onderzoeksdossier CAW in beeld cijfers 2009

Transcriptie

1 onderzoeksdossier CAW in beeld cijfers 2009

2 CAW in beeld cijfers 2009

3 Inhoudstafel Deel 1 - Aanbod van het algemeen welzijnswerk 1. Het CAW-landschap Steekkaart CAW Een nieuw decreet 6 3. De middelen van het CAW Het algemeen welzijnswerk De Centra Algemeen Welzijnswerk Regionale verdeling van de middelen Het personeel van het CAW Aantal VTE s per CAW De vrijwilligers van het CAW...18 Deel 2 De cliënten van het CAW 0. De clienten van het CAW Begrippenkader Tellus Onthaalde cliënten en cliënten in begeleiding Begeleidingsregistratie op basis van typemodules De eenheid van registratie Wijzigingen in de registratie ten opzichte van vorige jaren Aantal cliënten in Evolutie van het aantal cliënten Aantal cliënten op onthaal Aantal cliënten in begeleiding Het profiel van de cliënten Geslacht Leeftijd Burgerlijke staat, gezinssituatie en feitelijke verblijfplaats Scholingsgraad Inkomensbron en tewerkstellingsgraad

4 Inhoudstafel Kenmerken hulpverlening Problematiek van het cliënteel De geboden hulpverlening op onthaal Duur en intensiteit van de begeleidingen...56 COLOFON Dit onderzoeksdossier kwam tot stand met de medewerking van de CAW s. Auteurs: Koen Mendonck, Gerard Van Menxel en Anita Cautaers. Foto: Brandpunt 23 Eerste druk Ontwerp: CRM Factory, Leuven Opmaak: Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Volgnummer: OD 2010/01 Depotnummer: D/2010/11734/ Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Gehele of gedeeltelijke overneming of reproductie van de inhoud van de uitgave, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteursrechthebbende is verboden. 3

5 Deel 1 Aanbod van het algemeen welzijnswerk 4

6 1. Het CAW-landschap 1.1. Steekkaart CAW De 27 centra voor algemeen welzijnswerk (CAW s) bieden een antwoord op een veelheid aan vragen inzake persoonlijke en relationele problemen, sociale uitsluiting en problemen als dader of slachtoffer. De hulpen dienstverlening omvat zowel het geven van informatie en advies als partiële of integrale (op één of alle levensdomeinen) begeleiding, al dan niet gekoppeld aan een residentiële opvang. Het CAW biedt directe hulp, opvang en psychosociale begeleiding op maat van de hulpvrager. Het hulpaanbod van de CAW s is zeer gedifferentieerd en omvat onder andere ambulante hulpverlening, crisishulp, residentiële hulpverlening, forensisch welzijnswerk en straathoekwerk. Om maatwerk te bieden, beschikt het CAW over interdisciplinaire teams van beroepskrachten met een bagage uit diverse disciplines: sociale, pedagogische, psychologische en juridische. Het CAW biedt professionele hulp, maar realiseert dit in een nauwe samenwerkingsrelatie tussen beroepskrachten en vrijwilligers. Vrijwilligers bieden zowel kwalitatief als kwantitatief (ca ) een wezenlijke bijdrage aan de hulpverlening. Tabel 1 - Steekkaart CAW s, 2009 Centra voor Algemeen Welzijnswerk 27 CAW s 20 werkingsgebieden of CAW-regio s 14 regio s hebben één CAW, 5 regio s beschikken over twee CAW s, 1 regio heeft drie CAW s ,86 subsidiëring CAW s 1.186,96 VTE personeel erkend volgens erkenningsbesluiten van de CAW s ( ) 1.234,32 VTE personeel betaald met subsidies van de Vlaamse overheid (AWW-middelen) (boordtabellen 2009) 425,70 VTE personeel gefinancierd met andere middelen (boordtabellen 2009). Noot: Met andere middelen wordt bedoeld subsidies die verkregen worden van andere overheden dan de Vlaamse overheid en van andere instanties: met name van Sociaal Fonds Sociale Maribel, provinciale en gemeentelijke subsidies of OCMW ,37 vrijwilligersuren t.o.v ,71 professionele uren (boordtabellen 2009) In Vlaanderen en Brussel worden per inwoners gemiddeld 1,50 VTE CAW-personeel gesubsidieerd ( ) Het aanbod van psychosociale begeleiding omvat momenteel 45 typemodules. Typemodules zijn type begeleidingen of type dossiers, die als samenhangend zelfstandig pakket van hulpverlening aangeboden worden of gecombineerd met andere typemodules. Het aantal VTE per inwoners varieert sterk naargelang de (huidige) werkgebieden van de CAW s: van 2,30 VTE tot 0,59 VTE (gegevens ) cliënten op onthaal; cliënten in begeleiding (Tellus 2009) Bron: Steunpunt Algemeen Welzijnswerk vzw,

