Cervicogene Tinnitus. Klinische manifestatie, etiologie, pathofysiologie, behandeling en prognose

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Cervicogene Tinnitus. Klinische manifestatie, etiologie, pathofysiologie, behandeling en prognose"

Transcriptie

1 Cervicogene Tinnitus Klinische manifestatie, etiologie, pathofysiologie, behandeling en prognose

2 Overzicht Somatische tinnitus Prevalentie Nek dysfunctie en tinnitus TMG dysfunctie en tinnitus Fysiotherapie behandeling Prognostische indicatoren 1

3 Somatische tinnitus Gerelateerd aan somatisch systeem - CWK - TMG Veranderen intensiteit / karakter Oorzaak tinnitus 2

4 Somatische tinnitus: neurofysiologie (Levine, 2004) 3

5 Prevalentie % Somatosensory Tinnitus 26% 74% ST Non-ST 4

6 Prevalentie % Cervicogenic ST ST Non-ST 5

7 Prevalentie % TMJ ST ST Non-ST 6

8 Diagnostische criteria List of items, suggesting ST diagnosis - The patient is able to modulate the tinnitus by voluntary movement of the head, neck, jaw or eyes - The patient is able to modulate the tinnitus by somatic maneuvers - Tinnitus is modulated by pressure on myofascial triggerpoints 7

9 Diagnostische criteria List of items, suggesting ST diagnosis - Tinnitus and neck or jaw pain complaints appeared simultaneously - Tinnitus and neck/jaw pain symptoms aggravate simultaneously - Tinnitus is preceded by a head or neck trauma - Tinnitus increases during bad postures - Tinnitus pitch and/or loudness and/or location are reported to vary - In case of unilateral tinnitus, the audiogram does not account for unilateral tinnitus 8

10 Diagnostische criteria List of items, suggesting ST diagnosis - Tinnitus is accompanied by frequent pain in de cervical spine, head or shoulder girdle - Tinnitus is accompanied by the presence of pressure tender myofascial trigger points - Tinnitus is accompanied by increased muscle tension in the suboccipital muscles - Tinnitus is accompanied by muscular tension in the extensor muscles of the cervical spine - Tinnitus is accompanied by teeth clenching or bruxism - Tinnitus is accompanied by temporomandibular disorders - Tinnitus is accompanied by dental diseases 9

11 Populatie 10

12 Populatie 11

13 Populatie 12

14 Neck dysfunctie en tinnitus Setting: - Tertiaire tinnitus kliniek UZA Patiënten: - Inclusie: chronische subjectieve tinnitus (> 3 months) - Exclusie: Z. v. Menière Middenoor aandoeningen Intra craniële pathologie CWK operaties WAD TMD 13

15 Onderzoek: Neck dysfunctie en tinnitus Cervicogene Somatische Tinnitus (CST): predominant: Gelijktijding ontstaan/toename nekpijn en tinnitus 14

16 CWK dysfunctie en tinnitus Nekonderzoek: - Neck Bournemouth Questionnaire (NBQ) - Klinische manuele nektesten - Therapeut en patient geblindeerd voor KNO diagnose 15

17 CWK dysfunctie en tinnitus Neck Bournemouth Questionnaire (NBQ) (Bolton et al., 2002, De Hertogh et al., 2007, Schmitt et al., 2009) - Zelf-geraporteerde pijn intensiteit - Beperkingen in ADL - Depressie - Zelf-controle - +: >14/70 - Sensitiviteit 83,3% - Specificiteit 90,9% 16

18 Omcirkel aub. bij elke vraag één cijfer. Kies het cijfer dat het beste bij u past. 1. Hoeveel nekpijn had u, gemiddeld genomen, in de afgelopen week? Geen pijn Ondraaglijke pijn 2. In welke mate bent u in de afgelopen week door nekpijn gehinderd in uw normale dagelijkse activiteiten van het dagelijkse leven (huishouden, persoonlijke verzorging, aankleden, tillen, lezen, autorijden)? Geen hinder Niet in staat activiteiten uit te voeren 3. In welke mate bent u in de afgelopen week door nekpijn gehinderd in uw vrije tijd, bij sociale en gezinsactiviteiten? Geen Hinder Niet in staat activiteiten uit te voeren 4. Hoe gespannen (onrustig, nerveus, angstig, prikkelbaar, moeite met concentreren/ontspannen) bent u in de afgelopen week geweest? Niet gespannen Zeer gespannen 5. Hoe depressief (somber, neerslachtig, in de put, ongelukkig) bent u geweest in de afgelopen week? Niet depressief Zeer depressief 6. In welke mate heeft uw werk in de afgelopen week (binnen- en buitenshuis) invloed gehad op uw nekpijn? Heeft geen invloed gehad Heeft erg veel invloed gehad 7. In welke mate bent u in staat geweest zelf uw nekpijn te beïnvloeden (verminderen/verbeteren) in de afgelopen week? Volledig beïnvloedbaar helemaal niet beïnvloedbaar 17

19 CWK dysfunctie en tinnitus Nekonderzoek: - Manual rotation test Passieve rotatie C0-C2 and C2-C7 ROM (normaal/hypo/hyper) Eindgevoel (normaal/hard/zacht/leeg) Pijnprovocatie (VAS > 2cm) 18

20 CWK dysfunctie en tinnitus Nekonderzoek: - Adapted Spurling test (AST) Passieve provocatie 3D extensie, lateroflexie, rotatie Pijnprovocatie (VAS > 2cm) - Manuele rotatie + AST (De Hertogh et al.) Sensitiviteit: 72,2% Specificiteit: 90,9% 19

21 CWK dysfunctie en tinnitus Nekonderzoek: - Kracht en uithouding diepe nekflexoren Craniocervical flexion test (Jull et al.) 2-mmHg progressieve toename druk: 20 mmhg naar max. 30 mmhg Kracht: min. 2-3 sec. Uithouding: min. 10 sec. 20

