie Totaal baten Saldo baten minus lasten Inwonerbijdrage Drechtsteden Overheveling inw.bijdrage RZHZ 0 0 Overige baten 0 0 Resultaat voor bestemming Bestemming resultaat Toevoeging aan reserves Onttrekking aan reserves Resultaat na bestemming Beslag inwonersbijdrage in procenten 96,55% 0,00% 5,92% 7,56% 0,00% 0,00% 13,72% 13,21% 9,68% 14,24% 14,81% 8,68% 5,78% 1,23% 1,73% Beslag inwonersbijdrage in euro's 6,57-0,40 0, ,93 0,90 0,66 0,97 1,01 0,59 0,39 0,08 0,12 Toelichting: De inzet van het personeel over de verschillende onderdelen is als verdeelsleutel opgenomen. Vervolgens worden de overhead (kosten van het bureau) en de communicatiekosten en baten verdeeld over de functies. Pagina 39

61 Drechtsteden Bijlage 4.6 Overzicht stand en verloop Investeringsfonds Beschikbare middelen en toezeggingen Inkomsten Eindbod Cumulatieve inkomsten Nog te realiseren Bijdragen Provincie 1e fase Provincie 2e fase Gemeenten ROM-D Renteopbrengsten Totaal inkomsten Uitgaven Projecten Eindbod na herschikking Cumulatieve uitgaven Nog te realiseren Economie Maasterras/Spoorzone Oosteind Papendrecht Zeehavens Dordrecht Frankepad/Grotenoord HI Ambacht Groote Lindt Zwijndrecht Haven Zuid Alblasserdam Voorpoort Sliedrecht Vrije tijd Haven Zuid/Mercon Kloos Alblasserdam Hollands Glorie Hofkwartier Dordrecht City Lounge Dordrecht Energiehuis Dordrecht Wonen Onderdijkserijweg Zwijndrecht Klein Koninkrijk Binnenmaas Studie grondbedrijven Groen Dordwijkzone Dordrecht Zone 70 HI Ambacht Groene Contramal Bereikbaarheid HOV-D Aansluiting A15 Alblasserdam Aansluiting A16 Volgerlanden Euryza Zwijndrecht Parkeervoorziening Papendrecht Fileproblematiek A16-N3-A Station Baanhoek West Sliedrecht Kennisinfrastructuur Transfercentrum HBO Onderwijsleerbedrijven LOC de Grienden Sliedrecht LOC Zwijndrechtse Waard LOC Papendrecht/Alblasserdam ICT-platform Herschikking binnen Kennisinfrastructuur Sociaal Route Bijzondere doelgroepen Overige: 1% regeling investeringsfonds Programmateam Wonen Breedband-initiatief Gezondheidscentrum Sliedrecht Europese subsidies Resultaatverplichting vrijvallende middelen Bijzondere ontwikkelingen Totaal uitgaven Saldo inkomsten en uitgaven Pagina 40

62 Drechtsteden Mutaties in 2006 Stand fonds per Stand en verloop Investeringsfonds Ontvangen bijdragen in 2006 Stand fonds Inkomsten Bijdragen Provincie 1e fase - - Provincie 2e fase - - Gemeenten ROM-D - - Renteopbrengsten Totaal inkomsten Uitgaven Projecten Stand fonds per Betaalde bijdragen in 2006 Stand fonds Economie Maasterras/Spoorzone Oosteind Papendrecht Zeehavens Dordrecht Frankepad/Grotenoord HI Ambacht Groote Lindt Zwijndrecht Haven Zuid Alblasserdam Voorpoort Sliedrecht Vrije tijd Haven Zuid/Mercon Kloos Alblasserdam Hollands Glorie - - Hofkwartier Dordrecht City Lounge Dordrecht - - Energiehuis Dordrecht - - Wonen Onderdijkserijweg Zwijndrecht - - Klein Koninkrijk Binnenmaas Studie grondbedrijven - - Groen Dordwijkzone Dordrecht - - Zone 70 HI Ambacht - - Groene Contramal Bereikbaarheid HOV-D - - Aansluiting A15 Alblasserdam Aansluiting A16 Volgerlanden - - Euryza Zwijndrecht - - Parkeervoorziening Papendrecht - - Fileproblematiek A16-N3-A Station Baanhoek West Sliedrecht - - Kennisinfrastructuur Transfercentrum HBO - - Onderwijsleerbedrijven - - LOC de Grienden Sliedrecht - - LOC Zwijndrechtse Waard - - LOC Papendrecht/Alblasserdam - - ICT-platform Herschikking binnen Kennisinfrastructuur - - Sociaal Route Bijzondere doelgroepen Overige: 1% regeling investeringsfonds Programmateam Wonen Breedband-initiatief Gezondheidscentrum Sliedrecht - Europese subsidies Resultaatverplichting vrijvallende middelen - - Bijzondere ontwikkelingen - - Totaal uitgaven Saldo inkomsten en uitgaven

63 Drechtsteden Projecten 2006

64

65 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Stafbureau (0023) Projecten: Personeelskosten Overige personeelskosten Pensioenverplichtingen Personeel van derden Inhuur tbv fin.administratie Bureaukosten Vergaderkosten Kosten Regio ZHZ Organisatieontwikkeling Renteopbrengsten rek-crt Rente Investeringsfonds Meerjarenprogramma Marketing Drechtsteden Regionaal Loopbaancentrum Nagekomen lasten/baten Inwonerbijdrage Totaal Toelichting: 1

66 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Communicatie (0029) Algemeen Personeel van derden Interne communicatie: Intranet Bijeenkomst raads-/statenleden Bijeenkomst ambtenaren Drechtsteden Infobulletin Extranet Externe communicatie: Huisstijl Drechtsteden Nieuws Internet Overige extern: Representatie Drechtraad Projecten Algemeen bestuur Cie ruimtelijke ontwikkeling Cie economische ontwikkeling Cie vrije tijd Cie verkeer en vervoer Cie Groen,water en milieu Cie wonen en sv Cie sociaal beleid Cie manden maken Dekking communicatie projecten Totaal communicatie Toelichting 2

67 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Manden Maken (0051 en 0052) Beheerkosten: Bijdrage uit het Investeringsfonds Inhuur kwartiermakers Evaluatie ROM-D Sub-totaal beheerkosten Projecten MM: - Europese subsidies % regeling investeringsfonds Programateam woningbouw ICT platform Voorpoort Haven - Zuid Groote Lindt Maasterras Oosteind Zeehavens Antonia/Grotenoord Mercon Kloos Breedband Klein Koninkrijk Groene contramal Aansluiting A A16-N3-A Gespreide huisvesting&zorg Sub-totaal projecten Rentekosten/opbrengsten Bijdrage aan het Investeringsfonds Totaal Toelichting: Dekking beheerkosten: 1% regeling Investeringsfonds MM Provincie ZH bijdrage proceskosten MM Dekking projecten: Investeringsfonds Kamer van Koophandel/provincie

68 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Verkeer & vervoer (2111) Projecten: HOV-D Ringlijn Waterbus Concessie DAV Fietspaden regionaal parkeerbeleid Vervoermanagement Reg. Platvorm Verkeersveiligheid Totaal Toelichting: 4

69 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Verkeer & vervoer (2121) Projecten: Collectief vervoer "Drechthopper" Totaal Toelichting: 5

70 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Verkeer & vervoer (2231) Projecten: Waterbus Totaal Toelichting: 6

71 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Economische ontwikkeling (3101) Projecten: Regionale economische projecten SV algemeen SV strategische advisering SV communicatie en pr SV Kennisinfrastructuur SV opstellen kaders bedrijven SV clustering scheepswerven SV fast moving consumer SV binnenvaart Spoorzone Hollands Glorie Uitvoeringsprogramma DECO Uitwerking kantorenvisie Economische ontwikkeling Totaal Toelichting: Kosten Shipping Valley Af: Provincie 40% (max ) Af: Kamer van Koophandel 20% Ten laste van de Drechtsteden

72 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Vrije Tijd (5601) Projecten: Theatersamenwerking Samenwerking zwembaden Sport accomodatiebeleid Zwembadonderzoek Cultuurprofiel festiviteiten Recreatieroute, knooppunten Samenwerking bibliotheken Totaal Toelichting:

73 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Groen, water en milieu (7231) Opgenomen budget: Groene Contramal Externe veiligheid Waternota Natuur- en Milieu Educatie Aanpak luchtkwaliteit Zonebeheer Milieukanskaarten Totaal Toelichting: 9

74 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Ruimtelijke ontwikkeling (8102) Opgenomen budget: Participatie Zuidvleugel Rijn Schelde Delta Herijking ruimtelijke visie Ruimte Geven Totaal Toelichting: 10

75 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Sociaal beleid (6201) Projecten: Regionaal Bureau Leerplicht Voorbereiding WMO Jaarplan Scoiaal Vastgelegde middelen Totaal Toelichting 11

76 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Wonen (8209) Projecten: Beleid algemeen Werkprogramma/Jaarplan Prestatie afspraken lange termijn Prestatie afspraken marktpartijen Bijzondere doelgroepen Monitor Woonruimteverdeling Woonmileudifferentaties Kwaliteitsbeleid Warmtebedrijf Onderzoek afkoop BWS verplichting Communicatie en voorlichting Taskforce woningbouw Uitvoering woningbouwafspraken Wonen ISV coordinatie ISV externe deskundigheid Totaal Tekort Klachtencommissie

77 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige BWS ( ) Projecten: Overdracht vrijvallende middelen Overdracht renterisicovoorziening Exploitatie Dotatie reserve Dotatie aan voorziening

78 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Drechtoevers (8212) Opgenomen budget: Opgenomen: Personeelskosten Personeel derden Uitvoeringskosten Communicatie Kwaliteitsteam Totaal Toelichting: 14

79 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Voorrangscommissie (8222) Opgenomen budget: Uitvoeringskosten Frictiekosten 0,5 fte Totaal Toelichting: 15

80 Projecten jaarrekening 2006 Drechtsteden Kosten Dekking Project Openstaande Vastgelegde Projectkosten overige totaal Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage Bijdrage totaal kosten verplichtingen middelen totaal kosten gemeenten provincie derden R + V overige Klachtencommissie (8223) Opgenomen budget: Uitvoeringskosten Apparaatskosten Totaal Toelichting: 16

81 bijlage 3 Vergadernotitie voor de Drechtraad van 27 juni 2007 agendapunt 6 datum 14 mei 2007 steller A.J. van der Heiden Onderwerp Concept-jaarrekening 2006 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Bijlagen doorkiesnummer De concept-jaarrekening Rapport van bevindingen controle jaarrekening Accountantsverklaring. De laatste twee bijlagen zijn niet openbaar, omdat het om concept-stukken gaat. Om deze te kunnen inzien, kunt u inloggen op de website met uw persoonlijke inlogcode en wachtwoord. Gevraagde beslissing 1. Sanctioneren van de uitgaven en inkomsten en samenhangende balansmutaties over 2006 en het verlenen van décharge; 2. Vaststellen van de concept-jaarrekening 2006; 3. Het nadelige saldo 2006 ad voor in 2007 ten laste van algemene reserve van de subregio Drechtsteden en de financiering van het restant betrekken bij de bestemming van de vrij beschikbare rentebaten via de 1 e marap van Financiële consequenties Geen. Toelichting Het financiële resultaat. De jaarrekening 2006 laat een nadelig saldo zien van Hiervan bestaat uit een voorziening voor de geclaimde afkoopsom door de regio Zuid-Holland Zuid vanwege de overheadkosten die door het vertrek van Drechtsteden in de exploitatie van de regio blijven. Voor het gemis aan financiële dekking aan overheadkosten is een afkoopsom door de regio berekend. Over de hoogte van de afkoopsom is ambtelijk langdurig met de directie van de regio Zuid-Holland Zuid onderhandeld. Op basis van de onderhandelingen is de afkoopsom van 1,2 miljoen naar ruim 0,2 miljoen teruggebracht. Deze afkoopsom is acceptabel omdat niet kan worden ontkend dat het vertrek van Drechtsteden ongunstige financiële consequenties bij de regio Zuid-Holland Zuid heeft veroorzaakt. Gelet op de belangen van alle deelnemers in Zuid-Holland Zuid is het verzoek van de regio om een afkoopsom begrijpelijk. Aangezien de GR Drechtsteden (GRD) in 2006 is opgericht, moet deze afkoopsom in 2006 worden verantwoord. Hiernaast is in de exploitatie nog een klein tekort van tussen de baten en lasten in verband met de inrichtingskosten ontstaan. De inrichtingskosten van de GR Drechtsteden hebben betrekking op de vorming van een zelfstandige GR en de daarbij behorende basisvoorwaarden en instrumentarium op o.m. het terrein van bestuur, financiën, P&O en I&A, opdat de GR per 1 januari 2007 met inbegrip van de daarin opgenomen dochters organisatorisch zou kunnen functioneren. Gedacht moet hierbij worden aan het opstellen van verordeningen, een financiële huishouding, een regionaal sociaal plan en regionale rechtspositie, kaders, planning & control, enz. A.vdheiden@papendrecht.nl

82 pagina 2 Dekking nadelig financieel resultaat Het nadelige resultaat bedraagt afgerond en wordt normaal gesproken ten laste van het eigen vermogen gebracht. De subregio heeft een algemene reserve van en een tweetal bestemmingsreserves, te weten BWS en Manden maken. Over de bestemming van het nadelige saldo moet wettelijk een besluit worden genomen. Hierbij is een keuze uit de volgende opties mogelijk: 1. Ten laste van het eigen vermogen van de subregio Drechtsteden. Het eigen vermogen van de subregio gaat per 1 januari 2007 over naar de GRD en kan dan een gedeelte van het nadelige resultaat van de GRD afdekken. Dit kan tot een bedrag van Drechtsteden begint dan zonder eigen vermogen in Het nadelige saldo in rekening brengen bij de deelnemende gemeenten. Argumenten hiervoor zijn: a. In de begroting 2006 van de GRD en die van de subregio Drechtsteden zit geen budget voor de afkoopsom. De gemeenten hebben met andere woorden niet voor de afkoopsom betaald. b. De gemeenschappelijke regeling heeft per ultimo 2006 vrijwel geen eigen vermogen. c. Ruim bekeken veroorzaakt een extra afrekening van het nadelig saldo 2006 geen financieel nadeel bij gemeenten. De regio Zuid-Holland Zuid ontvangt namelijk de afkoopsom en daarmee worden de gemeenten in feite weer indirect de eigenaar van deze afkoopsommen. Ook de andere subregio s Hoeksche Waard en Alblasserwaard- Vijfheerenlanden zijn bij het uittreden per 1 januari 2008 een dergelijke afkoopsom verschuldigd. Aldus ontvangt de regio Zuid- Holland Zuid van alle regio s en indirect van alle gemeenten een afkoopsom. Het algemeen bestuur van de regio kan besluiten om deze afkoopsom aan gemeenten uit te keren. Zodoende ontstaat bij gemeenten extra financiële begrotingsruimte en ondervinden zij ingeval van een extra afrekening niet of nauwelijks een financieel nadeel. d. Afrekenen met deelnemende gemeenten moet op basis van de wet gemeenschappelijke regeling indien de gemeenschappelijke regeling geen eigen vermogen heeft of componenten van het eigen vermogen zoals BWS beschikbaar wil/kan stellen. 3. Het nadelige saldo te dekken uit de verwachte rentebaten in Volgens de vastgestelde begroting 2007 en de ontwerp begroting 2008 worden substantiële rentebaten verwacht van minimaal Ook de huidige liquiditeitspositie van ruim 30 miljoen euro bevestigt deze verwachting. Een gedeelte van deze rentebaten worden door de beschikbare liquiditeiten in het fonds manden maken veroorzaakt en zullen overeenkomstig de verordening aan het fonds worden toegevoegd. In de begroting 2007 is aangegeven om de resterende rentebaten voor het vormen van het weerstandsvermogen worden bestemd. Hoewel het beleidskader omtrent het weerstandsvermogen in het komende najaar wordt vastgesteld, lijkt het alleszins verantwoord om met een gedeelte van de rentebaten het nadelig saldo te dekken. Financiering ten laste van de rentebaten 2007 betekent dat de gemeenschappelijke regeling tijdelijk een negatieve algemene reserve heeft. Gelet op de wetgeving van gemeenschappelijke regelingen is dit met de afdeling financieel toezicht van de provincie Zuid Holland afgestemd. Voorgesteld wordt om het nadelige saldo voor uit het eigen vermogen te halen en de financiering van het restant ( ) te betrekken bij de bestemming van de vrij beschikbare rentebaten in de 1 e marap De volgende mogelijkheden om het tekort te verrekenen hebben niet de voorkeur: a. Ten laste van de BWS-reserve. Gezien de bestemming van deze reserve leidt financiering mogelijk weer tot een financieel manco in de toekomst. In 2007 is voor het financieren van 1+1=3 de BWS-reserve reeds aangewend. b. Ten laste van de reserve manden maken. De reserve Manden maken is als gevolg van de recente bijstelling (besluit Drechtraad 21 maart 2007) volledig bestemd. Er is geen financiële ruimte. Dekking ten laste van Manden maken betekent meer financiële onzekerheid bij de financiële afwikkeling van de toegezegde subsidies. Ook deze maatregel zal bestuurlijke 1 Voor de Sociale Dienst Drechtsteden (SDD) is bij de oprichting een minimale eigen vermogenscomponent afgesproken. De vermogenscomponent van de SDD is niet voor de andere bedrijven van de GRD bestemd en blijft derhalve buiten beschouwing.

83 pagina 3 afstemming vereisen. Verantwoording. De Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GRD) heeft haar eerste jaarrekening. Dit was aanvankelijk niet de planning omdat alle baten en lasten van bureau Drechtsteden in de financiële verantwoording van de subregio Drechtsteden staan. In het late najaar zijn met de regio Zuid- Holland Zuid over de financiële verantwoording afspraken gemaakt. Zuid-Holland Zuid wenste uit praktische en efficiency overwegingen maximaal mee te werken maar wilde niet de financiële verantwoording van de inrichtingskosten van de GRD in haar jaarrekening. Aldus bestaat de eerste jaarrekening van de GRD uit de exploitatie en balans over de inrichtingskosten en de afkoopsom voor de regio ZHZ. Aan de wettelijke verplichting voor de GRD tot het opstellen van de jaarrekening is bijgaand invulling gegeven. De jaarrekening 2006 van de GRD is door Deloitte gecontroleerd. Deloitte is uit praktisch oogpunt voor deze controleopdracht gevraagd. Zodoende kan de jaarrekening voor 15 juli 2007 bij de afdeling financieel toezicht van de provincie Zuid-Holland worden ingediend, op voorwaarde dat de Drechtraad deze jaarrekening vaststelt. Accountantsverklaring en rapport van bevindingen. De baten en de lasten in deze jaarrekening houden met de inrichting van de gemeenschappelijke regeling verband en de afkoopsom voor de regio Zuid-Holland Zuid in verband met achterblijvende overheadkosten. Het Drechtstedenbestuur heeft de begroting voor de inrichtingskosten op 6 juli 2006 vastgesteld. Deze begroting is echter niet in de Drechtraad geweest. Daarmee zijn alle baten en lasten en samenhangende balansmutaties op dit moment onrechtmatig. Deze onrechtmatigheid kan worden opgeheven indien de Drechtraad bij het vaststellen van de jaarrekening alsnog met de baten en lasten instemt. Op deze wijze wordt de rechtmatigheid van de baten en lasten achteraf door de Drechtraad toegekend en is de accountant bevoegd om de jaarrekening 2006 goed te keuren. Een goedkeurende accountantsverklaring is in het maatschappelijke verkeer belangrijk en geeft een positief signaal naar de provincie Zuid Holland en deelnemende gemeenten. Om die reden zijn daarom nu concepten van de accountant via de website beschikbaar gesteld (rapport van bevindingen en accountantsverklaring). Na vaststelling in de Drechtraad worden deze definitief afgegeven. Het rapport van bevindingen pleit voor voldoende aandacht op planning en control. In het bijzonder attendeert de accountant op de werkzaamheden in het kader van rechtmatigheid. In de 1 e marap 2007 ontvangt u hierover een nadere rapportage. Omzetbelasting. De accountant signaleert een tekortkoming in de toepassing van de wetgeving op het BTW compensatiefonds. Deze tekortkoming, die niet van invloed op het resultaat van de GR heeft, wordt voor 1 juni 2007 gecorrigeerd.

