Aandachtspunten oogst en bewaring Conference en Elstar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Aandachtspunten oogst en bewaring Conference en Elstar"

Transcriptie

1 Nieuwsbrief 11 KwaliFruit Aandachtspunten oogst en bewaring Conference en Elstar Binnen Kwalifruit wordt veel kennis opgedaan en gebundeld over kwaliteit Conference en Elstar. Om deze kennis direct voor de teler beschikbaar te hebben is vanuit het project KwaliFruit een lijst met belangrijke aandachtspunten opgesteld door Fruitconsult en Wageningen UR. Heeft u vragen aangaande deze aandachtspunten neemt u contact op met: - Jan Peeters, Fruitconsult: jan@fruitconsult.com, Frank van de Geijn, FBR; Frank.vandegeijn@wur.nl, Alex van Schaik, FBR/PPO: Alex.vanschaik@wur.nl, Inhoudsopgave 1) Bewaring Algemeen.. p 2 2) Aandachtspunten oogst Conference.p 3 3) Bewaring Conference...p 6 4) Oogst Elstar.....p 9 5) Bewaring Elstar. p 11 Wat is Kwalifruit: dat is de titel van het 4-jarige Topsector onderzoek naar rot- en kwaliteitsvoorspelling van Conference en Elstar. Dit project verenigt een groot deel van de fruitsector; telers, adviespartijen, afzetorganisaties, handelspartijen en koelbedrijven. NFO is penvoerder en subsidieaanvrager van dit project, dat naast de subsidie wordt gefinancierd door de betrokken partners : Nederlandse Fruitteelt Organisatie Van Kessel Fruit B.V. Coöp. Fruitveiling "Zuid limburg" B.A. Dow AgroSciences B.V. (Agrofresh) The Greenery B.V. Vogelaar Vredehof B.V. Jan Oskam B.V. Van Veldhoven Fruit V.O.F Gebr. Peters Fruithandel B.V. Sorteer en Koelbedriif t Goy Fa. De Jong-Fruit Fruit Packing Zeeland fruitkoeling B.V. C.G. Timmermans & zn. C.V. Frupaks Vernooij B.V. NedCool B.V. Koninklijke Fruitmastersgroep U.A. Coop. Tuinbouwveiling Zaltbommel e.o. Fruitconsult B.V. Van Den Brink B.V. 1

2 1) Bewaring algemeen Start met schoon materiaal, celwanden, kisten, bodemvellen, verdampers, lekbakken verdampers, ventilatoren, condensor Start met geijkte sensoren van temperatuur, zuurstof- en CO2-meters Controleer cellen op gasdichtheid, loop deur- en luikrubbers na op gebreken; zeker cellen die afgelopen jaar weinig beluchtingstijd, veel stikstofinjectie of niet op laag zuurstofwaarde zijn gekregen, vragen om aandacht. Liever Conference in risico cellen dan Elstar Start vóór het plaatsen van de eerste kist met het meten van zuurstof en CO2 niveau Controleer centraal- en automatisch gemeten zuurstof en CO2 percentages met wekelijkse (of vaker) handmetingen Controleer systeemdrukken en koudemiddelvulling (geen bellen in kijkglas) bij het voor het systeem maximaal aantal cellen gelijktijdig. IJk O2 en CO2 sensoren wekelijks Leg van alle partijen (= perceel van groeijaar geplukt in periode van maximaal 5 dagen) een reeks monsters bereikbaar voor kwaliteitscontrole lopende het bewaarseizoen 2

3 2) Aandachtspunten rond de oogst van Conference Vanaf dit weekeinde wordt er volop Conference geoogst. De plukperiode heeft zoals bekend een heel groot effect op de uiteindelijke kwaliteit Blijf ook in de pluk voldoende water geven. Met de huidige weersvoorspelling kan het noodzakelijk zijn om 8 liter per meter per dag te druppelen of nog een keer te beregenen. In 2014 leidde een zeer droge periode in de oogst tot veel meer slappe nekken. Deze slappe nekken waren bij de oogst al zichtbaar. Meet in deze laatste dagen voor de oogst regelmatig de hardheid van alle percelen, zodat de plukvolgorde bepaald kan worden. Voor de lange bewaring (langer dan maart/april) moeten de peren boven hardheid 6,0 kg/0,5cm² geoogst zijn; voor de kortere bewaring mag dit enkele tienden zachter zijn. Meet bij voorkeur met een automatische hardheidsmeter. Zorg ervoor dat het afspuitschema afgestemd is op de bewaarperiode. Voor de zeer lange bewaring kan een aanvullende naoogstbehandeling (dompelen) gewenst zijn. Overleg dit met uw gewasbeschermingsadviseur. Voor percelen met een historie met visogenrot is dompelen sterk het overwegen waard. Voor perenbewaring zijn kisten met gesloten planken (geen kieren) het beste geschikt. Ook plastic fust is een goede optie. Voor een lange bewaring is schoon fust en nieuwe bodems een vereiste. Indien kisten het jaar ervoor veel sneeuwschimmel hebben vertoond, dan zijn deze kisten ongeschikt om peren lang in te bewaren, tenzij ze ontsmet zijn. Let heel goed op dat bij het dompelen van peren met kisten die ontsmet zijn er residu vrij komt van het ontsmettingsmiddel en peren hiermee besmet. Gebruik geen kisten voor het dompelen die dit seizoen zijn ontsmet! Indien gedompeld wordt, bespreek dan met uw gewasbeschermingsadviseur de aandachtspunten (zoals bodems met gaten etc). Voor de kortere bewaring kan men eventueel gebruikte (schone) bodems gebruiken. Ook is dan de reinheid van de kist iets minder cruciaal, hoewel de kist nog steeds schoon moet zijn, maar ontsmetten is minder snel nodig. Geef een zeer goede instructie aan de plukkers en neem zelf intensief de moeite om te controleren (in plaats van bijvoorbeeld de afvoer van fruit te doen). Veel rot wordt bij peren veroorzaakt door fouten in de pluk: Plukdiscipline ter voorkoming van rot : o Zorg ervoor dat vrijwel iedere peer met een intacte steel geoogst wordt (geen gebroken stelen). Dit lukt door de peren bij de pluk rond de nek te pakken en de steel daarbij tussen duim en wijsvinger te pakken en zo op te tillen. In de 3

4 sortering ziet men vaak peren met zwarte nekken of zwarte stelen. Deze zijn niet op bovengenoemde wijze geoogst. o Pluk met plukhandschoenen. Men verliest snel grip op gladde peren, dus daarom is gebruik van plukhandschoenen dit jaar nog belangrijker dan normaal. o Raap nooit peren van de grond op o Aangezien men de peren moet optillen bij de oogst, kan een plukker maximaal tot 1,8-1,9 meter hoogte de peren mee plukken. De overige peren moeten met de hoogwerker, pluk-o-trak of trapje/sleetje geoogst worden. Vaak ziet men bij sortering dat een deel van de peren bij de oogst naar beneden is getrokken. Dit leidt tot zwarte stelen en nekken. o Leg de peren voorzichtig in de bak of leg ze in een onderlosser of plukemmer die voorzichtig geleegd wordt in de voorraadbak. Voor de lange bewaring kan men het beste rechtstreeks in de bak plukken. o Voordat de kisten opgestapeld worden, moet er iemand gecontroleerd hebben of de kisten goed zijn afgevuld. Maak hier één persoon verantwoordelijk voor. Deze controleert als laatste nogmaals op de plukkwaliteit. Het kan zinvol zijn om ieder groepje plukkers de kist te laten markeren die zij geplukt hebben (sticker erop). Dit zorgt voor minder anonimiteit van de plukkers. o Zorg dat iedere kist gelabeld wordt met de gegevens die vanuit KCB vereist worden: telersnaam, adresgegevens, land van herkomst en globalgap nr.. Daarnaast perceelsnaam, plukdatum en eventueel of het kopkisten zijn. Dit zorgt er bij eventuele calamiteiten voor dat het product traceerbaar is. Zorg ervoor dat het fruit voorzichtig uit het perceel getransporteerd wordt en zorg ervoor dat het direct in de koeling komt of in ieder geval uiterlijk binnen 12 uur in de koeling staat. Minimaliseer het grondcontact (modder op de kisten) in verband met rotbesmetting. Dit jaar zijn veel Conference percelen bijzonder glad. Onderzoek uit 2014 en 2015 (In opdracht van de boomkwekers die Conference op Q-Eline introduceren) heeft aangetoond dat gladde peren gevoeliger zijn voor sorteerschade (zwarte vegen op de vruchten). Het onderzoek gaf vijf zeer duidelijke richtingen om sorteerschade bij gladde peren te beperken en zelfs terug te brengen naar het niveau van een gebronsde peer. Voorkomen sorteerschade gladde peren o Beperk de ontvochtiging tot het minimaal gewenste niveau van. liter per ton per maan. Vooral de inkoelperiode kan tot onacceptabel vochtverlies leiden en ook droogte voor de pluk kan minder strakke peren geven, die op hun beurt gevoeliger zijn voor sorteerschade. 4

