onderzoeksdossier CAW in beeld cijfers 2011

Transcriptie

1 onderzoeksdossier CAW in beeld cijfers 2011

2

3 CAW in beeld cijfers 2011

4 Inhoudstafel Deel 1 - Aanbod van het algemeen welzijnswerk 1. Het CAW-landschap Steekkaart De voorbereiding van een nieuw uitzicht voor de CAW s 8 3. De middelen van het CAW Het algemeen welzijnswerk De Centra Algemeen Welzijnswerk Regionale verdeling van de middelen Het personeel van het CAW Aantal VTE s per CAW De vrijwilligers van het CAW...20 Deel 2 De cliënten van het CAW 0. De cliënten van het CAW Begrippenkader Tellus Onthaalde cliënten en cliënten in begeleiding Begeleidingsregistratie op basis van typemodules De eenheid van registratie Ontwikkeling in Tellus Aantal cliënten in Evolutie van het aantal cliënten Aantal cliënten op onthaal Aantal cliënten in begeleiding Het profiel van de cliënten Geslacht Leeftijd Herkomst en origine Burgelijke staat, gezinssituatie en feitelijke verblijfplaats Scholingsgraad Inkomensbron en tewerkstellingsgraad

5 Inhoudstafel De kenmerken van de hulpverlening Problematiek van het cliënteel De geboden hulpverlening op onthaal Duur en intensiteit van de begeleidingen Focus: familiaal geweld Eindwoord COLOFON Dit onderzoeksdossier kwam tot stand met de medewerking van de CAW s. Auteurs: Koen Mendonck en Anita Cautaers. Eindredactie: Ludo Serrien Foto: Brandpunt 23 Eerste druk Ontwerp: CRM Factory, Leuven Opmaak: Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Volgnummer: OD/2012/01 Depotnummer: D/2012/11.734/ Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Gehele of gedeeltelijke overneming of reproductie van de inhoud van de uitgave, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteursrechthebbende is verboden. 3

6

7 Deel 1 Aanbod van het algemeen welzijnswerk

8 1. Het CAW-landschap 1.1. Steekkaart CAW De 25 centra voor algemeen welzijnswerk (CAW s) bieden een antwoord op een veelheid aan vragen inzake persoonlijke en relationele problemen, sociale uitsluiting en problemen als pleger of slachtoffer. De hulp- en dienstverlening omvat zowel het geven van informatie en advies als partiële of integrale (op één of alle levensdomeinen) begeleiding, al dan niet gekoppeld aan een residentiële opvang. Daarnaast realiseert het CAW een opdracht van algemene preventie die inhoudt dat er een kwalitatief signaleringsbeleid wordt gevoerd met betrekking tot de maatschappelijke factoren die in de eigen hulp- en dienstverleningspraktijk als welzijnsbedreigend worden ervaren en organiseert het preventieve projecten die structurele veranderingen beogen. Het CAW biedt directe hulp, opvang en psychosociale begeleiding op maat van de hulpvrager. Het hulpaanbod van de CAW s is zeer gedifferentieerd en gaat van informatie, advies, ondersteuning, belangenbehartiging, sociaal administratieve hulp tot meer intensievere vormen van hulpverlening en begeleiding. Het omvat onder andere ambulante hulpverlening, crisishulp, residentiële hulpverlening, forensisch welzijnswerk en straathoekwerk. Om maatwerk te bieden, beschikt het CAW over interdisciplinaire teams van beroepskrachten met een bagage uit diverse disciplines: sociale, pedagogische, psychologische en juridische. Het CAW biedt professionele hulp, maar realiseert dit in een nauwe samenwerkingsrelatie tussen beroepskrachten en vrijwilligers. Vrijwilligers bieden zowel kwalitatief als kwantitatief (ca ) een wezenlijke bijdrage aan de hulpverlening en dit vanuit onze visie op hulpverlening. Daarnaast worden heel wat bestuurs-, managements- en administratieve taken binnen het CAW opgenomen door vrijwilligers. Tabel 1: Steekkaart CAW s, 2011 Autonome Centra voor Algemeen Welzijnswerk 25 CAW s 19 werkingsgebieden of CAW-regio s 14 regio s hebben één CAW, 4 regio s beschikken over twee CAW s, 1 regio heeft drie CAW s ,28 subsidiëring vanuit de Vlaamse overheid aan de CAW s (subsidiebesluit ) 1.222,21 VTE personeel erkend volgens erkenningsbesluiten van de CAW s ( ) 1.231,36 VTE personeel betaald met subsidies van de Vlaamse overheid (AWW-middelen) (boordtabellen 2011) 502,98 VTE personeel gefinancierd met andere middelen (boordtabellen 2010) 1.718,11 VTE personeel tewerkgesteld door de CAW s ,23 vrijwilligersuren t.o.v ,33 professionele uren (6,93%) (boordtabellen 2011) In Vlaanderen en Brussel wordt per inwoners gemiddeld 1,50 VTE CAW-personeel gesubsidieerd ( ) Het aantal VTE per inwoners varieert sterk naargelang de (huidige) werkgebieden van de CAW s: van 2,35 VTE tot 0,58 VTE (gegevens ) cliënten op onthaal; cliënten in begeleiding (Tellus 2011) Bron: Boordtabellen CAW s 2011 en Tellus

