Fact sheet Jeugdcriminaliteit en risicofactoren

Transcriptie

1 Fact sheet Jeugdcriminaliteit en risicofactoren Nummer 11 I februari 2015 OIS berekent jaarlijks twee afzonderlijke indices om te laten zien hoe het in Amsterdam gaat met de jeugdcriminaliteit en de risicofactoren die de kans op jeugdcriminaliteit verhogen. De jeugdcriminaliteitindex geeft het aandeel unieke verdachten in de leeftijd van 12 tot en met 24 jaar per buurt weer op basis van woonplaats. Van 2013 op 2014 daalt de jeugdcriminaliteit, hiermee wordt de afname die plaatsvindt vanaf 2007 verder doorgetrokken. De afname in 2014 vond plaats in vijf van de zeven stadsdelen, maar niet in Zuidoost en Nieuw-West. In stadsdeel Zuidoost is de jeugdcriminaliteitindex in 2014 het hoogst, in de stadsdelen Centrum en Zuid het laagst. In Centrum wordt daarentegen wel de meeste jeugdcriminaliteit gepleegd. Toelichting jeugdcriminaliteit- en risicofactorenindex De jeugdcriminaliteitindex brengt het aandeel unieke verdachten 1 in de leeftijd van 12 tot en met 24 jaar per buurt 2 in kaart op basis van woonplaats. De index heeft als basisjaar Dit betekent dat het aandeel jeugdige verdachten per buurt is geïndexeerd op het gemiddelde van 2007 (de index is voor 2007 op 100 gezet). De meest actuele jeugdcriminaliteitgegevens in deze fact sheet betreffen de periode 1 januari 2014 t/m 31 december De risicofactorenindex geeft aan in hoeverre in buurten risicofactoren aanwezig zijn die de kans op jeugdcriminaliteit verhogen. Deze index is gebaseerd op de meest actueel beschikbare gegevens van acht factoren (zie tabel 1) 3. Ook de risicofactorenindex heeft 2007 als basisjaar. Tabel 1 Factoren die deel uit maken van de risicofactorenindex 4 Aandeel jarigen Aandeel jongeren in een minimahuishouden Aandeel jongeren in Jeugdzorg Aandeel jarigen Aandeel jongeren in een eenoudergezin Aandeel relatief verzuim VO b Cito-score a Aandeel voortijdig schoolverlaters a Gecorrigeerd voor niet-deelname vanwege een advies voor LWOO (leerweg ondersteunend onderwijs) of PrO (praktijk onderwijs). b Gecorrigeerd voor het niet geregistreerde verzuim. 1

2 De indexcijfers worden per buurt gepresenteerd met de toevoeging van de kleuren rood, oranje, lichtgroen en donkergroen. Deze kleuren laten zien hoe de jeugdcriminaliteit of de risicofactoren in de buurt zich verhouden tot het gemiddelde in Amsterdam. Buurten met veel jeugdcriminaliteit/ risicofactoren hebben een rode kleur, buurten met juist weinig jeugdcriminaliteit/risicofactoren een donkergroene kleur. Buurten die meer een middenpositie innemen, krijgen ofwel een oranje kleur (redelijk veel) ofwel een lichtgroene kleur (redelijk weinig) 5. Figuur 2 Jeugdcriminaliteitindex per buurt, 2014 (gebaseerd op woonplek jongeren) Hoe groter de pijl, des te groter de daling/stijging tussen 2013 en In buurten die geen kleur hebben, wonen te weinig mensen om de index te kunnen bepalen. Figuur 3 Risicofactorenindex per buurt, 2014 (gebaseerd op woonplek jongeren) 2

