Ontwikkeling van de Levensverwachting en de gevolgen voor onze pensioenen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ontwikkeling van de Levensverwachting en de gevolgen voor onze pensioenen"

Transcriptie

1 Ontwikkeling van de Levensverwachting en

2 Agenda Hoe oud gaan we worden? Wat voor tafel moeten we gebruiken? Gevolgen voor onze pensioenen Conclusies Vragen 2

3 Hoe oud gaan we worden?

4 Wat zijn belangrijke factoren? Geslacht Opleidingsniveau Welvaart / gezondheidszorg Eet- en drink gewoontes Rookgedrag Woonwijk Werk! 4

5 Internationale ontwikkelingen 5

6 Individuele verschillen 6

7 Jeanne-Louise Calment Geboren in Arles, Frankrijk, op 21 februari 1875 Oudste persoon ooit van wie de geboorte en sterfdatum officieel is vastgesteld Roken, port en chocola Op 90 jarige leeftijd een deal met notaris van fr per maand in ruil voor haar appartement na overlijden Stopte op 117-jarige leeftijd met roken en leefde nog 5 jaar Notaris overleed 2 jaar eerder 7

8 Lokale ontwikkelingen 8

9 Lokale ontwikkelingen 9

10 Wat voor tafel moeten we gebruiken?

11 Opinie Tafel op basis van locale gegevens Obv werkende populatie (verzekerdensterfte) Sterftekansen 50% - 70% van gehele bevolking Levensverwachting verzekerden Curacao en Aruba vergelijkbaar Rekening houdend met een trend 11

12 Vergelijking tafels 12

13 Vergelijking tafels 13

14 Vergelijking tafels 14

15 Heersende opinies Veel fondsen gebruiken nog Nederlandse platte tafels Onvoldoende data? Gewoonte? APFA gebruikt locale tafel United Nations gaan uit van voortzetting trend in ontwikkeling levensverwachting CBS: er is een wereldwijde trend die we hier niet kunnen ontkennen op basis van te weinig data Sterfteresultaten hebben beste fit met locale tafels Prudentie => rekening houden met verbetering levensverwachting! 15

16 Heersende opinies 16

17 Gevolgen voor onze pensioenen

18 Effect van toename levensverwachting Bij fondsen en verzekeraars met actieve deelnemers wordt het probleem soms onderschat Verlies op langer leven wordt gecompenseerd door winst op risicopremie voor kort leven Gevaar ligt in de toekomst! Als het te laat is 2 opties: Korten Subsidie van jongeren 18

19 Effect van toename levensverwachting Projectie op basis van: Data van willekeurig pensioenfonds OP, NP, pensioenleeftijd 65 jaar Grondslag fonds: GBM /-1 Grondslag realisatie VZ Uitgangspunten voor projectie Rekenrente en opbrengsten 4% Nog 15 jaar opbouw/premiebetaling Startpunt 100% dekkingsgraad 19

20 Effect van toename levensverwachting 20

21 Effect van toename levensverwachting Eerste 15 jaar uitkeringen nog redelijk volgens verwachting Daarna neemt effect van langlevenrisico snel toe Zonder ingrijpen pot na 38 jaar leeg, met nog 50 jaar te gaan Op het moment dat de pot leeg is, is benodigde voorziening nog ongeveer gelijk aan de begin voorziening! => Korten of bijstorten onvermijdelijk 21

22 Conclusies

23 Conclusies Toename levensverwachting is een wereldwijde trend Trend in de regio vastgesteld door verschillende onafhankelijke partijen Prudente sterftegrondslagen zijn van belang voor houdbaarheid pensioensysteem op lange termijn Korte termijn compensatie van negatief resultaat op langleven door positief resultaat op kortleven, is geen reden tot uitstel verzwaring grondslagen => resultaat analyse is belangrijk 23

24 Vragen?

25 DANK VOOR UW AANDACHT Arthur Huits Managing Director Buck Consultants Curacao 25

1. Levensverwachting: realisatie ten opzichte van verwachting

1. Levensverwachting: realisatie ten opzichte van verwachting Datum: 14 september 2016 Publicatie AG2016 Gemiddelde stijging van de voorziening circa 0,5%, de zuivere kostendekkende premie neemt gemiddeld toe met circa 0,8%. Op dit moment is de de overlevingstafel

Nadere informatie

Aanscherping en verruiming

Aanscherping en verruiming Aanscherping en verruiming Pensioen: garantie voor de toekomst? Ronald Doornbos 28 april 2010 2010 Towers Watson. All rights reserved. Agenda 1. Wat vooraf ging 2. Voorstellen van 7 april 1. Kabinetsinzet

Nadere informatie

Introductie Prognosetafel AG2014 Effect voorziening zeer beperkt, kostendekkende premie neemt wel toe

Introductie Prognosetafel AG2014 Effect voorziening zeer beperkt, kostendekkende premie neemt wel toe Introductie Effect voorziening zeer beperkt, kostendekkende premie neemt wel toe Op dit moment is de de overlevingstafel waarmee pensioenfondsen hun verplichtingen waarderen. Deze overlevingstafel houdt

