onderzoeksdossier CAW in beeld cijfers 2008

Transcriptie

1 onderzoeksdossier CAW in beeld cijfers 2008

2

3 CAW in beeld cijfers 2008

4 Inhoudstafel Deel 1 - Aanbod van het algemeen welzijnswerk 1 Het CAW-landschap Steekkaart CAW Regels subsidies programma 6 3 De middelen van het CAW Het algemeen welzijnswerk De Centra Algemeen Welzijnswerk Regionale verdeling middelen Het personeel van het CAW Aantal VTE s per CAWV De vrijwilligers van het CAW...16 Deel 2 De cliënten van het CAW 0. De clienten van het CAW Begrippenkader Tellus Onthaalde cliënten en cliënten in begeleiding Begeleidingsregistratie op basis van typemodules De eenheid van registratie Wijzigingen in de registratie 2008 ten opzichte van vorige jaren Aantal cliënten in Evolutie van het aantal cliënten Aantal cliënten op onthaal Aantal cliënten in begeleiding Het profiel van de cliënten Geslacht Leeftijd Gezinssituatie en burgerlijke staat Scholingsgraad Inkomensbron en tewerkstellingsgraad

5 Inhoudstafel Kenmerken hulpverlening Problematiek van het cliënteel De geboden hulpverlening Duur van de begeleidingen Focus op chathulpverlening Wat is onlinehulpverlening via chat? Leeftijd Geslacht Type aanmeldingsvraag Geboden hulp Aantal contacten Probleemgebieden Verdeling over CAW s Bibliografie 59 COLOFON Dit onderzoeksdossier kwam tot stand met de medewerking van de CAW s. Auteurs: Koen Mendonck, Jeroen Delbeke, Anita Cautaers en Gerard Van Menxel. Foto: purebudget.com Eerste druk Ontwerp: CRM Factory, Leuven Opmaak: Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Volgnummer: OD 2009/02 Depotnummer: D/2009/11734/ Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Gehele of gedeeltelijke overneming of reproductie van de inhoud van de uitgave, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteursrechthebbende is verboden. 3

6 Deel 1 Aanbod van het algemeen welzijnswerk 4

7 1. Het CAW-landschap 1.1. Steekkaart CAW De 27 centra voor algemeen welzijnswerk (CAW s) bieden een antwoord op een veelheid aan vragen inzake persoonlijke en relationele problemen, sociale uitsluiting en problemen als dader of slachtoffer. De hulp- en dienstverlening kan gaan van informatie en advies naar partiële of integrale (op één of alle levensdomeinen) begeleiding, al dan niet gekoppeld aan een residentiële opvang. Het CAW biedt directe hulp, opvang en psychosociale begeleiding op maat van de hulpvrager. Het hulpaanbod van de CAW s is zeer gedifferentieerd en omvat onder andere ambulante hulpverlening, crisishulp, residentiële hulpverlening, forensisch welzijnswerk en straathoekwerk. Om maatwerk te bieden, beschikt het CAW over interdisciplinaire teams van beroepskrachten met een bagage uit diverse disciplines. Het CAW biedt professionele hulp, maar realiseert dit in een nauwe samenwerkingsrelatie tussen beroepskrachten en vrijwilligers. Vrijwilligers bieden zowel kwalitatief als kwantitatief (ca ) een wezenlijke bijdrage aan de hulpverlening. Tabel 1 Steekkaart CAW s, 2008 Centra voor Algemeen Welzijnswerk 27 CAW s 20 werkingsgebieden of CAW-regio s 14 regio s hebben één CAW, 5 regio s beschikken over twee CAW s, 1 regio heeft drie CAW s ,40 subsidiëring CAW s 1.166,45 VTE personeel erkend volgens erkenningsbesluiten van de CAW s ( ) 1.216,91 VTE personeel betaald met subsidies van de Vlaamse overheid (AWW-middelen) (boordtabellen 2008) 404,24 VTE personeel gefinancierd met andere middelen (boordtabellen 2008) (andere middelen: fonds sociale maribel, provinciale en gemeentelijke subsidies of OCMW) ,86 vrijwilligersuren t.o.v ,51 professionele uren (boordtabellen 2008) In Vlaanderen wordt per inwoners gemiddeld 1,45 voltijds personeelslid gesubsidieerd ( ) Het aantal VTE per inwoners varieert sterk naargelang de werkgebieden van de CAW s: van 2,30 VTE tot 0,59 VTE (gegevens ) De begeleiding omvat 45 typemodules. Typemodules zijn type begeleidingen of type dossiers, die als samenhangend zelfstandig pakket van hulpverlening aangeboden worden of gecombineerd met andere typemodules cliënten op onthaal; cliënten in begeleiding (Tellus 2008) Bron: Steunpunt Algemeen Welzijnswerk vzw,

8 2. Regels subsidies programma Om tegemoet te komen aan de opmerking van het Rekenhof inzake het ontbreken van de decretaal voorziene programmatie werd in 2008 in opdracht van de Vlaamse overheid een onderzoek uitgevoerd door LUCAS (KULeuven). Het onderzoeksrapport Ontwikkelen van indicatoren en een programmatie voor het algemeen welzijnswerk (De Groof, Daems, Hermans, 2008) geeft een eerste aanzet voor een programmatie. De onderzoeksopdracht was het ontwikkelen van een programmatiemodel voor het algemeen welzijnswerk. Over een effectieve programmatie en hoeveel middelen of hoeveel algemeen welzijnswerk er nodig zijn, werden geen uitspraken gedaan. Het programmatiemodel laat toe om een optimale spreiding van het huidige hulpaanbod te realiseren en om tekorten te signaleren. Het heeft eveneens tot doel om de toekomstige uitbreidingsmiddelen voor het algemeen welzijnswerk op een objectieve manier te spreiden over de verschillende regio s. De federatie van centra algemeen welzijnswerk (FCAW) stelde dat het ontwikkelde programmatie-instrument het voordeel heeft dat onmiddellijk zichtbaar wordt dat het huidige aanbod onvoldoende is om het aanbod van algemeen welzijnswerk optimaal te spreiden. Een herverdelen van de middelen over de regio s is geen optie voor de FCAW. De programmatie uitvoeren, vereist bijkomende middelen om tegemoet te komen aan de maatschappelijke noden en behoeften waarop het algemeen welzijnswerk een antwoord formuleert. De CAW s hopen dat het rapport in die zin geïnterpreteerd wordt en dat er snel werk zal gemaakt worden van de inzet van middelen om een start te geven aan de uitvoering van de programmatie. Een tweede opmerking van het Rekenhof betrof het ontbreken van objectieve parameters voor de bepaling van de hoogte van de subsidie-enveloppes van de centra. Die enveloppes zijn nog steeds gebaseerd op historische realiteiten. De sector werkte een voorstel en een stappenplan uit om geleidelijk te komen tot een zelfde forfaitair bedrag per VTE voor alle CAW s en dit rekening houdend met de budgettaire mogelijkheden van de overheid. De onderhandelingen tussen de federatie en de overheid leidden tot een stap in de richting van een gelijke subsidiëring. De gelijkschakeling is echter nog geen feit en in het kader van de uitvoering van het nieuwe decreet zal nog een antwoord moeten gevonden worden op de vraag naar objectieve parameters. De adviezen van de gemengde commissie kerntaken en programmatie van het algemeen welzijnswerk werden gebruikt om een basis te leggen voor een nieuw decreet, dat in het voorjaar 2009 door het Vlaams parlement werd goedgekeurd. De voorbereidingen van het ontwerpdecreet en de memorie van toelichting maakten dat de sector, de Administratie en het kabinet in 2008 grondig over de rol van de sector hebben gediscussieerd. Er is eensgezindheid over het uitgangspunt dat aan alle burgers in elke regio een gelijkwaardig eerstelijnshulpaanbod aangeboden wordt en dit op basis van objectieve indicatoren die de socio-economische en maatschappelijke situatie van de bevolking in beeld brengen. De implementatie van een programmatie impliceert een groeiperspectief: de Vlaamse overheid zal op basis van een programmatie duidelijk moeten aangeven hoeveel algemeen welzijnswerk zij bereid is in elke regio te voorzien. Dit is een politieke beslissing. 6

