0300/05/N Tuchtcommissie van 13 juni 2006 (definitieve beslissing)

Transcriptie

1 0300/05/N Tuchtcommissie van 13 juni 2006 (definitieve beslissing) Dossier kwaliteitscontrole - Inbreuken op algemene controlenormen en aanbevelingen (geen werkprogramma, geen nazicht van systeem van interne controle en administratieve organisatie, ontoereikende werkdocumenten en controlewerkzaamheden) «De Raad van het Instituut der Bedrijfsrevisoren, met zetel te 1000 Brussel, Arenbergstraat 13; tegen: De heer [X], bedrijfsrevisor sedert ( ) en ingeschreven op de lijst van de bedrijfsrevisoren onder het nummer A ( ) met als woonplaats te ( ). Hij oefent zijn activiteit als bedrijfsrevisor uit in het kader van de burgerlijke vennootschap BVBA (Y) met maatschappelijke zetel te ( ) als de enige vennoot en zaakvoerder van deze vennootschap die is ingeschreven op de lijst van de vennootschappen van het Instituut der Bedrijfsrevisoren onder het nummer B ( ). * * * Gelet op de verslagen van de Raad aan de Tuchtcommissie. Gezien de stukken van het door de Raad samengestelde en aan de Tuchtcommissie toegezonden dossiers; Gelet op de beslissing d.d. 7 oktober 2005 van de Raad om het dossier over te maken aan de Tuchtcommissie; Gelet op de oproeping van de heer [X] met aangetekende brief van 10 november 2005 om te verschijnen voor de Tuchtcommissie op 13 december Gelet op de wraking door de betrokkenen van een lid van de Tuchtcommissie op de zitting van 13 december en de daaropvolgende tegensprekelijke verzending van de zaak naar de zitting van 10 januari. * * * Verslag van 7 oktober 2005 van de raad van het IBR in de zaak met nummer 0300/05/N Aan de betrokkene kunnen volgens het voormeld verslag aan de Raad aan de Tuchtcommissie volgende deontologische en/of tuchtrechtelijke inbreuken ten laste worden gelegd: 1. Inbreuken op algemene controlenormen en -aanbevelingen 17/28

2 1.a) Inbreuk op paragraaf 1.1 en 1.4 van de algemene controlenormen Volgens paragraaf 1.1 van de algemene controlenormen vloeit elke verklaring van de bedrijfsrevisor voort uit de mening die hij zich gevormd heeft op grond van doelgericht en nauwgezet uitgevoerde controlewerkzaamheden. Paragraaf 1.4 van de algemene controlenormen stelt bovendien dat de bedrijfsrevisor de omvang van de controle bepaalt met inachtneming van de doeleinden vastgelegd in de wet of de reglementen. In principe zal de controle volkomen zijn, d.w.z. dat zij alle aspecten van de jaarrekening zal belichten die van belang zijn voor het opstellen van de financiële staten. 1.b) Inbreuk op paragraaf 1.3 van de algemene controlenormen Paragraaf 1.3 van de algemene controlenormen bepaalt dat het doel van de controle het tot uitdrukking brengen is van een deskundig oordeel (verklaring) over de financiële staten van een onderneming. Wanneer deze controle door de wet wordt opgelegd, zal de verklaring van de bedrijfsrevisor betrekking hebben op de door de wet vereiste elementen. 1.c) Inbreuk op paragraaf 2.1 van de algemene controlenormen (inzake de uitvoering van een controleopdracht) Paragraaf 2.1 van de algemene controlenormen inzake de uitvoering van een controleopdracht stelt dat iedere controleopdracht zal uitgevoerd worden volgens een aangepast werkprogramma. 1.d) Inbreuk op paragraaf 2.2 van de algemene controlenormen (inzake de uitvoering van een controleopdracht) Paragraaf 2.2 van de algemene controlenormen verplicht de bedrijfsrevisor van de door hem en zijn medewerkers verrichte controlewerkzaamheden zodanig aantekening te houden of te doen houden, dat hieruit een getrouw beeld van de uitgevoerde opdracht kan worden verkregen. 1.e) Inbreuk op paragraaf 2.4 van de algemene controlenormen (inzake de uitvoering van een controleopdracht) De tekst van paragraaf 2.4 van de algemene controlenormen luidt als volgt: De bedrijfsrevisor zal zijn mening onder meer steunen op het onderzoek van het systeem van interne controle, waarvan hij de doeltreffendheid zal nagaan door middel van steekproeven. Indien de interne controle op afdoende wijze werkt, kan het onderzoek van de betrokken revisor worden beperkt tot aangepaste steekproeven. In geval van vaststelling van ernstige leemten dient hij zijn controlewerkzaamheden aan te passen en een meer diepgaande controle uit te voeren. Onder geen beding kan of mag de externe controle het systeem van interne controle vervangen. 18/28