5 o Indien gladde peren bij 0 C gesorteerd worden, is de mate van sorteerschade duidelijk ernstiger dan indien de peren bij tenminste 5 C gesorteerd worden. o De afstelling van de sorteermachine is een belangrijke factor in de mate van sorteerschade. Binnen bovengenoemd onderzoek zijn 3 verschillende sorteerinstallaties gebruikt, wat leidde tot grote verschillen in sorteerschade. o Gebruik van SmartFresh gaf in beide jaren van onderzoek een sterke onderdrukking van de sorteerschade. Indien u SmartFresh overweegt, kunt u het beste contact opnemen met Agrofresh om een advies op maat te krijgen. o Met toenemende bewaarduur wordt een gladde peer gevoeliger voor sorteerschade, dus worden bovengenoemd zaken nog belangrijker. 5

6 3) Aandachtspunten rond de Conference bewaring Bij cellen met een vochtverlies van meer dan 2.5 liter/ton/maand is afdekken of bevochtiging nodig Maak de kisten voor de pluk zo nodig nat. De inkoelperiode zorgt voor relatief het meeste vochtverlies. Met name bij complexen met beperkte koelcapaciteit, heeft het zin om bij het inkoelen een bevochtiger te zetten (bijvoorbeeld Coolfog). Voor SmartFresh toepassing aanbevelingen volgen, moet toepassing bij lange bewaring binnen 7 dagen, bij bewaring tot januari/februari is er een advies op maat (neem contact op met Agrofresh). Koel de cellen enkele dagen voor eerste inslag koud (rond 0 graden). Zorg dat vloer en wanden koud zijn. Automatisch circuleren voldoet Maak de vloer nat zodat het beton verzadigd met vocht; voorkom een ijslaag op de vloer. Breng eventueel een laagje water aan na het afvullen van de cel Controleer verdampers dagelijks op ijsvorming en stel zo nodig de ontdooi-instellingen bij in de vorm van langer (hogere ontdooibeëindigingstemperatuur) en/of vaker. Verdeel de dagoogst over de cellen zodanig dat de celcapaciteit wordt benut. Praktisch betekent dit dat 25 % van celvulling bij 20 graden inslag kan worden ingeslagen. Teveel spreiden over cellen kan betekenen dat de verdampingstemperatuur te ver oploopt en dat geen enkele cel voldoende koelt. Plaats de kisten in voorkoelcellen ruim en gelijkmatig. Zorg dat de lucht gelijkmatig om en door de kisten kan stromen; controleer de luchtstroom eventueel met wat rook. Verbazend vaak krult de koude lucht door verkeerde stapeling juist om de kisten. Let op... de fruitcellen zijn ingericht als langsstroomcellen, om doorstroom te bereiken moet de luchtstroming strikt geleidt worden. Is het product afgekoeld tot producttemperatuur onder 2 graden (in kern kist) dan kan het op de definitieve plaats worden gestapeld. Neem de tijd voor het stapelen en zorg voor een gelijkmatige doorstroming van de kisten zowel door de lengtespleten als door de palletopeningen. Voorkom valse luchtstroom. Alle lucht is nodig om de warmte effectief uit het product te trekken. Begeleidt de lucht zo nodig met een zeil ten dienste van een voldoende worp. Circuleer maximaal op maximaal vermogen van ventilatoren; alleen de zeer grote koelcapaciteit installaties kunnen tijdens het inkoelen door een korte uitschakeling van de ventilatoren een snelle gelijkmatige temperatuur verdeling bereiken Bewaak op de koudste plaats (product) de temperatuur en voorkom dat bij de lange koelacties op deze plaats peren bevriezen. Controleer regelmatig met handmeters verschillende plaatsen in de cel op de juistheid van temperatuur Bij niet afgedekte peren is het streven om binnen 2x24 uur onder 0 C producttemperatuur te zijn. 6

7 Afgedekte perenkisten hebben in een bovenbeschreven afkoelwijze 1.5 x meer tijd nodig voor het afkoelen dan niet afgedekte kisten. Koelt u normaal de producttemperatuur af in 4 dagen (tot 0 graden), dan kost een afgedekte kist ongeveer 6 dagen. Zolang de afkoeling binnen 10 dagen (tot onder 0 graden) gebeurt zal de kwaliteit prima zijn. Duurt de afkoeling langer dan 14 dagen, dan zal dit leiden tot grondkleur verlies. Uiteraard zal door het afdekken van de kisten, het traag afkoelen geen gevolgen hebben voor meer vochtverlies. Traag afkoelen leidt wel tot meer vochtverlies in niet afgedekte kisten. Zo snel en gelijkmatig mogelijk naar een temperatuur tussen de 0 en -0.5 is het meest wenselijk. Voorkom te lage temperaturen en controleer hierop. Blijft het CO2 percentage tijdens het vullen van de cel controleren en bij voorkeur automatisch regelen. Bij voorkeur met een beluchtingsventilator. Een deur of luik op een kier is geen garantie voor het oplopen van het CO2 niveau en leidt tot plaatselijke warmte inbreng op toch al een lastige plaats in de cel. Nat geplukte kisten of gedompelde kisten goed uit laten lekken voor het plaatsen in de cel (voorkeur voor geperforeerde schone bodems). Controleer of er water op het bodemvel staat. Peren ontwikkelen veel rot als deze een seizoen in het water liggen. Cellen voorzien van bevochtiging kunnen worden bevochtigd tot het moment dat er ijskristallen vormen in de uitblaas van de inbrengpunten. Dit is een teken van plaatselijke verzadiging. Bescherm de kisten direct onder de bevochtiging met een afdekplastic vanwege het druppelen (en ijsvorming) van de inbrengpunten. Verfijn de producttemperatuur in de range van -0.5 tot -0.8 graad. Gebruik voor het gelijktrekken van de producttemperaturen een kleine differentie (> 50 koelactie). Hanteer de wachtperiode gerelateerd aan de rijpheid. 1 e helft van plukvenster 3-4 weken (hardheid >6 kg), 2 e helft minimaal 4 weken. Partijen met zachte peren vragen om mechanische koeling maar zullen toch bruin worden. Verlaag alleen peren van de 1 e helft plukvenster (hardheid >6 kg) met stikstof ondersteuning, de peren van de tweede helft vragen om een natuurlijke zuurstofdaling (5 % per week). Realiseer de eindconditie van 3.0 % zuurstof en 0.7 % CO2 Pas de bevochtigingstijden aan op basis van ijsvorming. Bevochtig alleen tijdens het draaien van de ventilatoren. Pas de ontdooifrequentie lopende het bewaarseizoen aan, aan de gemeten liters condenswater. Probeer niet meer dan 15 liter per ontdooiactie te verzamelen. Regelmatige controle van de koeler vereist. Beperk waar mogelijk de circulatietijden van de ventilatoren op basis van producttemperatuurverschillen en gemeten condenswater liters. Leg productmonsters op een representatieve plaats. Zijn alle kisten afgedekt, leg de monsterperen dan ook in een afgedekte kist of plastic zak. Voor het beoordelen van 7

8 gevoeligheid voor visogenrot in de lange bewaring kan het monster juist beter onder extreem vochtigere condities worden gelegd. Controleer vanaf begin december op inwendige kwaliteit en blijft dit maandelijks doen. Vanaf half mei is vanwege het risico op visogen bij zeer vochtige bewaring een frequentere controle gewenst. Streef naar koelacties in de bewaarfase. Zorg voor een stabiel koelsysteem en een regelmatig koelgedrag. Leidend is de temperatuur(verdeling) en het vochtverlies. Streef vochtverlies is 1.5 tot 2.5 liter per ton per maand. Uiteraard is een laag vochtverlies wenselijk, maar onder de 1.5 % neemt in de langere bewaring door de aanwezig hoge vochtigheid het rot (visogen) risico toe. Afgedekte kisten vragen vanaf half eind mei extra aandacht voor de ontwikkeling van visogen. 8