84 Concept-Jaarrekening 2006 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

85 2

86 INHOUDSOPGAVE blz 1. Inleiding 4 2. Balans 5 3. Staat van Baten en Lasten 6 4 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 7 5 Toelichting op de balans. 8 6 Toelichting op de staat van baten en lasten Paragrafen Accountantsverklaring 12 9 Ontwerpbesluit vaststelling jaarrekening

87 1. INLEIDING. De gemeenschappelijke regeling is op 8 maart 2006 van start gegaan. Zonder personeel, zonder verordeningen en zonder begroting. Op zich logisch. De inrichting van de gemeenschappelijke regeling heeft in 2006 veel aandacht gekregen. Hiernaast richtte de bestuurlijke focus op de beleidsplanning van bureau Drechtsteden en Manden maken. Ook in het samengaan van de sociale diensten in de Sociale Dienst Drechtsteden, de doorstart Regionaal Bureau Leerplicht+ en de ingenieursbureaus van Dordrecht en Zwijndrecht is veel bestuurlijke energie geïnvesteerd is een jaar van opbouw geweest. Het opbouwen van de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden (GRD) heeft ook financiële aspecten. Deze aspecten komen in deze beknopte jaarrekening in beeld. Het gaat om de kosten die zijn gemaakt en bij gemeenten in rekening zijn gebracht om de GRD per 1 januari 2007 op een verantwoorde manier van start te laten gaan. Verantwoord uit het oogpunt van financieel beheer. Een start met voldoende borging voor het nakomen van arbeidsvoorwaarden (rechtsposities, personeel- en salarisadministratie). Een begin waar zaken gewoon juridisch op orde zijn. Zoals gesteld komen in deze jaarrekening vooral de lasten en baten en samenhangende balansmutaties in beeld die verband houden met de oprichting en vormgeving van de GRD. Hiertoe heeft het Drechtstedenbestuur op 6 juli 2006 de benodigde budgetten gevoteerd. Deze budgetten zijn niet ter goedkeuring aan de Drechtraad voorgelegd. Dit is min of meer het gevolg van de aandacht die aan andere zaken moest worden besteed. Bovendien is verondersteld dat de regio Zuid-Holland Zuid de uitgaven en de doorberekening in verband met de inrichting in de financiële verantwoording van de subregio zou opnemen. Net zoals voor de andere activiteiten van bureau Drechtsteden over De veronderstelling om ook de uitgaven voor de bestuurlijke inrichting van Drechtsteden in de jaarrekening van Zuid-Holland Zuid te verwerken, was voor het regiobestuur van Zuid-Holland Zuid een brug te ver. Het financiële resultaat. De jaarrekening 2006 laat een nadelig saldo zien van Hiervan heeft betrekking op het treffen van een voorziening. De voorziening heeft betrekking op de geclaimde afkoopsom door de regio Zuid-Holland Zuid vanwege de overheadkosten die door het vertrek van Drechtsteden in de exploitatie van de regio blijven. Voor het gemis aan financiële dekking aan overheadkosten is een afkoopsom door de regio berekend. Over de hoogte van de afkoopsom is langdurig met de directie van de regio Zuid-Holland Zuid onderhandeld. Op basis van de onderhandelingen is de afkoopsom van 1,2 miljoen naar ruim 0,2 miljoen teruggebracht. Deze afkoopsom is acceptabel omdat niet kan worden ontkend dat het vertrek van Drechtsteden ongunstige financiële consequenties bij de regio heeft veroorzaakt. Gelet op de belangen van alle deelnemers in Zuid-Holland Zuid is het verzoek van de regio om een afkoopsom terecht. Aangezien de GRD in 2006 is opgericht, moet deze afkoopsom in 2006 worden verantwoord. Hiernaast is in de exploitatie nog een klein tekort van tussen de baten en lasten in verband met de inrichtingskosten ontstaan. Het vaststellen van de jaarrekening 2006 door de Drechtraad en het indienen daarvan bij de provincie Zuid-Holland voor 15 juli 2007 houdt in dat aan één van de voorwaarden van repressief toezicht voor 2008 wordt voldaan. 4

88 2. BALANS PER 31 DECEMBER 2006 ACTIVA Stand per 31 december 2006 PASSIVA Stand per 31 december 2006 Vaste activa Vaste passiva 1. Immateriële vaste activa 0 8. Eigen vermogen a. algemene reserve 0 2. Materiële vaste activa b. bestemmingsreserves zonder specifieke bestemming 0 a. investeringen met een economisch nut 0 c. overige bestemmingsreserves 0 b. investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut 0 d. resultaat na bestemming subtotaal 0 subtotaal Financiële vaste activa a. kapitaalverstrekkingen 0 9. Voorziening ontvlechting ZHZ b. leningen woningcorporaties, deelnemingen en overige verbonden partijen 0 c. overige langlopende leningen Vaste schulden d. overige uitzettingen met rentetypische looptijd >= 1 jaar 0 a. obligatieleningen 0 e. bijdragen aan activa in eigendom van derden 0 b. onderhandse leningen 0 subtotaal 0 c. door derden belegde gelden 0 d. waarborgsommen 0 Totaal vaste activa 0 e. overige vaste schulden 0 subtotaal 0 Totaal vaste passiva Vlottende activa Vlottende passiva 4. Voorraden 11. Netto-vlottende schulden rentetypische looptijd < 1jaar a. grond- en hulpstoffen 0 a. kasgeldleningen 0 b. onderhanden werk 0 b. bank- en girosaldi 0 c. gereed product en handelsgoederen 0 c. overige schulden d. vooruitbetalingen 0 subtotaal subtotaal 0 5. Uitzettingen rentetypische looptijd < 1jaar a. vorderingen op openbare lichamen b. verstrekte kasgeldleningen 0 c. rekening-courantverhoudingen met niet-financiële instellingen d. overige vorderingen 0 e. overige uitzettingen 0 subtotaal Liquide middelen 0 7. Overlopende activa 12. Overlopende passiva Totaal vlottende activa Totaal vlottende passiva TOTAAL GENERAAL ACTIVA TOTAAL GENERAAL PASSIVA

89 3. STAAT VAN BATEN EN LASTEN 4. STAAT VAN BATEN LASTEN Omschrijving (bedragen opgenomen in hele euro's) Lasten FUNCTIE 001 BESTUUR Begroting 2006 Werkelijk 2006 Verschil 1.1 Salarissen en sociale lasten Afschrijvingen 3.0 Personeel van derden Niet duurzame goederen en diensten Overige inkomensoverdrachten Reserveringen Overige verrekeningen kostenplaatsen - Totaal lasten Baten FUNCTIE 001 BESTUUR Niet duurzame goederen en diensten Inkomensoverdrachten van het Rijk Inkomensoverdrachten van de overheid (excl. Rijk) Inkomensoverdrachten niet overheid Reserveringen Overige verrekeningen kostenplaatsen - Totaal baten Exploitatieresultaat voor bestemming Reserveringen - - Exploitatieresultaat na bestemming

90 4. GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Het nadelig saldo wordt gedekt uit de beschikbare budgetten voor

91 5 TOELICHTING OP DE BALANS. Openstaand Vorderingen op openbare lichamen bedrag Regio Zuid-Holland Zuid Gemeente Alblasserdam Gemeente Dordrecht Gemeente Hendrik Ido Ambacht Gemeente Papendrecht Gemeente Sliedrecht Gemeente Zwijndrecht Gemeente 's Gravendeel Ingenieursbureau Dordrecht Zwijndrecht Vorderingen hebben betrekking op de inrichtingskosten en zijn pas ultimo 2006 in rekening gebracht en waren zodoende per 31december 2006 niet voldaan. Overige schulden: Uitsplitsing overige schulden ultimo 2006 Te betalen crediteuren per ultimo Rekening-courant subregio Drechtsteden ZHZ Aangegane verplichtingen Te betalen crediteuren per ultimo 2006 ultimo 2006 Regio Zuid-Holland Zuid Berenschot TMOP Management & Detachering Alle crediteuren zijn per 1 april 2007 voldaan. Rekening-courant subregio Drechtsteden ZHZ Dit betreffen de rekeningen die via de bankrekening van de subregio aan diverse dienstverleners is voldaan. 8

92 Aangegane verplichtingen ultimo 2006 Berenschot, Huntjens en Kokx Gemeente Papendrecht inhuur Dhr. Van de Zedde Gemeente Papendrecht, inhuur Dhr. Van der Heiden(totale inzet 526 uur) Gemeente Dordrecht, communicatie Gemeente Dordrecht, inrichting facilitair GRD Gemeente Dordrecht, realisatie e-loket Gemeente Dordrecht, uitwerking middelen Gemeente Dordrecht, stafdiensten financiën Gemeente Dordrecht, ICT infrastructuur Gemeente Dordrecht, Beaufort Gemeente Dordrecht, implementatie informatiesysteem Gemeente Dordrecht, inhuur mevrouw Blaas Gemeente Dordrecht, mevrouw Vermeer Gemeente Dordrecht, abonnement RAP Gemeente Dordrecht, loopbaancentrum Stichting Breedband Dhr. Verhoef, P&O advisering Diverse verplichtingen Overlopende passiva Deze balanspost betreft het verschil tussen de in rekening gebrachte omzetbelasting op basis van de transparantieregeling en de betaalde omzetbelasting op ontvangen facturen. Aangezien een vrij groot gedeelte van de nota s in 2007 is ontvangen, valt een gedeelte van de ontvangen omzetbelasting in

93 6 TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN. Begroting Bedrag Verschil Project omschrijving (Kosten - Project) Algemeen Bestuur en sturing Communicatie Bedrijfsvoering Personeel Onvoorzien Totaal generaal Algemeen Begroting Realisatie Verschil Berenschot, projectbegeleiding/regie,- management, ICT en juridische advisering, secretariaat Dirkzwager, ingenieursbureau Gemeente Papendrecht, inzake J vd Zedde Overige uitgaven Nadere uitsplitsing van kosten bedrijfsvoering totaal Bedrijfsvoering Begroting Realisatie Verschil Deloitte, P&C advisering Gemeente Papendrecht, interim control/financiën Dordrecht, inrichting stafdiensten financiën Dordrecht, inhuur inzake P&O Dordrecht, inrichting personeels- en salarisadministratie ICT, uitbreiding breedband Gemeente Dordrecht, inrichting ICT Gemeente Dordrecht, bijdrage facilitaire voorzieningen Overige kosten totaal Storting voorziening in verband met uitstapverplichtingen regio ZHZ Met de directie regio Zuid-Holland Zuid is overeengekomen in het gemis aan dekking voor haar overheadkosten tegemoet te komen. Aangezien deze verplichting direct met de oprichting van de GRD verband houdt, moet het treffen van deze voorziening in 2006 worden gerealiseerd. 10

94 7. PARAGRAFEN. Als gevolg van het Besluit Begroting en Verantwoording zijn gemeenschappelijke regeling tot het opnemen van paragrafen in de begroting en jaarrekeningen verplicht. Het blijkt uit de balans en de staat van baten en lasten dat nadere rapportage over woonlasten, weerstandsvermogen, kapitaalgoederen, financiering, verbonden partijen en financiering weinig toevoegt en dus niet zinvol is. Voor wat betreft de paragraaf bedrijfsvoering wordt het volgende opgemerkt: De Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GRD) is op 8 maart 2006 gestart. Sindsdien wordt aan bedrijfsvoering gebouwd. Het opbouwen van de bedrijfsvoering gaat in verband met de komst van het Service Centrum Drechtsteden komende jaren onverminderd door. De GRD heeft in 2007 geen medewerkers op de loonlijst gehad. De medewerkers die zijn ingezet voor het opzetten van de bedrijfsvoering van de GRD waren of in de dienst bij de subregio Drechtsteden van de regio Zuid-Holland Zuid of bij de deelnemende gemeenten of zijn ingehuurd. Met name is gebruik van de expertise en slagkracht van Berenschot gemaakt. Met de meeste dienstverleners zijn vooraf (financiële) afspraken gemaakt. Nacalculatie van dienstverlening door gemeenten heeft niet plaatsgevonden. Met externen zoals Berenschot is de extra en noodzakelijke inzet op basis van vooraf overeengekomen dagtarieven afgerekend. In bestuurlijk opzicht is mede door de inzet van de leden van de technische commissie veel voor de bestuurlijke bedrijfsvoering tot stand gebracht. Te denken valt aan diverse ontwerpbeheersverordeningen, de begroting 2008, het financieringsstatuut, diverse mandaat- en delegatieregelingen. In een fase van opbouw is van een optimale bedrijfsvoering geen sprake. Dat blijkt onder andere ook uit de financiële verantwoording: een niet vastgestelde begroting en een officieuze begroting waarvan diverse posten zijn overschreden. Niet goed maar wel passend in het beeld van een nieuwe en dynamische organisatie. 11

95 8. Accountantsverklaring 12

96 9 ONTWERPBESLUIT VASTSTELLING JAARREKENING 2006 DAGELIJKS BESTUUR Als concept-jaarrekening vastgesteld en aangeboden aan de Drechtraad op 10 mei Het dagelijks bestuur van de Drechtsteden De secretaris G.J. Vogelaar De voorzitter R.J.G Bandell DRECHTRAAD Vastgesteld door de Drechtraad van de Drechtsteden in de openbare vergadering van 27 juni De coördinerend griffier J.G.A. Paans De voorzitter R.J.G Bandell 13

97 bijlage 4 en 4a Vergadernotitie voor de Drechtraad van 27 juni 2007 Onderwerp Programmabegroting 2008 agendapunt 7 datum 14 mei 2007 steller J. van Dijk / J.H. van de Zedde Bijlagen - Programmabegroting Advies van de Adviescommissie Werk, Zorg en Inkomen m.b.t. begrotingsonderdeel Sociale Dienst Drechtsteden Gevraagde beslissing Aan de Drechtraad wordt gevraagd: 1. Akkoord te gaan met de beleids- en bezuiningsvoorstellen van de Sociale Dienst Drechtsteden en de financiële vertaling zoals aangegeven; 2. Akkoord te gaan met de budgettering van de loonkosten voor Bureau Drechtsteden zoals aangegeven; 3. Vaststellen van de programmabegroting Vaststellen van de meerjarenraming Communicatie Na vaststelling van de begroting door de Drechtraad een exemplaar van de begroting toesturen aan de provincie Zuid-Holland. Daarnaast aandacht besteden aan externe communicatie rondom de beleidsvoornemens uit de begroting. Beleids- en bezuinigingsvoorstellen Sociale Dienst Drechtsteden De SDD beweegt zich binnen de kaders en richtlijnen zoals destijds afgesproken bij de oprichting. Sinds die oprichting doen zich landelijk dalingen van de klantaantallen voor, met indringende financiële gevolgen voor de gemeenten, in de vorm van een verlaging van de uitkering uit het gemeentefonds. Naast een intensivering op het beleidsonderdeel schuldbemiddeling, heeft de SDD gezocht naar bezuinigingsmogelijkheden opdat aanvullend aan de genoemde kaders en richtlijnen -, tegemoet kan worden gekomen aan die financiële gevolgen van de gemeenten. De voorstellen leiden met ingang van 2008 per saldo tot een structurele verlaging van de lasten met Daarnaast wordt de door de gemeenten beschikbaar gestelde achtergestelde lening van 1,1 miljoen vervroegd afgelost. Verder wordt voorgesteld in 2008 een organisatie- en innovatiereserve te vormen van , die voor wordt gefinancierd vanuit het renteresultaat en voor vanuit de eigen middelen. Deze reservevorming leidt derhalve niet tot een stijging van de lasten. Tevens zal nog in 2007 worden gewerkt aan het ontwikkelen van een normeringssystematiek voor een betere aansluiting op een daling of stijging van klantaantallen. Loonkosten Bureau Drechtsteden In de kadernota 2008 is vastgelegd dat de loonkosten voor 2008 worden begroot door het hanteren van een stijging van 3% ten opzichte van Voor Bureau Drechtsteden is hiervan afgeweken, vanwege de per 1 januari 2007 doorgevoerde correctie van de loonkosten (de medewerkers bevonden zich nog altijd in indicatieve waarderingen, terwijl inmiddels de definitieve

98 functiewaardering heeft plaatsgevonden). De loonkosten zijn nu begroot op basis van de feitelijke functionele inschaling van de medewerkers. Dit leidt tot een betere kostenraming, waarmee tevens de consequenties van de overgang van de rechtspositie van de regio Zuid-Holland Zuid naar die van de GR Drechtsteden worden verwerkt. De begrote loonkosten van Bureau Drechtsteden worden hiermee structureel hoger, dan bij toepassing van het uitgangspunt in de kadernota. Daarmee is tevens de begrotingsruimte van ruim (=1,1% van de baten uit inwonerbijdragen bureau Drechtsteden), die in de kadernota is aangegeven, ingevuld. Financiële consequenties In de begroting 2008 is de financiële vertaling opgenomen van het vastgestelde meerjarenprogramma Naast de aanwending van de voor 2007 vastgestelde structurele verhoging van de inwonerbijdrage met 1 wordt hiervoor in 2008 een bedrag van onttrokken aan de BWS-reserve. In de meerjarenbegroting is geen financiële vertaling opgenomen van een eventueel vervolg op manden maken. Een en ander zal eerst plaatsvinden na een evaluatie. De begroting 2008 bevat rentebaten van in totaal Deze baten zijn conform de meerjarenbegroting en vertonen naar verwachting een jaarlijks dalend beeld. De rentebaten hangen samen met de liquiditeitspositie van de GR die enerzijds wordt gevormd door de nog niet aangewende middelen van het Investeringsfonds Drechtsteden (Manden Maken), en anderzijds door de afspraken die zijn gemaakt bij de vorming van de GR/SDD over reserves, voorzieningen en financiering. Voeding en onttrekking van het Manden Maken fonds zijn vastgelegd in de verordening investeringsfonds. Van de rentebaten wordt volgens de begroting aan het investeringsfonds toegevoegd. Verder wordt aangewend voor voeding van de organisatie- en innovatiereserve SDD. Van de overige vindt een toevoeging aan de algemene reserve van de GR plaats, na aftrek van een rentetoevoeging van 3% aan de bestemmingsreserves voor SDD, IBD en BLVS. Dit najaar wordt de nota reserves en voorzieningen opgesteld, op grond waarvan een beoordeling wordt gegeven van de vorming, en maximering, van de algemene reserve, en een eventuele terugstorting van overtollige middelen naar gemeenten. Teneinde een beter inzicht te krijgen in de ontwikkeling van de liquiditeitspositie wordt voor de GR een liquiditeitsplanning opgesteld. Hiermee wordt het mogelijk het liquiditeitenbeheer verder te optimaliseren. De begroting 2008 kent voor het Ingenieursbureau Drechtsteden een positief resultaat van Volgens de gemaakte afspraken wordt dit resultaat uitgekeerd aan de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht. Indien het feitelijk resultaat over 2008 hoger is, wordt van het meerdere aan de exploitatiereserve IBD toegevoegd. Voor 2009 en verder zal het gehele resultaat aan de in het IBD deelnemende gemeenten worden uitgekeerd. De begroting van Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten omvat nog niet de beoogde uitbreiding met de uitvoering van de Leerplichtwet in de Hoeksche Waard. Deze zal als begrotingswijziging in december 2007 worden verwerkt. Voor de verdeling van de gemeentelijke bijdragen is een aantal modellen ontwikkeld. Er is van uitgegaan dat de maatstaf voor leerlingaantallen wordt gehanteerd. De begroting van het Loopbaan Centrum Drechtsteden kent een stijging ten opzichte van Dit hangt samen met het verbeterde inzicht in de personele bezetting in 2008 en de bijbehorende apparaat- en systeemkosten. Daarnaast bevat de begroting van het LCD een bedrag voor het op aanvraag ondersteunen bij aparte trajecten. De kosten hiervan worden bij de aanvragende gemeente in rekening gebracht. Inzet van het LCD leidt tot lagere kosten bij de gemeenten door een snellere en meer soepele begeleiding en plaatsing van medewerkers en vervulling van vacatures.

99 In de begroting 2008 is geen financiële vertaling van het Service Centrum Drechtsteden opgenomen, aangezien op dit moment hiervoor nog geen volwaardig financieel beeld kan worden gegeven. Deze financiële vertaling zal nu met een begrotingswijziging in december 2007 worden ingebracht. Toelichting Groeimodel Bij de programmabegroting 2007 is geconstateerd dat sprake is van een groeimodel. Zo is de vorige jaar geïntroduceerde indeling met de drie w s en de h (wat willen we bereiken, wat gaan we daarvoor doen, hoe gaan we dat meten en wat gaat het kosten) een goede indeling gebleken, die ook in de begroting 2008 terugkeert. Onder meer bij de begrotingen van de Sociale Dienst Drechtsteden en het Ingenieursbureau Drechtsteden komt deze indeling nu expliciet terug. Er is in deze programmabegroting sprake van een goede vertaling van het Meerjarenprogramma naar de begroting Het onderscheid tussen exploitatie en investeringfonds is door de komst van het Meerjarenprogramma duidelijker geworden. De inrichting van de planning & controle organisatie en cyclus is volop in gang. Een aantal belangrijke stappen is inmiddels gezet. In de vergadering van de Drechtraad van 21 maart 2007 zijn de verordeningen 212 en 213 en het financieringsstatuut vastgesteld en is een auditcommissie ingesteld. Intern zijn nota s opgesteld over de inrichting van de P&C-cyclus, over begrotingswijzigingen en tussentijdse rapportages. In ontwikkeling zijn nota s over reserves en voorzieningen, waarderen en afschrijven, en de verordening bijdrageregeling gemeenten. In de Drechtraad van 21 maart 2007 is besloten tot het maken van één tussentijdse rapportage. Deze bestuurlijke rapportage zal relatief veel sturingsinformatie voor de Drechtraad gaan bevatten. Praktisch gezien is er veel werk verzet, zoals het inrichten van de financiële administratie, afspraken met de fiscus, afsluiten verzekeringspakket en invullen van de treasuryfunctie. Verordeningen en kaders worden waar nodig aangevuld en verder uitgewerkt. Op basis van de eerste ervaringen kan een nadere invulling worden gegeven aan de wijze en tijdstippen van informatievoorziening en besluitvorming.

100 CONCEPT PROGRAMMABEGROTING 2008 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden versie 14 mei 2007

101 Programmabegroting 2008 Concept 14 mei 2007 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Meerjarenprogramma Verhouding programmabegroting en meerjarenprogramma Budgettaire kaders en uitgangspunten Financiële uitkomsten Ontwikkeling Service Centrum Drechtsteden 5 2. Programma's Bestuur en Manden maken Economie, bereikbaarheid en toerisme Fysiek Sociaal Sociale Dienst Drechtsteden Bureau Leerplicht en voortijdig schoolverlaten Ingenieursbureau Drechtsteden Loopbaancentrum Drechtsteden 34 3 Verplichte paragrafen Weerstandsvermogen Bedrijfsvoering Financiering Onderhoud kapitaalgoederen 40 4 Financiële begroting Recapitulatie programmabegroting en meerjarenraming Algemene dekkingsmiddelen Resultaatbestemming Begrotingskaders en uitgangspunten Overzicht personele sterkte en personeelskosten 43 Bijlage 1: Financiële vertaling meerjarenprogramma (doelenboom) Bijlage 2: Berekening bijdrage gemeenten 1

102 HOOFDSTUK 1 INLEIDING 1.1 Meerjarenprogramma Op 21 maart 2007 heeft de Drechtraad het Meerjarenprogramma vastgesteld. In dat programma is voor de komende jaren, dus ook voor 2008, beschreven welke ambities de Drechtsteden hebben. En op welke manier die gezamenlijk worden waargemaakt. De kern van de in het programma neergelegde koers kan als volgt worden samengevat: a. De Drechtsteden zijn samen stad aan het water. Het ineengrijpen van allerlei maatschappelijke opgaven in ons gebied zet aan tot samenwerking zonder de eigenheid van de gemeenten te verspelen; b. De Drechtsteden vormen een netwerkstad met een netwerkbestuur en een netwerkorganisatie. Dit betekent dat het lokale en het regionale met elkaar verbonden is. Dit netwerk moet in toenemende mate gaan samenwerken met netwerken uit het regionale bedrijfsleven, onderwijs, gezondheidszorg, woningbouwcorporaties, welzijnsorganisaties en cultuurinstellingen; c. De Drechtsteden willen een regio in balans zijn. Dit betekent geen eenzijdige inzet op de ontwikkeling van één of enkele beleidsterreinen maar een gelijktijdige kwaliteitssprong op verschillende terreinen. Juist deze totaalaanpak zorgt voor een hoogwaardige regio. Het is daarbij geen vanzelfsprekendheid dat taken op regionaal niveau moeten worden aangepakt. Juist op het gebied van leefbaarheid zijn de gemeenten dominant aan zet; d. De Drechtsteden vormen de Deltapoort van de Randstad. Dit betekent dat het vinden van een zelfstandige positie in de Zuidvleugel met een stevige concurrentiekracht sterk afhankelijk is van het (samen met andere overheden en marktpartijen) bouwen aan de omvangrijke herstructurering van het gebied tussen Rotterdam en Dordrecht en langs het water. Centrale thema's MJP: leefbaarheid en regionale concurrentiekracht als meetlat Het verbeteren van de leefbaarheid en het versterken van de regionale concurrentiekracht zijn de twee centrale thema's in het meerjarenprogramma. Het zijn deze thema's waaraan de komende jaren de ontwikkeling van de Drechtsteden kan worden afgelezen inclusief het aanhaken bij actuele ontwikkelingen, zoals momenteel de Randstad en de Deltapoort. Leefbaarheid en regionale concurrentiekracht zijn de meetlat in relatie tot de voortgang van het meerjarenprogramma. Bij de uitwerking van de inhoudelijke programma's zal hier in de loop van het jaar op worden teruggekomen 1.2 Verhouding programmabegroting en Meerjarenprogramma In de programmabegroting 2007 van de GR Drechtsteden is het reguliere budget van het Bureau Drechtsteden (dat is opgebouwd uit inwonerbijdrage en subsidies van de provincie) al verdeeld over een groot aantal activiteiten. Deze begroting is op 6 december 2006 door de Drechtraad vastgesteld. In het Meerjarenprogramma zijn door het Drechtstedenbestuur voorstellen gedaan voor de verdeling van de 1 extra inwonerbijdrage voor het realiseren van ambities in de Drechtsteden en de inzet van (een deel van) de BWS-gelden in Het betreft hier de door het Rijk aan de regio gedecentraliseerde middelen. Overeenkomstig de regels van het Rijk zijn deze gelden vrij inzetbaar. De Drechtraad heeft op 21 maart 2007 met deze voorstellen ingestemd. Voor het begrotingsjaar 2008 zijn de ambities uit het meerjarenprogramma vertaald in concrete programma s en projecten. Voor de jaren 2009 en 2010 worden ramingen gedaan. De (inhoudelijke) verantwoording hiervoor zal in de desbetreffende begrotingen (2009 en 2010) plaatsvinden. 1.3 Budgettaire kaders en uitgangspunten In de Drechtraad van 21 maart 2007 is het Meerjarenprogramma Drechtsteden vastgesteld. Dit programma is als uitgangpunt gebruikt voor het opstellen van de programmabegroting Gehanteerde principes Het is van groot belang het meerjarenbeleid van de GR Drechtsteden te baseren op solide en transparante financiële uitgangspunten. De volgende principes zijn gehanteerd. - Een sluitende begroting en een sluitend meerjarenperspectief zijn uitgangspunt. - De uitgangspunten uit de vastgestelde kadernota 2008 zijn gehanteerd. - De Drechtraad stuurt en autoriseert op hoofdlijnen via een programmabegroting de organisatieonderdelen: Bureau Drechtsteden (waaronder vooralsnog het Loopbaancentrum 2