22 CWK dysfunctie en tinnitus Nekonderzoek: - Actieve triggerpunten (Teachey et al.) 21

23 CWK dysfunctie en tinnitus Michiels S. et.al., Otology & Neurotology, 2014 n=87, leeftijd: 50 ± 14 years 43% CST 46% CWK klachten Tinnitus karakteristieken Test VASloudness Tinnitus Questionnaire Total CST Non-CST P population 51 (25) 51 (25) 50 (25) (17) 44 (19) 38 (16) Hyperacusis 18 (8) 19 (8) 17 (8)

24 Test % from total % from CST % from non-cst P Modulation NBQ > 14 points <0.001 Manual rotation AST Manual rotation + AST <0.001 Strenght DNF Endurance DNF Trigger points

25 Test % from total % from CST % from non-cst P Modulation NBQ > 14 points <0.001 Manual rotation AST Manual rotation + AST <0.001 Strenght DNF Endurance DNF Trigger points

26 Test % from total % from CST % from non-cst P Modulation NBQ > 14 points <0.001 Manual rotation AST Manual rotation + AST <0.001 Strenght DNF Endurance DNF Trigger points

27 Test % from total % from CST % from non-cst P Modulation NBQ > 14 points <0.001 Manual rotation AST Manual rotation + AST <0.001 Strenght DNF Endurance DNF Trigger points

28 TMG dysfunctie en tinnitus Setting: - Tertairy tinnitus clinic UZA Patients: - Inclusion: Chronic subjective tinnitus (> 3 months) Tinnitus attributed to TMD (ENT + dentist) - Exclusion when suffering from: Meniere s disease Middle ear pathology Intra cranial pathology 27

29 Assessment: TMG dysfunctie en tinnitus TMD related Somatic Tinnitus: predominant feature: temporal coincidence onset/increase TMD and tinnitus 28

30 TMG dysfunctie en tinnitus TMJ assessment TMD pain screener Physical examination of masticatory system (DC/TMD) 29

31 TMG dysfunctie en tinnitus TMD pain screener - Self-reported pain and stiffness - Influence of oral habits on pain - +: >3 - Sens and spec > 95% 30

32 31

33 TMG dysfunctie en tinnitus Masticatory system Assessment: - Active movements Opening, closing, protrusion Concentric against manual resistance Isometric 32

34 TMG dysfunctie en tinnitus Masticatory system Assessment: - Palpation Temporalis muscle Masseter muscle 33

35 TMG dysfunctie en tinnitus Masticatory system Assessment: - Mouth opening 34

36 TMG dysfunctie en tinnitus 35

37 36

38 TMG dysfunctie en tinnitus 37

39 TMG dysfunctie en tinnitus 38

40 Fysiotherapie en tinnitus Review (Michiels et al., Frontiers in Neuroscience, 2017) - Effect PT op ernst tinnitus - RCT s en quasi-experimentele trials - 6 studies geïncludeerd 4 CWK 2 TMG 39

41 Fysiotherapie en tinnitus Review (Michiels et al., Frontiers in Neuroscience, 2016) - CWK Manipulaties, oefentherapie, triggerpunt behandeling + effect op tinnitus ernst - TMG Opbeetplaat, oefentherapie + effect op tinnitus ernst en intensiteit 40

42 Fysiotherapie en tinnitus Review (Michiels et al., Frontiers in Neuroscience, 2016) - Beperkingen Hoge risk of bias - Randomizatie - Blindering Heterogeniteit - Populaties - Behandeling - Uitkomstmaten 41

43 Setting Nekbehandeling en tinnitus Michiels S. et.al., Manual Therapy, Tertiaire tinnitus kliniek UZA Patiënten - Ernstige chronische subjectieve tinnitus - Tinnitus stabiele voor min. 3 maanden - Nekklachten (NBQ > 14) 42

44 Interventie - Therapeuten Nekbehandeling en tinnitus Michiels S. et.al., Manual Therapy, 2016 MSc. PT + MT Getrained Guided referral - Multimodale behandeling Manuele mobilizaties Oefentherapie Thuisoefeningen 43

45 Interventie - 12 sessies - 30 min. - 6 weken Nekbehandeling en tinnitus Michiels S. et.al., Manual Therapy,

46 45

47 46

48 Uitkomstmaten Nekbehandeling en tinnitus Michiels S. et.al., Manual Therapy, Tinnitus Functional Index (TFI) - Neck Bournemouth Questionnaire (NBQ) - Klinische testen: 47

49 Studie design Nekbehandeling en tinnitus Michiels S. et.al., Manual Therapy, Phase 1 Phase 2 Phase A Therapy Follow-up 6 7 Inclusion 8 9 B Wait and see Therapy Follow-up Baseline Q + exam. Week 6 Q Week 12 A: Q + exam. B: Q Week 18 B: Q + exam. Time 48

50 Allocated the immediate-start group (n=20) Received physical therapy (n=19) Did not receive physical therapy (one patient never contacted the therapist) (n=1) Follow-up (n=19) Analyzed (n=19) Assessed for eligibility (n=87) Enrollment Randomized (n=40) Allocation Follow-up Analysis Excluded Not meeting inclusion criteria (n=32) Declined to participate (n=4) Other reasons (n=11) Allocated the delayed-start group (n=20) Received physical therapy after 6 weeks wait and see (n=19) Did not receive physical therapy after 6 weeks wait and see (one patient did not contact the therapist after the wait and see period) (n=1) Follow-up (n=19) Analyzed (n=19) 49

51 Demografisch Characteristic Nekbehandeling en tinnitus Michiels S. et.al., Manual Therapy, 2016 Immediate-start group Delayed-start group Total Number of subjects Age (SD) 46(14) 52(12) 50(13) 0.26 TFI (SD) 50(23) 51(18) 51(21) 0.91 NBQ (SD) 37(10) 32(12) 35(11) 0.15 VAS tinnitus 6(2) 5(2) 5(2) 0.55 Hyperaccusis 20(9) 19(9) 19(9) 0.88 Manual rotation + AST 68% 37% 53% 0.05 AST 74% 53% 63% 0.18 Trigger points 79% 84% 82% 0.68 p Provocation of tinnitus 11% 11% 11%