9 4) Aandachtspunten rond de oogst van Elstar Vanaf volgende week zal Elstar voor de bewaring geoogst worden. De beslissingen rond de oogst hebben een groot effect op de uiteindelijke kwaliteit Beoordeel goed welke vruchten met een eerste en tweede pluk mee geoogst worden. Veel 1 ste en 2 de pluk appels zijn bestemd voor levering volgens de Elstar altijd Raak kwaliteitsspecificaties. Dit betekent dat de vruchten 50% kleur (met een tolerantie van 1/3 van de vruchten met 30-50% kleur) geoogst worden. Daarnaast moeten de vruchten bij voorkeur rond hardheid 6 6,5 kg/cm² geoogst worden. De appels moeten, volgens de zetmeelkaart van CTIFL tenminste zetmeelstadium 2 hebben, dus enige ontkleuring rond het klokhuis. Het is belangrijk om bij de oogst de grauwere appels in de bak te controleren op hun zetmeelontkleuring. Zorg ervoor dat het afspuitschema afgestemd is op de bewaarperiode. Voor de lange bewaring kan een aanvullende naoogstbehandeling (dompelen) gewenst zijn. Overleg dit met uw gewasbeschermingsadviseur. Voor de bewaring van Elstar zijn bakken met kieren tussen de planken (of plastic bakken) beter geschikt dan bakken met gesloten planken. Zorg ervoor dat de kieren bij de bodem open blijven (dus kies niet voor te grote bodemvellen, die de kieren in de bodem afsluiten. Kies bij langere bewaring voor schoon fust en nieuwe bodemvellen. Geef een zeer goede instructie aan de plukkers en neem zelf intensief de moeite om te controleren (in plaats van bijvoorbeeld de afvoer van fruit te doen). Plukdiscipline Elstar o Zorg ervoor dat de appels opgetild worden bij de pluk en niet naar beneden getrokken worden. o Indien de kleuring het toelaat moet een gehele tros ineens geoogst worden, omdat het wegplukken van 1-2 vruchten ertoe leidt dat de derde vanzelf valt. o Pluk met plukhandschoenen of controleer de plukkers op zeer korte nagels. Sta geen sierraden aan de vingers toe. Bij gebruik van plukhandschoenen heeft men meer grip en zijn er minder beschadigingen. Ook ziet men minder snel vingers op de appels. o Raap nooit appels van de grond op o Aangezien men de vruchten moet optillen bij de oogst, kan een plukker maximaal tot 1,8-1,9 meter hoogte de appels mee plukken. De overige vruchten moeten met de hoogwerker, pluk-o-trak of trapje/sleetje geoogst worden. 9

10 o Leg de appels voorzichtig in de bak of leg ze in een onderlosser of plukemmer die voorzichtig geleegd wordt in de voorraadbak. Voor de lange bewaring kan men het beste rechtstreeks in de bak plukken. o Voordat de kisten opgestapeld worden, moet er iemand gecontroleerd hebben of de kisten goed zijn afgevuld. Maak hier één persoon verantwoordelijk voor. Deze controleert als laatste nogmaals op de plukkwaliteit. Het kan zinvol zijn om ieder groepje plukkers de kist te laten markeren die zij geplukt hebben (sticker erop). Dit zorgt voor minder anonimiteit van de plukkers. o Zorg dat iedere kist gelabeld wordt met de gegevens die vanuit KCB vereist worden: telersnaam, adresgegevens, land van herkomst en globalgap nr.. Daarnaast perceelsnaam, plukdatum en of het 1 ste /2 de of 3 de pluk is. Dit zorgt er bij eventuele calamiteiten voor dat het product traceerbaar is. Zorg ervoor dat het fruit voorzichtig uit het perceel getransporteerd wordt en zorg ervoor dat het direct in de koeling komt of in ieder geval uiterlijk binnen 12 uur in de koeling staat. Zorg tijdens de inkoelperiode dat de vruchten vrij blijven van CO₂. Indien de vruchten nat geoogst zijn, is het belangrijk om de kisten met vruchten goed droog te koelen. Zet bij appels nooit water op de vloer. Bij Elstar is het de laatste jaren niet zozeer een discussie óf SmartFresh ingezet wordt, maar een discussie wanneer SmartFresh wordt ingezet. Om gegarandeerd aan de eisen van Elstar altijd Raak te voldoen is inzet van SmartFresh een vereiste. o Bij appels die vóór medio januari geruimd worden, worden veelal goede appels van een tweede of derde pluk gebruikt, die binnen 10 dagen na de oogst behandeld worden met SmartFresh. Hierbij worden de appels die tussen begin oktober en eind november afgezet worden, vanaf moment van SmartFresh inzet, mechanisch gekoeld (O₂> 20%). De appels bestemd voor afzet tussen begin december en half januari, mogen na een wachtperiode van 4 weken mechanisch langzaam op regime komen naar de normale ULO waarden (O₂ 1%) De eerste pluk appels en goede 2 de pluk appels zijn bestemd voor bewaring langer dan medio januari. Voor deze appels is het belangrijk om ze op DCS of tenminste op een strikt ULO regime te zetten. Bij celopening worden de appelen met SmartFresh behandeld tenzij tijdens de bewaring de hardheid al rond de 5,5 kg/cm² komt. In dat geval is het zinvol om tijdens de bewaring SmartFresh in te zetten. Voor DCS werkwijze wordt verzocht contact op te nemen met FBR. Met dit strikte protocol rond koeling en gebruik SmartFresh kan Elstar in het schap voldoen aan de Elstar Altijd Raak eisen. Ook dit jaar wordt er weer voor gekozen om het kwaliteitsplan rond Elstar te ondersteunen met reclame uitingen. Reclame heeft 10

11 alleen zin als de consument niet teleurgesteld wordt door appels van onvoldoende hardheid of kleur. 11

12 5) Aandachtspunten rond Elstar bewaring Bewaar Elstar bij voorkeur in meer open kisten om hiermee microklimaat te voorkomen. Gebruik geen kisten bekleed met plastic. Koel de Elstar op rustige wijze terug naar een temperatuur van 1.5 tot 2 graden. Blijft een cel langere tijd wachten op de laatste kisten, overweeg een lagere temperatuur om onnodig hardheid verlies te voorkomen. Bij inzet van 1-MCP is dit uiteraard niet nodig. Bij Elstar is het de laatste jaren niet zozeer een discussie óf SmartFresh ingezet wordt, maar een discussie wanneer SmartFresh wordt ingezet. Om gegarandeerd aan de eisen van Elstar altijd Raak te voldoen is inzet van SmartFresh een vereiste. o Bij appels die vóór medio januari geruimd worden, worden veelal goede appels van een tweede of derde pluk gebruikt, die binnen 10 dagen na de oogst behandeld worden met SmartFresh. Hierbij worden de appels die tussen begin oktober en eind november afgezet worden, vanaf moment van SmartFresh inzet, mechanisch gekoeld (O₂> 20%). De appels bestemd voor afzet tussen begin december en half januari, mogen na een wachtperiode van 4 weken mechanisch langzaam op regime komen. Controleer de gerealiseerde waarden tenminste eenmaal per week. o De eerste pluk appels en goede 2 de pluk appels zijn bestemd voor bewaring langer dan medio januari. Voor deze appels is het belangrijk om ze op DCS of tenminste op een strikt ULO regime te zetten. Bij celopening worden de appelen met SmartFresh behandeld tenzij tijdens de bewaring de hardheid al rond de 5,5 kg/cm² komt. In dat geval is het zinvol om tijdens de bewaring SmartFresh in te zetten. Voor DCS worden strikte protocollen gehanteerd, neem hiervoor contact op met FBR ; indien u besluit om geen DCS te doen, dan is er het volgende adviesregime. Is de cel vol, wacht dan enkele dagen om de temperatuur te stabiliseren (O₂>20%). Vervolgens mag het zuurstof met ondersteuning van stikstof verlaagd worden tot 5% en daarna mag de cel via natuurlijk ademhaling zakken tot 1,3%O₂. Na 4 weken moet het zuurstofgehalte verder zakken tot 1%O₂. Dit in verband met beheersing schilvlekgevoeligheid, die bij zuurstofgehaltes boven de 1% duidelijk sterker is. Eventueel verdere verlaging op basis DCA protocollen of wacht berichtgeving af. Genoemde zuurstofgehaltes worden gecombineerd met een CO₂ gehalte van 2,5% en een vruchttemperatuur van 1,5-2 C Het streef vochtverlies is 2,5 3 liter per ton per maand. Dit moet egaal verdeeld over de gehele cel bereikt worden, maar hou rekening met een spreiding van 1 liter vochtonttrekking per ton per maand. Onvoldoende vochtonttrekking geeft risico op lenticelspot. 12