103 Drechtsteden), Sociale Dienst Drechtsteden, Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten, Ingenieursbureau Drechtsteden. - De financiële positie van elk organisatieonderdeel binnen de GR Drechtsteden is herkenbaar. - Vanuit de gerealiseerde rentebaten wordt onder aftrek van de ontvangen rente voor Manden Maken een algemene reserve gevormd. In 2008 wordt een deel van de rentebaten aangewend voor het vormen van een organisatie- en innovatiereserve SDD. - In de begroting zijn alle bedragen in duizenden euro s tenzij anders aangegeven. Indexering staand beleid Voor de indexering van het staand beleid zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd. In de kadernota 2008 zijn ze verder geconcretiseerd. - Het accres van het Gemeentefonds is het algemene uitgangspunt voor de indexering van de gemeentelijke bijdragen en daarmee de budgettaire ruimte van de GRD. - Het management heeft de opdracht de nominale ontwikkelingen (lonen en prijzen) te volgen om vast te stellen of het accres toereikend is en indien daartoe aanleiding is het bestuur aanvullende voorstellen voor te leggen. - Het algemeen uitgangspunt wordt niet toegepast bij doeluitkeringen die specifiek bedoeld zijn voor taken die ondergebracht zijn in de GR Drechtsteden (zoals de WWB, Inburgering). - Bij uitvoeringstaken van de SDD die niet vanuit doeluitkeringen worden gefinancierd, zoals minimabeleid, WMO-verstrekkingen (voorzover het ex-wvg betreft), is een prijsstijging van 2% gehanteerd. - Het algemeen uitgangspunt is gehanteerd bij de taken van Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten. - Het algemene uitgangspunt wordt ook toegepast bij het Ingenieursbureau Drechtsteden, dat en zogenaamde nul-begroting heeft. Bij een positief resultaat wordt aan de aandeelhoudende gemeenten uitgekeerd, bij een negatief resultaat leveren deze een extra bijdrage. Investeringsfonds Manden Maken Ontwikkelings- en uitvoeringsprojecten worden gefinancierd vanuit het regionaal investeringsfonds Drechtsteden. Dit is gekoppeld aan Manden Maken 1. Over een eventueel vervolg (Manden Maken 2) zal eerst worden besloten na een evaluatie van nut en proces van Manden Maken Financiële uitkomsten Samenvattend voor de GR-onderdelen Bureau Drechtsteden, Sociale Dienst Drechtsteden, Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten, en het Ingenieursbureau Drechtsteden ontstaat het volgende beeld. Bureau Drechtsteden Met ingang van 2007 is 1,00 extra inwonerbijdrage beschikbaar gesteld voor uitvoering van de inhoudelijke beleidsambities. Daarnaast wordt in onttrokken aan het vrij aanwendbare deel van de BWS-reserve. Verder is een extra bijdrage van de provincie Zuid-Holland van begroot. In totaal is daarmee aan extra middelen beschikbaar. Van deze middelen wordt gebruikt voor het opvangen van het wegvallen van de 1% bijdrage van het Manden Maken fonds aan de exploitatie wordt in 2008 aangewend voor de uitvoering van het Meerjarenprogramma, inclusief daar daarin opgenomen opdrachten vanuit 1+1=3. Het resterende bedrag van wordt in de post Onvoorzien opgenomen. Daarnaast is in ,50 extra inwonerbijdrage beschikbaar gesteld voor het versterken van de bedrijfsvoering; voor kosten van accountant, verzekeringen, en de corporate controlorganisatie. In 2008 worden deze middelen op dezelfde wijze aangewend. In de kadernota is een vrij besteedbare ruimte van 1,1% aangegeven. Die wordt gevormd door het verschil tussen het accres van 3,9% en de veronderstelde stijging van het kostenniveau van 2,8%. Voor de begroting van de loonkosten in 2008 is een normberekening gemaakt op basis van de feitelijke functionele inschaling van de medewerkers en de formatie in De uitkomsten hiervan laten zien dat er feitelijk geen vrij besteedbare ruimte resteert. Bureau Drechtsteden heeft nauwelijks een algemene reserve. Dit betekent dat eventuele tekorten door de deelnemende gemeenten direct horen te worden aangevuld. Deze situatie leidt bij de GR Drechtsteden en de gemeenten tot een ongewenste financiële onzekerheid. Vanwege de 3

104 begrotingspositie bij gemeenten wordt echter voor 2008 geen aanvullende inwonerbijdrage voor reservevorming gevraagd. Sociale Dienst Drechtsteden - Budgetten voor de bedrijfsvoering van de SDD. De apparaatskosten worden bij de deelnemende gemeenten in rekening gebracht op basis van het aantal cliënten. Waar mogelijk worden apparaatskosten gedekt uit programmabudgetten. - Benodigde budgetten voor de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand, Wet Inburgering, Wet Maatschappelijke Ondersteuning huishoudelijke verzorging. Gemeenten betalen de desbetreffende rijksvergoedingen door, zodat de SDD de wetten hiermee kan uitvoeren. - Benodigde budgetten voor WMO ex WVG, en schuldbemiddeling en budgetadvies. De kosten worden op calculatiebasis met de deelnemende gemeenten verrekend. Het budgetrisico ligt dus bij de gemeenten. - Benodigde budget voor minimabeleidbeleid. Het budget voor 2007 is hiervoor het uitgangspunt geweest, waarop de indexering zoals aangegeven in de kadernota is toegepast. Een eventuele budgetoverschrijding ten gevolge van de harmonisatie van het minimabeleid ligt bij de SDD. - Reservevorming. In 2007 is een bestemmingsreserve gevormd van 3,3 miljoen om eventuele tekorten te kunnen opvangen. In 2008 is geen verdere toevoeging aan de reserve begroot, anders dan door bijschrijving van 3% rente. De maximale omvang van de reserve is op 4,4 miljoen vastgesteld. De SDD voert als overgedragen taken ook uit de Wet Inburgering en de Wet Maatschappelijke Ontwikkeling - prestatieveld individuele verstrekkingen. De Wet Inburgering kent een aanzienlijk risico op de prijs van inburgeringstrajecten. Dat risico heeft de SDD overgenomen van de gemeenten. Om dat risico op te vangen zal de SDD een risicoreserve WI vormen. De omvang van die reserve is gemaximeerd op Voor de financiering van de uitvoering van de WMO zijn met de SDD twee regimes afgesproken. De voormalige WVG voorzieningen worden op voor- en nacalculatiebasis met de gemeenten verrekend. Het budgetrisico ligt voor die voorzieningen dus bij de gemeenten. Voor de verstrekking van huishoudelijke verzorging ligt het budgetrisico echter bij de SDD. Om dat risico op te vangen zal de SDD een reserve WMO vormen. De omvang van deze reserve zal minimaal 3 miljoen en maximaal 5 miljoen bedragen. Afgesproken is dat de minimale omvang van de WMO reserve in de huidige raadsperiode zal worden bereikt. - Beleids- en bezuinigingsvoorstellen. De SDD beweegt zich binnen de kaders en richtlijnen zoals destijds afgesproken bij de oprichting. Sinds die oprichting doen zich landelijk dalingen van de klantaantallen voor, met indringende financiële gevolgen voor de gemeenten, in de vorm van een verlaging van de uitkering uit het gemeentefonds. Naast een intensivering op een beleidsonderdeel, heeft de SDD gezocht naar bezuinigingsmogelijkheden opdat aanvullend aan de genoemde kaders en richtlijnen -, tegemoet kan worden gekomen aan die financiële gevolgen voor de gemeenten. Naast een reductie van de personeelsomvang met 3 formatieplaatsen, is een verlaging van programmamiddelen voor schuldbemiddeling en budgetadvies doorgevoerd, en een verlaging van de budgetten voor woon- en vervoersvoorzieningen voor gehandicapten (ex-wvg voorzieningen). Deze laatste maatregel is onder andere mogelijk door een scherpere prijsstelling bij nieuw afgesloten inkoopcontracten. Extra middelen zijn opgenomen voor de intensivering van schuldbemiddeling en budgetadvies. Samengevat hebben de voorstellen de volgende financiële vertaling in de begroting 2008 Bedrag (x 1000) Lagere lasten Reductie formatie 3 fte 241 Structureel Programmamiddelen Schuldhulpverlening 102 Structureel Verlaging budget WMO ex WVG 150 Structureel Totaal 493 Hogere lasten Intensivering Schuldbemiddeling 96 Structureel Totaal 96 4

105 Het Rijk heeft de gemeenten extra middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoeringskosten verbonden aan een collectieve ziektekostenpolis voor bijstandsgerechtigden. Voor de Drechtstedengemeenten betreft het een totaalbedrag van Deze middelen worden structureel bij de gemeenten gelaten en zijn dus niet in de begroting 2008 verwerkt. Door de gemeenten is bij de vorming van de SDD een achtergestelde lening van in totaal 1,1 miljoen beschikbaar gesteld. Deze lening zal door de SDD vervroegd worden afgelost. In 2008 wordt een organisatie- en innovatiereserve gevormd van , die voor wordt gefinancierd vanuit het renteresultaat en voor vanuit de eigen middelen. Verder zal nog in 2007 worden gewerkt aan het ontwikkelen van een normeringssystematiek voor een betere aansluiting op een daling of stijging van klantaantallen. Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Voor de verdeling van de lasten van het bureau is een aantal modellen uitgewerkt. Er is van uitgegaan dat de maatstaf voor leerlingaantallen wordt gehanteerd. In de begroting is een onttrekking aan de Bestemmingsreserve BLVS van opgenomen ten gunste van de exploitatie. Ingenieursbureau Drechtsteden De begroting van het ingenieursbureau sluit met een positief saldo van Dit saldo wordt aan de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht uitgekeerd. Indien een hoger resultaat zal worden gerealiseerd, wordt van het meerdere toegevoegd aan de exploitatiereserve van IBD. De exploitatiereserve maakt het mogelijk een stabiel prijsniveau van dienstverlening te hanteren, waarbij verliezen niet direct tot forse tariefstijgingen hoeven te leiden. Een eventueel exploitatietekort op basis van de jaarrekening wordt bij de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht achteraf in rekening gebracht. 1.5 Ontwikkeling Service Centrum Drechtsteden De Drechtraad heeft op 21 maart besloten tot vorming van het Service Centrum Drechtsteden, als onderdeel van de GR Drechtsteden. Dit op basis van het opgestelde bestuursplan voor het SCD. Er wordt toegewerkt naar een operationeel SCD per 1 januari In de voorliggende programmabegroting 2008 is de SCD niet opgenomen, aangezien momenteel nog geen volwaardig financieel beeld kan worden gegeven. De financiële vertaling van het SCD zal nu in december 2007 middels een begrotingswijziging worden ingebracht. 5

106 HOOFDSTUK 2 PROGRAMMA S 2.1 Bestuur en manden maken Een aantal vraagstukken dat vandaag de dag in de steden spelen, zijn complex, divers en eindigen niet bij de gemeentelijke grens. Ook kansen en mogelijkheden overschrijden de gemeentegrenzen. In onze Gemeenschappelijke Regeling is dat het uitgangspunt voor het gekozen netwerkconstruct. Het is de overtuiging dat door samenwerking ontwikkelingskansen worden vergroot en bovenlokale problemen worden aangepakt. De samenwerking binnen de Drechtsteden omvat een breed spectrum: beleid, uitvoering en bedrijfsvoering. Dat is ook in deze programmabegroting terug te vinden. Kern van het netwerk Drechtsteden zijn de gemeenten met de gerelateerde (uitvoerings)organisaties zoals Bureau Drechtsteden, de Sociale Dienst Drechtsteden (SDD), het Ingenieursbureau Drechtsteden (IBD) en het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten (BLVS). Aanpalend is er een grote verscheidenheid aan samenwerkingsvormen tussen de gemeenten. In het oog springend is Zuid-Holland Zuid, maar ook zijn er de netwerken met de andere overheden. Daarnaast is er uiteraard het maatschappelijke netwerk (woningbouwcorporaties, Kamers van Koophandel, e.d.). De samenwerking is een dynamisch proces. Centraal staat het waarmaken van de ambities van het meerjarenprogramma. Daartoe is het nodig de Drechtsteden te positioneren als krachtige onderhandelingspartner/netwerkstad met inwoners. Onze strategische oriëntatie naar andere overheden zal moeten worden versterkt. Duidelijk moet worden gemaakt dat de Drechtsteden een partner is die er toe doet en nodig is om de doelstellingen zoals op hogere schaalniveaus geformuleerd te bereiken (Randstad/Deltapoort). Ziedaar de focus voor Drechtstedenbestuur en Drechtraad Het Drechtstedenbestuur en de Drechtraad zijn respectievelijk het dagelijks en algemeen bestuur van de Drechtsteden. Steeds moet worden gezocht naar vernieuwende manieren om draagvlak en daadkracht met elkaar te verbinden, ook in de relatie tussen de besturen onderling. De Drechtraad wordt ook in 2008 ondersteund door de coördinerend griffier en de griffiers van de gemeenten. De ondersteuning van het Drechtstedenbestuur wordt verzorgd door de secretaris en Bureau Drechtsteden. Op 27 juni 2007 spreekt de Drechtraad over een voorstel voor de vergadercyclus. Dit, tezamen met de verdere professionalisering en samenwerking tussen de griffiers, zorgt voor een hoger benodigd budget dan in Netwerkdirectie Drechtsteden Vermelding verdienen ook de ontwikkelingen rondom de Netwerkdirectie Drechtsteden. De Netwerkdirectie is de oefenfase ontstegen en werkt door aan de operationalisering van netwerkmanagement. Onder regie van de Netwerkdirectie wordt toegewerkt naar een kenniscentrum Drechtsteden. Aanleidingen zijn de grotere regionale opgaven, de complexiteit van de vraagstukken en het met meer kracht naar andere overheden kunnen opereren. Communicatie Vanuit Bureau Drechtsteden worden de verschillende communicatie- en beleidsprocessen op elkaar afgestemd. Er wordt gezorgd voor de communicatie vanuit het Drechtstedenbestuur en de Drechtraad. De communicatie rondom de uitvoering van projecten die in Drechtsteden worden uitgevoerd, moet in eerste instantie binnen de gemeenten worden opgepakt aan de hand van enkele afspraken die binnen de Gemeenschappelijke Regeling zijn gemaakt over onder meer huisstijl. Dit geldt ook voor de uitvoeringsorganisaties. Wat zijn de kosten? Programma Bestuur bedragen Raming 2007 Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo 2011 Bestaande taken

107 Manden Maken In 2004 is het proces Manden Maken gestart. Samen en met steun van de Provincie hebben wij onze schouders gezet onder 32 projecten. Het grootste deel van de projecten zal conform afspraak (ruim) voor eind 2007 de uitvoeringsfase bereiken. Voor een beperkt aantal projecten zijn in de Drechtraad van 21 maart 2007 aanvullende afspraken gemaakt. De resultaten tot op heden zijn zodanig dat de meeste gemeenten hebben aangegeven toe te willen werken naar een vervolg op Manden Maken. Met Manden Maken I hebben wij een mooi visitekaartje aan onze partners afgegeven: de waardering van de bijdrage van de regio aan beleidsrealisatie, respectievelijk de oplossing van maatschappelijke vraagstukken is toegenomen. Daar zal op moeten worden voortgebouwd. Het is onze overtuiging dat sterker dan voorheen ook samengewerkt moet worden met de departementen. Een stevige uitgangspositie van de Drechtsteden als belangrijke schakel binnen het totaal van de Randstad/Deltapoort is daarbij leidend. Uiteraard zal dit worden verbonden met de inhoud van het vastgestelde meerjarenprogramma Drechtsteden. Inmiddels wordt gewerkt aan de afgesproken evaluatie van Manden Maken 1. Sturingsvragen en verdere vergroting van de uitvoeringskracht zijn daarbij belangrijke noties. Dit laat onverlet dat in het kader van het regionale meerjarenprogramma voorbereidingen worden getroffen voor een meerjareninvesteringsprogramma (nog niet in financiële zin!). Met partners wordt toegewerkt naar financiële arrangementen waarin geldstromen aan elkaar worden gekoppeld; de te hanteren sturingsfilosofie is daarbij van groot belang. Hier ligt ook een relatie met het toewerken naar een vernieuwde ROM-D. De Drechtsteden staan aan de vooravond van een structurele verbetering van de uitvoeringskracht. Wat zijn de kosten? Programma Manden Maken Bedragen Raming 2007 Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Bestaande taken Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo

108 2.2 Economie, bereikbaarheid en toerisme Deelprogramma Toerisme Wat willen we bereiken? De hoofddoelstelling voor de regionale samenwerking op het gebied van economie is het realiseren van een duurzame economische groei in de Drechtsteden. 1. Vergroten werkgelegenheid De Drechtsteden willen voldoende werkgelegenheid bieden voor de inwoners en passend bij de samenstelling en opleidingsniveau van de bevolking. Om dit te bereiken moet de trend van afnemende werkgelegenheid in de traditionele sectoren worden beperkt of gestopt. Statisch behoud van deze traditionele sectoren is niet voldoende om de huidige trends om te buigen. De vernieuwing die al plaatsvindt, moet zich verder doorzetten en de Drechtsteden kunnen deze ontwikkeling faciliteren. 2. Versterken kansrijke sectoren De werkgelegenheid in sectoren waar groei verwacht kan worden, moet extra gestimuleerd moeten om de relatieve achterstand die de Drechtsteden hebben ten opzichte van andere regio s in te lopen. Dit betekent dat sectoren als zakelijke dienstverlening, toerisme, zorg en detailhandel een extra impuls krijgen. 3. Voldoende kwalitatieve bedrijventerreinen en kantoorlocaties Om bedrijven en dus werkgelegenheid op een duurzame manier aan de Drechtsteden te binden, is het belangrijk dat er voldoende locaties zijn waar bedrijven zich kunnen vestigen en ontwikkelen en dat deze locaties voldoen aan de kwaliteitseisen die daaraan door de markt worden gesteld. Voor de nieuwe terreinen geldt dat deze op de markt komen conform het (nog op te stellen) uitvoeringsprogramma bedrijventerreinenstrategie. 4. Vergroten koopkrachtbinding Een belangrijke graadmeter voor het succes van de detailhandel in de Drechtsteden is de mate waarin bestedingen door de inwoners van de Drechtsteden ook in de eigen regio plaatsvinden: de koopkrachtbinding. Meer bestedingen leiden tot een beter draaiende detailhandel en dus meer werkgelegenheid. Bovendien draagt het bij aan de versterking van de positie van de centra. 5. Versterken innovatief vermogen Het innovatieve vermogen van het regionale bedrijfsleven is een belangrijke stimulans voor de economische ontwikkeling, omdat nieuwe producten en nieuwe markten worden ontwikkeld. De Drechtsteden kunnen bijdragen aan verhoging van het innovatieve vermogen van het regionale bedrijfsleven door ontwikkelingen te ondersteunen en faciliteren. 6. Verbeteren ondernemingsklimaat Een goed ondernemingsklimaat is een belangrijke randvoorwaarde voor een goed functionerende economie. Belangrijke aspecten die hierbij een rol spelen zijn onder meer interne en externe bereikbaarheid, gemeentelijke dienstverlening en imago. Wat gaan we daarvoor doen? Project/activiteit Omschrijving/resultaat Regionale economische visie In 2007 wordt een nieuwe economische visie opgesteld. Uit deze visie zullen vervolgacties volgen, o.a. op het gebied van marketing. Bedrijventerreinenstrategie De bedrijventerreinenstrategie geeft aan hoe de Drechtsteden willen omgaan met bestaande en nieuwe terreinen. Ook in 2008 zullen activiteiten uit het uitvoeringsprogramma uitgevoerd worden. Detailhandel en horeca De Structuurvisie detailhandel en horeca wordt in 2007 geëvalueerd en zonodig aangepast. De vernieuwde visie krijgt een uitvoeringsprogramma, dat in 2008 opgesteld wordt en van waaruit regionale acties volgen Kantorenstrategie De kantorenstrategie wordt in 2007 vastgesteld, inclusief een uitvoeringsprogramma. Verschillende activiteiten uit dit programma zullen in 2008 uitgevoerd gaan worden, o.a. monitoring. 8

109 Project/activiteit Arbeidsmarktbeleid Omschrijving/resultaat In 2007 zal een verkennende discussie plaatsvinden om te bezien of het voor de Drechtsteden noodzakelijk is om arbeidsmarktbeleid te ontwikkelen, dan wel lopende initiatieven beter op elkaar af te stemmen. Afhankelijk van de uitkomsten van de discussie zullen in 2008 mogelijk concrete activiteiten ontplooid worden. Manden Maken 1 - Zeehavens - Oosteind - Frankepad/Grotenoord - Groote Lindt - Haven Zuid - Plaatje - Maasterras Hoe gaan we dat meten? Via de monitor Staat van de stad en de regio. Deelprogramma Toerisme Wat willen we bereiken? Ontwikkelen van een duurzaam toeristisch kwaliteitsproduct De Drechtsteden willen zich met het concept Hollands Glorie inzetten voor het ontwikkelen van een duurzaam toeristisch kwaliteitsproduct, waarmee de regio cultureel en toeristisch op de (inter)nationale kaart wordt gezet. Dit heeft voor de Drechtsteden een aantal positieve effecten, zoals: - een daling van de uitstroom van bezoekers aan (culturele) voorzieningen; - hogere bezoekersaantallen van binnen en buiten de regio aan toeristische trekpleisters, belangrijke evenementen en culturele voorzieningen in de regio; - meer en betere voorzieningen in de regio (horeca, winkels, culturele, recreatieve en vrijetijdsvoorzieningen), en een intensiever gebruik van de voorzieningen; - extra stimulansen voor het vervoer over water en andere toeristisch-recreatieve verbindingen; - realisering van nieuwe product/markt-combinaties en arrangementen; - een langere verblijfsduur van bezoekers aan de regio; - meer en hogere bestedingen in de regio. Hiermee wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan: - het versterken van de locale en regionale economie en werkgelegenheid; - een prettiger woon- en leefklimaat voor huidige en nieuwe inwoners; - een gunstiger vestigingsklimaat voor ondernemingen; - de marketing van de regio Drechtsteden. Onze concrete mijlpalen voor de periode tot 2010 zijn: - het aantal bezoekers stijgt met 10%; - de omvang van de bestedingen neemt met 10% toe; - de verblijfsduur van bezoekers aan de regio stijgt substantieel; - tenminste 50 ondernemers verbinden zich met Hollands Glorie; - 30% van de inwoners kent Hollands Glorie. Wat gaan we daarvoor doen? Uitwerking voorstellen Hollands Glorie Het totale concept Hollands Glorie, zoals verwoord in de toeristisch-recreatieve visie, is/wordt in 2007 in een aantal voorstellen uitgewerkt. Deze voorstellen kennen de volgende drie strategische lijnen, die in samenhang met elkaar worden uitgezet. 9

