Inhoudstafel. Financiering van de thuiszorg: het perspectief van de voorzieningen

Transcriptie

1 Financiering van de thuiszorg: het perspectief van de voorzieningen Prof. dr. Jozef Pacolet, Annelies De Coninck & Frederic De Wispelaere Studiedag SWVG Integrale zorg en ondersteuning 19 november workshop 8 Inhoudstafel 1. Doelstellingen 2. Situering van de sector 3. Methodologie 4. Gezinszorg De structuur van de ontvangstenzijde gezinszorg De financiële structuur gezinszorg Verklaring van het verschil in rentabiliteit tussen de openbare en de private diensten 5. Aanvullende thuiszorg De structuur van de ontvangstenzijde De financiële structuur 6. Kostenverzwarende elementen Leeftijd: VAP-dagen Anciënniteit 7. Simulatie van een wijziging van de parameters anciënniteit en gebruikersbijdrage 2 1

2 Doelstellingen Een onderzoek naar de financiële leefbaarheid van de Vlaamse erkende diensten gezinszorg en aanvullende thuiszorg: transparantie brengen in de complexe regelgeving inzake de financieringsstromen die gelden objectiveren op basis van administratieve en boekhoudkundige cijfers de problemen die doorwegen in kaart brengen, onderbouwen en evalueren scenario s uitwerken: simulatie van een wijziging in de parameters Aparte benadering voor de private en openbare diensten, alsook voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg 3 Situering van de sector - Gezinszorg 17 miljoen gesubsidieerde uren gezinszorg in 2012, waarvan: 12,8 miljoen uren gepresteerd bij de gebruiker (andere: gelijkgestelde uren en uren bijscholing) 14 miljoen gepresteerd door de private diensten 440 miljoen euro subsidie vanuit Beleidsdomein Welzijn Gebruikersbijdrage van gemiddeld: Private diensten: 5,28 euro/uur Openbare diensten: 4,64 euro De sector telt bijna verzorgenden (= VTE) 4 2

3 Situering van de sector Aanvullende thuiszorg 5 miljoen uren aanvullende thuiszorg in 2012 Gebruikersbijdrage (2012): Private diensten: 6,75 euro/uur Openbare diensten: 6,39 euro/uur Tewerkstelling van meer dan logistieke medewerkers (=4.500 VTE) Nagenoeg 100% arbeiders in de private sector 1/3 de werkzaam als arbeider in de openbare sector 5 Methodologie Koppeling van: Administratieve gegevens: VESTA Boekhoudkundige gegevens: Resultatenrekening per activiteitencentrum en subsidielijst (= financiële verslagen) Bijkomende bevraging: kruising tussen leeftijd en anciënniteit van het personeel 6 3

4 Structuur van de ontvangstenzijde - gezinszorg Extrapolatie openbare diensten Extrapolatie - private diensten Inkomstenbron N=100 In % N=20 In % Gebruikersbijdrage (omzet -70 rek.) ,8% ,5% Subsidies Welzijn ,4% ,4% Subsidies sociale Maribel ,1% ,8% Ontvangsten lokale besturen ,9% ,0% Andere subsidiebronnen - varia ,4% ,3% Andere subsidiebronnen - onbekend ,5% ,0% Totaal bedrijfsopbrengsten van het activiteitencentrum (70/74) % % 7 De financiële structuur - gezinszorg Het resultaat per gepresteerd uur van de private diensten (N=14) activiteitencentrum gezinszorg , Gem

5 De financiële structuur - gezinszorg Het resultaat per gepresteerd uur van de openbare diensten (N=46) activiteitencentrum gezinszorg , De financiële structuur Gezinszorg De activiteit gezinszorg is binnen de private sector net winstgevend genoeg zodat de continuïteit op sectorniveau op een aanvaardbaar niveau kan worden verder gezet. De marges zijn echter bijzonder klein. De openbare diensten lijden systematisch een substantieel verlies. Het verlies wordt aangezuiverd door de gemeente. Wat is hiervan de oorzaak? 10 5

6 De financiële structuur Gezinszorg Verschil in rentabiliteit van 5,15 euro/uur tussen de private en de openbare diensten Verklaring? Kostenzijde (= ±50%)? Personeelskost Impact RSZ-vermindering (alleen voor de private diensten) Ontvangstenzijde? Subsidieregeling Welzijn Gebruikersbijdrage Bijdrage lokale besturen 11 Verklaring verschil in rentabiliteit De personeelskost De gemiddelde personeelskost binnen de private diensten , Gem. 12 6