9 3. De middelen van het CAW 3.1. Het algemeen welzijnswerk In uitvoering van het decreet algemeen welzijnswerk van 1997 worden de Centra Algemeen Welzijnswerk gefinancierd via een globale enveloppe voor het algemeen welzijnswerk. Het algemeen welzijnswerk bestaat uit de CAW s (CAW), de ingebouwde CAW s van de ziekenfondsen (icaw) en de Centra Tele-Onthaal. De subsidieenveloppe van het totale algemeen welzijnswerk (CAW, icaw en Tele-Onthaal) is geëvolueerd van in 1999 naar euro in 2006, euro in 2007 (zonder strategisch plan). In 2008 bedroeg het totale subsidiebedrag euro (CAW en Tele-onthaal) zonder de ingebouwde CAW s. Vanaf zullen de ingebouwde centra van de ziekenfondsen geen deel meer uitmaken van het decreet en het budget van het algemeen welzijnswerk. Deze centra worden overgeheveld naar het woonzorgdecreet (Agentschap Zorg en Gezondheid) De Centra Algemeen Welzijnswerk De actuele enveloppe van de CAW s is samengesteld uit een historisch gedeelte, nl. de samenvoeging van de subsidies van de werkingen die in de fusie betrokken waren op basis van het jaar 1995 en een gedeelte uitbreidingen, nl. de bijkomende subsidies die vanaf 1998 worden uitgedrukt in een vast forfaitair bedrag per VTE. Op 1/01/2008 was dit ,01 euro/vte. De anciënniteitsevolutie wordt sedert 1998 enkel op basis van het sectorgemiddelde in de enveloppe doorgerekend. De voorbije 2 jaar was er geen anciënniteitstoename waardoor er geen aanpassing gebeurde aan de subsidie-enveloppe. In de periode werden een aantal normaliseringen doorgevoerd of historisch gegroeide tekorten weggewerkt. Daardoor evolueerde de enveloppe van het autonoom algemeen welzijnswerk van euro in 1999 naar euro in 2006 (zonder de middelen voor het Strategisch plan voor hulp- en dienstverlening aan gedetineerden) en tot euro in Vanaf 1 juni 2007 werden de middelen voor het strategisch plan mee in de subsidie-enveloppe opgenomen. In 2008 bedroeg de subsidieenveloppe euro. Tabel 2 geeft een overzicht van de jaarlijkse begrotingstoename voor het autonoom algemeen welzijnswerk. Sinds 1997 is de enveloppe verhoogd ingevolge allerhande regulariseringen, toepassing van sociale akkoorden en regularisering van bijzondere tewerkstellingsstatuten (IBF en DAC) maar ook als gevolg van financiering van nieuwe initiatieven voor bijzondere noden en doelgroepen. Een aanzienlijk deel van de toename van de middelen van de voorbije jaren is gekoppeld aan bijkomende opdrachten inzake het forensisch welzijnswerk maar ook voor specifieke zorgfuncties ten aanzien van thuislozen. Tabel 2 Evolutie van de enveloppe voor het autonoom algemeen welzijnswerk, Jaar Maatregel Aard Bedrag 1995 Wegwerken tekorten , Opvulling blinde vlekken , Wegwerken tekorten , Justitieel welzijnswerk en slachtofferhulp , JWW en slachtofferhulp, thuislozenzorg , Achtergestelde regio s ,12 7

10 Middelen Brussel: overname VGC-middelen , Regularisering projectsubsidies , Hulpverlening seksuele delinquenten , Administratieve krachten (VESOC) , Aanpassing subsidie werkdrukverlichters , Regularisering projectsubsidies , Gelijkschakeling barema s , Crisishulpverlening aan minderjarigen , Opvang vrouwen en kinderen , Laagdrempelige jeugdhulpverlening , Justitieel welzijnswerk , Slachtofferhulp , Onderbezette regio s , Managementsondersteuning , Uitvoering VIA arbeidsduurvermindering (ADV) residentiële settings en managementsondersteuning , Regularisatie IBF-personeel , Regularisatie DAC-personeel , Zorgwonen thuislozen , Uitvoering VIA, arbeidsduurvermindering, conventioneel verlof, managementsondersteuning en vorming , Regularisatie DAC-personeel , Begeleid wonen thuislozen , Begeleid wonen thuislozen (VIA-middelen) , Ervaringsdeskundigen , Regularisatie project DAC , VIA - ADV residentiële settings en managementsondersteuning ,35 8

11 Middelen Inbedding specifieke werking in CAW , VIA - ADV residentiële settings en managementsondersteuning , DAC , Slachtofferhulp , Neutrale bezoekruimten , VIA maatregel conventioneel verlof , VIA - EJP - management - werkdrukvermindering , DAC , IFG , Neutrale bezoekruimten , Strategisch Plan gedetineerden Hasselt , Onderbezette regio s , VIA - EJP management - werkdrukvermindering , Vermindering crz , Uitbreiding ouderenmisbehandeling , Uitbreidingen ifv strategisch plan Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden , Uitbreidingen crisisjeugdhulpverlening , Uitbreidingen begeleid wonen , VIA - EJP - management - werkdrukvermindering , Wijziging erkenning CAW Archipel ifv thuislozenwerking , Uitbreiding basiswerking CAW , Uitbreiding ifv strategisch plan Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden Uitbreiding ifv strategisch plan Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in Gent , , Uitbreiding netwerken crisisjeugdhulp ,70 9

