de bibliotheek als derde plek het idee en de realiteit

Transcriptie

1 de bibliotheek als derde plek het idee en de realiteit Frank Huysmans DCJM Vlaanderen Brussel 18 februari 2019

2 Over mijzelf Bijzonder hoogleraar Universiteit van Amsterdam vanwege de KB, Den Haag specialisatie in openbare bibliotheken, mede in relatie tot publieke voorzieningen zoals onderwijs Onderzoeker en beleidsadviseur, WareKennis, Den Haag bibliotheken, lezen, media- & ict-gebruik, informatievaardigheid, mediawijsheid 2

3 De bib als sociale infrastructuur Eric Klinenberg (2018): Palaces for the people bibliotheek is onderdeel van sociale infrastructuur publiek/collectief gefinancierd: scholen, parken, speeltuinen, trottoirs, zwembaden, sportaccommodaties, kerken, verenigingen maar ook privaat: cafés en restaurants, shopping malls, boekwinkels, (super)markten overal waar mensen samenkomen voor meer of minder intensief contact 3

4 De bib als sociale infrastructuur Bib als early warning system voor sociale problemen vluchtelingen/asielzoekers dak- en thuislozen psychiatrische problemen drugsgebruik 4

5 De bib als sociale infrastructuur waar goede sociale infrastructuur aanwezig is meer interpersoonlijk contact, meer verantwoordelijkheid voor de buurt minder scherpe sociale scheidslijnen (ongelijkheid) minder sociale problemen betere kwaliteit van leven + gezondheid groter bruto nationaal geluk 5

6 De bib en sociaal kapitaal Ragnar Audunson (2005): de bibliotheek als laagintensieve ontmoetingsplek sterke vs. zwakke bindingen (Granovetter) bonding vs. bridging social capital (Putnam) Juist de minder hechte bindingen en het overbruggen van scheidslijnen tussen groepen zijn van belang in democratische samenlevingen 6

7 Trends in bezoek 7

8 Trends in bezoek Dus in de periode daalde het aantal bezoekers daalde de intensiteit van het lenen onder leners steeg het aantal bezoekers dat kwam zonder iets te lenen Dit kan indicatie zijn van groeiend belang van de bibliotheek als derde plek 8

9 Trends in bezoek 9

10 Trends in bezoek 10

11 De bib als ontmoetingsplaats Nederland: Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob, per ) 11

12 De bib als ontmoetingsplaats Nederland: Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob, per ) duizend activiteiten gerapporteerd duizend activiteiten gerapporteerd 5% (6.900) activiteiten specifiek gericht op ontmoeting en debat 12

13 De bib als ontmoetingsplaats Hoe kan de bibliotheek als derde plek worden versterkt? Combinatie van Fysieke infrastructuur gebouw en inrichting Programmering activiteiten Deskundigheid professionaliteit personeel 13

14 De bib als ontmoetingsplaats Community librarianship (David Lankes) Gerichtheid bibliothecaris op het creëren van kennis in interactie met de gemeenschap Hierin kan de bibliotheek zich onderscheiden van overige sociale infrastructuur: informatie en kennis 14

15 De bib als ontmoetingsplaats Designing with communities (Shannon Mattern) De nieuwe openbare bibliotheek creëer je niet voor, maar met de gebruikersgemeenschap Betrek gebruikersgroepen bij het conceptueel en fysiek vormgeven van de plek Ontwerp voor flexibel gebruik, regelmatige makeovers 15

16 De bib en maatschappelijk debat Harmonie- versus conflictmodel: wat willen we? rationeel debat over maatschappelijke vraagstukken (Jürgen Habermas) gericht op bereiken van overeenstemming in het algemeen belang (public interest) versus nimmer aflatende strijd om de macht - het kunnen verwerkelijken van ideologische overtuigingen (Chantal Mouffe) 16

17 Dank! 17