Gezondheid en ruimtelijk beleid in cijfers

Transcriptie

1 Gezondheid en ruimtelijk beleid in cijfers

2 Welke cijfers? Cijfers in termen van gezondheidsthema s Cijfers met betrekking tot economische argumentatie Cijfers rond de walkabilityscore (omvat meerdere gezondheidsthema s)

3 1 Gezondheidsthema s

4 Beweging

5 Voordelen actievere verplaatsing Autobestuurders 6% meer kans op obesitas; Wandelaars 4,8% minder kans op obesitas; Mannelijke fietspendelaars 38,8% minder kans op overgewicht en obesitas in vergelijking met mannelijke autopendelaars; Automobilisten wegen gemiddeld vier kilogram meer dan mensen die voornamelijk fietsen om zich te verplaatsen; Fietsen minuten sneller tijdens de Antwerpse spits (tot 12 kilometer); Wagen staan 90-96% van de tijd stil. (De Vries et al., 2011; Carmona et al., 2005; Van Wiele, 2016; Zorgwijzer, 2018; Int Panis, 2016).

6 Niet enkel stappen en trappen, ook openbaar vervoer Openbaar vervoergebruikers stappen 8 tot 33 minuten per dag meer dan autogebruikers; Vlaamse ouderen (>65 jaar): een grotere tevredenheid van het openbaar vervoersaanbod gaat gepaard met meer verplaatsingen te voet en per fiets; Mannen die gebruik maken van het openbaar vervoer om naar hun werk te gaan, hebben minder kans op overgewicht en obesitas (44.6%). (Besser en Dannenberg 2005, Rissel et al. 2012; Van Cauwenberg et al. 2012; Wener en Evans 2007; Wen en Rissel, 2008)

7 Actieve verplaatsing: fietsen Regelmatig fietsen verhoogt de fitheid met 13%; Dagelijks 30 minuten fietsen op een gemiddeld tempo van 18 km/u levert 150 kcal extra verbruik op (= 1 kroket); Door regelmatig te fietsen vermindert de kans op verschillende ziekten, zoals harten vaatziekten en borstkanker; Regelmatig fietsen verlaagt de kans op vroegtijdig overlijden met bijna 40%; Een jaar fietsen naar het werk heeft reeds een positieve invloed heeft op de fysieke prestatie bij voorheen niet-getrainde mannen en vrouwen Fietsers verzuimen minder dan niet-fietsers. (Hendriksen en van Gijlswijk, 2010; Departement Mobiliteit en Openbare Werken, 2010)

8 Actieve verplaatsing: fietsen Fietsen is een goedkope manier van transport; (De kosten van het fietsen zijn erg afhankelijk van het soort fiets. Fietsen op een eenvoudige woon-werk fiets (allround fiets) kost circa 175 euro per jaar. Fietsen op een elektrische fiets kost circa 290 euro per jaar. Ter vergelijking: autorijden kost euro per jaar bij een gemiddeld jaarkilometrage.) Elke vier kilometer op de fiets in plaats van met de auto bespaart de uitstoot van een kilo CO2. Dit geldt ook voor de elektrische fiets; Als wordt gefietst in plaats van met de bus (of bromfiets) gereisd, bespaar je elke acht (zestien) kilometer fietsen de uitstoot van een kilo CO2. (Hendriksen en van Gijlswijk, 2010)

9 PASTA De studie schat dat als alle beoordeelde steden een fietsaandeel van 24,7% behaalden, jaarlijks meer dan vroegtijdige sterfgevallen zouden kunnen worden vermeden; Mensen die regelmatig de fiets nemen, wegen gemiddeld vier kilogram minder dan mensen die vooral de auto nemen om zich te verplaatsen. (Mueller et al., 2018)