12 Middelen Uitbreiding ifv integratie BGMK (DAC-regularisering) in CAW Artevelde , DAC-regularisering in CAW Archipel ,01 Bron: Vlaamse Overheid, Departement WVG, Afdeling welzijn en samenleving, Team algemeen en forensisch welzijnswerk (2008) en CAW-Witboek 2004 (Serrien, 2004). Bewerking: Steunpunt Algemeen Welzijnswerk. Legende aard van de verhogingen: 1 Wegwerken van tekorten en anomalieën 2 Overheveling andere kredieten inclusief niet-gereglementeerde toelagen 3 Toepassing sociale akkoorden 4 Regularisaties tewerkstellingsstatuten 5 Nieuwe initiatieven - 6 Achtergestelde en Blinde vlekken 7 Ondersteuning Management en administratie 8 overheveling naar andere sector 9 overheveling strategisch planmiddelen naar reguliere enveloppe De begrotingstoename in 2008 voor de sector is grotendeels toe te schrijven aan de uitbreiding van het strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden naar alle gevangenissen en het regulier maken van middelen voor crisisjeugdhulp in het kader van de Integrale Jeugdhulp. Deze uitbreidingen zijn opdrachten die aan bepaalde CAW s werden toegewezen. Om een begin te maken van een meer evenwichtige spreiding van het aanbod werd in euro voorzien voor 5 VTE die ingezet werden in de regio s met het laagste aantal VTE/ inwoners. Om de ongelijkheid in financiering tussen de centra weg te werken werden in 2008 nog geen concrete initiatieven genomen. Verder heeft de Vlaamse overheid in opvolging van de Staten-Generaal voor een betere opvang en begeleiding van verkeersslachtoffers in 2008 een budget voorzien van euro voor de diensten slachtofferhulp en meer bepaald voor de uitbouw van hulp- en dienstverlening aan verkeersslachtoffers. Tegelijk creëerde de Vlaamse overheid in 2008 een budget van euro voor de uitbouw van de vrijwilligerswerking in het kader van slachtofferhulp. Dit budget van euro dient om de kosten voor rekrutering, vorming, verplaatsing, verzekering, waardering, te betalen die de vrijwilligerswerking met zich meebrengt. Concreet betekent dit dat per gepresteerd vrijwilligersuur een richtbedrag van 2,5 euro wordt voorzien. Deze middelen voor verkeersslachtoffers en vrijwilligerswerking zijn echter ingeschreven op een afzonderlijk begrotingsartikel en maken geen deel uit van het regulier budget van het algemeen welzijnswerk Regionale verdeling middelen Zolang een programmatie niet volledig geïmplementeerd is, blijft de ongelijke spreiding van het aanbod bestaan. Het overzicht van het aantal gesubsidieerde personeelsleden voor de algemene opdrachten in verhouding tot de bevolking van iedere CAW-regio (tabel 3) varieert van 0,59 per inwoners (Halle-Overijse) tot 2,30 per inwoners (Kortrijk-Menen). De algemene opdrachten omvatten alle opdrachten die in het decreet en de erkenningsbesluiten van de CAW s vermeld staan, met uitzondering van de opdrachten in het kader van slachtofferhulp, de bezoekruimte, hulpverlening aan seksuele delinquenten en justitieel welzijnswerk, die bovendien een andere regio-indeling volgen (gerechtelijk arrondissement, provincie). Gemiddeld investeert de Vlaamse Overheid voor deze algemene opdrachten 8 per inwoner zowel in Vlaanderen als in het Brussels hoofdstedelijk gewest. Het aantal euro s per inwoner varieert van 2,95 (regio Halle-Overijse) tot 12,45 (regio Kortrijk-Menen). De standaardafwijking tussen de regio met de laagste middelen per inwoner en deze die de hoogste blijft nagenoeg stabiel. Dit wijst er op dat de ongelijke spreiding blijft bestaan. 10

13 Middelen 03 Tabel 3 Investering van de Vlaamse overheid per inwoner en per regio en VTE per inwoners en per regio op Totaal erkende vte op 31/12/2008 Bevolking op voor 1/01/2008 per algemene VTE/ Regio (NIS) inwoner opdrachten inwoners Brussel ,85 67,75 1,94 Lennik-Dilbeek-Ninove ,26 28,50 1,04 Halle-Overijse ,95 9,00 0,59 Vilvoorde ,16 13,00 0,60 Leuven ,48 61,75 2,16 Aarschot-Diest-Tienen ,36 22,25 1,11 Antwerpen ,21 171,75 1,83 Turnhout-Mol-Geel-Herentals ,76 52,50 1,26 Mechelen ,38 39,50 1,10 Limburg ,71 100,88 1,22 Kortrijk-Menen ,45 64,00 2,30 Brugge ,39 68,50 2,21 Oostende ,89 27,75 2,04 Roeselare-Tielt-Izegem ,36 22,75 0,98 Ieper-Veurne-Diksmuide ,40 15,75 0,81 Gent-Eeklo ,20 99,75 1,67 Aalst ,22 25,50 1,53 Waasland ,43 34,25 1,47 Dendermonde ,07 18,00 0,95 Geraardsbergen-Ronse- Oudenaarde ,41 19,75 1,32 Totaal Vlaanderen + Brussel ,16 962,88 1,48 Totaal Vlaams Gewest ,00 895,13 1,45 Bron: Boordtabellen 2008 Centra Algemeen Welzijnswerk. Verwerking Anita Cautaers, FCAW,