Nadere informatie

Voorziening en dekkingsgraad

Voorziening en dekkingsgraad Voorziening en dekkingsgraad De invloed van rente en ontwikkeling overlevingskansen Een presentatie tbv de jaarvergadering van Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam door Peter Janssen 30 september 2010

Nadere informatie

Ruil- en afkoopfactoren

Ruil- en afkoopfactoren Ruil- en afkoopfactoren Afkoopfactoren Onderstaand zijn de factoren opgenomen die gehanteerd moeten worden indien het fonds gebruik maakt van het recht om pensioenen af te kopen. De volgende factoren worden

Nadere informatie

ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN

ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN 1 GEVOLGEN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN 2 REKENRENTE,

Nadere informatie

In reglement IV zijn de volgende flexibiliseringsmogelijkheden opgenomen:

In reglement IV zijn de volgende flexibiliseringsmogelijkheden opgenomen: Ruilfactoren Uitruilfactoren reglement IV In reglement IV zijn de volgende flexibiliseringsmogelijkheden opgenomen: Uitruil van partnerpensioen voor ouderdomspensioen vanaf 62 jaar (of de gewijzigde pensioenleeftijd)

Nadere informatie

PENSIOENEN ONDER DRUK

PENSIOENEN ONDER DRUK PENSIOENEN ONDER DRUK Ronald Beelaard rbeelaardgmailcom Lang geleden Onderwerpen Introductie pensioenstelsel Hoe bouwt een pensioen op Dekkingsgraad, rente en inflatie Oorzaken van het zware weer

Nadere informatie

WELKE PENSIOENREGELING IS TOEKOMSTBESTENDIG? Huidige regelingen & recente ontwikkelingen Stacey René & Hans Kennis.

WELKE PENSIOENREGELING IS TOEKOMSTBESTENDIG? Huidige regelingen & recente ontwikkelingen Stacey René & Hans Kennis. WELKE PENSIOENREGELING IS TOEKOMSTBESTENDIG? Huidige regelingen & recente ontwikkelingen Stacey René & Hans Kennis 29 oktober 2015 Agenda Welke pensioenstelsels zijn er? Wat is de houdbaarheid van het

Nadere informatie

Uw pensioen bij SPOA. Deelnemersbijeenkomst 8 november 2016

Uw pensioen bij SPOA. Deelnemersbijeenkomst 8 november 2016 Uw pensioen bij SPOA Deelnemersbijeenkomst 8 november 2016 Agenda De pensioenregeling van SPOA Dekkingsgraad: Korten of niet? Premie voldoende voor pensioendoel? Uw pensioenoverzicht: wat staat er nu op?

Nadere informatie

Langleven Herverzekering voor Pensioenfondsen en Verzekeraars: Case Study en Ervaringen uit Praktijk

Langleven Herverzekering voor Pensioenfondsen en Verzekeraars: Case Study en Ervaringen uit Praktijk Langleven Herverzekering voor Pensioenfondsen en Verzekeraars: Case Study en Ervaringen uit Praktijk Olav Cuiper RGA Reinsurance Company Ltd. & Hen Veerman Triple A Risk Finance Pensioenfondsen in zwaar

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds PepsiCo Nederland. Bijlage Flexibiliserings- en afkoopfactoren en kerncijfers Stichting Pensioenfonds PepsiCo Nederland

Stichting Pensioenfonds PepsiCo Nederland. Bijlage Flexibiliserings- en afkoopfactoren en kerncijfers Stichting Pensioenfonds PepsiCo Nederland Nederland Bijlage Flexibiliserings- en afkoopfactoren en kerncijfers 2018 Stichting Pensioenfonds PepsiCo Nederland Nederland Inhoudsopgave 1. Actuariële grondslagen en veronderstellingen 1 2. Vervroegingsfactoren

Nadere informatie

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken?

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? 67 vragen over aow-vragen en uw pensioen (Uit AD van 1-11-2016) De AOW-leeftijd gaat in 2022 met drie maanden omhoog voor iedereen die na 1954 geboren is. Reden

Nadere informatie

Langer leven, langer gezond, langer werken? Implicaties van opleidingsverschillen

Langer leven, langer gezond, langer werken? Implicaties van opleidingsverschillen Langer leven, langer gezond, langer werken? Implicaties van opleidingsverschillen Wilma Nusselder & Johan Mackenbach Erasmus MC Afdeling Maatschappelijke gezondheidszorg Netspar Match Making Event, Breukelen,

Nadere informatie

Langer leven, langer gezond, langer werken? Implicaties van opleidingsverschillen

Langer leven, langer gezond, langer werken? Implicaties van opleidingsverschillen Langer leven, langer gezond, langer werken? Implicaties van opleidingsverschillen Wilma Nusselder & Johan Mackenbach Erasmus MC Afdeling Maatschappelijke gezondheidszorg Netspar Match Making Event, Breukelen,

Nadere informatie

Tentamen Pensioenactuariaat 1, 18-1-2007

Tentamen Pensioenactuariaat 1, 18-1-2007 Tentamen Pensioenactuariaat 1, 18-1-2007 Op dit tentamen kun je 100 punten halen : 25 pt Opgave A, óf je eindcijfer van de opdrachten tijdens het collegeblok. Het maimum van de twee scores is geldig, dus