9 01 7

10 2. De voorbereiding van een In 2010 werd de nivellering van de subsidie-enveloppe een feit. Elk CAW ontvangt nu eenzelfde forfaitair bedrag/ VTE dat gebaseerd is op het gemiddelde subsidiebedrag dat in de sector in 2009 werd uitgekeerd en in tussentijd werd aangepast aan de indexverhogingen in 2010 en 2011, een anciënniteitsaanpassing en bijkomende middelen in het kader van de uitvoering van het VIA. In 2010 werd omwille van algemene besparingsoverwegingen de indexering van het subsidiebedrag/vte maar toegepast op een gedeelte van dit bedrag zijnde het gedeelte dat besteed wordt aan loonkosten (90%). De werkingskosten werden niet geïndexeerd. Deze manier van indexering is recurrent en betekent dat wanneer deze techniek nog verschillende keren wordt toegepast op termijn er toch een wezenlijke daling is van het subsidiebedrag omdat ook de kosten voor de werking stijgen. De efficiëntiewinst die de CAW s door schaalvergroting willen realiseren wordt langs deze weg op de helling gezet. In 2011 werd de indexsprong volledig toegepast maar voor de indexering die zich begin 2012 aankondigt, zou opnieuw een gedeelte niet worden geïndexeerd. Door de maatschappelijke evoluties in het welzijns- en gezondheidslandschap en onze zeer algemene en ruime intersectorale eerstelijnspositie dienen zich nieuwe uitdagingen aan zoals onder andere het e-dossier die van invloed zullen zijn op de subsidie-enveloppe. Dat maakt de noodzaak aan objectieve parameters voor de vastlegging van het forfaitair subsidiebedrag nog dwingender. De gelijkschakeling van het subsidiebedrag per VTE was een noodzakelijke operatie vooraleer werk kon gemaakt worden van een goede programmatie en de invoering van een enveloppenfinanciering op basis van objectieve en externe parameters. In het Verslag van het Rekenhof over de subsidiëring van het algemeen welzijnswerk van april 2006 lezen we dat de uitwerking van een programmatie cruciaal is om de ongelijke spreiding van de subsidies recht te trekken en om te komen tot een objectieve samenstelling van de subsidie-enveloppe. De Federatie hoopt vooralsnog dat dit gerealiseerd wordt binnen het kader van de uitvoeringsbesluiten van het nieuwe decreet van 2009 omdat dit zal toelaten ook meer kwaliteitsgaranties te kunnen leveren. Op 24 februari 2011 werd door minister Vandeurzen een sterk eerstelijns welzijnswerk, een nieuw uitzicht voor de CAW voorgesteld. In de eerste helft van 2011 heeft de sector een sectorale reactie gegeven en hebben heel wat individuele centra gereageerd. De sector kon akkoord gaan met de vooropgestelde criteria voor schaalvergroting en het nieuwe uitzicht er van uit gaande dat dit een basis is voor de verdere uitbouw en versterking van het eerstelijnswelzijnswerk door de uitvoering van een programmatie. Het werkgebied van het CAW wordt gevormd door het tweetalig gebied Brussels Hoofdstedelijk Gewest of door minimaal drie aaneensluitende kleinstedelijke zorgregio s, zoals bepaald in het zorgregiodecreet en dient begrensd te zijn door de provinciegrenzen. Een tweede criteria is dat slechts 1 CAW per werkgebied bevoegd wordt. Elk CAW moet in het eigen werkgebied alle decretale opdrachten ontplooien met uitzondering van de hulp- en dienstverlening aan seksuele delinquenten. Het bevolkingsaantal van het werkgebied moet minstens inwoners bedragen. Het minimum aantal erkende VTE per CAW bedraagt 50. Gezien de opdrachten die de CAW s bezitten op het raakvlak tussen welzijn en justitie zal maximaal rekening gehouden worden met de gerechtelijke arrondissementen. In de loop van 2011 werd alvast werk gemaakt van de wijziging van het decreet van 8 mei 2009 en werd zowel binnen als buiten de sector naar een stevig draagvlak gezocht om de schaalvergroting door te voeren. Op heel wat fora werd de rol van het eerstelijnswelzijnswerk besproken en werd duidelijk aangegeven dat het algemeen welzijnswerk met een duidelijke generalistische en laagdrempelige en brede toegangspoort een belangrijke spil is op de eerste lijn binnen het Vlaamse en Brusselse welzijns- en gezondheidslandschap. Met de wijziging van het decreet wil men een decretale verankering geven aan de principes en criteria voor de schaalvergroting en een decretale basis geven voor het opheffen van de lopende erkenningen van onbepaalde duur van de CAW s. De organisatievergroting dient schaalvoordelen op administratief en organisatorisch vlak te realiseren, maar dient tevens ook een stevige lokale inplanting van het eerstelijnswelzijnswerk te realiseren waardoor de CAW s ook 8

11 nieuw uitzicht voor de CAW s 02 aanwezig zijn in minder verstedelijkte gebieden, een basisvoorwaarde voor een laagdrempelig en toegankelijk eerstelijnswelzijnswerk. De uitvoering van een programmatie moet deze sterke lokale verankering mogelijk maken zodat in elke regio een goed eerstelijnswelzijnswerk kan uitgebouwd worden. De interne en intersectorale samenwerking en netwerkvorming en de rechtsgelijke toegang van elke burger tot een verantwoorde zorg op maat moeten door de uitvoering van een schaalvergroting, gepaard gaande met een goede programmatie, verhoogd worden. De uitvoering van de programmatie mag dan ook niet uitgesteld worden of vertraagd worden door het proces van schaalvergroting en herstructurering maar kan en moet gelijktijdig uitvoering krijgen. Het onderzoeksrapport ontwikkelen van indicatoren en een programmatie voor het algemeen welzijnswerk dat eind 2008 werd afgerond maakte duidelijk dat het huidige aanbod onvoldoende is om een optimale spreiding te realiseren en een volwaardig eerstelijnswelzijnsaanbod overal te garanderen. Ook de memorie van toelichting bij de wijziging van artikel 17 en 23 van het decreet van 8 mei 2009 stelt dat - om te komen tot een verhoging van de kwaliteit van hulpen dienstverlening en een maximale afstemming op en samenwerking met andere sectoren en instanties - er een evenwichtig gespreid aanbod in vergelijkbare werkgebieden en de waarborgen van een minimaal hulp- en dienstverleningsaanbod per regio moet zijn. Een uitstel heeft tot effect dat er wel een organisatorische efficiëntieen effectiviteitswinst zal gerealiseerd worden maar een verhoging van de efficiëntie en effectiviteit van de hulpverlening en de rechtsgelijke toegang van elke burger zal achterwege blijven omdat er nog geen evenwichtig gespreid aanbod is in elke kleinstedelijke zorgregio. De programmatie uitvoeren, vereist bijkomende middelen om tegemoet te komen aan de noden en behoeften waarop het algemeen welzijnswerk een antwoord formuleert en voor het realiseren van een sterk eerstelijnswelzijnsaanbod. De overheid zal moeten duidelijk maken in welke mate het hun menens is om de eerste lijn te versterken. Dit kan door de operationalisering van de programmatie en aan te geven hoeveel middelen of hoeveel algemeen welzijnswerk zij nodig achten. En door het naar voor schuiven en duidelijk positioneren van het eerstelijns algemeen welzijnswerk ten opzichte van andere meer ingrijpendere hulp- en dienstverlening. Deze keuzes dienen zich nu aan en worden nog scherper gesteld door de ontwikkelingen binnen integrale jeugdhulp, de jeugdzorg, de sector van mensen met een beperking, de eerstelijnsgezondheidssector, de geestelijke gezondheidszorg, en door het uitbouwen van een integrale zorg. In een gemengde werkgroep werd samen met de sector de Administratie en het Steunpunt gewerkt aan een voorzet van ontwerp BVR ter uitvoering van het decreet van 8 mei 2009 en in functie van de vorming van de nieuwe organisaties en de nieuwe erkenningen van de CAW s. Deze werkzaamheden waren in de loop van 2011 nog niet afgerond. 9