14 Middelen 03 Naast de algemene opdrachten voorziet de Vlaamse overheid nog middelen voor slachtofferhulp, justitieel welzijnswerk en voor de begeleiding bij het onderbroken of conflictueuze ouder-kind-contact: de bezoekruimte. Deze middelen worden aan bepaalde centra toegekend op basis van de gerechtelijke arrondissementen. Verder erkent de Vlaamse overheid voor de hulpverlening aan seksuele delinquenten per provincie. In elke provincie is aan één centrum 2 VTE toegewezen, voor de provincie Vlaams Brabant en het Brussels hoofdstedelijk gewest is dit 2,5 VTE. Verder zijn er nog 2 VTE erkend die instaan voor het meldpunt ouderenmisbehandeling (CAW Zuid-Oost Vlaanderen). Tabel 4 Erkenning van aantal VTE door de Vlaamse overheid voor specifieke opdrachten per gerechtelijk arrondissement op Aantal erkende Aantal erkende VTE voor Aantal erkende VTE voor Gerechtelijk arrondissement slachtofferhulp VTE voor JWW bezoekruimte Brussel 5,00 4,00 3,50 Antwerpen 6,00 12,00 4,30 Turnhout 4,00 26,00 2,50 Mechelen 4,00 2,00 2,50 Leuven 3,50 10,00 2,50 Hasselt en Tongeren 5,50 9,85 4,90 Brugge 5,00 17,00 2,50 Kortrijk 4,50 1,00 2,50 Ieper en Veurne 3,00 1,50 3,50 Gent 5,50 8,00 3,50 Dendermonde 5,50 4,00 3,50 Oudenaarde 3,00 3,00 2,50 Totaal 55,00 98,00 38,00 Het aantal VTE dat per inwoners wordt ingezet voor de algemene opdrachten, blijft ten opzichte van vorig jaar nagenoeg hetzelfde. Het aantal euro dat per inwoner door de Vlaamse overheid wordt uitgegeven stijgt lichtjes van 7,88 euro naar 8,15 euro. Inzake de specifieke opdrachten heeft de Vlaamse overheid in 2008 extra geïnvesteerd voor de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden en de crisisjeugdhulpverlening. 12

15 Middelen 03 Tabel 5 vergelijking investering van de Vlaamse overheid per inwoner en VTE per inwoners tussen 2007 en Totaal Vlaanderen + Brussel Bevolking inwoners inwoners per inwoner 7,88 euro 8,15 euro Erkende VTE op 31/ VTE voor algemene opdrachten 962,88 VTE voor algemene opdrachten VTE/ inwoners 1,48 VTE/ inwoners 1,48 VTE/ inwoners Totaal Vlaams gewest Bevolking inwoners inwoners per inwoner 7,71 euro 8,00 euro Erkende VTE op 31/ VTE voor algemene opdrachten 895,13 VTE voor algemene opdrachten VTE/ inwoners 1,45 VTE/ inwoners 1,45 VTE/ inwoners 13

16 4. Het personeel van het CAW 4.1. Aantal VTE s per CAW Tabel 6 geeft een overzicht van het aantal personeelsleden (VTE) in Het totaal aantal VTE volgens het erkenningsbesluit bedraagt eind ,45 VTE (kolom 2). Dat zijn 28,50 VTE meer dan vorig jaar. Voor de algemene opdrachten zijn binnen de erkenningsbesluiten van de CAW s 962,88 VTE erkend. Kolommen 4 en 5 zijn gebaseerd op de boordtabellen 2008 en bevatten het reëel aantal VTE dat met de enveloppe AWW betaald werd (1.216,91 VTE) en het totale aantal VTE dat binnen het CAW in 2008 tewerkgesteld werd (1.621,15 VTE) betaald met zowel de subsidie-enveloppe als met andere middelen. Van de 1.621,15 VTE die er binnen de CAW s tewerkgesteld worden, worden er dus 404,24 VTE (25 %) betaald met niet-reguliere subsidiemiddelen. Dit is één procent meer dan vorig jaar. Tabel 6 Aantal VTE per CAW volgens erkenningsbesluit , VTE betaald met AWW-middelen en met andere middelen Totaal Totaal VTE erkende tewerkgesteld VTE voor de in CAW Totaal algemene VTE s betaald en betaald erkende opdrachten met AWW- met alle VTE op op middelen middelen CAW 31/12/ /12/ Archipel 54,25 42,75 51,99 72,79 Mozaïek 25,00 25,00 28,00 46,54 Delta 32,00 28,50 31,50 34,84 Zenne en Zoniën 9,00 9,00 9,01 19,20 Regio Vilvoorde 13,00 13,00 12,55 15,20 Regio Leuven 77,75 61,75 74,33 86,34 Hageland 22,25 22,25 23,72 30,57 Metropool 89,00 77,00 97,00 190,71 De Mare 40,00 34,00 41,76 52,55 De Terp 65,05 60,75 70,17 88,54 De Kempen 87,00 52,50 91,31 106,64 Het Welzijnshuis 48,00 39,50 45,98 53,14 Sonar 65,50 49,13 65,41 83,25 14

17 Personeel 04 t Verschil 57,65 51,75 64,48 93,81 Stimulans 49,00 39,00 51,73 69,10 Piramide 25,00 25,00 25,78 29,85 De Viersprong 46,75 41,75 49,73 61,93 De Poort 46,25 26,75 48,73 56,62 Middenkust 27,75 27,75 31,90 46,04 M-W-Vlaanderen 22,75 22,75 23,70 28,23 De Papaver 23,75 15,75 25,69 27,30 Visserij 40,50 31,50 42,33 59,13 Artevelde 78,25 68,25 78,82 107,36 Regio Aalst 25,50 25,50 25,91 33,72 Waasland 34,25 34,25 37,82 43,46 regio Dendermonde 31,00 18,00 35,32 44,29 Zuid-Oost-Vlaanderen 30,25 19,75 32,24 40,00 Totaal 27 CAW s 1.166,45 962, , ,15 Bron: Boordtabellen 2008 Centra Algemeen Welzijnswerk. Verwerking Anita Cautaers, FCAW, In vergelijking met 2007 worden er meer VTE s tewerkgesteld en worden er ook meer VTE s betaald met andere middelen dan de subsidie-enveloppe. Meer bepaald is dit in 2008 één procent meer dan in het jaar Deze stijging heeft waarschijnlijk te maken met een toename van projectmiddelen in De onvoorspelbaarheid het ene jaar een daling en het jaar nadien weer een stijging - van de andere middelen die ingezet worden binnen het CAW heeft te maken met de aard ervan: projectmiddelen die meestal maar voor één jaar kunnen ingezet worden. Het aantal VTE dat bovenop de erkende VTE met de subsidie-enveloppe tewerkgesteld wordt, daalt met 4 VTE. 15