Nadere informatie

Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds TBI

Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds TBI Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds TBI Pensioenactualiteiten Robert Deddens 19 november 2013 Copyright 2012 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel van het

Nadere informatie

Pensioenreglement I Abbott Stichting Pensioenfonds Abbott Nederland

Pensioenreglement I Abbott Stichting Pensioenfonds Abbott Nederland Pensioenreglement I Abbott Stichting Pensioenfonds Abbott Nederland Reglement per 01-01-2007 geldig voor werknemers die: in dienst zijn getreden vóór 01-01-2006 en geboren zijn vóór 01-01-1950 Bijlagen

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds AT&T Nederland. AT&T Pensioenreglement. Bijlage met tabellen

Stichting Pensioenfonds AT&T Nederland. AT&T Pensioenreglement. Bijlage met tabellen Stichting Pensioenfonds AT&T Nederland AT&T Pensioenreglement Bijlage met tabellen Versie 11 Inwerkingtreding 1 januari 2019 Goedgekeurd 14 december 2018 Tabellen Deze tabellen zijn geldig van 1 januari

Nadere informatie

Langlevenherverzekering binnen De toekomst van ons pensioenstelsel

Langlevenherverzekering binnen De toekomst van ons pensioenstelsel Langlevenherverzekering binnen De toekomst van ons pensioenstelsel Afdekken van langlevenrisico om solidariteit binnen pensioenfonds niet verder op de proef te stellen Marjolein van Eekelen, Pricing Actuary

Nadere informatie

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting

Nadere informatie

Stichting St. Stichting Pensioenfonds Avery Dennison. Presentatie over het. Uniform Pensioen Overzicht 15 mei 2013

Stichting St. Stichting Pensioenfonds Avery Dennison. Presentatie over het. Uniform Pensioen Overzicht 15 mei 2013 Pagina 1 Stichting St. Stichting Pensioenfonds Avery Dennison Presentatie over het Uniform Pensioen Overzicht 15 mei 2013 mei 2012 Pagina 2 1. Agenda 1. Opening 2. Wat is pensioen? 3. UPO 4. Als er iets

Nadere informatie

Wijziging pensioenregeling

Wijziging pensioenregeling Stichting Pensioenfonds TNO Wijziging pensioenregeling 2014 Wat vindt u in deze brochure? In deze brochure vindt u een overzicht van de wijzigingen van de pensioenregeling per 1 januari 2014. Introductie

Nadere informatie

1.B. Jouw Cosun pensioen. Informatiebijeenkomsten voor pensioengerechtigden mei 2014

1.B. Jouw Cosun pensioen. Informatiebijeenkomsten voor pensioengerechtigden mei 2014 1.B Jouw Cosun pensioen Informatiebijeenkomsten voor pensioengerechtigden mei 2014 1 Agenda Pensioen in Nederland Waarom een nieuwe regeling bij Cosun? Pensioenpremie Toeslagverlening (indexatie) Discussie

Nadere informatie

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting

Nadere informatie

Fiscale pensioenactualiteiten

Fiscale pensioenactualiteiten watsonwyatt.nl Fiscale pensioenactualiteiten 11 december 2007 Eric Heemskerk Agenda Besluit beschikbare premiestaffels DGA en Pensioenwet VUT-regeling 55-plussers Knelpunten internationale waardeoverdracht

Nadere informatie

Tentamen Pensioenactuariaat 1,

Tentamen Pensioenactuariaat 1, Tentamen Pensioenactuariaat 1, 28-6-2007 Op dit tentamen kun je 100 punten halen : 25 pt Opgave A, óf je eindcijfer van de opdrachten tijdens het collegeblok. Het maximum van de twee scores is geldig,

Nadere informatie

Stichting CRH Pensioenfonds. 20 februari 2013 Utrecht-De Meern

Stichting CRH Pensioenfonds. 20 februari 2013 Utrecht-De Meern Deelnemersvergadering Stichting CRH Pensioenfonds 20 februari 2013 Utrecht-De Meern Agenda 1. Opening 2. Evaluatie herstelplan 31-12-2012 en korting pensioenen 3. Toeslagenbesluit (indexatie) 4. Rondvraag

Nadere informatie

Pensioen- en inkomensscan. Dhr. A. WERKNEMER en Mevr. B. PARTNER. Aangeboden door: De Pensioenafdeling M.A. de Frel Hellingweg 98B 2583 WH Den Haag

Pensioen- en inkomensscan. Dhr. A. WERKNEMER en Mevr. B. PARTNER. Aangeboden door: De Pensioenafdeling M.A. de Frel Hellingweg 98B 2583 WH Den Haag Pensioen- en inkomensscan Dhr. A. WERKNEMER en Mevr. B. PARTNER Aangeboden door: De Pensioenafdeling M.A. de Frel Hellingweg 98B 2583 WH Den Haag T 070-3383088 info@depensioenafdeling.nl www.depensioenafdeling.nl

Nadere informatie

Hoe haalt een extra productieve werknemer gezond en werkend zijn pensioen?