12 3. De middelen van het CAW 3.1. Het algemeen Welzijnswerk Het algemeen welzijnswerk bestaat uit de Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW s) en de Centra Tele-Onthaal. In 2011 bedroeg het totale subsidiebedrag ,09 euro (subsidiebesluit van 08 december 2011) waarvan ,81 voor Tele-onthaal en ,28 voor de CAW s. Een bedrag dat niet eens 2% bedraagt van de totale begroting welzijn, volksgezondheid en gezin. Dit is gezien het maatschappelijk belang van een goed uitgebouwde eerstelijnswelzijnssector niet een juiste verhouding De Centra Algemeen Welzijnswerk De actuele subsidie-enveloppe van de CAW s bestaat uit een forfaitair bedrag per VTE op basis van het BVR van 8 mei Door indexaanpassingen, een anciënniteitstoelage en de toevoeging van middelen vanuit het Vlaams Interprofessioneel Akkoord bedraagt het bedrag per VTE eind ,90 euro/vte. De anciënniteitsevolutie wordt sedert 1998 enkel op basis van het sectorgemiddelde in de enveloppe doorgerekend. Tussen 2007 en 2010 was er geen anciënniteittoename waardoor er geen aanpassing gebeurde aan de subsidieenveloppe. De anciënniteitstoeslag bedroeg in ,72 per VTE. Na de normaliseringen in de periode evolueerde de enveloppe van het autonoom algemeen welzijnswerk van euro in 1999 naar ,30 euro in 2006 (zonder de middelen voor het strategisch plan gedetineerden) en tot ,20 euro in Vanaf 1 juni 2007 werden de middelen voor het strategisch plan mee in de subsidie-enveloppe genomen. Voor 2008 bedroeg de subsidie-enveloppe ,40 euro, ,86 euro in 2009, ,91 euro in 2010 en ,28 euro in In 2011 was er een toename van de Vlaamse subsidie-enveloppe ten opzichte van 2010 met ,37 euro. Tabel 2 geeft een overzicht van de jaarlijkse begrotingstoename voor het autonoom algemeen welzijnswerk. Sinds 1997 is de enveloppe verhoogd tengevolge allerhande regulariseringen, toepassing van sociale akkoorden en regularisering van bijzondere tewerkstellingsstatuten (IBF en DAC). Maar ook ter financiering van nieuwe initiatieven voor bijzondere noden en doelgroepen. Een aanzienlijk deel van de toename van de middelen van de voorbije jaren is gekoppeld aan bijkomende opdrachten inzake het forensisch welzijnswerk maar ook voor specifieke opdrachten ten aanzien van thuislozen en ten aanzien van de netwerken crisisjeugdhulp. Tabel 2: Evolutie van de enveloppe voor het autonoom algemeen welzijnswerk, Jaar Maatregel Aard Bedrag 1995 Wegwerken tekorten , Opvulling blinde vlekken , Wegwerken tekorten , Justitieel welzijnswerk en slachtofferhulp , JWW en slachtofferhulp, thuislozenzorg , Achtergestelde regio s , Brussel: overname VGC-middelen , Regularisering projectsubsidies , Hulpverlening seksuele delinquenten ,94 10

13 03 Jaar Maatregel Aard Bedrag 1998 Administratieve krachten (VESOC) , Aanpassing subsidie werkdrukverlichting , Regularisering projectsubsidies , Gelijkschakeling barema s , Crisishulpverlening aan minderjarigen , Opvang vrouwen en kinderen , Laagdrempelige jeugdhulpverlening , Justitieel welzijnswerk , Slachtofferhulp , Onderbezette regio s , Managementsondersteuning , Uitvoering VIA arbeidsduurvermindering (ADV) residentiële settings en managementsondersteuning , Regularisatie IBF-personeel , Regularisatie DAC-personeel , Zorgwonen thuislozen , Uitvoering VIA, arbeidsduurvermindering, conventioneel verlof, managementsondersteuning en vorming , Regularisatie DAC-personeel , Begeleid wonen thuislozen , Begeleid wonen thuislozen (VIA-middelen) , Ervaringsdeskundigen , Regularisatie project DAC , VIA - ADV residentiële settings en managementsondersteuning , Inbedding specifieke werking in CAW , VIA- ADV residentiële settings en managementsondersteuning , DAC , Slachtofferhulp , Neutrale bezoekruimten , VIA maatregel conventioneel verlof , VIA EJP - management - werkdrukvermindering , DAC , IFG , Neutrale bezoekruimten , Strategisch Plan gedetineerden Hasselt ,94 11

14 Jaar Maatregel Aard Bedrag 2006 Onderbezette regio s , VIA- EJP management - werkdrukvermindering , Vermindering crz , Uitbreiding ouderenmisbehandeling , Uitbreidingen i.k.v. strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden , Uitbreidingen netwerken crisisjeugdhulpverlening , Uitbreidingen begeleid wonen , VIA-EJP- management - werkdrukvermindering , Wijziging erkenning CAW Archipel ifv thuislozenwerking , Uitbreiding basiswerking CAW , Uitbreiding ifv strategisch plan Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden 2008 Uitbreiding ifv strategisch plan Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in Gent , , Uitbreiding netwerken crisisjeugdhulp , Uitbreiding ifv integratie BGMK (DAC-regularisering) in CAW Artevelde , DAC-regularisering in CAW Archipel , VIA-EJP-management-werkdrukvermindering , Uitbreiding 1 VTE CDO (Zuid Oost Vlaanderen) vanaf 1/07// , Uitbreiding 4,5 VTE Haven 21 (Zenne en Zoniën) , Uitbreiding netwerken crisisjeugdhulp 3 VTE , Uitbreiding netwerken crisisjeugdhulp 2 VTE , Gelijkschakeling subsidiëring CAW , Gelijkschakeling subsidiëring CAW , Uitbreiding 1 VTE federaal detentiecentrum Tongeren , VIA-EJP-management-werkdrukvermindering , Uitbreiding netwerken crisisjeugdhulp , Uitbreiding Visserij vanaf 1/9/2011 (middelen van Flevado) , Uitbreiding centraal meldpunt Misbruik, Geweld en Kindermishandeling vanaf 1/10/ , Uitbreiding CAW Delta m.b.t. SOH vanaf 1/10/ ,56 12