110 Project/activiteit Omschrijving/resultaat Fasering Opzetten van een strategisch Een groot aantal private partijen moet het project omarmen en uitdragen. Een rol van de overheid als 2007 samenwerkingsverband initiatiefnemer/aanjager en samenwerking tussen overheid en private partijen is hierbij onontbeerlijk. Productontwikkeling Deze strategische lijn omvat twee ontwikkelingsrichtingen: fysieke productontwikkeling, zoals het realiseren van routes, steigers en knooppunten, het opwaarderen van bestaande attracties en het toevoegen van nieuwe attracties; - marketing-productontwikkeling, zoals het samenstellen van arrangementen. Promotie en marketing Uitgangspunt is dat Hollands Glorie de koepel wordt waaronder het totale aanbod van regionale attracties en bezienswaardigheden in de markt wordt gezet: herkenbaar, aantrekkelijk en gevarieerd, met hetzelfde beeldmerk en gelijkwaardige kwaliteit Uitvoering voorstellen Hollands Glorie Met de uitvoering van de uitgewerkte voorstellen wordt in 2007 begonnen. Zij zijn te beschouwen als de eerste aanzet tot een meerjarig uitvoeringsprogramma dat jaarlijks wordt geactualiseerd. Voor de jaren 2007/2008 gaat het om de volgende projecten/activiteiten. Project/activiteit Omschrijving/resultaat Fasering Uitvoeren van een aantal concrete initiatieven In samenwerking tussen overheid en ondernemers wordt een aantal kansrijke initiatieven gerealiseerd die op korte termijn kunnen bijdragen aan het in de wereld zetten van het Hollands Glorie-concept Uitvoeren korte termijnvoorstellen m.b.t. promotie Ontwikkelen, verspreiden en toepassen van een label Opzetten vrijetijdsmonitor Opzetten projectorganisatie Uitwerken voorstel tenderrregeling Ondernemen van de volgende acties: - ontwikkelen promotie- en pr-materiaal; - deelname Hollands Glorie aan beurzen; - opzetten foto-databank; - merkregistratie; - gerichte promotie-acties in tijdschriften; - gerichte promotie bij evenementen. Het te ontwikkelen label wordt gekoppeld aan de iconen en het daarmee verbonden toeristische aanbod. Hiervoor wordt een logo ontworpen en moet toetsing plaatsvinden bij de ondernemers en aan de activiteiten waaraan het label wordt gekoppeld. Ook wordt het label verspreid onder ondernemers en toegepast in promotiemateriaal. Het opzetten en uitvoeren van een 0-meting, gevolgd door een regelmatige monitoring waarbij de resultaten van de uitvoering van het Hollands Glorie programma m.b.v. een aantal indicatoren worden gemeten. Er wordt een samenwerkingsverband opgezet dat verantwoordelijk is voor het realiseren van het concept Hollands Glorie. Het betreft zowel het programmeren van de activiteiten als het coördineren van de uitvoering daarvan. Uitwerken en vaststellen van een financiële stimuleringsregeling ter ondersteuning van kleinschalige initiatieven binnen Hollands Glorie

111 Projecten Manden Maken Een aantal grootschalige investeringsprojecten dat bijdraagt aan de realisering van Hollands Glorie is ondergebracht in het programma Manden Maken. Na 2007 zullen zich naar verwachting een aantal nieuwe grote toeristische projecten (gekenmerkt door grote ruimtelijke ingrepen en hoge investeringen) aandienen. Voorbeelden daarvan zijn de Holland Experience en het Royal House of Holland. Project/activiteit Omschrijving/resultaat Fasering Projecten Manden Maken - Intree Dordrecht (Dordrecht) - Haven-Zuid (Alblasserdam) - Energiehuis (Dordrecht) - Hofkwartier (Dordrecht) 2007 met uitloop Hoe gaan we dat meten? Via de monitor Staat van de stad en de regio en de vrijetijdsmonitor. Deelprogramma Bereikbaarheid Wat willen we bereiken? - Positie bepalen op de dossiers A16-A15-N3: Door ruimtelijk economische ontwikkelingen binnen de Drechtsteden en daarbuiten slibben de A15, de A16 en de N3 steeds meer dicht en nemen de files toe. Bij de aansluiting van de N3 met de A16 klaagt het bedrijfsleven al jaren over opstoppingen. De Drechtsteden gaan de doorstroming verbeteren door een inventarisatie te maken van alle knelpunten. Dit moet per probleempunt tot oplossingsrichtingen leiden. Dit moet bijvoorbeeld een betere doorstroming op de A15 opleveren en een betere aansluiting van de N3 op de A16. Andere partijen, zoals bijvoorbeeld Rijk, Provincie en waterschap, worden bij dit proces betrokken. - Bereikbaarheid regio over de weg verbeteren: Het streven is er op gericht om de score bereikbaarheid van de gemeenten door potentiële werknemers en klanten verder te verbeteren. Het gaat hier om de bereikbaarheid per auto buiten de spits, in de spits en per openbaar vervoer - De kwaliteit en aantrekkelijkheid van het openbaar vervoer te verbeteren: door de integratie van de concessie voor het DAV gebied (inclusief het treinvervoer tussen Dordrecht en Geldermalsen) en de realisatie van het Hoogwaardig Openbaar Vervoer in de Drechtsteden en de realisatie van Stedenbaan zijn de voorwaarden aanwezig voor verhoging van het (subjectieve) rapportcijfer voor openbaar vervoer (in Dordt in 2006 beoordeeld met 6,6) - De fiets beter te positioneren als het vervoermiddel voor de kortere afstand: De fiets geldt als het cement binnen de regio. Het streven is erop gericht het fietspadennetwerk verder te completeren. - Parkeerbeleid en vervoermanagement als instrument in te zetten: Dit moet concrete uitvoerbare projecten opleveren uit het op te stellen regionale parkeerbeleidsplan - Vervoer van goederen zonder risico s: Ten gevolge van het transport van gevaarlijke stoffen over de weg, het spoor en het water is er in de regio sprake van risico s op het gebied van externe veiligheid. Het hoofddoel van externe veiligheidsbeleid is het op een acceptabel niveau hebben en houden van de veiligheid van (groepen) personen, die niets met de activiteit van doen hebben, in de omgeving van de risico-opleverende activiteit. - Handhaven leefbaarheid: Er bestaat een flink spanningsveld tussen leefbaarheid en bereikbaarheid. Leefbaarheid heeft voor een belangrijk deel te maken met het wel of niet voorkomen van verkeersoverlast. Deze overlast bestaat vooral uit milieuoverlast (luchtkwaliteit en geluidhinder). Daarnaast is ook verkeersveiligheid een aspect van leefbaarheid. Bij milieuoverlast dient bedacht te worden, dat de wettelijke milieunormen de komende jaren steeds zwaarder worden. Dat betekent dat op dat aspect de leefbaarheid zeer waarschijnlijk wel verbeterd zal (moeten) worden. Om een aantrekkelijk woon- en verblijfsklimaat te houden, dient ingezet te worden op het minimaal handhaven van de leefbaarheid. De genoemde leefbaarheidsaspecten kunnen afzonderlijk gemonitord worden. Wat gaan we daarvoor doen? - Position Paper (Verwerven positie in het kader van de netwerkanalyse) - Stedenbaan - Concessie OV - Fast Ferry Waterbus - HOV-D - Regionaal parkeerbeleid 11

112 - Toegankelijkheid OV-haltes - Vervoermanagement - Verkeersveiligheid - Brede Doel Uitkering Hoe gaan we dat meten? Via de monitor Staat van de stad en de regio. Wat zijn de kosten? Programma economie, bereikbaarheid en toerisme bedragen Raming 2007 Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Bestaande taken Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo Uitsplitsing programma Economie Toerisme Bereikbaarheid

113 2.3 Fysiek Deelprogramma Wonen en Stedelijke Vernieuwing Wat willen we bereiken? - Woonvisie Drechtsteden: De beleids- en uitvoeringscyclus voor wonen/stedelijke vernieuwing is in verregaande mate geregionaliseerd. Uitgangspunt is de woonvisie Spetterend wonen in de Drechtsteden uit Hierin zijn de ambities en beleidsdoelen voor de periode tot 2010 vastgelegd. De belangrijkste doelstellingen zijn: meer zeggenschap en keuzevrijheid voor de woonconsument; kwalitatief betere woningen en een kwalitatief betere woonomgeving. De belangrijkste bijzondere thema s zijn: zelfstandig wonen in combinatie met voorzieningen voor ouderen en zorgbehoevenden, en de huisvesting van maatschappelijk kwetsbare groepen. - Programma s: Aan de woonvisie is een aantal programma s verbonden, die gericht zijn op het behouden, versterken, transformeren en ontwikkelen van woongebieden en woonmilieus. Het belangrijkste programma is het woningbouwprogramma, dat jaarlijks wordt geactualiseerd. Specifiek voor de activiteiten op het gebied van de stedelijke vernieuwing is het ISV-programma vastgesteld. Op grond van dit programma worden ISV-middelen beschikbaar gesteld voor de herstructurering van een aantal woongebieden. - Afspraken: Daarnaast zijn er twee afsprakenkaders van belang. In de eerste plaats zijn dit de woningbouwafspraken met het Rijk en de provincie Zuid-Holland, waarin als taakstelling is opgenomen de bouw van woningen in deze periode. Tevens zijn hierin afspraken gemaakt over de met het oog hierop aan de regio toe te kennen BLS-middelen. Ten tweede gaat het om de Prestatie-Afspraken-Lange-Termijn (PALT) met de woningcorporaties in de Drechtsteden, inzake de transformatie van de sociale woningvoorraad tot Wat gaan we daarvoor doen? Vaste producten en diensten - Task Force Woningbouw Drechtsteden - Woningbouwafspraken Woningbouwprogramma tot ISV2 programma Woningbouwsubsidies BLS - Jaarplan Wonen en Stedelijke Vernieuwing - Woonruimteverdeling - Voorrangscommissie - Klachtencommissie - Kwaliteitsbeleid - PALT (1+1=3) en PAKT - Platform Drechtsteden bouwt - Woonmonitor - Wonen, welzijn en zorg voor ouderen - Uitvoering BWS Projecten - Update Woonvisie - Woningbouwafspraken ISV3-programma P.M. Investeringsprojecten Manden Maken - Onderdijkse Rijweg, Zwijndrecht - (Noordoevers, H.I. Ambacht en Zwijndrecht) Ontwikkelingsprojecten Manden Maken - Herontwikkeling Klein Koninkrijk (voorheen HKS Heuvelman), Binnenmaas Hoe gaan we dat meten? Via de (jaarlijkse) woonmonitor. 13

114 Deelprogramma Groen, water en milieu Wat willen we bereiken? Proactieve aanpak milieubeleid Voor veel projecten en activiteiten in het kader van groen, water en milieu geldt, dat het realiseren hiervan mede afhankelijk is van andere beleidssectoren. Zo zijn er sterke relaties met de ruimtelijke ontwikkeling, de economische ontwikkeling, wonen en verkeer en vervoer. Een goed voorbeeld hiervan is het feit dat de problemen met de luchtkwaliteit in de Drechtsteden nauw samenhangen met de infrastructuur. Maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit zijn daarom veelal maatregelen op het vlak van verkeer en vervoer. De externe veiligheid heeft eveneens een duidelijke relatie met verkeer en vervoer, maar ook met de economische ontwikkeling. Vanwege deze verwevenheid van milieu met andere sectoren is het noodzakelijk deze belangen in een zo vroeg mogelijk stadium mee te wegen bij de beleids- en projectontwikkeling. Om de aantrekkelijkheid van de Drechtsteden te behouden en te versterken zal de realisering van dit zgn. milieu-inclusieve beleid een belangrijke beleidsprioriteit zijn. Versterken groenblauwe kwaliteiten De Drechtsteden willen een samenhangend stelsel van groenblauwe gebieden in en rond het stedelijk gebied realiseren. Hiermee wordt een plezierige en gezonde leefomgeving voor inwoners en bezoekers gecreëerd. Meer specifiek gaat het dan om het volgende speerpunten: - Behoud en ontwikkeling van groenblauwe gebieden met een ecologische/recreatieve functie; - Het realiseren van een samenhangend netwerk tussen deze gebieden, bestaande uit ecologische zones en recreatieve verbindingen over water en land; - Aanleg van meer recreatieve knooppunten en voorzieningen binnen deze gebieden; - Een betere ontsluiting van deze gebieden voor de stedelijke recreant. Met de herziening van het uitvoeringsprogramma Groene Contramal ontstaat een goed beeld van de gewenste ontwikkelingrichting en de projecten die daarvoor nodig zijn. Hiermee wordt een stevige impuls gegeven aan de groenontwikkeling in de Drechtsteden. Water op de regionale kaart zetten De Drechtsteden willen werk maken van een meer centrale rol van het water bij de stedelijke gebiedsontwikkeling. Dit vraagt om gezamenlijke visie-ontwikkeling over de regionale beleidsinzet voor water. Belangrijkste doelstelling is om de wateropgave op een goede manier te verbinden met de ruimtelijke plannen en projecten van de regio, zodat een win-win-situatie ontstaat. Die wateropgave bestaat uit verschillende componenten. Voor de Drechtsteden zijn vooral van belang het waterbeheer en de waterveiligheid (het omgaan met de risico s als gevolg van wateroverlast e.d.). Vertrekpunt hierbij zijn de in Europees en landelijk verband vastgestelde regels voor water, zoals de Beleidslijn Grote Rivieren en de Kaderrichtlijn Water. Ook diverse andere partijen, waaronder met name de waterbeheerders, dragen hierin verantwoordelijkheid. Dit vereist een goede afstemming en samenwerking met deze partijen, gebaseerd op een heldere taakverdeling. Verbeteren van de leefomgevingskwaliteit De Drechtsteden zetten in op het verbeteren van de milieukwaliteit inclusief een duurzame ruimtelijkeconomische ontwikkeling van de regio. Voor het regionale milieubeleid betekent dit dat in de eerste plaats wordt ingezet op het oplossen van de bestaande milieuproblemen, door: - Verbetering van de luchtkwaliteit (minder stikstofdioxide en fijnstof); - Vermindering van de geluidsoverlast door verkeer en bedrijfsmatige activiteiten; - Vermindering van de risico s bij het bij het vervoer van gevaarlijke stoffen; - Vermindering van de risico s bij het verwerken van gevaarlijke stoffen; - Terugdringing van het aantal locaties met bodemverontreiniging. Een tweede component in het regionaal milieubeleid is gericht op het pro-actief bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van de Drechtsteden. Hiermee wordt het ontstaan van nieuwe problemen voorkomen. Dit beleid zal de komende tijd verder gestalte krijgen in de vorm van activiteiten op het gebied van onder meer het duurzaam bouwen, een duurzame inrichting/beheer van bedrijfsterreinen, duurzaam ondernemen en de ontwikkeling van duurzame vormen van energie. Om de inwoners van de regio, en met name de schoolkinderen, te stimuleren tot milieubewust gedrag blijft de regio de natuur- en milieu-educatie als instrument inzetten en ondersteunen. M.b.v. de monitor milieu- en leefomgevingskwaliteit zullen de resultaten van het milieubeleid worden gemeten. De conclusies worden doorvertaald in de jaarlijkse beleidscyclus. 14

115 Wat gaan we daarvoor doen? Proactieve milieuaanpak Project/activiteit Integratie milieu en ruimtelijk-economische ontwikkeling Omschrijving/resultaat Gestreefd wordt naar een vroegtijdige afstemming tussen het milieuprogramma en het ruimtelijk programma dat in vervolg op het ruimtelijk kader Drechtsteden wordt opgesteld. Hiermee wordt een goede inbedding van de milieucomponent in het ruimtelijk programma gerealiseerd. Ook wordt hierdoor duidelijk welke milieu-maatregelen noodzakelijk zijn om het ruimtelijk programma uit te voeren. Regionale afstemming milieubeleid en andere beleidssectoren Op programma- en projectniveau (luchtkwaliteit, zonebeheer bedrijfsterreinen, externe veiligheid, duurzaamheid e.d.) zal regelmatig overleg plaatsvinden met de andere betrokken beleidssectoren. Met deze afstemming en samenwerking worden de condities geschapen voor een optimale milieu-inbreng. Toepassen/uitbouwen instrumenten m.b.t. gebiedsgericht milieubeleid Bij de voorbereiding en uitvoering van projecten kunnen de gemeenten het instrumentarium in het rapport Milieu-impuls (w.o. de milieukansenkaart) benutten om milieu-aspecten zoveel mogelijk mee te wegen. Nagegaan zal worden hoe dit instrumentarium verder uitgebouwd kan worden. Versterken groenblauwe kwaliteiten Project/activiteit Uitvoeren geactualiseerd groenprogramma Omschrijving/resultaat In 2008 wordt een aanvang gemaakt met de uitvoering van het geactualiseerde groenprogramma voor de Drechtsteden. In het programma zijn de projecten opgenomen die inhoud moeten geven aan het regionale groenbeleid. Op basis van het programma worden locale en regionale projecten geïnitieerd, ontwikkeld en onderling afgestemd. Ook is het een instrument om subsidies te verwerven. Inzet m.b.t. groen/blauwe structuren op het bovenregionale schaalniveau Op diverse bovenregionale schaalniveaus, w.o. met name het provinciaal niveau, de Zuidvleugel en de Rijn-Schelde Delta, worden groenvisies en programma s voorbereid en in uitvoering genomen. De Drechtsteden zullen hierin bestuurlijk en ambtelijk actief participeren. Vaststellen beleidsinzet en programma m.b.t. recreatie De recreatiemogelijkheden in de Drechtsteden zijn, in samenhang met de zorg voor een kwaliteitsimpuls voor groen en de ontwikkeling van het toerisme, van groot belang voor het woon- en leefklimaat in de regio. In 2008 zal aan deze derde pijler nader inhoud worden gegeven. Projecten Manden Maken - Zone 70 (H.-I.-Ambacht/Papendrecht) (uitgevoerd) - Dordwijkzone (Dordrecht) (in uitvoering) - Matenazone (Papendrecht) (in uitvoering) - Verbinding zones 69 en 70 (H.-I.-Ambacht/Alblasserdam) (uitgevoerd) 15

116 Project/activiteit Locale projecten van grote betekenis Omschrijving/resultaat Strategisch groenproject Eiland van Dordrecht (Dordrecht) Water op de regionale kaart zetten Project/activiteit Uitvoeren actieprogramma m.b.t. water Omschrijving/resultaat In 2007 zullen de regionale beleidsinzet en activiteiten m.b.t. water, in samenwerking met de waterpartners, worden vastgesteld. Doel hiervan is om de specifieke watergerelateerde opgaven in samenhang met de ruimtelijke ontwikkeling van de regio op te pakken. In 2008 zullen de actiepunten die hieruit zijn voortgekomen, worden uitgevoerd. Verbeteren van de leefomgevingskwaliteit Project/activiteit Uitbouwen en uitvoeren programma milieu en ruimte Omschrijving/resultaat Met het programma milieu en ruimte wordt beoogd: - te komen tot een bundeling van locale en regionale activiteiten, die bijdragen aan het verminderen van de milieuproblemen in de regio. Het gaat hierbij vooral om geluidhinder, luchtkwaliteit en externe veiligheid. - Te fungeren als inbreng van de milieusector bij het voorbereiden en uitvoeren van het regionaal ruimtelijk programma voor de Drechtsteden. Het programma is dynamisch van opzet, waardoor nieuwe activiteiten toegevoegd kunnen worden. Het is tevens het kader waarbinnen een aantal activiteiten van de Milieudienst ZHZ, die gericht zijn op de Drechtsteden, worden ondergebracht. Uitvoeren programma luchtkwaliteit Het programma luchtkwaliteit is in 2006 vastgesteld. Met de uitvoering hiervan willen de Drechtsteden de komende jaren de luchtkwaliteit in de regio structureel verbeteren. In het programma zijn de plannen van aanpak van de afzonderlijke gemeenten geïntegreerd. Het bereiken van grenswaarden voor stikstofdioxide en fijnstof staat centraal. Daarnaast biedt het programma de mogelijkheid om maatschappelijk gewenste nieuwe projecten en activiteiten doorgang te laten vinden, als hier maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit tegenover staan. De luchtkwaliteittoets verschuift hiermee van het project- naar het programmaniveau. In het programma zijn drie typen maatregelen opgenomen: regionale maatregelen, locale maatregelen van regionaal belang en locale maatregelen. De maatregelen richten zich op: - het minimaliseren van bedrijfsemissies; - het optimaliseren van de verkeersssituatie; - het treffen van bronmaatregelen zoals het versterken van de positie van de fiets en het optimaliseren van het OV; - communicatie-activiteiten. Het Rijk draagt financieel bij aan de uitvoering van het programma. 16

117 Project/activiteit Uitvoeren plan van aanpak zonebeheer Omschrijving/resultaat Het plan van aanpak zonebeheer Drechtsteden bevat een pakket maatregelen, gericht op het oplossen van de geluidsproblematiek op de gezoneerde bedrijfsterreinen in de Drechtsteden. Het resultaat van deze maatregelen moet zijn dat de geluidsoverschrijdingen zijn weggewerkt en dat het zonebeheer op orde is en blijft. In het plan zijn de inspanningen van de afzonderlijke gemeenten gebundeld. Het maatregelenpakket valt uiteen in maatregelen voor de vier grote terreinen (Aan de Noord, Groote Lindt/Dordrecht-West, de Staart en Oosteind) en maatregelen voor de overige acht gezoneerde terreinen. Voor deze andere terreinen wordt begonnen met een inventarisatie/ actualisatie van de stand van zaken. Het plan van aanpak heeft een looptijd tot medio Financiering vindt plaats door de gemeenten, de provincie Zuid-Holland en de Milieudienst ZHZ. Inzet m.b.t. het vervoer van gevaarlijke stoffen Het beleid rondom het vervoer van gevaarlijke stoffen over weg, water en spoor door de Drechtsteden (externe veiligheid) is volop in beweging. Ook andere projecten beïnvloeden de discussie over dit onderwerp. De Drechtsteden zullen hun inspanningen zowel ambtelijk als bestuurlijk bundelen om via alle trajecten, die er rond dit onderwerp lopen, maximaal in te zetten op het verminderen van de veiligheidsrisico s. Belangrijk neveneffect hiervan is, dat daarmee meer planologische ontwikkelingsruimte wordt verkregen. Dit zal gebeuren op basis van de in 2007 overeengekomen strategie m.b.t.: - de resp. vervoersmodaliteiten (weg, water, spoor); - het basisnet voor het vervoer van gevaarlijke stoffen; - aan externe veiligheid gerelateerde regionale projecten. Uitvoeren programma bodemsanering Het uitvoeringsprogramma bodemsanering vormt het kader voor de uitvoering van de bodemsaneringen in de periode Dit betreft zowel de bodemsaneringen in het stedelijk als het landelijk gebied van de Drechtsteden. Het programma is van toepassing op de gemeenten Alblasserdam, H.-I.-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht. Dit zijn de provinciale programma-gemeenten in het kader van de Wet stedelijke vernieuwing. Dordrecht stelt als zgn. rechtstreekse gemeente een eigen bodemsaneringsprogramma op. Het programma is een onderdeel van het convenant ISV2 Drechtsteden voor Financiering vindt plaats uit de ISV/VINAC-budgetten voor bodemsanering en het zgn. bestuurlijk gebonden budget. Uitvoeren project benutting industriële restwarmte Drechtsteden Eind 2007 zullen de resultaten bekend worden van de uit te voeren marktverkenning naar het benutten van de restwarmte van bedrijven voor de verwarming van woningen, kantoren en andere voorzieningen. Afhankelijk hiervan zullen er in 2008 vervolgstappen worden gezet om dit project tot uitvoering te brengen. Hierdoor kan het gebruik van fossiele brandstoffen afnemen, en vindt er minder uitstoot plaats van CO2 en NOx. Deze reductie draagt bij aan de verbetering van de regionale luchtkwaliteit en geeft tevens invulling aan het klimaatbeleid. Bovendien ontstaan er meer mogelijkheden om, in het kader van de salderingsregeling, ruimtelijke projecten te realiseren. Activiteiten op het gebied van een duurzame ontwikkeling van de Drechtsteden Diverse activiteiten zullen worden ontwikkeld m.b.t. een duurzame ontwikkeling van de Drechtsteden. Voor een deel gaat het hierbij om sectorale activiteiten, bijv. duurzaam bouwen, de duurzame inrichting van bedrijfsterreinen, en duurzaam ondernemen. Voor een ander deel gaat het om activiteiten die deel uitmaken van programma s op het gebied van 17