Hoe haalt een extra productieve werknemer gezond en werkend zijn pensioen? Hoe haalt een extra productieve werknemer gezond en werkend zijn pensioen? Lex Burdorf hoogleraar determinanten van volksgezondheid Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Rotterdam Langer

Nadere informatie

NVOG Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden. Stand van Zaken Pensioenen Jos Berkemeijer 5 juni 2019

NVOG Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden. Stand van Zaken Pensioenen Jos Berkemeijer 5 juni 2019 NVOG Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden Stand van Zaken Pensioenen Jos Berkemeijer 1 5 juni 2019 Agenda Pensioendashboard Nieuw pensioenstelsel Pensioenpetitie Nieuw Pensioenstelsel

Nadere informatie

GEZONDE LEVENSVERWACHTING NAAR OPLEIDING EN STIJGENDE PENSIOENLEEFTIJD

GEZONDE LEVENSVERWACHTING NAAR OPLEIDING EN STIJGENDE PENSIOENLEEFTIJD GEZONDE LEVENSVERWACHTING NAAR OPLEIDING EN STIJGENDE PENSIOENLEEFTIJD Wilma Nusselder, Jose Rubio Valverde, Johan Mackenbach Netspar theme conference, 27 november 2018, Rotterdam Deze presentatie: 1.

Nadere informatie

Financieel Jaarverslag 2015 Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers. Gemeente

Financieel Jaarverslag 2015 Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers. Gemeente PROambt Advies b.v. Bezoekadres: Postbus 1148 Leidenlaan 14-I 6201 BC Maastricht 6229 EZ Maastricht T 06 270 80 261 E jamieotermans@proambt.nl Financieel Jaarverslag 2015 Algemene Pensioenwet Politieke

Nadere informatie

Vergelijken Onderhandelen Noot voor de redactie / niet voor publicatie

Vergelijken Onderhandelen Noot voor de redactie / niet voor publicatie HARDERWIJK 20-7-2018 Werknemers die via hun werkgever een pensioen hebben opgebouwd bij een verzekeraar of een Premie Pensioen Instelling (PPI) moeten ouder worden dan 89 jaar om tenminste hun opgebouwde

Nadere informatie

Aanpassing van de reglementaire flexibiliserings-, uitruil- en afkoopfactoren.

Aanpassing van de reglementaire flexibiliserings-, uitruil- en afkoopfactoren. Aanpassing van de reglementaire flexibiliserings-, uitruil- en afkoopen. In Pensioenreglement 2014 dat sinds 1 januari 2014 van kracht is, zijn keuze mogelijkheden opgenomen zoals: vervroeging van de pensioendatum

Nadere informatie

Per 1 januari 2015 zijn de aanspraken op ouderdomspensioen geconverteerd naar ingangsleeftijd 67. 2

Per 1 januari 2015 zijn de aanspraken op ouderdomspensioen geconverteerd naar ingangsleeftijd 67. 2 M.C.A. Kroon MSc Stationsweg 13-14 1441 EJ Purmerend Nederland T +31 88 543 3000 D +31 88 543 3794 mireille.kroon@towerswatson.com towerswatson.com Correspondentieadres: Postbus 780, 1440 AT Purmerend,

Nadere informatie

Najaarsbijeenkomst Vereniging Senioren ING Regio Rotterdam/Zeeland

Najaarsbijeenkomst Vereniging Senioren ING Regio Rotterdam/Zeeland Najaarsbijeenkomst Vereniging Senioren ING Regio Rotterdam/Zeeland Peter de Bruijne Voorzitter Bestuur Pensioenfonds ING 31 oktober 2013 QR code website Pensioenfonds ING Agenda Financiële situatie Klanttevredenheid

Nadere informatie

WELKOM! 22 april, NBC Congrescentrum, Nieuwegein

WELKOM! 22 april, NBC Congrescentrum, Nieuwegein WELKOM! 3061504048 Agenda: Algemene situatie pensioenland Wat betekent dit voor het BPF Textielverzorging? Herstructureringstraject Volgende bijeenkomst 23 juni 2 Algemene situatie pensioenland 3 Of verhoogt

Nadere informatie

Toekomst Stichting Pensioenfonds SMIT

Toekomst Stichting Pensioenfonds SMIT Toekomst Stichting Pensioenfonds SMIT informatiebijeenkomst 7 maart 2013 1 Agenda Toelichting verlaging pensioen per 1 april 2013 Toekomst pensioenfonds SMIT 2 1 Herstelbeleid 2009 Behoudend beleggingsbeleid

Nadere informatie

S&V Sterftemonitor. Sterftemonitor Q4-2017

S&V Sterftemonitor. Sterftemonitor Q4-2017 S&V Sterftemonitor Sterftemonitor Q4-2017 Februari 2018 Management samenvatting 2017-Q4 De resultaten liggen in lijn met onze eerdere publicatie over het derde kwartaal van 2017: Aangezien er zowel in

