I n s t i t u u t van de B e d r i j f s r e v i s o r e n. C o m m i s s i e v a n B e r o e p. N e d e r l a n d s t a l i g e K a m e r

Transcriptie

1 I n s t i t u u t van de B e d r i j f s r e v i s o r e n C o m m i s s i e v a n B e r o e p N e d e r l a n d s t a l i g e K a m e r Openbare terechtzitting van 17 april In de zaak 0410/10/( )N van: de heer ( ), bedrijfsrevisor, wonende in ( ) en met kantoor gevestigd te ( ), met als raadsman Mr. ( ), voor wie optreedt ( ), advocaten met kantoor te ( ). Over het hoger beroep ingesteld door de Raad van het instituut van de Bedrijfsrevisoren, met zetel te 1000 Brussel, E. Jacqmainlaan 135/1, met als raadslieden Mr. ( ), advocaat bij het Hof van Cassatie en ( ), advocaat, beiden met kantoor te ( ). * * * * * * * * * * A. Over de rechtspleging 01. De Raad van het Instituut heeft op 28 mei 2013 hoger beroep ingesteld tegen de beslissing die de Tuchtcommissie op 18 april 2013 heeft uitgesproken nadat bedrijfsrevisor ( ) op 6 december 2010 door de Kamer van Verwijzing en Instaatstelling werd verwezen naar de Tuchtcommissie. De bestreden beslissing werd met aangetekende brieven met ontvangstbewijs van 18 april 2013, die gepost werden op 19 april 2013, genotificeerd aan de Raad van het Instituut, aan de bedrijfsrevisor, aan de Kamer van Verwijzing en Instaatstelling (KVI) en aan de heer Procureur-generaal te Antwerpen. Ze werd op 22 april 2013 ook genotificeerd aan het parket-generaal te Brussel als orgaan van het publiek toezicht. 02. De Raad van het Instituut hierna verder vermeld als de Raad heeft een syntheseconclusie ingediend en de bedrijfsrevisor heeft de instaatstelling van de rechtspleging beëindigd met de indiening van een conclusie op 13 december Commissie van beroep-beslissing de heer ( )0410/2010/( )/N -pagina 1/8

2 03. Bedrijfsrevisor ( ) en zijn advocaat werden gehoord op de openbare terechtzitting van 24 januari De Raad werd er vertegenwoordigd door bedrijfsrevisor ( ), die werd bijgestaan door ( ) die optreedt voor ( ). B. Het onderwerp van het beroep 04. De bestreden beslissing oordeelt over de tuchtvordering die door de Kamer voor verwijzing en Instaatstelling (verder geciteerd als KVI) aanhangig werd gemaakt met de verwijzingsbeslissing van 6 december De verwijzing wordt gesteund op een verslag van de Raad van het IBR van 2 juli 2010, waarover de KVI stelt dat ze de motieven opgenomen in het verslag tot de hare maakt. De verwijzingsbeslissing geeft niet de feiten aan die de bedrijfsrevisor ten laste worden gelegd en evenmin de tenlasteleggingen. Blijkens het raadsverslag worden de bedrijfsrevisor vier types inbreuken ten laste gelegd: (A) inbreuken op de onafhankelijkheidsbepalingen, (B) inbreuken op de algemene controlenormen en aanbevelingen, (C) inbreuk op artikel 36, 3 van het koninklijk besluit van 26 april 2007 tot organisatie van het toezicht en de kwaliteitscontrole en houdende tuchtreglement voor de bedrijfsrevisoren en (D) inbreuken op de artikelen 2,3, 15 en 17 van het koninklijk besluit van 10 januari 1994 betreffende de plichten van de bedrijfsrevisoren. 05. De bedrijfsrevisor, die voor de Tuchtcommissie de geldigheid van de tuchtvordering betwistte, betoogde onder meer dat de tuchtvordering niet kon worden ontvangen aangezien het gevoerde onderzoek en het eindverslag nietig zijn. In dit verband werd gesteld dat de Commissie Kwaliteitscontrole niet kon worden opgericht bij koninklijk besluit en dat verschillende voorschriften uit het vermelde koninklijk besluit van 26 april 2007 niet bestaanbaar zijn met het recht op een eerlijk proces (artikel 6 EVRM) en met het beginsel van de wapengelijkheid of werden geschonden. Verder werd het gevoerde onderzoek in concreto bekritiseerd en werd uit de samenstelling van de organen die over het onderzoek hebben beslist, afgeleid dat hun beslissingen nietig zijn. Ook werd geargumenteerd dat de redelijke termijn om de geïncrimineerde feiten aan een tuchtrechtelijke beoordeling te onderwerpen, is verstreken. 06. Ten gronde besloot de bedrijfsrevisor dat geen van de tenlasteleggingen wordt bewezen. Commissie van beroep-beslissing de heer ( )0410/2010/( )/N -pagina 2/8