18 Personeel 04 Tabel 7 Aantal VTE per CAW in 2008 ten opzichte van 2007 en 2OO6. Aantal VTE Verschil Verschil Erkende 1.166, , ,95 +28,50 +10,01 Betaald met AWW-middelen Verschil Betaald met AWW en Erkende Totaal tewerkgesteld binnen CAW Betaald met andere middelen dan AWWsubsidies 1.216, , ,31 +24,37 +37,23 50,46 54,59 27,36-4,13 +27, , , ,37 +43,78 +30,00 404,24 384,83 392,06 +19,41-7,23 Bron: Boordtabellen Centra Algemeen Welzijnswerk, Verwerking Anita Cautaers, FCAW, De vrijwilligers van het CAW Het vrijwilligerswerk in de CAW s staat voor 7,09 % van het totaal aantal prestatie-uren ( ,86 vrijwilligersuren t.o.v ,51 professionele uren, boordtabellen 2008). We stellen vast dat er een dalende trend is van het aantal vrijwilligersuren zowel ten opzichte van het aantal professionele ingezette uren als in absolute cijfers. Worden er inderdaad minder vrijwilligersuren gepresteerd of heeft dit te maken met het al dan niet zorgvuldig registreren van het aantal vrijwilligersuren? Een bijkomend onderzoek is nodig om hierover uitsluitsel te geven. Tabel 8 - Evolutie aantal vrijwilligersuren ten opzichte van professionele uren Aantal vrijwilligersuren , , ,77 Aantal professionele uren , , ,44 % vrijwilligersuren t.o.v. professionele uren 7,09% 7,83% 8,10% Het overgrote deel van het vrijwilligerswerk gebeurt in het kader van de hulpverlening aan cliënten (86,55 %), vooral in de ambulante werkingen en het forensisch welzijnswerk met name binnen slachtofferhulp. Vrijwilligerswerk binnen de eigen CAW- administratie staat voor 6,29% en 7,51% van het vrijwilligerswerk gebeurt in het onderhoud 16

19 Personeel 04 en de logistieke ondersteuning. Uitgedrukt in VTE à rato van 1.732,8 jaarlijkse prestatie-uren gaat het om 104,62 eenheden. Het aantal personen dat vrijwilligerswerk doet in de CAW s wordt geraamd op Het aantal ingezette vrijwilligersuren per CAW bevindt zich in tabel 8 en figuur 1. De gegevens betreffen 24 CAW s. Drie CAW s vermelden geen gegevens over de inzet van vrijwilligers maar dit betekent geenszins dat er geen vrijwilligers werden tewerkgesteld in deze centra. CAW Delta geeft aan momenteel niet met vrijwilligers te werken. Figuur 1 - Totaal vrijwilligersuren in de CAW s, 2008 Gepresteerde vrijwilligersuren 2008 CAW Regio Dendermonde De Viersprong M-W-Vlaanderen De Kempen Artevelde Stimulans Regio Leuven Piramide De Poort Visserij 't Verschil De Mare Archipel Waasland Sonar Metropool De Papaver Middenkust Zuid-Oost-Vlaanderen Hageland Het Welzijnshuis Regio Vilvoorde Zenne en Zoniën Delta , , , , , ,00 Vrijwilligersuren Bron: Prestaties volgens opgave in boordtabel Bewerking: FCAW

20 Deel 2 De cliënten van het CAW 18

21 De cliënten van het CAW Wie was de cliënt van het CAW in 2008? We bekijken het totaal aantal cliënten, de verdeling over de probleemgebieden, het socio-economisch profiel van de cliënt, de problematieken en de geboden hulpverlening. Voor meer gedetailleerde analyses verwijzen we naar de website en naar het intranet voor de registratieverantwoordelijken waarop de registratiegegevens beschikbaar zijn. Wie geïnteresseerd is in specifieke analyses kan een vraag richten aan Koen Mendonck Alvorens in te gaan op de cijfers, geven we een overzicht van het begrippenkader dat gehanteerd wordt in Tellus. 19

22 1. Begrippenkader Tellus 1.1. Onthaalde cliënten en cliënten in begeleiding Figuur 1 geeft inzicht in het kernproces van de hulpverlening in het CAW en hoe deze gevat wordt door de registratie. Voor de interpretatie van het aantal cliënten is het onderscheid tussen onthaal en begeleiding belangrijk. Van meet af aan is er gekozen om de registratie zo nauw mogelijk te laten aansluiten bij het hulpverleningsproces. De cliëntregistratie start vanaf het onthaal van zodra er een persoonlijk hulpverlenend contact is met de cliënt. De registratie van de aanmeldingen (zonder cliëntcontact) en nazorg (na het afsluiten van de begeleiding) zijn optioneel. De registratie van de begeleiding gebeurde voor het eerst op basis van typemodules van geboden hulp. Het onthaal omvat het eerste en de eventueel daarop volgende directe contacten tussen cliënt en hulpverlener en ook alle vormen van eerste, onmiddellijke en meestal kortdurende hulpverlening. Deze omvat informatieve vragen, adviezen, directe opvang, vraagverduidelijking en onmiddellijke hulp. Als een verdere begeleiding wordt overwogen behoort een instapgesprek eveneens tot de onthaalactiviteiten. Bij het instapgesprek wordt een verdere begeleiding overwogen binnen het CAW of door een andere dienst. We spreken van een begeleiding van zodra cliënt en hulpverlener akkoord zijn over een hulpverleningsvoorstel met een wederzijds engagement en onderling afgesproken doelstellingen over een systematische en doelgerichte hulpverlening. Het scharniermoment tussen een onthaal en een begeleiding is het instapgesprek. Het onderscheid tussen onthaal en begeleiding ligt in de overstap naar een meer systematische en doelgerichte hulpverlening op basis van een wederzijds engagement. Dit staat los van de duur van de hulpverlening en van het aantal gesprekken met de cliënt. Voor de ene cliënt kan het onthaal kort zijn en wordt al vlug een begeleiding opgestart. Voor anderen is een vraagverheldering nodig alvorens een verdere begeleiding te overwegen. Lang niet alle onthaalde cliënten hebben begeleiding nodig. De geboden hulp in de onthaalfase volstaat voor vele cliënten. Uiteraard kan voor hulp ook verwezen worden naar andere diensten en voorzieningen. 20

23 Tellus 01 Figuur 1 - Hulpverleningsproces en registratie 1.2. Begeleidingsregistratie op basis van typemodules De registratie van de begeleiding op basis van 45 typemodules van geboden hulp is nieuw in 2008 (zie tabel 8 voor een overzicht). Iedere begeleidingsregistratie wordt gekenmerkt aan de hand van een typemodule. Typemodules zijn een soort type begeleidingen of type dossiers, die als samenhangend pakket aangeboden worden. Ze kunnen zowel apart als gecombineerd aangeboden worden, achtereenvolgens of gelijktijdig. Samen vormen ze het volledige hulpaanbod van de CAW s. Een cliënt kan meerdere vormen van hulp krijgen. Aan één cliënt in begeleiding kunnen dus meerdere typemodules worden gekoppeld, elk met een eigen begin- en einddatum. Bij wijze van voorbeeld illustreert figuur 2 dit voor een begeleiding waarbij vier typemodules werden aangewend: 21