10 Openbaar vervoer nemen gezonder dan autorijden Bijna dertig procent van de busgebruikers halen 30 minuten beweging per dag door te wandelen of te fietsen naar bushaltes; Treinpendelaars zetten per dag 30% meer stappen tijdens hun traject dan autopendelaars. Treinpendelaars hebben 4 keer meer kans om de beweegnorm van stappen per dag te halen dan autogebruikers. (Besser en Dannenberg 2005; Wener en Evans 2007)

11 Ziektelast door leefstijlfactoren VITO, 2014 (VIGeZ, 2015)

12 Mentaal Welbevinden

13 Mentaal welbevinden Een wandeling van 10 minuten door het bos verbetert het mentaal welbevinden aanzienlijk Zo zorgt groen in de omgeving voor meer sociale interactie minder criminaliteit meer positieve emoties minder stress meer fysieke activiteit minder piekeren (Bratman et al., 2015; van den Berg, 2013)

14 Mentaal welbevinden Een goed onderhouden en doordachte groenere straat zorgt voor Een hoger veiligheidsgevoel Meer sociale interactie Meer eigenaarschap en gemeenschapsgevoel Meer actieve beweging Betere luchtkwaliteit Minder geluidsoverlast (Aiyer, Zimmerman, Morrel-Samuels & Reischl, 2015; Struyven & Verbruggen, 2005; Jones & Yates, 2013)

15 Geluidskwaliteit

16 Geluidshinder Nieuwsblad.be 20/03/2017 Dagelijks >50dB: Hogere bloeddruk Hogere bloeddruk is hoger risico op verschillende harten vaatziekten. meer ervaring stress (

17 Luchtkwaliteit

18 Luchtkwaliteit en mobiliteit Nabij een drukke verkeersader daalt de gemiddelde levensverwachting met 2,5 jaar. Vervuiling door transport is sinds 2000 met de helft gestegen, ondanks de schone motoren. ( VIGeZ 2012 Infosessie Gezond Onderweg)

19 Luchtkwaliteit Blootstelling aan luchtvervuiling op een werkdag (Int Panis en Dons, 2016)

20 Fietsen blijft gezond! Gezondheidswinst fietsen vele malen groter dan gezondheidsrisico s ten gevolge van fietsongevallen en luchtverontreiniging! (Rabl en Nazelle, 2012)

21 Voeding

22 Obesogene buurten 8% meer obesitas voor de kinderen en 7% voor de volwassenen in obesogene buurten (= buurten die ongezond eetgedrag aanmoedigen). 43% minder kans om obees te zijn in gezonde buurten in combinatie met actieve beweging meer overgewicht bij kinderen en jongeren woonachtig in steden (Nl) 70% bewoners achtergestelde buurten woont binnen wandelafstand van 500m van een supermarkt 25% bewoners buiten achtergestelde buurten woont binnen 500m wandelafstand van een supermarkt, 40% woont op meer dan 1000m (Poelman, 2016; Cant en Verhetsel, 2015)

23 Link tussen voeding en beweging Het aandeel kinderen met overgewicht is lager wanneer de (fysieke) omgeving meer ondersteunend is op vlak van gezond eten en lichaamsbeweging. Kinderen in een buurt met hoge lichaamsbeweging en gunstige voedingsomgeving hebben 56% tot 59% minder kans op obesitas dan deze die in een buurt wonen die laag scoort op deze elementen. (Saelens et al., 2012)

24 Roken

25 Rookvrije publieke ruimte Reglementeringen kunnen kwetsbare groepen uitsluiten; Gemeenschap moet regels mee opmaken (niet zomaar bord plaatsen); vroegtijdige dode Belgen per jaar; Kinderen bootsen gedrag ouderen na. (Van Bastelaere, 2018; Wacquant, 2010)

26 Hitte

27 Urban-Heath-Island Warmte neemt toe bij verharding (zowel dichte kernen als verspreiding ) Sterke link met klimaat: waterhergebruik, - infiltratie en overstromingen. (