7 2. Een nieuw decreet Om tegemoet te komen aan de opmerking van het Rekenhof over het ontbreken van de decretaal voorziene programmatie werd in 2008 in opdracht van de Vlaamse overheid een onderzoek uitgevoerd door LUCAS (KULeuven). Het onderzoeksrapport ontwikkelen van indicatoren en een programmatie voor het algemeen welzijnswerk werd eind 2008 afgerond. In 2009 werd in opvolging en ter aanvulling van dit rapport een onderzoek gestart omtrent de aanbodsverheldering van de thuislozenzorg. Er ligt een programmatiemodel voor het algemeen welzijnswerk op tafel. Dit laat toe om een optimale spreiding van het huidige hulpaanbod te realiseren en om tekorten te signaleren. Het heeft eveneens tot doel om de toekomstige uitbreidingsmiddelen voor het algemeen welzijnswerk op een objectieve manier te spreiden over de verschillende regio s. De overheid heeft echter nog geen uitspraken gedaan over de operationalisering van de programmatie en hoeveel middelen of hoeveel algemeen welzijnswerk er nodig is. De CAW Federatie stelde dat het ontwikkelde programmatie-instrument het voordeel heeft dat onmiddellijk zichtbaar wordt dat het huidige aanbod onvoldoende is om een optimale spreiding te realiseren. Een herverdeling van de middelen die momenteel ingezet worden voor eerstelijns algemeen welzijnswerk over de regio s om te komen tot een optimale spreiding, is derhalve geen optie. De programmatie uitvoeren, vereist bijkomende middelen om tegemoet te komen aan de maatschappelijke noden en behoeften waarop het algemeen welzijnswerk een antwoord formuleert. De CAW s hopen dat het rapport in die zin geïnterpreteerd wordt en dat er snel werk zal gemaakt worden van de inzet van middelen om een start te geven aan de uitvoering van de programmatie. De CAW s zijn bereid om te onderzoeken hoe de organisatiestructuren nog verder kunnen geoptimaliseerd worden in functie van het effectief en efficiënt inzetten van middelen. Maar dit proces mag de uitvoering van de programmatie niet vertragen of op de helling zetten. De opmerking van het Rekenhof over het ontbreken van objectieve parameters voor de bepaling van de hoogte van de subsidie-enveloppe van de centra is nog steeds niet aangepakt. In het kader van de uitvoering van het nieuwe decreet zal nog een antwoord moeten gevonden worden op de vraag naar objectieve parameters. De overheid opteerde voor een nivellering van de subsidie-enveloppe naar een forfaitair bedrag/vte gebaseerd op het huidige gemiddelde subsidiebedrag dat in de sector uitgekeerd wordt. Op die manier kunnen de anomalieën die door de historisch samengestelde subsidie-enveloppes waren gegroeid, weggewerkt worden. De overheid wenste te komen tot eenzelfde forfaitair bedrag/vte voor alle CAW s, rekening houdend met de budgettaire mogelijkheden. Om dat te bereiken werd het aantal VTE s van de CAW s met een hoger subsidiebedrag/vte dan het sectorgemiddelde, verhoogd. Dit in verhouding tot de bijkomende inzet van middelen voor het verhogen van de subsidie-enveloppe van de CAW s met een bedrag per VTE lager dan het sectorgemiddelde. Dit betekent dat op een structurele wijze een toename van tewerkstelling dient gerealiseerd te worden zonder bijkomende middelen. De subsidie-enveloppe van de CAW s wiens subsidiebedrag/vte lager lag dan het sectorgemiddelde werd verhoogd tot , wat nog beneden het sectorgemiddelde ligt, waardoor er nog steeds kleine verschillen blijven bestaan. De CAW Federatie hoopte dat in een volgende stap alle anomalieën weggewerkt worden en alle CAW s eenzelfde subsidiebedrag per VTE ontvangen. De adviezen van de gemengde commissie kerntaken en programmatie van het algemeen welzijnswerk werden gebruikt om een basis te leggen voor een nieuw decreet, dat in het voorjaar 2009 door het Vlaamse parlement werd goedgekeurd. Op 8 mei 2009 werd het nieuwe Decreet betreffende het algemeen welzijnswerk afgekondigd door de Vlaamse Regering en het werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 8 juli Het decreet en de memorie van toelichting werden samen met de sector, de Administratie en het kabinet grondig voorbereid en bediscussieerd. Ook de Vlaamse parlementsleden dienden zich hierover uit te spreken. Er is eensgezindheid over het uitgangspunt dat aan alle burgers in elke regio een gelijkwaardig eerstelijnshulpaanbod aangeboden wordt en dit op basis van objectieve indicatoren die de socio-economische en maatschappelijke situatie van de bevolking in beeld brengen. De implementatie van een gelijkwaardig eerstelijnshulpaanbod in elke regio impliceert een 6

8 Een nieuw decreet 02 groeiperspectief: de Vlaamse overheid zal op basis van een programmatie duidelijk moeten aangeven hoeveel algemeen welzijnswerk zij bereid is in elke regio te voorzien. Dit is een politieke beslissing. Er werd in 2009 nog geen uitvoering gegeven aan het decreet. Dit heeft onder andere te maken met het ontbreken van een uitvoeringsbesluit en duidelijkheid over de budgettaire context. 7

9 3. De middelen van het CAW 3.1. Het algemeen welzijnswerk Het algemeen welzijnswerk bestaat uit de autonome CAW s (CAW), de ingebouwde centra van de ziekenfondsen en de Centra Tele-Onthaal. In 2009 bedroeg het totale subsidiebedrag ,74 (subsidiebesluit van 18 december 2009). Een bedrag dat 2% bedraagt van de totale begroting welzijn, volksgezondheid en gezin. Sinds 1 januari 2010 maken de diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen geen deel meer uit van het decreet algemeen welzijnswerk. Budgetten vallen voor deze centra nog wel tijdelijk onder de basisallocatie van het Algemeen Welzijnswerk De Centra Algemeen Welzijnswerk De actuele enveloppe van de CAW s is samengesteld uit een historisch gedeelte, nl. de samenvoeging van de subsidies van de werkingen die in de fusie betrokken waren op basis van het jaar 1995 en een gedeelte uitbreidingen, nl. de bijkomende subsidies die vanaf 1998 worden uitgedrukt in een vast forfaitair bedrag per VTE. Op 1 januari 2009 was dit /VTE en op 8 mei 2009 werd dit door een wijziging van het BVR in het kader van het Heerenakkoord opgetrokken tot ,56 /VTE. De anciënniteitsevolutie wordt sedert 1998 enkel op basis van het sectorgemiddelde in de enveloppe doorgerekend. Tussen 2007 en 2009 was er geen anciënniteittoename waardoor er geen aanpassing gebeurde aan de subsidieenveloppe. Na de normaliseringen in de periode evolueerde de enveloppe van het autonoom algemeen welzijnswerk van in 1999 naar ,30 in 2006 (zonder de middelen voor het strategisch plan gedetineerden) en tot ,20 in Vanaf 1 juni 2007 werden de middelen voor het strategisch plan mee in de subsidie-enveloppe genomen. Voor 2008 bedroeg de subsidie-enveloppe ,40 en ,86 in In 2009 werd in uitvoering van het Heerenakkoord een operatie uitgevoerd waarbij de subsidie-enveloppe van alle CAW s enerzijds opgetrokken werd voor diegenen wiens subsidiebedrag per VTE onder de lag en anderzijds werd voor de CAW s wiens subsidiebedrag per VTE hoger lag dan het erkenningsbesluit aangepast waardoor meer VTE s dienden ingezet te worden. Door deze operatie werden de verschillen in subsidiëring kleiner. Dit was een eerste stap naar de gelijkschakeling van het subsidiebedrag per VTE voor alle CAW s. De overheid zette een beperkt budget van ,80 in voor deze operatie. In 2010 moest nog een bijkomende inspanning geleverd worden om de gelijkschakeling van het subsidiebedrag per VTE voor alle CAW s te realiseren. Tabel 2 geeft een overzicht van de jaarlijkse begrotingstoename voor het autonoom algemeen welzijnswerk. Sinds 1997 is de enveloppe verhoogd tengevolge allerhande regulariseringen, toepassing van sociale akkoorden en regularisering van bijzondere tewerkstellingsstatuten (IBF en DAC). Maar ook ter financiering van nieuwe initiatieven voor bijzondere noden en doelgroepen. Een aanzienlijk deel van de toename van de middelen van de voorbije jaren is gekoppeld aan bijkomende opdrachten inzake het forensisch welzijnswerk maar ook voor specifieke zorgfuncties ten aanzien van thuislozen. 8

