Kansfunctie bij observatie van toevalsproces
|
|
- Melanie Pieters
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kanfunctie bij obervatie van toevalproce ignaal in itte Gauiaane rui Ontvang ignaal : r(t) (t;i) + n(t) n(t) : tationaire itte Gauiaane rui et pectrale dichtheid N / I telt de over te drag inforatie (hypothee, paraeter) voor Ozett van proce r(t) naar e vector r, vervolg de kanfunctie r I) bepal ) tuur r(t) door ideaal laagdoorlaatfilter Π (f) et bandbreedte /(T ). Dit leidt tot r (t) (t;i) + n (t) De autocorrelatiefunctie van n (t) i gegev door N in( πu / T ) E[n (t)n (t + u)] T πu / T ) Het ignaal r (t) ordt beonterd aan nelheid /T, zodat aan het beonteringtheorea van hannon i voldaan. De beko onteraard bevatt alle inforatie van r (t), vor de copont van de vector r : r (..., r (-T ), r (), r (T ),...) T, et r (kt ) (kt ) + n (kt ) De onteraard n (kt ) zijn Gauiaan tatitich onafhankelijk et variantie N /(T ). In plaat van r I) zelf, bepal e de kanverhouding r I)/r ), aarbij correpondeert et r(t) n(t), du et r (kt ) n (kt ). Odat r ) e factor i die niet afhangt van de inforatie I, heeft deze noraliatie ge invloed op de deciie- of chattingregel die I probeert te bepal uit r. De reulterde kanverhouding r I)/r ) i gegev door T C exp r (T ) (T ; I) r I) li r ) T C exp r (T ) T exp ( + ) (T ; I)r (T ) (T ; I) ( / aarbij C ( πn T ) ) +. teund op het beonteringtheorea de telling van Parceval beko e : T ( (T ; I)r (T ) + (T ; I) ) ( (t; I)r (t) + (t; I) ) (f; I)R + dt (f; I) df
2 Reking houdd et (f;i)r (f; I)R, geldt (f; I)R + (f; I) df ( (t; I)r(t) + (t; I) ) (f; I)R + 3) Tlotte ordt T voldode klein go, zodat (t;i) (t;i). Wanneer (t;i) bandbeperkt i,.a.. voor alle I geldt (f;i) al f > B, dan voltaat het /T > B te kiez. Wanneer (t;i) niet bandbeperkt i, oet e liietovergang T go ord. E voldode kleine T leidt du tot ( r I) exp r ) ( (t; I)r(t) + (t; I) ) dt p Op e van I onafhankelijke factor na kunn e tell dat r I) exp (t; I)r(t) + (t; I) dt of r I) exp r(t) (t; I) dt Wanneer (t;i) bandbeperkt i, ag r(t) vervang ord door r (t), die beko ordt door r(t) aan te legg aan e (niet noodzakelijk ideaal!) laagdoorlaatfilter et verterking binn de bandbreedte van (t;i). De kanfunctie kan dan ook beko ord (op e van I onafhankelijke factor na) uit onteraard r (T ) (T ), go aan nelheid /T (groter dan teeaal de bandbreedte van het laagdoorlaatfilter), hetge intereant i bij e praktiche ipletatie : T + r I) exp ( (T + ) ; I)r (T ) (T ; I) of T r I) exp ( r ) (T ) (T ; I) (f;i) dt df
3 3 Banddoorlaatignaal in itte Gauiaane rui We noter het uitgezond ontvang ignaal al (t;i) r (t), et (t;i) Re[ (t; I) exjπf t] ] r (t) (t;i) + n(t), aarbij (t;i) de bandbeperkte coplexe ohullde van (t;i) voortelt : (f;i) voor f >B. Op e van I onafhankelijke factor na, i de kanfunctie gegev door r I) exp (t; I)r (t) + (t; I) dt Er geldt (t; I)r (t)dt Re (t; I) ex jπf t)r (t)dt Re (f; I)R )df Enkel de frequtiecopont van R(f+f ) in (-B,B) drag bij tot bovtaande integraal, zodat R ) ag vervang ord door R R ) Π. De correponderde r(t) ordt beko door r (t) te deoduler, telt du de coplexe ohullde van r (t) voor (zie Fig. ). Alzo beko e : (t; I)r (t)dt Re (f; I)Rdf Re (t; I)r(t)dt, ook (t; I)dt (t; I) dt, zodat (op van I onafhankelijke factor na) r I) exp Re[ (t; I)r(t)] + (t; I) dt r I) exp r(t) (t; I) dt Hetzelfde reultaat ordt beko door de kanfunctie te berek in het geval van tee ontvang ignal r I (t) r Q (t), die de in-fae kadratuurcopont van r (t) voortell :, of r I (t) I (t;i) + n I (t) r Q (t) Q (t;i) + n Q (t), aarbij n I (t) n Q (t) tatitich onafhankelijke itte Gauiaane ruiproce zijn et pectrale dichtheid N /. tell e r(t) r I (t) + jr Q (t) (t;i) I (t;i) + j Q (t;i), dan geldt ) r I) exp ri (t) I (t; I) + rqi (t) Q (t; I) dt exp r(t) (t; I) dt Ook hier kan de kanfunctie uitgedrukt ord in ter van de onteraard van r(t) (t), go aan e nelheid /T > B.