52 Nekbehandeling en tinnitus Michiels S. et.al., Manual Therapy, 2016 Evolutie NBQ (n=38) * * 51

53 Evolutie TFI (n=38) Nekbehandeling en tinnitus Michiels S. et.al., Manual Therapy, * Baseline Post-Treatment Follow-up 1 Mean TFI score 52

54 Evolutie TFI Nekbehandeling en tinnitus Michiels S. et.al., Manual Therapy,

55 Nekbehandeling en tinnitus Michiels S. et.al., Manual Therapy,

56 Nekbehandeling en tinnitus Michiels S. et.al., Manual Therapy, 2016 Characteristics improved patients Post Treatment Follow-up Not improved Improved p Not improved Improved p Change in TFI Change in NBQ (4.78) (21.43) 0.02* (8.28) (26.56) 0.001* (17.17) (15.03) (18.28) (24.63)

57 Prognose Michiels S. et.al., Musculoskeletal Science and Practice, 2017 Potential prognostic indicators 56

58 Prognose 38 Patients Responders Non-responders 57

59 CO-VARYING TINNITUS AND NECK COMPLAINTS Improved Not improved 35% 56% 65% 44% CO-VARYING NON-CO-VARYING 58

60 INCREASE OF TINNITUS DURING INADEQUATE POSTURES Improved Not Improved 57% 83% 43% 17% INCREASE WITH POSTURE NO INCREASE WITH POSTURE 59

61 LOW PITCHED TINNITUS improved Not improved 13% 52% 87% 48% LOW PITCHED TINNITUS HIGH PITCHED TINNITUS 60

62 Prognose Michiels S. et.al., Musculoskeletal Science and Practice, 2017 Prognostische indicatoren - Co-variatie - Low-pitched + toename tijdens houdingen 61

63 TMG behandeling en tinnitus 62

64 TMG dysfunctie en tinnitus Setting: - Tertairy tinnitus clinic UZA Patients: - Inclusion: Chronic subjective tinnitus (> 3 months) Tinnitus attributed to TMD (ENT + dentist) - Exclusion when suffering from: Meniere s disease Middle ear pathology Intra cranial pathology 63

65 64

66 65

67 66

25 jaar whiplash in Nederland

25 jaar whiplash in Nederland 25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale

Nadere informatie

COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT?

COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT? Paramedisch OnderzoekCentrum POC COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT? Prof.dr. Rob Oostendorp Ann Pattyn MSc Dr. Wendy Scholten-Peeters Prof.dr. William Duquet Fysiotherapie

Nadere informatie

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Wat te vewachten? 1. Praktijkervaring en registratie 2. Whiplash-trial 3. Prognostische factoren 1. Patiëntgegevens 1998 2003 Praktijk

Nadere informatie

Heleen Boven Voorzitter HNN Eerste lijn, manueeltherapeut Tweede lijn, diagnostisch fysiotherapeut hoofdpijncentrum MZH Lid werkgroep Hoofdpijn

Heleen Boven Voorzitter HNN Eerste lijn, manueeltherapeut Tweede lijn, diagnostisch fysiotherapeut hoofdpijncentrum MZH Lid werkgroep Hoofdpijn Heleen Boven Voorzitter HNN Eerste lijn, manueeltherapeut Tweede lijn, diagnostisch fysiotherapeut hoofdpijncentrum MZH Lid werkgroep Hoofdpijn eerste lijn MZH De twee hoofd vragen: Waarom de nek behandelen

Nadere informatie

OLD SCHOOL - NEW TREATMENTS

OLD SCHOOL - NEW TREATMENTS Hoofdpijn en de nek OLD SCHOOL - NEW TREATMENTS Vereniging Nederlandse Hoofdpijncentra Woerden Dr. René Castien FT,MT, onderzoeker VUmc/EMGO Old school versus new treatments Hoofdpijn en fysiotherapie:

Nadere informatie

Migraine met aura. Migraine 31-1-2013. Tension-type headache: 1 jaar prevalentie Tension-Type Headache. flimpje 1. filmpje 2.

Migraine met aura. Migraine 31-1-2013. Tension-type headache: 1 jaar prevalentie Tension-Type Headache. flimpje 1. filmpje 2. Hoofdpijn: classificatie en behandeling Waarom is het kunnen classificeren van hoofdpijn van belang voor de FT/MT februari 2013 René Castien, manueel therapeut, Master SPT, PhD i.o. Regelmatig voorkomend

Nadere informatie

e-exercise bij knie en heup artrose

e-exercise bij knie en heup artrose e-exercise bij knie en heup artrose Ontwikkeling, evaluatie en implementatie Corelien Kloek (TiU, NIVEL, UMCU, HU) Daniël Bossen (HvA), Joost Dekker (VUmc), Dinny de Bakker (TiU, NIVEL), Cindy Veenhof

Nadere informatie

De rol van Psychologische Aspecten bij de Behandeluitkomsten van Manuele Therapie en Fysiotherapie bij Aspecifieke Nekpijn.