10 Middelen 03 Tabel 2 - Evolutie van de enveloppe voor het algemeen welzijnswerk, Jaar Maatregel Aard Bedrag 1995 Wegwerken tekorten , Opvulling blinde vlekken , Wegwerken tekorten , Justitieel welzijnswerk en slachtofferhulp , JWW en slachtofferhulp, thuislozenzorg , Achtergestelde regio s , Brussel: overname VGC-middelen , Regularisering projectsubsidies , Hulpverlening seksuele delinquenten , Administratieve krachten (VESOC) , Aanpassing subsidie werkdrukverlichters , Regularisering projectsubsidies , Gelijkschakeling barema s , Crisishulpverlening aan minderjarigen , Opvang vrouwen en kinderen , Laagdrempelige jeugdhulpverlening , Justitieel welzijnswerk , Slachtofferhulp , Onderbezette regio s , Managementsondersteuning , Uitvoering VIA arbeidsduurvermindering (ADV) residentiële settings en managementsondersteuning , Regularisatie IBF-personeel , Regularisatie DAC-personeel ,02 9

11 Middelen Zorgwonen thuislozen , Uitvoering VIA, arbeidsduurvermindering, conventioneel verlof, managementsondersteuning en vorming , Regularisatie DAC-personeel , Begeleid wonen thuislozen , Begeleid wonen thuislozen (VIA-middelen) , Ervaringsdeskundigen , Regularisatie project DAC , VIA - ADV residentiële settings en managementsondersteuning , Inbedding specifieke werking in CAW , VIA - ADV residentiële settings en managementsondersteuning , DAC , Slachtofferhulp , Neutrale bezoekruimten , VIA maatregel conventioneel verlof , VIA - EJP - management - werkdrukvermindering , DAC , IFG , Neutrale bezoekruimten , Strategisch Plan gedetineerden Hasselt , Onderbezette regio s , VIA - EJP - management - werkdrukvermindering , Vermindering crz , Uitbreiding ouderenmisbehandeling , Uitbreidingen ifv strategisch plan Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden , Uitbreidingen netwerken crisisjeugdhulpverlening ,86 10

12 Middelen Uitbreidingen begeleid wonen , VIA - EJP - management - werkdrukvermindering , Wijziging erkenning CAW Archipel ifv thuislozenwerking , Uitbreiding basiswerking CAW , Uitbreiding ifv strategisch plan Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden 2008 Uitbreiding ifv strategisch plan Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in Gent , , Uitbreiding netwerken crisisjeugdhulp , Uitbreiding ifv integratie BGMK (DAC-regularisering) in CAW Artevelde , DAC-regularisering in CAW Archipel , VIA - EJP - management - werkdrukvermindering , Uitbreiding 1 VTE CDO (Zuid Oost-Vlaanderen) vanaf , Uitbreiding 4,5 VTE Haven 21 (Zenne en Zoniën) , Uitbreiding netwerken crisisjeugdhulp 3 VTE , Uitbreiding netwerken crisisjeugdhulp 2 VTE , Gelijkschakeling subsidiëring CAW ,80 Bron: Vlaamse Overheid, Departement WVG, Afdeling welzijn en samenleving, Team algemeen en forensisch welzijnswerk (2009) en CAW-Witboek 2004 (Serrien, 2004). Bewerking: Steunpunt Algemeen Welzijnswerk. Legende aard van de verhogingen: 1 Wegwerken van tekorten en anomalieën 2 Overheveling andere kredieten inclusief niet-gereglementeerde toelagen 3 Toepassing sociale akkoorden 4 Regularisaties tewerkstellingsstatuten 5 Nieuwe initiatieven 6 Achtergestelde en Blinde vlekken 7 Ondersteuning Management en administratie 8 Overheveling naar andere sector 9 Overheveling strategisch planmiddelen naar reguliere enveloppe. 11

13 Middelen 03 De begrotingstoename in 2009 voor de sector is grotendeels toe te schrijven aan de uitvoering van het Heerenakkoord. De graduele uitvoering van het Vlaams Interprofessioneel akkoord voor de social profit werd in 2009 toegevoegd aan het regulier budget voor het algemeen welzijnswerk. We kennen in 2009 een verdere uitbreiding netwerken crisisjeugdhulp. Deze uitbreidingen zijn specifieke opdrachten die aan bepaalde CAW s werden toegewezen. De uitbreidingen netwerken crisisjeugdhulpverlening kaderen binnen de integrale jeugdhulp en de rol die de CAW s daarin opnemen. Om de ongelijke spreiding van het basisaanbod recht te trekken, werden in 2009 geen middelen voorzien. De Vlaamse overheid nam wel een gedeeltelijke financiering en regularisering over van twee bestaande projecten: een voorheen door de provincie Vlaams Brabant gefinancierd crisisopvangcentrum Haven 21 van CAW Zenne en Zoniën en de financiering van een hulpverlener voor het centrum directe opvang van CAW Zuid Oost-Vlaanderen, voorheen gefinancierd door de Stad Ronse. Verder heeft de Vlaamse overheid, net zoals in 2008 en 2007, in opvolging van de Staten-Generaal Verkeersslachtoffers een niet-regulier budget voorzien voor een betere opvang en begeleiding van verkeersslachtoffers. Dit budget bedraagt ,19 euro voor de diensten slachtofferhulp en meer bepaald voor de opvang van verkeersslachtoffers en van minderjarige verkeersslachtoffers. Tenslotte voorzag de Vlaamse overheid voor 2009 een niet-regulier budget van euro voor de uitbouw van de vrijwilligerswerking in het kader van slachtofferhulp. Dit budget van euro dient om de kosten voor rekrutering, vorming, verplaatsing, verzekering, waardering, te betalen die de vrijwilligerswerking met zich meebrengt. Concreet betekent dit dat per gepresteerd vrijwilligersuur een richtbedrag van 2,5 euro wordt voorzien. Deze middelen voor verkeersslachtoffers en vrijwilligerswerking zijn echter ingeschreven op een afzonderlijk begrotingsartikel en maken geen deel uit van het regulier budget van het algemeen welzijnswerk Regionale verdeling van de middelen Zolang een programmatie niet volledig geïmplementeerd is, blijft de ongelijke spreiding van het aanbod bestaan. Het overzicht van het aantal gesubsidieerde personeelsleden voor de algemene opdrachten in verhouding tot de bevolking van iedere CAW-regio (tabel 3) varieert van 0,59 VTE per inwoners (Regio Vilvoorde) tot 2,30 VTE per inwoners (Kortrijk-Menen en Regio Brugge). De algemene opdrachten omvatten alle opdrachten die in het decreet van 1997 en de erkenningsbesluiten van de CAW s vermeld staan, met uitzondering van de opdrachten in het kader van slachtofferhulp, de bezoekruimte, hulpverlening aan seksuele delinquenten en justitieel welzijnswerk, die een andere regio-indeling volgen (gerechtelijk arrondissement, provincie). Gemiddeld investeert de Vlaamse Overheid voor deze algemene opdrachten 8,59 per inwoner zowel in Vlaanderen als in het Brussels hoofdstedelijk gewest. De aantal euro s per inwoner varieert van 3,37 (regio Vilvoorde) tot 13,33 (regio Brugge). De standaardafwijking tussen de regio met de laagste middelen per inwoner en deze die de hoogste subsidie per inwoner ontvangt, blijft nagenoeg stabiel. Dit wijst erop dat de ongelijke spreiding blijft bestaan. 12

