Tandarts en orofaciaal fysiotherapeut De werkwijze en mogelijk samenwerking

Transcriptie

1 Tandarts en orofaciaal fysiotherapeut De werkwijze en mogelijk samenwerking

2 Inhoudsopgave Voorstellen; Werkwijze; het vak tandarts Van tandarts naar orofaciaal fysiotherapeut Werkwijze; het vak orofaciaal fysiotherapeut Raakvlakken Tandarts en Orofaciaal fysiotherapeut Take-home message

3 Voorstellen; Hessel Reekers Orofaciaal fysiotherapeut/manueel therapeut bij Fysiotherapie Schmitz Specialisaties: - Hoofd/hals gerelateerde pijn - Tinnitus - Duizeligheid - Dry Needling

4 Voorstellen; Eric de Ruiter Tandarts bij Tandheelkunde Haaksbergen Specialisatie in klachten die gerelateerd zijn aan kaakklemmen, tandenknarsen, bruxisme, stress- en psychosociale factoren

5 Werkwijze; het vak tandarts Verandering van rol in de tandheelkundige zorg en in de medische zorg in het algemeen Toenemende evidentie die het belang van de gezondheid van het gebit op de algehele gezondheid van de patiënt benadrukt. Naast het gezond houden van het gebit (vullen, schoonmaken, stabiliseren kauwstelsel) zijn voorlichting, zelf-bewustwording en preventie erg belangrijk Richten op de diagnose en behandeling van pijn en problemen in het kauwstelsel

6 Van tandarts naar orofaciaal fysiotherapeut Consult; odontogene/ geen odontogene oorzaak van de klachten Provocatie van klachten vanuit kauwstelsel Verkeerde mondgewoontes/parafuncties, Bruxisme Opbeetplaat vervaardigen wel/niet

7 Werkwijze orofaciaal fysiotherapeut

8 Indicaties orofaciaal fysiotherapie Temporomandibulaire dysfunctie (TMD); Bruxisme / mondgewoontes (secundaire) hoofdpijn, Gevolgen van tinnitus/hyperacusis en aspecifieke otalgieën Vertigo, dissines.

9 Temporomandibulaire dysfunctie (TMD) Stoornissen in het kauwstelsel waarbij pijn, bewegingsbeperking, en/of geluiden in het kaakgewricht centraal staan Prevalentie Populatie Etiologie Steenks & de Wijer 1989; Marklund, 2008; Al-Jundi, 2008, Kohlman, 2002, Okeson, 2008; Schuller, 2008; Projectgroep Musculoskeletale stoornissen van het Kauwstelsel, 2003

10 Classificatie van temporomandibulaire dysfunctie (TMD) Diagnostic Criteria for Temporomandibular Disorders (DC-TMD) (2013) Artrogeen Myogeen Hoofdpijn t.g.v. TMD Myogeen-artrogeen gecombineerd Schiffman, 2013

11 Klinische kenmerken van artrogene TMD Pijnlijke, knappende en/of krakende kaakgewrichten Beperkte mondopening Oorpijn in relatie tot het bewegen van de kaak Pijn in/voor het oor Ohrbach et al, 2013

12 TMD: artrogeen Schiffman, 2013

13 Klinische kenmerken van myogene TMD Vermoeide, stijve, gespannen kauwspieren Pijn in tanden/kiezen zonder dentogene oorzaak Beperkte mondopening Hoofdpijn Uitstralende pijn naar hoofd, nek en schouders Duizeligheid Ohrbach, 2013

14 TMD: myogeen Lokale myalgie Myofasciale pijn met uitstraling Myofasciale pijn met referred pain Hoofdpijn veroorzaakt door TMD Schiffman, 2013

15 Herstel beïnvloedende factoren Lokaal: Overbelasting van kauwmusculatuur of kaakgewrichten door parafuncties/ mondgewoontes Totaal: Psychosociaal > spanningsgerelateerde klachten (DC-TMD as 2) Langdurig verhoogd algeheel spanningsniveau door spanning/stress Verlaagde belastbaarheid

16 Parafuncties Lokaal Bruxisme (klemmen/knarsen) Kauwgom gebruik Nagelbijten Tongpersen Lip-/wangbijten Bijten op pen/potlood Mondzuigen Roken Afsteunen met hand onder kin Naeije et. al, 2000

17 Splint Functie: Herkennen, beïnvloeden en veranderen van parafuncties Bescherming tanden/kiezen tegen overmatige slijtage Instabiel occlusie door verlies van dorsale steunzone beiderzijds Indicatie: Acute TMD-pijn (myogeen/artrogeen) Attritie t.g.v. knarsen

18 De raakvlakken van tandarts en orofaciaal fysiotherapeut Zowel tandgerelateerde als TMD-gerelateerde pijn zijn vaak de bron van hoofdpijn, oorklachten, gebitsproblemen en nekpijn. Bij 37% van de patiënten met Myofasciale pijn met referred pain in de kauwspieren wordt pijn gevoeld in de gebitselementen. TMD pijn (meestal myalgie) meest voorkomende pijn na odontogene pijn in het aangezicht. Tandarts behandeld tand-gerelateerde klachten Orofaciaal fysiotherapeut behandeld kaak- en spier-gerelateerde klachten, van hoofd- en halsgebied Hoe kunnen zij elkaar versterken? Hetzelfde werkgebied. Klachten kunnen elkaar hierdoor versterken/onderhouden Gezamenlijk behandelplan voor de patiënt, bv. Inzet van een splint

19 Take home message Verwijsindicaties voor orofaciale fysiotherapie Niet-dentogene pijn in tanden/kiezen Pijn van kauwmusculatuur/gelaat/hals Vermoeidheid en/of stijfheid in de kaken Pijnlijke knap van kaakgewricht Hoofdpijnklachten Recidiverende nekklachten Aanhoudende nek/schouderklachten

20 Take home message

21

22 Literatuur Anderson, G.C Research Diagnostic Criteria for Temporomandibular Disorders: Future Directions. J Orofac Pain, 24(1): Dworkin, S.F., LeResche, L., Research diagnostic criteria for temporomandibular disorders: review, criteria, examinations and specifications, critique. J Craniomandib Disord, 6(4): Leeuw, R de, Klasser, G. (z.d.) American Academy of Orofacial Pain, guidelines for assessment diagnosis and management. Fifth edition. Nederlandse Vereniging van Hoofdpijnpatiënten (2013). Multidisciplinaire richtlijn Chronische aangezichtspijn. Projectgroep musculoskeletale stoornissen van het kauwstelsel.(2003). Consensus over diagnostiek en therapie in de gnathologie. Ned. Tijdschr.Tandheelkd., 110, Schiffmannet al, Diagnostic criteria for temporomandibular disorders. Clinical protocol and assessment instruments. Sharav, Y. & Benoliel, R., Orofacial pain and headache. Simons, D.G., Travell, J.G., Simons, L.S., Myofascial pain and dysfunction. Volume 1. Upper half of body, 2nd edition.