Nadere informatie

1 Inleiding. Wanneer ga jij met pensioen Versie: 4 17-07-2015 Pagina: 3 van 7

1 Inleiding. Wanneer ga jij met pensioen Versie: 4 17-07-2015 Pagina: 3 van 7 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 AOW-gerechtigde leeftijd... 4 2.1 Algemeen... 4 2.2 Verhoging van 65 naar 67... 4 2.3 Verdere verhoging op basis van de levensverwachting... 4 3 Pensioenleeftijd... 6 3.1

Nadere informatie

Toelichting Inkopen van Netto pensioenaanspraken

Toelichting Inkopen van Netto pensioenaanspraken Toelichting Inkopen van Netto pensioenaanspraken Voor wie? Deze toelichting is van belang voor medewerkers die deelnemen aan de nettopensioenregeling. Doel toelichting Het pensioenfonds communiceert in

Nadere informatie

Formulier Verzoek Uitstel Ingang OP

Formulier Verzoek Uitstel Ingang OP Formulier Verzoek Uitstel Ingang OP Geachte Deelnemer, Alle (gewezen) deelnemers die een uitstel van hun ingangsdatum van het ouderdomspensioen wensen, dienen het formulier Uitstel Ingang OP in te vullen

Nadere informatie

AG-tafel Prognose waarneming verschil

AG-tafel Prognose waarneming verschil AG-tafel 2003 2008 AG-tafel 2000 2005 en updates Begin 2007 heeft het Actuarieel Genootschap (AG) de AG tafel 2000 2005 gepubliceerd. Deze tafel bevat de afgeronde sterftekansen van de Nederlandse bevolking

Nadere informatie

Voorlichtingsbijeenkomsten pensioen

Voorlichtingsbijeenkomsten pensioen Voorlichtingsbijeenkomsten pensioen Amsterdam, Doetinchem, Leiden, Zwijndrecht Maart 2014 Agenda 1. Overzicht SPEO 2. Stand van zaken/kortingsmaatregelen 3. Pensioenregeling 2014 4. Vooruitblik 2015 2

Nadere informatie

Onderwerp: welkom bij Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken

Onderwerp: welkom bij Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken 1234AB99 De heer AB Voorbeeld Straat 99 1234 AB WOONPLAATS Datum 7 mei 2015 Klantnummer 021-0123456789-01 Onderwerp welkom bij Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken Geachte heer Voorbeeld Per 15

Nadere informatie

PENSIOENLEEFTIJD IN BEWEGING: HET SPEELVELD VAN DE OR Scoren met medezeggenschap. 18 mei 2017

PENSIOENLEEFTIJD IN BEWEGING: HET SPEELVELD VAN DE OR Scoren met medezeggenschap. 18 mei 2017 PENSIOENLEEFTIJD IN BEWEGING: HET SPEELVELD VAN DE OR Scoren met medezeggenschap 18 mei 2017 Montae Sinds 1997 Vestigingen in Rijswijk, Eindhoven en Willemstad (Curacao) 70 medewerkers Pensioenadvies aan

Nadere informatie

Pensioenaanspraken in beeld

Pensioenaanspraken in beeld Pensioenaanspraken in beeld Deel 2: aanspraken naar herkomst, sociaaleconomische categorie en type Deel 2: huishouden Elisabeth Eenkhoorn, Annelie Hakkenes-Tuinman en Marije van de Grift De pensioenopbouw

Nadere informatie

Wanneer ga jij met pensioen?

Wanneer ga jij met pensioen? Wanneer ga jij met pensioen? Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 AOW-gerechtigde leeftijd... 4 1.1 Algemeen... 4 1.2 Verhoging van 65 naar 67... 4 1.3 Verdere verhoging op basis van de levensverwachting...

Nadere informatie

Bestuur en management in control

Bestuur en management in control 29 mei + 4 juni 2019 Bestuur en management in control E D U C AT I E S E S S I E Agenda Korte inleiding in risicomanagement Gastspreker: Alvin Zievinger (SETAR) Pauze: 15.15 15.35 Paneldiscussie Emily

Nadere informatie

Verslag Mandema Update mei 2014

Verslag Mandema Update mei 2014 Verslag Mandema Update mei 2014 Terwijl de leden van de Eerste Kamer zich op 20 mei jl. bogen over de Wet verlaging maximumopbouw- en premiepercentages pensioen, kregen onze relaties te horen wat de consequenties

Nadere informatie

Werkloos. Lees alles over de gevolgen van werkloosheid voor uw pensioen

Werkloos. Lees alles over de gevolgen van werkloosheid voor uw pensioen Werkloos Lees alles over de gevolgen van werkloosheid voor uw pensioen Leeswijzer Deze brochure is opgebouwd uit vier delen: Wat houdt 1. Wat houdt in? In dit eerste deel vindt u algemene informatie. Ook

Nadere informatie

VRAGEN STEEDS STELLEN s.v.p.