14 Middelen 03 Tabel 3 - Investering van de Vlaamse overheid per inwoner en per regio en VTE per inwoners en per regio op Totaal erkende vte op Bevolking op voor per algemene VTE/ Regio (NIS) inwoner opdrachten inwoners Brussel ,25 69,25 1,94 Lennik-Dilbeek-Ninove ,84 28,50 1,03 Halle-Overijse ,45 15,50 1,01 Vilvoorde ,37 13,00 0,59 Leuven ,16 61,75 2,13 Aarschot-Diest-Tienen ,51 22,65 1,12 Antwerpen ,43 172,37 1,82 Turnhout-Mol-Geel-Herentals ,21 53,50 1,27 Mechelen ,59 41,02 1,13 Limburg ,97 101,44 1,22 Kortrijk-Menen ,11 64,15 2,29 Brugge ,33 71,33 2,30 Oostende ,16 28,54 2,09 Roeselare-Tielt-Izegem ,60 22,75 0,97 Ieper-Veurne-Diksmuide ,60 15,75 0,81 Gent-Eeklo ,66 101,42 1,68 Aalst ,67 25,50 1,52 Waasland ,85 35,90 1,53 Dendermonde ,34 18,00 0,94 Geraardsbergen-Ronse- Oudenaarde ,93 21,09 1,40 Totaal Vlaanderen + Brussel ,59 983,41 1,50 Totaal Vlaams Gewest ,44 914,16 1,47 Bron: Boordtabellen 2009 Centra Algemeen Welzijnswerk. Verwerking Anita Cautaers, CAW Federatie,

15 Middelen 03 Naast de algemene opdrachten voorziet de Vlaamse overheid nog middelen voor slachtofferhulp, justitieel welzijnswerk en voor de begeleiding bij het onderbroken of conflictueuze ouder-kind-contact: de bezoekruimte. Deze middelen worden aan bepaalde centra toegekend op basis van de gerechtelijk arrondissementen. Verder erkent de Vlaamse overheid voor de hulpverlening aan seksuele delinquenten per provincie 2 VTE behalve voor de provincie Vlaams Brabant en het Brussels hoofdstedelijk gewest waar 2,5 VTE erkend zijn. Verder zijn er nog 2 VTE erkend die instaan voor het meldpunt ouderenmis(be)handeling (CAW Zuid Oost-Vlaanderen). Tabel 4 - Erkenning van aantal VTE door de Vlaamse overheid voor specifieke opdrachten per gerechtelijk arrondissement op Aantal erkende VTE voor slachtofferhulp Aantal erkende VTE voor bezoekruimte Aantal erkende VTE voor JWW Gerechtelijk arrondissement Brussel 5,00 4,00 3,50 Antwerpen 6,00 12,00 4,30 Turnhout 4,00 26,00 2,50 Mechelen 4,00 2,00 2,50 Leuven 3,50 10,00 2,50 Hasselt en Tongeren 5,50 9,85 4,90 Brugge 5,00 17,00 2,50 Kortrijk 4,50 1,00 2,50 Ieper en Veurne 3,00 1,50 3,50 Gent 5,50 8,00 3,50 Dendermonde 5,50 4,00 3,50 Oudenaarde 3,00 3,00 2,50 Totaal 55,00 98,00 38,00 Het aantal VTE dat per inwoners wordt ingezet voor de algemene opdrachten, blijft ten opzichte van 2007 en 2008 nagenoeg hetzelfde. Het aantal dat per inwoner door de Vlaamse overheid wordt uitgegeven stijgt lichtjes van 7,88 in 2007, naar 8,15 in 2008 tot 8,59 in De lichte stijging in 2009 ten opzichte van 2008 is toe te schrijven aan de middelen die werden ingezet voor de gelijkschakeling van het subsidiebedrag per VTE van de CAW s. De Vlaamse overheid - wil ze het aantal per inwoner op peil houden moet meer investeren in de algemene opdrachten van het CAW. 14

16 Middelen 03 Tabel 5 - Vergelijking investering van de Vlaamse overheid per inwoner en VTE per inwoners tussen 2007, 2008 en 2009 Totaal Vlaanderen + Brussel Bevolking inwoners inwoners inwoners per inwoner 7,88 8,15 8,59 Erkende VTE op 31/ VTE voor algemene opdrachten 962,88 VTE voor algemene opdrachten 983,41 VTE voor algemene opdrachten VTE/ inwoners 1,48 VTE/ inwoners 1,48 VTE/ inwoners 1,50 VTE/ inwoners Totaal Vlaams gewest Bevolking inwoners inwoners inwoners per inwoner 7,71 8,00 8,44 Erkende VTE op 31/ VTE voor algemene opdrachten 895,13 VTE voor algemene opdrachten 914,16 VTE voor algemene opdrachten VTE/ inwoners 1,45 VTE/ inwoners 1,45 VTE/ inwoners 1,47 VTE/ inwoners 15

17 4. Het personeel van het CAW 4.1. Aantal VTE s per CAW Tabel 6 geeft een overzicht van het aantal personeelsleden (VTE) in Het totaal aantal VTE volgens het erkenningsbesluit bedraagt eind ,96 VTE (kolom 2). Dat zijn 20,51 VTE meer dan in Voor de algemene opdrachten zijn binnen de erkenningsbesluiten van de CAW s 983,41 VTE erkend. Kolommen 4 en 5 zijn gebaseerd op de boordtabellen 2009 en bevatten het reëel aantal VTE dat met de enveloppe AWW betaald werd (1.234,32 VTE) en het totale aantal VTE dat binnen het CAW in 2009 tewerkgesteld werd (1.660,02 VTE) betaald met zowel de subsidie-enveloppe als met andere middelen. Van de 1.660,02 VTE die er binnen de CAW s tewerkgesteld worden, worden er dus 425,70 VTE (25,64%) betaald met niet-reguliere subsidiemiddelen (= subsidiemiddelen andere dan de reguliere subsidie-enveloppe die verkregen wordt op basis van de decretale erkenning). Dit percentage is hetzelfde als in Noot: in het aantal VTE s van CAW Middenkust zijn 13 VTE in het kader van de Bijzondere Jeugdbijstand niet meegerekend. Voor CAW Metropool werden alle activiteiten opgenomen, ook de erkenningen in het kader van de Bijzondere Jeugdbijstand en Kind & Gezin. Tabel 6 - Aantal VTE per CAW volgens erkenningsbesluit , VTE betaald met AWW-middelen en met andere middelen Totaal Totaal VTE erkende tewerkgesteld VTE voor de in CAW Totaal algemene VTE s betaald en betaald erkende opdrachten met AWW- met alle VTE op op middelen middelen CAW Archipel 54,25 42,75 54,91 73,44 Mozaïek 26,50 26,50 26,59 45,31 Delta 32,00 28,50 32,07 35,18 Zenne en Zoniën 15,50 15,50 13,40 18,30 Regio Vilvoorde 13,00 13,00 13,21 15,96 Regio Leuven 77,75 61,75 81,68 92,77 Hageland 22,65 22,65 22,11 29,52 Metropool 89,61 77,61 92,97 210,83 De Mare 40,01 34,01 40,89 50,92 De Terp 65,05 60,75 71,08 100,78 16