15 De middelen van het CAW 03 Jaar Maatregel Aard Bedrag 2011 Uitbreiding jongerenhulpverlening brede instap vanaf 15/10/ , VIA4 EJP - management ,08 Bron: Vlaamse Overheid, Departement WVG, Afdeling welzijn en samenleving, Team algemeen en forensisch welzijnswerk en CAW-Witboek 2004 (Serrien, 2004). Bewerking: Federatie Sociale Ondernemingen. Legende aard van de verhogingen: 1 Wegwerken van tekorten en anomalieën 2 Overheveling andere kredieten inclusief nietgereglementeerde toelagen 3 Toepassing sociale akkoorden 4 Regularisaties tewerkstellingsstatuten 5 Nieuwe initiatieven - 6 Achtergestelde en Blinde vlekken 7 Ondersteuning Management en administratie 8 overheveling naar andere sector 9 overheveling strategisch planmiddelen naar reguliere enveloppe 10 overheveling van andere sector. De begrotingstoename in 2011 voor de sector is toe te schrijven aan: De overname van een bestaande werking naar doven en slechthorenden (Flevado, Federatie van Vlaamse dovenorganisaties) door CAW Visserij (78.316,16 ) In de 5 provincies en in het Brussel Hoofdstedelijk Gewest kreeg één CAW 0,6 VTE om in samenwerking met de Vertrouwenscentra Kindermishandeling een centraal meldpunt misbruik, geweld en kindermishandeling uit te bouwen (44.052,84 ) (Totaal 3,6 VTE). Met het oog op de splitsing van het gerechtelijk arrondissement Brussel Halle Vilvoorde voorziet de Vlaamse Overheid extra middelen (3,4 VTE) voor de uitbouw van een werking slachtofferhulp binnen Halle Vilvoorde (49.926,56 ). De uitbreiding met 9,87 VTE - als een eerste fase binnen deze beleidsperiode - in het kader van de versterking van de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp binnen de CAW s en ter ondersteuning van de brede instap in het kader van de Integrale Jeugdhulp ( ,21 ). Verder heeft de Vlaamse overheid, net zoals in de voorgaande jaren en sinds 2007, in opvolging van de Staten-Generaal Verkeersslachtoffers een niet-regulier budget voorzien voor de opvang en begeleiding van verkeersslachtoffers, de opvang van minderjarige slachtoffers en de ondersteuning van de vrijwilligerswerking bij de hulpverlening aan slachtoffers. Dit budget bedraagt ,04 euro (BVR 13 mei 2011). In 2012 zullen deze middelen eindelijk regulier gemaakt worden en geïntegreerd worden binnen de subsidieenveloppe. 13

16 3.3. Regionale verdeling van de middelen Zolang een programmatie niet volledig geïmplementeerd is, blijft de ongelijke spreiding van het aanbod bestaan. Het overzicht van het aantal gesubsidieerde personeelsleden voor de algemene opdrachten in verhouding tot de bevolking van iedere CAW-regio (tabel 3) varieert van 0,58 VTE per inwoners (Regio Vilvoorde) tot 2,35 VTE per inwoners (Regio Brugge). De algemene opdrachten omvatten alle opdrachten die in het decreet van 1997 en de erkenningsbesluiten van de CAW s vermeld staan, met uitzondering van de opdrachten in het kader van slachtofferhulp, de bezoekruimte, hulpverlening aan seksuele delinquenten en justitieel welzijnswerk, die een andere regio-indeling volgen (gerechtelijk arrondissement, provincie). Gemiddeld investeert de Vlaamse Overheid voor deze algemene opdrachten 9,02 euro per inwoner voor Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De aantal euro s per inwoner varieert van 3,49 euro (regio Vilvoorde) tot 14,12 euro (regio Brugge). De standaardafwijking tussen de regio met de laagste middelen per inwoner en deze die de hoogste subsidie per inwoner ontvangt, blijft nagenoeg stabiel. Dit wijst erop dat de ongelijke spreiding blijft bestaan. Tabel 3: Investering van de Vlaamse overheid per inwoner en per regio en VTE per inwoners en per regio op Regio Bevolking op 01/01/2011 vlgs (NIS) per inwoner Totaal erkende VTE die in 2011 konden worden ingezet voor algemene opdrachten* Totaal erkende VTE op 31/12/2011 algemene opdrachten VTE/ inwoners Brussel ,80 73,25 73,70 1,96 Lennik - Dilbeek - Ninove - Halle - Overijse ,26 45,55 48,10 1,04 Vilvoorde ,49 13,00 13,00 0,58 Leuven ,60 61,90 62,35 2,10 Aarschot - Diest - Tienen ,75 22,85 22,85 1,12 Antwerpen ,80 173,61 173,61 1,80 Turnhout - Mol - Geel - Herentals ,64 54,65 55,10 1,27 Mechelen ,81 41,78 41,78 1,13 Limburg ,38 103,86 51,44 1,23 Kortrijk - Menen ,68 64,19 64,19 2,28 Brugge ,12 73,26 73,71 2,35 Oostende ,58 28,93 28,93 2,09 Roeselare - Tielt - Izegem Ieper- Veurne - Diksmuide ,80 22,83 22,83 0, ,08 16,57 19,67 0,85 14

17 De middelen van het CAW 03 Gent -Eeklo ,20 104,50 107,62 1,70 Aalst ,10 25,80 25,80 1,51 Sint Niklaas - Lokeren ,18 36,52 36,52 1,53 Dendermonde ,58 18,00 18,00 0,93 Geraardsbergen - Ronse - Oudenaarde Totaal Vlaanderen + Brussel Totaal Vlaams Gewest ,59 21,85 24,25 1, , , ,65 1, , ,47 Bron: Boordtabellen 2011 Centra Algemeen Welzijnswerk. Verwerking, Federatie Sociale Ondernemingen, 2012 *De uitbreidingen zijn pas in de 2de helft van 2011 toegekend waardoor ze niet volledig voor het ganse jaar 2011 kunnen meegerekend worden. Naast de algemene opdrachten voorziet de Vlaamse overheid nog middelen voor slachtofferhulp, justitieel welzijnswerk en voor de begeleiding bij het onderbroken of conflictueuze ouder-kind-contact: de bezoekruimte. Deze middelen worden aan bepaalde centra toegekend op basis van de gerechtelijk arrondissementen. Verder erkent de Vlaamse overheid voor de hulpverlening aan seksuele delinquenten per provincie 2 VTE behalve voor de provincie Vlaams Brabant en het Brussels hoofdstedelijk gewest waar 2,5 VTE erkend zijn. Er zijn nog 2 VTE erkend die instaan voor het meldpunt ouderenmis(be)handeling (CAW Zuid-Oost Vlaanderen). Het aantal VTE dat per inwoners wordt ingezet voor de algemene opdrachten, blijft ten opzichte van voorgaande jaren nagenoeg hetzelfde. Het aantal euro dat per inwoner door de Vlaamse overheid wordt uitgegeven stijgt langzaam van 8,15 euro in 2008 tot 9,02 euro per inwoner in De lichte stijging in 2011 ten opzichte van 2010 met 0,31 euro per inwoner is toe te schrijven aan de middelen die werden ingezet voor het meldpunt, de jongerenhulpverlening en de overname van de werking van Flevado (Doven en slechthorende werking). Daar deze middelen maar in de tweede helft van 2011 werden toegekend zal het effect van deze input pas merkbaar zijn in De inzet van de middelen voor het meldpunt en de jongerenhulpverlening zijn een aanzet tot versterking van het laagdrempelige aanbod en van de algemene opdrachten van het CAW. We kunnen stellen dat de Vlaamse overheid met deze uitbreiding het aantal euro per inwoner op peil houdt. Maar indien men wenst dat elke burger een gelijke toegang heeft tot het eerstelijns welzijnsaanbod dan moet de Vlaamse Overheid meer investeren in de algemene opdrachten van het CAW. 15

