DLV Aktua Chrysant. Aanvulling op discussie over beter Coolen

Transcriptie

1 DLV Aktua Chrysant mei 2013 Aanvulling op discussie over beter Coolen De afgelopen week zijn er door Floraholland i.s.m. LTO groeiservice en DLV Plant BV twee bijeenkomsten georganiseerd over het onderwerp De koude keten van chrysant. Gitta ten Hoope van Floraholland heeft de afgelopen twee jaar onderzoek gedaan naar de kwaliteit in de chrysantenketen. De uitkomsten van dat onderzoek laten niets aan duidelijkheid over: - Net als veel andere product is bij chrysant temperatuur en de goed-blijf-tijd inwisselbaar volgens de logica van de graaddagen. 100 graaddagen moet als grens aangehouden worden. Die zijn bij 20 C na 5 dagen op, bij 10 C na 10 dagen en bij 5 C na 20 dagen. - Veel teveel chrysanten beginnen vanaf de kwekerij met een te hoge temperatuur aan hun reis in de keten. - Chrysanten ingepakt in dozen koelen moeilijk vanzelf af omdat de warmte er moeilijk uit kan. Een hulpmiddel als een precool-wand is noodzakelijk om in de dozen de temperatuur snel genoeg te verlagen. - Voor handel naar verre afzetbestemmingen zijn koude bloemen een must. Het is eigenlijk een aanfluiting dat we als Nederlands Chrysantenvak hier in de afgelopen jaren zo weinig aandacht aan gegeven hebben. Vocht in relatie tot koelen Om de discussies over hoe deze informatie vertaald moet worden naar eventuele beslissingen op individuele bedrijven te ondersteunen, volgen hieronder een aantal dingen die verteld kunnen worden over het item vocht in relatie tot koelen. - In het proces van koelen zit het proces ontvochtigen automatisch ingebakken. Het oppervlak van de verdamper die in de koelcel zit is altijd koud en daar zal altijd in meer of mindere mate vocht vanuit de koelcellucht op condenseren. Dat is de afvoerweg van vocht uit de cel. - Aanvoer van vocht in de koelcel kan op verschillende manieren: Luchtuitwisseling van buiten naar binnen. De lucht buiten de cel bevat altijd meer vocht dan de lucht in de cel. Verdamping van producten in de cel. Normaal zijn dit de te koelen chrysanten. Uit een voorraad stek verdampt ook veel vocht.

2 - Wat hierbij ook nog een rol speelt is de vochtbuffering van de betonnen koelcelvloer. Die is vaak niet vloeistofdicht gecoat. Na een langere periode van lage RV in de koelcel, is de vloer zelf ook uitgedroogd. Wordt het dan in de cel vochtiger, dan kan de vloer een deel van dat vocht opnemen en dus een vochtprobleem helpen voorkomen. Duurt dat een poosje dan raakt de betonvloer verzadigd met vocht en vindt de buffering in omgekeerde richting plaats. De vloer zorgt er dan voor dat de RV in de cel hoog blijft. Er kan op deze manier een golfbeweging bestaan achter het weer of de seizoenen aan. - De dimensionalisering van de cel speelt ook nog een rol bij de vochtafvoer op de verdamper. Je kan zeggen dat een koelcel met een te kleine koelcapaciteit en/of een matige temperatuurisolatie meer vocht afvoert dan een goede cel. Immers, zo n cel maakt meer bedrijfsuren en de oppervlaktetemperatuur van de verdamper zal gemiddeld kouder zijn. Gevolg: meer condensatie = meer vochtafvoer. - Het is mogelijk om de luchtvochtigheid van de lucht in de koelcel te regelen. Het principe daarvan is vrij eenvoudig. Om de luchtvochtigheid te verlagen wordt er extra warmte in de koelcel gebracht. Gevolg is dat de koelinstallatie meer gaat draaien. Dus meer condensatie op de verdamper, dus meer vochtafvoer. Bij de geavanceerde en energie-efficiënte systemen hiervoor wordt er warmte vanuit de condensor van de koelinstallatie teruggebracht in de cel. Bij simpelere systemen wordt met een electrisch verwarmingselement warmte in de cel gebracht zolang de RV te hoog is. - Veel koelcellen op chrysantenbedrijven hebben geen vochtregeling. - Het gedrag van vocht/waterdamp in lucht is anders dan van bijv. temperatuur of rook. Waterdamp verplaatst zich snel, onafhankelijk van luchtstroming, via diffusie van een plek met hoge absolute luchtvochtigheid naar een plek met lage absolute luchtvochtigheid. Het is voor te stellen als het gedrag van benzinedamp. Die vult immers in een mum van tijd de ruimte als er op één plek in die ruimte gemorst wordt. - Laten we eens goed nagaan wat er gebeurt als er een kar chrysanten de koelcel ingereden wordt: In de dozen zitten chrysanten met een temperatuur van 20 C, die nog aan het verdampen zijn. In de doos zit dus lucht van 20 C en nagenoeg 100% RV. De koelcel is 8, met bijvoorbeeld 90% RV. De absolute luchtvochtigheid van de koelcellucht is veel lager dan van de lucht in de doos. Dus: waterdamp verplaatst zich snel door de luchtgaten in de doos naar de koelcellucht.