3 Stand van zaken en ontwikkeling jeugdcriminaliteit Tussen 2007 en 2014 daalde de jeugdcriminaliteitindex van 100 naar 58 (zie tabel 4). In 2007 was 6,2% van de Amsterdamse jongeren verdacht van een delict, in 2014 is dit gedaald naar 3,6% (zie tabel 5). De daling tussen 2013 en 2014 (van 61 naar 58) is kleiner dan in voorgaande jaren. Stadsdeel Zuidoost heeft met een indexscore van 90 in 2014, net als voorgaande jaren, de hoogste jeugdcriminaliteit. Van alle jongeren in Zuidoost was 5,6% verdacht van het plegen van criminaliteit. In de stadsdelen Centrum en Zuid is de jeugdcriminaliteitindex het laagst met scores van 32 en 36. In Centrum werd 2,0% van de jongeren verdacht van crimineel gedrag, in Zuid 2,2%. In vijf van de zeven stadsdelen nam de jeugdcriminaliteit tussen 2013 en 2014 af, maar niet in Nieuw- West en Zuidoost. In deze stadsdelen steeg de jeugdcriminaliteit licht. In Zuidoost steeg het aandeel verdachte jongeren van 5,5% naar 5,6%, in Nieuw-West van 3,9% naar 4,0%. Tabel 4 Jeugdcriminaliteitindex per stadsdeel, 2007 t/m 2014 (gebaseerd op woonplek jongeren) stadsdeel Centrum A West E Nieuw-West F Zuid K Oost M Noord N Zuidoost T Amsterdam totaal Tabel 5 Jongeren verdacht van criminaliteit per stadsdeel, 2007 t/m 2014 (gebaseerd op woonplek jongeren; absoluut en procenten) aandeel jongeren (%) aantal verdachte jongeren totale aantal jongeren stadsdeel Centrum 4,2 4,0 3,9 3,3 3,0 2,5 2,1 2, West 5,7 5,7 5,6 5,2 4,9 4,3 3,7 3, Nieuw-West 7,2 6,8 6,8 6,1 5,8 4,9 3,9 4, Zuid 4,3 4,4 4,6 3,7 3,6 2,8 2,5 2, Oost 6,5 6,0 5,8 5,6 5,5 4,6 3,8 3, Noord 7,0 6,8 6,3 6,6 6,0 5,1 4,7 4, Zuidoost 7,7 7,4 7,8 7,8 6,4 6,4 5,5 5, Amsterdam 6,2 6,0 5,9 5,5 5,1 4,5 3,8 3, Het aandeel verdachte jarigen is met 4,2% groter dan de 3,4% bij de jarigen (zie tabel 6). Tot en met 2013 was een daling te zien bij beide leeftijdscategorieën. Van 2013 naar 2014 zet deze daling door bij de jarigen maar stagneert bij de jarigen. In stadsdeel Zuidoost is zowel het aandeel jarige verdachten als het aandeel jarige verdachten het hoogst met respectievelijk 6,6% en 5,0%. Het aandeel jarige verdachten nam in dit stadsdeel ook sterk toe van 5,9% in 2013 naar 6,6% in Een sterke daling van jeugdige verdachten in deze leeftijdscategorie is te zien in stadsdeel Noord, van 5,0% naar 4,3%. Bij de jarigen zijn deze grote verschillen met het voorgaande jaar niet te zien. 3