De rol van Psychologische Aspecten bij de Behandeluitkomsten van Manuele Therapie en Fysiotherapie bij Aspecifieke Nekpijn. De rol van Psychologische Aspecten bij de Behandeluitkomsten van Manuele Therapie en Fysiotherapie bij Aspecifieke Nekpijn. The Role of Psychological Aspects in Treatment Outcomes of Manual Therapy and

Nadere informatie

Evidence based medicine proof oefentherapie voor lage rugpijn Prof. Dr. Ulrike Van Daele Vakgroep Movant opleiding Revaki

Evidence based medicine proof oefentherapie voor lage rugpijn Prof. Dr. Ulrike Van Daele Vakgroep Movant opleiding Revaki 24 oktober 2015 Evidence based medicine proof oefentherapie voor lage rugpijn Prof. Dr. Ulrike Van Daele Vakgroep Movant opleiding Revaki 2 Lifetime prevalentie LRP: 84% Prevalentie chronische LRP: 23%

Nadere informatie

Nekklachten in de eerste lijn; hoe zit dat met predictie modellen? Arianne Verhagen Afd Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam

Nekklachten in de eerste lijn; hoe zit dat met predictie modellen? Arianne Verhagen Afd Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Nekklachten in de eerste lijn; hoe zit dat met predictie modellen? Arianne Verhagen Afd Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Opzet presentatie Inleiding / epidemiologie Diagnostiek Behandeling Predictie

Nadere informatie

Patient gegevens. Patiënt gegevens. Bakker, Sanne Adres: Spaarne 153

Patient gegevens. Patiënt gegevens. Bakker, Sanne Adres: Spaarne 153 Patient gegevens Patiënt gegevens Naam: Bakker, Sanne Adres: Spaarne 153 Postcode: 2011CG Haarlem Geboortedatum: 5-6-1996 Leeftijd: 20 Geslacht: V Telefoon: 0616287075 Telefoon mobiel: Telefoon werk: Email:

Nadere informatie

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie Is Orthopedische Manuele Therapie nog Orthopedische Manuele Therapie? Zijn de huidige paradigma shifts wenselijk?

Nadere informatie

ERGOTHERAPIE NA UITVAL WEGENS DEPRESSIE

ERGOTHERAPIE NA UITVAL WEGENS DEPRESSIE ERGOTHERAPIE NA UITVAL WEGENS DEPRESSIE Dr. Hiske Hees Psycholoog Afdeling Stemmingsstoornissen AMC Psychiatrie 20 maart 2013 Depressie Veelvoorkomend:11-21% Recidiverend: 50-90% Ernstige beperkingen in

Nadere informatie

Complicaties bij patiënten met duizeligheid: te voorkomen? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Complicaties bij patiënten met duizeligheid: te voorkomen? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Complicaties bij patiënten met duizeligheid: te voorkomen? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp AANDACHTSPUNTEN Cervicogene duizeligheid: welke vormen? Frequente verwijzing FT-MT Literatuur 1994 2006 Welke ernstige

Nadere informatie

Responsiviteit van meetinstrumenten. Prof. dr. ir. Riekie de Vet. EMGO Instituut, Amsterdam

Responsiviteit van meetinstrumenten. Prof. dr. ir. Riekie de Vet. EMGO Instituut, Amsterdam Responsiviteit van meetinstrumenten Prof. dr. ir. Riekie de Vet EMGO Instituut, Amsterdam Meet-eigenschappen Klinimetrische eigenschappen Reproduceerbaarheid Validiteit Responsiviteit Interpretatie Definitie

Nadere informatie

Biopsychosociaal model

Biopsychosociaal model Biopsychosociaal model binnen de behandeling van whiplash-patiënten Wendy Peeters, MScMT Dr. Arianne Verhagen Prof. dr. Rob Oostendorp 1 23-03-2001 Doel presentatie State of the art wetenschappelijke evidentie

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A. Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum Cefalalgiafobie: een nieuwe loot aan de boom?. Prof.dr. Rob Oostendorp Kinesiophobia Phonophobia Photophobia Cefalalgiaphobia Phobia: excessive, irrational fear resulting from a feeling of vulnerability

Nadere informatie

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Wat is de invloed van tractie op een lumbale

Nadere informatie

Gnathologie: diagnostiek en behandeling van temporomandibulaire disfuncties (TMD) in de algemene praktijk. Datum

Gnathologie: diagnostiek en behandeling van temporomandibulaire disfuncties (TMD) in de algemene praktijk. Datum Gnathologie: diagnostiek en behandeling van temporomandibulaire disfuncties (TMD) in de algemene praktijk Datum Naam spreker Orofaciale pijn Dentogeen TMD Neuralgiforme pijn Hoofdpijn Gerefereerde pijn

Nadere informatie

Improvement and care seeking for temporomandibular-pain complaints: The complexity of chronic pain Rollman, A.

Improvement and care seeking for temporomandibular-pain complaints: The complexity of chronic pain Rollman, A. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Improvement and care seeking for temporomandibular-pain complaints: The complexity of chronic pain Rollman, A. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

Gebruik van meetinstrumenten bij whiplash: een casestudy

Gebruik van meetinstrumenten bij whiplash: een casestudy Gebruik van meetinstrumenten bij whiplash: een casestudy Wendy Scholten-Peeters Arianne Verhagen Karin Neeleman-vd Steen Rob Oostendorp 1 Doel Inzicht geven in bruikbaarheid vragenlijsten Hoe Wat Waarom

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum Manueeltherapeutische classificaties voor lage-rugpijn: uitdaging voor de toekomst. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Prof.dr. Janusz Bromboszcz Opbouw Relevantie van classificaties voor MT Profielen KNGF-richtlijn

Nadere informatie

optimale meetinstrument?

optimale meetinstrument? 1 Klachten in het hoofdhalsgebied: hoe kies ik het optimale meetinstrument? Raymond Swinkels Samenvatting» Klachten in het hoofd-halsgebied hebben in veel gevallen een multidimensionaal karakter waarbij

Nadere informatie

HOOFD /HALS / NEKPIJNKLACHTEN STATE OF THE ART

HOOFD /HALS / NEKPIJNKLACHTEN STATE OF THE ART HOOFD /HALS / NEKPIJNKLACHTEN STATE OF THE ART drs. John Bos Literatuur KNGF Richtlijn Nekpijn. KNGF 2016. (red. Bier JD, Scholten Peeters G.G.M., Staal JB et al) Neck Pain: Clinical Practice Guidelines

