Instituut van de Bedrijfsrevisoren

Transcriptie

1 Instituut van de Bedrijfsrevisoren TUCHTCOMMISSIE (Nederlandstalige Kamer) (artikel 58 van de wet van 22 juli 1953 houdende oprichting van het IBR) Openbare zitting van 15 juni 2017 Samenstelling: In de zaak met dossiernummer 533/2016//N: De Raad van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren, met zetel te 1000 Brussel, Emile Jacqmainlaan 135/2; tegen: De heer, bedrijfsrevisor, wonende te ingeschreven in het openbaar register van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren onder het nummer. * * * Gezien de stukken van het door de Kamer voor Verwijzing en Instaatstelling samengestelde en aan de Tuchtcommissie toegezonden dossier; Gelet op de beslissing van 21 november 2016 van deze Kamer tot verwijzing en Instaatstelling naar de Tuchtcommissie; Gelet op de oproeping van de heer door aangetekend schrijven van 9 maart 2017 tegen de zitting van 27 april 2017; Gehoord op laatst genoemde zitting de heer in zijn middelen en conclusies, bijgestaan door zijn confrater, de heer, zitting die op zijn verzoek met open deuren werd gehouden; * * * 1. Aan de heer worden diverse inbreuken ten laste gelegd die hierna punt per punt zullen worden besproken. 2. Vooreerst is het volstrekt ongepast dat in het voorstel van de Raad, aan de KVI gericht, onder voetnoot 1 op blz. 2 wordt geschreven over de heer en zijn vennoot: Beide revisoren worden naar tucht verwezen. Het was aan de KVI om daarover te oordelen en de vermelding van een tuchtvervolging in een ander dossier is misplaatst. 3. De zaak is ontstaan door de kwaliteitscontrole 2013 en meer bepaald de controle van één OOB-dossier. 4. De eerste betichting (A) heeft betrekking op een onvoldoende documentatie van de werkzaamheden en het ontbreken van een link tussen de bevindingen en de aanpak van de controle (ISA 230, 8; 330, 28 en 315, 18), een gebrek aan controledocumentatie met betrekking tot de contacten met het auditteam (ISA 300, 4-5 en 315, 31), afwezigheid van gedocumenteerde Beslissing Tuchtcommissie 533/2016//N 15 juni 2017 pagina 1

2 procedures in verband met de relaties en transacties met de verbonden partijen (ISA 550, 11 en 230, 8), onvoldoende gedocumenteerde werkzaamheden in het raam van de consolidatie (ISA 600, 50) en onduidelijkheid over de datum van het werkprogramma inzake fraude en of dit wel degelijk voorafgaand aan het opstellen van het commissarisverslag werd ingevuld (ISA 230, 9). 5. De heer houdt voor dat er zeker een opbouw in het controledossier was met een link tussen de bevindingen en de impact op de auditaanpak. Wel schuift hij gebeurlijke onvolkomenheden door naar het softwarepakket dat aanvankelijk werd aangekocht en niet voldeed. 6. Eerst en vooral is een softwarepakket een hulpmiddel dat de bedrijfsrevisor niet ontslaat van zijn taak en verantwoordelijkheid. 7. Verder stelt de inspecteur vast dat er wel enkele documenten waren waarop de heer zou hebben gewerkt maar dan verspreid en zonder de bewuste link en zonder conclusies. 8. ISA voorziet dat de auditor de controledocumentatie zo dient op te stellen dat een ervaren confrater die niet bij de controle aanwezig was in staat is een inzicht te verwerven in het dossier. De inspecteur geeft aan (nr. 35) dat het enkel na uitvoerige mondelinge toelichting door de revisor gedurende de controle is geweest en tijdens de eindbespreking dat hij hierin voldoende inzicht kon krijgen. Met hierin wordt bedoeld de omvang van de uitgevoerde controlewerkzaamheden, de uitkomsten ervan, alsmede de verkregen controle-informatie, de betekenisvolle aangelegenheden, voortgekomen uit de controle, de daaruit getrokken conclusies en significante standpunten, 9. Evenmin heeft de inspecteur de neerslag kunnen vinden van discussies tussen de leden van het auditteam. De heer verwijst wel naar interne auditmemo s maar deze voldoen niet aan de ISA-vereisten. Ook hier verschuilt de heer zich achter het gebrekkige softwarepakket. Idem dito voor de relaties en transacties met de verbonden partijen. 10. Wat de werkzaamheden betreffende de consolidatie betreft, houdt de heer vol dat er wél een duidelijk plan bestond, dat er jaarlijks een schriftelijke vastlegging gemaakt wordt waarvan kopie stuk audit plan het bewijs zou vormen en het overige zou moeten blijken uit mondelinge besprekingen en diverse memo s. 11. Alleen ontbreekt dit alles volgens de inspecteur in het werkdossier van de heer ( groepsplan niet formeel opgemaakt instructies naar buitenlandse filialen dateren van 2007 materialiteitsgrens voor de controle van de buitenlandse filialen niet medegedeeld aan buitenlandse auditors geen documentatie omtrent opvolging van memo s met het bestuursorgaan geen spoor van documentatie over de gebeurtenissen tussen balansdatum en datum commissarisverslag geen IFRS-checklist om volledigheid en juistheid van de toelichtingen na te kijken geen documentatie inzake buiten balans rechten en verplichtingen ). 12. Het werkprogramma inzake fraude, gedagtekend 27 april 2013, werd ingevuld de dag na het commissarisverslag op de enkelvoudige jaarrekening, gedateerd op 26 april Volgens de heer gaat het om een materiële vergissing. De datum die voorkomt op de werkdocumenten zou de datum van het afdrukken ervan zijn. Hoe dan ook blijft dit het gevolg van het gebrek aan datering en verificatie op de werkdocumenten waarop de heer reeds in een vorige controle gewezen werd. 13. Een materiële vergissing die gebaseerd wordt op de door de heer aangehaalde redenen is geen vergissing maar een regelrechte slordigheid die ongepast is voor een bedrijfsrevisor. 14. Op het ogenblik van de controle was duidelijk dat de onderneming onderworpen was als OOB aan de ISA-regelgeving, die onverkort van toepassing was. Deze regelgeving is streng en heeft onder meer tot praktisch Beslissing Tuchtcommissie 533/2016//N 15 juni 2017 pagina 2

