Health Impact Assessment als instrument voor integraal gezondheidsbeleid in Rotterdam

Transcriptie

1 Health Impact Assessment als instrument voor integraal gezondheidsbeleid in Rotterdam Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam

2 Centre for Effective Public Health In the larger Rotterdam area Terugdringen van gezondheidsachterstanden in Rotterdam en in de regio, i.h.b. achterstanden die het gevolg zijn van grote stadsproblematiek, c.q. lage SES. Dit wordt nagestreefd door een coherent onderzoeks- en onderwijsprogramma en een innovatieve communicatiestructuur, die praktijk, beleid, bestuur en onderzoek met elkaar in verbinding brengt.

3 Maatregelen om volksgezondheid te verbeteren Grote diversiteit aan maatregelen met lange termijn effecten we doen geen experiment om alle effecten van een bepaalde maatregel aan te tonen Voorbeeld: Plannnig van een nieuwe lijn openbaar vervoer (Randstad light-rail) - zal regionale luchtverontreiniging afnemen? - hoe wordt verkeersveiligheid beïnvloed? - wat zijn gevolgen voor de lokale economie?

4 Maatregelen om volksgezondheid te verbeteren Determinanten van gezondheid worden door andere sectoren beïnvloed volksgezondheid is verweven met allerlei andere sectoren, zoals onderwijs, werkgelegenheid, en maatschappelijk werk (Health in All Policies) Voorbeeld: Aanpak vroegtijdige schoolverlaters - verbetert de ervaren gezondheid (mn psychische problemen)? - verminderen de ongezonde gedragingen? - verbeteren de leerprestaties? - verbetert de veiligheid in de wijk?

5 Instrument voor integraal gezondheidsbeleid Health Impact Assessment (gezondheidseffect-screening) Health: Gezondheidsmaten * ervaren gezondheid t/m sterfte Impact: Invloed op de volksgezondheid * % bewoners met klachten t/m levensverwachting Assessment: Systematische evaluatie * kwalitatief tot kwantitatief

6 Instrument voor integraal gezondheidsbeleid Health Impact Assessment (gezondheidseffect-screening) Combinatie van methodes, procedures en instrumenten, waarmee een beleidsvoorstel, programma of project systematisch kan worden beoordeeld op verwachte effecten op de gezondheid van een bepaalde populatie, en de verdeling van die effecten binnen de populatie

7 Kenmerken van een HIA Wat is een HIA wel? - breed gezondheidsmodel - evidence-based = wetenschappelijk onderbouwd - focus op determinanten van gezondheid - focus op beleid met directe of indirecte gevolgen voor volksgezondheid - focus op samenleving (alle stakeholders) - doel: informatie voor besluitvormers Wat is een HIA niet? - een beleidsnotitie - pleitbezorging cq legitimatie van bepaalde activiteiten - een diagnose - systeem om beslissingen te nemen

8 Kenmerken van een HIA

9 Kenmerken van een HIA Stappen in een HIA: - screening: is beleid, programma of project relevant voor volksgezondheid? - scoping: welke aspecten moeten we nader onderzoeken?

10 Kenmerken van een HIA Stappen in een HIA: - effect analysis: beleidsanalyse, gezondheidsprofiel gegevens verzamelen (literatuur, COS, CBS, etc) methode, bv Modellering Gezond in de Stad - reporting: algemene HIA (rapid appraisal) uitvoerige HIA (grondige analyse) volwaardige HIA (volledig doorrekenen van gezondheidseffecten) - monitoring and evaluation: effecten en de verdeling daarvan in de bevolking (kwetsbare groepen)

11 Internationale voorbeelden HIA Vervoersaanpak Olympische Spelen London beleid is gericht op gebruik van openbaar vervoer en het bevorderen van fietsen en wandelen

12 Internationale voorbeelden HIA Vervoersaanpak Olympische Spelen London 2012 [McCarthy et al. Eur J Public Health 2010;20:619-24] Analyse: * Policy documents: - modal shift in travel : van autoverkeer naar openbaar vervoer meer lopen en fietsen naar bestemming - situatie na 2012: her-ontwikkeling van faciliteiten openbaar vervoer duurzaamheid van gedrag

13 Internationale voorbeelden HIA Vervoersaanpak Olympische Spelen London 2012 [McCarthy et al. Eur J Public Health 2010;20:619-24] Analyse: * Determinanten: van autoverkeer naar openbaar vervoer (>90 % bezoekers) lopen en fietsen naar bestemming (resp 5% en 2%) 10% meer autoverkeer (oa officials en sporters) * Gezondheidseffecten - tijdens Spelen minder dagen met overschrijding van NOx en PM10 - tijdens Spelen minder verkeersongevallen - meer bewegen door bezoekers