28 Urban-Heath-Island Hoe meer inwoners, hoe warmer het zal worden; Ter vergelijking: Brugge meer dan , Gent meer dan en Antwerpen meer dan inwoners (Grafiek: Anita Bokwa en Pawel Jezioro )

29 Hitte-eiland Hoe meer verharding, hoe warmer de temperatuur Gemiddeld tot 8 graden warmer in steden ( /2013/integraal%20eindrapport%20hittekaart_gent_eindrapport_-_juni_2013.pdf)

30 2 Economische argumentatie

31 Baten fietsinfrastructuur Uit Nederlands onderzoek bleek dat de investeringen in het verbeteren van de fietsinfrastructuur een hoge kosten-effectiviteit opleveren op lange termijn minder sterftegevallen per jaar door fietsen hogere levensverwachting (+0.5 jaar) door te fietsen In maatschappelijke kosten in euro betekent dit, dat bij een gemiddelde arbeidsproductiviteit van 35 per uur, fietspendelen (fietsen naar het werk) een besparing van 368 per persoon per jaar kan opleveren. Daarnaast zorgt fietsen ook voor een besparing op de kosten voor de gezondheidszorg doordat mensen die fietsen naar het werk een lager risico op harten vaatziekten en kanker hebben. Deze besparing werd berekend op 31,10 per persoon per jaar. (Fishman et al., 2015; Van Ommeren, 2012; Van Zeebroeck en Charles, 2014)

32 Minder ziekteverzuim bij fietsers Regelmatig fietsen naar het werk leidt tot een lager ziekteverzuim van 1.3 dagen per jaar. Voor werkgevers leidt 1% toename van het aantal regelmatige woon-werk fietsers tot een besparing in verzuimkosten van 27 miljoen euro. (Hendriksen en van Gijlswijk, 2010; Van Ommeren, 2012)

33 Economische baten indien groei naar 10% fietsers bij verplaatsingen (onderzoek Wallonië)

34 Studie Brussels hoofdstedelijk gewest Kosten en baten in 2002, 2012, en projectie naar 2020 met ambitieus fietsbeleid met fietsaandeel van 20% van de verplaatsingen en een verbetering van de fietsveiligheid. De totale baten betreffen enkele honderden miljoenen euro s (zie volgende slide). (Van Zeebroeck, Holef en Charles, 2012; Van Zeebroeck & Charles, 2014)

35

36 Terugverdieneffect investeringen Heat-tool: bereken zelf jouw kosten-baten. Onderstaande studie toont een voorbeeld uit New York City: $ investeringen in fietsinfrastructuur bracht ongeveer $ op. Columbia University s Mailman School of Public Health

37 Fietsostrade De Belgische fietssnelwegen betalen zich eenvoudig terug in uitgespaarde kosten voor de gezondheidszorg en de economie. (Buekers, Dons et al., 2015)

38 Handel: uitgaves voetgangers en fietsers Voetgangers in stadscentra geven gemiddeld ruim 1/3 meer uit in lokale handelszaken dan automobilisten; Fietsers en voetgangers geven 13% meer uit dan automobilisten; Langere verblijfstijd in autovrije centra; Fietsers en voetgangers komen vaker buiten ( op straat ) en hebben daardoor meer mogelijkheid om vaker de handelaars financieel te steunen. Een autovrij gebied zorgt voor meer kopers (Weliswaar doen automobilisten grotere aankopen in één keer, omdat ze meer spullen tegelijk kunnen vervoeren, maar fietsers en voetgangers komen vaker terug. Het zijn trouwere en frequentere bezoekers zonder net uitgegeven autogerelateerde kosten waardoor ze uiteindelijk voor een hogere omzet zorgen.) (De Velotariër, 2013; ECF, 2018; Omdenken, 2018)