118 Project/activiteit Omschrijving/resultaat de introductie van vormen van duurzame energie, klimaatbeleid e.d.. Hierbij wordt samengewerkt met de Milieudienst ZHZ.. Uitvoeren programma voor natuur- en milieueducatie In opdracht van de Drechtsteden voert het NME-centrum Weizigt in Dordrecht activiteiten uit op het gebied van de natuur- en milieu-educatie. Doel hiervan is het bevorderen van milieubewust gedrag. Jaarlijks wordt hiervoor een programma vastgesteld. Daarbij wordt naar aansluiting gezocht bij landelijke, regionale en locale thema s. De meeste activiteiten zijn gericht op de leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs. In de loop van 2007 wordt een nieuw meerjarenplan voorbereid voor de periode vanaf Monitor milieu- en leefomgevingskwaliteit Jaarlijks brengen de Drechtsteden een monitor milieu- en leefomgevingskwaliteit uit. Hiermee worden de resultaten van de locale en regionale inspanningen op het gebied van het groen en het milieu inzichtelijk gemaakt. In 2007 wordt een nieuwe opzet van deze monitor ingevoerd. Aanvullend op de regionale monitor kunnen de gemeenten kiezen voor locaal maatwerk dat aansluit op het locale milieubeleid. Voor deze locale monitor wordt in 2007 een basismodel uitgewerkt. Hoe gaan we dat meten? Via de jaarlijkse monitor- milieu- en leefomgevingskwaliteit Drechtsteden. Deze monitor zal, in samenhang met het uit te brengen milieujaarverslag, meer dan voorheen worden gebruikt als sturingsinstrument voor de jaarlijkse beleidscyclus voor groen, water en milieu. Deelprogramma Ruimtelijke Ontwikkeling Wat willen we bereiken? De Drechtsteden hebben hun visie op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van de regio recent herijkt. Centrale opgave voor het herijkte ruimtelijk kader is het geven van een hoogwaardige ruimtelijke vertaling van het streefbeeld samen stad aan het water. Dit moet tot uitdrukking komen in een regio met een uitgebalanceerd pakket aan woonmilieus, typen bedrijventerrein en voorzieningen, toeristische kwaliteiten en regionale verbindingen. Daarnaast is het van groot belang om de regio op bovenregionaal niveau op de kaart te zetten. Dit vraagt een continue inzet in diverse gremia op bovenregionaal en (inter)nationaal niveau. Wat gaan we daarvoor doen? Uitvoering van de Visie Ruimte geven d.m.v. het ontwikkelen van een Realisatiestrategie. Deze realisatiestrategie bevat vier centrale elementen: 1. Koersbepaling; focus aanbrengen in ambitie en doelen 2. Samenwerking; gezamenlijk gedragen geprioriteerde en selectieve uitvoering 3. Realisatie; formulering concreet instrumentarium om ambities en doelen te realiseren 4. Afspraken; heldere en eenduidige verdeling van verantwoordelijkheden De bovenvermelde acties starten in 2007, maar lopen waarschijnlijk door tot in Voor 2008 staan verder op de rol: Uitvoering van de prioriteiten in de vorm van programma s en projecten via de verschillende beleidsvelden; met sturing vanuit Ruimte. Het komen tot uitvoeringsarrangementen in de vorm van: o Afspraken binnen de Drechtsteden, d.w.z. tussen de Drechtstedengemeenten o Idem tussen de Drechtsteden en andere regio s o Idem tussen de Drechtsteden en hogere overheden (provincie, Rijk) o Idem tussen de Drechtsteden en de Drechtstedengemeenten Het verder ontwikkelen van sturingsinstrumenten In 2008 ligt het accent op de uitwerking hiervan. In op monitoring en zonodig bijsturing van de uitvoering dan wel bijstelling van het beleid. 18

119 Teneinde de Drechtsteden ook bovenregionaal op de kaart te zetten zijn de volgende activiteiten noodzakelijk: Bepaling van een strategie richting hogere overheden Behartigen van de belangen van de Drechtsteden in een aantal bovenregionale gremia zoals de Zuidvleugel, de Rijn-Schelde Delta en de Merwedezone, waardoor de positie van de Drechtsteden op bovenregionaal en nationaal niveau versterkt wordt (continue activiteit). Vergroten van de naamsbekendheid van de regio door het naar de Drechtsteden halen en accommoderen van tot de verbeelding sprekende bijeenkomsten, zoals eerder de Internationale Masterclass Building outside the Dikes en het Europan Congres. Hoe gaan we dat meten? In de opzet van de Realisatiestrategie is tevens voorzien in het ontwikkelen van sturingsinstrumenten, waaronder monitoring, meerjarenprogramma s, afspraken met andere overheden en een vervolgtraject Manden maken. Wat zijn de kosten? Programma Fysiek bedragen Raming 2007 Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo 2011 Bestaande taken Uitsplitsing programma Wonen en stedelijke vernieuwing Voorrangscommissie Klachtencommissie Groen, water en milieu Ruimtelijke ontwikkeling

120 2.4 Sociaal Wat willen we bereiken? In de afgelopen jaren is het sociaal beleid in de Drechtsteden op de kaart gezet. In 2004 is in de nota Kansrijk in de Drechtsteden, sociaal beleid op de kaart de visie op sociaal beleid in de regio geformuleerd. Het uitgangspunt bij het formuleren van regionaal sociaal beleid is dat het, ten opzichte van gemeentelijk sociaal beleid, meerwaarde heeft en dat de geformuleerde visie een afwegingskader biedt om de capaciteit van de Drechtsteden zo goed mogelijk in te zetten. Streefbeeld, doelstelling en Ambities Sociaal beleid gaat om het verhogen van de sociale kwaliteit van de samenleving. Ons streefbeeld is een regio met een breed aanbod aan voorzieningen op het gebied van onderwijs, welzijn, zorg, cultuur en sport waar bewoners en bezoekers aanbod van hun gading vinden. De doelstelling van het regionaal sociaal beleid zijn afgeleid van de drie onderdelen van sociale kwaliteit en is: Deelname aan het maatschappelijk verkeer en samenhang in de samenleving bevorderen en partijen in staat stellen de eigen verantwoordelijkheid te nemen door het bieden van een basisinfrastructuur, en hen ook op die verantwoordelijkheid aan te spreken. In het meerjarenprogramma zijn de volgende ambities voor het sociaal programma geformuleerd: 1. Vergroten van de ontwikkelkansen van de jeugd 2. Versterken en verbeteren van de kennisinfrastructuur en het terugdringen van de schooluitval 3. Versterken van de sociale infrastructuur, het bevorderen van maatschappelijke participatie en het vergroten van het cultuurbereik 4. Het vormen van een vangnet voor kwetsbare burgers en het bevorderen van de zelfredzaamheid. Wat gaan we daarvoor doen? Vergroten van de ontwikkelkansen van de jeugd De jeugd in de Drechtsteden willen we ruim voldoende kansen bieden en zelfs uitdagen om zichzelf te ontwikkelen tot zelfstandige inwoners. Daarvoor is een goed toegankelijk, sluitend voorzieningenaanbod in de regio nodig, een keten van lichte preventieve ondersteuning en begeleiding tot intensieve en geïndiceerde jeugdzorg. De afstemming van het gemeentelijke jeugdbeleid, algemeen en preventief met de zorg in het onderwijs en de jeugdzorg is hierbij cruciaal. Hieraan werken we met het actieplan Jeugd, dat voor 2008 geactualiseerd wordt. Het gaat vooral om drie aandachtspunten: - versterking aanbod opvoedings- en gezinsondersteuning; - verbetering aansluiting onderwijs en jeugdzorg, m.n. voorkomen schooluitval en - de aanpak jeugdcriminaliteit/kindermishandeling. Versterken en verbeteren van de kennisinfrastructuur en het terugdringen van de schooluitval Met het versterken van de kennisinfrastructuur moet de diversiteit aan opleidingen in richting en niveau in de Drechtsteden worden vergroot en de aansluiting tussen de diverse onderwijsvormen op elkaar en de arbeidsmarkt beter worden georganiseerd. In 2008 willen we de lijn die in ingezet is met het programma Kennisinfrastructuur Drechtsteden voortzetten. De financiering hiervan is nog een punt van zorg, aangezien het programma Manden maken 1 afgelopen is. Bepaalde werkzaamheden kunnen voortgezet t.l.v. resterende middelen MM KIS-D. Bekeken wordt wat via de RAS-middelen, via een aanvraag bij het RPA en mogelijk Manden maken 2 mogelijk is. Het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten zet de werkzaamheden t.a.v handhaven Leerplicht en de aanpak Voortijdig schoolverlaten voort. Het bureau vervult hier een cruciale rol in o.a. door de sluitende registratie van jongeren, de uitbreiding van de leerplichtleeftijd naar 18 jaar en de wet op de kwalificatieplicht. (concept, hangt af van aanname wetten) Zie verder het begrotingsonderdeel van het BLVS. Op basis van het nieuwe beleidskader WEB wordt in 2008 de WEB nadrukkelijker ingezet om voortijdig schoolverlaten tegen te gaan. Versterken van de sociale infrastructuur, het bevorderen van maatschappelijke participatie en het vergroten van het cultuurbereik Aan deze ambitie wordt vooral gewerkt in het kader van de WMO. De aandacht in 2008 zal zich richten op de afstemming van lokaal beleid in de regio met de SDD met extra aandacht voor de civil 20

121 society. Daarnaast wordt de ondersteuning van het vrijwilligerswerk voortgezet en wordt er gewerkt aan de verdere uitbreiding van het cultuurprogramma. Op basis van de uitkomsten van het integratie effect onderzoek wordt daar waar nodig het beleid op sociaal gebied bijgesteld. Het vormen van een vangnet voor kwetsbare burgers en het bevorderen van de zelfredzaamheid Ook voor deze ambitie is de WMO het belangrijkste kader. Het meldpunt bijzondere groepen wordt voortgezet en de regionale afstemming t.a.v. de 3 WMO prestatievelden die zich richten op kwetsbare groepen, waarvoor Dordrecht centrumgemeente is wordt voortgezet. Hoe gaan we dit meten? In het werkprogramma 2008 wordt per project aangegeven welke resultaten en prestaties bereikt moeten worden. In de Marap en aan het eind van het project wordt dit resultaat geëvalueerd. Daarnaast vindt in het kader van het totale Drechtstedenprogramma via De staat van de stad en de regio monitoring plaats waarbij ook sociale factoren aan de orde komen. In 2007 zijn hiervoor de punten voor een sociale monitor geïnventariseerd. Wat zijn de kosten? Programma Sociaal bedragen Raming 2007 Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo 2011 Bestaande taken Specificatie baten 2008 Ras-middelen Provincie 900 WEB-middelen Rijk Inwonersbijdrage WEB 47 Middelen risicogezinnen Provincie 150 Middelen actieprogramma 76 cultuurbereik Provincie 21

122 2.5 Sociale Dienst Drechtsteden Wat willen we bereiken? De Sociale Dienst Drechtsteden (SDD) wil dat haar klanten verantwoordelijkheid (kunnen) nemen voor hun eigen leven. Het gaat hierbij niet alleen om werkzoekenden aan het werk te krijgen, maar ook om voorzieningen te bieden die de burger in staat stellen om zo lang mogelijk op volwaardige wijze zelfstandig te wonen en deel te nemen aan de maatschappij. Wanneer er belemmeringen zijn (financieel, fysiek of psychisch) en klanten hierdoor niet kunnen werken, wordt gekeken welke mogelijkheden er wél zijn. Inkomensondersteuning is in principe tijdelijk en ondersteunend aan een (reïntegratie)traject. Voor alle klanten wordt zelfstandigheid en zelfredzaamheid bevorderd wat de participatie aan de samenleving verhoogt. De twee belangrijkste wettelijke taken die we voor alle burgers in de Drechtsteden uitvoeren, zijn de WWB (Wet werk en bijstand) en de WMO individuele voorzieningen (Wet maatschappelijke ondersteuning) met de daarbij behorende informatie- en adviesfunctie. Mensen die aangewezen zijn op WMO individuele voorzieningen, zoals op het terrein van wonen, vervoer, rolstoel en/of hulp bij het huishouden, kunnen bij ons terecht voor een voorziening die past bij hun behoefte. De dienstverlening is laagdrempelig, professioneel en deskundig waarbij wederzijdse rechten, plichten en verantwoordelijkheden uitgangspunten zijn. Daarbij is wederzijds respect het uitgangspunt en verder: nakomen van afspraken, communiceren in begrijpelijke en heldere taal (ook in beleidsnotities). Wijzigingen in beleid of uitvoering die klanten aangaan, worden leggen tijdig en duidelijk uitgelegd. De lijn die is uitgezet in het Dienstverleningsconcept De Klant Centraal wordt verder uitgebouwd. Dat betekent niet alleen extra aandacht voor bijvoorbeeld onze telefonische bereikbaarheid en dienstverlening, en voor duidelijke en eenvoudige aanvraagprocedures, maar ook dat we alert blijven op het ontstaan van bedrijfsblindheid en onnodige bureaucratie. De blik is naar buiten gericht. Er wordt optimaal samengewerkt met ketenpartners zoals de SUWIpartners CWI en UWV, maatschappelijk middenveld, de Drechtstedengemeenten en werkgevers aan een betere toekomst voor de burgers van de Drechtsteden. Ook de cliëntenraden zijn belangrijke samenwerkingspartners. De adviezen en signalen die van cliënten komen, zijn zeer waardevol voor zowel het beleid als de uitvoering. Naast de cliëntenraad WWB, kennen we de regionale WMOadviesraad. Deze laatste adviseert de Sociale Dienst Drechtsteden over het beleid en uitvoering van de WMO individuele voorzieningen. Het beleid is evenwichtig, sociaal, duurzaam en resultaatgericht. Het beleid wordt bepaald door ontwikkelingen in de samenleving en politieke beslissingen op landelijk en regionaal niveau. De Sociale Dienst Drechtsteden is een pro-actieve organisatie die blijft inspelen op nieuwe ontwikkelingen in de samenleving en binnen de Drechtsteden. Tot slot: de komende jaren ontwikkelt de SDD zich tot de adviseur voor de Drechtraad, Bestuurscommissie SDD en Drechtstedengemeenten op het gebied van werk, zorg en inkomen. De SDD streeft ernaar in 2010 de resultaten zoals genoemd in onderstaande tabel, gerealiseerd te hebben. Dat neemt niet weg dat we in enig jaar eerder dan 2010 een resultaat gerealiseerd kunnen hebben. Resultaten top De ontwikkeling van ons WWB-klantenbestand is 3% gunstiger dan het landelijk gemiddelde 2 Wij gaan ervoor dat minimaal 40% van het aantal mensen dat instroomt, uitstroomt naar werk door de verdere verfijning van onze reïntegratie-instrumenten 3 90% van onze WWB-klanten zonder ontheffing zit of op een traject of krijgt binnen 2 maanden na melding bij ons een voorziening aangeboden 4 De huidige budgetten voor minimabeleid komen in 2008 volledig terecht bij de door ons aangewezen doelgroepen 5 De tevredenheid van de cliënten met betrekking tot de WMO individuele voorzieningen scoort in de Drechtsteden boven het landelijke gemiddelde en in de loop van vier jaar is er een opgaande lijn te zien van de klanttevredenheid 6 Van de door ons in behandeling genomen aanvragen voor schuldbemiddeling leidt 50% tot 22

123 Resultaten top een schuldregeling, minnelijk of wettelijk 7 Van de fraude-onderzoeken die we uitvoeren, leidt minstens 25% tot beëindiging of wijziging van de uitkering 8 80% van de aanvragen wordt bij ons binnen 20 werkdagen afgehandeld (dit geldt voor aanvragen WWB levensonderhoud, bijzondere bijstand en WMO individuele voorzieningen) 9 We streven naar minimaal een 7 wanneer het gaat om de tevredenheid van onze klanten over inkomensvoorzieningen, reïntegratietrajecten, de serviceloketten, schuldhulpverlening en bejegening 10 Onze uitgaven voldoen aan de rechtmatigheidsnormen van het Rijk, dat wil zeggen minder dan 1% financiële tekortkomingen Reïntegratie Wat gaan we doen? De sector Werk heeft de opdracht om werkzoekenden toe te leiden naar werk en ze zo nodig maximaal te ondersteunen met een re-integratievoorziening. Ook in 2008 zal hiervoor de Work First aanpak leidend zijn. Vraaggerichte reïntegratie en maatwerk zijn daarbij kernbegrippen. De dynamiek binnen het (aanpalend) beleid op het terrein van de WWB zal ook voor 2008 onverminderd groot blijken. Wij zullen voortdurend blijven zoeken naar nieuwe mogelijkheden, om voor onze klanten kansen op werk en behoud van werk te creëren. Daar valt in 2008 ook onze verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de Wet kinderopvang die op 1 januari 2005 is ingevoerd en verstrekt van daar uit de tegemoetkoming in de kosten voor kinderopvang voor de doelgroepouders. Kinderopvang is essentieel voor het slagen van de Workfirstaanpak, omdat dit belemmeringen voor deelname aan een reïntegratietraject of het aanvaarden van werk wegneemt. Met verwijzing naar de punten 1, 2 & 3 van onze resultaten top zijn onderstaande bullits acties die zullen bijdragen aan deze resultaten. In het bedrijfsverzamelgebouw De Werkboulevard zal de samenwerking met ketenpartners CWI en UWV worden voortgezet en verder worden uitgebreid. Het dienstverleningsconcept BVG biedt de basis om de voor 2007 benoemde speerpunten voor de keten gezamenlijk verder te ontwikkelen. De gebundelde werkgeversbenadering die in 2007 tussen Sociale Dienst Drechtsteden CWI en UWV tot stand kwam door het oprichten van het Werkgeversservicepunt, zal worden voortgezet waarbij ook gestreefd wordt naar verdergaande samenwerking met andere partners, zoals het Ondernemersloketten, MKB-loket, etc. Het aangaan van allianties met ondernemers; dit past uitstekend in het arbeidsmarktbeleid om voor de onderkant van de arbeidsmarkt werkplekken te creëren. De gevolgen van het Regeerakkoord van het Kabinet Balkenende 4 zullen waar nodig van nieuwe beleidsvoorstellen worden voorzien, zo ook op basis van maatschappelijke ontwikkelingen. Hoe gaan we dat meten? Dit gebeurt op basis van evaluaties van onze huidige voorzieningen. Ook hier ligt de relatie naar onze resultaten top ; We gaan ervoor dat minimaal 40% van het aantal mensen dat instroomt, uitstroomt naar werk door de verdere verfijning van onze reïntegratie-instrumenten Wat zijn de kosten? Product Reïntegratie bedragen Raming 2007 na wijziging Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo 2011 Uitvoeringskosten Apparaatskosten Totaal

124 Inburgering Wat gaan we doen? Medio 2007 zijn wij gestart met het ondersteunen van een grote groep inburgeringsplichtigen door het aanbieden van een inburgeringscursus. De Kadernotitie Inburgering Drechtsteden en het Implementatieplan Inburgering Drechtsteden vormen daarbij de basis. De uitdaging is voor ons dat deelnemers aan de cursussen ook daadwerkelijk hun inburgeringsexamen behalen en daarmee hun participatie aan de samenleving een impuls krijgt. Ons streven is dat 90% van de deelnemers hun inburgeringsexamen behaalt. Wij verwachten in 2008 ongeveer aan 700 personen (grotendeels bestaande uit WWBuitkeringsgerechtigden met arbeidsplicht en ouders van kinderen zonder inkomsten uit arbeid of uitkering) een aanbod te doen. Hoe gaan we dat meten? In 2008 zullen de eerste resultaten door middel van monitoring en evaluatie van deze ondersteuning en de inspanningen van de inburgeraars bekend zijn. Wat zijn de kosten? Product Inburgering bedragen Raming 2007 na wijziging Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo 2011 Uitvoeringskosten Apparaatskosten Totaal Bijstandsverlening Wat gaan we doen? Evenals in 2007 wordt tenminste 80% van de aanvragen voor een maandelijkse uitkering voor levensonderhoud binnen vier weken afgehandeld. Ook hier ligt de relatie naar onze Resultaten top zie punt 8; Een aanvraag wordt bij ons binnen 20 werkdagen afgehandeld Workfirst enerzijds en controle en handhavingsaspecten anderzijds blijven vaste ingrediënten van de aanvraagprocedure in het licht van onze poortwachtersfunctie. We willen in 2008 de mogelijkheid van samenwerking met de Sociale Verzekeringsbank onderzoeken, zodat (de sterk groeiende groep) ouderen met een onvolledige AOW voor hun maandelijkse inkomen nog maar met één instantie te maken hebben. Het handhavingsbeleid van de sociale dienst is gericht op het vergroten van het (spontane) nalevingsgedrag van uitkeringsgerechtigden en het daarmee voorkomen van misbruik van voorzieningen en uitkeringen. Dit betekent inzet op preventie: goede voorlichting over rechten en plichten en de gevolgen van het niet nakomen van deze verplichtingen; maar ook adequate dienstverlening, zonder overbodige procedures en informatieuitvragen en inspelend op de eigen verantwoordelijkheid van de klant. Aan de andere kant is ons beleid erop gericht snel en efficiënt misbruik te signaleren en te bestrijden. Hiermee kan zowel de (financiële) schade voor de klant als voor de dienst en de maatschappij worden beperkt. Dit gerelateerd naar punt 7 van de Resultaten top In 2008 willen we de ontwikkelingen van 2007 vooral (intern) gericht op het inrichten en opzetten van de nieuwe organisatie doorpakken en intensiveren. 24

125 Voor het aspect handhaving hebben we in 2008 de volgende aandachtsvelden: - Verfijning en verdieping van het principe dat iedere medewerker van de sociale dienst een taak heeft in het kader van de handhaving. Waar in 2007 met name het accent lag op de bewustwording van ieders rol en verantwoordelijkheid en het verbeteren van de interne signaalfunctie, zal in 2008 meer ingezet gaan worden op een verschuiving van uitvoeringstaken op het gebied van handhaving naar medewerkers in de reguliere uitvoering binnen de sectoren Werk, Zorg en Inkomen. - Doorontwikkeling van de registratie en analysetaak. Het in 2007 verbeterde fraudeloket zal niet alleen gebruikt worden voor het verwerken van signalen, maar ook om trends en ontwikkelingen op het gebied van handhaving te ontdekken, waarop ingespeeld zal worden - Door aanpassing van onderzoeksmethodes, scholing en training van medewerkers, bijstelling van risicoprofielen en het initiëren van themaonderzoeken. - In 2008 zal actief geïnvesteerd gaan worden in de samenwerking met andere partijen binnen de handhavingsketen. De interne organisatie is dan een jaar na oprichting van de Sociale Dienst Drechtsteden meer op orde en een actieve blik naar buiten draagt zeker bij aan het handhaven van de door de sociale dienst uit te voeren regels. Hoe gaan we dat meten? Bij de start van de sociale dienst Drechtsteden is voor het eerst een dienstverleningsplan geschreven. Dat wordt jaarlijks geactualiseerd en bijgesteld. Eén van de MT leden is daartoe ook in 2008 specifiek verantwoordelijk voor de verdere ontwikkeling van de dienstverlening, en het vaststellen van een nieuw dienstverleningsplan. Belangrijk onderdeel van dit dienstverleningsplan is dat wordt vastgelegd op welke wijze de ervaringen en bevindingen van klanten over de dienstverlening worden geëvalueerd. Bovendien wordt daarin vastgelegd aan welke kwaliteitseisen onze dienstverlening moet voldoen. Jaarlijks wordt een handhavingsplan en verslag geschreven. Hierin naast de visie op handhaving, aandacht voor verbeterpunten en specifieke handhavingsacties. In het aan dit handhavingsplan gerelateerde controleplan zijn de controleactiviteiten begroot. Door middel van Marap s vindt voortgangrapportage plaats met betrekking tot reguliere handhavingstaken en verbeteracties. Wat zijn de kosten? Product Bijstandverlening bedragen Raming 2007 na wijziging Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo 2011 Uitvoeringskosten Apparaatskosten Totaal Minimabeleid Wat gaan we doen? Het bereik van onze bijzondere bijstandsregelingen en onze minimaregelingen willen we vergroten, met specifieke aandacht voor de doelgroepen ouderen, chronisch zieken en gehandicapten, en gezinnen met kinderen in en buiten het ons bekende klantenbestand. Dit conform punt 4; De huidige budgetten voor minimabeleid komen in 2008 volledig terecht bij de door ons aangewezen doelgroepen van de resultaten top De in 2007 gestarte acties om het niet-gebruik van minimaregelingen en bijzondere bijstand tegen te gaan worden in 2008 voortgezet en geïntensiveerd. Naast publiciteit via diverse media en het aanbieden van voorlichting aan verenigingen, zoals bijvoorbeeld ouderenbonden, en aan samenwerkingpartners krijgen twee aspecten extra aandacht: - door op landelijk niveau gemaakte afspraken tussen het ministerie van SZW en organisaties als de Belastingdienst zal het mogelijk worden meer gegevensbestanden te koppelen. Daardoor zullen we mogelijk rechthebbende burgers beter pro-actief, direct en persoonlijk kunnen benaderen. 25