4 4 ignaal in gekleurde rui Al aanloop naar het geval van gekleurde rui, ton e eert aan dat optialiteit niet verlor gaat door e okeerbare tranforatie toe te pa op het ontvang ignaal. We bechou drie ontvanger, aarvan de perforantie geet ordt aan de hand van de kotfunctie C (hoe lager C, hoe beter de perforantie). De eerte ontvanger inialieert de kot C over alle ogelijke ontvanger die r(t) oberver. Dit leidt tot C C De teede ontvanger tranforeert eert r(t) naar et behulp van e okeerbare tranforatie T(.), vererkt vervolg zodat de kot C iniaal i over alle ontvanger die oberver. Dit leidt tot C C. De derde ontvanger tranforeert eert r(t) naar via de tranforatie T(.). Vervolg ordt de invere tranforatie T - (.) toegepat op, hetge reulteert in r(t). Tlotte ordt r(t) vererkt zodat de kot C iniaal i over alle ontvanger die r(t) oberver. Deze ontvanger i equivalt et de eerte ontvanger, leidt du tot C C. De teede ontvanger kan niet beter zijn dan de eerte, zodat C C. De derde ontvanger kan niet beter zijn dan de teede, zodat C C. Hieruit volgt dat C C,.a.. het (okeerbar) tranforer van de obervatie de getranforeerde obervatie optiaal vererk leidt tot dezelfde perforantie al het optiaal vererk van de oorpronkelijke obervatie. Dit i logich, odat er bij e okeerbare tranforatie ge inforatie verlor gaat. We zull dit principe nu toepa op het geval van gekleurde rui : e zull het ontvang ignaal (okeerbaar) tranforer, zodat na tranforatie de rui it i. We bechou het ontvang ignaal r(t), et r(t) (t;i) + n(t) aarbij n(t) tationaire Gauiaane gekleurde rui i et verogpectru n (f). We tur r(t) door e 'itakd' filter et tranferfunctie H (f), hetge leidt tot r (t) (t;i) + n (t) aarbij het verogpectru van n (t) gelijk i aan n (f) H (f). Kiez e H n ( de fae van H (f) illekeurig) dan i het verogpectru van n (t) gelijk aan. De invere tranforatie van H (f) i e filter et tranferfunctie /H (f). De kanfunctie r I) ordt dan r I) exp (t; I)r (t) + (t; I) dt of r I) exp r (t) (t; I) dt Gebruik akd van de telling van Parceval beko e
5 ( (t; I) + (t; I) ) dt ( (f;i)r + (f; I) ) (f; I)R + (f; I) n Wanneer (t;i) bandbeperkt i,.a.. (f;i) al f >B, kan bij integratie over f het integratie-interval beperkt ord tot (-B,B). In dit geval zijn du kel de frequtiecopont van n (f) in (-B,B) van belang, zodat de vooraarde n (f) H (f) lecht voor f in (-B,B) oet voldaan zijn. Hieruit leid e af dat er e itakd filter betaat op vooraarde dat n (f) nerg in (-B,B) nul ordt. In de praktijk i er echter teed e (evtueel kleine) hoeveelheid itte (theriche) rui aanezig, aardoor n (f) >, er teed e itakd filter kan gedefinieerd ord. Door te teun op de telling van Parceval kunn e nog tee alternatieve uitdrukking voor de kanfunctie afleid : r I) exp (t; I) + (t; I) (t; I) dt, r I) exp (t; I)r(t) + (t; I) (t; I) dt aarbij (t) ord beko door repectievelijk r(t) (t) aan te legg aan e filter et tranferfunctie H / (f). n De kanfunctie kan eve beko ord aan de hand van de onteraard van de door e laagdoorlaatfilter getuurde ignal (zie Fig. ) : T r I) exp T exp T exp aarbij r ( (T ; I)r, (T ) + (T ; I) ) ( (T ; I) r (T ) + (T ; I) (T ; I) ) ( (T ; I)r (T ) + (T ; I) (T ; I) ), (T ) r (T u)h, (u)du T r (T it )h, (it ) i h, (t) het ipulantoord i van e filter et tranferfunctie H (f)π (f). Gelijkaardige uitdrukking geld voor (T ;I), (T ; I) r (T ), aaruit volgt dat de kanfunctie teed kan berekd ord uit {r (T )} {(T ;I)}. df df 5
6 6 Lat e nu het geval van e banddoorlaatignaal in gekleurde rui bechou : r (t) Re[(t; I) exjπf t] + n(t) De kanfunctie i gegev door r I) exp Re[ (t; I)r (t)] + (t; I) dt exp Re[ (t; I) + (t; I) (t; I)] dt exp Re[ (t; I) + (t; I) (t; I)] dt Hierbij zijn r(t), (t;i), r (t), (t;i), (t; I) de coplexe ohulld van repectievelijk r (t), (t;i), r, (t),, (t;i), (t; I). De ignal r, (t),, (t;i), (t; I) ord beko door r (t) (t;i) aan te legg aan filter et tranferfunctie H, H, aarbij H H, n n E alternatieve anier (gechikt voor praktiche ipletatie) o r (t), (t;i), (t; I) te beko betaat er in eert r (t) (t;i) te deoduler, hetge leidt tot de coplexe ohulld r(t) (t;i), vervolg deze ohulld aan te legg aan de coplexe equivalte laagdoorlaatfilter H eq, (f) H eq die correponder et H, H : H eq, H, ) Π H eq H Uiteraard kan ook hier de kanfunctie uitgedrukt ord in ter van de onteraard r(t ), (T ;I), r (T ), (T ;I), r (T ) (T ; I) ; de onteraard r (T ), (T ;I), r (T ) (T ; I) kunn op hun beurt berekd ord uit de onteraard r(t ) (T ;I) (zie Fig. 3). Operking We hebb hierbov e tochatich proce voorgeteld aan de hand van zijn onteraard, go aan voldode nelheid. Ook andere repretatie zijn ogelijk, leid tot dezelfde uitdrukking van de kanfunctie in ter van r(t) (t;i). Het verband tu e toevalproce x(t) zijn repretatie x i : x(t) x φ (t) x x(t) φ (t) dt, aarbij {φ (t)} e coplete et orthognorale functie voortelt. Repretatie aan de hand van onteraard correpondeert et de keuze φ ( t) t T ), aarbij T ( πt / T) in t), at leidt tot x T x(t ) πt / T. ) Π
7 7 ex j f t) Fig. : banddoorlaatignaal in itte rui : bereking van r(t ),,,, Fig. : ignaal in gekleurde rui : tee berekingijz voor r, (T )
8 8, ex j f t) eq, ex j f t) Fig. 3 : banddoorlaatignaal in gekleurde rui : tee berekingijz voor r (T )
Hoofdstuk 6: De Laplace transformatie
Hoofdtuk 6: De Laplace tranformatie 6.. Definitie. Een integraaltranformatie i een relatie van de vorm F () = β α K(, t)f(t) dt, die een functie f(t) omzet naar een andere functie F (). De functie K(,
Nadere informatieDetectie van gekende signalen in Gaussiaanse ruis
Detecte van geende gnalen n Gauaane ru Bnare detecte n tte Gauaane ru Obervate : r(t) (t;h) + (t) Herbj r(t) ofel het erelj ontvangen gnaal (n dt geval jn (t;h) en (t) reëel, en (t) tte Gauaane ru et pectrale
Nadere informatieď ď ď Ľ ť ď ť á ď ŕ í ŕ ď ť ŕť ť Ú ŕ í ď Ú é í éé Ľ í ť éé ŕ ď í ď í ŕ Ú Ť ť ť ť Ť ť ď í í ď ť Ô Ô í í ť éé í í ď Ť Ľ ď ď ď ť ď í ť ď ď ď í ŕ ŕ ŕ í ť á ť ť Ĺ ď ŕ ď á ť ď ď í ŕ ť ď ď ŕ ť ŕ ťí ď č Ô Ľ ŕ
Nadere informatiec 0. 1, t c = 0, 0 t < π = 1, π t < 2π f(t) = = 1, 2π t < 3π = 0, t 3π.
