I n s t i t u u t v a n d e B e d r i j f s r e v i s o r e n

Transcriptie

1 I n s t i t u u t v a n d e B e d r i j f s r e v i s o r e n B e r o e p s c o m m i s s i e N e d e r l a n d s t a l i g e K a m e r Openbare terechtzitting van 24 februari In de zaak gebracht onder nummer 501/2015/( )/N van Raad van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren met zetel gevestigd te 1000 Brussel, E. Jacqmainlaan 135, die wordt vertegenwoordigd door de heer ( ) raadslid, appellant ten laste van De heer ( ), bedrijfsrevisor, wonende te ( ), ingeschreven in het openbaar register onder nummer ( ), die zijn beroepsactiviteit uitoefent in de ( ), met kantoor te ( ) en wordt bijgestaan door Mr. ( ), advocaat ( ). * * * * * * * * Over de rechtspleging. 01. De Raad van het Instituut heeft hoger beroep ingesteld tegen een beslissing van de Nederlandstalige kamer van de Tuchtcommissie per aangetekend schrijven van 5 april 2016 dat op 11 april 2016 is ingekomen. Het viseert een beslissing van 11 maart 2016 waarbij hem een tuchtsanctie wordt opgelegd. Met aangetekende brieven met ontvangstbewijs van 11 maart 2016, die dezelfde dag werden afgegeven aan De Post, werd van de beslissing kennis gegeven aan de Kamer van Verwijzing en Instaatstelling (KVI), aan de heer Procureur-generaal te Antwerpen, aan de bedrijfsrevisor, evenals aan de Raad van het Instituut, die de zending op 14 maart 2016 heeft ontvangen. Commissie van beroep-beslissing de heer ( ) - 501/2015/( )/N -pagina 1

2 02. Bij de bestreden beslissing wordt geoordeeld over de tuchtvordering die werd aanhangig gemaakt door een beslissing van 29 januari 2015 van de Kamer van Verwijzing en Instaatstelling, die geadieerd werd door een verslag van de Raad van het Instituut waarvan haar per brief van 2 juli 2014 kennis werd gegeven. De Kamer van Verwijzing en Instaatstelling heeft haar beslissing op 19 juni 2015 toegezonden aan de Tuchtcommissie. 03. De Raad van het Instituut geeft in zijn inleidend verzoekschrift de redenen waarom de bestreden beslissing niet kan worden beaamd. Onder verwijzing naar zijn oorspronkelijk verslag, dat geheel wordt hernomen, voert de Raad aan dat de beslissing onwettig is aangezien ze de ten laste gelegde tekortkomingen bewezen verklaart, maar stelt dat er geen reden is tot het opleggen van een tuchtsanctie. Hij heeft geen gebruik gemaakt van zijn mogelijkheid om een conclusie te nemen binnen de minnelijk vastgestelde termijn. 04. De advocaat van de bedrijfsrevisor heeft op 31 augustus 2016 tijdig een verweerschrift ingediend en heeft ook een dossier met overtuigingsstukken bezorgd. 05. De voormelde advocaat en de vertegenwoordiger van de Raad werden gehoord op de terechtzitting van 13 januari 2017, die op verzoek van eerstgenoemde niet-openbaar werd gehouden. Vervolgens heeft de Beroepscommissie de zaak in beraad gesteld. De tuchtvordering, de bestreden beslissing en de grief. 06. Blijkens het vermelde verslag van de Raad van het Instituut van 2 juli 2014 aan de Kamer voor Verwijzing en Instaatstelling ligt een onderzoek naar de onafhankelijkheid van bedrijfsrevisor ( ) aan de basis van de voorliggende tuchtvordering. Inzonderheid werd als gevolg van de kwaliteitscontrole 2009 nader onderzocht welke de banden waren tussen het bedrijfsrevisorenkantoor en een accountantskantoor: de beide bleken dezelfde benaming, een gemeenschappelijk kantoor, website, medewerkers en cliënten te hebben. Ook bleek het accountantskantoor prestaties te leveren voor ondernemingen waar het bedrijfsrevisorenkantoor het commissarismandaat uitoefende. De beide kantoren gebruikten in hun maatschappelijke benaming de woorden ( ), het ene als bedrijfsrevisorenkantoor, het andere als accountantskantoor. De heer ( ) heeft in 2006 het bedrijfsrevisorenkantoor overgenomen nadat de heer ( )-die zijn werkgever was- als bedrijfsrevisor was geschrapt in het register. Commissie van beroep-beslissing de heer ( ) - 501/2015/( )/N -pagina 2

