Klimaat (on)gelijkheid en luchtbeweging. Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Seminar HNT 2011, Zoetermeer

Transcriptie

1 Klimaat (on)gelijkheid en luchtbeweging Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Seminar HNT 2011, Zoetermeer

2 Welke klimaatproblemen treden op onder een scherm? 1. Stilstaande luchtlagen door verminderde warmtevraag of door belichting 1. Verticale temperatuurverschillen minimum buis 2. Slechte vochtafvoer en verminderde verdamping 2. Horizontale temperatuurverschillen bij schermkieren Lucht stroomt over het doek naar de gevel en zakt 3. Extra opwarming van groeipunten, vruchten of knoppen door verminderde uitstraling Dunnere takken, te snelle afrijping, te snelle uitloop

3 1. Stilstaande luchtlagen Oorzaken: Hoe beter de isolatie hoe warmer onder het scherm Warmte bovenin (lampen, buizen) Gevolgen: Niet mengen van koude en warme lucht Gebrek aan luchtbeweging en vochtafvoer Onderin koud, in combinatie met hoge RV kans op condens Te lage temperatuur onderin voor afrijping of uitlopen van ogen

4 Invloed scherm en belichting op verticale verschillen

5 Film stilstaande lucht

6 Remedie stilstaande lucht Bewegen met ventilator en niet met buis Een buis van graden levert niet veel luchtbeweging en warmt de kas onnodig op Luchtbeweging met een ventilator hoeft niet veel energie te kosten zolang dat maar in de vrije ruimte gebeurd, dus met weinig overdruk Bij een dicht gewas is de doordringing een probleem

7 Systemen om lucht te circuleren

8 Verdamping afvoeren Problemen met schimmels, rand, breekstelen, guttatie, enz: het lijken allemaal gevolgen van slechte verdamping! Luchtbeweging stimuleert de verdamping, maar alleen als de toegevoerde lucht vocht kan opnemen. Vocht verdrijven naar een andere plek in het gewas verplaatst het probleem omdat er onderweg vocht wordt opgenomen. Daarom net zo lang blazen tot de hele vochtinhoud van de kas is verlaagd sturen op absoluut vocht AV binnen= AV buiten aanvullend ontvochtigen nodig (lithiumzout of koelen)

9 Remedie verdamping vergroten Lucht binnen het gewas in beweging brengen Levert een hogere RV en lagere gewasverdamping, maar een droger gewas en minder kans op condensatie dankzij gelijkmatiger temperaturen Buitenlucht toevoeren Vergroot de gewasverdamping en laat grotere temperatuurverschillen toe zonder kans op condensatie Verdeling van lucht is per gewas verschillend

10 Buitenlucht verdelen onder een scherm

11 Filmpje Dairyfan

12 2. Horizontale Temperatuurverschillen Drijvende kracht = energietoevoer of afvoer Autonome luchtstromen zijn zeer krachtig: 1m3 lucht weegt 1,18 kg, dus in een kap van 8m*100m*3m beweegt 2832 kg! Bij een snelheid van 0,3 m/sec praat je dan over m3/uur ofwel kilo/uur Dat hou je niet zomaar tegen, ook niet met ventilatoren Ontvochtigen met slurven onder het gewas met 5 m3/m2/uur brengt slechts 4000 m3/uur daar tegenin! Horizontale ventilatoren brengen daar slechts m3/uur tegenin als ze volle toeren zouden draaien, maar niemand doet dat Schermen goed sluiten en schotjes plaatsen helpen het beste tegen horizontale temperatuurverschillen

13 Effect van schotjes

14 Filmpje rook boven doek

15 3. Opwarming van organen door minder uitstraling Stralingswarmte (van lampen) wordt geabsorbeerd door het gewas Verdamping voert het grootste deel ervan af Behalve bij slecht verdampende gewassen of dood klimaat Luchtbeweging zorgt dan voor redding! Dat geldt ook voor bijvoorbeeld knoppen of vruchten Dichtere kassen, lichtafscherming en energieschermen verlagen de luchtbeweging opwarming Roos: kas 27 0 C, knop 39 0 C bij zonnescherm dicht, knop 41 0 C bij scherm open en 32 0 C bij luchtbeweging

16 Opwarming rozenknop Buiten: 850 W/m2. Diffuus Kasdek + Scherm: XLS 13F, 32% lichtreductie Kaslucht: 27 graden. Zwart= 26 o C, donkerpaars= 27 o C, lichtpaars= 32 o C, geel = 39 o C

17 Resultaat afkoelen met kaslucht 1 m/sec Zwart= 26 o C, donkerpaars= 27 o C, lichtpaars= 32 o C, geel = 39 o C

18 ontwikkelingsrichtingen Koelen van plantonderdelen met lokale luchtbeweging schermen in de nacht volledig sluiten en overdag meer licht toelaten Droge buitenlucht verdelen zonder slurven bij dichte gewassen lage RV net boven gewas Onverwarmde buitenlucht verdelen met één slurf boven het gewas in combinatie met verticale ventilatoren goedkoop systeem

19 Afsluiting Dit onderzoek kwam tot stand dankzij een financiële bijdrage van PT, ministerie van EL&I en het onderzoeksprogramma Kas als Energiebron Wageningen UR