13 Met dit strikte protocol rond koeling en gebruik SmartFresh kan Elstar in het schap voldoen aan de Elstar Altijd Raak eisen. Ook dit jaar wordt er weer voor gekozen om het kwaliteitsplan rond Elstar te ondersteunen met reclame uitingen. Reclame heeft alleen zin als de consument niet teleurgesteld wordt door appels van onvoldoende hardheid of kleur. Controleer verdampers regelmatig op ijsvorming en stel zo nodig de ontdooi-instellingen bij in de vorm van langer (hogere ontdooibeëindigingstemperatuur) en/of vaker. Zeker bij een natte inslag. Prioriteer de afkoeling van Conference en accepteer dus een tragere afkoeling van Elstar. Neem de tijd voor het stapelen en zorg voor een gelijkmatige doorstroming van de kisten zowel door de lengtespleten als door de palletopeningen. Voorkom valse luchtstroom. Circuleer maximaal op maximaal vermogen van ventilatoren Controleer regelmatig met handmeters verschillende plaatsen in de cel op de juistheid van temperatuur 13

05 - Fruitconsult pluktijdstippenadvies september 2016

05 - Fruitconsult pluktijdstippenadvies september 2016 05 - Fruitconsult pluktijdstippenadvies 2016 5 september 2016 Op 5 september jl. is de rijping bepaald van Conference en Elstar uit diverse Nederlandse regio s (volgende week ook Noord-Holland). Fruitconsult

Nadere informatie

algemeen Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Conference www.smartfresh.com SMARTFRESH SM KWALITEITSSYSTEEM De teelt

algemeen Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Conference www.smartfresh.com SMARTFRESH SM KWALITEITSSYSTEEM De teelt ARTFRESH Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Conference Versie augustus 2011 Opgesteld met medewerking van FBR Wageningen, VCBT Leuven, Fruitconsult, Hermoo Belgium, NSure, pcfruit vzw en AgroFresh.

Nadere informatie

algemeen Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Conference SMARTFRESH SM KWALITEITSSYSTEEM De teelt

algemeen Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Conference   SMARTFRESH SM KWALITEITSSYSTEEM De teelt Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Conference Versie augustus 2012 2 Opgesteld met medewerking van FBR Wageningen, VCBT Leuven, Fruitconsult, Hermoo Belgium, pcfruit vzw en AgroFresh. Het SmartFresh

Nadere informatie

Sorteeronderzoek Kwee Q Eline

Sorteeronderzoek Kwee Q Eline Sorteeronderzoek Kwee Q Eline Alex van Schaik, J.M. Michielsen, WPR-Fruit Pieter van der Steeg, Fruitconsult Yannick Smedts, Fleuren Mede in opdracht van Fleuren, Verbeek en Roelofsen Onderzoek 2014-2015

Nadere informatie

Elstar altijd raak Conference, zo zoet zo goed Jan Peeters, Fruitconsult

Elstar altijd raak Conference, zo zoet zo goed Jan Peeters, Fruitconsult 27 oktober 2016 Elstar altijd raak Conference, zo zoet zo goed Jan Peeters, Fruitconsult 1 Voorjaar 2011 2 In volgorde van waarde: 1: Frisse uitstraling 2: Fantastische Smaak 3: Brede selectie 4: Goed

Nadere informatie

Kwaliteitsmetingen bij oogst als tool voor voorspelling bewaarbaarheid van peren. Jan Verschoor

Kwaliteitsmetingen bij oogst als tool voor voorspelling bewaarbaarheid van peren. Jan Verschoor Kwaliteitsmetingen bij oogst als tool voor voorspelling bewaarbaarheid van peren Jan Verschoor Generieke vraagstelling: Kunnen we in de praktijk het kwaliteitsverloop van verse producten op partijniveau

Nadere informatie

Nieuwe bewaarsystemen voor betere kwaliteit.

Nieuwe bewaarsystemen voor betere kwaliteit. Nieuwe bewaarsystemen voor betere kwaliteit. Kennisdag 20 november 2015, Wageningen. Alex van Schaik, M. Montsma, F. van de Geijn en J. Verschoor, Wageningen UR Inhoud Kwaliteitseisen Werking nieuwe bewaarsystemen

Nadere informatie

Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Jonagold, Jonagored, en Jonagold mutanten

Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Jonagold, Jonagored, en Jonagold mutanten 1409 Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Jonagold, Jonagored, en Jonagold mutanten Opgesteld met medewerking van FBR Wageningen, VCBT Leuven, Fruitconsult, Hermoo Belgium, en AgroFresh. Voor Jonagold,

Nadere informatie

Test invloed bewaartemperatuur op softscald in Santana. Auteur: F.W. Schoorl

Test invloed bewaartemperatuur op softscald in Santana. Auteur: F.W. Schoorl Test invloed bewaartemperatuur op softscald in Santana Auteur: F.W. Schoorl Doelstelling Afzet van goede kwaliteit Topaz en Santana. Goede kwaliteit Santana vroeg afgezet: Voorkomt teleurstellingen bij

Nadere informatie

Voorbereidingen voor de pluk. Ann Schenk

Voorbereidingen voor de pluk. Ann Schenk Voorbereidingen voor de Ann Schenk Inhoud VOORBEREIDINGEN PLUK VOORBEREIDINGEN VOOR DE PLUK VOORBEREIDINGEN VOOR DE PLUK VOORBEREIDINGEN VOOR DE PLUK Hoe omgaan met de landelijke data-adviezen?... 4 Bepaling

Nadere informatie

Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Elstar

Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Elstar SMARTFRESH SM KWALITEITSSYSTEEM Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Elstar Versie augustus 2012 1 Elstar wordt onder duidelijk hogere kwaliteitseisen afgezet richting binnenlandse supermarkten

Nadere informatie

hagelschade (geen open) sorteerschade ( > dan 24 uur na sortering) Perenbladvlo 5% vd vruchten met een max opp. van 0,5 cm2

hagelschade (geen open) sorteerschade ( > dan 24 uur na sortering) Perenbladvlo 5% vd vruchten met een max opp. van 0,5 cm2 Conference versie: 27-10-11 Klasse 1.1 Grond Kleur (zie foto's) Grondkleur afwijking Bronskleur is geen keurcriterium kleur 1 5 % kleur 2 hol en vuchtvlees bruin open beschadigin gen - Rot/ stek - Scald

Nadere informatie

Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Elstar

Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Elstar ARTFRESH Aanbevelingen voor kwaliteitsverbetering van Elstar Versie augustus 2011 Vanaf komend afzetseizoen zal Elstar onder duidelijk hogere kwaliteitseisen worden afgezet richting binnenlandse supermarkten

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Wageningen UR (University & Research centre) 1 Inleiding 5

Inhoudsopgave. Wageningen UR (University & Research centre) 1 Inleiding 5 Scald in Conference bewaarseizoen 2011-2012 Food & Biobased Research en PPO-fruit DATUM december 2012 AUTEUR Frank van de Geijn en Frank Schoorl VERSIE 1.1 STATUS Definitief Wageningen UR (Wageningen University,

Nadere informatie

Afspuitschema 2017 Eind augustus start de pluk van de bewaarrassen, tijd om je planning te maken.