3 07. Na de opening van een toezichtonderzoek op 27 januari 2012, heeft de Raad in eerste instantie op 30 maart 2012 een injunctie gegeven aan de bedrijfsrevisor waarbij hem werd opgelegd om meteen ontslag te nemen als commissaris in vennootschappen waarin het accountantskantoor ( ) onverenigbare diensten verleende. De bedrijfsrevisor zou die injunctie evenwel al zijn voor geweest, door het nodige te ondernemen om hetgeen hem werd opgedragen reeds voordien te bewerkstelligen. In het verslag wordt aangegeven dat de toestand van de bedrijfsrevisor vanuit het oogpunt van de onafhankelijkheid verder werd opgevolgd in 2013, dat de Commissie van Toezicht op 11 april 2014 haar onderzoek heeft afgerond en dat de Raad op 16 mei 2014 heeft verzocht om een tuchtverslag. Op 25 juni 2014 heeft de Raad dit verslag goedgekeurd. 08. Het raadsverslag legt aan de bedrijfsrevisor tekortkomingen ten laste wegens schending van: (i) artikel 133, 1, 2 en 4 van het Wetboek van Vennootschappen, (ii) artikel 183ter, 2 van het koninklijk besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van Vennootschappen, (iii) van artikel 14 1 en 3 van de (inmiddels opgeheven) wet van 22 juli 1953 evenals van (iv) de artikelen 3, 6 en 7 van het koninklijk besluit van 10 januari 1994 betreffende de plichten van de bedrijfsrevisoren. De als geschonden aangegeven wetsbepalingen betreffen allemaal normen die de naleving van de onafhankelijkheidsverplichting van de bedrijfsrevisor regelen. 09. De Kamer van Verwijzing en Instaatstelling oordeelt in haar beslissing van 29 januari 2015 dat er voldoende elementen zijn om de bedrijfsrevisor naar de Tuchtcommissie te verwijzen voor de motieven en de inbreuken opgenomen in het verslag van de Raad van het IBR aan de KVI, die de KVI tot de hare maakt. 10. De Tuchtcommissie is van oordeel dat de ten laste gelegde feiten bewezen zijn, maar zegt voor recht dat er geen reden is tot het opleggen van een tuchtsanctie. De redengeving luidt in essentie dat de door bedrijfsrevisor begane inbreuken wel zwaar zijn, maar dat een aantal verzachtende omstandigheden voorhanden zijn, zoals de problematische toestand waarin hij in de plaats van zijn werkgever is getreden, de loyale wijze waarop hij zich in orde heeft gesteld nog voor de injunctie hem werd betekend en de hieraan verbonden zware financiële gevolgen, evenals zijn besef dat de feiten niet voor herhaling vatbaar zijn. Ook stelt de Tuchtcommissie vast dat vanuit procedureel oogpunt beschouwd het onderzoek weliswaar vlotter had kunnen verlopen, maar dat er geen overschrijding van de redelijke termijn is. Commissie van beroep-beslissing de heer ( ) - 501/2015/( )/N -pagina 3