18 Tabel 4: Vergelijking investering van de Vlaamse overheid per inwoner en VTE per inwoners tussen 2008, 2009, 2010 en 2011 Totaal Vlaanderen + Brussel Bevolking inwoners inwoners inwoners inwoners per inwoner 8,15 8,59 8,71 9,02 Erkende VTE op 31/12/ ,88 VTE voor algemene opdrachten 983,41 VTE voor algemene opdrachten 997,87 VTE voor algemene opdrachten 1.018,65 VTE voor algemene opdrachten VTE/ inwoners 1,48 VTE/ inwoners 1,50 VTE/ inwoners 1,51 VTE/ inwonders 1,50 VTE/ inwoners Totaal Vlaams gewest Bevolking inwoners inwoners inwoners inwoners per inwoner 8,00 8,44 8,53 8,86 Erkende VTE op 31/12 895,13 VTE voor algemene opdrachten 914,16 VTE voor algemene opdrachten 924,77 VTE voor algemene opdrachten 944,95 VTE voor algemene opdrachten VTE/ inwoners 1,45 VTE/ inwoners 1,47 VTE/ inwoners 1,48 VTE/ inwoners 1,47 VTE/ inwoners Bron: Boordtabellen Centra Algemeen Welzijnswerk, Verwerking Federatie Sociale Ondernemingen,

19 De middelen van het CAW 03 17

20 4. Het personeel van het CAW 4.1. Aantal VTE s per CAW Tabel 5 geeft een overzicht van het aantal personeelsleden (VTE) in Het totaal aantal VTE volgens het erkenningsbesluit bedraagt eind ,21 VTE (kolom 2). Dat zijn 20,79 VTE meer dan in Voor de algemene opdrachten zijn binnen de erkenningsbesluiten van de CAW s 1.018,65 VTE erkend. Kolommen 4 en 5 zijn gebaseerd op de boordtabellen 2011 en bevatten het reëel aantal VTE dat met de enveloppe AWW betaald werd (1.231,36 VTE) en het totale aantal VTE dat binnen het CAW in 2011 tewerkgesteld werd (1.734,34 VTE) betaald met zowel de subsidie-enveloppe als met andere middelen Tabel 5: Aantal VTE per CAW op volgens erkenningsbesluit, VTE betaald met AWW-middelen en met andere middelen in 2011 CAW Totaal erkende VTE op 31/12/2011 Totaal erkende VTE voor de algemene opdrachten op 31/12/2011 VTE s betaald met AWWmiddelen 2011 Totaal VTE tewerkgesteld in CAW en betaald met alle middelen 2011 Archipel 54,85 43,35 55,60 79,74 Mozaïek 30,35 30,35 31,07 49,63 Delta 51,60 48,10 49,05 59,03 Regio Vilvoorde 13,00 13,00 13,35 16,35 Leuven 78,35 62,35 79,04 93,45 Hageland 22,85 22,85 21,55 29,88 Metropool 90,86 78,85 95,72 237,64 De Mare 40,01 34,01 42,65 53,68 De Terp 65,05 60,75 69,54 112,48 De Kempen 89,60 55,10 90,84 106,33 Het Welzijnshuis 50,28 41,78 42,89 51,30 Sonar 67,79 51,44 67,79 87,02 t Verschil 61,10 55,20 63,87 88,19 Stimulans 49,19 39,19 51,64 73,82 Piramide 25,00 25,00 26,07 30,23 Regio Brugge 98,21 73,71 100,30 123,47 Middenkust 28,93 28,93 31,05 50,48 M-W-Vlaanderen 22,83 22,83 23,35 28,36 De Papaver 27,67 19,67 24,34 30,18 Visserij 47,02 38,02 46,48 57,81 Artevelde 79,60 69,60 80,47 113,41 Regio Aalst 25,80 25,80 22,39 31,73 18

21 04 CAW Totaal erkende VTE op 31/12/2011 Totaal erkende VTE voor de algemene opdrachten op 31/12/2011 VTE s betaald met AWWmiddelen 2011 Totaal VTE tewerkgesteld in CAW en betaald met alle middelen 2011 Waasland 36,52 36,52 35,12 41,93 Regio Dendermonde 31,00 18,00 34,69 45,19 Zuid-Oost-Vlaanderen 34,75 24,25 32,50 43,01 Totaal 25 CAW s 1.222, , , ,34 Bron: Boordtabellen 2011 Centra Algemeen Welzijnswerk. Verwerking Federatie Sociale Ondernemingen, In vergelijking met 2010 werden in 2011 meer VTE s tewerkgesteld, namelijk plus 16,23 en werden ook meer VTE s betaald met andere middelen dan de subsidie-enveloppe, namelijk plus 18,03. De stijging van het aantal tewerkgestelde VTE s is verhoudingsgewijs voor de helft toe te wijzen aan de stijging van het aantal erkende VTE en voor de andere helft aan de stijging van het aantal VTE dat betaald wordt met andere middelen dan de AWW subsidie-enveloppe. Het aantal VTE betaald met de AWW subsidie-enveloppe is lichtjes gedaald met 1,80 VTE. Het aantal VTE dat met de subsidie-enveloppe kan betaald worden bovenop het erkende aantal VTE daalt met 22,59. Dit is enerzijds het gevolg van de nivellering van de subsidie-enveloppe en toont aan dat de marges van de subsidie-enveloppe om bijkomende tewerkstelling te organiseren alsmaar kleiner wordt. De dalende trend zet zich sinds 2007 verder. De daling is nog groter dan deze van 2010 ten opzichte van 2009 omdat ook in 2010 de tweede fase van de aanpassing van de subsidie-enveloppe werd door gevoerd waarbij elk CAW eenzelfde forfaitair bedrag/ VTE ontvangt gebaseerd op het gemiddelde subsidiebedrag dat in de sector in 2009 werd uitgekeerd. Concreet betekende dit dat het aantal erkende VTE s van de CAW s met een hoger subsidiebedrag/vte verhoogde waardoor ze minder marges hadden voor bijkomende tewerkstelling bovenop hun erkende aantal met de AWW subsidieenveloppe. Het feit dat de tewerkstelling van het aantal VTE met de AWW subsidie-enveloppe convergeert naar het werkelijke aantal erkende VTE, kan geïnterpreteerd worden als dat het huidige subsidiebedrag per VTE min of meer in evenwicht is met de gemiddelde gemaakte kosten (zowel werkingskosten als loonkosten) voor de tewerkstelling van een VTE. Deze veronderstelling gaat maar op wanneer we er van uitgaan dat elk CAW zijn subsidie-enveloppe maximaal benut voor het realiseren van het maatschappelijk doel met name het organiseren van een kwaliteitsvolle laagdrempelige eerstelijns hulp- en dienstverlening. Van de 1734,34 VTE die er binnen de CAW s tewerkgesteld worden, worden er 502,98 VTE s betaald met niet reguliere subsidiemiddelen (= subsidiemiddelen andere dan de reguliere subsidie-enveloppe die verkregen wordt op basis van de decretale erkenning.). Dit is reeds 29 % van de totale tewerkstelling. In 2011 is het percentage VTE dat met andere middelen betaald wordt ten opzichte van de totale tewerkstelling lichtjes gestegen (+ 0,77%) ten aanzien van vorig jaar. De stijgende trend blijft behouden maar is minder groot in 2011 omdat ook het aantal erkende VTE in gelijke mate is gestegen. Het aandeel VTE dat gefinancierd wordt met andere middelen zal nog vergroten als de CAW s zich als grotere en performantere regionale sociale ondernemers positioneren ten aanzien van lokale partners. 19