3 1.f) Inbreuk op paragraaf 2.5 van de algemene controlenormen (inzake de uitvoering van de opdracht. Paragraaf 2.5 van de algemene controlenormen inzake de uitvoering van een controleopdracht verplicht de bedrijfsrevisor voldoende bewijskrachtig controlemateriaal te verzamelen, dat zijn tot uitdrukking gebrachte mening ten aanzien van de jaarrekening kan staven. 2. Inbreuken op de artikelen 2, 15 en 17 van het koninklijk besluit van 10 januari 1994 betreffende de plichten van de bedrijfsrevisoren Artikel 2 van bovenvermeld koninklijk besluit stelt dat de bedrijfsrevisor de wettelijke en reglementaire bepalingen evenals de gebruikelijke controlenormen van het Instituut moet naleven. Naargelang de omstandigheden zal hij ook rekening houden met de aanbevelingen, uitgevaardigd door de Raad van het Instituut. Artikel 15 stelt vervolgens dat elke verklaring, certificering of ontleding van de bedrijfsrevisor steunt op de mening die hij zich gevormd heeft op grond van doelgerichte en nauwgezet uitgevoerde controlewerkzaamheden. Artikel 17 van bovenvermeld koninklijk besluit stelt tenslotte dat de bedrijfsrevisor bij de uitvoering van een revisorale opdracht schriftelijk aantekening moet houden van de aard van de door hem of door zijn medewerkers verrichte werkzaamheden, zodanig dat een getrouwe weergave van de uitvoering van de opdracht kan verkregen worden. Deze werkdocumenten dienen door de bedrijfsrevisor die de opdracht heeft uitgevoerd te worden bewaard. Rechtspleging De heer [X] is ter zitting van 10 januari 2006 verschenen. Hij wordt bijgestaan door zijn raadsman Mter ( ), advocaat te ( ). De heer [X] werd gehoord in zijn verdediging, evenals zijn voormelde raadsman. De betrokkene legt een verweerschrift neer. De Feiten en standpunten van de Raad Onderhavig dossier vindt zijn oorsprong in een kwaliteitscontrole, die overeenkomstig de IBR-normen inzake de kwaliteitscontrole op ( ) werd uitgevoerd bij de burgerlijke vennootschap BVBA (Y), meer in het bijzonder bij de heer [X]. De kwaliteitscontrole 2003 heeft aanleiding gegeven tot een geschreven verslag vanwege de aangeduide revisor. De heer [X] is door de aangeduide revisor in kennis gesteld van dit eindverslag van ( ); hij heeft het verslag tegengetekend voor akkoord. Vervolgens heeft de aangeduide revisor het getekend verslag, samen met de overige documentatie inzake de kwaliteitscontrole, op ( ) aan het Instituut overgemaakt. De Commissie Kwaliteitscontrole heeft de documenten omtrent deze kwaliteitscontrole onderzocht. Met een brief van 14 juli 2004 heeft de Commissie betrokkene uitgenodigd 19/28