4 11. De Raad van het Instituut betoogt dat in elk geval een sanctie diende te worden opgelegd, gegeven dat de ten laste gelegde feiten bewezen werden verklaard en niet werd vastgesteld dat de tuchtvordering niet-ontvankelijk of ongegrond is. Hij verwijst hiervoor onder meer ook naar de artikelen 29 en 30 van de Richtlijn 2006/43 van het Europese Parlement en de Raad van 17 mei Zodoende geeft hij aan dat één van de in artikel 73 van de wet van 22 juli 1953 dient te worden opgelegd. 12. De bedrijfsrevisor voert als verweer aan dat de redelijke termijn wel degelijk werd overschreden, nu er thans reeds meer dan 4,5 jaar zijn verstreken sedert de kennisgeving dat een toezichtdossier werd geopend. Verder wijst hij er op dat de toestand waarin tekortkomingen aan de onafhankelijkheidsverplichting werden gezien, reeds 10 jaar bestond toen hij het bedrijfsrevisorenkantoor overnam, zonder dat hierover ooit een opmerking werd gemaakt. Ook waren volgens hem de gepresteerde diensten in de ondernemingen waarin een commissarismandaat werd uitgeoefend hoofdzakelijk fiscale afsluitwerkzaamheden, die niet onder het verbod vallen van artikel 183ter van het koninklijk besluit van 30 januari Vervolgens beroept hij zich op zijn goede trouw: hij was van mening dat er tussen het bedrijfsrevisorenkantoor en de ( ) geen samenwerking of netwerk bestond en derden hebben de geïncrimineerde toestand ook niet als een tekortkoming aan de onafhankelijkheid ervaren. Ten slotte wijst hij er op dat hem sedert het begin van zijn bedrijfsuitoefening in 1992 nooit enige tuchtrechtelijke tekortkoming is ten laste gelegd. Beoordeling. Over de omvang van de rechtsmacht van de Beroepscommissie. 10. De Raad van het Instituut stelt enkel hoger beroep in, in zoverre de Tuchtcommissie oordeelde dat er geen reden is om een tuchtsanctie op te leggen. De bedrijfsrevisor zelf heeft geen hoger beroep ingesteld. Zodoende betreft het een beperkt hoger beroep. 11. Onder randnummer 14. van de bestreden beslissing heeft de Tuchtcommissie geoordeeld dat de door de heer ( ) begane inbreuken zwaar zijn. Deze overweging wordt door geen van de partijen met een hoger beroep bestreden. Commissie van beroep-beslissing de heer ( ) - 501/2015/( )/N -pagina 4

5 Zodoende is de rechtsmacht van de Beroepscommissie beperkt en staat het bewijs van de feiten die ten laste werden gelegd en het inbreuk makend karakter ervan zelf niet meer ter discussie. De Beroepscommissie heeft dan enkel te oordelen of in de voorliggende omstandigheden wettig kon worden geoordeeld dat er geen reden bestaat om een sanctie op te leggen en zo dit niet het geval is, welke de passende tuchtmaatregel is. Over de ernst van de inbreuken. 12. Over de aard van de inbreuk op de onafhankelijkheidsverplichting geeft het raadsverslag het volgende aan. Het toezichtdossier dat hierover werd geopend in 2011 is een gevolg van vragen die rezen na de uitvoering van de kwaliteitscontrole 2009, inzonderheid met betrekking tot de banden die bestonden tussen het bedrijfsrevisorenkantoor en het accountantskantoor ( ). Gebleken is dat er interprofessionele banden bestonden zonder dat het bestaan van een netwerk of samenwerkingsverband was aangegeven. Over die banden is komen vast te staan dat na de overname door bedrijfsrevisor ( ) van het kantoor ( ) in de schrapping van de heer ( ) als bedrijfsrevisor is eerst in maart 2008 definitief geworden- de beide voormelde beide kantoren naar buiten traden onder eenzelfde benaming ( ), dat de beide kantoren infrastructuur, personeel, vestigingsadres(sen) en kantoorruimte deelden, dat ze gemeenschappelijk cliënteel hadden (20 betrokken mandaten van commissaris) en dat het bedrijfsrevisorenkantoor ook geen procedures had om de onafhankelijkheid en het beroepsgeheim van de bedrijfsrevisor te vrijwaren. Na de overname in 2006 bleef de heer ( ) bestuurder en aandeelhouder van de accountantsvennootschap en tot in 2011 werden nog aanzienlijke bedragen betaald aan de vennootschappen-( ), ook wegens dienstverlening. 13. Op basis van het geheel van die vastgestelde feiten moet worden besloten dat de inbreuken op de onafhankelijkheid een ernstig, manifest en langdurig karakter hadden. Zelfs indien kan worden aangenomen dat de inbreuk makende toestand zijn oorsprong vond in organisatorische complicaties bij het problematische afscheid van de beroepsuitoefening van bedrijfsrevisor door de leidende bedrijfsrevisor in het kantoor, dan nog blijft dat die toestand gedurende een periode van 5 jaar niet is geremedieerd. Door derden kon het gebeuren maar moeilijk anders worden gepercipieerd dan dat de essentiële waarborg voor onafhankelijkheid ver zoek was. Commissie van beroep-beslissing de heer ( ) - 501/2015/( )/N -pagina 5