4 Tabel 6 Jongeren verdacht van criminaliteit per stadsdeel en leeftijdscategorie, 2007 t/m 2014 (gebaseerd op woonplek jongeren; procenten) stadsdeel Centrum A 6,7 6,3 5,5 3,7 3,6 2,7 2,6 2,4 3,5 3,4 3,5 3,2 2,9 2,5 2,0 1,8 West E 8,7 8,3 7,2 7,6 5,6 4,9 4,0 4,3 4,5 4,8 5,1 4,2 4,7 4,2 3,5 3,3 Nieuw-West F 7,7 7,2 6,7 5,6 5,2 4,4 3,7 3,7 6,8 6,4 7,0 6,6 6,3 5,4 4,2 4,3 Zuid K 5,5 5,1 5,3 4,3 3,5 3,5 3,2 2,6 3,9 4,2 4,3 3,5 3,6 2,6 2,2 2,1 Oost M 8,8 7,5 7,5 7,2 7,1 5,5 4,6 4,3 5,3 5,2 5,0 4,8 4,9 4,2 3,5 3,2 Noord N 8,0 7,5 6,4 6,7 6,4 5,3 5,0 4,3 6,3 6,3 6,3 6,2 5,9 5,1 4,6 4,3 Zuidoost T 7,9 7,3 8,7 7,7 6,6 6,9 5,9 6,6 7,6 7,6 7,4 7,5 6,4 6,1 5,3 5,0 Amsterdam totaal 7,8 7,2 6,9 6,3 5,6 4,9 4,2 4,2 5,4 5,4 5,5 5,1 5,0 4,3 3,6 3,4 In de top tien van buurten die het hoogs scoren op de jeugdcriminaliteitindex, liggen er vijf in stadsdeel Zuidoost (zie tabel 7). De Van Galenbuurt neemt met een indexscore van 183 de eerste plaats in op de jeugdcriminaliteitindex. In deze buurt is 10,4% van de jongeren verdacht. Dit komt waarschijnlijk doordat de Dienst Werk en Inkomen er sinds september 2012 een extra jongeren- en daklozenloket heeft. De jongeren en daklozen hebben er een postbusadres, maar wonen er niet 1. Vergeleken met 2013 zijn Slotermeer-Noordoost, Gein, Nellestein en De Punt nieuw in de top tien. Volewijck, Indische Buurt Oost, Overtoomse Veld en Osdorp-Midden zijn verdwenen uit de top tien. Tabel 7 Top tien buurten met hoogste score op jeugdcriminaliteitindex in 2014 (gebaseerd op woonplek jongeren) 1 Van Galenbuurt Slotermeer-Noordoost 95 2 Holendrecht/Reigersbos/Amstel III/Bullewijk Gein 92 3 IJplein/Vogelbuurt Bijlmer Centrum (D,F,H) 89 4 Bijlmer Oost (E,G,K) Nellestein 89 5 Nieuwendam-Noord De Punt 88 Cursief = de nieuwkomers in de top tien. In tabel 8 is te zien dat de jeugdcriminaliteitindex het sterkst afnam in de Westindische Buurt van 70 naar 42. In 2013 was 4,0% van de jongeren uit de Westindische Buurt verdacht van een delict, in 2014 is dit 2,4%. In tabel 9 is te zien dat de sterkste toename van de index plaatsvond in De Punt van 47 naar 88. Belangrijk om op te merken is dat een sterke stijging van de index soms veroorzaakt wordt door een kleine absolute stijging van verdachten. Zo gaat het bijvoorbeeld in Tuindorp Nieuwendam/Buiksloot om een stijging van vijf verdachten. De index stijgt in deze buurt daardoor van 66 naar Ook in de volgende buurten heeft een hoog aantal van criminaliteit verdachte jongeren alleen een postbusadres: Weesperbuurt/Plantage, Amstel III/Bullewijk, Dapperbuurt en de Spaarndammer- en Zeeheldenbuurt. 4

5 Tabel 8 Top tien buurten met sterkste absolute daling jeugdcriminaliteitindex tussen 2013 en 2014 (gebaseerd op woonplek jongeren) Westindische Buurt Volewijck Buitenveldert-Oost Indische Buurt West Burgwallen-Nieuwe Zijde Overtoomse Veld Grachtengordel-Zuid Da Costabuurt Indische Buurt Oost Westlandgracht Tabel 9 Top tien buurten met sterkste absolute stijging jeugdcriminaliteitindex tussen 2013 en 2014 (gebaseerd op woonplek jongeren) buurt De Punt Nellestein Kinkerbuurt Osdorp-Oost Gein Van Lennepbuurt Tuindorp Nieuwendam/Buiksloot Rijnbuurt Slotermeer-Noordoost Overtoomse Sluis Stand van zaken en ontwikkeling risicofactoren Tussen 2007 en 2014 is de risicofactorenindex afgenomen van 100 naar 95. De afname is relatief het sterkst in stadsdeel Nieuw-West, namelijk van 105 naar 98 (tabel 10). Stadsdeel Zuidoost scoort in 2014 het hoogste op de risicofactorenindex, namelijk 117. Ook in voorgaande jaren scoorde Zuidoost het hoogste op deze index. In Centrum en Zuid is het risico op jeugdcriminaliteit in 2014 het laagst: de risicofactorenindex ligt voor deze stadsdelen op 74 en 79. Tabel 10 Risicofactorenindex per stadsdeel (gebaseerd op woonplek jongeren) stadsdeel Centrum A West E Nieuw-West F Zuid K Oost M Noord N Zuidoost T Amsterdam totaal Standaarddeviatie = 19,0. 5