4 voor een onderhoud op 10 september 2004 op het Instituut in verband met deze kwaliteitscontrole. De heer [X] legde op dit onderhoud op vraag van de Commissie Kwaliteitscontrole het controledossier van (A) NV voor met betrekking tot de controle over de jaarrekening per 31 maart De besprekingen tijdens het onderhoud van 10 september 2004 werden vastgelegd in een proces-verbaal dat op 23 september 2004 werd overgemaakt aan de heer [X]. Dit proces-verbaal werd op 30 september 2004 voor akkoord ondertekend door de betrokken revisor en terug aan het Instituut overgemaakt. Vervolgens heeft de Commissie Kwaliteitscontrole verslag uitgebracht bij de Raad van het Instituut. De Raad besliste tenslotte onderhavig dossier aan de Tuchtcommissie voor te leggen. Volledigheidshalve kan vermeld worden dat de heer [X] ter gelegenheid van het onderhoud met de Commissie Kwaliteitscontrole aangegeven heeft dat hij op relatief korte termijn op rust gaat en dat hij nog enkel in functie blijft voor de tijd welke nodig is om zijn dossiers over te dragen. VASTSTELLINGEN N.A.V. DE KWALITEITSCONTROLE Naar aanleiding van de controle van een mandaatdossier heeft de aangeduide revisor een aantal vaststellingen gedaan, die weergegeven worden in zijn eindverslag van ( ). Tijdens het onderhoud op 10 september 2004 met de Commissie Kwaliteitscontrole waar de heer [X] zijn controledossier voorlegde, werden deze vaststellingen en bemerkingen overlopen en besproken. -Er werd geen werkprogramma opgenomen in het dossier. De heer [X] stelt dat hij voor het eerst in 1985 benoemd werd en dat het mandaat sindsdien steeds vernieuwd werd. Gelet op dit aspect zijn de gegevens qua werkprogramma en tijdsbudget niet aanwezig in het dossier. Wel heeft hij bij het uitvoeren van zijn controlewerkzaamheden een algemeen standaard-werkprogramma gevolgd dat niet schriftelijk is vastgelegd. - De waardering van het systeem van interne controle ontbreekt. De heer [X] bevestigt dat er inderdaad geen nazicht gebeurt van het systeem van interne controle en van de administratieve organisatie, vermits het een klein bedrijf betreft dat niet beschikt over schriftelijke procedures. - Het analytisch nazicht gebeurt niet op systematische wijze; -Er werd geen nazicht gedaan van de fysische inventaris. -Er werden geen tussentijdse conclusies vastgelegd in het dossier. 20/28

5 - Er zijn geen notities betreffende mogelijke gebeurtenissen na balansdatum. Uit het onderhoud met de Commissie Kwaliteitscontrole is verder nog gebleken dat de door ING-Bank verleende waarborgen niet werden vermeld in de toelichting bij de jaarrekening. Tijdens het onderhoud met de Commissie geeft de heer [X] toe dat er onvoldoende schriftelijke neerslag te vinden is van de wijze van de uitvoering van controles : hij verklaart dit door te stellen dat hij de controles zelf uitvoert bij de klant en dat documentatie bijgevolg niet nodig is. Volgens de Commissie Kwaliteitscontrole zijn de onvoldoende werkdocumenten of zelfs de ontoereikende controlewerkzaamheden rechtstreeks in verband te brengen met het beperkt aantal uren (ongeveer 63 uren) dat gepresteerd is voor de controle van het mandaatdossier. De aangeduide revisor vermeldt overigens uitdrukkelijk in zijn eindverslag dat het aantal daadwerkelijk gepresteerde controle-uren ongeveer 150 uren minder bedraagt dan hetgeen volgens de zogenaamde Grille Stassin zou kunnen verwacht worden. De Heer [X] merkt op dat het gecontroleerde dossier betrekking heeft op een klein familiaal bedrijf waar een dertigtal personen tewerkgesteld zijn. Hij stelt dat het beperkt aantal gepresteerde uren kan verklaard worden door een goede organisatie binnen de vennootschap en door het feit dat de boekhouder een erkend accountant is. Daarnaast is er geen productie in de vennootschap (groothandel) en is er een laag risico gezien het grote eigen vermogen. Omtrent het nazicht van een dossier inzake een wettelijke opdracht vermeldt de aangeduide revisor: Confrater [X] doet nog slechts in beperkte mate bijzondere opdrachten. Het laatste jaar waren dat 3 inbrengen in natura, 1 fusie en splitsing en 2 ontbindingen. De keuze voor het nazicht viel gelet op bovenvermeld cijfermateriaal dan ook op een verslag inbreng in natura. Volgende bemerkingen dienen genoteerd te worden: -Er is geen werkprogramma opgenomen in het dossier; -Er is geen schriftelijke bevestiging van de opdracht ( ). Standpunten van de verdediging en beoordeling door de Tuchtcommissie. De betrokkene evenals zijn raadsman brengen hun verweer naar voor dat hoofdzakelijk de argumenten herhaalt die reeds werden aangehaald in het onderhoud dat de betrokkene had met de Commissie kwaliteitscontrole na de revisorale controle die aanleiding gaf tot de tenlasteleggingen. 21/28