3 gevolg dat wat niet in het dossier voorkomt, geacht wordt niet uitgevoerd te zijn. Dit blijkt in hoge mate het geval te zijn in dit dossier. 15. De eerste betichting is bewezen. 16. De tweede betichting (B) slaat op een gebrek aan voorbehoud rond een voorziening van leeggoed (ISA 705, 7, b). 17. In zijn opmerkingen op het eerste verslag schrijft de heer : De mogelijke occulte reserve, die moeilijk te kwantificeren is, is opgebouwd over tientallen jaren. Het is maar de vraag welk deel aan welk jaar moet toegewezen worden om te zien hoe de evolutie van het eigen vermogen zou zijn en welke aandeelhouder er recht op zou hebben.. In zijn verweerschrift van 29 maart 2017 vervolgt hij: Het audit comité ziet dit niet als een occulte reserve. 18. Terecht werpt de Raad op dat uit een door de heer verrichte studie volgde dat de voorziening duidelijk te hoog was en deze studie de beste schatting inhield die toen voor de revisor beschikbaar was. De daaruit gebleken materiele overwaardering had tot een voorbehoud moeten leiden. De norm bepaalt immers ondubbelzinnig dat een voorbehoud dient geformuleerd te worden wanneer de revisor niet in staat is voldoende en geschikte controleinformatie te verkrijgen om daarop zijn oordeel te baseren maar tot de conclusie komt dat de mogelijke gevolgen van eventuele niet-gedetecteerde afwijkingen voor de financiële overzichten van materieel belang kunnen zijn maar geen diepgaande invloed kunnen hebben 19. De betichting is dus bewezen. 20. Het derde verwijt ( C ) slaat op onvoldoende substantieve werkzaamheden op een cyclus die van materieel belang is, nl. de verkoopcyclus (ISA 330, 18). 21. Concreet betekent dit het ging om een bierbrouwerij waarvan de verkoop één van de voornaamste activiteiten is om testen op de interne controle aangaande de verkoopcyclus. De heer verschuilt zich achter het gegeven dat de inspecteur heeft vermeld dat dit wel gedaan was: voornamelijk substantieve testing door bv aansluiting van de goederenbeweging. Hij gaat echter voorbij aan de net daarvoor uitgeschreven opmerking van de inspecteur: Geen identificatie van interne controlemaatregelen als dusdanig, en dus ook geen tests of controls. Eveneens wordt vastgesteld dat andermaal geen enkel document, die naam waardig, wordt voorgelegd als bewijs. 22. Ook deze betichting is dus bewezen. 23. De vierde betichting (D) gaat over het gebrek aan controle op de procedure voor het vragen van externe bevestigingen en de afwezigheid van gepaste alternatieve procedures (ISA 505, ). 24. De brieven die deze vraag tot bevestiging inhouden worden weliswaar door de bedrijfsrevisor opgesteld maar door de onderneming verstuurd, alsook gebeurlijke herinneringen. De heer stelt wel dat dit onder zijn toezicht zou gebeuren. Afgezien van het feit dat dit laatste niet wordt aangetoond, dient de bedrijfsrevisor zelf dit verzendings- en ontvangstproces te beheersen. 25. Een tweede onderdeel van de betichting bestaat in een bedrag van ,00, naar de betaling waarvan geen verder onderzoek werd gedaan omwille van het feit dat dit als een laag risico werd ingeschat. In zijn verweerschrift en ook in zijn eerste opmerkingen laat de heer gelden dat bij de controle werd vastgesteld dat deze betaling onderweg was. Dit is niet ernstig. 26. De betichting is dan ook bewezen. Beslissing Tuchtcommissie 533/2016//N 15 juni 2017 pagina 3