Afspuitschema 2017 Eind augustus start de pluk van de bewaarrassen, tijd om je planning te maken. Afspuitschema 2017 Eind augustus start de pluk van de bewaarrassen, tijd om je planning te maken. Wijzigingen Ten opzichte van vorig jaar zijn er geen wijzigingen. Belangrijkste wijzigingen van afgelopen

Nadere informatie

Effect van ULO en DCS bewaarcondities en Smartfresh TM op de vruchtkwaliteit van Elstar in de keten en in een ketensimulatie

Effect van ULO en DCS bewaarcondities en Smartfresh TM op de vruchtkwaliteit van Elstar in de keten en in een ketensimulatie Effect van ULO en DCS bewaarcondities en Smartfresh TM op de vruchtkwaliteit van Elstar in de keten en in een ketensimulatie F.W. Schoorl Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Bloembollen, Boomkwekerij en

Nadere informatie

Geconditioneerde bewaring in de tuinbouw. Ann Schenk

Geconditioneerde bewaring in de tuinbouw. Ann Schenk Geconditioneerde bewaring in de tuinbouw Ann Schenk Overzicht Achtergrond Koeling ULO-bewaring DCA: dynamisch gecontroleerde atmosfeer Smartfresh Achtergrond Vrucht na de oogst doet aan ademhaling C 6

Nadere informatie

1. Voordelen van DCA bewaring 2. Werkingsprincipe werking van DCA systemen 3. Hoe functioneert DCS Automatisch 4. Samenvatting DCS Automatisch

1. Voordelen van DCA bewaring 2. Werkingsprincipe werking van DCA systemen 3. Hoe functioneert DCS Automatisch 4. Samenvatting DCS Automatisch DCS Automatisch DCS Automatisch voor de beste fruitkwaliteit Wat is DCS Automatisch? (Dynamic Control Systeem) DCS Automatisch is een systeem om appels veilig te kunnen bewaren op het laagste O 2 niveau

Nadere informatie

DCA bewaring in de praktijk. Bewaring bij de laagst mogelijke zuurstofgehalte geeft de beste fruitkwaliteit (bron : FBR Wageningen)

DCA bewaring in de praktijk. Bewaring bij de laagst mogelijke zuurstofgehalte geeft de beste fruitkwaliteit (bron : FBR Wageningen) Bewaring bij de laagst mogelijke zuurstofgehalte geeft de beste fruitkwaliteit (bron : FBR Wageningen) DCA bewaring o.b.v. ethanol-meting - ethanol tester - DCS automatic - DCS Pro DCA bewaring stelt eisen

Nadere informatie

Advies uien drogen. Cel volledig ingeschuurd?

Advies uien drogen. Cel volledig ingeschuurd? Kiest u voor de 20 C of 30 C methode? Blijf dagelijks uw product fysiek controleren. RICHTLIJN OPSTART BEWAARPERIODE UIEN Deze richtlijn is bedoeld als een hulpmiddel om storemanagers en akkerbouwers te

Nadere informatie

DLV Aktua Chrysant. Aanvulling op discussie over beter Coolen

DLV Aktua Chrysant. Aanvulling op discussie over beter Coolen DLV Aktua Chrysant mei 2013 Aanvulling op discussie over beter Coolen De afgelopen week zijn er door Floraholland i.s.m. LTO groeiservice en DLV Plant BV twee bijeenkomsten georganiseerd over het onderwerp

Nadere informatie

Vanaf de laatste week van augustus start de pluk van de bewaarrassen, tijd om je planning te maken.

Vanaf de laatste week van augustus start de pluk van de bewaarrassen, tijd om je planning te maken. Afspuitschema 2018 Vanaf de laatste week van augustus start de pluk van de bewaarrassen, tijd om je planning te maken. Belangrijk: voor wie kiest voor Bellis of Luna Experience (NL) moet ca 6 weken voor

Nadere informatie

Aardappelen verdienen een goede coach

Aardappelen verdienen een goede coach Aardappelen verdienen een goede coach Lezing HZPC telers Bewaaradvies Harry Goos Bewaren is niet moeilijk Aardappel leeft en ademt Aardappel bestaat uit 80% water Hoeveel water in de schuur Hoeveel water

Nadere informatie

CO 2 -schadedrempel voor lelieplantgoed

CO 2 -schadedrempel voor lelieplantgoed CO 2 -schadedrempel voor lelieplantgoed Ademhaling, warmteproductie en CO 2 -schade Jeroen Wildschut, Casper Slootweg en Marga Dijkema Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen, Boomkwekerij

Nadere informatie

Groene tomaten rijp maken

Groene tomaten rijp maken Groene tomaten rijp maken Is het het einde van het seizoen en heb je nog wat onrijpe, groene tomaten aan je plant zitten? Hier zijn wat simpele suggesties om ze rijp te maken, waarbij je gebruik maakt

Nadere informatie

Bevochtiging in perenbewaring

Bevochtiging in perenbewaring Bevochtiging in perenbewaring Fase 1 Ir. Jan Verschoor Rapport nr. 1040 Colofon Titel Bevochtiging in perenbewaring - fase1 Auteur(s) Ir. Jan Verschoor AFSG nummer 1040 ISBN-nummer 978-90-8585-412-8 Publicatiedatum

Nadere informatie

OOGSTEN VAN HARDFRUIT

OOGSTEN VAN HARDFRUIT OOGSTEN VAN HARDFRUIT Bij het oogsten van appels en peren wordt het lichaam intensief gebruikt. Het werk is eenzijdig en repeterend van aard en staat regelmatig onder druk omdat het belangrijk is om op

Nadere informatie

Check uw koeling en bespaar zo 1.000 per jaar

Check uw koeling en bespaar zo 1.000 per jaar Check uw koeling en bespaar zo 1.000 per jaar Praktische checklist en reminderstickers Besparingstips voor productkoeling Let op ijsaanslag en onderneem actie Rekenvoordeel supermarkt Een supermarkt van

Nadere informatie

Uiendag Drogen van uien: Keuzes, mogelijkheden en onmogelijkheden

Uiendag Drogen van uien: Keuzes, mogelijkheden en onmogelijkheden Drogen van uien: Keuzes, mogelijkheden en onmogelijkheden Aanleiding 3 vragen: Er zijn op dit moment veel partijen in de bewaring die niet scherp zijn. Waarom drogen op 20 C of drogen boven de 30 C? Hoe

Nadere informatie

24 September 2013 FRUITTEELTBERICHT NO. 92

24 September 2013 FRUITTEELTBERICHT NO. 92 Centrale Adviesdienst Fruitteelt BV Zandweistraat 20 4181 CG WAARDENBURG T : (0418) 655 927 F : (0418) 655 941 E : info@caf.nl I : www.caf.nl Beschermt teelt en telers... 24 September 2013 FRUITTEELTBERICHT

Nadere informatie

Klimaat (on)gelijkheid en luchtbeweging. Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Seminar HNT 2011, Zoetermeer

Klimaat (on)gelijkheid en luchtbeweging. Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Seminar HNT 2011, Zoetermeer Klimaat (on)gelijkheid en luchtbeweging Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Seminar HNT 2011, Zoetermeer Welke klimaatproblemen treden op onder een scherm? 1. Stilstaande luchtlagen door verminderde

Nadere informatie

Suzuki-fruitvlieg wijdverspreid in NL. En nu? Herman Helsen en Bart Heijne. Kennisdag Wijn

Suzuki-fruitvlieg wijdverspreid in NL. En nu? Herman Helsen en Bart Heijne. Kennisdag Wijn Suzuki-fruitvlieg wijdverspreid in NL En nu? Herman Helsen en Bart Heijne Kennisdag Wijn 14.12.2013 Suzuki-fruitvlieg in Nederland, 2013 Op meer dan de helft van de zachtfruitpercelensuzuki-fruitvlieg

Nadere informatie

Invloed van ventilatie-instellingen op vochtverliezen en kwaliteit in zand aardappelen

Invloed van ventilatie-instellingen op vochtverliezen en kwaliteit in zand aardappelen Invloed van ventilatie-instellingen op vochtverliezen en kwaliteit in zand aardappelen Ing. D. Bos en Dr. Ir. A. Veerman Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector AGV PPO 5154708 2003 Wageningen,

Nadere informatie

ONDERHOUD EN REINIGING VAN HET APPARAAT VERVANGEN VAN HET LAMPJE OF DE LED

ONDERHOUD EN REINIGING VAN HET APPARAAT VERVANGEN VAN HET LAMPJE OF DE LED EERSTE GEBRUIK Sluit het apparaat aan op het elektriciteitsnet. Bij sommige modellen kan een geluidsalarm worden ingeschakeld. Dit betekent dat er een temperatuuralarm is afgegaan: houd de knop voor het

Nadere informatie

Energiezuinige verdamper

Energiezuinige verdamper Energiezuinige verdamper M.P. Montsma, A.C.R. van Schaik Rapport nr. 1505 Colofon Medegefinancierd door: Titel Auteur(s) Nummer 1505 ISBN-nummer - Publicatiedatum oktober 2014 Vertrouwelijk Ja, tot 1 december

Nadere informatie

Het is belangrijk om een goede categorie indeling te gaan volgen:

Het is belangrijk om een goede categorie indeling te gaan volgen: Bijlage F: Portioneren van producten Het uitgangspunt voor een voedselbank moet zijn dat het veruit de voorkeur verdient met de leverancier af te spreken dat de producten geleverd worden in portiegroottes

Nadere informatie

Traditioneel parket op vloerkoeling.