126 - om de administratieve last te verlagen, die voor veel burgers een drempel vormt om een beroep te doen op deze voorzieningen, zullen procedures en correspondentie zoveel mogelijk verder worden vereenvoudigd. Burgers van wie hun gegevens bij onze dienst bekend zijn zullen ook via internet een beroep op deze regelingen kunnen doen In 2007 hebben we ervaring opgedaan met een extra snelle en klantvriendelijke procedure voor een aantal soorten van bijzondere bijstand als variant op het voormalige Zwijndrechtse snelloket. Op basis daarvan onderzoeken we of in 2008 deze werkwijze kunnen verbreden tot alle vormen van bijzondere bijstandsverlening aan klanten van wie de gegevens al bekend zijn. Een voorziening die blijkt voor velen laagdrempelig te zijn vormt de collectieve zorgverzekering. Niet alleen vormt een collectief zorgarrangement een financieel voordeel voor verzekerden en een goed instrument om onverzekerdheid tegen ziektekosten te helpen voorkomen; ook wordt getracht het pakket zo samen te stellen dat de verzekerde voor zijn eigen bijdragen bij veel voorkomende bijzondere kosten (brillen, tandarts e.d.) niet apart een aanvraag bijzondere bijstand zal hoeven in te dienen. Hoe gaan we dat meten? Tenminste jaarlijks verschijnt de minimamonitor, waarin we de resultaten beschrijven van ons minimabeleid in termen van bereik, verstrekte voorzieningen en afhandelingsduur van aanvragen bijzondere bijstand. Om tijdig te kunnen bijsturen, accenten te verleggen of speciale acties te kunnen ondernemen monitoren we de gegevens elk kwartaal. Wat zijn de kosten? Product Minimabeleid bedragen Raming 2007 na wijziging Raming 2008 x lasten baten saldo lasten Baten saldo Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo 2011 Uitvoeringskosten Apparaatskosten Totaal WMO Wat gaan we doen? We voeren de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) individuele voorzieningen (prestatieveld 6), en de daarbij behorende informatie- en adviesfunctie, uit. Mensen die aangewezen zijn op WMO individuele voorzieningen, zoals op het terrein van wonen, vervoer, rolstoel en/of hulp bij het huishouden, kunnen bij ons terecht voor een voorziening die past bij hun behoefte. Aanvragen in het kader van de WMO individuele voorzieningen handelen we zorgvuldig af. Ook de hiermee samenhangende informatie- en adviesfunctie voeren we uit. De uitvoering van de individuele voorzieningen vindt op uniforme wijze plaats en we zorgen ervoor dat de burger met al zijn vragen bij één van de Serviceloketten/WMO-loketten van de SDD (één loket) terecht kan. We zorgen er voor dat de vraag van de klant wordt doorgestuurd en niet de klant zelf. We ontwikkelen hiervoor een goed georganiseerde backoffice, waarbij we sluitende afspraken maken met andere instellingen en organisaties die op het terrein van de WMO actief zijn. 80% van de aanvragen voor een WMO individuele voorziening wordt door de SDD binnen 20 werkdagen afgehandeld. We richten onze dienstverlening bij het verlenen van voorzieningen op voldoende keuzevrijheid, vraagsturing, goede kwaliteit, hoge klanttevredenheid, en beheersing van de kosten. De relatie met laatst genoemde zien we terug in onze Resultaten top onder punt 5. Hoe gaat we dat meten? We nemen deel aan de benchmark WMO, in het bijzonder de modules Individuele voorzieningen en Hulp bij het huishouden. We voeren zelf KTO s uit en een doorlopende monitor van de tevredenheid van WMO-klanten door middel van de zogenoemde klantreactiekaarten. We evalueren de Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning Drechtsteden, en het onderliggende 26

127 beleid en de uitvoering. Daarnaast geven de reguliere managementrapportages en de jaarrekening informatie. De resultaten voor 2008 zijn allen meetbaar in de hier genoemde instrumenten. Wat zijn de kosten? Product WMO Bedragen Raming 2007 na wijziging Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo 2011 Uitvoeringskosten Apparaatskosten Totaal Schuldbemiddeling en budgetadvies Wat gaan we doen? We ondersteunen mensen met problematische schulden door onze afdelingen Schuldbemiddeling en budgetadvies. We ondersteunen mensen, maar wijzen hen ook op hun eigen verantwoordelijkheid voor de eigen leef-, woon- en inkomenssituatie. De Sociale Dienst Drechtsteden is het centrale meldpunt voor alle inwoners van de Drechtsteden, die in de schulden zitten of dreigen te raken. We ondersteunen inwoners van zes Drechtsteden gemeenten met het voorkomen en oplossen van problematische schulden. Naast de reguliere taken zoals schuldregelingen, richten we ons op het tijdig signaleren van schulden wanneer dit een belemmering is naar werk. Schuldbemiddeling en budgetadvies worden daarom waar mogelijk en wenselijk gekoppeld aan een reïntegratietraject. In een vroegtijdig stadium in het traject naar werk wordt hieraan aandacht besteed. Wanneer klanten eenmaal aan het werk zijn, leidt dit veelal tot een verbetering van het inkomen waardoor de kans op een schuldenvrije toekomst groter wordt. Om een afname van het aantal burgers met problematische schulden te realiseren, zullen we meer gaan inzetten op preventiebeleid en dit doorontwikkelen. Het geven van voorlichting aan risicogroepen, het trainen van intermediairs en het aanbieden van een lespakket aan scholen maken daarvan deel uit. Voor korte vragen en aanmelding voor schuldbemiddeling en budgetadvies kunnen mensen bellen naar of langskomen bij één van de Serviceloketten van de SDD (één loket). We gaan voor een hoge klanttevredenheid met betrekking tot schuldbemiddeling en budgetadvies. We gaan werken naar het opgenomen punt 6; Van de door ons in behandeling genomen aanvragen voor schuldbemiddeling leidt 50% tot een schuldregeling, minnelijk of wettelijk zoals verwoord in onze Resultaten top Hoe gaat we dat meten? We monitoren het item uit de top 10 van resultaten Van de door ons in behandeling genomen aanvragen voor schuldbemiddeling leidt 50% tot een schuldregeling, minnelijk of wettelijk. We doen tevens mee aan de benchmark schuldhulpverlening. Wat zijn de kosten? Product Schuldbemiddeling en budgetadvies Bedragen Raming 2007 na wijziging Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo 2011 Uitvoeringskosten Apparaatskosten Totaal

128 Totaaloverzicht lasten en baten Programma Sociale Dienst Drechtsteden bedragen Raming 2007 na wijziging Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo 2011 Totaal Uitsplitsing programma Reïntegratie Inburgering Bijstandsverlening Armoede beleid/ Minima beleid WMO Schuldbemiddeling en Budgetadvies Apparaatskosten Toelichting: het saldo van wordt toegevoegd aan de te vormen organisatie- en innovatiereserve. 28

129 2.6 Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Wat willen we bereiken? Het bureau voert de Leerplichtwet en de RMC functie in samenhang uit en combineert dit met opdrachten die samenhangen met het terugdringen van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten. Wat gaan we doen? Het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten gaat verder met de verbetering van de eigen dienstverlening en met de uitbouw van de regionale aanpak. Beoogd wordt daarbij de uitvoering van de Leerplichtwet in de Hoeksche Waard mee te nemen. Het bureau zal voorts nadrukkelijk investeren in de samenwerking met ketenpartners. Het bureau werkt mee aan het creëren van een sluitende aanpak en zal veel aandacht besteden aan preventie. De verwachting is vooralsnog dat dit met eigen middelen kan gebeuren, eventueel gebruikmakend van specifiek beschikbaar gestelde gelden De Leerplichtwet zal naar verwachting met ingang van 1 augustus 2007 worden gewijzigd. Dit betekent dat er een kwalificatieplicht wordt ingevoerd tot de leeftijd van 23 jaar. Dit heeft gevolgen voor de werkzaamheden van het bureau. Het kabinet heeft besloten om via de RMC-regio s gelden ter beschikking te stellen. In de loop van 2007 wordt een aanvullende begroting opgesteld ten behoeve van de extra werkzaamheden die de wijziging van de Leerplichtwet met zich meebrengt. Hoe gaan we meten? Inventarisatie van het aantal en het percentage voortijdig schoolverlaters. Informatie en rapportage over resultaten bestrijden en voorkomen schoolverzuim. Wat gaat het kosten? Programma Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten bedragen Raming 2007 Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Bestaande taken Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo Toelichting - De begroting is exclusief de beoogde uitbreiding met de uitvoering van de Leerplichtwet in de Hoeksche Waard. Deze wordt in december 2007 als begrotingswijziging verwerkt. - Voor de verdeling van de gemeentelijke bijdragen is een aantal modellen ontwikkeld. Er wordt van uitgegaan dat de maatstaf voor leerlingaantallen wordt gehanteerd. - De baten in 2008 omvatten een onttrekking aan de bestemmingsreserve BLVS van Na 2009 is deze reserve volledig benut. Op basis van de huidige afspraken leidt de uitputting van de reserve tot een verhoging van de gemeentelijke bijdragen met ingang van

130 2.7 Ingenieursbureau Drechtsteden Wat willen we bereiken? Het Ingenieursbureau Drechtsteden is het publieke ontwerp- en raadgevend ingenieursbureau in de regio Drechtsteden op het gebied van infrastructuur, ruimtelijke inrichting en gebouwen. Het Ingenieursbureau Drechtsteden kent als geen ander de regionale markt in het algemeen, de complexe nieuwe opgaven in het bijzonder en de bestuurlijke context daarvan. De wensen van de opdrachtgever zijn leidend voor het ingenieursbureau, waarbij maatschappelijke betrokkenheid, belangen van burgers en bedrijven en kennis van de regio belangrijke inspiratiebronnen zijn. De medewerkers van het ingenieursbureau werken voortdurend op innovatieve en doelmatige wijze aan de verbetering van producten en dienstverlening. Om onze doelen te kunnen bereiken zijn de volgende uitgangspunten gebruikt: IBD is het huisingenieursbureau van de Drechtsteden. IBD blijft een publiek ingenieursbureau. IBD zal zich in eerste instantie richten op haar opdrachtgevers uit de Drechtsteden en slechts in geringe mate, voor zover dit aansluit bij deze doelgroep, op activiteiten voor derden. IBD is naast een traditioneel ingenieursbureau voor civiele techniek en bouwkunde ook een adviesbureau voor gebouwenbeheer, een (min of meer kleinschalig ontwerpbureau) voor architectuur, ruimtelijke ordening en landschapsarchitectuur en daarnaast een onderhoudsdienst voor overheidsgebouwen. IBD richt zich op groei tot een ingenieursbureau dat alle bij de GR Drechtsteden aangesloten ingenieursdiensten omvat Positie Streven is om uit te groeien tot een ingenieursbureau dat in eerste instantie voor alle Drechtsteden werkt. Daarnaast moet er serieus gewerkt worden aan het toevoegen van de ingenieursbureaus (of delen van afdelingen met die activiteit) van Papendrecht, Sliedrecht, Hendrik-Ido-Ambacht en Alblasserdam. Van privatisering van het IBD kan geen sprake zijn. Aan de medewerkers van het IBD zijn, toen zij van respectievelijk Dordrecht en Zwijndrecht naar de GR Drechtsteden overgingen, harde garanties afgegeven dat het IBD publiek zou blijven. Om te voldoen aan de Europese aanbestedingsregels zal het ingenieursbureau moeten opereren als een eigen onderdeel van elke aangesloten gemeente. De Drechtsteden kunnen dan via inbesteden opdrachten aan het IBD verstrekken. Consequentie daarvan is dat het IBD voor minder dan 5% opdrachten voor derden mag uitvoeren. Er zullen dan ook geen verkoopactiviteiten naar derden meer plaats vinden. Dit gaat ten koste van de omzet. Nu is er vanuit Dordrecht en Zwijndrecht een omzetgarantie afgegeven van 60% voor bouwkunde en 80% voor civiele projecten. Door het missen van omzet voor derden dient nu vervangende omzet bij Dordrecht en Zwijndrecht gegenereerd te worden. Het beleid zal daarop gericht zijn. IBD is daarmee het huisingenieursbureau voor de Drechtsteden. Profilering Het IBD zal zich qua organisatie op haar opdrachtgevers moeten richten. De opdrachtgevers wensen graag met ingenieursbureaus uit de vrije markt samen te werken. IBD zal zich met marktpartijen moeten kunnen meten. Via bench-marking kan dit elk jaar gemeten worden. Daarnaast zal het IBD zich echter aan de opdrachtgevers moeten aanpassen, zodat er bij opdrachtgevers geen behoefte meer bestaat om met marktpartijen in zee te gaan. Er zal dus veel geïnvesteerd moeten worden in de relaties met onze vaste opdrachtgevers. Personele groei Er van uit gaande dat op termijn alle Drechtsteden deel nemen aan het IBD, dient het beleid voor de wat langere termijn gebaseerd te zijn op een gestage groei tot medewerkers en een omzet van ongeveer 15 miljoen Omdat de beschikbaarheid van technici in de toekomst alleen maar slechter wordt, dienen we medewerkers waar mogelijk vast aan ons te binden. Hierdoor houden we de beschikking over een basisbezetting voor de door onze opdrachtgevers te realiseren projecten. Huisbureau zijn betekent dat je de klanten altijd moet kunnen bedienen. Pieken in de omzet worden met de inhuur van technici of via uitbesteding aan kleinere bureaus gerealiseerd. Voor de uitbesteding gaan we een netwerk uitbouwen van betrouwbare onderaannemers (kleinschalig). 30

131 Voor representatieve functies (bijv. projectleider), onmisbare specialistisch functies (bijv. kostendeskundige) of leidinggevende functies moet voor zover mogelijk inhuur vermeden worden. Inhuur heeft altijd een tijdelijk karakter en dat verhoogt de kwetsbaarheid bij voornoemde functies. Klantverwachting Onze klanten verwachten dat het IBD zich, voor wat betreft kwaliteit, service en prijs, kan meten met marktpartijen. Om de positie bij de klant te handhaven zal het IBD beter dan de gemiddelde marktpartij moeten opereren. Gemiddeld wordt er nu een 7 gescoord, maar dit betekent dat sommige activiteiten een 8 of 9 en sommige activiteiten een 5 of 6 scoren. Vooral de laag scorende activiteiten dienen aangepakt te worden, zodat het gemiddelde kan stijgen tot het niveau boven dat van de marktpartijen. We dienen daarom werkzaamheden te evalueren en daarbij opgetreden fouten of problemen te benoemen. Aan de hand daarvan moeten we methodes ontwikkelingen om deze te voorkomen en vervolgens kunnen we dit naar onze klanten communiceren. Daarnaast dienen we onze prestaties en resultaten te communiceren naar al onze klanten. We zullen waardering en respect van onze klanten zelf moeten aanwakkeren. Waardevol voor onze klanten is vooral datgene waarin we ons van marktpartijen onderscheiden: kennis van werken binnen de overheid, plaatselijke kennis (geografisch, sociaal, bestuurlijk) en een netwerk van leveranciers, aannemers etc. De kwaliteit hiervan dient steeds verbeterd te worden Bestuursverwachting Het bestuur van de Drechtsteden heeft zich niet expliciet uitgesproken over wat men van het IBD verwacht. Op basis van gesprekken met bestuurders kunnen we een koers voor het IBD aannemen. Het IBD zal in ieder geval qua omvang Drechtstedenbreed moeten worden en daarmee ook het belang van regionale samenwerking uitdragen. Men verwacht van het IBD dat het naar buiten het beeld van een degelijk, betrouwbaar en deskundig bureau weet weg te zetten en dit ook nog kan waarmaken. Men beschouwt het als zeer prettig als men nauwelijks aandacht aan het IBD hoeft te besteden, dat alles volgens verwachting loopt en dat het IBD af en toe eens een prestatie wegzet, waarmee men ook (politiek) eer kan behalen. Via het MT Drechtsteden verwacht men, in het bijzonder van de directeuren, een actieve bijdrage in de uitbouw van de Drechtstedenorganisatie. Ook daar wordt een proactieve en vernieuwende houding op prijs gesteld. Ideeën van IBD-medewerkers zijn hierbij van harte welkom. Aandeelhouders In eerste instantie willen de huidige aandeelhouders, Dordrecht en Zwijndrecht, dat er voor de door hen overgedragen organisaties goed gezorgd wordt. Daarbij worden zij echter ook gehouden aan afspraken die m.b.t. de overdracht zijn gemaakt. De omzetgarantie is daarbij een belangrijk aandachtspunt. De beide aandeelhouders hebben een vrij hoge winstdoelstelling voor het IBD weggezet: per jaar. Dit is een fors, maar gezien eerdere resultaten geen irreëel bedrag. Indien echter de winstdoelstelling de kwaliteit van de dienstverlening onder druk zal zetten dan zal kwaliteit toch prevaleren. Tevens kunnen we er van uit gaan dat voor de aandeelhouders hetzelfde geldt als voor het bestuur: men wil geen zorgen om het IBD. Wat gaan we daarvoor doen? Het Ingenieursbureau Drechtsteden is ontstaan uit een overdracht van taken en middelen van de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht, die deze taak beëindigen. Het is daarbij de ambitie om ook voor andere Drechtsteden te gaan werken. In 2007 en 2008 zal het Ingenieursbureau zich inspannen om ook vanuit de andere Drechtsteden opdrachten te verwerven. Ook worden incidenteel opdrachten uitgevoerd voor derden zoals woningbouwverenigingen, waterschappen en energiebedrijven. Het Ingenieursbureau Drechtsteden is actief op drie terreinen: civiele techniek, bouw, beheer en onderhoud van gebouwen. Het Ingenieursbureau Drechtsteden levert de volgende producten en diensten: projectmanagement, raadgeving en advies, ontwerp, voorbereiding, uitvoering, beheer en onderhoud. Maatschappij In de eerste plaats dienen we maatschappelijk verantwoord te ondernemen, vooral waar dat het milieu betreft. Duurzaam bouwen, hergebruik van materialen, toepassing van milieuvriendelijke materialen, voldoen aan energieprestatie-doelstellingen, enz. zijn al ver doorgevoerd, maar blijven onderhevig aan 31

132 vernieuwing. Het is onze taak om samen met onze opdrachtgevers te komen tot een verantwoorde besteding van overheidsgeld. Onze kennis en ervaring leiden tot een optimale prijskwaliteitverhouding. We moeten onze sturende rol daarin oppakken. We dienen te zorgen voor een brede bekendheid en goed imago van het IBD, zodat de omgeving (inwoners en bedrijven) ons kent als overheidsorganisatie en ons daardoor ook vertrouwt. Daarnaast dienen we ons bewust te zijn van de respons van inwoners en bedrijven. Als IBD dienen we ook publiciteitsbewust te zijn. Negatieve artikelen in dagbladen e.d. dienen te alle tijden voorkomen te worden, maar we mogen ook zeker de publiciteit opzoeken om onszelf beter te profileren. Van belang is ook dat het kennisnetwerk van het IBD wordt uitgebreid. Nauwer contact met collegaingenieursbureaus, het onderwijs, belangengroepen enz. brengt onze deskundigheid op een hoger niveau. Voor wat betreft ondersteuning van civieltechnische en bouwkundige opleidingen hebben wij in de regio een vrij unieke positie Het IBD gaat dan ook actiever aan studenten van technische opleidingen stageplaatsen aanbieden. Personeel Om het kennispeil van het IBD omhoog te brengen dienen medewerkers regelmatig getraind en bijgeschoold te worden. Dit stimuleert medewerkers ook in hun persoonlijke ontwikkeling. Maar ook binnen de dagelijkse activiteiten dient voortdurend bekeken te worden of medewerkers zich verder kunnen ontwikkelen door het hen toekennen van meer verantwoordelijkheden. Carrière maken door van werkgever te veranderen moet niet meer nodig zijn. Het IBD moet talent ook kansen bieden en zal zich daar actief op moeten richten. Kijkend naar de toekomst zullen we ook in stagiaires en schoolverlaters moeten investeren. Ook het geven van verantwoordelijkheid, vrijheid en vertrouwen zal sterk tot de verdere ontwikkeling van medewerkers bijdragen. Het wij-gevoel moet aangewakkerd worden. Dit wij-gevoel betreft niet alleen het IBD maar ook de gehele Drechtstedenorganisatie. Daarin moet extra geïnvesteerd worden. Hiervoor dienen extra middelen vrijgemaakt te worden. Maar alleen met het organiseren van leuke bijeenkomsten, borrels, uitstapjes enz. redden we het niet. Hoe gaan we dat meten? Het Ingenieursbureau houdt klanten- en medewerkers tevredenheidonderzoeken waaruit blijkt of de geformuleerde ambities ten aanzien van de te leveren toegevoegde waarde en de ontwikkeling van de medewerkers ook daadwerkelijk worden bereikt. De betrokken gemeentelijke diensten leggen in hun - in het kader van de beleids- en beheerscyclus op te stellen - jaarplannen vast hoeveel opdrachten (in Euro s) zij aan het ingenieursbureau dan wel derden zullen verstrekken. Het Ingenieursbureau monitort per kwartaal of de opdrachtverlening vanuit de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht in lijn is met de overeengekomen omzetgarantie. De jaarrekening biedt uiteraard inzicht in de afgegeven omzetgarantie en of de beoogde financiële resultaten ook daadwerkelijk worden gerealiseerd Monitoring Het IBD beschikt over verschillende stukken managementinformatie, maar van een degelijk geheel wat als betrouwbaar stuurinstrument kan dienen, is helaas geen sprake. Er wordt thans gewerkt aan een degelijk managementinformatiesysteem, wat medio 2007 operationeel zal zijn. Trends dienen in dit systeem gevolgd te worden en maandelijks dient dit een betrouwbare managementrapportage te leveren. Belangrijk is vooral de signaleringsfunctie: afwijkingen van de prognose dienen tijdig gesignaleerd te worden, zodat kan worden ingegrepen. Om te komen tot een solide basis voor de begrotingen en prognoses dienen onze klanten een jaarprogramma aan te leveren. Tot op heden ontbreekt dat nog, maar het IBD zal aansturen op een tijdige productie daarvan. Het managementsysteem moet leiden tot een eenvoudig, goed leesbaar dashboard met daarin voor de gehele organisatie meest relevante informatie. Dit dashboard wordt maandelijks aan alle medewerkers van het IBD beschikbaar gesteld. Steekproefsgewijs zal maandelijks per sector een project geëvalueerd worden. In deze evaluatie dient de bijdrage van alle betrokkenen te worden meegenomen evenals het financiële deel. Leren en niet verwijten is daarbij uitgangspunt. Fouten en problemen moeten leiden tot verbeteracties voor het gehele IBD. Klanten worden hiervan op de hoogte gebracht, zodat zij weten dat wij actief met de organisatieverbetering bezig zijn. Tevens kunnen zij op basis daarvan hun eigen organisatie wellicht verbeteren. Projectevaluatie dient uiteindelijk tot hogere klanttevredenheid te leiden. Om hier een beeld van te krijgen dient dit, zodra de organisatie zich wat gezet heeft, onderzocht te worden. 32