7 Verklaring verschil in rentabiliteit De personeelskost De gemiddelde personeelskost binnen de openbare diensten , Verklaring verschil in rentabiliteit De personeelskost De afwijking in het resultaat van de openbare en de private diensten zou hoofdzakelijk kunnen verklaard worden door het verschil in toegekende loon- en arbeidsvoorwaarden en de hogere anciënniteit van het personeel. Deze stelling kan echter genuanceerd worden door de impact van de RSZ-vermindering op de loonkost van de private diensten in rekening te nemen (= ± 1,5 euro/uur van de 3,2 euro verschil in personeelskost) 14 7

8 Verklaring verschil in rentabiliteit De subsidies vanuit Welzijn Openbare sector (N=100) Private sector (N=20) Subsidies 2011 Per gepresteerd Per gepresteerd Per gesubsidieerd Subsidies 2011 Per gepresteerd Per gepresteerd Per gesubsidieerd uur bij de uur (bij de uur uur bij de uur (bij de uur gebruiker gebruiker, (bij de gebruiker, gebruiker gebruiker, (bij de gebruiker, gelijkgestelde gelijkgestelde uren gelijkgestelde gelijkgestelde uren uren en uren en uren bijscholing) uren en uren en uren bijscholing) bijscholing) bijscholing) TOTAAL subsidie ,22 26,04 26, ,69 26,14 27,28 - Subsidie gepresteerde en ,80 23,72 24, ,63 23,34 24,37 gelijkgestelde uren - Subsidie bijscholing ,41 0,39 0, ,44 0,40 0,42 - Subsidie begeleidend ,32 1,26 1, ,65 1,50 1,57 personeel - Subsidie leidinggevenden ,04 0,03 0, ,18 0,16 0,17 - Subsidie administratie & ,66 0,63 0, ,80 0,73 0,76 coördinatiekosten TOTAAL toeslagen ,22 0,21 0, ,54 0,49 0,51 - Toeslag vervoer ,05 0,05 0, ,20 0,18 0,19 - Toeslag ,16 0,15 0, ,30 0,28 0,29 werkdrukvermindering - Toeslag milieubewuste ,01 0,01 0, ,04 0,03 0,03 verplaatsing - Structurele vermindering 0,00 0,00 0,00 0, ,51-0,47-0,49 (-) TOTAAL subsidies en ,44 26,24 26, ,72 26,16 27,31 toeslagen TOTAAL zonder structurele ,44 26,24 26, ,33 26,63 27,80 vermindering (-) 15 Verklaring verschil in rentabiliteit De gebruikersbijdrage Private diensten: 5,28 euro/uur Openbare diensten: 4,64 euro/uur

9 Verklaring verschil in rentabiliteit De bijdrage van lokale besturen 1,20 1,00 0,80 0,74 Private diensten: 0,74 /uur ontvangsten vanuit de lokale besturen (= provincie, gemeente en OCMW) 0,60 0,40 0,20 0, Gem. Openbare diensten : 0,21 euro/uur vanuit de lokale besturen, maar wel enorme aanzuivering van de verliezen van bijna 5 euro/uur, 17 Verklaring verschil in rentabiliteit tussen de openbare en de private diensten Oorzaak discrepantie RSZ-verminderingen Personeelskosten Gebruikersbijdrage Subsidies Welzijn Lokale overheden (*) Verschil in euro per gepresteerd uur In % 0,94 18,3% 1,78 34,6% 0,37 7,2% 0,96 18,6% 0,46 8,9% Andere (bv. uitzonderlijke kosten en opbrengsten) 0,64 12,4% Totaal 5,15 100% 18 9

10 De financiële structuur Aanvullende thuiszorg Een analyse van de resultatenrekening van de aanvullende thuiszorg Openbare diensten, 2011 Rubriek Rek-nr Financiële verslagen Omzet (gebruikersbijdrage) 70 (2011) N=42 Binnenlands Bestuur (2010) N=28 Vesta (2012) N= Bedrijfsopbrengsten 70/ Bedrijfskosten 60/ Personeelskosten Winst/verlies van het boekjaar 7/ Een analyse van de resultatenrekening van de aanvullende thuiszorg (N=13) Private diensten, 2011 Rubriek Rek-nr In absolute bedragen Per gepresteerd uur Na correctie RSZvermindering (**) Omzet (gebruikersbijdrage) ,22 6,22 Bedrijfsopbrengsten 70/ ,08 33,88 Bedrijfskosten 60/ ,07 32,86 Personeelskosten ,65 30,45 Winst/verlies van het boekjaar 7/ ,93 0,93 19 De financiële structuur Aanvullende thuiszorg Het resultaat (winst/verlies) van de activiteit aanvullende thuiszorg (N=13) private diensten, , Gem De klantenbijdrage verklaart niet meteen de hoogte van het resultaat 8 6 6, Gem