Traditioneel parket op vloerkoeling. Traditioneel parket op vloerkoeling. Traditioneel parket op vloerkoeling. De consument wordt steeds meer op zijn wenken bediend als het gaat om meer comfort in en rondom het huis. Veel nieuwbouw wordt

Nadere informatie

Basis principes bewaring

Basis principes bewaring Basis principes bewaring Informatieavond Akkerbouw Ten Brinke 12 januari 2016 Huub Maerman Tolsma-Grisnich Basisprincipes Aardappelen bewaren Kwaliteit door kennis! Tolsma Grisnich Group Improving your

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Resultaten na oogst onderzoek inwendige gebreken bij paprika P8 bestuur 4 juli Opzet proef 2 inzet vrijdag 14 juni 2013

Inhoudsopgave. Resultaten na oogst onderzoek inwendige gebreken bij paprika P8 bestuur 4 juli Opzet proef 2 inzet vrijdag 14 juni 2013 Inhoudsopgave Opzet proef 1 en 2 Resultaten na oogst onderzoek inwendige gebreken bij paprika P8 bestuur 4 juli 2013 Beoordeling volgens monitoring Conclusies Toelichting op de resultaten van het onderzoek

Nadere informatie

Check uw koeling en bespaar zo 1.000 per jaar

Check uw koeling en bespaar zo 1.000 per jaar Check uw koeling en bespaar zo 1.000 per jaar Praktische checklist en reminderstickers Besparingstips voor productkoeling Let op ijsaanslag en onderneem actie Besparingtips voor productkoeling Productkoeling

Nadere informatie

Energiewinst door toepassing van DCA in vergelijking met ULO

Energiewinst door toepassing van DCA in vergelijking met ULO Verslag Doormeting Energiewinst door toepassing van DCA in vergelijking met ULO Auteur: Bert Verlinden 1 Situering Bij de algemeen toegepast ULO-bewaring van hardfruit wordt het fruit eerst gekoeld tot

Nadere informatie

ONDERHOUD EN REINIGING VAN HET APPARAAT VERVANGEN VAN HET LAMPJE OF DE LED

ONDERHOUD EN REINIGING VAN HET APPARAAT VERVANGEN VAN HET LAMPJE OF DE LED EERSTE GEBRUIK Sluit het apparaat aan op het elektriciteitsnet. Bij sommige modellen kan een geluidsalarm worden ingeschakeld. Dit betekent dat er een temperatuuralarm is afgegaan: houd de knop voor het

Nadere informatie

Pluktijdstip blauwe pruimenrassen

Pluktijdstip blauwe pruimenrassen Pluktijdstip blauwe pruimenrassen 1 december 2010 Gerard Poldervaart Pluktijdstip blauwe pruimenrassen 1 Dit onderzoek is gefinancierd door het Productschap Tuinbouw PT-projectnummer: 14195 Uitvoerder:

Nadere informatie

STOF OP DE SENSOR WAT NU.

STOF OP DE SENSOR WAT NU. STOF OP DE SENSOR WAT NU. SAMENVATTING AANLEIDING - INLEIDING HOE KOMT STOF OP DE SENSOR TIPS HOE KAN IK STOF OP DE SENSOR CONSTATEREN HOE KRIJG IK HET STOF ERAF REINIGINGSMETHODEN CONCLUSIES KINDERDIJK

Nadere informatie

Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas. Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse

Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas. Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse Ons energiegebruik (warmte) Redenen om warmte in de kas te brengen 1. Setpoint verwarmen handhaven 2. Gewas

Nadere informatie

Ozon toepassing bij de lange bewaring van Rode bes

Ozon toepassing bij de lange bewaring van Rode bes Ozon toepassing bij de lange bewaring van Rode bes Financiering van: Productschap Tuinbouw (PT nr. 14041), Koninklijke Fruitmasters, The Greenery, Veiling Zaltbommel, BerryBrothers Auteur(s) Frank van

Nadere informatie

INFORMATIE & BEGRIPPEN

INFORMATIE & BEGRIPPEN INFORMATIE & BEGRIPPEN 1. Automatisatie & programmatie 3 2. Centralebouw 3 3. Isolatie 3 4. Meet- en registratie-instrumenten 4 5. Snelkoelingen en vriestunnels 4 6. Software 4 7. Studiedienst 5 8. U.L.O.

Nadere informatie

Aandachtspunten voor en na de meting

Aandachtspunten voor en na de meting Tips & Tricks Aandachtspunten voor en na de meting 1. Bewaar het toestel onder normale temperaturen De rookgasanalyser is temperatuurgevoelig. Laat het toestel dus niet in uw wagen liggen bij vriestemperaturen

Nadere informatie

Installatie, gebruik en onderhoud handleiding

Installatie, gebruik en onderhoud handleiding Nummer: HL020 HAKVOORT PROFESSIONAL BV Installatie, gebruik en onderhoud handleiding Blast- chilling Inhoudsopgave Instructies voor de gebruiker... 4 Bedieningsinstructies voor snelkoeler (fig. 1)... 4

Nadere informatie

ONDERHOUD EN REINIGING VAN HET APPARAAT

ONDERHOUD EN REINIGING VAN HET APPARAAT EERSTE GEBRUIK Sluit het apparaat aan op het elektriciteitsnet. De ideale temperatuur voor de conservering van levensmiddelen is al van te voren ingesteld in de fabriek. Als het geluidsalarm wordt ingeschakeld,

Nadere informatie

DROGEN. Het energiezuinig drogen van hygroscopische thermoplasten; geen gebakken lucht!

DROGEN. Het energiezuinig drogen van hygroscopische thermoplasten; geen gebakken lucht! Lezing op 24 september 2008 tijdens de Kunststoffenbeurs in Veldhoven Het energiezuinig drogen van hygroscopische thermoplasten; geen gebakken lucht! Spreker: Jurgen Koolhaas Waarom kunststoffen drogen?

Nadere informatie

ClimateBooster Convector Pro Handleiding

ClimateBooster Convector Pro Handleiding ClimateBooster Convector Pro Handleiding Meer comfort met minder energie. Inleiding Energie besparen Met de ClimateBooster convector Pro kunt u de aanvoertemperatuur van uw verwarmingsinstallatie verlagen

Nadere informatie

Bewaarseizoen Doorwas, natrot en phytophthora

Bewaarseizoen Doorwas, natrot en phytophthora Bewaarseizoen 2010 Doorwas, natrot en phytophthora Temperatuurafwijking t.o.v. gem. Neerslagtekort Van neerslagtekort naar wateroverlast Foto: Sytze Bakker Regen na warme periode: doorwas Hoge temperaturen

Nadere informatie

Een verhaal uit het tijdschrift Handwerken zonder grenzen. ( 4/81 )

Een verhaal uit het tijdschrift Handwerken zonder grenzen. ( 4/81 ) VILTEN Een verhaal uit het tijdschrift Handwerken zonder grenzen. ( 4/81 ) De GESCHIEDENIS: Het vilten of vervilten van wol is een heel oude techniek en was en is verspreid over de hele wereld. Er werd

Nadere informatie

Pluktijdstip blauwe pruimenrassen

Pluktijdstip blauwe pruimenrassen Eindverslag met resultaten uit 2011 en 2012 1 juli 2013 Gerard Poldervaart Eindverslag met resultaten uit 2011 en 2012 1 Dit onderzoek is gefinancierd door het Productschap Tuinbouw PT-projectnummer: 14446

Nadere informatie

ClimateBooster Handleiding

ClimateBooster Handleiding ClimateBooster Handleiding Meer comfort met minder energie. Inleiding Energie besparen Met de ClimateBooster kunt u de aanvoertemperatuur van uw verwarmingsinstallatie verlagen en bespaart u ca. 10% energie

Nadere informatie

Beton in de winter B ETONKWALITEIT MAAK JE MET ELKAAR 5 C 0 C WEERFASEN GEMIDDELDE TEMPERATUUR PER ETMAAL HOE TE HANDELEN.