Nadere informatie

Verschillendedesigns beantwoorden verschillende vragen

Verschillendedesigns beantwoorden verschillende vragen Verschillendedesigns beantwoorden verschillende vragen Zelf echo s uitvoeren bij IVF Hoe betrouwbaar zijn de beelden? Hoe vaak worden vrouwen zwanger? Hoe voelende koppelszicherbij? Watkosthet? 1 Hoe betrouwbaar

Nadere informatie

DE RELATIE TUSSEN TRAUMA EN PSYCHOSE. Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student

DE RELATIE TUSSEN TRAUMA EN PSYCHOSE. Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student DE RELATIE TUSSEN TRAUMA EN PSYCHOSE Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student Definitie trauma in de kindertijd Emotioneel misbruik Emotionele verwaarlozing Fysiek misbruik Fysieke verwaarlozing Seksueel misbruik

Nadere informatie

Pneumonie vaststellen bij onderzoek in verpleeghuizen

Pneumonie vaststellen bij onderzoek in verpleeghuizen Pneumonie vaststellen bij onderzoek in verpleeghuizen dr.ir. Jenny T. van der Steen VU medisch centrum, EMGO+ Instituut Afdeling Verpleeghuisgeneeskunde Definitie pneumonie bij onderzoek Definitie bepaalt

Nadere informatie

PrOP Tussen Je Oren. gebaseerd op het PrOP-model. the PrOP-model. Mariëtte J.C.P. van der Stappen

PrOP Tussen Je Oren. gebaseerd op het PrOP-model. the PrOP-model. Mariëtte J.C.P. van der Stappen Effectiviteit kortdurende behandeling PrOP model 1 PrOP Tussen Je Oren Effectiviteit van een Kortdurende Psychologische Behandeling bij Kinderen en Jongeren gebaseerd op het PrOP-model Effectiveness of

Nadere informatie

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-

Nadere informatie

Ontspanning met de Occiflex

Ontspanning met de Occiflex Ontspanning met de Occiflex Nekpijn.. dr. Jan-Paul van Wingerden Bestuurder SJC Behandelprofiel A Nekpijn Prognose en beloop Nekpijn is wereldwijd de op drie na grootste categorie van klachten van het

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

De overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten

De overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten De overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten Dr. Jonna van Eck van der Sluijs Psychiater en senior onderzoeker Symposium Personalized medicine:

Nadere informatie

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Kate Sitnikova 8 november 2018 Amsterdam UMC Locatie VUmc Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Sheet

Nadere informatie

Acute Low Back Pain Screenings Questionnaire (ALBPSQ)

Acute Low Back Pain Screenings Questionnaire (ALBPSQ) Acute Low Back Pain Screenings Questionnaire (ALBPSQ) S.J. Linton en K. Halldén, 1996 Instructie DOEL(GROEP): Prognostische en inventariserende vragenlijst De Acute Low Back Pain Screening Questionnaire

Nadere informatie

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Vrije Universiteit Brussel UMC St Radboud, Nijmegen NPi, Amersfoort 1 NVMT 4e LUSTRUM VAN HARTE PROFICIAT 2 WAAROM

Nadere informatie

Relatie nekpijn en hoofdpijn

Relatie nekpijn en hoofdpijn Relatie nekpijn en hoofdpijn dr. René Castien, manueel therapeut, onderzoeker Paramedisch Behandelcentrum Hoofdpijn, Gezondheidscentra Haarlemmermeer, Hoofddorp Faculty of Behavioural and Movement Sciences

Nadere informatie

Heupklachten. Prof. Sita Bierma-Zeinstra Hoogleraar Artrose en gerelateerde aandoeningen

Heupklachten. Prof. Sita Bierma-Zeinstra Hoogleraar Artrose en gerelateerde aandoeningen Heupklachten Prof. Sita Bierma-Zeinstra Hoogleraar Artrose en gerelateerde aandoeningen Dept of General Practice / Dept of Orthopedics Erasmus MC University Medical Center Rotterdam Heupklachten Prevalentie

Nadere informatie

Stretching T. Mertens

Stretching T. Mertens Stretching T. Mertens Stretching??? Why? Pourquoi? How long? Long? When? Quand? How frequently? Frequent? Which muscles? Quels muscles? Do I prevent muscle soreness? Raideur? Do I get slower? Je deviens

Nadere informatie

POSTKLINISCH FYSIOTHERAPEUTISCH REVALIDATIEPROTOCOL NA REVERSED SCHOUDERPROTHESE (RSP)

POSTKLINISCH FYSIOTHERAPEUTISCH REVALIDATIEPROTOCOL NA REVERSED SCHOUDERPROTHESE (RSP) VERSIE 2017 POSTKLINISCH FYSIOTHERAPEUTISCH REVALIDATIEPROTOCOL NA REVERSED SCHOUDERPROTHESE (RSP) 1. Doel Het op eenduidige wijze uitvoering geven aan de postklinische fysiotherapeutische behandeling

Nadere informatie

Heart and Soul. Cardiovasculair en Depressie

Heart and Soul. Cardiovasculair en Depressie Heart and Soul Cardiovasculair en Depressie Ten leading causes of DALY s 2030 - high income countries (in %) - Unipolar depressive disorder 9.8 Ischaemic heart disease 5.9 Alzheimer and other dementias

Nadere informatie

22-10-2015. Tinnitus kwaliteit van leven en kosten. Besluitvorming. Vergoeding in Nederland. Effecten: kwaliteit van leven. Economische Evaluatie

22-10-2015. Tinnitus kwaliteit van leven en kosten. Besluitvorming. Vergoeding in Nederland. Effecten: kwaliteit van leven. Economische Evaluatie 220205 Condite, Nieuwegein, 205 Disclosure belangen spreker kwaliteit van leven en kosten Potentiële belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsering of

Nadere informatie

Tandarts en orofaciaal fysiotherapeut De werkwijze en mogelijk samenwerking

Tandarts en orofaciaal fysiotherapeut De werkwijze en mogelijk samenwerking Tandarts en orofaciaal fysiotherapeut De werkwijze en mogelijk samenwerking Inhoudsopgave Voorstellen; Werkwijze; het vak tandarts Van tandarts naar orofaciaal fysiotherapeut Werkwijze; het vak orofaciaal