24 Tellus 01 Figuur 2 Registratie van typemodules van hulpverlening in begeleiding 1.3. De eenheid van registratie De eenheid van registratie is iedere fysieke persoon die hulp verkreeg in een CAW. In het eerste deel van de definitie vermelden we de fysieke persoon (de cliënt dus). Van iedere persoon die hulp ontvangt, wordt een aparte registratiefiche gemaakt. Zodra meerdere leden van een cliëntsysteem, bijvoorbeeld de partner en de kinderen van de oorspronkelijke cliënt, betrokken worden in de hulpverlening, gebeurt voor ieder van hen een afzonderlijke registratie. In het tweede deel van de definitie vermelden we de geboden hulpverlening. Het aantal cliënten kan niet zomaar gelijkgesteld worden met het aantal fysieke personen. Ten eerste, kan een cliënt meerdere keren binnen een CAW geholpen worden binnen het kalenderjaar. Indien de vorige hulpverlening (onthaal of begeleiding) afgesloten is, wordt dan een nieuwe registratiefiche opgestart. Zo kan eenzelfde fysieke persoon meerdere keren geregistreerd worden. Ten tweede, wanneer een persoon meerdere typemodules krijgt binnen het CAW, wordt van iedere typemodule een registratie gemaakt. Het gebeurt frequent dat een cliënt na de onthaalfase een begeleiding krijgt in meerdere afdelingen van het CAW naargelang de aard van de hulpverlening. Zo kan bijvoorbeeld een relatiebegeleiding in de ene deelwerking gepaard gaan met een schuldbemiddeling door een andere deelwerking. In de meeste gevallen wordt er in de verschillende teams een aparte registratie bijgehouden zodat er ook hier verschillende registratiefiches zijn van dezelfde fysieke persoon. Ten derde, kan een cliënt in de loop van een registratiejaar geholpen worden door meerdere CAW s. Voor residentiële hulpverlening is het mogelijk dat iemand in de loop van het registratiejaar opgenomen wordt in meerdere opvangcentra verspreid over Vlaanderen. Ook voor ambulante hulp kan een cliënt aankloppen bij meerdere diensten, zeker in steden waar meerdere CAW s aanwezig zijn. In theorie is het mogelijk om ons registratiesysteem te laten werken op basis van de unieke cliënt (op naam of op rijksregisternummer) en daar alle hulpverleningsfiches aan te koppelen. Dit gebeurt echter niet omwille van redenen van privacy. Het is nog maar de vraag of in het CAW het ene team hoeft te weten dat een cliënt geholpen wordt of werd door een ander team. Bovendien is de hulpverlening soms anoniem Wijzigingen in de registratie 2008 ten opzichte van vorige jaren Tellus levert inmiddels vergelijkbare gegevens over vijf registratiejaren. In 2008 zijn weliswaar een aantal zaken gewijzigd op gebied van de registratie in de CAW s. De wijzigingen zijn technisch en inhoudelijk. De vergelijkbaarheid over de jaren heen komt echter niet in het gedrang. 22

25 Tellus 01 Op technisch vlak werd overgeschakeld van een eenvoudig Access programma, dat gebruikt werd van 2004 tot 2007, naar een geavanceerder programma dat het mogelijk maakt om meerdere typemodules van geboden hulp te koppelen binnen één registratie. Naast de bestaande maar aangepaste Access-applicatie werd onder de naam Webreg een webapplicatie ontwikkeld met platform-onafhankelijke gratis software. Tweederde van de sector werkt met de webapplicatie, éénderde gebruikt nog het aangepaste Access programma. De implicatie van zo n nieuw programma op de werkvloer mag niet onderschat worden: in de meeste CAW s ging de opstart gepaard met een opleiding waarin aandacht besteed werd aan de nieuwe afspraken rond registratie en het praktische gebruik van de schermen van het nieuwe programma. Een aantal opleidingen werden tijdens de eerste maanden van het jaar gegeven. Tijdens de periode voor de opleiding moest men zich behelpen met een voorlopige en minimale registratie op papier. Deze twee factoren, het nieuwe programma en de opleidingen begin 2008, zorgden er voor dat er een aantal cliënten begin 2008 niet geregistreerd werden. Op inhoudelijk vlak zijn er twee belangrijke wijzigingen: een switch van werksoorten naar typemodules en een gewijzigde eenheid van registratie in de begeleidingsfase. In de registratie tot en met 2007 bestond één cliëntregistratie uit één rij in een tabel. Deze rij bestond uit een aantal cliëntkenmerken, een onthaalluik en een (facultatief) begeleidingsluik. Deze drie waren aan elkaar gekoppeld en werden geïdentificeerd door één werksoortelijke benaming (bv. een opvangcentrum voor mannen of een JAConthaal). De eenheid van registratie was de cliënt in combinatie met de ontvangen hulp. Concreet: één onthaal eventueel gevolgd door één begeleiding. Vanaf 2008 registreert men de cliëntkenmerken volledig afzonderlijk van de hulpverleningskenmerken. De hulpverleningskenmerken worden geregistreerd aan de hand van een onthaalfiche en/of één of meerdere begeleidingsfiches. De onthaalfiche heeft geen werksoortelijke identificatie meer maar wordt enkel nog gekenmerkt als onthaalfiche. Uitzondering zijn de vier specifieke forensische werkvormen: justitieel welzijnswerk, slachtofferhulp, bezoekruimte en hulpverlening seksueel delinquenten. Deze blijven dus wel nog identificeerbaar. De begeleidingsfiche wordt ook niet meer gekenmerkt door een werksoort maar door een typemodule. Er werd een classificatie van 45 begeleidingsmodules opgesteld in overleg met de sector en de Vlaamse overheid. De eenheid registratie op de begeleidingsfiche is voortaan de typemodule. Indien men meerdere typemodules bij één cliënt inzet, ontstaan er meerdere begeleidingsfiches. Het wordt dus mogelijk om meerdere hulpverleningsregistraties aan één cliëntregistratie te verbinden. In het vroegere systeem werd de geboden hulp werksoortelijk geïdentificeerd als bvb. een opname in een opvangcentrum voor jongeren. In het nieuwe systeem zal daar nu ook bvb. een budgetbegeleiding en/of een gezinsbegeleiding aan gekoppeld worden. Omdat de typemodules specifieker zijn dan de vroegere werksoorten, werd een hoger aantal geregistreerde begeleidingen verwacht in 2008, omdat een werksoort verschillende typemodules overkoepelt. Het aantal cliënten in begeleiding bevat mogelijk dubbeltellingen: sommige fysieke cliënten zullen meerdere typemodules hebben en daardoor dubbel meetellen. Zolang er geen sectorafspraak is waarbij iedereen verplicht op naam registreert en alle hulpverleningsfiches aan één en dezelfde cliënt verbonden worden, komt het aantal geregistreerde personen niet overeen met het aantal fysieke personen in begeleiding. Nu maakt het ene CAW deze koppeling wel, terwijl het andere CAW een nieuwe registratie opstart. Op termijn wordt hier naar uniformiteit gestreefd. 23