Beton in de winter B ETONKWALITEIT MAAK JE MET ELKAAR 5 C 0 C WEERFASEN GEMIDDELDE TEMPERATUUR PER ETMAAL HOE TE HANDELEN. Beton in de winter WEERFASEN GEMIDDELDE TEMPERATUUR PER ETMAAL HOE TE HANDELEN 5 C of hoger Niet meer dan 1 graad vorst (zie fase 2) NIKS AAN DE HAND, LEKKER DOORWERKEN. Tussen 0 C en 5 C Niet meer dan

Nadere informatie

4 verschillende kweekmethoden

4 verschillende kweekmethoden 4 verschillende kweekmethoden Kweken met turfpotjes Turfpotjes zijn gemaakt van een samengeperst mengsel van houtvezels, turf en kalkzandsteen (natuurlijke voedingsstoffen). Deze zijn biologisch afbreekbaar

Nadere informatie

Vocht in de woning. Ventileren is gezond en bespaart energie

Vocht in de woning. Ventileren is gezond en bespaart energie Ventileren is gezond en bespaart energie We staan er meestal niet bij stil, maar de lucht om ons heen bevat vocht. Dat geldt natuurlijk ook voor de lucht in huis. Door transpiratie, douchen, koken en wassen

Nadere informatie

Kuubskist met golfbodem

Kuubskist met golfbodem Kuubskist met golfbodem Een alternatief uit de praktijk Jeroen Wildschut, Arie van der Lans Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen, Boomkwekerij & Fruit PPO nr. 32 361 654 13 December 2013

Nadere informatie

Hoe kunnen we de kwaliteit van onze houtchips verbeteren?

Hoe kunnen we de kwaliteit van onze houtchips verbeteren? Hoe kunnen we de kwaliteit van onze houtchips verbeteren? 1. Het chippen van het hout: Zorg dat het hout kan voordrogen, leg het hout enkele maanden op een stapel op een plek waar de wind er goed bij

Nadere informatie

Voor het gebruik. Verwijder de vinyl bescherming aan de voor en achterkant van het kijkvenster. !! Plaats de watertank niet op de couveuse.

Voor het gebruik. Verwijder de vinyl bescherming aan de voor en achterkant van het kijkvenster. !! Plaats de watertank niet op de couveuse. Verkorte handleiding Rcom BROODER Voor het gebruik Verwijder de vinyl bescherming aan de voor en achterkant van het kijkvenster.!! Plaats de watertank niet op de couveuse. > Open de waterklep op de linker

Nadere informatie

AHPO-6/18 GOLD Narijskast/oven

AHPO-6/18 GOLD Narijskast/oven AHPO-6/18 GOLD Narijskast/oven Gebruikshandleiding Voor informatie of technische bijstand belt u: 011-314-231-1130 502366A INHOUD INLEIDING VAN DE FABRIKANT... 2 GEBRUIKSAANWIJZING RIJSKAST... 3 GEBRUIKSAANWIJZING

Nadere informatie

Papier recyclen. Inlage

Papier recyclen. Inlage Inlage A1 Papier maken Voor deze opdracht heb je de volgende materialen nodig: A - 1 Drielenzige loep B - 3 Bladen viltpapier C - 1 Reinigingsdoek D - 1 Zeef E - 1 Scheprand F - Stapel oude kranten G -

Nadere informatie

1. Even voorstellen 2. Van Producent naar consument, of 3. Hoe denkt Retail de komende jaren in te vullen? 4. De vragen die regelmatig leven:

1. Even voorstellen 2. Van Producent naar consument, of 3. Hoe denkt Retail de komende jaren in te vullen? 4. De vragen die regelmatig leven: 26-02-2011 ZLTO AGENDA 1. Even voorstellen 2. Van Producent naar consument, of 3. Hoe denkt Retail de komende jaren in te vullen? 4. De vragen die regelmatig leven: Is er voor de supermarkt een belang

Nadere informatie

Tabel 1 Aanbevolen procedure voor vacumeren

Tabel 1 Aanbevolen procedure voor vacumeren Wijbenga info sheet 12: Vacumeren Inleiding Deze keer geen luchtig onderwerp. Na de bouw van een koelinstallatie zal deze in bedrijf genomen moeten worden. Deze inbedrijfstelling bestaat uit een aantal

Nadere informatie

Transporteren en plaatsen van de matten

Transporteren en plaatsen van de matten Transporteren en plaatsen van de matten Voorbereiden voor de nieuwe teelt 3-3 Levering 1 Het wordt afgeraden de matten buiten op te slaan. Sla ze op een schone en droge plek op, gescheiden van het productiegebied.

Nadere informatie

De koeling van de motor.

De koeling van de motor. . AOC OOST Almelo Groot Obbink 01-09-2013 Inleiding Door de verbranding van brandstof in de motor (= werkslagen) ontstaan zeer hoge temperaturen. ( ± 2000 C.) Deze temperatuur moet worden teruggebracht

Nadere informatie

AT Multifunctioneel luchtbehandelingsapparaat

AT Multifunctioneel luchtbehandelingsapparaat AT-5461 Multifunctioneel luchtbehandelingsapparaat Veiligheid Lees en bewaar deze instructies. Dit apparaat kan worden gebruikt door kinderen vanaf 8 jaar oud en door personen met verminderde lichamelijke,

Nadere informatie

Informatie over het geven van flesvoeding

Informatie over het geven van flesvoeding Informatie over het geven van flesvoeding Patiënteninformatie Informatie over het geven van flesvoeding Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Benodigdheden 3 Klaarmaken voeding 4 Hoeveelheid voeding 5 Voedingsschema

Nadere informatie

Vragen. Groeien en bloeien

Vragen. Groeien en bloeien Groeien en bloeien Kamerplanten staan langer in de huiskamer dan een boeket of bloemstuk. Een plant heeft bepaalde zaken nodig om goed te kunnen groeien en bloeien. Om een goed advies te kunnen geven moet

Nadere informatie

Invloed van neerslag op residu na een Ethrel-A bespuiting in zure kers 2007

Invloed van neerslag op residu na een Ethrel-A bespuiting in zure kers 2007 Invloed van neerslag op residu na een Ethrel-A bespuiting in zure kers 2007 In opdracht van Productschap Tuinbouw december 2007 Ing. I.P.M.Commandeur Proeftuin Zwaagdijk Tolweg 13 1681 ND Zwaagdijk-Oost

Nadere informatie

Risicoanalyse Voedselveiligheid Bedrijfsprocessen

Risicoanalyse Voedselveiligheid Bedrijfsprocessen Risicoanalyse Voedselveiligheid Bedrijfsprocessen behorend bij richtlijnen: AF 3.2.1 / FV 4.1.1 / FV 5.1.1 GlobalG.A.P. V4.0 Doel van dit formulier is aantoonbaar maken dat u uw bedrijf onderzocht heeft

Nadere informatie

Legionella ontwerp van koeltorens. Legionella-veilig ontwerp van koeltorens

Legionella ontwerp van koeltorens. Legionella-veilig ontwerp van koeltorens ontwerp van s -veilig ontwerp van s : 1 doel en werkings principe 2 relatie met legionella 3 risico beheersing Tijs Mekel ISSO seminar 14 mei 2009 ontwerp van s : 1 doel en werkings principe 2 relatie

Nadere informatie

Energiebesparingswijzer. STIJLGIDS COMMUNICATIE VERSIE 01 _Oktober 2012. Geld besparen met handige energietips voor thuis

Energiebesparingswijzer. STIJLGIDS COMMUNICATIE VERSIE 01 _Oktober 2012. Geld besparen met handige energietips voor thuis Energiebesparingswijzer STIJLGIDS COMMUNICATIE VERSIE 01 _Oktober 2012 Geld besparen met handige energietips voor thuis Energie besparen, snel verdiend! Ieder jaar betaal je veel geld voor een warm huis,

Nadere informatie

aanvullende gebruikers handleiding AQUA Plus Versie 131010 - 1 -

aanvullende gebruikers handleiding AQUA Plus Versie 131010 - 1 - aanvullende gebruikers handleiding AQUA Plus Versie 131010-1 - AANVULLENDE HANDLEIDING AQUA PLUS Deze handleiding is uitsluitend ter aanvulling van de handleiding van de Altech Eclips (papieren of DVD

Nadere informatie

Hygiënisch werken Grote pluimveeslachthuizen

Hygiënisch werken Grote pluimveeslachthuizen De NVWA heeft het toezicht op pluimveeslachthuizen aangescherpt. De naleefmonitor geeft de naleving van de regels weer op het gebied van hygiënisch werken bij grote pluimveeslachthuizen. Daar wordt 99,9%

Nadere informatie

Handleiding Bewaarsysteem

Handleiding Bewaarsysteem Jaritech elektro- en besturingstechniek Handleiding Bewaarsysteem Jaritech Versie 0.1 Goed bewaren is flink besparen Inhoud Inleiding... 2 Bewaren... 3 Drogen... 5 Handbediening... 6 Info... 7 Condens

Nadere informatie

Het lichaam maakt teveel warmte aan of raakt te weinig warmte kwijt.