6 - er werd, wegens de eerder geringe omvang van het bedrijf zonder bijzondere aspecten geen specifiek programma neergeschreven, doch er werd een beroep gedaan op de standaardprogramma s van Kluwer. Hij betwijfelt of een geschreven programma verplicht is. - De interne controle werd aangepast aan de aard en de omvang van de activiteiten van het bedrijf. De boekhouding wordt gevoerd door een erkend accountant en de loonadministratie door een sociaal secretariaat. Daardoor is het risicoprofiel van het bedrijf zeer laag. - De betrokkene betwist dat het analytisch nazicht niet op systematische wijze is gebeurd. Er is een analytisch nazicht van ondermeer de kosten en de bruto marges. - Betrokkene stelt dat, betreffende het nazicht van de fysische inventaris, een alternatieve controle doeltreffender is. Hij zet uiteen hoe hij de alternatieve controle heeft dorgevoerd. - Betreffende het ontbreken van de tussentijdse conclusies telt de betrokkene dat dit slechts gedeeltelijk juist is. Hij heeft bij de saldobevestigingen van klanten en leveranciers de nodige aanmerkingen gemaakt. Andere conclusies ontbreken doch worden verantwoord door het feit dat de revisor zelf de controlewerkzaamheden uitvoert en er geen tekortkomingen werden vastgesteld. - De betrokkene houdt voor dat er wel aandacht werd besteed aan mogelijke gebeurtenissen na balansdatum. Er werden afloopcontroles gedaan op leveranciers en er werd bijzondere aandacht besteed aan de cut-off. Er werd verder een agingbalans opgevraagd betreffende de klanten met de toestand 4 maanden na de afsluitdatum. - De betrokkene stelt dat de grille Stassin niet meer actueel is en niet meer voorkomt in de vademecum van de bedrijfsrevisor. - Gezien het een vrij eenvoudige operatie betrof werd er inderdaad geen geschreven opdracht opgemaakt. De betrokkene besluit dat inderdaad niet alles perfect is en dat hij gewerkt heeft naar de geest van de opgelegde normen. Er zal rekening gehouden worden met de opmerkingen van de Raad. De Tuchtcommissie is, na onderzoek van de stukken en verslagen van oordeel dat de tenlasteleggingen bewezen zijn. De betrokkene is toch verregaand nonchalant geweest bij de controle, waardoor de geldende normen werden genegeerd. Hij heeft weliswaar zelf de controle uitgevoerd doch daarbij veronachtzaamd om de volgens de normen vereiste werkwijze te volgen en de aard en de resultaten van zijn controle te registreren. Wanneer de betrokkene niet vermeldt welk programma hij aanwendt dan dient hij punt voorpunt zijn controle te vermelden. Dat het bedrijf een familiaal bedrijf is dat de betrokkene reeds jaren kent kan geen excuus zijn om de normen terzake niet te volgen of duidelijk het gevolgde programma te vermelden. De bedrijfsrevisor moet immers ten allen tijde en voor elke controle de geldende regels volgen zonder uitzondering. Dat is in casu niet, in ieder geval niet steeds gebeurd, zodat de Tuchtcommissie de tenlasteleggingen als bewezen aanziet. 22/28

7 Bij de toepassing van de strafmaat wordt rekeninggehouden met : - het feit dat de betrokkene nog niet eerder gesanctioneerd werd - het feit dat de tekortkomingen niet van een dergelijke ernstige aard waren dat een verkeerd beeld van het bedrijf daaruit kon voortvloeien - het feit dat de betrokkene aangeeft de richtlijnen van het Instituut stipt te zullen volgen - het feit dat de betrokkene van plan is slechts beperkte opdrachten te aanvaarden. OM DEZE REDENEN, DE TUCHTCOMMISSIE, Rechtsprekend op tegenspraak; Verklaart de tuchtvorderingen tegen [X] ontvankelijk en acht de tenlasteleggingen bewezen; Legt aan de heer [X] als sanctie een berisping op; ( )». 23/28