6.3. Stapfunctie. Zoal eerder opgemerkt i het de bedoeling om de Laplace tranformatie te gaan gebruiken voor beginwaardeproblemen die met de conventionele methoden niet (zo gemakkelijk) zijn op te loen.
Nadere informatieOpgave 1.2. Theorie: Blz. 37/38
Ogave. Theorie: Blz. 7/8 Ti: Bereken P in uit orule (.60) door een bekend unt in te vullen. Bijvoorbeeld: T 00 7 K et de bekende druk P 0 Pa. Gegeven: L 4000 J/ol T gev 0 0 K R 8,47 J/ol,K Oloing: P (0
Nadere informatieTentamen Functies en Reeksen
Tentamen Functies en Reeksen 6 november 204, 3:30 6:30 uur Schrijf op ieder vel je naam en bovendien op het eerste vel je studentnummer, de naam van je practicumleider (Arjen Baarsma, KaYin Leung, Roy
Nadere informatieQUARK_6-Thema-01-kracht_en_snelheidsverandering Blz. 1
QUARK_6-Thea-01-kracht_en_nelheideranderin Blz. 1 THEMA 1: kracht en nelheideranderin Berippen Of een oorwerp in rut of in bewein i, kun je lecht definiëren ten opzichte an een ander oorwerp. Dat oorwerp
Nadere informatieOp het tijdstip t = 5 wordt de schakelaar in de v(t) bovenste stand gebracht, zodat plots een stroom van 4A door de spoel loopt. 4A stroombron 0,5H
Examen 5-Syteemtheorie anuari 06, 8.0u, D Het examen i chriftelik. De tudent krigt uur tid, du afgeven ten laatte om.0u. Er zin 8 vragen, gepreid over bladen. Op elke vraag taan evenveel punten. Toegelaten
Nadere informatieDe parabool en de cirkel raken elkaar in de oorsprong; bepaal ook de coördinaten van de overige snijpunten A 1 en A 2.
BURGERLIJK INGENIEUR-ARCHITECT - 5 SEPTEMBER 2002 BLZ 1/10 1. We beschouwen de cirkel met vergelijking x 2 + y 2 2ry = 0 en de parabool met vergelijking y = ax 2. Hierbij zijn r en a parameters waarvoor
Nadere informatieToegepaste Statistiek, Week 2 1
Toegepate Statitiek, Week 2 1 In Week 1 hebben we verchillende manieren bekeken om n teekproef te karakterieren: Hitogram gemiddelde G n variantie tandaarddeviatie tandaardfout in het gemiddelde Deze begrippen
Nadere informatieHoofdstuk 4: Veranderingen. 4.1 Stijgen, dalen en intervallen
Hoofdtuk 4: Veranderingen 4. Stijgen, dalen en intervallen Opgave : 4.00-.00 uur eert een toeneende tijging, daarna een afneende tijging eert een toeneende daling, daarna een afneende daling Opgave : 6,
Nadere informatieFuncties van één veranderlijke
Functies van één veranderlijke 952600 Docent : Anton Stoorvogel E-mail: A.A.Stoorvogel@utwente.nl /29 Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica EWI UNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde
Nadere informatieGedempt Massa-veersysteem
Gedept Maa-veerytee 1 Inleiding WISNET-HBO update april 2009 Elke krachtenvergelijking i in feite een differentiaalvergelijking. In het volgende gaan we het gedept aa-veerytee onderzoeken. Hierbij gaat
Nadere informatieUitwerking notebook tentamen Systeem- en Regeltechniek 1 (191131151)
Syteem- en regeltechniek (935) /0 Uitwerking notebook tentamen Syteem- en Regeltechniek (935) Opgave 2 juli 202 3:45 7:5 uur a. Beredeneer dat in dit geval de auto met twee vrijheidgraden kan worden bechreven.
Nadere informatied τ (t) dt = 1 voor alle τ 0.