Nadere informatie

Disclosure belangen Dyllis van Dijk

Disclosure belangen Dyllis van Dijk Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding

Nadere informatie

Adverse events following chiropractic care for subjects with neck pain Sidney M. Rubinstein

Adverse events following chiropractic care for subjects with neck pain Sidney M. Rubinstein Adverse events following chiropractic care for subjects with neck pain Sidney M. Rubinstein Samenvatting Deze Nederlandse samenvatting is geschreven voor geïnteresseerden die weinig of geen wetenschappelijke

Nadere informatie

Multidisciplinair. OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online

Multidisciplinair. OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online Multidisciplinair Neurologen OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online 1 Misverstanden Geen Pijnpoli Promoten niet perse operatie Promoten niet perse injectie 1,5 lijn 1 e lijn

Nadere informatie

Adherence aan HWO en meer bewegen

Adherence aan HWO en meer bewegen Adherence aan HWO en meer bewegen Een experimenteel onderzoek naar de effecten van het motivationele stadium van patiënten en de adherence aan huiswerkoefeningen (HWO) bij fysiotherapie en het meer bewegen.

Nadere informatie

De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis.

De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. The influence of resilience on the relationship between pain and psychological symptoms

Nadere informatie

LECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE. Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose

LECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE. Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose LECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose Symposium onderzoeksresultaten 2017 Sonja Kuipers, MSc MSW RN PhD-Student Zonder

Nadere informatie

Wat heb ik daar in de praktijk nou aan? Ad Vingerhoets Departement Medische en Klinische Psychologie Universiteit van Tilburg

Wat heb ik daar in de praktijk nou aan? Ad Vingerhoets Departement Medische en Klinische Psychologie Universiteit van Tilburg Wat heb ik daar in de praktijk nou aan? Ad Vingerhoets Departement Medische en Klinische Psychologie Universiteit van Tilburg De empirische cyclus Depressie: gevolg van hoe we tegen de wereld aankijken

Nadere informatie

Klinimetrie & spinal management van de CWK. Klinisch redeneren. Fysiotherapeut Manueel Therapeut Fysiotherapiewetenschapper. Doel

Klinimetrie & spinal management van de CWK. Klinisch redeneren. Fysiotherapeut Manueel Therapeut Fysiotherapiewetenschapper. Doel Thema Klinimetrie & spinal management van de CWK Klinisch redeneren Drs. Edwin de raaij Drs. François Maissan Fysiotherapeut Manueel Therapeut Fysiotherapiewetenschapper Fysiotherapeut Manueel Therapeut

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. RugNetwerk Twente Januari 2016, blok 7, Gerard Koel. Inhoud blok 7: Over tijdige FT bij patienten met (sub)acute LRP. Over grondvormen van

Nadere informatie

Dragen de sagittale- en de frontale- en de horizontale bewegingscomponent in de Manuele Therapie ES evenveel bij aan het eindresultaat?

Dragen de sagittale- en de frontale- en de horizontale bewegingscomponent in de Manuele Therapie ES evenveel bij aan het eindresultaat? Dragen de sagittale- en de frontale- en de horizontale bewegingscomponent in de Manuele Therapie ES evenveel bij aan het eindresultaat? Iem Bakker MSc. Informatie over de auteur: Bakker, IC, Ambulante

Nadere informatie

DIAGNOSTIEK. Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum

DIAGNOSTIEK. Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum DIAGNOSTIEK Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum Test Evaluatie Meer aandacht voor de evaluatie van testen Snelle groei

Nadere informatie

Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial

Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Ingrid Kramer ima.kramer@ggze.nl Van onderzoek naar de klinische praktijk PsyMate

Nadere informatie

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid Wat is fysieke activiteit? Een door skeletspieren geproduceerde beweging (dynamisch) en/of houding (statisch) die gepaard gaat met een toename

Nadere informatie

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Global Perceived Effect (GPE)

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Global Perceived Effect (GPE) Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Global Perceived Effect (GPE) 31-03-2014 Review: R.A.H.M. Swinkels Invoer: E. van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

Stepped care behandeling voor paniekstoornis

Stepped care behandeling voor paniekstoornis Stepped care behandeling voor paniekstoornis Een vergelijking van een 10-weeks begeleide zelfhulp, zo nodig gevolgd door protocollaire CGT, vergeleken met TAU. M. Kampman, A.J.L.M. van Balkom, T. G. Broekman,

Nadere informatie

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag?

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Prof. dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut Amersfoort UMC St Radboud, Nijmegen Werkgroep Onderzoek Kwaliteit AANDACHTSPUNTEN doel conventionele

Nadere informatie

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effects of Contact-oriented Play and Learning in the Relationship between parent and child with autism Kristel Stes Studentnummer:

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

Cervicale wervelkolom vs. schouderklachten. Dr. T. De Vroey Fysische geneeskunde en revalidatie 20 oktober 2018

Cervicale wervelkolom vs. schouderklachten. Dr. T. De Vroey Fysische geneeskunde en revalidatie 20 oktober 2018 Cervicale wervelkolom vs. schouderklachten Dr. T. De Vroey Fysische geneeskunde en revalidatie 20 oktober 2018 Stafleden dienst Fysische Geneeskunde UZA WE HAVE A DREAM That today U op 3 minuten een klinisch

Nadere informatie

Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij

Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit Mariëtte de Rooij Inhoud Artrose en comorbiditeit Aangepaste oefentherapie bij comorbiditeit Resultaten pilot studie Voorbeeld Conclusie Randomized

Nadere informatie

Andrea van der Meulen, MDL-arts

Andrea van der Meulen, MDL-arts Andrea van der Meulen, MDL-arts IBD: Enkele cijfers 80.000 mensen met IBD in Nederland Piek leeftijd diagnose 18-25 jaar + 2.500 per jaar + 300 kinderen < 18 jaar Ontstekingen dunne en dikke darm Niet