6 De risicofactorenindex is het hoogste in Holendrecht/Reigersbos/Amstel III/Bullewijk (tabel 11). Naast deze buurt staan nog twee buurten uit stadsdeel Zuidoost in de top tien: Bijlmer Centrum en Bijlmer Oost. Vergeleken met 2013 zijn er twee buurten nieuw in de top tien gekomen, namelijk Hoofdweg e.o. en De Kolenkit (beide stadsdeel West). Banne/Buiksloterham (stadsdeel Noord) en de Van Galenbuurt (stadsdeel West) zijn uit de top tien verdwenen. Vijf buurten met een hoge risicofactorenindex bevinden zich ook in de top tien van buurten met de meeste jeugdcriminaliteit (schuingedrukt). Er is dus een samenhang tussen risicofactoren en jeugdcriminaliteit. Tabel 11 Top tien buurten met hoogste score op de risicofactorenindex, 2014 (gebaseerd op woonplek jongeren) a buurt buurt 1 Holendrecht/Reigersbos/Amstel III/Bullewijk Bijlmer Oost (E,G,K) Bijlmer Centrum (D,F,H) Volewijck Overtoomse Veld Transvaalbuurt Nieuwendam-Noord Hoofdweg e.o IJplein/Vogelbuurt De Kolenkit 119 a Schuingedrukte buurten staan ook in de top tien buurten met hoogste jeugdcriminaliteitindex Omvang jeugdcriminaliteit Tot dusver is in deze fact sheet gekeken naar de relatieve jeugdcriminaliteit: het aantal verdachten per buurt afgezet tegen het aantal jongeren. Tabel 12 laat zien in welke tien buurten absoluut gezien de meeste jeugdige verdachten wonen, hierbij wordt alleen gekeken naar het aantal verdachten. Bijlmer Oost en Bijlmer Centrum nemen de eerste twee posities in, met respectievelijk 274 en 244 unieke jongeren die in 2014 verdacht zijn van het plegen van een delict. In Bijlmer Centrum is het aantal verdachten net als voorgaande jaren gedaald. In Bijlmer Oost is het aantal verdachten voor het eerst sinds jaren weer toegenomen, De top drie van buurten met het hoogste aantal verdachten bestaat uit buurten in stadsdeel Zuidoost. Daarnaast staan vijf buurten uit stadsdeel Nieuw-West in de top 10. Dit komt door het hoge aantal jongeren dat in deze buurten woont, in combinatie met een hoog aandeel jongeren dat verdacht wordt van jeugdcriminaliteit. Vier buurten bevinden zich dan ook zowel qua omvang (tabel 12) als qua aandeel (tabel 7) in de top tien buurten: Bijlmer Centrum, Bijlmer Oost, Holendrecht/Reigersbos/Amstel III/Bullewijk (alledrie Zuidoost) en Nieuwendam-Noord (Noord). Tabel 12 Top tien buurten met het hoogste aantal verdachten van jeugdcriminaliteit 2007 t/m 2014; absoluut (gebaseerd op woonplek jongeren) buurt Bijlmer Oost (E,G,K) T Bijlmer Centrum (D,F,H) T Holendrecht/Reigersbos/Amstel III/Bullewijk T92/T IJ-eiland e.o. M34/M35/M Slotermeer-Zuidwest F Nieuwendam-Noord N Geuzenveld/Spieringhorn F75/F Slotervaart F Overtoomse Veld F Osdorp-Oost F

7 Pleegplaats jeugdcriminaliteit Naast de jeugdcriminaliteitindex die in beeld brengt waar de jeugdige verdachten wonen, is het ook interessant om te kijken waar jongeren delicten plegen. In sommige buurten of stadsdelen wonen bijvoorbeeld weinig jeugdige verdachten, maar wordt wel veel criminaliteit gepleegd door jongeren. Jongeren plegen vooral criminaliteit in stadsdeel Centrum: misdrijven in 2014 (zie tabel 13). Dit terwijl in stadsdeel Centrum de jeugdcriminaliteitindex en het aandeel jeugdige verdachten het laagst is (zie tabel 4 en 5). Het aantal delicten dat in stadsdeel Centrum gepleegd wordt, is wel afgenomen tussen 2013 en In stadsdeel Noord plegen jongeren het minst aantal delicten. In 2014 waren dit er Dit is een derde van wat er in stadsdeel Centrum gebeurt. Het aantal gepleegde delicten in Noord is wel licht toegenomen. Het totaal aantal misdrijven is met 29,1% afgenomen tussen 2007 en 2014; van in 2007 naar in Van 2013 naar 2014 vond een afname plaats van 1,9%. Dit komt door een afname van delicten in Centrum, West en Oost. In Nieuw-West is het aantal delicten nagenoeg gelijk gebleven, in de stadsdelen Zuid, Noord en Zuidoost nam het aantal misdrijven licht toe tussen 2013 en Tabel 13 Misdrijven waarvan jongeren verdacht worden per stadsdeel, 2007 t/m 2014; absoluut (gebaseerd op pleegplaats jongeren) stadsdeel Centrum A West E Nieuw-West F Zuid K Oost M Noord N Zuidoost T Amsterdam a totaal a Inclusief enkele misdrijven die in Amsterdam gepleegd zijn, maar waarvan onbekend is in welk stadsdeel De meeste misdrijven, waarvan jongeren verdacht worden, gebeuren op de Burgwallen-Nieuwe Zijde (zie tabel 14). In deze buurt neemt het aantal delicten echter wel af sinds Deze afname is ook tussen 2013 en 2014 te zien (afname van 9,4%). Tabel 14 Top tien buurten met de meeste misdrijven waarvan jongeren verdacht worden, 2007 t/m 2014; absoluut (gebaseerd op pleegplaats jongeren) buurt Burgwallen-Nieuwe Zijde A Holendrecht/Reigersbos/Amstel 2 III/Bullewijk T92/T Burgwallen-Oude Zijde A Bijlmer Centrum (D,F,H) T De Weteringschans A Osdorp-Oost F Bijlmer Oost (E,G,K) T Spaarndammer- en Zeeheldenbuurt B10/B11/E13/E Museumkwartier/Duivelseiland K47/K Nieuwmarkt/Lastage A