65 Impulfunctie In deze paragraaf kijken we naar verchijnelen waarbij in zeer korte tijd een (grote kracht op een yteem wordt uitgeoefend Zo n plotelinge kracht kunnen we bechrijven met behulp van een
Nadere informatieLaat een schrift en een iets kleiner blad naast elkaar van gelijke hoogte valllen. Waarneming: Het blad papier valt langzamer dan het schrift
Hoofdtuk 6 : De valbeweging - 63 - De Valbeweging: Proef : Laat een chrift en een iet kleiner blad naat elkaar van gelijke hoogte valllen. Waarneing: Het blad papier valt langzaer dan het chrift Leg het
Nadere informatieOplossing 1de deelexamen Calculus II van 29/2/2012
Oplossing 1de deelexamen Calculus II van 9//1 March 6, 1 1 raag 1 Beschouw de volgende kromme in R 3, geparametriseerd als r(t) = ti + (t 1)j + t k. (a) Als de parameter t een tijd aangeeft, bereken dan
Nadere informatie4. De kringloop van het water
4. De kringloop van het ater 4.1. Onderdelen en proceen De hydrologiche kringloop van het landoppervlak i gechematieerd in fig. 4.1. Stralingenergie van de zon i de drijvende kracht achter de kringloop.
Nadere informatieEen snelheid (dimensie m/s) wordt gegeven door de formule v(t) = A (t-3). Teken deze snelheid in functie van de tijd. Welke dimensie heeft A?
Examen 6-Syteemtheorie juni 05, 3.30u, D45 Naam:... Het examen i chriftelijk. De tudent krijgt 3 uur tijd, du afgeven ten laatte om 6.30u. Er ijn 8 vragen, gepreid over 3 bladen (voor- en achterkant).
Nadere informatieUNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica
UNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Uitwerking Proeftentamen 3 Functies van één veranderlijke (15126 De uitwerkingen van de opgaven dienen duidelijk geformuleerd en overzichtelijk
Nadere informatieTEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT
TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT Dit is een vereenvoudigde lijst met spijkerschrifttekens uit Mesopotamië. Deze lijst maakt het mogelijk de tijdens de workshop Graven om te Weten bestudeerde tablet te vertalen.
Nadere informatieHoofdstuk 7: Entropie
Hoofdtuk 7: Entropie 7. DEFINIIE Bechouw een zuivere tof die een toetandverandering ondergaat. De inwendige energie in de begintoetand u i functie van de beginvoorwaarden, de druk p en het oortelijke volume
Nadere informatieVragen. Questions & Answers. Questions & Answers. Klemtoon & Ritme. Akoestiek. Akoestiek. Tools: Praat 2 scripting. Vraag 2:
Quetion & Aner Quetion & Aner College 3: College 5: Akoetiek College 7: Tool: Praat 2 cripting College 8: College 10: LabPhon paper: Ritmiche hertructurering College 11: Foreniche fonetiek Vragen 1 2 Vraag
Nadere informatieTentamen Inleiding Kansrekening 11 augustus 2011, uur
Mathematisch Instituut Niels Bohrweg Universiteit Leiden 2 CA Leiden Delft Tentamen Inleiding Kansrekening augustus 20, 09.00 2.00 uur Bij dit examen is het gebruik van een evt. grafische) rekenmachine
Nadere informatieTW2040: Complexe Functietheorie
TW2040: Complexe Functietheorie week 4.3, maandag K. P. Hart Faculteit EWI TU Delft Delft, 2 mei, 2016 K. P. Hart TW2040: Complexe Functietheorie 1 / 34 Outline 1 Conforme afbeeldingen 2 K. P. Hart TW2040:
Nadere informatieCALCULUS 2. najaar Wieb Bosma (naar aantekeningen van Arno van den Essen) Radboud Universiteit Nijmegen
0 CALCULUS 2 najaar 2008 Wieb Bosma (naar aantekeningen van Arno van den Essen) Radboud Universiteit Nijmegen college 1: integratie Centrale vraag: hoe bereken je de bepaalde integraal Algemeen idee: b
Nadere informatie0 1 CO C C. (1) Q) 0) 1 - co cc (z) o. r cn (Y) Boomkwekerij, handel in (laan)bomen. k- t- t n En.-1 v T 1
Q) "V, n U. n 1/1.) 41. Y.) = PBAAR VRSLAG X ARTIKL 73a FAILLISSMTSWT In het faillissement van: 5 3 (13 i 'D e ", UJ 11 tu LU (73 a (n` d (,9 Z (i) Z < rn Z 11J " I ) Q) i) LI) i Lr) (i) L) tr3 z 4_4 u
Nadere informatie1 Oppervlakteberekeningen
Oppervlakteberekeningen. Oppervlakte ellips of een deel ervan.. Zonder gebruik te maken van parametervergelijkingen We berekenen de oppervlakte in het eerste kwadrant, achteraf vermenigvuldigen we het
Nadere informatieUNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica
UNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Uitwerking tentamen Functies van één veranderlijke (526) op donderdag 24 oktober 22, 3.45 6.45 uur De uitwerkingen van de opgaven
Nadere informatieProeftoets 3 Calculus 1 voor MST, 4051CALC1Y dinsdag 31 oktober (Leids) studentnummer: A (Keijzer) / B (Kooij) / C (Weber) / D (van den Dries)
Proeftoets 3 Calculus 1 voor MST, 4051CALC1Y dinsdag 31 oktober 2017 Technische Universiteit Delft, Delft Institute of Applied Mathematics Naam: Groep (omcirkel): (Leids) studentnummer: A (Keijzer) / B
Nadere informatieLangere vraag over de theorie
Langere vraag over de theorie (a) Magnetisch dipooloent Zoals het elektrisch dipooloent is het agnetisch dipooloent een vectoriële grootheid. Het agnetisch dipooloent wordt gedefinieerd voor een gesloten
Nadere informatieTechnische Universiteit Delft. ANTWOORDEN van Tentamen Gewone differentiaalvergelijkingen, TW2030 Vrijdag 30 januari 2015,