133 Exploitatiebegroting 2008 De exploitatiebegroting 2008 is gebaseerd op de bezetting van vast en ingeleend personeel van 1 april Het is duidelijk gezien de verwachte groei van het ingenieursbureau Drechtsteden dit een momentopname is. De groei van de lasten zal tevens een groei van de omzet/inkomsten opleveren waarbij de doelstelling in 1 e instantie een zogenaamde nul begroting te creëren waarin een verwachte winst is opgenomen. Vooralsnog wordt uitgegaan van een winst van , die wordt afgedragen aan de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht. Indien de feitelijke winst in 2008 hoger zal zijn, wordt van het meerdere toegevoegd aan de exploitatiereserve IBD. Voor 2009 en verder wordt de gehele winst uitgekeerd aan de aan het IBD deelnemende gemeenten. De raming van de productieve uren per medewerker vormt de basis voor totstandkoming van de begroting. De begroting 2008 bouwt voort op de gesignaleerde ontwikkelingen die bij de vergadernotitie over de nieuwe begroting voor 2007 zijn kenbaar gemaakt. Met dien verstande dat voor de samenstelling van de primitieve begroting voor 2008 een prijsstijging van 2% op de materiële uitgaven en 3% op de personele lasten is voorgeschreven conform de Kadernota. Daarnaast is er een verwachten omzet groei bij de afdeling Beheer en Onderhoud, vanwege de te verrichten werkzaamheden voor het Vastgoedbedrijf. Wat zijn de kosten? Programma Ingenieursbureau Drechtsteden bedragen Raming 2007 Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Bestaande taken Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo * * -500 * -500 * -500 * Uitsplitsing Omzet Personeelskosten Overige kosten * Dit is een begroot overschot (winst) De gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht betalen voor de kosten van de te ontvangen dienstverlening voorschotten. Na afloop van het jaar worden de voorschotten afgerekend. IBD is een dienstverlenende organisatie waarbij het financieel resultaat in belangrijke mate wordt bepaald door de beschikbaarheid van opdracht, de capaciteitsinzet van de medewerk(st)ers en de beheersing van de (personeels)kosten. Aangezien de orderportefeuille jaarlijks fluctueert, zal het exploitatieresultaat schommelen. Indien voor een stabiel prijsniveau van dienstverlening wordt gekozen, waardoor verliezen niet direct tot forse tariefsverhogingen leiden, is het verstandig om een eventueel overschot tijdelijk in reserve te houden. 33

134 2.8 Loopbaancentrum Drechtsteden Onze missie en doelstelling De missie van het Loopbaan Centrum Drechtsteden (LCD) is: wij stimuleren en ondersteunen van mobiliteit in de regio. Opdrachtgevers worden bediend met creatieve oplossingen, waarbij loopbaancoaches partner in business zijn. De diensten leveren winst op voor alle partijen: de opdrachtgever (de leidinggevende die een mobiliteitsvraagstuk heeft), de loopbaankandidaat (degene die van werk naar werk wordt begeleid door ons) en de nieuwe werkgever/inlener (degene die een vacature heeft). Het LCD zal ook in 2008 bemiddelaar zijn bij mobiliteitsvraagstukken en adviseur voor alle partijen bij mobiliteitsvraagstukken. Het LCD wil uitgroeien tot partner in business van het management van regio Drechtsteden, en van medewerkers tot partner voor persoonlijke loopbaanontwikkeling. De competenties die belangrijk zijn voor het functioneren van het LCD zijn: - Persoonlijk ondernemerschap: proactief, resultaatgericht. - Professionaliteit: vakdeskundig, klantgericht, creatief, visie. - Leren en ontwikkelen: gericht op eigen ontwikkeling en die van klanten en opdrachtgevers. - Samenwerking: constructief in de samenwerking met collega s, klanten en opdrachtgevers. Deze competenties gelden voor het functioneren van de loopbaancoaches van het LCD en zijn de basis voor de klantrelaties, succes van werkzaamheden en lerend werken. Ook in 2008 wil het LCD groeien in haar dienstverlening: kwalitatief en kwantitatief en op een constructieve wijze maatwerk leveren voor de opdrachtgevers en loopbaankandidaten. Het Loopbaancentrum Drechtsteden wordt voorlopig aan Bureau Drechtsteden gekoppeld. Dit vooruitlopend op de komst van Service Center Drechtsteden. Wij zien het als van groot belang dat de neutrale positie die het LCD kan innemen wordt gewaarborgd. Onze opdracht De opdracht van het LCD, zoals in het Regionaal Sociaal Plan vastgelegd, is: - Verbeteren loopbaankansen voor medewerkers; - Benutten van kennis van medewerkers; - Bijdragen aan de realisatie van een transparante interne arbeidsmarkt; - Ruimere herplaatsingsmogelijkheden creëren voor reïntegratie kandidaten en bovenformatieve medewerkers; - Verstevigen werkgeversimago en betere profilering van de regionale werkgevers: goed werkgeverschap tegen aanvaardbare kosten door loopbaanvraagstukken effectief op te lossen. Eind 2006 en in 2007 hebben we vooral een charmeoffensief gehouden om ervoor te zorgen dat opdrachtgevers, loopbaankandidaten en inleners ons wisten te vinden. Er zijn (dd april 2007 na ruim 4 maanden vanaf het ontstaan van het LCD) ruim 130 vacatures aangemeld, 60 loopbaankandidaten voor coaching aangemeld, 75% vrijwillige en de rest boventallige kandidaten, en zijn er 16 kandidaten uitgestroomd door matching op een vacature of door het vinden van een baan buiten Drechtsteden. In 2008 en verder weten opdrachtgevers vanuit de Drechtsteden organisaties het LCD te vinden bij mobiliteitsvraagstukken. De acties vanuit LCD om dit te bereiken: Loopbaancoaches hebben eigenaarschap van een specifieke opdrachtgever. Relatiebeheer bij deze opdrachtgevers: tussentijdse rapportages en gesprekken, aanspreekpunt voor opdrachtgever, onderhouden van contact en volgen van de ontwikkelingen bij betreffende opdrachtgever. Projectbeheer en administratie: in ieder geval 1 x per kwartaal contact met opdrachtgever over stand van zaken en tevredenheid, eindevaluatie en follow-up: genereren van vervolgopdrachten, klankbord zijn voor opdrachtgever bij mobiliteitsvraagstukken. Communicatie, communicatie, communicatie: door persoonlijke presentaties voor alle doelgroepen, door intranet op orde te hebben en door foldermateriaal, nieuwsbrief e.d. 34

135 Wat zijn de kosten? Programma Loopbaancentrum Drechtsteden bedragen Raming 2007 Raming 2008 x lasten baten saldo lasten baten saldo Saldo 2009 Saldo 2010 Saldo 2011 Bestaande taken Toelichting De stijging van de lasten in vergelijking met 2007 hangt samen met het verbeterde inzicht in de personele bezetting in 2008 en de bijbehorende apparaat- en systeemkosten. Daarnaast is in de lasten opgenomen voor het op aanvraag ondersteunen bij aparte trajecten. De kosten voor deze aparte trajecten worden bij de aanvragende gemeente in rekening gebracht. 35

136 HOOFDSTUK 3 VERPLICHTE PARAGRAFEN 3.1 Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen wordt gedefinieerd als het vermogen om niet-structurele financiële risico s op te vangen. Het weerstandsvermogen bestaat uit de weerstandscapaciteit en de risico s waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd of waarvoor verzekeringen zijn afgesloten. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit het aanwezige eigen vermogen in de vorm van algemene reserves en bestemmingsreserves (bedragen x 1000): stand per toevoeging onttrekking stand per rente overig Algemene reserve GRD BDS Bestemmingsreserve SDD WWB-inkomen SDD organisatie en innovatiereserve IBD BLVS BWS Manden maken RPV Totaal Toelichting bij de reserves Algemene reserve GRD De algemene reserve is gevormd en wordt vergroot door toevoeging van rentebaten. Toevoeging vindt plaats tot het gewenste niveau van de algemene reserve is bereikt. De Drechtraad besluit over aanwending van de algemene reserve. Algemene reserve Bureau Drechtsteden De reserve wordt gevoed met het exploitatieresultaat van de activiteiten van Bureau Drechtsteden. Voor de opbouw van de reserve en het gewenste niveau is nog geen kader gesteld. Bestemmingsreserve WWB Sociale Dienst Drechtsten Voor inkomensvoorziening in het kader van de wet WWB is afgesproken om tekorten en overschotten regionaal te verevenen. De maximale omvang van de reserve is vastgesteld op 4,4 miljoen. Op basis van ervaring en een evaluatie zal de hoogte van de reserve worden bijgesteld. Aan de reserve wordt 3% rente toegevoegd. Organisatie- en innovatiereserve SDD De organisatie- en innovatiereserve is bestemd voor het dekken van voorkomende uitgaven voor innovatie van beleid en organisatie, en voor onderzoek en kwaliteitsverbetering. Exploitatiereserve IBD Het Ingenieursbureau Drechtsteden is een dienstverlenende organisatie waarbij het financieel resultaat in belangrijke mate wordt bepaald door de beschikbaarheid van opdrachten, de capaciteitsinzet van de medewerkers en de beheersing van de kosten. De exploitatiereserve is bestemd voor het opvangen van schommelingen in het jaarlijkse exploitatieresultaat. Indien in 2008 een positief resultaat wordt gerealiseerd van meer dan zal aan de exploitatiereserve van het meerdere worden toegevoegd. Aan de reserve wordt tevens 3% rente toegevoegd. Reserve Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Deze bestemmingreserve wordt in 2008 aangewend ten gunste van de exploitatie. Hiermee wordt een extra verhoging van de bijdrage van de gemeenten voorkomen. Aan de reserve wordt 3% rente toegevoegd. 36

137 Bestemmingsreserve Besluit Woninggebonden Subsidies De reserve omvat door het Rijk aan de regio gedecentraliseerde middelen, die overeenkomstig de regels van het Rijk vrij besteedbaar zijn. De Drechtraad besluit jaarlijks een bedrag te onttrekken ten gunste van de exploitatie van Bureau Drechtsteden. Reserve Manden Maken De niet-bestede bedragen moeten volgens het Besluit begroting en Verantwoording in een bestemmingsreserve worden gestort. Uiteraard ligt de bestemming vast via afspraken en de verordening Investeringsfonds Manden maken. Aan de reserve worden de feitelijke gerealiseerde rentebaten toegevoegd. Bestemmingsreserve RPV Deze reserve is gevormd voor aanwending ten behoeve van de Regionale Projectgroep Verkeersveiligheid. Risico s Bureau Drechtsteden De jaarlijkse schommelingen in het exploitatieresultaat worden normaliter opgevangen door toevoegingen of onttrekkingen aan de algemene reserve BDS. Op is de omvang van de reserve echter nihil. Een negatief exploitatieresultaat kan dus niet meer door een onttrekking uit de reserve worden opgevangen. Manden Maken Er is nog geen zekerheid over de omvang van de bijdrage van de Provincie Zuid-Holland. Indien die bijdrage achterblijft bij de gebudgetteerde totale bijdrage van 25 miljoen, bestaat een risico voor de continuïteit van de uitvoering van het vastgestelde programma. Sociale Dienst Drechtsteden Per 1 januari 2007 zijn de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de nieuwe Wet Inburgering in werking getreden. De budgetten voor de uitvoering van deze wetgeving zijn gebaseerd op door het Rijk hiervoor beschikbaar gestelde bedragen. Er is geen zekerheid over de toereikendheid van deze budgetten. Het budgetrisico op de WMO ligt gedeeltelijk bij de gemeenten (ex WVG voorzieningen) en gedeeltelijk bij de SDD (huishoudelijke verzorging). Om dat laatste risico op te vangen zal de SDD een WMO reserve vormen met een ondergrens van 3 miljoen en een bovengrens van 5 miljoen. Op de uitvoering van de Wet Inburgering lopen gemeenten een prijsrisico op inburgeringstrajecten. Dit prijsrisico heeft de SDD overgenomen van de gemeenten. Om dit risico op te vangen zal de SDD een reserve WI vormen met een maximale omvang van Ook voor de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand wordt uitgegaan van de desbetreffende beschikkingen van het Rijk. Deze budgetten laten een dalende tendens zien die samenhangt met de landelijke daling van het aantal bijstandsgerechtigden. De afgelopen jaren heeft het bijstandsvolume in de Drechtsteden zich gunstiger ontwikkeld dan landelijk, er is echter geen zekerheid dat dat positieve beeld zich in 2008 herhaalt. Bij de vorming van de SDD is het minimabeleid van de deelnemende gemeenten geharmoniseerd. Het risico van een eventuele budgetoverschrijding als gevolg van de harmonisatie ligt bij de SDD. Met de deelnemende gemeenten zijn afspraken gemaakt over het opvangen van financiële over- en onderschrijdingen. Ingenieursbureau Drechtsteden Het resultaat van het Ingenieursbureau Drechtsteden wordt vooral bepaald door de hoogte van de omzet. Met de eigenaren, de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht, zijn over de omzet garantieafspraken. Daarnaast zijn de positie en vooruitzichten van het Ingenieursbureau gunstig, maar er is een risico dat het gunstige beeld zich niet voortzet. Voor het opvangen van schommelingen in het resultaat is in de begroting 2007 een bestemmingsreserve gevormd. Conclusie Voor het opvangen van de genoemde risico s is beperkt weerstandscapaciteit aanwezig. Het is noodzaak te komen tot een kader omtrent het weerstandsvermogen. Hiertoe zal er in de loop van 2007 een nota risicomanagement worden opgesteld en de benodigde weerstandscapaciteit worden vastgesteld. 37

138 3.2 Bedrijfsvoering De Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden is per 1 januari 2007 operationeel: Sociale Dienst Drechtsteden, het Ingenieursbureau Drechtsteden, het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten, Bureau Drechtsteden, en het Loopbaancentrum Drechtsteden. De verdere opbouw van de GR is in 2007 en 2008 in volle gang. Voor de bedrijfsvoering is het in control brengen van concern en onderdelen de belangrijkste doelstelling. In control zijn betekent het hebben en hanteren van goede informatievoorziening en sturingsmechanismen, waarmee een goede uitvoering van de programma s wordt bereikt. Voor de inrichting van de bedrijfsvoering is de afgelopen periode een aantal verordeningen en kaders vastgesteld. Verordeningen en kaders worden aangevuld en uitgewerkt, waarbij, mede op basis van de eerste ervaringen, een nadere invulling wordt gegeven aan de wijzen en tijdstippen van informatievoorziening en besluitvorming. De vorming van het SCD per 1 januari 2008 is een belangrijke stap bij de verdere inrichting van de bedrijfsvoering. Het SCD zal immers ook zorgen voor de ondersteuning van de eigen bedrijfsvoering van de GR. Samenwerking Bij de verdere vormgeving van GR Drechtsteden is en blijft het eigenaarschap van de gemeenten verankerd. De GR blijft dicht bij de gemeenten staan waardoor de verhoudingen met en samenhang tussen de GR en de deelnemende gemeenten (verder) worden versterkt. Dit is ook terug te zien in de Netwerk Directie Drechtsteden die de primaire verantwoordelijkheid heeft voor het functioneren van de ambtelijke organisatie. Op ambtelijk niveau zijn vertegenwoordigers van de deelnemende gemeenten bijeengebracht ter voorbereiding en uitvoering van besluitvorming. Zo is er periodiek overleg van de hoofden van P&O van de gemeenten met de zakelijk directeur Drechtsteden. Met de controllers/ hoofden financiën is er een vergelijkbaar overleg. Deze ambtelijke samenwerking moet ook leiden tot een grotere inhoudelijke betrokkenheid van medewerkers van de gemeenten bij de organisatie en inzet van middelen. Dit geeft een ambtelijke contramal in de gemeenten waarbij de gemeenten de GR-organisatie gaan beschouwen als onderdeel van hen, en een verwijdering wordt voorkomen. Personeel & Organisatie Op het gebied van arbeidsvoorwaarden heeft binnen de regio een eerste harmonisering plaatsgevonden, die heeft geleid tot acties gericht op het algemeen toepasbaar verklaren voor de GR en de deelnemende gemeenten. Voor de verdere organisatorische ontwikkeling in de regio is een regionaal sociaal plan vastgesteld. Bijzondere aandacht is daarbij gegeven aan het mobiliteitsbeleid. Voor de optimale begeleiding van medewerkers bij de verdere regionalisering is het Loopbaancentrum Drechtsteden ingericht. Het loopbaancentrum is tijdelijk ondergebracht bij Bureau Drechtsteden, en wordt in 2008 onderdeel van het SCD. Ook bij de ontwikkeling van het HRM-beleid en het bijbehorende instrumentarium wordt uitdrukking gegeven aan het grote belang dat wordt gehecht aan de medewerkers. Kaderstelling is het meest succesvol indien in samenspraak met de gemeenten direct kan worden overgegaan tot algemene kaders voor de GR èn deelnemende gemeenten. Betrokkenheid van de SCD-organisatie is daarbij een voorwaarde. Voor de tussenliggende periode wordt voor de GR-onderdelen gebruik gemaakt van de best practices uit één van de gemeenten. Op het gebied van arbeidsomstandigheden is, na aanbesteding, een arbodienst gecontracteerd, met een voorziening voor ziekteverzuimbegeleiding. Verzuimbeleid en protocol worden nog vastgesteld. Over de huisvesting heeft inmiddels eerste besluitvorming plaatsgevonden over het gebruik van de diverse locaties. Dit geldt ook voor de organisatieonderdelen die in 2008 aan de GR worden toegevoegd. In het kader van de oprichting van het SCD wordt een investeringskrediet voor de huisvesting aangevraagd. Voor de noodzakelijke verbouwingswerkzaamheden in 2007 zijn inmiddels kredieten van in totaal 3,0 miljoen beschikbaar gesteld. Medezeggenschap Inbreng en betrokkenheid van de medezeggenschapsorganen bij de ontwikkelings- en veranderingstrajecten is van groot belang. In 2008 wordt een Netwerk Ondernemingsraad (NOR) ingesteld. 38

139 Planning & Control De inrichting van de planning & control organisatie en cyclus is volop in gang. Een aantal belangrijke stappen is inmiddels gezet. In de vergadering van de Drechtraad van 21 maart 2007 zijn de verordeningen 212 en 213 en het financieringsstatuut vastgesteld en is een auditcommissie ingesteld. Intern zijn nota s opgesteld over de inrichting van de P&C-cyclus, over begrotingswijzigingen en tussentijdse rapportages. In ontwikkeling zijn nota s over reserves en voorzieningen, waarderen en afschrijven, en de verordening bijdrageregeling gemeenten. Bestuurlijk is besloten tot het maken van één tussentijdse rapportage. Deze bestuurlijke rapportage zal relatief veel sturingsinformatie voor de Drechtraad gaan bevatten. In 2008 wordt een passend instrumentarium van planning en control verder opgebouwd. De GRonderdelen ontwikkellen voor interne bedrijfsvoering de informatievoorziening en sturingsmechanismen. Voor monitoren en bijsturen van de bedrijfsvoering op GR-concern niveau wordt een sturingsmodel ontwikkeld met bedrijfsvoeringskengetallen en prestatie-indicatoren De coördinatie van planning & control vindt plaats door de zakelijk directeur van de GR; de secretaris is eindverantwoordelijk. Er is voor gekozen de GR-corporate controlorganisatie op bestuurlijk, juridisch, P&O, en financieel gebied, lean en mean in te richten, waardoor de algemene overhead is beperkt. Daarmee ontstaat wel het gevaar dat op GR-concern niveau onvoldoende capaciteit beschikbaar komt om de organisatie als geheel in control te krijgen en houden. Zeker met de aanstaande inbedding van het SCD in de GR zullen meer middelen op concernniveau nodig zijn dan op dit moment beschikbaar. Risicomanagement De begrotingsomvang van de GR bedraagt 205 miljoen. De financiële impact van de aan te bieden diensten ligt echter vele malen hoger. Gestructureerd risicomanagement draagt bij aan een betere beheersing en verkleint de kans op financiële tegenvallers. De GR heeft nauwelijks weerstandscapaciteit voor het opvangen van tegenvallers. Nog in 2007 wordt een nota risicomanagement opgesteld en aansluitend de omvang van het benodigde weerstandsvermogen bepaald. 3.3 Financiering In de vergadering van 21 maart 2007 van de Drechtraad is het financieringsstatuut vastgesteld. Het financieringsstatuut is in overeenstemming met de bepalingen van de Wet Financiering Decentrale Overheden (FiDO). In het treasurystatuut zijn de doelstellingen van de financiële functie aangegeven en uitgewerkt: - beheren van financiële risico s; - zorgdragen voor effectief en efficiënt kasbeheer; - minimaliseren van de financieringskosten; - zorgdragen voor een goed relatiebeheer. Financiële risico s Renterisico s kunnen worden onderscheiden in het renterisico van de vlottende schuld en dat van de vaste schuld. In de Wet Fido is een norm gesteld voor het maximum bedrag waarvoor kortlopende financieringsmiddelen, met een looptijd korter dan één jaar, aangetrokken mogen worden. Deze norm, de kasgeldlimiet, bedraagt 8,2% van het begrotingstotaal aan lasten vóór bestemming. Voor 2008 is de kasgeldlimiet derhalve 8,2% van 204,7 miljoen, is 16,8 miljoen. De gemeenschappelijke regeling is verplicht eens per kwartaal aan de toezichthouder (Provincie Zuid-Holland) een rapportage te verstrekken over de liquiditeitspositie. Ook voor het renterisico op de vaste schuld is in de Wet Fido een norm gesteld. Deze norm, de renterisiconorm, bedraagt 20% van de stand van de vaste schuld per 1 januari: het renterisico is aanvaardbaar in de tijd gespreid indien per saldo niet meer dan 20% van het bedrag aan opgenomen leningen in één jaar aan renteaanpassing onderhevig is. Dit heeft tot doel te voorkomen dat bij de herfinanciering van leningen grote schokken in de hoogte van de rente ontstaan. Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden beschikt over voldoende liquide middelen, waardoor geen kortlopende of langlopende financieringsmiddelen hoeven te worden aangetrokken. Kredietrisico s Kredietrisico s kunnen zich op twee manieren manifesteren. Ten eerste is er risico dat wordt gelopen op verstrekte leningen en uitgezette beleggingen. Deze risico s worden door de Wet Fido ingeperkt door middel van te stellen voorwaarden aan marktpartijen en financiële producten. In het 39