8 In Holendrecht/Reigersbos/Amstel III/Bullewijk is, net als het voorgaande jaar, het absolute aantal gepleegde incidenten het sterkst toegenomen tussen 2013 en 2014 (zie tabel 15). In 2014 is een toename van 105 incidenten te zien ten opzichte van 2013, dit is 16,5%. Tabel 15 Top tien buurten met sterkste absolute stijging van incidenten waarvan jongeren verdacht worden, tussen 2013 en 2014; absoluut (gebaseerd op pleegplaats jongeren) 1 buurt Holendrecht/Reigersbos/Amstel III/Bullewijk T92/T Osdorp-Oost F Nieuwmarkt/Lastage A IJ-eiland e.o. M34/M35/M Oude Pijp K IJplein/Vogelbuurt N Banne/Buiksloterham N70/N Centrale Markt/Frederik 8 Hendrikbuurt E16/E De Punt F Weesperzijde M Colofon Directe Openbare Orde en Veiligheid Onderzoek, Informatie en Statistiek Onderwijs, Jeugd en Zorg Amstel 1 Oudezijds Voorburgwal 300 Jodenbreestraat PN Amsterdam 1012 GL Amsterdam 1011 NH Amsterdam Telefoon Telefoon Telefoon k.de.rooij@amsterdam.nl a.huijzer@amsterdam.nl Opdrachtgevers Directie Openbare Orde en Veiligheid & Onderwijs, Jeugd en Zorg. Auteurs Sara de Wilde, Anne Huijzer MSc, drs. Josca Boers, drs. Merijn Heijnen Fact sheet en achterliggende cijfers 1 Tot en met november 2009 zijn de gegevens over verdachte jongeren afkomstig uit Xpol, vanaf december 2009 komen de gegevens uit Basisvoorziening Handhaving (BVH). 2 Hiermee wordt buurtcombinatie bedoeld. Amsterdam bestaat uit 97 buurtcombinaties, waarvan sommige zijn samengevoegd voor de berekening van de indices. In deze fact sheet zal voor de duidelijkheid worden gesproken over buurt. 3 De risicofactorenindex van 2014 is gebaseerd op gegevens uit Zo is het aandeel jongeren in een minimahuishouden bijvoorbeeld uit 2012 en zijn de populatiegegevens uit 2014 afkomstig. 4 Deze factoren komen grotendeels overeen met de criminogene factoren waarvan in een Amsterdams onderzoek van Boutellier e.a. in 2008 is gebleken dat ze met jeugdcriminaliteit samenhangen. Van de negen? factoren zijn de z-scores gebruikt om de index te vormen, waardoor gecorrigeerd wordt voor verschillen in de standaarddeviaties van de factoren. Hierdoor telt elke factor evenredig mee in de risicofactorenindex. Om van de gemiddelde z-score weer tot een indexscore te komen, wordt gebruik gemaakt van de gemiddelde standaarddeviatie van de factoren (38). 5 Toekenning van kleuren vindt plaats op basis van de standaarddeviatie. De kleur oranje wordt toegekend indien de indexscore hoger is dan 100, maar de afwijking van het gemiddelde binnen één standaarddeviatie valt. De kleur rood wordt toegekend bij 8

9 afwijkingen van meer dan één standaarddeviatie. Bij de kleuren licht- en donkergroen geldt hetzelfde principe, maar in dat geval is de indexscore lager dan