3 Mocht over die gegrondheid anders worden geoordeeld, dan nog, zo gaf hij aan, kan de ernst van de feiten geen sanctie wettigen, of in ieder geval slechts de lichtste sanctie en dan nog onder opschorting van de uitspraak. 07. Nadat de Tuchtcommissie op 13 december 2012 had geoordeeld dat twee geschriften van de Commissie Kwaliteitscontrole in het dossier dienden te worden gevoegd omdat ze van belang waren in het licht van het recht van verdediging van de bedrijfsrevisor -het gaat om het eindverslag van de Commissie en de notulen betreffende de aanneming ervan- verklaart de thans bestreden beslissing de tuchtvordering niet ontvankelijk. Ze stelt vast dat artikel 13 van het koninklijk besluit van 26 april 2007 tot organisatie van het toezicht en de kwaliteitscontrole en houdende het tuchtreglement van de bedrijfsrevisoren werd geschonden in drie fasen van de besluitvorming die tot zijn doorverwijzing naar de Tuchtcommissie leidde. De conclusie volgens dewelke die schending de niet-ontvankelijkheid van de tuchtvordering voor gevolg heeft, wordt verantwoord op grond van de overweging dat aldus het recht op een onpartijdige of objectieve behandeling in het gedrang is gebracht. C. De standpunten 08. De Raad deelt de zienswijze van de bestreden beslissing helemaal niet. Volgens hem heeft de verslaggever betreffende het dossier, bedrijfsrevisor (X), niet deelgenomen aan het beslissingsproces in zake het voorstel tot aanhangig maken van de tuchtprocedure. Vervolgens betoogt zij dat de deelname van de verslaggever aan de beslissing van de Raad tot het aanhangig maken van de tuchtprocedure of de eventuele deelname van de verslaggever aan het voorstel van beslissing van de Commissie Kwaliteitscontrole, geen gevolgen heeft voor de ontvankelijkheid van de tuchtvordering. De verslaggever heeft volgens haar enkel deelgenomen aan de principiële beslissing van de Raad van 5 maart 2010 tot het overmaken van het dossier van de heer ( ) naar de KVI. Evenwel wordt dit verbod door artikel 13, 3 van het koninklijk besluit van 26 april 2007 niet door nietigheid gesanctioneerd, zo luidt de stelling. 09. Verder stelt hij dat de deelname door de verslaggever van de Commissie Kwaliteitscontrole aan de beslissing van de Raad om de KVI te adiëren of aan de voorafgaande beslissing van de Commissie Kwaliteitscontrole geen enkele invloed kan hebben op de rechtsgeldigheid van de verwijzing door de KVI van de bedrijfsrevisor naar het tuchtrechtcollege. De deelname van de verslaggever aan de beslissingen van de Commissie Kwaliteitscontrole en van de Raad, heeft overigens niet voor gevolg dat de tuchtcolleges niet meer in staat zouden zijn om de zaak op een eerlijke wijze te behandelen. Commissie van beroep-beslissing de heer ( )0410/2010/( )/N -pagina 3/8