Nadere informatie

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Bovenste extremiteit

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Bovenste extremiteit Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Shoulder Function Assessment (SFA) maart 2014 Review: Emonts W Invoer: Bokhorst ML 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende

Nadere informatie

Chronische vermoeidheid: Revalidatie of cognitieve gedragstherapie? Dr. Desirée Vos-Vromans

Chronische vermoeidheid: Revalidatie of cognitieve gedragstherapie? Dr. Desirée Vos-Vromans Chronische vermoeidheid: Revalidatie of cognitieve gedragstherapie? Dr. Desirée Vos-Vromans Onderzoeksgroep: Prof. Rob Smeets Prof. André Knottnerus Dr. Ivan Huijnen Drs. Nieke Rijnders Dr. Albère Köke

Nadere informatie

Richtlijn Nekpijn. Jasper Bier. Inhoud. Waarom deze richtlijn. Diagnosecodes. Doelstellingen. Alle interventies

Richtlijn Nekpijn. Jasper Bier. Inhoud. Waarom deze richtlijn. Diagnosecodes. Doelstellingen. Alle interventies Inhoud Richtlijn Nekpijn Jasper Bier Doelstellingen en uitgangspunten richtlijn De richtlijn Indeling van patiënten, subgroepen en diagnostiek Interventies en behandelprofielen Klinimetrie Stand van zaken

Nadere informatie

Acute Low Back Pain Screening Questionnaire (ALBPSQ) S.J. Linton & K. Halldén (1996)

Acute Low Back Pain Screening Questionnaire (ALBPSQ) S.J. Linton & K. Halldén (1996) Acute Low Back Pain Screening Questionnaire (ALBPSQ) S.J. Linton & K. Halldén (1996) DOEL(GROEP): Inventariserende vragenlijst De Acute Low Back Pain Screening Questionnaire (ALBPSQ) is een biopsychosociaal

Nadere informatie

Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson. Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013

Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson. Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013 Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013 Nut van prognostische data De patiënt wil (vaak) weten: Hoe snel zullen mijn klachten toenemen?

Nadere informatie

Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige

Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij patiënten met type 2 diabetes? A. Huidige richtlijn CVRM is achterhaald

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Koutris, M. (2013). Masticatory muscle pain: Causes, consequences, and diagnosis

Citation for published version (APA): Koutris, M. (2013). Masticatory muscle pain: Causes, consequences, and diagnosis UvA-DARE (Digital Academic Repository) Masticatory muscle pain: Causes, consequences, and diagnosis Koutris, M. Link to publication Citation for published version (APA): Koutris, M. (2013). Masticatory

Nadere informatie

Ik voel niets maar eigenlijk alles: Verbanden tussen Alexithymie, Somatisatiestoornis en Depressie. I feel nothing though in essence everything:

Ik voel niets maar eigenlijk alles: Verbanden tussen Alexithymie, Somatisatiestoornis en Depressie. I feel nothing though in essence everything: Ik voel niets maar eigenlijk alles: Verbanden tussen Alexithymie, Somatisatiestoornis en Depressie I feel nothing though in essence everything: Associations between Alexithymia, Somatisation and Depression

Nadere informatie

Huisarts of hometrainer?

Huisarts of hometrainer? Huisarts of hometrainer? In het literatuuroverzicht werden zes studies opgenomen. Vier studies onderzochten het effect van training op ziekteverzuim, drie daarvan bestudeerden tevens de effecten op klachten

Nadere informatie

Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA.

Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA. Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA. Isala Anouk Spijkerman & Marieke Hollewand 24 september 2014 Introductie Veel voorkomende operaties in Nederland: Totale knie prothese:

Nadere informatie

Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe?

Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Effecten en Werkingsmechanismes van Cognitieve Therapie en Interpersoonlijke Therapie voor Depressie Dr. Lotte Lemmens Maastricht University Psychotherapie

Nadere informatie

Samenvatting Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie

Samenvatting Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie Zoals beschreven in hoofdstuk 1, is artrose een chronische ziekte die vaak voorkomt bij ouderen en in het bijzonder

Nadere informatie

Arkin goes back to the future 10 jaar e-mental health door een grootstedelijke GGz aanbieder

Arkin goes back to the future 10 jaar e-mental health door een grootstedelijke GGz aanbieder Arkin goes back to the future 10 jaar e-mental health door een grootstedelijke GGz aanbieder Dr. Matthijs Blankers Dr. Wencke de Wildt Drs. Bastian Richters Arkin, Amsterdam VGCt najaarscongres 2013 14

Nadere informatie

Richtlijn Nekpijn. Jasper Bier

Richtlijn Nekpijn. Jasper Bier Richtlijn Nekpijn Jasper Bier Inhoud Doelstellingen en uitgangspunten richtlijn De richtlijn Indeling van patiënten, subgroepen en diagnostiek Een casus Interventies en behandelprofielen Waarom deze richtlijn

Nadere informatie

Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016

Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences

Nadere informatie

SUPPLEMENTARY FIGURES AND TABLES

SUPPLEMENTARY FIGURES AND TABLES Altered RECQL5 expression in urothelial bladder carcinoma increases cellular proliferation and makes RECQL5 helicase activity a novel target for chemotherapy SUPPLEMENTARY FIGURES AND TABLES Supplementary

Nadere informatie

Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen'

Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen' Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen' Mies van Eenbergen Saskia van Vliet Nicole Ezendam 16 maart 2018 NVPO Congres Onderzoek naar naasten Wie zijn naasten? Soort onderzoek: Kwalitatief interviews,

Nadere informatie

Balans en stabiliteitstraining een brede kijk op motorlearning

Balans en stabiliteitstraining een brede kijk op motorlearning Balans en stabiliteitstraining een brede kijk op motorlearning Cursusprogramma Heerenveen Wij behouden ons het recht voor kleine wijzigingen aan te brengen in dit programma wanneer het leerproces dit vraagt.