22 Tabel 6: Aantal VTE per CAW in 2010 ten opzichte van 2009, 2008 en 2007 Aantal VTE Verschil Verschil Verschil Erkende 1.222, , , , , , ,51 Betaald met AWW-middelen Verschil betaald met AWW en Erkende Totaal tewerkgesteld binnen CAW Betaald met andere middelen dan AWW-subsidies % VTE andere middelen t.o.v. totaal tewerkgesteld 1.231, , , ,91-1,80-1, ,41 9,15 31,74 47,36 50,46-22,59-15,62-3, , , , , , , ,87 502,98 484, , , , ,46 29,00% 28,23% 25,64% 24,94% + 0,77% +2,58% +0,7% Bron: Boordtabellen Centra Algemeen Welzijnswerk, Verwerking Federatie Sociale Ondernemingen, De vrijwilligers van het CAW Het vrijwilligerswerk in de CAW s is goed voor 6,93 % van het totaal aantal prestatie-uren: ,23 vrijwilligersuren t.o.v ,33 professionele uren (boordtabellen 2011). Er is een stijging van het aantal vrijwilligersuren ten opzichte van 2010, zowel in verhouding tot het aantal professioneel ingezette uren als in absolute cijfers. Het aantal vrijwilligersuren dat hier naar voor komt, is sterk beïnvloed door het al dan niet registreren van het aantal vrijwilligersuren en de vermelding hiervan in de boordtabellen. Van 21 CAW s werden gegevens opgenomen in tegenstelling tot 18 CAW s vorig jaar. Vandaar ook grotendeels de verklaring van de stijging. Van de andere CAW s weten we dat ook zij vrijwilligers engageren maar de gegevens niet systematisch bijhouden en/of ze niet vermelden. Veelal worden de vrijwilligersuren die door de bestuurders worden gepresteerd niet geregistreerd. Tabel 7: Evolutie aantal vrijwilligersuren ten opzichte van professionele uren Aantal vrijwilligersuren , , ,23 Aantal professionele uren , , , ,33 % VW-uren t.o.v. prof. uren 7.09% 7,85% 6,58% 6,93% Bron: Boordtabellen Centra Algemeen Welzijnswerk, Verwerking Federatie Sociale Ondernemingen,

23 Het personeel van het CAW 04 Het overgrote deel van het vrijwilligerswerk gebeurt in het kader van de hulpverlening aan cliënten (84,96 %), vooral in de ambulante werkingen en het forensisch welzijnswerk. Vrijwilligerswerk binnen de eigen CAWadministratie staat voor 5,71 % en 8,97 % van het vrijwilligerswerk gebeurt in het onderhoud en de logistieke ondersteuning en 0,35 % in het kader van het management. Uitgedrukt in VTE à rato van 1.725,2 jaarlijkse prestatie-uren gaat het om 107,59 eenheden. Het aantal personen dat vrijwilligerswerk doet in de CAW wordt geraamd op personen. Het aantal ingezette vrijwilligersuren per CAW wordt geïllustreerd in figuur 1. De gegevens hebben betrekking op 21 CAW s. Andere CAW s vermelden geen gegevens maar dit betekent geenszins dat er geen vrijwilligers werden tewerkgesteld in deze centra. Grafiek 1: Totaal vrijwilligersuren in de CAW s, 2011 Het Welzijnshuis Sonar Regio Vilvoorde De Mare De Papaver Middenkust Hageland 't Verschil Waasland Piramide Leuven Archipel Visserij Metropool Delta Stimulans De Kempen regio Dendermonde Artevelde M-W-Vlaanderen Regio Brugge 718, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,36 21

24

25 Deel 2 De cliënten van het CAW

26 De cliënten van het CAW Wie was de cliënt van het CAW in 2010? We bekijken het totaal aantal cliënten, de verdeling over de probleemgebieden, het socio-economisch profiel van de cliënt, de problematieken en de geboden hulpverlening. Voor meer gedetailleerde analyses verwijzen we naar de website en naar het intranet voor de registratieverantwoordelijken waarop de registratiegegevens beschikbaar zijn. Wie geïnteresseerd is in specifieke analyses kan een vraag richten aan Koen Mendonck Alvorens in te gaan op de cijfers, geven we een overzicht van het begrippenkader dat gehanteerd wordt in Tellus. 24