14 Internationale voorbeelden HIA Vervoersaanpak Olympische Spelen London 2012 [McCarthy et al. Eur J Public Health 2010;20:619-24] Analyse: * Situatie na 2012: her-ontwikkeling van faciliteiten, voor parken en sportvoorzieningen beter openbaar vervoer zal autonome groei verkeer nauwelijks verminderen * Gezondheidseffecten - meer mogelijkheden voor bewegen (duurzaamheid?) - luchtverontreiniging en geluidsoverlast blijven boven EU-richtlijnen

15 Internationale voorbeelden HIA Consequenties van stringente aanpak roken voor wiegedood [Boldo et al Public Health Reports 2010;125:478-87]

16 Internationale voorbeelden HIA Consequenties van stringente aanpak roken [Boldo et al Public Health Reports 2010;125:478-87]

17 Internationale voorbeelden HIA Consequenties van stringente aanpak roken [Boldo et al Public Health Reports 2010;125:478-87]

18 Internationale voorbeelden HIA Verminderen zout in etenswaren Los Angeles [Gase et al. Am J Public Health 2011;101:1501-7] Probleem: * Dagelijks inname van zout: 3,4 gram per persoon (richtlijn 2,3g algemene bevolking) Maatregel: * Alle organisaties die van lokale overheid financiele ondersteuning ontvangen moeten zout-arme voedingswaren aanbieden

19 Internationale voorbeelden HIA Verminderen zout in etenswaren Los Angeles [Gase et al. Am J Public Health 2011;101:1501-7]

20 Internationale voorbeelden HIA Verminderen zout in etenswaren Los Angeles [Gase et al. Am J Public Health 2011;101:1501-7] Gezondheidseffect: 388 personen met ongecontroleerde hoge bloeddruk vermeden potentiële besparing: USD

21 Lokale voorbeelden HIA Aanpak luchtverontreiniging in Rotterdam [Keuken et al. Atmos Environ 2011;45: ]

22 Lokale voorbeelden HIA Aanpak luchtverontreiniging in Rotterdam [Keuken et al. Atmos Environ 2011;45: ]

23 Lokale voorbeelden HIA Aanpak luchtverontreiniging in Rotterdam [Keuken et al. Atmos Environ 2011;45: ]

24 Lokale voorbeelden HIA Aanpak luchtverontreiniging in Rotterdam [Keuken et al. Atmos Environ 2011;45: ] Analyse: * determinant: Fijnstof - PM10 gedaald van 43 µg/m 3 in 1985 naar 25 µg/m 3 in 2008 * Gezondheidseffect in Rotterdamse bevolking: Gewonnen levensjaren: gemiddeld 12 maanden per persoon!

25 Lokale voorbeelden HIA Modelleringstudie Gezond in de Stad [Burdorf et al. Erasmus MC, 2008]

26 Reductie volgens scenario s 1. Een gezonde jeugd heeft de toekomst aanpak van overgewicht, lichamelijke inactiviteit, fruit&groente, roken, alcohol, fijnstof 2. Gezonde volwassenen geven het voorbeeld aanpak van overgewicht, lichamelijke inactiviteit, fruit&groente, roken, alcohol, fijnstof 3. Een gezonde buitenlucht in Rotterdam aanpak fijnstof via ventilatie, milieuzone, schone bussen, snelheidsreductie, fietsen 4. Rotterdam beweegt aanpak van overgewicht, lichamelijke inactiviteit, fietsen 5. Landelijke uitvoering centraal accijns roken, snelheidsreductie, roetfilters auto s, bussen, vrachtwagens 6. Gezondheidsbeleid via de 1ste lijn gezondheidszorg aanpak van overgewicht, lichamelijke inactiviteit, fruit&groente, roken, alcohol

27 Reductie volgens scenario s 1 = jeugd 80 2 = volwassenen 70 3 = buitenlucht 4 = R dam beweegt 5 = Nationaal 6 = huisarts / 1ste lijn reductie verschillen (%) realistisch LV idealistisch LV realistisch GLV idealistisch GLV 10 Vrouwen scenario

28 Aanbevelingen HIA is een interessante aanpak om: * achteraf de invloed van beleid op volksgezondheid te evalueren * om vooraf in te schatten wat de mogelijke effecten van beleid op volksgezondheid zijn HIA methodiek vraagt om: * deskundigheid en wetenschappelijke onderbouwing * inzicht in determinanten van volksgezondheid * inzicht in verbanden tussen determinanten en gezondheid