26 2. Aantal cliënten in Evolutie van het aantal cliënten In de onthaalwerkingen van de CAW s werden in cliënten geregistreerd. Onder hen nieuwe cliënten en overgedragen cliënten waarvan het onthaal reeds startte in 2007 of eerder. Het aantal begeleidingen in 2008 bedraagt Voor cliënten of 36% werd de begeleiding reeds in 2007 of eerder opgestart. Voor tweederde of cliënten of 64 % startte de begeleiding in de loop van Het hoger aandeel van de overgedragen begeleidingen wordt verklaard door een langere gemiddelde duur van de hulpverlening dan in het onthaal. Tabel 1 Nieuwe en overgedragen cliënten in onthaal en in begeleiding, CAW s, 2008 Cliënten Overgedragen uit Nieuwe cliënten Totaal Hulpverleningsfase Aantal % Aantal % Aantal % Onthaal % % % Begeleiding % % % Bron: TELLUS 2008 Cliëntregistratie CAW, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2009 Een vergelijking met de vorige vier jaren laat zien dat het aantal geregistreerde onthaalcliënten voor het eerst aanzienlijk daalt, terwijl het aantal begeleidingen redelijk stabiel blijft. Deze evoluties worden in de volgende hoofdstukken in detail toegelicht. Tabel 2 Cliënten geholpen op onthaal en in begeleiding, CAW s, Jaar Onthaal en directe hulp Begeleiding Bron: TELLUS 2008 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk,

27 Cliënteel Aantal cliënten op onthaal In tabel 3 lezen we dat in cliënten op onthaal werden geregistreerd. Dit is een forse daling in vergelijking met de vorige jaren. Tabel 3 Cliënten op onthaal, naar nieuwe of overgedragen cliënten, CAW s, Jaar Nieuw Overgedragen Totaal Bron: TELLUS 2008 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2009 Van 2004 tot en met 2007 is het aantal geregistreerde onthaalcliënten min of meer gelijk gebleven, namelijk rond Na een daling van het aantal onthaalde cliënten in 2005 ( ) volgt in 2006 immers weer een kleine stijging tot onthaalcliënten die zich doorzet in 2007 tot cliënten. In 2008 neemt het aantal onthaalcliënten een sterke duik naar Deze daling blijkt in hoofdzaak te wijten aan de manier van registratie en beantwoordt vermoedelijk niet aan een reële daling. Figuur 3: evolutie van het aantal cliënten op onthaal van 2004 tot Bron: TELLUS 2008 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk,

28 Cliënteel 02 De daling van het aantal geregistreerde cliënten op onthaal heeft vermoedelijk te maken met enkele technische overgangsproblemen in 2008, maar vooral een toenemende betrouwbaarheid van de registratie De meeste CAW s zijn in 2008 met de nieuwe webapplicatie begonnen. Dit is een ingrijpende wijziging voor de hulpverleners ten aanzien van het vroegere Access-programma. De gewenning aan de schermen van het nieuwe programma zorgde voor minder registraties in de beginperiode. Bovendien vonden de opleidingen voor het nieuwe programma veelal plaats tijdens de eerste maanden van het jaar. Voorafgaand aan de opleidingen is waarschijnlijk niet geregistreerd. De opleidingen die gepaard gingen met de installatie van het nieuwe registratieprogramma hebben er voor gezorgd dat de definities van aanmelding en consult opgefrist werden en daardoor beter in de praktijk omgezet werden bij het registreren. In het nieuwe programma is het bovendien makkelijker dan vroeger om aanmeldingen en consult te registreren. Daardoor zullen een aantal aanmeldingen, die voorheen ten onrechte als onthaalcliënt geregistreerd waren omdat er geen cliëntcontact plaatsvond, nu correct geregistreerd zijn. Door de installatie en opstart van een centraal onthaal in sommige CAW s heeft men ook een vermindering van het aantal onthaalcliënten omdat die voorheen soms twee keer geregistreerd werden (één keer bij het eerste gesprek, daarna nogmaals een onthaalfiche op de locatie waar de begeleiding opstartte). De afspraak dat iedere begeleidingsfiche voorafgegaan wordt door een onthaalfiche is in 2008 weggevallen. Een vijftal CAWs registreren met alle teams van het CAW geïntegreerd in één bestand. Daardoor komt men ook tot een verminderd aantal onthaalcliënten: cliënten die voorheen door meerdere teams geholpen werden, hadden bij ieder team een onthaalfiche. Bij de start van het nieuwe systeem in 2008 zijn alle overgedragen cliënten opnieuw ingegeven geweest omdat er geen inlaad mogelijk was uit het oude programma. Vermoedelijk zaten er in het oude programma een aantal niet-afgesloten registratiefiches die bleven openstaan omdat de afsluitdatum niet werd ingevuld. Dit is duidelijk zichtbaar op de onderstaande grafiek, waar men tot 2007 een steeds groter aandeel overgedragen cliënten ziet. 26

29 Cliënteel 02 Figuur 4 - relatieve verdeling van het aantal nieuwe en overgedragen cliënten op onthaal, evolutie % % 80% 70% 60% 50% overgedragen nieuw 40% 30% 20% 10% 0% Bron: TELLUS 2008 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2009 Tot 2007 werden onthaalregistraties gekenmerkt door een werksoort. Vanaf 2008 is dat echter niet meer het geval. Enkel van de werkingen justitieel welzijnswerk, slachtofferhulp, bezoekruimtes, en hulpverlening seksueel delinquenten hebben we nog afzonderlijk identificeerbare gegevens (zie tabel 4). Tabel 4 Cliënten in het algemeen welzijnswerk op onthaal naar clusters, 2008 Onthaal Ambulant en residentieel ,70% Onthaal Justitieel Welzijnswerk ,20% Onthaal Slachtofferhulp ,60% Onthaal Bezoekruimte ,40% Onthaal Hulpverlening Seksueel Delinquenten 146 0,10% Totaal ,00% Bron: TELLUS 2008 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk,