27 00 25

28 1. Begrippenkader Tellus 1.1. Onthaalde cliënten en cliënten in begeleiding Figuur 1 geeft inzicht in het kernproces van de hulpverlening in het CAW en hoe deze gevat wordt door de registratie. Voor de interpretatie van het aantal cliënten is het onderscheid tussen onthaal en begeleiding belangrijk. Van meet af aan is er gekozen om de registratie zo nauw mogelijk te laten aansluiten bij het hulpverleningsproces. De cliëntregistratie start vanaf het onthaal, dat is van zodra er een persoonlijk en hulpverlenend contact is met de cliënt. De registratie van de aanmeldingen (zonder cliëntcontact). De registratie van de begeleiding gebeurt sinds 2008 op basis van typemodules van geboden hulp. Het onthaal omvat het eerste en de eventueel daarop volgende directe contacten tussen cliënt en hulpverlener en ook alle vormen van eerste, onmiddellijke en meestal kortdurende hulpverlening. Deze omvat informatieve vragen, adviezen, directe opvang, vraagverduidelijking en onmiddellijke hulp. Als een verdere begeleiding wordt overwogen behoort een instapgesprek eveneens tot de onthaalactiviteiten. Bij het instapgesprek wordt een verdere begeleiding overwogen binnen het CAW of door een andere dienst. We spreken van een begeleiding van zodra cliënt en hulpverlener akkoord zijn over een hulpverleningsvoorstel met een wederzijds engagement en onderling afgesproken doelstellingen over een systematische en doelgerichte hulpverlening. Het scharniermoment tussen een onthaal en een begeleiding is het instapgesprek. Het onderscheid tussen onthaal en begeleiding ligt in de overstap naar een meer systematische en doelgerichte hulpverlening op basis van een wederzijds engagement. Dit staat los van de duur van de hulpverlening en van het aantal gesprekken met de cliënt. Voor de ene cliënt kan het onthaal kort zijn en wordt al vlug een begeleiding opgestart. Voor anderen is een langer proces van vraagverheldering nodig alvorens een verdere begeleiding te overwegen. Lang niet alle onthaalde cliënten hebben begeleiding nodig. De geboden hulp in de onthaalfase volstaat voor vele cliënten. Uiteraard kan voor hulp ook verwezen worden naar andere diensten en voorzieningen. 26

29 01 Figuur 1: Hulpverleningsproces en registratie KERNPROCES VAN DE HULPVERLENING AANMELDING ONTHAAL BEGELEIDING NAZORG AANMELDING ONTHAAL INSTAP TYPEMODULE 1 TYPEMODULE 2 NAZORG (OPTIONEEL) Kenmerken registratie: Onthaal kan gevolgd worden door 1 of meerdere typemodules Begeleidingen worden adhv typemodules gekenmerkt 1.2. Begeleidingsregistratie op basis van typemodules De registratie van de begeleiding op basis van 45 typemodules van geboden hulp is ingevoerd in 2008 (zie tabel 8 voor een overzicht). Modulering is een manier om het hulpaanbod zo nauwkeurig mogelijk te beschrijven. Het kan zowel gaan om een beschrijving van het bestaande aanbod als het uittekenen van een wenselijk aanbod. Dit onderscheid is belangijk, om te vermijden dat men in de beschrijving de wensen voor werkelijkheid neemt. Wanneer we het hulpaanbod moduleren is het belangrijk, om zeer duidelijk te bepalen in welke context we dit doen en met welke doelstelling (Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, Handboek typemodules 2011, Berchem, 75 p.). In de registratie gaan we uiteraard uit van het bestaande aanbod. Iedere begeleidingsregistratie wordt gekenmerkt aan de hand van een typemodule. Typemodules zijn een soort type begeleidingen of type dossiers, die als samenhangend pakket aangeboden worden. Ze kunnen zowel apart als gecombineerd aangeboden worden, achtereenvolgens of gelijktijdig. Samen vormen ze het volledige hulpaanbod van de CAW s. Een cliënt kan meerdere vormen van hulp krijgen. Aan één cliënt in begeleiding kunnen dus meerdere typemodules worden gekoppeld, elk met een eigen begin- en einddatum. Bij wijze van voorbeeld illustreert figuur 2 dit voor een begeleiding waarbij vier typemodules werden aangewend: 27

30 Figuur 2: Registratie van typemodules van hulpverlening in begeleiding ONTHAAL BEGELEIDING DIRECTE OPVANG BUDGETBEGELEIDING LEEFGROEPGERICHTE BEGELEIDING BEGELEID WONEN ADMIN. HULP SCHULDBEMIDDELING 1.3. De eenheid van registratie De eenheid van registratie is iedere fysieke persoon die hulp verkreeg in een CAW. In het eerste deel van de definitie vermelden we de fysieke persoon (de cliënt dus). Van iedere persoon die hulp ontvangt, wordt een aparte registratiefiche gemaakt. Zodra meerdere leden van een cliëntsysteem, bijvoorbeeld de partner en de kinderen van de oorspronkelijke cliënt, betrokken worden in de hulpverlening, gebeurt voor ieder van hen een afzonderlijke registratie. In het tweede deel van de definitie vermelden we de geboden hulpverlening. Het aantal cliënten kan daardoor niet zomaar gelijkgesteld worden met het aantal fysieke personen. Ten eerste, kan een cliënt meerdere keren binnen een CAW geholpen worden binnen het kalenderjaar. Indien de vorige hulpverlening (onthaal of begeleiding) afgesloten is, wordt een nieuwe registratiefiche opgestart. Zo kan eenzelfde fysieke persoon meerdere keren geregistreerd worden. Ten tweede, wanneer een persoon meerdere typemodules krijgt binnen het CAW, wordt van iedere typemodule een registratie gemaakt. Het kan gebeuren dat een cliënt na de onthaalfase een begeleiding krijgt in meerdere afdelingen van het CAW naargelang de aard van de hulpverlening. Zo kan bijvoorbeeld een relatiebegeleiding in de ene deelwerking gepaard gaan met een schuldbemiddeling door een andere deelwerking. In de meeste gevallen wordt er in de verschillende teams een aparte registratie bijgehouden zodat er ook hier verschillende registratiefiches zijn van dezelfde fysieke persoon. Ten derde, kan een cliënt in de loop van een registratiejaar geholpen worden door meerdere CAW s. Voor residentiële hulpverlening is het mogelijk dat iemand in de loop van het registratiejaar opgenomen wordt in meerdere opvangcentra verspreid over Vlaanderen. Ook voor ambulante hulp kan een cliënt aankloppen bij meerdere CAW s, zeker in steden waar meerdere CAW s aanwezig zijn. In theorie is het mogelijk om ons registratiesysteem te laten werken op basis van de unieke cliënt (op naam of op rijksregisternummer) en daar alle hulpverleningsfiches aan te koppelen. Dit gebeurt echter niet omwille van redenen van privacy. Het is nog maar de vraag of in het CAW het ene team hoeft te weten dat een cliënt geholpen wordt of werd door een ander team. Bovendien is de hulpverlening soms anoniem. 28