11 Gem. % van het totale personeelsbestand in VTE De financiële structuur Gezinszorg en aanvullende thuiszorg De inkomstenstructuur van de gezinszorg (private en openbare diensten) en aanvullende thuiszorg (private diensten), na extrapolatie, 2011 Inkomstenbron Gezinszorg - In % Per Gezinszorg - In % Per Aanvullende In % Per Openbare gepresteerd Private gepresteerd thuiszorg gepresteerd diensten uur diensten uur uur Gebruikersbijdrage (omzet) ,8% 4, ,5% 4, ,4% 6,22 Subsidies Welzijn ,4% 25, ,4% 26, ,7% 21,70 Subsidies sociale Maribel ,1% 0, ,8% 1, ,6% 2,44 Ontvangsten lokale besturen ,9% 5, ,0% 0, ,2% 0,07 Andere subsidiebronnen - varia ,4% 0, ,2% 0, ,6% 1,15 Andere bronnen - onbekend ,5% 1, ,0% 0, ,5% 0,50 Totaal bedrijfsopbrengsten van het AC (70/74) % 37, % 34, % 32,08 21 Kostenverzwarende elementen - leeftijd Leeftijdsverdeling van de verzorgenden in de private sector 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 10,5% jaar 30% 20% 15,0% jaar 10% 20,3% 0% 22 11

12 Kostenverzwarende elementen - leeftijd % van het totale personeelsbestand in VTE 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1 Leeftijdsverdeling van het regulier logistiek personeel in de private sector ,1% 23,8% 23,7% Gem jaar jaar 23 Kostenverzwarende elementen - leeftijd Implicaties van de VAP-dagen op de loonkost De reële kostenverhoging van een voltijds personeelslid met een leeftijd tussen 45 en 49 jaar bedraagt 5,6% (=12 dagen verlof), dat van een jarige (=24 dagen verlof), 11,8% en een 55-plusser brengt omwille van de VAP-dagen een kostenverhoging van 18,8% (=36 dagen verlof) met zich mee. Maar wat is de reële impact op het niveau van de dienst/private sector? Aantal koppen Aantal VTE Aandeel 45+ Kosten-verhoging VAP-dagen (*) Impact op de gepresteerde uren (-) Verzorgenden ,7% 4,9% 4,3% Begeleidend personeel ,1% 2,4% 2,2% Leidinggevend personeel ,6% 6,8% 6,0% Administratief personeel ,2% 4,1% 3,6% Totaal dienst gezinszorg ,6% 4,6% 4,1% Logistiek regulier ,5% 7,5% 6,6% Logistiek GESCO ,4% 7,8% 6,9% Logistiek doelgroep ,1% 3,2% 2,9% Begeleidend personeel ,7% 4,6% 4,0% Leidinggevend personeel ,0% 3,8% 3,4% Administratief personeel ,8% 6,7% 5,9% Totaal dienst aanvullende thuiszorg TOTAAL op het niveau van de erkenning ,1% 7,1% 6,3% ,2% 5,3% 4,7% 24 12

13 Kostenverzwarende elementen - leeftijd De kostprijs van de VAP-dagen en de mogelijke compensatie (cijfers 2011) Kostprijs VAP-dagen (in euro) Compensatie VAP-dagen (in euro) Kostenfactor VAP-dagen Compensatie kostprijs: Verlies inkomsten gebruiker Gelijkgestelde uren Toeslag werkdrukvermindering Compensatie vervangende tewerkstelling: - Sociale Maribel Omvang onbekend TOTAAL TOTAAL Kostenverzwarende elementen - Anciënniteit De gemiddelde anciënniteit van het personeel (cijfers 2011) Openbare diensten (N=41) Private diensten (N=15) Koppen VTE Gemiddelde anciënniteit N Koppen VTE Gemiddelde anciënniteit N Logistiek personeel , , Regulier , , GESCO , ,8 3 - Doelgroepwerknemer , ,2 7 Verzorgenden , ,8 15 Begeleidend personeel , ,8 15 Leidinggevend personeel 23 14,5 17, ,1 11 Administratief personeel , ,0 13 TOTAAL sector , ,

14 Kostenverzwarende elementen Leeftijd en Anciënniteit Gecombineerd effect van de werkelijke leeftijd en anciënniteit van de verzorgende in de private sector. De verhouding tussen het uurloon naar leeftijd van het personeel en het startloon (anciënniteit =0) Relatief verschil in uurloon ten opzichte van het startersuurloon (0 jaar anciënniteit) 2,00 1,90 1,80 1,70 1,60 1,50 1,40 1,30 1,20 1,10 1, Leeftijd verzorgende Uurloon barema Uurloon na correctie kostenver hoging VAPdagen 27 Kostenverzwarende elementen Leeftijd en Anciënniteit Gecombineerd effect van de werkelijke leeftijd en anciënniteit van het logistiek personeel in de private sector. De verhouding tussen het uurloon naar leeftijd van het personeel en het startloon (anciënniteit =0) Relatief verschil in uurloon ten opzichte van het startersuurloon (0 jaar anciënniteit) 2,00 1,90 1,80 1,70 1,60 1,50 1,40 1,30 1,20 1,10 1, Leeftijd logistieke medewerkers Uurloon barema Uurloon na correctie kostenverhog ing VAPdagen Pleit dit voor een aangepaste financiering van de werkelijke anciënniteit van een dienst in plaats van een gemiddelde anciënniteit? 28 14