3 Omdat het vochtdeficit bij 8 C en 90% RV heel klein is, loopt de VD in de koelcel al snel terug naar 0 gr/kg. Dan kan er geen vocht meer bij in de koelcellucht, dus stopt de vochtmigratie vanuit de doos. De verdamping van het nog steeds warme gewas gaat door. Die condenseert tegen de koudere delen in de doos. Dus de binnenkant van de hoezen, of het folie worden kletsnat. Bij een koelcel met een vochtregeling gaat het anders: Ten eerste zal bij aanvang van het proces de RV in de cel lager zijn. Bijvoorbeeld 60, 70 of 80% i.p.v. 90 of 95%. De vochtregeling op de koelinstallatie merkt meteen na binnenrijden van de bloemen dat actie nodig is en activeert het koelsysteem extra. De warmteregeling merkt ook wel dat actie nodig is, maar traag en gedoseerd, omdat de warmte uit de dozen ook maar traag verplaatst wordt. Het zal dus heel regelmatig gebeuren dat de vochtregeling aanslaat en dus warmte in de koelcel gaat brengen, terwijl vlak daarvoor de deuren open geweest zijn en er warme bloemen binnengereden zijn. Omdat de vochtregeling ervoor zorgt dat het dampdrukverschil tussen de lucht in de doos en in de koelcellucht in stand blijft, kan vocht zich blijven verplaatsen vanuit de doos naar de koelcellucht. Gevolg: vocht kan uit de doos weg, hoopt zich minder op, bloemen in de doos worden veel minder nat. Dit is ook wat bedrijven ervaren: veel minder nat slaan van de bloemen in de doos na de installatie van de vochtregeling op de koelcel. Hoe gaat het dan bij Precoolen? Bij precoolen wordt de kar bloemen bij binnenkomst in de tegen een precool-kast geplaatst, waarna er koelcellucht door de dozen heen gezogen wordt. De temperatuur in de doos wordt dan snel verlaagd, waardoor de verdamping vanuit de bloemen snel minder wordt of stopt. Daarnaast wordt er snel warmte uit de dozen in de koelcel gebracht, waardoor de koelinstallatie meteen met volle kracht aan de bak moet. Dus de condensatie/vochtafvoer op de verdamper komt ook meteen op gang. Nadat het precoolen klaar is, verdampt het gewas weinig meer en zal de RV in de cel niet veel meer oplopen.

4 Bij precoolen zit er eigenlijk een gevaar aan de andere kant: het kan in de cel te droog zijn. De koude lucht die door de dozen heen getrokken wordt zorgt, naast voor temperatuurverlaging, ook voor vochtverlies. Dat vochtverlies is groter als de lucht droger is. Voor de temperatuurdaling maakt het niet uit of de lucht die er langs stroomt droog of vochtig is. Dus nu geldt eigenlijk: 95% RV is beter dan 70% RV. Een krappe koelcelcapaciteit gaat zich dus wel wreken als je gaat precoolen. Naast het feit dat dan de pieken in de koelvraag niet goed ingevuld kunnen worden zal de koelcel dan gemiddeld te droog kunnen worden, met te veel uitdroging gedurende het precoolen tot gevolg. Bij precoolen moet dus altijd de capaciteit van de installatie tegen het licht gehouden worden. In de meeste gevallen zal deze vergroot moeten worden. Het natmaken van de koelcelvloer klinkt amateuristisch maar is wel een effectief middel om achter de hand te houden. Bovenstaande maakt duidelijk dat het ook bij precoolen belangrijk is om naar het vocht te kijken. De noodzaak om het vocht omlaag te regelen zal minder vaak aanwezig zijn, maar het is van belang om te meten en dan te weten wanneer dat toch gebeurt en het te merken als de luchtvochtigheid te laag dreigt te worden. Ons advies: Alle chrysantenbedrijven moeten meer aandacht aan de naoogstfase geven op hun bedrijf. - De bedrijven die zicht richten op verre markten moeten de 100 graaddagen omzetten in zoveel mogelijk houdbaarheidsdagen. Dus precoolen is een must. Anders ben je als rusland-kweker niet serieus te nemen. - De andere bedrijven moeten ook zorgen dat de bloemen koel hun bedrijf verlaten. Altijd, wat ruim geplaatst, een nacht in de eigen koelcel houden, zou daarbij ook een manier kunnen zijn. Dan moet er ook serieus gekeken worden naar het beheersen van de vochtigheid in de koelcel. Dat kan met geavanceerde systemen (duurder in aanschaf, lager energieverbruik) of met simpelere systemen.

5 Precool units:

6 Simpel vochtregelingssysteem ================================================================ Deze DLV Aktua is uitsluitend bedoeld voor bedrijfsbegeleidingsklanten van DLV Chrysant. René Corsten Theo Roelofs Paul de Veld