Technische Universiteit Delft Faculteit EWI ANTWOORDEN van Tentamen Gewone differentiaalvergelijkingen, TW23 Vrijdag 3 januari 25, 4.-7. Dit tentamen bestaat uit 6 opgaven. Alle antwoorden dienen beargumenteerd
Nadere informatieSchatten en simuleren
Les 4 Schatten en siuleren 4.1 Maxiu likelihood Tot nu toe hebben we eestal naar voorbeelden gekeken waar we van een kansverdeling zijn uitgegaan en dan voorspellingen hebben geaakt. In de praktijk koen
Nadere informatieHET EXPERIMENT VAN GALILEI MET HET HELLEND VLAK
HET EXPERIMENT VAN GALILEI MET HET HELLEND VLAK Robert E. Jonckheere INLEIDING Het i genoegzaa bekend dat Galilei proeven deed et ballen rollend op een hellend vlak en daarbij aantoonde dat onder invloed
Nadere informatieSchriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO)
Geeente Heerhurd R hrfteljke vren ex kel 7 Releent vn rde vr de rdverdernen (Rv) Dtu ndenn Vlnuer Retenuer 6 nveber jl -9 nderer hrfteljke vr ver ne rlernkten Dr en Vndel n de rlheffn An het llee, Inledn»
Nadere informatie20 OKTOBER y 2 xy 2 = 0. x y = x 2 ± 1 2. x2 + 8,
UITWERKINGEN TENTAMEN DIFFERENTIËREN EN INTEGREREN 20 OKTOBER 2008. a) f(x) < is equivalt aan < f(x)
Nadere informatieStelsels lineaire differentiaalvergelijkingen (homogeen)
Stelsels lineaire differentiaalvergelijkingen (homogeen) Voorbeeld Voorbeeld ( 7., Opgave 22) Op t = 0 bevatten de vaten respectievelijk 25 en 5 oz (ounces) zout. 3 september 206 Onderzoeken we hoeveel
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Tentamen Functietheorie (2Y480) op 23 januari 2002,
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Functietheorie (2Y8) op 23 januari 22, 9.-2. uur De uitwerkingen der opgaven dienen duidelijk geformuleerd en overzichtelijk
Nadere informatie3. Bepaal de convergentie-eigenschappen (absoluut convergent, voorwaardelijk convergent, divergent) van de volgende reeksen: n=1. ( 1) n (n + 1)x 2n.
Radboud Universiteit Tentamen Calculus A NWI-WP025 25 januari 208, 8.30.30 Het gebruik van een rekenmachine/gr, telefoon, boek, aantekeningen e.d. is niet toegestaan. Geef precieze argumenten en antwoorden.
Nadere informatiecollege 2: partiële integratie
39 college 2: partiële integratie Zoals de substitutieregel voor integratie de inverse van de kettingregel voor differentiatie genoemd zou kunnen worden, zo is partiële integratie de inverse van de productregel:
Nadere informatieTENTAMEN WISKUNDIGE BEELDVERWERKINGSTECHNIEKEN
TENTAMEN WISKUNDIGE BEELDVERWERKINGSTECHNIEKEN Vakcode: 8D. Datum: Donderdag 8 juli 4. Tijd: 14. 17. uur. Plaats: MA 1.44/1.46 Lees dit vóórdat je begint! Maak iedere opgave op een apart vel. Schrijf je
Nadere informatieVectoranalyse voor TG
college 11 collegejaar college build slides Vandaag : : : : 17-18 11 23 oktober 2017 35 De sterrennacht Vincent van Gogh, 1889 1 2 3 4 5 Verband met de stelling van n 1 VA intro ection 16.7 Definitie Equation
Nadere informatieTijdklok, Chronis Comfort
Tijdklok, Chroni Comfort Uitgangpunten: De motoren zijn al afgeteld. De motoren zijn ook aangeloten / geprogrammeerd op de tijdklok Chroni Comfort. Inteltijden voor OP en NEER. Somfy Nederland B.V. Potbu
Nadere informatieFamilie-editie. Speelmateriaal. Vervangingsfiches
Familie-editie Speelmateriaal Hallo! Mijn naam i Uwe Roenberg, de ontwerper van dit pel. Ik zal je door de pelregel leiden en tip geven. 2 dubbelzijdige peelborduitbreidingen (met extra velden) peelbord
Nadere informatieToegestane informatiebronnen en hulpmiddelen: rekenmachine, pen, geodriehoek / liniaal.
Tentamen: Mehania en elativiteittheorie TN53 TW Datum: 7 April Tijd/tijdduur: 9:-: / 3 uur Doenten: K.W.A. van Dongen, A.A. van Well,.F. Mudde Dit tentamen betaat uit 5 opgaven. Indien je het gehele tentamen
Nadere informatieTentamen Inleiding Meten en Modelleren Vakcode 8C120 7 april 2010, uur. Het gebruik van een (grafische) rekenmachine is toegestaan.
Tentamen Inleiding Meten en Modelleren Vakcode 8C1 7 april 1, 9. - 1. uur Dit tentamen bestaat uit 4 opgaven. Indien u een opgave niet kunt maken, geeft u dan aan hoe u de opgave zou maken. Dat kan een
Nadere informatieJe mag Zorich deel I en II gebruiken, maar geen ander hulpmiddelen (zoals andere boeken, aantekeningen, rekenmachine etc.)!
Tentamen Analyse II. Najaar 6 (.1.7) Toelicting: Je mag Zoric deel I en II gebruiken, maar geen ander ulpmiddelen (zoals andere boeken, aantekeningen, rekenmacine etc.)! Als je bekende stellingen gebruikt
Nadere informatieUNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica
UNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Uitwerking tentamen Functies van één veranderlijke (5260) op donderdag 2 oktober 200, 3.45 6.45 uur. De uitwerkingen van de opgaven
Nadere informatieUitwerking notebook tentamen Systeem- en Regeltechniek 1 (113115)
Syteem- en regeltechniek (35) /9 Uitwerking notebook tentamen Syteem- en Regeltechniek (35) Opgave 6 augutu 2 3:45 7:5 uur a. Beredeneer dat het yteem twee mechaniche vrijheidgraden heeft en dat voor het
Nadere informatieDoe de noodzakelijke berekeningen met de hand; gebruik Maple ter controle.