VRAGEN STEEDS STELLEN s.v.p. Agenda VRAGEN STEEDS STELLEN s.v.p. Waarom UPO Pensioen in Nederland Wijziging Pensioen 1 januari 2012 Het UPO Partner, pensioen en scheiding Waarom UPO Iedereen die deelneemt aan een pensioenregeling

Nadere informatie

Bijlage I: Actuariële grondslagen flexibiliseringsfactoren per 1 januari 2018

Bijlage I: Actuariële grondslagen flexibiliseringsfactoren per 1 januari 2018 Bijlage I: Actuariële grondslagen flexibiliseringsfactoren per 1 januari 2018 Ten behoeve van het pensioenreglement 68 jaar. Grondslagen Rekenrente Overlevingstafel De rentetermijnstructuur zoals gepubliceerd

Nadere informatie

Uw mening over pensioen

Uw mening over pensioen Uw mening over pensioen Onderzoek naar de risicohouding van pensioenopbouwers en pensioenontvangers van Philips Pensioenfonds mei / juni 2013 Philips Pensioenfonds Inhoud Aanleiding onderzoek Opzet onderzoek

Nadere informatie

Financiële positie pensioenfonds

Financiële positie pensioenfonds Financiële positie pensioenfonds Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds TBI 20 november 2012 Robert Deddens Agenda Achtergrond Financiële positie Stichting Pensioenfonds TBI ultimo 2011 Toeslagverlening

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds AT&T Nederland. AT&T Pensioenreglement. Bijlage met tabellen

Stichting Pensioenfonds AT&T Nederland. AT&T Pensioenreglement. Bijlage met tabellen Stichting Pensioenfonds AT&T Nederland AT&T Pensioenreglement Bijlage met tabellen Versie 10 Inwerkingtreding 1 januari 2017 Goedgekeurd 10 februari 2017 Tabellen Deze tabellen zijn geldig van 1 januari

Nadere informatie

Haarlem 18 juni 2019 Boxmeer 20 juni 2019 Oss 20 juni 2019

Haarlem 18 juni 2019 Boxmeer 20 juni 2019 Oss 20 juni 2019 Haarlem 18 juni 2019 Boxmeer 20 juni 2019 Oss 20 juni 2019 Opening, mededelingen Toelichting organisatie van het fonds Ontwikkelingen 2018 & 2019 - IORP II & Bestuursmodel - Pensioenakkoord Beleggingen,

Nadere informatie

Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010

Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Agenda 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken 2. Pensioenregeling uitgevoerd door BNPF 3. Vergelijking andere pensioenfondsen 4. Herstelplan

Nadere informatie

De risico s binnen uw verplichtingen Actuariële gevaren en risico s

De risico s binnen uw verplichtingen Actuariële gevaren en risico s De risico s binnen uw verplichtingen Actuariële gevaren en risico s Frank Post AAG Actuaris IPFOS Woerden, 26 augustus 2014 Alleen voor intern gebruik Executive summary De pensioenbelofte staat altijd

Nadere informatie

bijlagen 2014 behorende bij het pensioenreglement

bijlagen 2014 behorende bij het pensioenreglement bijlagen 2014 behorende bij het pensioenreglement Overzicht bijlagen bijlage 1 behorend bij artikel 5 lid 2 sub c van het reglement. Uitruilfactoren van ouderdomspensioen voor nabestaandenpensioen...

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

19 maart 2016. Onderzoek: Korten pensioenen?

19 maart 2016. Onderzoek: Korten pensioenen? 19 maart 2016 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen

Nadere informatie

Actuariële grondslagen flexibiliseringsfactoren per 1 januari 2017

Actuariële grondslagen flexibiliseringsfactoren per 1 januari 2017 Actuariële grondslagen flexibiliseringsfactoren per 1 januari 2017 Grondslagen Rekenrente Overlevingstafel De rentetermijnstructuur zoals gepubliceerd door De Nederlandsche Bank per 31 oktober 2016. Volgens

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

Pensioenopbouw na de opgegeven datum is niet meer het resultaat is van de gezamenlijke inspanning van beide partners.

Pensioenopbouw na de opgegeven datum is niet meer het resultaat is van de gezamenlijke inspanning van beide partners. Toelichting berekening pensioenverevening bij echtscheiding Algemene gegevens Datum berekening Dit is de (beoogde) echtscheidings-datum waarop de berekening wordt gemaakt. Toepassing Wet VPS De Wet VPS

Nadere informatie

Alles (laten) doen voor een goed pensioen

Alles (laten) doen voor een goed pensioen Alles (laten) doen voor een goed pensioen Den Haag, 5 oktober 2012 Paul Schnabel Sociaal en Cultureel Planbureau Universiteit Utrecht Een goed idee? Ik ga sparen. Je moet zelf voor je pensioen zorgen Sywert

Nadere informatie

De toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel Dick Sluimers Voorzitter Raad van Bestuur APG

De toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel Dick Sluimers Voorzitter Raad van Bestuur APG De toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel Dick Sluimers Voorzitter Raad van Bestuur APG KNVG Maarssen 4 september 2012 Agenda 1) Wie is APG? 2) Ontwikkelingen van vandaag 3) Uitdagingen voor morgen

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Pensioenfonds Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt

Nadere informatie

Pensioenkeuzestress voor DGA s Wie, wat wanneer

Pensioenkeuzestress voor DGA s Wie, wat wanneer Pensioenkeuzestress voor 200.000 DGA s Wie, wat wanneer 1 november 2016 Paul Lavrijssen RB FFP Adviseur Aegon Adfis Specialist DGA 1 Welkom bij Aegon Adfis Academy Uw kennispartner voor fiscale en juridische

Nadere informatie

Aanpassing van de reglementaire flexibiliserings-, uitruil- en afkoopfactoren.