39 Handel en parkeerplaatsen Handelaars in kernen zijn vaak heel bevreesd voor het verdwijnen van parkeerplaatsen; Fietsende toeristen consumeren meer dan autorijdende toeristen; Handelaars overschatten de rol van de parkeerplaatsen: Handelaars overschatten het aantal klanten dat met de wagen komt. 42% van hun klanten woont binnen een straal van 800 meter van hun winkel, terwijl ze dit aandeel zelf op 12% schatten. Fietsende klanten spenderen meer dan klanten die met de auto komen (vb. mogelijk door kortere parkeertijd voor de wagen). In sommige steden is de omzet van autobestuurders amper 5%. (Callens, 2016; Knack, 2015)

40 Handel en parkeerplaatsen Samengevat: Fietsende klanten shoppen vaker dan autoklanten Fietsende klanten zijn trouwere klanten van lokale kleinhandelaars Fietsers en wandelaars geven (op langere termijn) meer uit Autobestuurders geven eigenlijk minder uit dan handelaars vermoeden Fietsende toeristen consumeren meer dan autorijdende toeristen Als een straat dus zou worden aangepast met minder ruimte voor de wagen, dan zal de toename van het aantal wandelende en fietsende klanten de daling van het aantal klanten die met de wagen komt compenseren.

41 Effect hitte-eiland Door het hitte-eilandeffect in steden kan de lokale economie tot 11% krimpen. (Estrada, Botzen & Tol, 2017)

42 Fijn stof De jaarlijkse ziektekost ten gevolge van fijn is stof is ongeveer 5,22 miljard euro (2012).

43 3 Walkabilityscore

44 IPEN: Beweegvriendelijke wijk Onderzoek in 14 steden walkability : woondichtheid, functiemix, stratenconnectiviteit Meest beweegvriendelijk: bewoners bewegen 90 minuten per week meer dan in minst beweegvriendelijke wijken. (Sallis et al., 2016)

45 Minuten / week Hoge walkability = meer beweging bij volwassenen Hoge walkability Lage walkability + 50 min min. +40 min. +20 min. Stappen voor verplaatsing Fietsen voor verplaatsing Stappen tijdens vrije tijd Matig tot intense activiteit bewegingsmeter (Van Dyck et al., 2010)

46 Hoge walkability = meer stappen bij ouderen 67 min./week 17 min./week (Van Holle et al., 2014)

47 Matig tot intense activiteit bewegingsmeter (min. / dag) Hoge walkability = meer bewegen bij jongeren* + 7,5 min./dag Hoge walkability Lage walkability Lage SES (De Meester et al., 2012) Hoge SES *In buurten met een lage SES

48 Hoge walkability-score = meer stappen, maar minder bewegen tijdens de vrije tijd Hoge walkability: 11 min./dag stappen voor verplaatsing 16 min./dag beweging in vrije tijd Lage walkability 4 min./dag stappen voor verplaatsing 25 min./dag beweging in vrije tijd *Bij kinderen in buurten met een lage SES (D Haese et al., 2014)

49 Matig tot hoog intensief bewegen (min/dag) Speelstraten: meer beweging bij kinderen 59% van de inwoners van een speelstraat gaf aan meer sociaal contact te hebben tijdens de speelstraat min min 24.3 min 26.7 min PRE Voor interventie POST Tijdens interventie 10 5 (D Haese et al., 2015) 0 Controlestraat Speelstraat

50 Stilzitten (min/dag) Speelstraat: minder lang stilzitten bij kinderen min min min 138 min PRE Voor interventie POST Tijdens interventie Controle straat Interventiestraat (D Haese et al., 2015)

51 Gezondheidswinst compacte steden Health impact assesment 6 steden: Melbourne, Boston, Delhi, Sao Paulo, Londen, Kopenhagen Compact: stad van korte afstanden : ander landgebruik en mobiliteit Landgebruik: hoge densiteit, functiemix, nabijheid openbaar vervoer Mobiliteit: modal shift van auto naar openbaar vervoer, wandelen en fietsen (bij dezelfde infrastructuur) Gezondheid: afwezigheid cardio-vasculaire ziekten, diabetes type2, aandoeningen luchtwegen en verkeersongevallen (Stevenson et al., 2016)