140 financieringsstatuut is hiertoe opgenomen dat partijen moeten beschikken over een A-rating volgens Standard & Poors, of een A2-rating volgens Moody s. Daarnaast kunnen uitzettingen plaatsvinden bij deelnemende gemeenten en bij woningcorporaties aangesloten bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Verder is een kredietrisico aan de orde bij borgstellingen. Dit is een meer indirect kredietrisico. GR Drechtsteden zal geen borgstellingen verstrekken. Kasbeheer De treasuryfunctie kasbeheer zorgt voor een efficiënte inrichting van de bankrekeningstructuur en maakt gebruik van de verschillende betaalinstrumenten. Op basis van een korte liquiditeitsplanning worden de liquiditeiten beheerd, waarbij met kasgeld en deposito s het saldo naar nul wordt gestuurd. Financieringskosten De financieringskosten worden mede bepaald door de rentetypische looptijd en de beschikbaarheid van de leningen. Mogelijkheden voor alternatieve financiering worden onderzocht indien die tot lagere financieringskosten kunnen leiden. Van belang is dat de marktpartijen waar leningen worden opgenomen maatschappelijk aanvaard zijn. Relatiebeheer Het relatiebeheer heeft betrekking op het onderhouden van marktrelaties met banken en financiële instellingen, en is van belang om ontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt te monitoren. 3.4 Onderhoud kapitaalgoederen De Drechtraad heeft op 21 maart 2007 voor verbouwingen investeringkredieten van in totaal 3,0 miljoen beschikbaar gesteld. Uiteindelijk zal voor de (her)huivesting van de GR in totaal een bedrag van naar schatting 10 miljoen worden aangewend. De kosten van de verbouwingen in 2007 worden geactiveerd, en met ingang van 2008 in 15 jaar afgeschreven via de annuïtaire afschrijvingsmethode. De kosten van rente en afschrijving leiden in 2008 tot een even grote daling van de huurlasten, waardoor een en ander budgettair neutraal verloopt. Deze kapitaalslasten zijn in 2008 onderdeel van het programma Sociale Dienst Drechtsteden, respectievelijk het nog in te brengen Service Centrum Drechtsteden. 40

141 HOOFDSTUK 4 FINANCIËLE BEGROTING 4.1 Recapitulatie programmabegroting en meerjarenraming De lasten en baten zoals in hoofdstuk 2 opgenomen bij de beschrijving van de programma s kunnen als volgt worden gerecapituleerd (bedragen x 1.000). Programma Raming 2007 na wijziging Raming 2008 Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo 2009 Bestuur Manden Maken Economie en bereikbaarheid Fysiek Sociaal Sociale Dienst Drechtsteden Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Ingenieursbureau Drechtsteden Loopbaancentrum Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen Resultaat voor bestemming Resultaatbestemming Resultaat na bestemming Saldo 2010 Saldo 2011 Mutaties in de reserves In de baten voor 2008 zijn de volgende bedragen opgenomen afkomstig van een onttrekking aan de reserves. Zie hiervoor ook het overzicht van de reserves in de paragraaf weerstandsvermogen in hoofdstuk 3. Programma Bedrag x Reserve Bestuur 440 Bestemmingsreserve BWS Manden maken Bestemmingsreserve Manden maken Fysiek 60 Bestemmingsreserve BWS Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten 132 Bestemmingsreserve BLVS 4.2 Algemene dekkingsmiddelen De algemene inwonerbijdrage die gemeenten bijdragen aan de exploitatie van de GR, en het renteresultaat, worden in de begroting opgenomen als algemene dekkingsmiddelen. Lasten waar geen directe baten tegenover staan worden uit deze middelen gedekt. bedragen x Saldo Saldo Saldo Lasten Baten Saldo Algemene inwonerbijdrage Renteresultaat Totaal Algemene inwonerbijdrage De inwonerbijdrage is bestemd voor de exploitatie van Bureau Drechtsteden, en dekt het nadelige saldo van de programma s. De bijdrage per inwoner wordt jaarlijks aangepast met de accrespercentages die ook gelden voor het gemeentefonds. De percentages die voor 2008 worden gebruikt zijn vastgelegd in de kadernota. De opbouw is als volgt. 41

142 Ontwikkeling % Inwoner bijdrage Begroting ,00% 8,80 Bij: nacalculatie accres ,57% 0,05 Bij: accres ,90% 0,35 Begroting ,47% 9,20 De bijdrage per gemeente voor 2008 is als volgt: Gemeente Aantal Inwoners per Inwoner Bijdrage x 1000 Alblasserdam Dordrecht H.I. Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Binnenmaas Totaal De bijdrage van de gemeente Binnenmaas is hier opgenomen volgens de berekeningswijze die voor 2007 is gehanteerd. In de loop van 2007 zal hierover nadere besluitvorming plaatsvinden. Renteresultaat Het renteresultaat wordt gevormd door het uitzetten van de beschikbare liquide middelen, in overeenstemming met de bepalingen van het financieringsstatuut. Uitgegaan wordt van een gemiddelde stand van het Manden Maken fonds in 2008 van 10 miljoen, en van de overige reserves en voorzieningen van 20 miljoen. In hoofdstuk 3 is bij de paragraaf weerstandsvermogen een overzicht van de stand en het verloop van de reserves opgenomen. Van de voorzieningen is met name de voorziening van het WWB-werkdeel met een geschatte omvang van 14 miljoen van belang. Conform de kadernota 2008 wordt gerekend met een rente van 3%. 4.3 Resultaatbestemming Zoals uit de begrotingscijfers blijkt heeft de GR een positief saldo. Dit resultaat wordt toegevoegd aan de reserves zoals hier gespecificeerd. De begrote winst van het Ingenieursbureau wordt afgedragen aan de gemeenten die aan het IBD deelnemen. bedragen x Saldo Saldo 2008 Saldo 2009 Saldo Begroot resultaat Toevoeging aan: Reserve Manden maken Organisatie- en innovatiereserve SDD Algemene reserve GR, en bestemmingsreserves RMC 3%, IBD 3% en SDD 3% Winstafdracht Ingenieursbureau Totale resultaatbestemming

143 4.4 Begrotingskaders en uitgangspunten In de onderstaande tabel zijn de uitgangspunten en indexeringspercentages 2008 opgenomen, zoals die zijn vastgesteld in de kadernota Onderdeel Accrespercentage ,9% Nacalculatie accrespercentage t/m % Prijspeil loonkosten ,0% Prijspeil overige kosten ,0% Ontvangen rente 3,0% Rentetoevoeging reserves conform 2007 Specifieke uitgangspunten bij de dochters Sociale Dienst Drechtsteden: de begrotingen voor reïntegratie, inburgering, bijstandsverlening, WMO- HV gaat uit van de budgetbrieven voor De begrotingen voor de overige programmaonderdelen en de apparaatskosten volgen de algemene stijgingspercentages uit de kadernota. 4.5 Overzicht personele sterkte en personeelskosten aantal fte Personeelskosten x 1000 Kosten per fte x 1 Bureau Drechtsteden* 29, Sociale Dienst 294, Drechtsteden Bureau Leerplicht en 22, Voortijdig Schoolverlaten Ingenieursbureau 74, Drechtsteden Totaal 420, * inclusief 5,0 fte voor Loopbaancentrum Drechtsteden, en 1,8 fte voor ROM-D De fte s van het Loopbaancentrum worden na de vorming van het SCD daarheen overgeheveld. De salariskosten voor de fte s van ROM-D worden bij ROM-D in rekening gebracht. 43

144 Bijlage 1 bij programmabegroting 2008 Financiële vertaling meerjarenprogramma (doelenboom) Activiteiten 2008 Omschrijving 2008 Bijdragen derden Drechtsteden Doelstelling A ISV2 programma Uitvoering geven aan programma woonmilieudifferentiatie Toets woningbouwplannen aan gewenste woonmilieus Doelstelling A Pro-actieve aanpak milieubeleid Realiseren optimale integratie tussen het ruimtelijk en het milieuprogramma Afstemming milieubeleid en andere beleidssectoren Zorgen voor vroegtijdige milieu-inbreng in andere beleidssectoren Toepassen/uitbouwen instrumenten gebiedsgericht Zorgen voor vroegtijdige milieu-inbreng in projecten milieubeleid Doelstelling A Uitvoeren actieprogramma water Oppakken watergerelateerde opgaven in relatie tot de ruimtelijke ontwikkeling Doelstelling A4 PM Meldpunt bijzondere groepen Uitvoering convenant woon- en zorgvoorzieningen; meldpunt en monitoring Methodiekontwikkeling Ontwikkeling nieuwe voorzieningen vanuit de vraagkant n.a.v. de WMO-pilot Afstemming WMO prestatievelden 7, 8, 9 In het PFO-sociaal vindt de afstemming plaats, samen met Alblasserwaard/Vijfheerenlanden Doelstelling B Realisatiestrategie Ruimte Geven Het uitwerken van het ruimtelijk kader Ruimte geven in een actie-programma Deltapoort Verbetering ruimtelijke kwaliteiten in zone R dam Dordrecht Participatie Zuidvleugel Samenwerking t.a.v. integrale ontwikkeling economische vitaliteit, natuur en water, bereikbaarheid en woningaanbod in de Zuidvleugel. Participatie RijnSchelde Delta Samenwerking met als ambitie afstemming, keuzes en visievorming voor de gehele delta. Kwaliteitsbeleid Organiseren debatten, discussies, tentoonstellingen en excursies Doelstelling B Uitvoeren geactualiseerd groenprogramma Coördinatie uitvoering lopende en nieuwe groenprogramma Inzet m.b.t. groen-blauwe structuren (bovenregionaal) Activiteiten m.b.t. groen-blauw in de Zuidvleugel Vasttellen beleidsinzet en programma m.b.t. recreatie Oppkakken recreatieve opgave in relatie tot groen/toerisme Doelstelling B Programma Milieu en ruimte Coördinatie uitbouwen en uitvoeren programma milieu en ruimt Programma Luchtkwaliteit Uitvoeren programma luchtkwaliteit Plan van aanpak zonebeheer Uitvoeren plan van aanpak zonebeheer Vervoer gevaarlijke stoffen Ondersteunen bestuurlijke inzet voor externe veiligheid Uitvoeringsprogramma bodemsanering Coördinatie uitvoeren programma bodemsanering Activiteiten m.b.t. duurzame ontwikkeling rechtsteden Bundeling en uitbouw activiteiten m.b.t. duurzaamheid Benutting industriële restwarmte Uitwerken en uitvoeren vervolg-aanpak Natuur en milieueducatie Opstellen en uitvoeren programma natuur- en milieueducatie Monitoring milieu- en leefomgeving Opzetten en uitbrengen milieumonitor Doelstelling B Initiatieven Hollands Glorie Uitvoeren van een aantal concrete initiatieven Hollands Glorie Promotie en marketing Hollands Glorie Uitvoeren korte termijn-voorstellen m.b.t. promotie/marketing HG Investeringsprogramme Hollands Glorie Uitwerken en uitvoeren financiële stimuleringsregeling HG Organisatie Hollands Glorie Proces- en organisatiekosten Doelstelling B Coördinatie jeugd zorgstructuren Coördinatie van lokale zorgnetwerken voor 12- en 12+ en verbetering van bedrijfsprocessen Dekkend aanbod opvoedingsondersteuning De dekking wordt geoptimaliseerd en overlap wordt weggewerkt Schoolmaatschappelijk werk Regiobrede aanpak gezinscoaches De aanpak wordt uitgevoerd over de gehele regio Virtueel jongerenplatform Het platform is gebaseerd op digitale jongerenparticipatie en dient ook als bron voor PM

145 Activiteiten 2008 Omschrijving 2008 Bijdragen derden Drechtsteden beleidsinformatie Onderzoek Centrum jeugd en gezin Naar de mogelijkheden voor zo n centrum en de voor- en nadelen van de huidige organisatie Preventie huiselijk geweld relatiestarters Uitbreiding deskundigheid op de VO-scholen op dit gebied Project risicogezinnen Concrete hulp wordt geboden; begeleiding 172 gezinnen Time out Geregelde zorgpartners Doelstelling B Beleidsafstemming WMO Beleidsafstemming tussen de gemeenten en de SDD op het gebied van de (lokale) voorzieningen Bevorderen civil society Nader te bepalen project ter bevordering civil society Inhoud WMO loket Het virtuele WMO-loket (excl. SDD-taken) wordt verder ontwikkeld; jeugd door projectgroep jeugd Regionale backoffice vrijwilligerswerk Regionale backoffice wordt ontwikkeld t.b.v. de lokale front-offices (o.a. website en ondersteuning) Integratie-effect onderzoek Onderzoek naar de effectiviteit van bestaand integratie- en participatiebeleid voor allochtonen Versterken wonen, zorg en welzijn Goede voorzieningen in de regio voor ouderen en gehandicapten Cultuurprogramma Vast te stellen nieuwe cultuurprogramma (o.a. project Reflex) (Regio) theater Onderzoek naar de economische spin-off van een regio-theater met heldere conclusies Samenwerking theaters Doorlopend onderzoek naar de gebieden van samenwerking Integratie door cultuur Project in het kader van integratie en cultuur wordt bepaald en uitgevoerd Sport: onderzoek samenwerking Onderzoek naar de mogelijke samenwerkingsgebieden; start van de mogelijke samenwerking Basisbibliotheek ZHZ-oost / samenwerking bibliotheken Fusie tot basisbibliotheek in 2010; samenwerking wordt reeds bevorderd Doelstelling C1 / C Regionale economische visie Opstellen overkoepelende regionale economische visie Bedrijventerreinenstrategie Opstellen uitvoeringsprogramma inclusief o.a. nieuwbouwprogramma en herstructureringsagenda Kantorenstrategie Afronden strategie (aanpak leegstand en verhogen kwaliteit locaties) en presentatie Structuurvisie Detailhandel en Horeca Aanpassing regionaal beleid tav Detailhandel en Horeca Arbeidsmarktbeleid Verkennende discussie om noodzakelijkheid van regionaal arbeidsmarkt te onderzoeken ROM-D Opstellen bedrijfsplan, inclusief orderportefeuille, financiering en organisatie Doelstelling C Mobiliteitsplan Drechtsteden Herijking prioriteitstelling; toevoegen nieuwe prioriteiten; toets aan rijks- provinciaal beleid Position paper A15, N3, A16 Inventarisatie knelpunten en aandragen oplossingsrichringen A15 N3 A16 Stedenbaan Langs het traject vervoerskundige en verstedelijkingsopgave bepalen Concessie OV Organiseren van het beheer van de concessie OV Waterbus Onderzoeken mogelijkheden uitbreiding dienstregeling en diensttijden HOV-D In uitvoering nemen fase 1; voorbereiden programma fase 2 Regionaal parkeerbeleid Uitwerken thema s transferia. Vrachtwagenparkeren, auto- fiets parkeren HOV- Vervoermanagement D/Merwede Lingelijn Monitoren maatregelen gemeente als werkgever en maatregelen voor bedrijven(terreinen) Verkeersveiligheid Projecten gedragsbeïnvloeding schoolgaande jeugd en senioren Div lopend beleid verkeer en vervoer Toegankelijkheid en BDU Doelstelling C Task force woningbouw Toetsen voortgang en haalbaarheid woningbouwproductie Woningbouwafspraken Monitoren woningbouwafspraken tussen Rijk, provincie, regio en gemeenten Woningbouwprogramma tot 2010 Programma bestaande uit bouwscenario, onttrekkingen, verkoop, verbetering, inzicht per woonmilieu Jaarplannen wonen en stedelijke vernieuwing Bundeling beleidsaanpassingen wonen en stedelijke vernieuwing (woningbouw na 2010/woonmilieus) PALT en PAKT Jaarlijkse actualisatie en invulling afspraken met corporaties Platform Drechtsteden bouwt Platform voor uitwisselen info over ontwikkeling woningmarkt

146 Activiteiten 2008 Omschrijving 2008 Bijdragen derden Drechtsteden :ontwikkelaars,corporaties en gemeenten Woonmonitor Monitor ontwikkelingen incl. verkoopmonitor en verhuisonderzoek Woonpromotie Promotie-activiteiten nieuwe stijl met marktpartijen op basis van promotieplan Woningbouwprogramma na 2010 Bieden inzicht woningbouwprogrammering na 2010 (kwantitatief en kwalitatief) Herijking woonvisie Herijken op basis van voortschrijdend inzicht Div. lopend beleid Oa. Woningbouwsubsidies, woonruimteverdeling, voorrang- en klachtencie., kwaliteitsbeleid Doelstelling C5 Ontwikkelen visie en strategie KIS-D Een gezamenlijke Drechtstedelijke visie over onderwijs, bedrijfsleven en gemeenten Onderwijsvernieuwing Vernieuwing is vooral gericht op de verbetering van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt Vergroten belangstelling technisch onderwijs Leonardo Plaza voor beroeps- en opleidingsvoorlichting; vooral aandacht voor techniek Uitbreiden HBO Realiseren van minstens 600 HBO-studenten-plaatsen Professionaliseren ICT-platform Actueel ICT-platform dat gebruikt wordt voor kennisuitwisseling door bedrijven, leerlingen en docenten Stagecoördinatie De coördinatie van stageplaatsen is over alle VMBO tot in alle Drechtsteden uitgebreid BV Kennisbedrijven Onderwijs en bedrijfsleven creëren samen leer-/werkbedrijven voor de ontwikkeling van competenties Ontwikkeling 3 LOC s Fysiek realiseren en verder inhoudelijke ontwikkeling Bureau Leerplicht en voortijdig schoolverlaters Alle leerplichtige leerlingen staan geregistreerd Aanvalsplan voortijdig schoolverlaters Aantal voortijdige schoolverlaters loopt per jaar met 10% terug Wet Educatie en beroepsonderwijs Vaststellen visie vooral gericht op voortijdig schoolverlaten en in relatie tot de Wet Inburgering; uitvoering en programmakosten TOTAAL

147 Adviescommissie Werk, Zorg en Inkomen Vergadernotitie voor de Drechtraad op 27 juni 2007 Onderwerp Advies van de Adviescommissie Werk, Zorg en Inkomen over: bijlage 4a/5a agendapunt 7 en 8 datum 23 mei 2007 steller B.C.A.Poiesz Doorkiesnummer via: B.Poiesz@h-i-ambacht.nl - Agendapunt 7: Meerjarenprogramma Sociale Dienst Drechtsteden Agendapunt 8: Concept-Programmabegroting Drechtsteden 2008, onderdeel Sociale Dienst Drechtsteden. Bijlagen De bijbehorende vergaderstukken zijn reeds in uw bezit. Gevraagde beslissing Het advies van de adviescommissie betrekken bij de vaststelling van het Meerjarenprogramma Sociale Dienst Drechtsteden en de Programmabegroting Drechtsteden 2008, onderdeel Sociale Dienst. Toelichting Omdat het niet mogelijk was de vergaderdata van bestuurscommissie en adviescommissie beter op elkaar af te stemmen, hebben de leden van de adviescommissie slechts zeer kort tijd gehad de stukken voor te bereiden. In de vergadering van de adviescommissie van 14 mei jl. is met de leden van de bestuurscommissie, de directie en medewerkers gesproken over de bovengenoemde stukken. De commissie spreekt zijn waardering uit voor het Meerjarenprogramma. Dit is geschreven in heldere, duidelijke taal en daardoor voor velen gemakkelijk toegankelijk. Wat betreft de inhoud van het voorgestelde beleid is de missie, waarin gerichtheid op - en betrokkenheid bij de klant centraal staat, op consequente wijze uitgewerkt in de visie en het daarop gebaseerde beleid. Vragen van de commissieleden zijn beantwoord en in overleg zijn een aantal afspraken gemaakt en zijn door de bestuurscommissie toezeggingen gedaan. De belangrijkste punten zijn: - in de publieksversie van het Meerjarenprogramma voor de Resultaten Top zal een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen de prestaties die we onszelf (intern gericht) opleggen en de prestaties die we naar de klanten toe willen verrichten. - de drie W- vragen (Wat willen we bereiken, Wat gaan we daarvoor doen, Wat mag het kosten) zullen ook in de verantwoordingsrapportages terugkomen.

148 - grote uitdaging is hoe we om moeten gaan met de harde kern ( het granieten of diamanten bestand van uitkeringsgerechtigden. Het betreft hier zowel jonge als oudere mensen. Het aandeel van deze groep uitkeringsgerechtigden in het totale bestand wordt relatief gezien steeds groter. Meerjarenbeleidsprogramma De adviescommissie adviseert: - in te stemmen met het Meerjarenprogramma Sociale Dienst Drechtsteden Concept-Programmabegroting Drechtsteden 2008, onderdeel Sociale Dienst Drechtsteden De adviescommissie adviseert: - in te stemmen met de concept-programmabegroting 2008, onderdeel Sociale Dienst Drechtsteden.

149 Vergadernotitie voor de Drechtraad op 27 juni 2007 Onderwerp Meerjarenprogramma Sociale Dienst Drechtsteden bijlage 5 en 5a agendapunt 8 datum 1 mei 2007 steller I. van Montfoort Bijlagen Meerjarenprogramma Sociale Dienst Drechtsteden Gevraagde beslissing Het meerjarenprogramma Sociale Dienst Drechtsteden vaststellen. doorkiesnummer ie.van.montfoort@drechtsteden.nl Verdere procedure De Adviescommissie Werk, Zorg en Inkomen bespreekt het MJP op 14 mei en zal separaat een advies aan de Drechtraad versturen. Communicatie In overleg met communicatie wordt nader bekeken of en zo ja welke externe communicatie uitgevoerd wordt. Het MJP wordt in een boekje uitgegeven. Dit doen we samen met Bureau Drechtsteden omdat ook het MJP Drechtsteden als boekje wordt uitgegeven. Intern wordt vooral de resultaten top 10 gecommuniceerd en gebruikt voor resultaatsafspraken per sector. Financiële consequenties In de programmabegroting GR Drechtsteden is het onderdeel Sociale Dienst Drechtsteden opgenomen. Het meerjarenprogramma en de programmabegroting zijn op elkaar afgestemd. Toelichting Het meerjarenprogramma bestaat uit een beleidsdeel, een hoofdstuk over bedrijfsvoering en een hoofdstuk over de financiën. In het beleidsdeel zijn de missie, visie en speerpunten opgenomen. Deze hebben we vertaald in een resultaten top 10. In het hoofdstuk bedrijfsvoering zijn de belangrijkste aandachtspunten voor de organisatie opgenomen. De financiën zijn op hoofdlijnen beschreven en sluit tekstueel aan bij de programmabegroting GR Drechtsteden. Met Bureau Drechtsteden is begin dit jaar besproken op welke wijze het meerjarenprogramma van de Sociale Dienst Drechtsteden verwerkt zou worden in het Drechtsteden-meerjarenprogramma. Afgesproken is twee gescheiden programma s te maken, waarbij wel afstemming plaatsvindt. De belangrijkste reden voor het gescheiden houden van de meerjarenprogramma s is de verdeelde bestuurlijke verantwoordelijkheid: het Drechtstedenbestuur is verantwoordelijk voor de uitvoering van het Drechtstedenprogramma en de

150 pagina 2, agendapunt Bestuurlijke Commissie voor het programma van de Sociale Dienst Drechtsteden. Ook voor de Adviescommissie Werk, Zorg en Inkomen en de Drechtraad biedt het op deze wijze nauwkeurig inzicht in wat de Sociale Dienst Drechtsteden uitvoert en welke resultaten hieraan verbonden zijn. In het jaarplan 2008 worden de speerpunten en resultaten verder geconcretiseerd en eventueel aangevuld. Het jaarplan wordt eind 2007 aan de Drechtraad voorgelegd.

151 SOCIALE DIENST DRECHTSTEDEN MEERJARENPROGRAMMA MET WERK, INKOMEN EN ZORG HELPEN WIJ U VÉRDER CONCEPT OPGESTELD DOOR HET MANAGEMENTTEAM SOCIALE DIENST DRECHTSTEDEN OP BEHANDELD DOOR DE BESTUURSCOMMISSIE SOCIALE DIENST DRECHTSTEDEN OP BEHANDELD DOOR DE ADVIESCOMMISSIE WERK, ZORG EN INKOMEN OP BEHANDELING DOOR DE DRECHTRAAD OP