18 Personeel 04 De Kempen 88,00 53,50 91,51 108,61 Het Welzijnshuis 49,52 41,02 51,00 56,57 Sonar 66,04 49,69 66,06 82,64 t Verschil 57,65 51,75 63,18 87,86 Stimulans 49,15 39,15 51,02 70,38 Piramide 25,00 25,00 25,92 29,85 De Viersprong 49,58 44,58 51,90 64,98 De Poort 46,25 26,75 48,02 57,63 Middenkust 28,54 28,54 30,70 44,50 M-W-Vlaanderen 22,75 22,75 23,86 29,03 De Papaver 23,75 15,75 26,20 28,45 Visserij 42,17 33,17 42,06 56,25 Artevelde 78,25 68,25 82,95 107,52 Regio Aalst 25,50 25,50 25,75 33,32 Waasland 35,90 35,90 35,60 41,43 regio Dendermonde 31,00 18,00 37,16 46,37 Zuid-Oost-Vlaanderen 31,59 21,09 32,52 41,62 Totaal 27 CAW s 1.186,96 983, , ,02 Bron: Boordtabellen 2009 Centra Algemeen Welzijnswerk. Verwerking Anita Cautaers, CAW Federatie, In vergelijking met 2008 werden meer VTE s tewerkgesteld en werden ook meer VTE s betaald met andere middelen dan de subsidie-enveloppe. Dit is in ,7% meer dan in het jaar Deze stijging heeft waarschijnlijk te maken met meer projectmiddelen die in 2009 zijn verkregen. De onvoorspelbaarheid - het ene jaar een daling en het jaar nadien weer een stijging - van de andere middelen die ingezet worden binnen het CAW, heeft te maken het feit dat het meestal projectmiddelen betreft, die maar voor één jaar kunnen ingezet worden. Het aantal VTE dat bovenop de erkende VTE met de subsidie-enveloppe tewerkgesteld wordt, daalt met 3,1 VTE. Of dit een dalende trend is, is vooralsnog niet duidelijk. Ook de gelijkschakeling van het subsidiebedrag per VTE voor alle CAW s zou hier een invloed op kunnen hebben. Of dit effectief zo is, zal uit de cijfergegevens van de volgende jaren moeten blijken. 17

19 Personeel 04 Tabel 7 - Aantal VTE per CAW in 2009 ten opzichte van 2008, 2007 en 2OO6 Verschil Verschil Verschil Aantal VTE Erkende 1.186, , , ,95 +20,51 +28,50 +10,01 Betaald met AWW-middelen 1.234, , , ,31 +17,41 +24,37 +37,23 Verschil betaald met AWW en Erkende 47,36 50,46 54,59 27,36-3,1-4,13 +27,23 Totaal tewerkgesteld binnen CAW 1.660, , , ,37 +38,87 +43,78 +30,00 Betaald met andere middelen dan AWWsubsidies 425,7 404,24 384,83 392,06 +21,46 +19,41-7,23 % VTE andere middelen t.o.v. totaal tewerkgesteld 25,64% 24,94% 24,39% 25,34% 0,7% 0,55% -0,95% Bron: Boordtabellen Centra Algemeen Welzijnswerk, Verwerking Anita Cautaers, CAW Federatie, De vrijwilligers van het CAW Het vrijwilligerswerk in de CAW s is goed voor 7,85% van het totaal aantal prestatie-uren: ,37 vrijwilligersuren t.o.v ,71 professionele uren (boordtabellen 2009). Er is een lichte stijging van het aantal vrijwilligersuren ten opzichte van 2008, zowel in verhouding tot het aantal professioneel ingezette uren als in absolute cijfers. Het aantal vrijwilligersuren dat hier naar voor komt, is sterk beïnvloed door het al dan niet zorgvuldig registreren van het aantal vrijwilligersuren en de vermelding hiervan in de boordtabellen. Van 19 CAW s werden gegevens opgenomen. Van de andere CAW s weten we dat ook zij vrijwilligers engageren maar de gegevens niet systematisch bijhouden en/of ze niet vermelden. 18

20 Personeel 04 Tabel 8 - Evolutie aantal vrijwilligersuren ten opzichte van professionele uren Aantal vrijwilligersuren , , , ,77 Aantal professionele uren , , , ,44 % vrijwilligersuren t.o.v. professionele uren 7,85% 7,09% 7,83% 8,10% Het overgrote deel van het vrijwilligerswerk gebeurt in het kader van de hulpverlening aan cliënten (76,74%), vooral in de ambulante werkingen en het forensisch welzijnswerk. Vrijwilligerswerk binnen de eigen CAW-administratie staat voor 6,16% en 16,07% van het vrijwilligerswerk gebeurt in het onderhoud en de logistieke ondersteuning en 1,04% in het kader van het management. Uitgedrukt in VTE à rato van 1.732,8 jaarlijkse prestatie-uren gaat het om 117,04 eenheden. Het aantal personen dat vrijwilligerswerk doet in de CAW s wordt geraamd op personen. In 2010 loopt een uitgebreide bevraging over de inzet en het profiel van de vrijwilligers binnen de CAW s. Er komt in 2010 een actualisering van de raming van het aantal vrijwilligers. Het aantal ingezette vrijwilligersuren per CAW wordt geïllustreerd in figuur 1. De gegevens hebben betrekking op 19 CAW s. Andere CAW s vermelden geen gegevens maar dit betekent geenszins dat er geen vrijwilligers werden tewerkgesteld in deze centra. Figuur 1 - Totaal vrijwilligersuren in de CAW s, 2009 Gepresteerde vrijwilligersuren 2009 CAW regio Dendermonde M-W-Vlaanderen De Viersprong Artevelde Stimulans De Kempen Metropool Piramide Regio Leuven Sonar De Poort visserij Middenkust Het Welzijnshuis t Verschil Archipel Waasland De Papaver regio Vilvoorde Vrijwilligersuren Bron: Prestaties volgens opgave in boordtabel Bewerking: CAW Federatie