4 27. De verdere betichtingen behandelen de afwezigheid van een subsequent review op het ogenblik van de ondertekening van het commissarisverslag ( E ) het dagtekenen van de bevestigingsbrief van de leiding na het commissarisverslag met het ontbreken in de bevestigingsbrief van een lijst van auditafwijkingen ( F ) en de dagtekening van het commissarisverslag vóór het jaarverslag (G) (ISA 560, 4-7; ISA 580, 14; ISA 450, 14 en ISA 700, 41). 28. De heer behandelt deze inbreuken samen omdat ze volgens hem het gevolg zijn van de reeds genoemde materiële vergissing (randnr. 12). De werkzaamheden die onderliggend zijn aan de documenten, werden wel degelijk te gepaste tijde uitgevoerd. 29. Steeds volgens de heer was de Algemene Vergadering gepland eind april. Een niet getekend ontwerp van de attestatie werd voorbereid en de Algemene Vergadering werd uitgesteld naar juni, zo ook het finaliseren van de auditwerkzaamheden naar eind april. Bij de definitieve ondertekening werd een vergissing begaan door niet-aanpassing van de oorspronkelijke datum. De datum op de werkpapieren is de datum op het ogenblik van het afdrukken ervan. 30. Van ook maar een beetje bedrijfsrevisor moet verwacht worden dat, als hij zijn handtekening zet onder een officieel stuk, hij een minimum nazicht verricht over wat en wanneer hij tekent. De heer heeft dit niet gedaan. Zoals reeds eerder gesteld heeft dit niets te maken met een materiële vergissing, maar alles met een verregaande slordigheid die ook reeds in een vorige kwaliteitscontrole aan de oppervlakte kwam (in dit verband kan verwezen worden naar randnummer 63 van het verslag van de Raad: Naar aanleiding van zijn vorige kwaliteitscontrole werd de bedrijfsrevisor al aanbevolen om zijn werkpapieren af te vinken, af te tekenen en te dateren ). 31. Dit heeft voor gevolg dat de heer niet aantoont dat de werkzaamheden in kwestie wel degelijk werden uitgevoerd en binnen de vereiste tijdslimiet. 32. De aantijging (H) omtrent het niet naleven van de vormvereisten van een ISAverslag in het commissarisverslag over de geconsolideerde jaarrekening wordt niet betwist (ISA 700, 4). 33. Deze betichtingen zijn dus eveneens bewezen. 34. De negende betichting (I) omtrent de afwezigheid van werkzaamheden rond atypische verrichtingen inzake de antiwitwaswetgeving (artikel 14, 1 van de Wet van 11 januari 1993) wordt niet betwist. 35. Hetzelfde voor het ontbreken van de opdrachtbrief (J)voor het boekjaar 2012 (ISA 210, 10). 36. De laatste betichting (K) gaat over een inbreuk op de regelgeving rond de permanente vorming. De heer beweert wel dat het totaal aantal uren over 3 jaar voldoende is, maar dit neemt niet weg en dit was ook reeds tijdens de vorige kwaliteitscontrole gebleken dat hij geen 8 uur van IBR seminaries en studiedagen heeft gevolgd (artikel 5, 3, 2 van de Norm). 37. Het gaat om talrijke betichtingen en ze wegen zwaar. Bij sommige ervan komt de verzwarende omstandigheid dat ze reeds naar aanleiding van een vroegere kwaliteitscontrole waren aangestipt. 38. De enige verzachtende omstandigheid bestaat in de afwezigheid van een tuchtverleden en in mindere mate het gebrekkig karakter van de aanvankelijk aangekochte software. Beslissing Tuchtcommissie 533/2016//N 15 juni 2017 pagina 4

5 OM DEZE REDENEN, DE TUCHTCOMMISSIE, Rechtsprekend op tegenspraak Verklaart de tuchtvordering ontvankelijk en gegrond, verklaart alle elf betichtingen bewezen en legt de heer de sanctie van één maand schorsing op. Aldus gedaan en uitgesproken in de openbare terechtzitting van 15 juni 2017 door de Nederlandstalige Kamer van de Tuchtcommissie van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren, zetelend te 1000 Brussel, Emile Jacqmainlaan, 135/2, waar aanwezig waren: Beslissing Tuchtcommissie 533/2016//N 15 juni 2017 pagina 5