52

53 Resultaten onderzoek compacte steden: Gezondheidswinst op diabetes, cardiovasculaire aandoeningen en aandoeningen aan de luchtwegen. Gezondheidswinst: in disability adjusted life years (DALY s) op mensen. Maar: in steden met veel autoverkeer 34 tot 40 in DALY s op mensen. gezondheidsverlies uitgedrukt door meer ongevallen met voetgangers en fietsers (onaangepaste infrastructuur) Sterker inzetten op compacte steden/ kernen, suburbanisering tegengaan! Fiets- en voetgangersinfrastrutuur verbeteren, autogebruik ontmoedigen.

54 Bronnenlijst Aiyer, S.M., Zimmerman, M.A., Morrel-Samuels, S., & Reischl, T.M. (2015). From broken windows to busy streets: A community empowerment perspective. Health Education & Behavior, 42(2), Besser, L. M., & Dannenberg, L. A. (2005). Walking to public transit: steps to help meet physical activity recommendations. American journal of preventive medicine, 29 (4), Bratman, G. N., Hamilton, J. P., Hahn, K. S., Daily, G. C., & Gross, J. J. (2015). Nature experience reduces rumination and subgenual prefrontal cortex activation. PNAS, 112(28), Buekers, J., et al. (2015). Health impact model for modal shift from car use to cycling or walking in Flanders: application to two b icycle highways. Journal of Transport & Health, 2 (4), Callens, W. (2016). Bikenomics: De economische meerwaarde van de fietser. Fietsersbond magazine, 88. D Haese, S., Van Dyck, D., De Bourdeaudhuij, I., Deforche, B., & Cardon, G. (2014). The association between objective walkability, neighborhood socio-economic status, and physical activity in Belgian children. International journal of behavioral nutrition and physical activity, 11 (1), 104. D Haese, S., et al. (2015). Organizing Play Streets during school vacations can increase physical activity and decrease sed entary time in children. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 12 (1), 1. De Meester, F., et al. (2012). Active living neighborhoods: is neighborhood walkability a key element for Belgian adolescents?. BMC public health, 12(1), 7. De Velotariër (2013). In de stad spenderen voetgangers en fietsers meer dan automobilisten. Fietsers zijn goed voor de omzet. Geraadpleegd op vrijdag 17 augustus 2018 via European Cyclists Federation (2018). Cycling facts and figures. Geraadpleegd op vrijdag 17 augustus 2018 via Estrada, F., Botzen, W. J. W., & Tol, R. S. J. (2017). A global economic assessment of city policies to reduce climate change impacts. Nature Climate Change, 7 (6), Hendriksen, I., & van Gijlswijk, R. (2010). Fietsen is groen, gezond en voordelig. Leiden: TNO.