4 Overigens betoogt de Raad dat zelfs indien de verslaggever niet onpartijdig zou geweest zijn, er geen enkele reden is om aan te nemen dat de andere leden van de Raad niet in staat zouden geweest zijn om een objectieve en onpartijdige beslissing te nemen. 10. Over alle andere punten die door de bedrijfsrevisor worden aangevoerd, stelt de Raad dat ze moeten worden verworpen. Het betreft het gedeeltelijk verval van de tuchtvordering omdat dezelfde feiten reeds zouden zijn bestraft bij een beslissing van 21 augustus 2008, het onwettig bestaan van de Commissie Kwaliteitscontrole, de schending van artikel 6 EVRM omdat hem tijdens het vooronderzoek geen bijstand van een advocaat werd verleend, de schending van de wapengelijkheid doordat hem een te korte termijn werd gegund voor de oproeping voor de KVI benevens andere vormelijke tekortkomingen tijdens het vooronderzoek en de tuchtverwijzing en de overschrijding van de redelijke termijn. Als besluit stelt de Raad dat de tuchtvordering ontvankelijk en gegrond is. Rekening houdend met de ernst van de vervolgde feiten en het tuchtrechtelijke verleden van de bedrijfsrevisor, verzoekt de Raad om de strengste tuchtstraf op te leggen. 11. De bedrijfsrevisor herneemt alle excepties die hij in eerste aanleg heeft aangevoerd en besluit in het algemeen dat het hoger beroep ongegrond is en dat de bestreden beslissing moet worden bevestigd. Ten gronde worden alle tenlasteleggingen betwist: - voor tenlastelegging (A): dat de accountantsfunctie en auditfunctie worden gecombineerd, zou enkel berusten op onvoldoende bewijskrachtige elementen, die de conclusie niet kunnen wettigen dat de onafhankelijkheidsregels werden geschonden; - voor tenlastelegging (B): in zake de inbreuk op de paragrafen 1.1, 1.4, 2.1, 2.2 en 2.4 van de algemene controlenormen, luidt het verweer samengevat dat wel degelijk werd gecontroleerd op basis van een geïndividualiseerd werkprogramma en dat uit de enkele ontstentenis van de naleving van de vorm die volgens de controlenorm het bewijs levert dat de controleverrichting werd uitgevoerd, niet kan worden afgeleid dat deze verrichting niet werd uitgevoerd; - voor tenlastelegging (C): de injunctie die werd opgelegd op 6 april 2009 om een einde te maken aan een inbreuk op de onafhankelijkheidsplicht berust op een foute lezing van een overeenkomst waarbij het cliënteel van een door hem gecontroleerd accountantskantoor wordt overgedragen aan een derde en het probleem was al opgelost toen de injunctie werd gegeven; - voor tenlastelegging (D): uit het feit dat de tenlasteleggingen (A) tot en met (C) zouden bewezen zijn, volgt niet dat er een inbreuk wordt begaan op de voormelde artikelen in zake de plichten van de bedrijfsrevisor. Commissie van beroep-beslissing de heer ( )0410/2010/( )/N -pagina 4/8