Aanpassing van de reglementaire flexibiliserings-, uitruil- en afkoopfactoren. Aanpassing van de reglementaire flexibiliserings-, uitruil- en afkoopfactoren. In het pensioenreglement dat sinds 1 januari 2008 van kracht is, zijn keuzemogelijkheden opgenomen, zoals: Vervroeging, als

Nadere informatie

2 februari Stichting-Telegraafpensioenfonds 1959 T.a.v. de huidige directie Postbus EB AMSTERDAM

2 februari Stichting-Telegraafpensioenfonds 1959 T.a.v. de huidige directie Postbus EB AMSTERDAM Correspondentieadres: Postbus 780, 1440 AT Purmerend, Nederland Stichting-Telegraafpensioenfonds 1959 T.a.v. de huidige directie Postbus 376 1000 EB AMSTERDAM Ref: Mzo\653112\P170149 Betreft: Update flexibilisering

Nadere informatie

PENSIOENLEEFTIJD 68 JAAR

PENSIOENLEEFTIJD 68 JAAR PENSIOENLEEFTIJD 68 JAAR Aanpassing van de staffel per 1-1-2018 Hans Kennis 23 november 2017 Agenda Pensioenen in Nederland Huidige pensioenregeling Voorstel nieuwe pensioenregeling Extra mogelijkheden

Nadere informatie

Met ouderdomspensioen gaan

Met ouderdomspensioen gaan Met ouderdomspensioen gaan versie 7; 01-01-2014 Van UGM naar ouderdomspensioen Pensioen een huis met meerdere verdiepingen Begane grond: wetttelijk basisinkomen 1 e verdieping: ABP-pensioen 2 e verdieping:

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

INDIVIDUALISERING OF SOLIDARITEIT. 31 mei 2017

INDIVIDUALISERING OF SOLIDARITEIT. 31 mei 2017 INDIVIDUALISERING OF SOLIDARITEIT 31 mei 2017 Individualisering maatschappij 2 Individualisering maatschappij 3 Individualisering maatschappij 4 Individualisering maatschappij 5 Hoe staat het met de solidariteit?

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

Deelnemersbijeenkomst

Deelnemersbijeenkomst Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 2 juli 2015 1 Agenda Opening 2014 Financiën: Dekkingsgraad en financiële situatie Henk nftk Henk Herstelplan Henk Beleggingsbeleid Bert

Nadere informatie

Deelnemersvergadering. Boxmeer 23 juni 2016 Oss 23 juni 2016 Haarlem 30 juni 2016

Deelnemersvergadering. Boxmeer 23 juni 2016 Oss 23 juni 2016 Haarlem 30 juni 2016 Deelnemersvergadering Boxmeer 23 juni 2016 Oss 23 juni 2016 Haarlem 30 juni 2016 Agenda Opening, mededelingen en vaststelling verslag 2015 Toelichting organisatie van het fonds Verantwoording en jaarverslag

Nadere informatie

Een toekomst zonder indexatie Jos Berkemeijer. Amsterdam, 26 oktober 2015, DNB

Een toekomst zonder indexatie Jos Berkemeijer. Amsterdam, 26 oktober 2015, DNB Een toekomst zonder indexatie Jos Berkemeijer Amsterdam, 26 oktober 2015, DNB Agenda 1. Risicohouding 2. Indexatie Crash 3. EHBI 4. ISDC, met zonder indexatie Risicohouding, Zekerheid Je mag blind twee

Nadere informatie

PENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het...

PENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het... PENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het... Venlo, 29 februari 2012 Pensioen diverse actualiteiten 1. Wat houdt pensioenakkoord voor AOW in 2. Gevolgen voor pensioen 3. Hoe werkt uitstellen pensioendatum 4.

Nadere informatie

Solidariteit: sterkmaker of splijtzwam?

Solidariteit: sterkmaker of splijtzwam? Solidariteit: sterkmaker of splijtzwam? VSAE Congres 27 februari 2013 Dick Boeijen 1 Het begrip solidariteit heeft vele gezichten Als we het containerbegrip solidariteit fileren Collectiviteit Risicodeling

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

NP Aanvullingsplan. Financiële zekerheid voor uw nabestaanden

NP Aanvullingsplan. Financiële zekerheid voor uw nabestaanden NP Aanvullingsplan Financiële zekerheid voor uw nabestaanden Geen leuke gedachte maar wat gebeurt er als u overlijdt? Studerende kinderen, uitstapjes of een nieuwe auto. Blijft dat allemaal mogelijk als

Nadere informatie

Meer informatie over de Compensatieregeling ASR Nederland

Meer informatie over de Compensatieregeling ASR Nederland Meer informatie over de Compensatieregeling ASR Nederland Juni 2011 Lees deze brochure goed door en bewaar deze bij uw verzekeringspapieren Zie binnenzijde voor Begrippenlijst Wat leest u in deze brochure?