55 Bronnenlijst Int Panis, L. (2016). Fietsers wegen gemiddeld 4 kilogram minder dan automobilisten. Opgehaald op 14 augustus 2018 via Jones, R., & Yates, G. (2013). The built environment and health: an evidence review. Glasgow: Glasgow Centre for Population Healt. Knack (2015). Zelfs de middenstand vraagt om parkeerplaatsen te schrappen. 26 (45), Fishman, E., et al. (2015). Dutch cycling: quantifying the health and related economic benefits. American journal of public health 105 (8), Leinberger, C., & Alfonzo, M. (2012). Walk this way: The economic promise of walkable places in metropolitan Washington. Washington DC: The Brookings Institution. Mueller, N., Rojas-Rueda, D., Salmon, M., Martinez, D., Ambros, A., Brand, C., de Nazelle, A., Dons, E., Gaupp-Berghausen, M., Gerike, R., Götschi, T., Lacorossi, F., Int Panis, L., Kahlmeier, S., Raser, E., Nieuwenhuijsen, M. (2018). Preventive Medicine, January 2018, doi.org/ /j.ypmed Omdenken (2018). Big spenders op de fiets. Geraadpleegd op vrijdag 17 augustus 2018 via Rabl, A., & De Nazelle, A. (2012). Benefits of shift from car to active transport. Transport policy, 19 (1), Rissel, C., Curac, N., Greenaway, M., & Bauman, A. (2012). Physical activity associated with public transport use a review and modelling of potential benefits. International journal of environmental research and public health, 9 (7), Saelens, B. E., et al. (2012). Obesogenic neighborhood environments, child and parent obesity: the Neighborhood Impact on Kids study. American journal of preventive medicine, 42 (5), Sallis, J. F., et al. (2016). Physical activity in relation to urban environments in 14 cities worldwide: a cross-sectional study. The Lancet, 387 (10034), Stevenson, M., et al. (2016). Land use, transport, and population health: estimating the health benefits of compact cities. The Lancet. Van Bastelaere, L. (2018). Zes gemeenten maken speeltuinen en sportterreinen rookvrij: kinderen mogen geen sigaret meer zien. Geraadpleegd op vrijdag 17 augustus 2018 via Van Cauwenberg, J., et al. (2012). Physical environmental factors related to walking and cycling in older adults: the Belgian aging studies. BMC public health, 12 (1), 142.

56 Bronnenlijst van den Berg, A. (2013). Waarom wij natuur nodig hebben: Factsheet Natuur & Gezondheid. Opgehaald op 14 augustus 2018 via: Van Dyck, D., et al. (2010). "Physical activity as a mediator of the associations between neighborhood walkability and adiposity in B elgian adults." Health & Place, 16 (5): Van Holle, V., et al. (2014). Relationship between neighborhood walkability and older adults physical activity: results from the Belgian Environmental Physical Activity Study in Seniors (BEPAS Seniors). International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 11 (1), 110. Van Ommeren, K. (2012). Maatschappelijke kosten en baten van de fiets. Quick Scan, Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ne derland. Opgehaald op 14 augustus 2018 via Van Wiele, S. (2016). Fiets in spits kwartier sneller dan auto. Opgehaald op 14 augustus 2018 via Van Zeebroeck B & Charles J. (2014). Impact en potentieel van fietsgebruik voor de economie en de werkgelegenheid in het Brussels Gewest. Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, opgehaald op 14 augustus 2018 via Van Zeebroeck, B., Holef, E., & Charles, J. (2012). Economic Evaluation of cycling in Wallonia. Study for the regional public service of Wallonia. Département de la stratégie de la mobilité direction des impacts économiques et environnementaux. Vertaald extract uit presentatie op colloquium «wallonie cyclable » Vlaamse Milieumaatschappij (2015). MIRA Klimaatrapport 2015: over waargenomen en toekomstige klimaatveranderingen. Geraadpleegd op 24 augustus 2018 via Wacquant, L. (2010). Crafting the neoliberal state: workfare, prisonfare, and social insecurity 1. Sociological Forum, 25 (2), Wen, L. M., & Rissel, C. (2008). Inverse associations between cycling to work, public transport, and overweight and obesity: findings from a population based study in Australia. Preventive medicine, 46 (1), Wener, R. E., & Evans, G. W. (2007). A morning stroll: levels of physical activity in car and mass transit commuting. Environment and Behavior, 39 (1), Stuyven, K., & Verbruggen, H. (2005). Kindvriendelijke Publieke Ruimte. Leuven: Mobiel 21. Zorgwijzer (2018). Een wagen rijdt gemiddeld 56 minuten per dag. Zorgwijzer 10 (76), 10.

57 Gezonde Publieke Ruimte 02/ gezondleven.be