6 Wat de passende tuchtmaatregel betreft. 14. De bedrijfsrevisor kan niet worden gevolgd waar hij stelt dat wegens het aanslepen van de procedure gedurende een periode van 4,5 jaar het beginsel van de redelijke termijn aan het opleggen van een tuchtsanctie in de weg staat. De redelijke termijn begon pas te lopen vanaf het tijdstip waarop de bedrijfsrevisor onder de dreiging van vervolging leefde en zijn levenskwaliteit hierdoor ernstig werd aangetast (Cass. 13 maart 2008). Die dreiging ontstond eerst op 19 september 2014, datum waarop hij door de Kamer van Verwijzing en Instaatstelling werd in kennis gesteld dat een dossier ten zijne laste was aanhangig gemaakt. Twee en een half jaar later is die termijn niet overschreden. 15. Ook kan niet worden beaamd dat wegens de verbreking van de banden tussen het bedrijfsrevisorenkantoor en het accountantskantoor in maart 2012, waarbij geanticipeerd werd op een nakende injunctie door de Raad, er geen reden meer bestond om alsnog een tuchtonderzoek te voeren De bedoelde injunctie viseerde wel de geïncrimineerde feiten, maar is geen tuchtmaatregel en staat aan een navolgende tuchtvordering dan ook niet in de weg. 16. De Beroepscommissie neemt wel in aanmerking dat er sedert het begin van de kwaliteitscontrole 2009, die de problemen aan het licht bracht, er ruim 4 jaar zijn verstreken vooraleer in januari 2015 de Kamer voor Verwijzing en Instaatstelling een tuchtprocedure heeft aanhangig gemaakt, terwijl de bedrijfsrevisor geen gebrekkige medewerking kan worden aangewreven. De Commissie van Toezicht heeft haar onderzoek beëindigd in april 2014, de Raad heeft op 25 juni 2014 beslist om de Kamer voor Verwijziging en Instaatstelling te adiëren en het duurde vervolgens tot in april 2015 vooraleer deze haar beslissing tot verwijzing meedeelde aan de bedrijfsrevisor. Er mag niet uit het oog worden verloren dat de tuchtmaatregel vooral ook de verbetering in de beroepsbeoefening beoogt, hetgeen inhoudt dat hij eerder nauw moet kunnen aansluiten bij de vaststelling van de inbreuk. 17. Wegens het geschetste tijdsverloop wordt de tuchtstrafwaardigheid van de inbreuk in hoofde van de bedrijfsrevisor terdege aangetast. Commissie van beroep-beslissing de heer ( ) - 501/2015/( )/N -pagina 6

7 Zodoende behoort een lichtere straf te worden opgelegd, dan het geval zou zijn geweest mochten de gang van het onderzoek en de navolgende behandeling die tot tuchtvervolging deed besluiten beter zijn benaarstigd. 18. Verder overweegt de Beroepscommissie dat de vastgestelde inbreuken een essentiële regel van de beroepsuitoefening betreffen. Ze betreffen ook geen accidentele voorvallen, maar hebben zich voltrokken gedurende opeenvolgende jaren, waarbij de bedrijfsrevisor doorheen de historische band met zijn vroegere werkgever een grondregel uit het oog heeft verloren. 19. De bedrijfsrevisor moet ten goede worden toegerekend dat hij na de eerste interpellatie vanuit het Instituut zich spontaan in regel heeft gesteld en de ontoelaatbare banden van afhankelijkheid prompt heeft verbroken. Er bestaat geen twijfel dat de nodige verbetering effectief is ingetreden en dat sedert 2012 een geval van herhaling zich niet heeft voorgedaan. Ten slotte heeft bedrijfsrevisor ( ) ook geen enkel tuchtrechtelijk antecedent. 20. Wegens alle voormelde overwegingen is een berisping in dit geval een passende sanctie. Besluit. 21. Er bestaan wel degelijk redenen om een tuchtsanctie op te leggen. Het hoger beroep is gegrond. OM DEZE REDENEN, DE BEROEPSCOMMISSIE, Verklaart het hoger beroep ontvankelijk. Oordelend binnen de perken ervan, verklaart het ook gegrond, Doet de bestreden beslissing teniet in zoverre ze oordeelt dat er geen sanctie behoort te worden opgelegd. Legt aan bedrijfsrevisor ( ) een berisping op. Commissie van beroep-beslissing de heer ( ) - 501/2015/( )/N -pagina 7

8 Over deze beslissing werd beraadslaagd door de Beroepscommissie, die samengesteld was uit: ( ) die ondertekenen. Ze werd uitgesproken in openbare terechtzitting op 24 februari ( ) Commissie van beroep-beslissing de heer ( ) - 501/2015/( )/N -pagina 8