De n-de term van de numerieke rij (t n ) (met n = 0,, 2,...) is het rekenkundig gemiddelde van zijn twee voorgangers. (a) Bepaal het Z-beeld F van deze numerieke rij en het bijhorende convergentiegebied.
Nadere informatieNaam: Succes! 1 Geef bij elke berekening het antwoord met de juiste nauwkeurigheid en met de juiste. Antwoorden: Eenheid. 0,6 : 2 s s.
Bij deze toet ag je gebruik aken van het foruleblad (bijgeleverd) en de rekenachine. Schrijf de antwoorden OP DIT BLAD en chrijf je naa op elk blad. Gebruik eventueel de achterkant. Schrijf duidelijk en
Nadere informatieAnalyse I. 1ste Bachelor Ingenieurswetenschappen Academiejaar ste semester 12 januari 2010
ste Bachelor Ingenieurswetenschappen Academiejaar 9- ste semester januari Analyse I. Formuleer en bewijs de formule van Leibniz voor de n-de afgeleide van het product van twee functies f en g.. Onderstel
Nadere informatieDiscrete Wiskunde 2WC15, Lente Jan Draisma
Discrete Wiskunde 2WC15, Lente 2010 Jan Draisma HOOFDSTUK 3 De Nullstellensatz 1. De zwakke Nullstellensatz Stelling 1.1. Zij K een algebraïsch gesloten lichaam en zij I een ideaal in K[x] = K[x 1,...,
Nadere informatieMath D2 Gauss (Wiskunde leerlijn TOM) Deelnemende Modules: /FMHT/ / A. Oefententamen #1 Uitwerking.
Math D Gauss Wiskunde leerlijn TOM) Deelnemende Modules: 14-144/FMHT/14161/14144-1A Oefententamen #1 Uitwerking Vraagstuk 1 Bereken de oppervlakte integraal F ˆn d, waarbij Fx, y, z) x î + y ĵ z ˆk en
Nadere informatie10.0 Voorkennis. cos( ) = -cos( ) = -½ 3. [cos is x-coördinaat] sin( ) = -sin( ) = -½ 3. [sin is y-coördinaat] Willem-Jan van der Zanden
10.0 Voorkennis 5 1 6 6 cos( ) = -cos( ) = -½ 3 [cos is x-coördinaat] 5 1 3 3 sin( ) = -sin( ) = -½ 3 [sin is y-coördinaat] 1 Voorbeeld 1: Getekend is de lijn k: y = ½x 1. De richtingshoek α van de lijn
Nadere informatieEerste orde partiële differentiaalvergelijkingen
Eerste orde partiële differentiaalvergelijkingen Vakgroep Differentiaalvergelijkingen 1995, 2001, 2002 1 Eerste orde golf-vergelijking De vergelijking au x + u t = 0, u = u(x, t), a ɛ IR (1.1) beschrijft
Nadere informatieTW2040: Complexe Functietheorie
TW2040: Complexe Functietheorie week 4.4, maandag K. P. Hart Faculteit EWI TU Delft Delft, 9 mei, 2016 K. P. Hart TW2040: Complexe Functietheorie 1 / 40 Outline 1 f : [a, b] C f : C C Primitieven 2 K.
Nadere informatied τ (t) dt = 1 voor alle τ 0.
6.5. Impulfunctie. In deze paragraaf kijken we naar verchijnelen waarbij in zeer korte tijd een (grote) kracht op een yteem wordt uitgeoefend. Zo n plotelinge kracht kunnen we bechrijven met behulp van
Nadere informatieDynamische krachtwerking
Hoofdtuk 7 : Dyniche krchtwerking - 73 - Dyniche krchtwerking Proef : r Uit de trgheidwet vn Newton volgt dt l er een krcht op het voorwerp werkt er een verndering i vn de nelheid. Snelheid kn vernderen
Nadere informatieWI1708TH Analyse 3. College 5 23 februari Challenge the future
WI1708TH Analyse 3 College 5 23 februari 2015 1 Programma Vandaag Richtingsafgeleide (14.6) Gradiënt (14.6) Maximalisatie richtingsafgeleide (14.6) Raakvlak voor niveauoppervlakken (14.6) 2 Richtingsafgeleide
Nadere informatieProeftentamen met uitwerking
Wiskundige Economie A, academisch jaar 006-007, blok 3 Proeftentamen met uiterking Dit roeftentamen bestaat uit vier ogaven Als dit roeftentamen een echt tentamen zou zijn, zouden de ogaven een gelijk
Nadere informatieTussentoets Analyse 2. Natuur- en sterrenkunde.
Tussentoets Analyse 2. Natuur- en sterrenkunde. Dinsdag 9 maart 2010, 9.00-11.00. Het gebruik van een rekenmachine is toegestaan. Motiveer elk antwoord dat je geeft d.m.v. een berekening of redenering.