5 Voor wat betreft een eventuele sanctie herneemt hij de overwegingen die hij voor de Tuchtcommissie formuleerde: slechts de lichtste sanctie kan gewettigd zijn en enkel met opschorting van de uitspraak. D. Beoordeling 12. Het verslag van de Raad van 2 juli 2010 dat op 27 augustus 2010 werd overgemaakt aan de KVI vormt eindverslag in een kwaliteitscontrole die in 2007 werd uitgevoerd over het boekjaar Nadat de Commissie Kwaliteitscontrole had vastgesteld dat de revisor die werd aangewezen als inspecteur een verkeerd boekjaar (2005) had gecontroleerd, is de bedrijfsrevisor uitgenodigd om de werkdossiers betreffende het jaar 2006 binnen te leveren op het Instituut. Navolgend heeft een onderhoud met de bedrijfsrevisor plaats gehad op 16 oktober 2009, waarbij voor de Commissie Kwaliteitscontrole de heren (X) en (Z) aanwezig waren, die verslag hebben uitgebracht bij de genoemde Commissie. 13. Het verder beslissingstraject in verband met dit verslag doet het volgende blijken: - op 3 februari 2010 heeft de Commissie Kwaliteitscontrole beraadslaagd onder meer over het dossier van bedrijfsrevisor ( ); de notulen van die vergadering geven aan dat de heer (X) verslag heeft uitgebracht en dat het voorstelt om ten laste van de betrokkene een tuchtprocedure te starten; de notulen vermelden dat het verslag wordt toegevoegd aan de notulen en dat de heer (X) niet deelneemt aan de beslissing; - op 5 maart 2010 heeft de Raad beraadslaagd over het verslag van de Commissie Kwaliteitscontrole in zake de heer ( ), het verslag goedgekeurd en beslist dat een ontwerp tuchtverslag diende te worden opgemaakt ter goedkeuring door de Raad; de notulen van die vergadering vermelden dat de heer (X) aanwezig is, maar verstrekken geen detail over de deelname aan de beslissing; - op 28 mei 2010 heeft de Commissie Kwaliteitscontrole een tweede bespreking gewijd aan het dossier: het ontwerp van tuchtverslag werd goedgekeurd en beslist werd om het over te maken aan de Raad; de notulen vermelden dat de heer (X) aanwezig is, maar vermelden niets over de deelname aan de beslissing; - op 2 juli 2010 heeft de Raad over het tuchtverslag (dat thans de benaming heeft Verslag van de Raad aan de Kamer van Verwijzing en Instaatstelling) beraadslaagd en het goedgekeurd; de notulen vermelden dat de heer (X) aanwezig is en geven verder over de beslissing aan: Bovenstaande beslissing in zake bedrijfsrevisor ( ) wordt door de raadsleden unaniem goedgekeurd, met uitzondering van de heer (Y) die niet deelneemt aan de stemming. Commissie van beroep-beslissing de heer ( )0410/2010/( )/N -pagina 5/8

6 14. Artikel 13 van het koninklijk besluit van 26 april 2007 tot organisatie van het toezicht en de kwaliteitscontrole en houdende het tuchtreglement voor de bedrijfsrevisoren schrijft het volgende voor: 1. De Commissie Kwaliteitscontrole kan slechts geldig beraadslagen in aanwezigheid van ten minste de helft van haar leden. 2. De leden van de Commissie Kwaliteitscontrole onthouden zich ervan om te zetelen bij elke beraadslaging of beslissing waarvoor hun onafhankelijkheid of hun objectiviteit in het gedrang zou kunnen komen. De betrokken leden worden voor de behandeling van de desbetreffende dossiers vervangen door plaatsvervangende leden. De Raad is gemachtigd om, na raadpleging van de Commissie Kwaliteitscontrole, daarover richtlijnen uit te vaardigen. 3. De verslaggevers die zouden zijn aangeduid, zullen niet kunnen deelnemen aan het latere voorstel van beslissing van de Commissie Kwaliteitscontrole noch aan de beslissing van de Raad wat de eventuele aanhangigmaking bij de Kamer van verwijzing en instaatstelling betreft. 4. De beslissing van de Raad om de Kamer van verwijzing en instaatstelling te adiëren, is niet vatbaar voor enig beroep. 15. Uit de bepaling van de vermelde 3 volgt dat, naargelang het onderwerp waarover moet worden beslist, bij de uitoefening van de beslissingsbevoegdheid door de Commissie Kwaliteitscontrole en door de Raad de aanwezigheid wordt uitgesloten in de schoot van die Commissie en Raad, van leden die de hoedanigheid hebben van verslaggever in de zin van artikel 6, 5 van het vermelde koninklijke besluit van 26 april 2007 Aldus houdt die bepaling een voorschrift in betreffende de regelmatigheid van de samenstelling van de betrokken instantie wanneer deze beslist in de gevallen die door het voorschrift worden geviseerd, met name wanneer ze een beslissing neemt over een aangelegenheid waarin een van haar leden als verslaggever is opgetreden in de vermelde zin. 16. De regelmatige samenstelling van het beslissingsorgaan is een onderdeel van de vraag naar de bevoegdheid van de auteur van de akte, die overigens van openbare orde is en desgevallend ambtshalve moet worden opgeworpen. Een administratief orgaan, zoals de Raad van het Instituut, kan niet op een rechtsgeldige wijze beslissen indien het niet regelmatig is samengesteld (cfr. Raad van State, arrest nr van 15 maart 2011, zaak Schotte). 17. De voormelde notulen van de raadsvergaderingen van 5 maart 2010 en 2 juli 2010 doen blijken dat de heer (X), die verslaggever was in de zaak van de heer ( ), er aanwezig was en aldus als lid deel uitmaakte van de Raad bij de behandeling van het dossier van deze bedrijfsrevisor. Commissie van beroep-beslissing de heer ( )0410/2010/( )/N -pagina 6/8