Nadere informatie

PRIMAIRE ORTHOSTATISCHE TREMOR. Diepe hersenstimulatie? Fleur van Rootselaar, neuroloog AMC 12 mei 2017

PRIMAIRE ORTHOSTATISCHE TREMOR. Diepe hersenstimulatie? Fleur van Rootselaar, neuroloog AMC 12 mei 2017 PRIMAIRE ORTHOSTATISCHE TREMOR Diepe hersenstimulatie? Fleur van Rootselaar, neuroloog AMC 12 mei 2017 VROUW, 60 JAAR, PIJN BENEN EN MOE Pijn in de benen, vermoeidheid en niet kunnen staan - Al jaren last,

Nadere informatie

De patient centraal in de acute zorg

De patient centraal in de acute zorg De patient centraal in de acute zorg Drs. Marjolein Kremers, promovenda acute geneeskunde/internist acute geneeskunde i.o. Dr. Prabath Nanayakkara, internist acute geneeskunde, Amsterdam UMC, lok. VU Prof.

Nadere informatie

HOE VERSCHILLEN HARTVAATPATIËNTEN MET OF ZONDER PSYCHOPROBLEMATIEK VAN ELKAAR?

HOE VERSCHILLEN HARTVAATPATIËNTEN MET OF ZONDER PSYCHOPROBLEMATIEK VAN ELKAAR? HOE VERSCHILLEN HARTVAATPATIËNTEN MET OF ZONDER PSYCHOPROBLEMATIEK VAN ELKAAR? Leora Maas Onderzoeksstage 1 e lijns geneeskunde INHOUDSOPGAVE Achtergrond Onderzoeksvragen Methode Resultaten Discussie Aanbevelingen

Nadere informatie

Aanknopingspunten vanuit de pathosfysiologie van migraine. Verklaringsmodel voor de behandeling. Opzet onderzoek en resultaten van de pilotstudie

Aanknopingspunten vanuit de pathosfysiologie van migraine. Verklaringsmodel voor de behandeling. Opzet onderzoek en resultaten van de pilotstudie Introductie Aanleidingen tot het onderzoek Aanknopingspunten vanuit de pathosfysiologie van migraine Verklaringsmodel voor de behandeling Opzet onderzoek en resultaten van de pilotstudie Prof dr. H. E.

Nadere informatie

University of Groningen. Similar but different Joustra, Monica Laura

University of Groningen. Similar but different Joustra, Monica Laura University of Groningen Similar but different Joustra, Monica Laura IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

Vragenlijsten kwaliteit van leven

Vragenlijsten kwaliteit van leven Click for the English version Vragenlijsten kwaliteit van leven TNO heeft een aantal vragenlijsten ontwikkeld om de gezondheidsrelateerde kwaliteit van leven te meten van kinderen, jongeren en jong-volwassenen.

Nadere informatie

Oefentherapie op maat bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit

Oefentherapie op maat bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit Oefentherapie op maat bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit j 7 juni 2018 Dr. Mariëtte de Rooij Praktijk voorbeeld 65 rige mevrouw Knieartrose: knieklachten > 10 ar Nevendiagnose: Diabetes type

Nadere informatie

Schrik om het hart! CoRPS. Dr. Annelieke Roest. Promotoren: Peter de Jonge, PhD. Johan Denollet, PhD

Schrik om het hart! CoRPS. Dr. Annelieke Roest. Promotoren: Peter de Jonge, PhD. Johan Denollet, PhD Schrik om het hart! Center of Research on Psychology in Somatic diseases Promotoren: Peter de Jonge, PhD Johan Denollet, PhD Dr. Annelieke Roest Anxiety and Depression In Coronary Heart Disease: Annelieke

Nadere informatie

Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma

Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma Hans Allaart Fysiotherapeut Sport Fysiotherapeut Orthopedische Manueel Th. Dryneedling Hans Allaart Fysiotherapeut Sport Fysiotherapeut Orthopedische Manueel Th. Dryneedling Fysiotherapie na acceleratie

Nadere informatie

Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom

Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom KRING BIJEENKOMST 2 OKTOBER 2017 Chantal den Bakker Onderzoeksvraag Welke factoren zijn

Nadere informatie

Virtual Reality Therapie bij Psychose

Virtual Reality Therapie bij Psychose R. Pot Kolder MSc 7 3 2019 What is het effect van VR? 2014 Virtual Reality Therapie bij Psychose Roos Pot Kolder PhD student VU / Psycholoog (PioG, VGCt, VR) PhD supervisors: Prof. Mark van der Gaag &

Nadere informatie

Patients profiles and outcomes of care in temporomandibular disorders

Patients profiles and outcomes of care in temporomandibular disorders UvA-DARE (Digital Academic Repository) Su, N. Link to publication Citation for published version (APA): Su, N. (2018).. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text

Nadere informatie

STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1. Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer

STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1. Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1 Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer Stigmatization of Patients with Lung Cancer: The Role of

Nadere informatie

Vroege interventies voor mensen met dementie en hun mantelzorgers

Vroege interventies voor mensen met dementie en hun mantelzorgers Improving Mental Health by Sharing Knowledge Vroege interventies voor mensen met dementie en hun mantelzorgers hall Anne Margriet Pot Hoogleraar Ouderenpsychologie, VU Amsterdam, Programmahoofd Ouderen

Nadere informatie

Het Effect van Voortgangsfeedback aan Behandelaars op de Uitkomsten van Psychologische Behandelingen; een Pilot Onderzoek

Het Effect van Voortgangsfeedback aan Behandelaars op de Uitkomsten van Psychologische Behandelingen; een Pilot Onderzoek Het Effect van Voortgangsfeedback aan Behandelaars op de Uitkomsten van Psychologische Behandelingen; een Pilot Onderzoek The Effect of Progress Feedback to Therapists on Psychological Treatment Outcome;

Nadere informatie