21 Deel 2 De cliënten van het CAW 20

22 De cliënten van het CAW Wie was de cliënt van het CAW in 2009? We bekijken het totaal aantal cliënten, de verdeling over de probleemgebieden, het socio-economisch profiel van de cliënt, de problematieken en de geboden hulpverlening. Voor meer gedetailleerde analyses verwijzen we naar de website en naar het intranet voor de registratieverantwoordelijken waarop de registratiegegevens beschikbaar zijn. Wie geïnteresseerd is in specifieke analyses kan een vraag richten aan Koen Mendonck Alvorens in te gaan op de cijfers, geven we een overzicht van het begrippenkader dat wordt gehanteerd in Tellus. 21

23 1. Begrippenkader Tellus 1.1. Onthaalde cliënten en cliënten in begeleiding Figuur 1 geeft inzicht in het kernproces van de hulpverlening in het CAW en hoe deze gevat wordt door de registratie. Voor de interpretatie van het aantal cliënten is het onderscheid tussen onthaal en begeleiding belangrijk. Van meet af aan is er gekozen om de registratie zo nauw mogelijk te laten aansluiten bij het hulpverleningsproces. De cliëntregistratie start vanaf het onthaal van zodra er een persoonlijk hulpverlenend contact is met de cliënt. De registratie van de aanmeldingen (zonder cliëntcontact) en nazorg (na het afsluiten van de begeleiding) zijn optioneel. De registratie van de begeleiding gebeurt sinds 2008 op basis van typemodules van geboden hulp. Het onthaal omvat het eerste en de eventueel daarop volgende directe contacten tussen cliënt en hulpverlener en ook alle vormen van eerste, onmiddellijke en meestal kortdurende hulpverlening. Deze omvat informatieve vragen, adviezen, directe opvang, vraagverduidelijking en onmiddellijke hulp. Als een verdere begeleiding wordt overwogen behoort een instapgesprek eveneens tot de onthaalactiviteiten. Bij het instapgesprek wordt een verdere begeleiding overwogen binnen het CAW of door een andere dienst. We spreken van een begeleiding van zodra cliënt en hulpverlener akkoord zijn over een hulpverleningsvoorstel met een wederzijds engagement en onderling afgesproken doelstellingen over een systematische en doelgerichte hulpverlening. Het scharniermoment tussen een onthaal en een begeleiding is het instapgesprek. Het onderscheid tussen onthaal en begeleiding ligt in de overstap naar een meer systematische en doelgerichte hulpverlening op basis van een wederzijds engagement. Dit staat los van de duur van de hulpverlening en van het aantal gesprekken met de cliënt. Voor de ene cliënt kan het onthaal kort zijn en wordt al vlug een begeleiding opgestart. Voor anderen is een vraagverheldering nodig alvorens een verdere begeleiding te overwegen. Lang niet alle onthaalde cliënten hebben begeleiding nodig. De geboden hulp in de onthaalfase volstaat voor vele cliënten. Uiteraard kan voor hulp ook verwezen worden naar andere diensten en voorzieningen. 22

24 Tellus 01 Figuur 1 - Hulpverleningsproces en registratie KERNPROCES VAN DE HULPVERLENING AANMELDING ONTHAAL BEGELEIDING NAZORG REGISTRATIE VOLGT HULPVERLENING AANMELDING ONTHAAL INSTAP TYPEMODULE 1 TYPEMODULE 2 NAZORG (OPTIONEEL) (OPTIONEEL) Op niveau van typemodules Eén onthaal kan door verschillende typemodules gevolgd worden Onthaal en typemodules kunnen op een andere plaats 1.2. Begeleidingsregistratie op basis van typemodules De registratie van de begeleiding op basis van 45 typemodules van geboden hulp is ingevoerd in 2008 (zie tabel 8 voor een overzicht). Iedere begeleidingsregistratie wordt gekenmerkt aan de hand van een typemodule. Typemodules zijn een soort type begeleidingen of type dossiers, die als samenhangend pakket aangeboden worden. Ze kunnen zowel apart als gecombineerd aangeboden worden, achtereenvolgens of gelijktijdig. Samen vormen ze het volledige hulpaanbod van de CAW s. Een cliënt kan meerdere vormen van hulp krijgen. Aan één cliënt in begeleiding kunnen dus meerdere typemodules worden gekoppeld, elk met een eigen begin- en einddatum. Bij wijze van voorbeeld illustreert figuur 2 dit voor een begeleiding waarbij vier typemodules werden aangewend: 23

25 Tellus 01 Figuur 2 - Registratie van typemodules van hulpverlening in begeleiding ONTHAAL BEGELEIDING DIRECTE OPVANG BUDGETBEGELEIDING LEEFGROEPGERICHTE BEGELEIDING BEGELEID WONEN ADMIN. HULP SCHULDBEMIDDELING 1.3. De eenheid van registratie De eenheid van registratie is iedere fysieke persoon die hulp verkreeg in een CAW. In het eerste deel van de definitie vermelden we de fysieke persoon (de cliënt dus). Van iedere persoon die hulp ontvangt, wordt een aparte registratiefiche gemaakt. Zodra meerdere leden van een cliëntsysteem, bijvoorbeeld de partner en de kinderen van de oorspronkelijke cliënt, betrokken worden in de hulpverlening, gebeurt voor ieder van hen een afzonderlijke registratie. In het tweede deel van de definitie vermelden we de geboden hulpverlening. Het aantal cliënten kan daardoor niet zomaar gelijkgesteld worden met het aantal fysieke personen. Ten eerste, kan een cliënt meerdere keren binnen een CAW geholpen worden binnen het kalenderjaar. Indien de vorige hulpverlening (onthaal of begeleiding) afgesloten is, wordt dan een nieuwe registratiefiche opgestart. Zo kan eenzelfde fysieke persoon meerdere keren geregistreerd worden. Ten tweede, wanneer een persoon meerdere typemodules krijgt binnen het CAW, wordt van iedere typemodule een registratie gemaakt. Het gebeurt frequent dat een cliënt na de onthaalfase een begeleiding krijgt in meerdere afdelingen van het CAW naargelang de aard van de hulpverlening. Zo kan bijvoorbeeld een relatiebegeleiding in de ene deelwerking gepaard gaan met een schuldbemiddeling door een andere deelwerking. In de meeste gevallen wordt er in de verschillende teams een aparte registratie bijgehouden zodat er ook hier verschillende registratiefiches zijn van dezelfde fysieke persoon. Ten derde, kan een cliënt in de loop van een registratiejaar geholpen worden door meerdere CAW s. Voor residentiële hulpverlening is het mogelijk dat iemand in de loop van het registratiejaar opgenomen wordt in meerdere opvangcentra verspreid over Vlaanderen. Ook voor ambulante hulp kan een cliënt aankloppen bij meerdere diensten, zeker in steden waar meerdere CAW s aanwezig zijn. In theorie is het mogelijk om ons registratiesysteem te laten werken op basis van de unieke cliënt (op naam of op rijksregisternummer) en daar alle hulpverleningsfiches aan te koppelen. Dit gebeurt echter niet omwille van redenen van privacy. Het is nog maar de vraag of in het CAW het ene team hoeft te weten dat een cliënt geholpen wordt of werd door een ander team. Bovendien is de hulpverlening soms anoniem. 24