15 Simulatie Effect vergoeding werkelijke anciënniteit en werkelijke personeelskost Simulatie van de impact van een wijziging in de parameters anciënniteit op het financieel evenwicht van de private diensten. Het effect van de vergoeding van de werkelijke anciënniteit in plaats van het sectorgemiddelde (een voorbeeld voor de verzorgenden), voor de 13 private diensten die de bevraging hebben ingevuld. Winnaars en verliezers Dienst in de steekproef Afwijking gemiddelde loonkost verzorgende ten opzichte van het sectorgemiddelde (in euro per VTE per jaar) Afwijking gemiddelde loonkost verzorgende ten opzichte van het sectorgemiddelde (in euro per gepresteerd uur*) Procentuele verhouding van de gemiddelde loonkost van een verzorgende binnen een dienst ten opzichte van het sectorgemiddelde (in %) Impact van de correctie op de bedrijfsopbrengsten ,95 89,6% -7,7% ,95 89,6% ,01 92,9% -5,8% ,19 95,8% -2,0% ,02 96,5% -3,1% ,77 97,3% ,44 98,5% -1,3% ,01 100,0% 0,0% 9-5 0,00 100,0% 0,0% ,30 101,1% 0,9% ,78 102,8% 2,5% ,02 103,6% ,09 103,9% 2,9% Sectorgemiddelde 0 0,00 100% 0% 29 (in %) Zij zullen minder subsidie krijgen omdat de werkelijke loonkost van de verzorgende (lagere anciënniteit) lager ligt dan het sectorgemiddelde Zij zullen bijkomende gefinancierd worden omwille van de hoge anciënniteit van hun verzorgend personeel Simulatie Effect vergoeding gemiddelde gebruikersbijdrage Diensten Simulatie van de impact van een wijziging in de parameter gebruikersbijdrage op het financieel evenwicht van de private diensten. Het effect van het solidariseren van de gebruikersbijdrage voor gezinszorg, voor alle private diensten (VESTA-gegevens). Winnaars en verliezers Verschil gebruikersbijdrage gezinszorg ten opzichte van het sectorgemiddelde (in euro) Procentuele verhouding gebruikersbijdrage ten opzichte van het sectorgemiddelde (in %) 1-3,72 30% 2-1,27 76% 3-1,03 80% Impact op de bedrijfsopbrengsten (70-74 rek.) (in %) 4-0,88 83% 1,34% 5-0,81 85% 2,41% 6-0,78 85% 7-0,39 93% 8-0,19 96% 0,51% 9-0,16 97% 10-0,15 97% 0,40% 11-0,15 97% 0,47% 12-0,12 98% 13-0,09 98% 0,22% 14 0,01 100% 15 0,09 102% 16 0,14 103% -0,36% 17 0,21 104% -0,59% 18 0,42 108% -1,02% 19 0,45 109% 20 0,51 110% -1,33% Gemiddelde private sector 0,00 0% 0% Kleine dienst dat zeer lage tarieven hanteert Krijgen subsidie bij omdat ze in werkelijkheid een lager tarief aanrekenen aan de gebruiker dan het sectorgemiddelde (= lagere inkomsten) Gaan moeten terugbetalen omdat ze een hogere gebruikersbijdrage aanrekenen dan het sectorgemiddelde 30 15

16 Besluit De gezinszorg is in 2011 een sector van 582 miljoen (480 miljoen private sector en 103 miljoen openbare sector) De aanvullende thuiszorg is een sector van 150 miljoen (135 miljoen private sector, 15 miljoen openbare sector) Het geraamd verlies, bij te passen door de lagere overheden, was in de gezinszorg in beide segmenten telkens bijna 6 miljoen Voor de gezinszorg leidt dit tot een marginaal overschot voor de private sector van 0,2 en een tekort van 5 in de openbare sector, per gepresteeerd uur Slechts 14% en 20% van de inkomsten wordt bijgedragen door de gebruikers in respectievelijk de gezinszorg en de aanvullende thuiszorg Dit verschilt echter aanzienlijk tussen de diensten zodat een solidarisering van deze verschillen wenselijk is Ook een meer transparante en geïdivualiseerde tenlasteneming van de kostprijsverschillen omwille van de anciënniteit en arbeidsduurvermindering voor de oudere werknemers is wenselijk 16