31 Begrippenkader Tellus Ontwikkeling in Tellus De CAW s registreren sinds 2003 met Tellus was een scharnierjaar: er werd nl. een grote technische wijziging (begin van webapplicatie en een upgrade van het Access-programma) en een inhoudelijke verandering (gebruik van modules in begeleiding en meerdere modules bij 1 cliënt mogelijk) doorgevoerd. Hieronder wordt één en ander verduidelijkt. Figuur 3: Evolutie Tellus EVOLUTIE REGISTRATIEPROGRAMMA S TELLUS I TELLUS II Access programma 1 registratie = 1 onthaal en eventueel 1 begeleiding Gebruik van werksoorten Webreg - programma Access programma 1 registratie = 1 of meerdere onthaalregistraties en eventueel 1 of meerdere begeleidingen Onthaal: geen werksoortelijke identificatie Begeleiding: gebruik van typemodules ipv werksoorten Op technisch vlak werd in 2008 overgeschakeld van een eenvoudig Access programma, naar een geavanceerder programma dat het mogelijk maakt om meerdere typemodules van geboden hulp te combineren binnen één cliëntregistratie. Naast de bestaande maar aangepaste Access-applicatie werd onder de naam Webreg een webapplicatie ontwikkeld met platform-onafhankelijke software. Tweederde van de sector werkt inmiddels met de webapplicatie, éénderde gebruikt nog het aangepaste Access programma. Op inhoudelijk vlak waren er in 2008 twee belangrijke wijzigingen: een switch van werksoorten naar typemodules en een gewijzigde eenheid van registratie in de begeleidingsfase. Vanaf 2008 registreert men de cliëntkenmerken volledig afzonderlijk van de hulpverleningskenmerken. De hulpverleningskenmerken worden geregistreerd aan de hand van een onthaalfiche en/of één of meerdere begeleidingsfiches. De onthaalfiche heeft geen werksoortelijke identificatie meer maar wordt enkel nog gekenmerkt als onthaalfiche. Uitzondering zijn de vier 4 specifieke forensische werkvormen: justitieel welzijnswerk, 29

32 slachtofferhulp, bezoekruimte en hulpverlening seksueel delinquenten. Deze blijven dus wel nog identificeerbaar op onthaal. De begeleidingsfiche wordt gekenmerkt door een typemodule van hulpverlening. Er werd een classificatie van 45 begeleidingsmodules opgesteld in overleg met de sector en de Vlaamse overheid (SAW, 2011). De eenheid van registratie op de begeleidingsfiche is voortaan de typemodule. Indien men meerdere typemodules bij één cliënt inzet, ontstaan er meerdere begeleidingsfiches. Het is mogelijk om meerdere hulpverleningsregistraties aan één cliëntregistratie te verbinden. Door de invoering van de typemodules ter vervanging van de vroegere werksoorten stijgt het aantal begeleidingen vanaf 2008 (zie verder). De typemodules zijn immers specifieker dan de vroegere werksoorten. Sommige van de vroegere werksoorten omvatten dan ook verschillende typemodules. Het aantal cliënten in begeleiding bevat mogelijk dubbeltellingen: sommige fysieke cliënten zullen meerdere typemodules ontvangen hebben en daardoor dubbel meetellen. Zolang er geen sectorafspraak is waarbij iedereen verplicht op naam registreert en alle hulpverleningsfiches aan één en dezelfde cliënt verbonden worden, komt het aantal geregistreerde begeleidingen niet overeen met het aantal fysieke personen in begeleiding. Nu maakt het ene CAW deze koppeling wel, terwijl het andere CAW een nieuwe registratie opstart. Op termijn wordt hier naar uniformiteit gestreefd via het introduceren van een e-dossier. 30

33 Begrippenkader Tellus 01 31

34 2. Aantal cliënten in Evolutie van het aantal cliënten De CAW s onthaalden in cliënten waarvan nieuwe cliënten en overgedragen cliënten wiens onthaal reeds startte in 2010 of eerder. Het aantal begeleidingen in 2011 bedraagt Voor cliënten of 46% werd de begeleiding reeds in 2010 of eerder opgestart (overgedragen begeleiding). Voor cliënten of 54% startte de begeleiding in de loop van 2011 (nieuwe begeleiding). Het hoger aandeel van de overgedragen begeleidingen ten opzichte van de onthalen wordt verklaard door een langere duur van een begeleiding dan deze van een onthaal. Tabel 1: Nieuwe en overgedragen cliënten in onthaal en in begeleiding, CAW, 2011 Cliënten Overgedragen uit 2010 Nieuwe cliënten 2011 Totaal Hulpverleningsfase Aantal % Aantal % Aantal % Onthaal Begeleiding Bron: TELLUS 2011 Cliëntregistratie CAW, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2012 Een vergelijking met de vorige jaren laat zien dat het aantal geregistreerde onthaalcliënten na een daling in 2008 opnieuw stijgt (tabel 2). Voor de begeleidingen zien we eerder een stabilisatie rond de eenheden. Deze evoluties worden in de volgende hoofdstukken meer gedetailleerd toegelicht. Tabel 2: Cliënten geholpen op onthaal en in begeleiding, CAW, Jaar Onthaal Begeleiding Bron: TELLUS 2011 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, Aantal cliënten op onthaal In 2011 werden cliënten op onthaal geregistreerd. Dit is voor het derde jaar (sinds 2008) op rij een stijging. Deze stijging situeert zich voornamelijk bij de groep van overgedragen onthaalcliënten. 32

35 02 Grafiek 1 - Evolutie van het aantal cliënten op onthaal van 2004 tot Bron: TELLUS 2011 Cliëntregistratie CAW, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2012 Van 2004 tot en met 2007 is het aantal geregistreerde onthaalcliënten min of meer gelijk gebleven, namelijk rond Na een daling in 2005 ( ) volgt in 2006 weer een kleine stijging tot onthaalcliënten die zich doorzet in 2007 tot cliënten. In 2008 neemt het aantal onthaalcliënten een sterke duik naar om in 2009 terug te klimmen naar Een stijging die zich voortzet in 2010 met onthaalcliënten. Tabel 3: Cliënten op onthaal, naar nieuwe of overgedragen cliënten, CAW, Jaar Nieuw Overgedragen Totaal Bron: TELLUS 2011 Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk,

36 Grafiek 2: Relatieve verdeling van het aantal nieuwe en overgedragen cliënten op onthaal, % % 80% 70% 60% Overgedragen 50% Nieuw 40% 30% 20% 10% 0% Bron: TELLUS Cliëntregistratie CAW s, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2012 Opvallend is dat het aantal nieuwe onthaalde cliënten in 2010 aanzienlijk gestegen is ten opzichte van 2009 (zie tabel 3) maar dat dat aandeel in 2011 omzeggens stabiel blijft op Het aandeel overgedragen cliënten daarentegen blijft stijgen sinds de grote opkuis van in 2008 naar in We merkten reeds in vorige jaren dat de groep overgedragen cliënten steeds groter wordt. Onderstaande grafiek toont duidelijk de stijgende evolutie van het aandeel van de overgedragen cliënten. Mogelijk speelt hier dat men lopende registraties van onthaalcliënten vergeet af te sluiten. Maar er kan evengoed een realiteit achter schuilen: er zijn cliënten die een langdurig onthaal als best passende hulpverleningsvorm krijgen. Dat zijn cliënten waarvoor de functie ondersteunen belangrijk is en die niet in een zwaardere begeleiding willen of kunnen stappen. 34