30 Cliënteel 02 Een gedetailleerde vergelijking met de voorgaande jaren is dus niet meer mogelijk. We hebben echter wel de diensten justitieel welzijnswerk en slachtofferhulp apart als vergelijkingsbasis. Alle andere diensten kunnen dan gebundeld worden in onthaal ambulant en residentieel. Daaruit kan men concluderen dat het relatieve en ook absolute aandeel van deze drie groepen doorheen de jaren stabiel blijft. De diensten slachtofferhulp hebben relatief gezien ieder jaar meer cliënten op onthaal. Hier speelt allicht een duidelijkere definiëring van de begrippen onthaal en begeleiding. Tabel 5 Evolutie van het aantal onthaalcliënten naar cluster, * N % N % N % N % N % Ambulant en residentieel Justitieel Welzijnswerk Slachtofferhulp Totaal Bron: TELLUS 2008 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2009 * Voor omvat Onthaal Ambulant en residentieel de werksoorten ambulant, thuislozenzorg, en JAC. Voor 2008 omvat dit de soorten onthaal Onthaal Ambulant en residentieel, Bezoekruimte, en hulpverlening Seksueel Delinquenten 2.3. Aantal cliënten in begeleiding Het aantal begeleidingen stijgt licht in 2008 ten aanzien van 2006 en Analoog met de evolutie van het aantal onthaalcliënten, zien we ook hier een breuk met de evolutie tot 2007, maar er zijn evenwel andere redenen die hieraan ten grondslag liggen. Tabel 6 Cliënten geholpen op onthaal en in begeleiding, CAW s, Jaar Nieuw Overgedragen Totaal Bron: TELLUS 2008 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2009 Het aantal cliënten in begeleiding vertoonde een dalende trend over de werkingsjaren 2004 tot Gemiddeld werden, in vergelijking met 2004, jaarlijks zo n begeleidingen minder geregistreerd: begeleidingen in 2004; begeleidingen in 2005; begeleidingen in 2006; in Deze dalende trend was eerder het gevolg van de registratiewijze dan van een wijziging in het bereikte cliënteel. Meer bepaald merken we dat de definitie van begeleiding beter bekend is geworden op de werkvloer. Voorheen werden heel wat begeleidingen geregistreerd die in feite onthaal-hulpverlening waren. Doorheen de jaren zijn deze dan als onthaal geregistreerd in plaats van als begeleiding en werd de registratie zuiverder. 28

31 Cliënteel 02 Figuur 5: evolutie van het aantal cliënten in begeleiding van 2004 tot Bron: TELLUS 2008 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2009 Vanaf 2008 zien we opnieuw een stijging. Deze valt te verklaren door de nieuwe registratie-afspraken. Er wordt vanaf 2008 op niveau van de typemodules geregistreerd. Tot 2007 werd er in begeleiding op niveau van de werksoorten geregistreerd. Deze werksoorten omvatten soms verschillende type-begeleidingen. Zo kon bijvoorbeeld een ambulante begeleiding aangevuld worden met een schuldbemiddeling die door een andere hulpverlener uitgevoerd werd. In de registratie hield men echter één begeleidingsfiche bij met de werksoort algemeen ambulant. Vanaf 2008 registreert men op niveau van de typemodules in begeleiding. Bovenstaand voorbeeld wordt in 2008 geregistreerd als twee verschillende begeleidingsfiches: één voor de typemodule individuele integrale begeleiding en één voor de typemodule schuldbemiddeling. Daarom hadden we een verhoging van het aantal begeleidingen verwacht. Deze stijging is allicht gecompenseerd door een andere factor, met name het opstarten in 2008 van een nieuw registratieprogramma. Omdat de opleidingen om het programma te leren gebruiken pas begin 2008 gegeven zijn, zullen er in die eerste maanden registraties ontbreken. Op onderstaande grafiek is te zien dat de relatieve verdeling van het aantal nieuwe ten opzichte van het aantal overgedragen cliënten gelijk blijft de voorbije jaren. 29

32 Cliënteel 02 Figuur 6 - Relatieve verdeling van het aantal nieuwe en overgedragen begeleidingen, evolutie % 80% % 40% overgedragen nieuw 20% 0% Bron: TELLUS 2008 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2009 In 2008 zijn we gestart met een aantal nieuwe clusters. Voorheen werden de 35 werksoorten geclusterd in 5 groepen: ambulante hulp, thuislozenzorg, JAC, justitieel welzijnswerk, en slachtofferhulp. Vanaf 2008 groeperen we de 45 typemodules in 3 clusters: gezin en relaties, sociale uitsluiting, en forensisch welzijnswerk. De cluster Gezin en relaties bevat alle ambulante hulpverlening rond individu, partner, gezin, seksualiteit. Sociale uitsluiting is de cluster die de thuislozenzorg en de financiële hulpverleningen samenneemt en de cluster Forensisch welzijnswerk bevat de diensten justitieel welzijnswerk en slachtofferhulp. De term cluster slaat op een inhoudelijke groepering van types van hulpverlening en niet op organisatorische eenheden binnen de centra. Tabel 7 Cliënten in het algemeen welzijnswerk in begeleiding naar clusters van typemodules, 2008 Gezin en Relaties ,20% Sociale uitsluiting ,80% Forensisch welzijnswerk ,00% Totaal ,00% Bron: TELLUS 2008 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2009 Onderstaand diagram laat zien dat de cluster gezin en relaties goed is voor meer dan de helft van de typemodules. De cluster sociale uitsluiting omvat een derde van het totaal en de forensische begeleidingen omvatten zo n 12 % van het totaal. 30

33 Cliënteel 02 Figuur 7 Begeleidingen 2008 naar cluster, Gezin en Relaties Sociale uitsluiting Forensisch welzijnswerk Bron: TELLUS 2008 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2009 Tabel 8 geeft per cluster weer hoeveel typemodules geregistreerd werden in De inhoud van deze typemodules wordt uitvoerig omschreven in het definitieboek registratie. Tabel 8 Aantal typemodules gegroepeerd per cluster, 2008 GEZIN EN RELATIES N % Integrale individuele begeleiding Begeleiding basisrechten Begeleiding psychische en persoonlijke problemen Psychotherapie Begeleiding seksuele problemen en geboorteregeling 76 0 Begeleiding seksueel grensoverschrijdend gedrag 46 0 Begeleiding seksuele delinquenten Integrale gezinsbegeleiding Gezinsbegeleiding Gezinstherapie 86 0 Bemiddeling conflicten jongeren en ouders

34 Cliënteel 02 Begeleiding opvoedingsonzekerheid Begeleiding partnerrelatie Relatietherapie Begeleiding scheidingsproces Scheidingsbemiddeling Ouderschapsbemiddeling Bezoekruimte vrijwillige context Bezoekruimte gerechtelijke context Begeleiding intrafamiliaal geweld Begeleiding ouder-kind contact in detentie Groepsbegeleiding Crisisbegeleiding Totaal