Nadere informatieVerslag schriftelijke adviesronde maart 2008: Conceptbesluiten deeltijd programma en overgangsregeling BSA
Verlag chriftelijke advieronde maart 2008: Conceptbeluiten deeltijd programma en overgangregeling BSA Er zijn 4 reactie ontvangen van de leden van de opleidingcommiie Nederland recht. In dit document zijn
Nadere informatieUNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica
UNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Uitwerking tentamen Functies van één veranderlijke (5260) op dinsdag 6 januari 2009, 9.00 2.00 uur. De uitwerkingen van de opgaven
Nadere informatieTentamen MATERIAALKUNDE I, code
Universiteit Tente Faculteit der Construerende Technische Wetenschappen Vakgroep Productietechniek ateriaalkundig Laboratoriu Agricola Tentaen ATRIAALKUND I, code 11505 1 augustus 007, 13.30-17.00 uur
Nadere informatieUNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica
UNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Uitwerking tentamen Signalen en Transformaties 5608 op maandag 9 oktober 007, 9.00.00 uur. De uitwerkingen van de opgaven dienen duidelijk
Nadere informatieUNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica
UNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Uitwerking tentamen Functies van één veranderlijke (5260) op donderdag 25 oktober 2007, 9.00 2.00 uur. De uitwerkingen van de opgaven
Nadere informatieTOELATINGSEXAMEN ANALYSE BURGERLIJK INGENIEUR EN BURGERLIJK INGENIEUR ARCHTECT - 3 JULI 2003 BLZ 1/8
BURGERLIJK INGENIEUR ARCHTECT - 3 JULI 2003 BLZ 1/8 1. De functie f(x) = e kx + ax + b met a, b en k R en k < 0 heeft een schuine asymptoot y = x voor x + en voldoet aan de vergelijking Bepaal a, b en
Nadere informatieTW2040: Complexe Functietheorie
TW2040: Complexe Functietheorie week 4.9, donderdag K. P. Hart Faculteit EWI TU Delft Delft, 16 juni, 2016 K. P. Hart TW2040: Complexe Functietheorie 1 / 46 Outline III.7 Applications of the Residue Theorem
Nadere informatieExamen G0O17E Wiskunde II (3sp) maandag 10 juni 2013, 8:30-11:30 uur. Bachelor Geografie en Bachelor Informatica
Examen GO7E Wiskunde II (3sp maandag juni 3, 8:3-:3 uur Bachelor Geografie en Bachelor Informatica Auditorium De Molen: A D Auditorium MTM3: E-Se Auditorium MTM39: Sh-Z Naam: Studierichting: Naam assistent:
Nadere informatieExamen Inleiding Meten en Modelleren Vakcode 8C120, 11 april 2012, uur
Exaen Inleiding Meten en Modelleren Vakcode 8C0, april 0, 400 700 uur Dit tentaen bestaat uit 4 opgaven Indien u een opgave niet kunt aken, geef dan aan hoe u de opgave zou aken; dat kan een deel van de
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica
TECHNICHE UNIVERITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Functies van meer variabelen, deel B (YE6) op vrijdag juli 5, 9..3 uur. De uitwerkingen van de opgaven dienen duidelijk geformuleerd
Nadere informatieUNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica
UNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Uitwerking tentamen Functies van één veranderlijke (15126) op dinsdag 4 januari 211, 8.45 11.45 uur. De uitwerkingen van de opgaven
Nadere informatieUNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica
UNIVERSITEIT TWENTE Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Uitwerking tentamen Functies van één veranderlijke (526) op maandag 4 januari 2, 8.45.45 uur. De uitwerkingen van de opgaven dienen
Nadere informatieLineaire Algebra voor ST
Lineaire Algebra voor ST docent: Judith Keijsper TUE, HG 9. email: J.C.M.Keijsper@tue.nl studiewijzer: http://www.win.tue.nl/wsk/onderwijs/ds6 Technische Universiteit Eindhoven college 9 J.Keijsper (TUE)
Nadere informatieWiskundige Technieken 1 Uitwerkingen Tentamen 4 november 2013
Wiskundige Technieken Uitwerkingen Tentamen 4 november 0 Normering voor 4 pt vragen andere vragen naar rato): 4pt pt pt pt 0pt goed begrepen én goed uitgevoerd, eventueel met of onbelangrijke rekenfoutjes
Nadere informatiePTA VOORLICHTING KLAS 3BB / KB. Cursus 2008-2009
PTA VOORLICHTING KLA 3BB / KB Cursus 008-009 PR0GRAMMA PLENAIR EXAMENPROGRAMMA. PTA. VOORBEELDEN VAN PTA. VRAGEN RONDOM EXAMENPROGRAMMA. VOORTELLEN MENTOREN EN LERAREN. INFORMEEL AMENZIJN. INDELING EXAMENPROGRAMMA
Nadere informatieIntegratietechnieken: substitutie en partiële integratie
Integratietechnieken: substitutie en partiële integratie Inleiding In dit pakket wordt zeer kort de definitie van onbepaalde integralen herhaald evenals het verband tussen bepaalde en onbepaalde integralen.
Nadere informatieBepaling toezichtvorm gemeente Stein
Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Stein F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, juni 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k S t e i
Nadere informatieOnderdelen cursus. Betreft week 4: Vr 8:45-10:30 uur: college VANDAAG: 10:45-12:30: practicum onder begeleiding. Betreft de weken 2 en 3:
Toegepate Statitiek, Week 1 1 Betreft week 1: Onderdelen curu Vr 8:45-10:30 uur: college VANDAAG: 10:45-12:30: practicum onder begeleiding aitent Betreft de weken 2 en 3: Vr 8:45-10:30 uur: college Vr
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Uitwerking tentamen Kansrekening en Stochastische Processen S60) op vrijdag 4 januari 0, 4.00 7.00 uur.. Gegeven zijn twee stochastische
Nadere informatieVectoranalyse voor TG
college 1 collegejaar college build slides Vandaag : : : : 14-15 1 25 september 214 28 1 2 3 4 otatie Green De wet van Faraday 1 VA vandaag 4.5.6 ection 16.7 telling Vergeleijking (4.62) Theorem 6 Het
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Uitwerking Tentamen Basiswiskunde, 2DL03, woensdag 3 oktober 2007.
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Algemeen deel. Bij het vermenigvuldigen met van de ongelijkheid moet u rekening houden met twee gevallen, te weten > 0 en < 0 en u moet
Nadere informatieTW2040: Complexe Functietheorie
week 4.8, maandag Faculteit EWI TU Delft Delft, 6 juni, 2016 1 / 33 Outline 1 Maximum-modulusprincipe Lemma van Schwarz 2 2 / 33 Maximum-modulusprincipe Lemma van Schwarz Maximum-modulusprincipe Stelling
Nadere informatie1. (a) Gegeven z = 2 2i, w = 1 i 3. Bereken z w. (b) Bepaal alle complexe getallen z die voldoen aan z 3 8i = 0.