Nadere informatie

Vereniging van DSM gepensioneerden

Vereniging van DSM gepensioneerden Wat wil de VDP? Krachtig invloed uitoefenen voor úw waardevast pensioen. Streven naar een positie aan de onderhandelingstafel, gelijkwaardig aan de vakorganisaties. Streven naar een sterkere positie in

Nadere informatie

Pensioenfondsen ndsen en hun deelnemers,

Pensioenfondsen ndsen en hun deelnemers, Pensioenfondsen ndsen en hun deelnemers, 17 Eddy van de Pol Publicatiedatum CBS-website: 1 april 9 Den Haag/Heerlen Verklaring van tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer x = geheim = nihil =

Nadere informatie

Kwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015. Samenvatting cijfers per 31 december 2014

Kwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015. Samenvatting cijfers per 31 december 2014 Kwartaalbericht 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015 Samenvatting cijfers per 31 december 2014 Dekkingsgraad: 111,5% Beleidsdekkingsgraad: 112,6% Belegd vermogen: 19,6 miljard Rendement 2014: 27,6%

Nadere informatie

Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk?

Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk? Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk? Marcel Lever Rotterdam, 28 februari 2014 Agenda 1. Doorsneesystematiek leidt tot herverdeling 2. Omvang herverdeling 3. Alternatieven doorsneesystematiek 4.

Nadere informatie

ORV CBA 13. Productvoorwaarden. Overlijdensrisicoverzekering

ORV CBA 13. Productvoorwaarden. Overlijdensrisicoverzekering ORV CBA 13 Productvoorwaarden Overlijdensrisicoverzekering Wat wilt u weten? 1. De premie 1.1 Premieoverzicht... 4 1.2 Waaruit bestaat de premie?... 4 1.3 Waarom is de premie iedere maand anders?... 4

Nadere informatie

Demografische ontwikkelingen in Curaçao in 2015

Demografische ontwikkelingen in Curaçao in 2015 Demografische ontwikkelingen in Curaçao in 2015 Menno ter Bals Inleiding Bij het bevolkingsregister van Curaçao 1 worden geboortes, sterftes, binnenlandse en buitenlandse verhuizingen (migraties) en huwelijken

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds RBS Nederland

Stichting Pensioenfonds RBS Nederland Stichting Pensioenfonds RBS Nederland Lunch & Learn 27 september / 2 oktober / 8 oktober 2012 Internal use only Programma Wat komt er vandaag aan bod? Van premie tot pensioen 1 Een goede pensioenregeling

Nadere informatie

Is het zorgstelsel een voorbeeld voor het pensioenstelsel? Rein Halbersma, Theo Langejan & Misja Mikkers

Is het zorgstelsel een voorbeeld voor het pensioenstelsel? Rein Halbersma, Theo Langejan & Misja Mikkers Is het zorgstelsel een voorbeeld voor het pensioenstelsel? Rein Halbersma, Theo Langejan & Misja Mikkers Inleiding De uitgaven aan zorg en pensioenen beslaan een groot gedeelte van ons nationaal inkomen.

Nadere informatie

Studiedag Economie. Pensioen. A presentation to Guido de Bres by Willem Eikelboom. 15 November Towers Watson. All rights reserved.

Studiedag Economie. Pensioen. A presentation to Guido de Bres by Willem Eikelboom. 15 November Towers Watson. All rights reserved. Studiedag Economie Pensioen A presentation to Guido de Bres by Willem Eikelboom 15 November 2011 2011 Towers Watson. All rights reserved. Agenda Waarom pensioen? Kapitaaldekking of omslagstelsel? Pensioenakkoord

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

Nadere informatie

De juridische aspecten van sterfte en langleven

De juridische aspecten van sterfte en langleven Mr. C.A. Hoekstra 1 De juridische aspecten van sterfte en langleven 16 Er is de laatste jaren veel gezegd en geschreven over de steeds verder stijgende levensverwachting en de effecten daarvan op onze

Nadere informatie

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld? In dit Pensioen 1-2-3 leest u wat u wel en niet krijgt in onze pensioenregeling. Pensioen 1-2-3 bevat geen persoonlijke informatie over uw pensioen. Die vindt u wel op www.mijnpensioenoverzicht.nl

Nadere informatie

Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk?

Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk? Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk? Marcel Lever Utecht, 2 april 2014 Agenda 1. Doorsneesystematiek leidt tot herverdeling 2. Omvang herverdeling 3. Alternatieven doorsneesystematiek 4. Overgangskosten

Nadere informatie

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. R.A.F. Coenraad, secretaris)

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. R.A.F. Coenraad, secretaris) Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening 2018-236 (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. R.A.F. Coenraad, secretaris) Klacht ontvangen op : 11 oktober 2017 Ingesteld door : Consument

Nadere informatie

Flexfactoren 2019 Voorbeelden van flexibele mutaties. Pensioenfonds Avebe

Flexfactoren 2019 Voorbeelden van flexibele mutaties. Pensioenfonds Avebe Pensioenfonds Avebe Flexfactoren 2019 Voorbeelden van flexibele mutaties Welkom bij Pensioenfonds Avebe. In deze brochure leest u wat de flexfactoren 2019 zijn. In deze brochure vindt u de uitruilfactoren,

Nadere informatie