Het lichaam maakt teveel warmte aan of raakt te weinig warmte kwijt. Leerbladen EHBO Hoofdstuk 1 + 7 + 8 Herhaling Hoofdstuk 1: 5 belangrijke punten: 1) Let op gevaar! van jezelf, omstanders en slachtoffer(s). Als het niet veilig is, kan je niet helpen. 2) Ga na wat er

Nadere informatie

aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde

aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde Het klimaat GROEP 3-4 27 45 minuten 1, 42 en 43 De leerling: aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde landklimaat en zeeklimaat blauwe kleurpotloden Zorg voor de activiteit De

Nadere informatie

www.hth-hth.nl Energie kosten besparen met Gesloten Hybride Medium-koeler (GHM)

www.hth-hth.nl Energie kosten besparen met Gesloten Hybride Medium-koeler (GHM) RBO bank 37 62 72 732 BN NL 39 RBO 0376 272 732 K o n t r ak t v o o r wa a r d e n nternet..www.hth-hth.nl Handelsr.K.v.K.04054189 BTW. NL0370 4494 1B01 Ten rlo 6 7921 V Zuidwolde Tel. 0528 371010 Fax

Nadere informatie

Bedrijfseconomische evaluatie van de toepassing van warmwaterbehandeling

Bedrijfseconomische evaluatie van de toepassing van warmwaterbehandeling Bedrijfseconomische evaluatie van de toepassing van warmwaterbehandeling S.A.M.M. Schreuder M.B.M. Ravesloot Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Fruit januari 2005 Rapportnummer 2005 03 Praktijkonderzoek

Nadere informatie

C. Meijer BV Lady Anna. Willem in t Anker

C. Meijer BV Lady Anna. Willem in t Anker C. Meijer BV Lady Anna Willem in t Anker Historie CMK 2001-022-033 Doel: goed bewaarbaar frietras met goede verwerkingseigenschappen Oogst 2009 eerste pootgoed productie buiten kweekbedrijf Oogst 2014

Nadere informatie

OPEN MULTIDECK IMPULS KOELER GEBRUIKSAANWIJZING. RC 60-65 Murray

OPEN MULTIDECK IMPULS KOELER GEBRUIKSAANWIJZING. RC 60-65 Murray OPEN MULTIDECK IMPULS KOELER GEBRUIKSAANWIJZING RC 60-65 Murray Belangrijke aanwijzingen aan de gebruiker; - Vervoer het meubel rechtop, de hoek mag nooit groter zijn dan 30 - Laat het meubel minimaal

Nadere informatie

Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...

Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Kijk goed naar deze boom om te zien of het

Nadere informatie

Byzoo Sous Vide Hippo

Byzoo Sous Vide Hippo Byzoo Sous Vide Hippo handleiding 220-240V, 50Hz 800W BELANGRIJKE VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN LEES ALLE INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK EN BEWAAR VOOR TOEKOMSTIGE REFERENTIE 1 Lees alle instructies zorgvuldig voor

Nadere informatie

Cursus. Koeling en Productkwaliteit. Frank van de Geijn Alex van Schaik Matthijs Montsma

Cursus. Koeling en Productkwaliteit. Frank van de Geijn Alex van Schaik Matthijs Montsma Cursus Koeling en Productkwaliteit Frank van de Geijn Alex van Schaik Matthijs Montsma Colofon Titel Cursus Koeling en Productkwaliteit Hardfruit Auteur(s) Frank van de Geijn, Alex van Schaik, Matthijs

Nadere informatie

Luchtbevochtiging voor directe ruimte en ULO

Luchtbevochtiging voor directe ruimte en ULO Luchtbevochtiging voor directe ruimte en ULO Luchtkwaliteit zoals ter plekke vereist Voor computerruimte, clean- room, kantoor of. laboratorium, simpelweg overal waar bevochtiging essentieel is voor de

Nadere informatie

Invloed van het oogsttijdstip op kwaliteit en opbrengst in zaaiuien. rapport / publicatie. nr

Invloed van het oogsttijdstip op kwaliteit en opbrengst in zaaiuien. rapport / publicatie. nr Invloed van het oogsttijdstip op kwaliteit en opbrengst in zaaiuien rapport / publicatie nr. 08-0 Uireka is een uniek driejarig ketenproject met als doel het verbeteren van de kwaliteit en daarmee het

Nadere informatie

Voortgezet diagnostisch onderzoek Peter Vink

Voortgezet diagnostisch onderzoek Peter Vink Voortgezet diagnostisch onderzoek naar een betere beheersing van een aantasting door de schimmel Colletotrichum acutatum bij de bollenteelt van tulpen cv. Giuseppe Verdi Voortgezet diagnostisch onderzoek

Nadere informatie

Stappenplan voor het plakken van een zonneband met streamer

Stappenplan voor het plakken van een zonneband met streamer Opletten! Deze handleiding is geen garantie dat het plakken goed gaat, er kunnen daarom ook geen rechten aan worden ontleent. Deze handleiding dient gebruikt te worden als leidraad. Dit is de manier waarop

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Informatie over het geven van flesvoeding

Patiënteninformatie. Informatie over het geven van flesvoeding Informatie over het geven van flesvoeding Patiënteninformatie Informatie over het geven van flesvoeding Inhoudsopgave: 1 Inleiding 2 Benodigdheden 3 Klaarmaken voeding 4 Hoeveelheid voeding 5 Voedingsschema

Nadere informatie

Handleiding Hogedrukpan VOS-13000

Handleiding Hogedrukpan VOS-13000 Handleiding Hogedrukpan VOS-13000 7 8 9 10 11 12 5 1 13 3 2 6 4 Binnenzijde container: 14 15 16 17 Onderdelen van uw hogedrukpan 1. Handgreep 2. Veiligheidsventiel (met slang) 3. Overdrukventiel 4. Druk/temperatuurmeter

Nadere informatie

START!

START! CHAMPIGNONS IN DE KLAS 1... 2... 3... START! TIPS & TRICKS VOOR JUF OF MEESTER DE TEELTKIT De champignonteeltkit van Inagro bevat: een grote zak compost; een kleine zak dekaarde; een teeltkalender: maxi

Nadere informatie

Instructies ontkleuren en verven LADY LXRY HAAR.

Instructies ontkleuren en verven LADY LXRY HAAR. Instructies ontkleuren en verven LADY LXRY HAAR. Let er op dat u geen garantie hebt als u het haar beschadigd door het ontkleuren en/of verven. Lees altijd de instructies goed door en draag oude kleding

Nadere informatie

De koeling van de motor.

De koeling van de motor. . AOC OOST Almelo Groot Obbink 01-09-2004 Inleiding Door de verbranding van brandstof in de motor (= werkslagen) ontstaan zeer hoge temperaturen. ( ± 2000 C.) Deze temperatuur moet worden teruggebracht

Nadere informatie

Parket en Vloerverwarming

Parket en Vloerverwarming Parket en Vloerverwarming Parket en vloerverwarming een goede combinatie In de toekomst zullen steeds meer woningen worden voorzien van vloerverwarming. Dit kan zijn voor zowel hoofd- of als bijverwarming.

Nadere informatie

Vrije School Michaël Kleuter- en lagere school. Luizenprotocol. Bachlaan 8 8031HL Zwolle

Vrije School Michaël Kleuter- en lagere school. Luizenprotocol. Bachlaan 8 8031HL Zwolle Vrije School Michaël Kleuter- en lagere school Luizenprotocol Bachlaan 8 8031HL Zwolle Telefoon 038-422 5448 E-mail: info@vrijeschoolzwolle.nl Internet: www.vrijeschoolzwolle.nl Bank: NL56 TRIO 0390 3408

Nadere informatie

Paddenstoelen-kweek-pakket. Instructie voor de leerkracht

Paddenstoelen-kweek-pakket. Instructie voor de leerkracht Paddenstoelen-kweek-pakket Instructie voor de leerkracht Gebruiksaanwijzing Paddenstoelen pakket. Werk altijd met schone handen!! In de doos vind u een wit zakje met dekaarde en een grote transparante

Nadere informatie

B - CIRCULATIEVOUD. Circulatievoud

B - CIRCULATIEVOUD. Circulatievoud B - CIRCULATIEVOUD Circulatievoud Inleiding De temperatuurspreiding in een gekoelde ruimte wordt in belangrijke mate bepaald door het circulatievoud van de lucht. Circulatievoud (in 1/uur) is de verhouding

Nadere informatie