7 Ze doen verder blijken dat de heer (X) daarenboven heeft deelgenomen aan de besluitvorming, nu deze notulen in het ene geval niet aangeven dat hij er niet heeft aan deelgenomen en in het andere aangeven wie er niet heeft aan deelgenomen, terwijl hij daarbij niet wordt vermeld. Zodoende staat vast dat de Raad onregelmatig was samengesteld zowel toen hij op 5 maart 2010 besliste om het verslag opgesteld door de heer (X) goed te keuren en dat een tuchtverslag diende te worden opgemaakt als op 2 juli 2010 toen hij besliste om het tuchtverslag goed te keuren en het over te maken aan de KVI. 18. Uit die gegevens volgt dat de Raad niet rechtsgeldig heeft beslist om het verslag van de heer (X) goed te keuren op 5 maart 2010, om het navolgende tuchtverslag op 2 juli 2010 goed te keuren en vervolgens evenmin om de KVI te adiëren. Nu de KVI niet rechtsgeldig werd geadieerd met een verslag dat niet regelmatig werd goedgekeurd, kon de KVI evenmin rechtsgeldig beslissen om de heer ( ) te verwijzen naar de Tuchtcommissie om hem een tuchtsanctie op te leggen. 19. Alle argumenten die door de Raad worden aangevoerd ten betoge van het tegendeel zijn niet dienend en worden om die reden verworpen nu ze zonder invloed blijven op het antwoord naar de vraag over de bevoegdheid van de Raad om te beslissen in het dossier van de heer ( ). 20. Wegens de gegrondheid van het middel van de heer ( ) geput uit de schending van artikel 13 van het voormelde koninklijke besluit van 26 april 2007 behoeft zijn ander verweer geen nadere beantwoording. 21. Het besluit uit dit alles luidt dat bij ontstentenis van rechtsgeldige adiëring van de KVI, deze de bedrijfsrevisor niet naar de Tuchtcommissie kon verwijzen zodat de tuchtvordering niet kan worden ontvangen. 22. Het hoger beroep wordt verworpen. OM DEZE REDENEN, DE COMMISSIE VAN BEROEP, Beslist na tegenspraak, Ontvangt het hoger beroep maar verklaart het ongegrond. Commissie van beroep-beslissing de heer ( )0410/2010/( )/N -pagina 7/8

8 Aan de beraadslaging over deze beslissing werd deelgenomen door: ( ) ( ) Ze werd uitgesproken door ( ) in openbare terechtzitting op 17 april ( ) Commissie van beroep-beslissing de heer ( )0410/2010/( )/N -pagina 8/8