Radboud Universiteit Nijmegen Tentamen Calculus NWI-NP003B 4 november 04,.30 5.30 Het gebruik van een rekenmachine/gr, telefoon, boek, aantekeningen e.d. is niet toegestaan. Geef precieze argumenten en
Nadere informatieHet klompenhoutonderzoek
Het klompenhoutonderzoek R. P. van der Zwan, W. J. Homan, S. G. L. Michon Een van de belangrijkte toepaingen van populierehout in Nederland i de klomp. Naat onder meer kaa en tulpen i dit een van de nationale
Nadere informatieBIOFYSICA: WERKZITTING 08 en 09 (Oplossingen) ELEKTRISCHE KRINGEN
1ste Kandidatuur ARTS of TANDARTS Academiejaar 2002-2003 Oefening 11 (p29) BIOFYSICA: WERKZITTING 08 en 09 (Oplossingen) ELEKTRISCHE KRINGEN Bereken de stromen in de verschillende takken van het netwerk
Nadere informatieWillem-Simon van de Graaf
Wille-Sion van de Graaf Van: Verzonden: donderdag 17 aart 2016 11:21 Aan: CC: y.boersa@dlv.nl; h.brand@dlv.nl Pria! Dan schuif ik het eea in de planning kot goed! Van:
Nadere informatieWiskundige Technieken 1 Uitwerkingen Tentamen 3 november 2014
Wiskundige Technieken Uitwerkingen Tentamen 3 november 0 Normering voor pt vragen andere vragen naar rato): pt 3pt pt pt 0pt goed begrepen én goed uitgevoerd, eventueel met enkele onbelangrijke rekenfoutjes
Nadere informatieBelastingfunctie voor keuze maatgevende golfcondities
Belatingfunctie voor keuze maatgevende golfconditie Inleiding ir M. Klein Breteler In het kader van het Onderzoekprogramma Kennileemte Steenbekledingen zijn vele nieuwe formule ontwikkeld voor het toeten
Nadere informatieIJkingstoets september 2015: statistisch rapport
IJkingstoets burgerlijk ingenieur 4 september 05 - reeks - p. IJkingstoets september 05: statistisch rapport In totaal namen studenten deel aan deze toets. Hiervan waren er 06 geslaagd. Verdeling van de
Nadere informatieCalculus I, 23/11/2015
Calculus I, /11/015 1. Beschouw de functie met a, b R 0. f = a + b + lne a Benoem het domein van de functie f. b Bepaal a en b zodat de rechte y = 1 een schuine asymptoot is voor f. c Voor a = en b = 1,
Nadere informatieK.0 Voorkennis. Herhaling rekenregels voor differentiëren:
K.0 Voorkennis Herhaling rekenregels voor differentiëren: f ( ) a f '( ) 0 n f ( ) a f '( ) na n f ( ) c g( ) f '( ) c g'( ) f ( ) g( ) h( ) f '( ) g'( ) h'( ) ( som regel) p( ) f ( ) g( ) p'( ) f '( )
Nadere informatiewiskunde B pilot vwo 2017-II
Twee machten van maimumscore 5 f' ( ) = ln() + ln() Uit f' ( ) = volgt dat = Dus + = ( = ) Hieruit volgt = a+ a, met a =, moet minimaal zijn De vergelijking a = moet worden opgelost Dit geeft Hieruit volgt
Nadere informatieIJkingstoets september 2015: statistisch rapport
IJkingstoets burgerlijk ingenieur 4 september 05 - reeks - p. IJkingstoets september 05: statistisch rapport In totaal namen 33 studenten deel aan deze toets. Hiervan waren er 06 geslaagd. Verdeling van
Nadere informatieIJkingstoets september 2015: statistisch rapport
IJkingstoets burgerlijk ingenieur 4 september 05 - reeks 4 - p. IJkingstoets september 05: statistisch rapport In totaal namen 33 studenten deel aan deze toets. Hiervan waren er 06 geslaagd. Verdeling
Nadere informatieEXAMENFOLDER maandag 26 januari 2015 OPLOSSINGEN. Vraag 1: Een gelijkstroomnetwerk (20 minuten - 2 punten)
Universiteit Gent naam: Faculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur voornaam: de Bachelor Ingenieurswetenschappen richting: Opties C,, TN en W prof. Kristiaan Neyts Academiejaar 4-5 erste xamenperiode
Nadere informatieDT- ^ L bc t. Grondverwerving, schade- en compensatieregelin. n,* BT 077 NB. Wmmlfc. MMmmk vmcs WpBiSMi. 11 ; v I
- DT- ^ L bc t -C Grondverwerving, schade- en copensatieregelin Wlfc co n,* MMk vmcs WpBiSMi 11 ; v I BT 077 NB TSI o V v»\8 SU *»v)*»oo^ Het kabinet heeft het vooeen o Nederland hoogwaardig aan te sluiten
Nadere informatieAiryfunctie. b + π 3 + xt dt. (2) cos
LaTeX opdracht Bewijzen en Redeneren 1ste fase bachelor in Fysica, Wiskunde Werk de volgende opdracht individueel uit. U moet hier alleen aan werken. Geef ook geen files door aan anderen. Ingediende opdrachten
Nadere informatieVectoranalyse voor TG
college 2 Ruimte en oppervlakken collegejaar : 18-19 college : 2 build : 5 september 2018 slides : 25 Vandaag Ruimte 1 Vectoren in R 3 recap 2 Oppervlakken 3 Ruimte 4 1 intro VA Voorkennis uit Ruimtewiskunde
Nadere informatie