26 Tellus Wijzigingen in de registratie ten opzichte van vorige jaren De CAW s registreren sinds 2003 met Tellus was een scharnierjaar: er werd nl. een grote technische wijziging (begin van webapplicatie en geavanceerd Access-programma) en een inhoudelijke verandering (gebruik van modules in begeleiding en meerdere modules bij 1 cliënt mogelijk) doorgevoerd. Hieronder wordt één en ander verduidelijkt. Figuur 3 - Evolutie Tellus EVOLUTIE TELLUS TELLUS I TELLUS II Access Webreg Tellus I 1 registratie = 1 onthaal en (ev) 1 begeleiding Gebruik van werksoorten Tellus II 1 registratie = 1 of meerdere onthaal-reg en (ev) 1 of meerdere begeleidingen Gebruik van modules in begeleiding Op technisch vlak werd overgeschakeld van een eenvoudig Access programma, dat gebruikt werd van 2003 tot 2007, naar een geavanceerder programma dat het mogelijk maakt om meerdere typemodules van geboden hulp te combineren binnen één registratie. Naast de bestaande maar aangepaste Access-applicatie werd onder de naam Webreg een webapplicatie ontwikkeld met platform-onafhankelijke software. Tweederde van de sector werkt inmiddels met de webapplicatie, éénderde gebruikt nog het aangepaste Access programma. De implicatie van zo n nieuw programma op de werkvloer mag niet worden onderschat: in de meeste CAW s ging de opstart gepaard met een opleiding waarin aandacht werd besteed aan de nieuwe afspraken rond registratie en het praktische gebruik van de schermen van het nieuwe programma. Een aantal opleidingen werden tijdens de eerste maanden van 2008 gegeven. Tijdens de periode voor de opleiding moest men zich behelpen met een voorlopige en minimale registratie op papier. Deze twee factoren, het nieuwe programma en de opleidingen begin 2008, zorgden er voor dat er een aantal cliënten begin 2008 niet geregistreerd werden. 25

27 Tellus 01 Op inhoudelijk vlak zijn er twee belangrijke wijzigingen: een switch van werksoorten naar typemodules en een gewijzigde eenheid van registratie in de begeleidingsfase. Tot en met 2007 bestond één cliëntregistratie uit één rij in een tabel. Deze rij bestond uit een aantal cliëntkenmerken, een onthaalluik en een (facultatief) begeleidingsluik. Deze drie waren aan elkaar gekoppeld en werden geïdentificeerd door één werksoortelijke benaming (bv. een opvangcentrum voor mannen of een JAC-onthaal). De eenheid van registratie was de cliënt in combinatie met de ontvangen hulp. Concreet: één onthaal eventueel gevolgd door één begeleiding. Vanaf 2008 registreert men de cliëntkenmerken volledig afzonderlijk van de hulpverleningskenmerken. De hulpverleningskenmerken worden geregistreerd aan de hand van een onthaalfiche en/of één of meerdere begeleidingsfiches. De onthaalfiche heeft geen werksoortelijke identificatie meer maar wordt enkel nog gekenmerkt als onthaalfiche. Uitzondering zijn de vier specifieke forensische werkvormen: justitieel welzijnswerk, slachtofferhulp, bezoekruimte en hulpverlening seksueel delinquenten. Deze blijven dus wel nog identificeerbaar op onthaal. De begeleidingsfiche wordt ook niet meer gekenmerkt door een werksoort maar door een typemodule van hulpverlening. Er werd een classificatie van 45 begeleidingsmodules opgesteld in overleg met de sector en de Vlaamse overheid. De eenheid van registratie op de begeleidingsfiche is voortaan de typemodule. Indien men meerdere typemodules bij één cliënt inzet, ontstaan er meerdere begeleidingsfiches. Het wordt dus mogelijk om meerdere hulpverleningsregistraties aan één cliëntregistratie te verbinden. In het vroegere systeem werd de geboden hulp werksoortelijk geïdentificeerd als bvb. een opname in een opvangcentrum voor jongeren. In het nieuwe systeem kan daar nu ook bvb. een budgetbegeleiding en/of een gezinsbegeleiding aan gekoppeld worden. Door de invoering van de typemodules ter vervanging van de vroegere werksoorten stijgt het aantal begeleidingen vanaf 2008 (zie tabel 6). De typemodules zijn immers specifieker dan de vroegere werksoorten. Sommige van de vroegere werksoorten omvatten dan ook verschillende typemodules. Het aantal cliënten in begeleiding bevat mogelijk dubbeltellingen: sommige fysieke cliënten zullen meerdere typemodules ontvangen hebben en daardoor dubbel meetellen. Zolang er geen sectorafspraak is waarbij iedereen verplicht op naam registreert en alle hulpverleningsfiches aan één en dezelfde cliënt verbonden worden, komt het aantal geregistreerde begeleidingen niet overeen met het aantal fysieke personen in begeleiding. Nu maakt het ene CAW deze koppeling wel, terwijl het andere CAW een nieuwe registratie opstart. Op termijn wordt hier naar uniformiteit gestreefd. 26

28 2. Aantal cliënten in Evolutie van het aantal cliënten De CAW s onthaalden in cliënten waarvan nieuwe cliënten en overgedragen cliënten wiens onthaal reeds startte in 2008 of eerder. Het aantal begeleidingen in 2009 bedraagt Voor cliënten of 43% werd de begeleiding reeds in 2008 of eerder opgestart. Voor cliënten of 57% startte de begeleiding in de loop van Het hoger aandeel van de overgedragen begeleidingen ten opzichte van de onthalen wordt verklaard door een langere gemiddelde duur van een begeleiding dan deze van een onthaal. Tabel 1 - Nieuwe en overgedragen cliënten in onthaal en in begeleiding, CAW s, 2009 Cliënten Overgedragen uit Nieuwe cliënten Totaal Hulpverleningsfase Aantal % Aantal % Aantal % Onthaal % % % Begeleiding % % % Bron: TELLUS 2009 Cliëntregistratie CAW, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2010 Een vergelijking met de vorige jaren laat zien dat het aantal geregistreerde onthaalcliënten na een daling in 2008 opnieuw stijgt (tabel 2). Deze vaststelling geldt ook voor de begeleidingen. Deze evoluties worden in de volgende hoofdstukken meer gedetailleerd toegelicht. Tabel 2 - Cliënten geholpen op onthaal en in begeleiding, CAW s, Jaar Onthaal en directe hulp Begeleiding Bron: TELLUS 2009 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk,

29 Cliënten Aantal cliënten op onthaal In tabel 3 lezen we dat in cliënten op onthaal werden geregistreerd. Dit is na de daling in 2008 opnieuw een stijging. Tabel 3 - Cliënten op onthaal, naar nieuwe of overgedragen cliënten, CAW s, Jaar Nieuw Overgedragen Totaal Bron: TELLUS 2009 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2010 Van 2004 tot en met 2007 is het aantal geregistreerde onthaalcliënten min of meer gelijk gebleven, namelijk rond Na een daling in 2005 ( ) volgt in 2006 weer een kleine stijging tot onthaalcliënten die zich doorzet in 2007 tot cliënten. In 2008 neemt het aantal onthaalcliënten een sterke duik naar om in 2009 terug te klimmen naar De verklaring voor de sterke daling in 2008 is de introductie van een nieuw registratieprogramma. Het leren werken met dit programma en de nodige gewenning hebben een aanzienlijke daling in de registratie van onthaalde cliënten veroorzaakt. Het aantal over te dragen cliënten moest opnieuw worden ingevoerd aangezien dit niet automatisch gebeurde. In vele gevallen is dit herinvoeren van de overgedragen cliënten niet gebeurd. Het leren werken met het nieuwe programma in 2008 heeft ook een verlies gegeven op de registratie van nieuwe begeleidingen in het begin van dat jaar. Noot: Voor een gedetailleerde verklaring zie CAW in beeld cijfers 2008, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2009, p. 26. Opvallend is dat het aantal nieuwe onthaalde cliënten in 2009 gelijk blijft ten opzichte van 2008 (zie tabel 3) en dat het aandeel overgedragen cliënten weer begint te stijgen in We merkten reeds in vorige jaren dat de groep overgedragen cliënten steeds groter wordt. Mogelijk speelt hier dat men lopende dossiers van onthaalcliënten vergeet af te sluiten. Maar er kan evengoed een realiteit achter schuilen: er zijn cliënten die een langdurig onthaal als best passende hulpverleningsvorm krijgen. Dat zijn cliënten waarvoor de functie ondersteunen belangrijk is en die niet in een zwaardere begeleiding willen of kunnen stappen. 28

30 Cliënten 02 Figuur 3 - Evolutie van het aantal cliënten op onthaal van 2004 tot Bron: TELLUS Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2010 Figuur 4 - Relatieve verdeling van het aantal nieuwe en overgedragen cliënten op onthaal, evolutie % 90% % 70% 60% 50% 40% Overgedragen Nieuw 30% 20% 10% 0% Bron: TELLUS Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk,

31 Cliënten 02 Tot 2007 werden onthaalregistraties gekenmerkt door een werksoort. Vanaf 2008 is dat echter niet meer het geval. Enkel voor de werkingen justitieel welzijnswerk, slachtofferhulp, bezoekruimtes en hulpverlening seksueel delinquenten registreren we nog afzonderlijk identificeerbare gegevens op onthaal (zie tabel 4). Tabel 4 - Cliënten in het algemeen welzijnswerk op onthaal naar clusters, 2009 N % Onthaal Ambulant en residentieel ,6% Onthaal Justitieel Welzijnswerk ,5% Onthaal Slachtofferhulp ,6% Onthaal Bezoekruimte ,1% Onthaal Hulpverlening Seksueel Delinquenten 196 0,2% Totaal ,0% Bron: TELLUS Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2010 Een gedetailleerde vergelijking met de voorgaande jaren is dus voor de onthaalcliënten niet meer mogelijk. We hebben echter wel de diensten justitieel welzijnswerk en slachtofferhulp apart als vergelijkingsbasis (tabel 5). Alle andere diensten kunnen dan gebundeld worden in onthaal ambulant en residentieel. Daaruit kunnen we besluiten dat het relatieve aandeel van deze drie groepen doorheen de jaren stabiel blijft. De diensten slachtofferhulp hebben relatief gezien ieder jaar meer cliënten op onthaal. Hier speelt allicht een duidelijkere definiëring van de begrippen onthaal en begeleiding. De evolutie in absolute aantallen bespraken we reeds bij tabel 3. Tabel 5 - Evolutie van het aantal onthaalcliënten naar cluster, N % N % N % N % N % N % Ambulant en residentieel Justitieel Welzijnswerk % % % % % % % % % % % % Slachtofferhulp % % % % % % Totaal % % % % % % Bron: TELLUS Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2010 Noot: Voor omvat Onthaal Ambulant en residentieel de werksoorten ambulant, thuislozenzorg en JAC. Voor 2008 omvat dit de soorten onthaal Onthaal Ambulant en residentieel, Bezoekruimte en Hulpverlening Seksueel Delinquenten Aantal cliënten in begeleiding Het aantal begeleidingen stijgt in 2009 sinds 2007 voor het tweede jaar op rij. Analoog met de evolutie van het aantal onthaalcliënten, zien we ook hier een breuk met de evolutie tot 2007, maar er zijn evenwel andere redenen 30

32 Cliënten 02 Tabel 6 - Cliënten geholpen op onthaal en in begeleiding, CAW s, Jaar Nieuw Overgedragen Totaal Bron: TELLUS 2009 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2010 In figuur 5 zien we de evolutie van het aantal begeleidingen. Deze behoeft enige uitleg. Het aantal cliënten in begeleiding vertoonde een dalende trend over de werkingsjaren 2004 tot 2007: begeleidingen in 2004, begeleidingen in 2005, begeleidingen in 2006 en in Deze dalende trend was vermoedelijk eerder het gevolg van de registratiewijze dan van een wijziging in het bereikte cliënteel. Aan de grondslag ervan lag een betere bekendheid op de werkvloer van de definitie van begeleiding. Voorheen werden heel wat onthaal-hulpverleningen geregistreerd als begeleidingen. Geleidelijk zijn deze dan effectief als onthaal geregistreerd in plaats van als begeleiding en werd de registratie zuiverder. Vanaf 2008 buigt de evolutie om en is er een stijging die zich heeft doorgezet in In 2009 ligt het aantal begeleidingen vrijwel exact terug op het niveau van De stijging in 2008 en 2009 valt te verklaren door de nieuwe registratie-afspraken in het kader van de typemodulering Figuur 5 - Evolutie van het aantal cliënten in begeleiding van 2004 tot Bron: TELLUS Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk,