ng Financieel Inleiding de brief Markten Bestuur recht). liep en. In de laatste lezen en KBO en
|
|
- Margaretha de Winter
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vragen en Opmerkingen over Hoofdlijnennota Herzienin ng Financieel Toetsingskader Pensioenen vann 30 mei 2012 van de Minister van Sociale Zaken en Werkgeleg genheid aan de Tweede Kamer Inleiding In het navolgende hebben wij een aantal vragen geformuleerd. Eerst E fundamentele vragen inzake de principes van de voorgestelde beleidswijzigingen en vervolgens v in detail ingaand op de brief met bijlagen van de Minister vann SZW. Fundamentele vragen De Minister stelt dat deze notitie met behulp van een breed samengestelde begeleidingsgroep onder leiding van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid tot stand gekomen. In deze begeleidingsgroep waren vertegenwoordigd: de sociale partners, dee Pensioenfederatie, het Verbond van Verzekeraars, De Nederlandsche Bank (DNB), de Autoriteit Financiële Markten (AFM), het Ministerie van Financiën, drs. M.J. van Rijn (voorzitter van de Raad van Bestuur van PGGM), en drie onafhankelij jke deskundigen, te weten prof. dr. K.P. Goudswaard (hoogleraar toegepaste economie en bijzonder hoogleraar sociale zekerheid), prof. dr. J.M.G. Frijns (bijzonder hoogleraar beleggingsleer) en prof. dr. R. Lawson (hoogleraar Europees recht). In deze opsomming ontbreekt één groep die toch één van de belangrijkste stakeholderss is. Wij doelen natuurlijk op de groep van ca. 2,6 miljoen gepensioneerden. Vertegenwoordigers van gepensioneerden zijn wel gehoord. Er zijnn op SZW met een afvaardiging van de CSO vijf bijeenkomsten geweest, die een technischh karakter hadden. In drie bijeenkomsten werden sheets van delen van de hoofdlijnen getoond, waarop ter plaatsee commentaar kon worden geleverd. De sheetss werden steeds teruggenomen. Op een bijeenkomst zouden vragen beantwoord worden, die de afvaardiging van de CSO had opgesteld. Die bijeenkomst liep moeilijk, omdat de medewerkers van SZW regelmatig werden weggeroepew en. In de laatste bijeenkomst was er beperkte tijd om het conceptbrief van de Minister met alle bijlagen - te lezen en om opheldering te vragen. Ook die papieren werden teruggenomen. Op een beperkt aantal punten, die zijn opgebracht, zijn inn de loop van de tijd aanpassingen geconstateerd. Er is additioneel een bijeenkomstt geweest van de Minister met de voorzitters v van CSO, NVOG, KBO en PCOB. Een verzoek om vertegenwoordiging in de genoemde begeleidingsgroep is echter vanaf het begin van het gehele proces expliciet afgewezen. De invloed was daarmede zeer beperkt, ook al omdat door het Ministerie uitdrukkelijk wass gesteld dat de CSO niet mocht onderhandelen. 1
2 De CSO achtte zich dan ook geenszins gebonden aan de Hoofdlijnennota In de notitie gaat de Minister er in navolging van het rapport- Goudswaard van uit dat de pensioenpremies om macro-economische redenen niet verder omhoog kunnen, en dat zij moeten worden gestabiliseerd op ruwweg het huidige peil van ca. 20% van de pensioengrondslag. De pensioengrondslag ofwel het pensioengevend loon op macroniveau bedraagt volgens het rapport Goudswaard ca. 20% van het BNP, zodat een optrekken van de premie met zelfs 50% van 20% zou neerkomen op een kostenverhoging van ca. 2% BNP. In het rapport- Goudswaard wordt beweerd dat de pensioenpremies niet omhoog kunnen gezien de internationale concurrentie. Noch in het rapport-goudswaard noch ergens anders is dit feitelijk onderbouwd. Van verscheidene zijden, zoals onlangs nog in een rapport van Prof.dr. Marco Folpmers, hoogleraar te Tilburg en partner van CapGemini consultancy, wordt gesteld dat een pensioenpremie van ca. 35 % geboden is om de huidige pensioencondities te kunnen handhaven. Kan de Minister een nadere en overtuigende argumentatie geven waarom een premieverhoging rampzalig zou zijn voor het land in de internationale context, mede gezien tegen de achtergrond van het feit dat bijna alle westerse landen, alsmede Japan en China geconfronteerd worden met veel ernstigere vergrijzing, terwijl hun pensioenstelsel veel meer dan bij ons is gebaseerd op een omslagstelsel? Ook daar zullen vroeg of laat de pensioenkosten sterk omhoog gaan, wil men niet op termijn geconfronteerd worden met een revolutie der ouderen. In de brief van de Minister aan de Kamer wordt gesteld: In die meer voorwaardelijke contracten kunnen pensioenfondsen de risico s op een evenwichtige wijze verwerken door de pensioenaanspraken en pensioenuitkeringen te laten meebewegen met de ontwikkelingen in de levensverwachting en die op de financiële markten. Zo is een voortdurende en automatische stijging van de kosten van pensioenen als gevolg van de stijgende levensverwachting te voorkomen. Op deze wijze kunnen fondsen ook de consequenties van de rendementsontwikkelingen opvangen. Naar onze mening wordt hier gesuggereerd dat bij meer voorwaardelijke contracten betere resultaten kunnen worden behaald dan in de oude pensioenstructuur. Waarop is deze opvatting gebaseerd? Naar onze mening is er geen enkele grond die deze overtuiging wettigt. Een pensioenverzekering wanneer pensioenaanspraken en pensioenuitkeringen meebewegen met de ontwikkelingen op de financiële markten gaat verdacht veel lijken op, ja wordt eigenlijk essentieel identiek met, een beleggingsverzekeringsconstructie (zie ook het recente artikel in F.D. van 31 mei van Mijnssen en Van Praag). In de Memorie van Toelichting voor de Pensioenwet van 2006 werd nog gesteld dat een dergelijke pensioenverzekering die in beleggingseenheden luidt geen pensioen was in de zin van de Pensioenwet. Bij de uitwerking van het reële contract wordt gesteld dat daarbij geen reservevorming hoeft plaats te vinden en dat de dekkingsgraad automatisch steeds op 100% zou uitkomen. Dit kan uiteraard worden bereikt door de aanspraken elk jaar onmiddellijk af- of op- te waarderen, naargelang de waarde van de beleggingen varieert. Impliceert dit dat in dit type contract geen reservevorming nodig is voor het opvangen van schokken en risico s? Ons inziens is het zeer wel voorstelbaar en zelfs wenselijk dat de dekkingsgraad bij het reële contract als regel boven de 100% ligt. Is het niet zo dat ook bij het reële contract de premie zal moeten rekenen met aanpassing aan de stijgende levensverwachting, waardoor de premie ook in deze constructie hoger zal moeten 2
3 liggen dan de huidige premie en bovendien volgens het lam-mechanisme zal moeten stijgen in de loop der jaren? Gesteld wordt: Centraal in de eisen aan en de beoordeling van het reële contract staat de volledige aanspraak, met inbegrip van de (toekomstige) indexatie. Eventuele noodzakelijke aanpassingen van aanspraken en uitkeringen zijn in het reële contract dus gericht op de reële aanspraak. Deze uitspraak suggereert dat indexatie van pensioenen in de nieuwe structuur mogelijk wordt. Veronderstelt dit niet een duidelijk hogere premie om de indexatie mogelijk te maken, die immers hier niet uit zogenaamde over-rendementen wordt bekostigd? Tenslotte nog een vraag over het invaren. Waarom is een reëel contract niet mogelijk wanneer de bestaande reserves niet worden ingevaren? Ons inziens is het te allen tijde mogelijk zowel nieuwe afspraken op reële basis op te bouwen als oude afspraken om te zetten in reële contracten, zonder dat dat gepaard gaat met invaren. In hoeverre is de toestemming van gepensioneerden voor een dergelijke operatie nodig? Is het niet verstandig te onderzoeken in hoeverre een reëel contract mogelijk is zonder invaren, alvorens af te sturen op bijkans irreversibele maatregelen, die bij vele burgers indruisen tegen het rechtsgevoel? Detailvragen Op basis van de brief van de Minister van 30 mei 2012 met als onderwerp Hoofdlijnennota herziening financieel toetsingskader pensioenen (Brief) en Bijlage 1 bij die brief zijn vragen en opmerkingen geformuleerd. Daarbij is steeds de volgorde van de Brief en Bijlage 1 aangehouden, zodat de lezer gemakkelijk de tekst, waarop het commentaar betrekking heeft, in de Brief en de Bijlage 1 kan vinden. Op verschillende plaatsen wordt de opvatting van de Pensioenfederatie gegeven. Die opvatting is te vinden een position paper van de Pensioenfederatie van 4 juni 2012 genaamd Visie van de Pensioenfondsen op de hoofdlijnennota. Aan het slot van dit memo is nog een vraag uit Bijlage 2 opgenomen, alsmede twee additionele opmerkingen toegevoegd. Brief Minister van 30 mei 2012 De Minister schrijft op blz. 3 onder De introductie van een nieuw pensioencontract : Het kabinet maakt het mogelijk dat pensioenfondsen - mits zij voldoen aan vooraf te stellen voorwaarden - de uitkeringen en opgebouwde aanspraken die onder de huidige contracten zijn opgebouwd, onderbrengen in het nieuwe reële pensioencontract ( invaren ). De Pensioenfederatie geeft als zijn opinie: Het reële contract dreigt door de wijze waarop het nu is vormgegeven en de risico s voor pensioenfondsen bij het invaren, een wassen neus te worden. Vraag: Deelt de Minister de opvatting van de Pensioenfederatie? Zou niet een wettelijk verplicht collectief invaren de besturen van de pensioenfondsen ontslaan van een zorgvuldig afwegen en aantonen aan de belanghebbenden, dat de belangenafweging voor alle groepen evenwichtig is? De Minister schrijft op blz. 5: In beide contracten kunnen sociale partners premiestabiliteit als uitgangspunt nemen. Vraag: Als de sociale partners hiervoor kiezen, worden dan niet alle risico s gelegd bij werknemers, slapers en pensioengerechtigden? Moeten in dat geval niet alle indexaties en afstempelingen voor alle groepen geschieden met een gelijk percentage, tenzij de werkgever voor het onderscheid betaalt? Moet niet het adagium gelijke monniken, gelijke kappen zijn? Betekent dat 3
4 niet, dat een onderscheid tussen indexatie op basis van lonen voor de ene groep en indexatie op basis van prijzen voor de andere groep in strijd is met voornoemd adagium? In de Brief komt een plaatje voor op blz. 10. Hierin wordt een vergelijking gemaakt tussen het nominale contract en het reële contract. Daaruit blijkt, dat voor een contract met een indexatie-ambitie van de volledige prijsinflatie een reële dekkingsgraad van 100% (in het reële contract) overeenkomt met de normdekkingsgraad (in het nominale contract). Aangegeven wordt, dat in het toezicht vergelijkbare vermogenseisen gesteld worden aan het nominale contract en het reële contract. Vraag: Kan de minister uitleggen, waarom de vermogenseisen in het reële contract vergelijkbaar moeten zijn aan de vermogenseisen in het nominale contract? Partijen kiezen toch welbewust voor het ene of andere contract (reëel versus nominaal), met meer risico versus meer zekerheid? Op blz. 12 schrijft de Minister: in het nominale contract [vervalt] de mogelijkheid om de kostendekkende premie te dempen met het verwacht portefeuillerendement. Daardoor kan in bestaande contracten zich de situatie voordoen dat de feitelijke premie onder het niveau van de kostendekkende premie komt te liggen. De betrokken partijen zullen dan nadrukkelijk een nieuwe balans moeten zoeken tussen zekerheid, kosten en de ambitie. In dat kader kan een stijging van de premie bijvoorbeeld worden gemitigeerd door een versobering van de regeling. Vragen: De feitelijke premie in het reële contract kan toch ook onder de kostendekkende premie liggen? Moet niet voor beide contracten gelden, dat het bestuur van het fonds de nieuw op te bouwen rechten moet korten, als de feitelijke premie onder de kostendekkende premie ligt en de werkgever(s) c.q. de sociale partners dit verschil niet willen bijpassen? Op blz. 14 schrijft de Minister over collectief invaren: Uit het onderzoek blijkt dat het invaren van de bestaande aanspraken en rechten inbreuk maakt op het eigendomsrecht van gepensioneerden en (gewezen) deelnemers. Deze maatregel wordt echter gerechtvaardigd vanuit een algemeen belang, namelijk het toekomstbestendig maken van arbeidsvoorwaardelijke pensioenregelingen. Vraag: Kan de Minister aangeven, waarom de inbreuk op bestaande aanspraken en rechten vanwege het toekomstbestendig maken van arbeidsrechtelijke pensioenregelingen van algemeen belang is? Het nominale contract blijft toch bestaan. Is dat contract dan niet toekomstbestendig? Onderbrengen bestaande aanspraken en rechten in het nieuwe contract De Minister schrijft op blz. 15 dat het kabinet de wet- en regelgeving gaat aanpassen om sociale partners de mogelijkheid te bieden over te stappen op reele pensioencontracten en de bestaande afspraken en rechten daarin in te varen. Mogen wij ervan uitgaan dat de bestaande artikelen 20 inzake wijziging van de pensioenovereenkomst en 80 en volgende inzake waardeoverdracht ongewijzigd worden gehandhaafd? Uitwerking van het nieuwe Financieel toetsingskader Bijlage 1 Gemeenschappelijke elementen 4
5 De Minister schrijft op blz. 2: Gezien de gebrekkige werking in het lange einde van deze markt zal de huidige rentetermijnstructuur worden aangevuld met de systematiek van de ultimate forward rate (UFR). De Pensioenfederatie geeft aan, dat eerste inzichten aangeven dat het renterisico over het geheel weliswaar daalt maar daarentegen op bepaalde punten van de curve sterk toeneemt. Verder pleit de pensioenfederatie ervoor dat fondsen hoe dan ook de mogelijkheid moeten hebben om de huidige rentetermijnstructuur (ongemiddeld), zonder UFR kunnen blijven volgen. Vragen: Kan de Minister aangeven op welke punten van de curve met de UFR het rente risico sterk toeneemt, aannemende, dat de stelling van de Pensioenfederatie correct is? Is dit een reden, om de curve te herzien? Moeten de fondsen, die het rente risico indekken, niet kunnen opteren voor de huidige rentetermijnstructuur (ongemiddeld)? Nieuw FTK voor het reële contract De Minister schrijft op blz. 4 onder Risico-opslag: Een voorgeschreven looptijdafhankelijke risico-opslag wordt toegepast, omdat rekening wordt gehouden met het feit, dat indexatie deels uit overrendementen kan worden gefinancierd. Vragen: Wat houd de vuistregel van Bovenberg, Nijman en Werker in? Met welke frequentie wordt de risico-opslag aangepast? Wordt het de taak van DNB om de risico-opslag vast te stellen? De Minister schrijft op blz. 4 onder Dekkingsgraad: De dekkingsgraad die bepalend is voor de maatregelen die op grond van het ftk moeten worden genomen, mag worden vastgesteld op basis van een twaalfmaands voortschrijdend gemiddelde van de dekkingsgraad. 1 Moet niet voor de berekening van de verplichtingen en de dekkingsgraad in de jaarrekening uitgegaan worden van de ongemiddelde discontovoet incl. indexatieafslag en risico-opslag? Maakt daarnaast het gebruik van een twaalfmaands voortschrijdend gemiddelde dekkingsgraad voor het vaststellen van de omvang van maatregelen ten gevolge van het LAM 2 en het RAM 3 de communicatie naar de belanghebbenden niet extra gecompliceerd en daarmee onbegrijpelijk? De Minister schrijft op blz. 5 onder Kostendekkende premie: Bij de vaststelling van de kostendekkende premie voor het reële contract mogen fondsen (om de premie te dempen) op basis van de risico-opslag in de discontovoet rekening houden met een deel van het verwachte overrendement. Vraag: Betekent dit, dat de gedempte kostendekkende premie berekend wordt door de kosten van de nieuwe aanspraken contant te maken tegen de rentetermijnstructuur (gecorrigeerd met de UFR) indexatieafslag + risico-opslag? Is dit de ongemiddelde rentetermijnstructuur? Is dit, wat de Minister bedoelde met dempen van de kostendekkende premie in het reële contract op blz. 12 van zijn brief van 30 mei 2012? 1 Zie ook blz. 7 onder Dekkingsgraad 2 LAM = levensverwachtingsaanpassingsmechanisme 3 RAM = rendementsaanpassingsmechanisme 5
6 Wat zijn de spelregels, als de feitelijke premie afwijkt van de gedempte kostendekkende premie in het reële contract? De Minister schrijft op blz. 5 onder Aanpassing pensioenaanspraken en uitkeringen aan de ontwikkeling van de levensverwachting: De kosten van een hogere levensverwachting hebben als gevolg van dit mechanisme geen invloed op de hoogte van de dekkingsgraad, omdat deze kosten direct in de pensioenaanspraken en -uitkeringen worden verwerkt. Vraag: Mag het effect van een verhoging van de levensverwachting in het LAM in maximaal 10 jaar worden afgeschreven naar analogie van het systeem in het RAM? Nieuw ftk voor het nominale contract De Minister schrijft op blz. 7 onder indexatieambitie: Fondsen met een indexatieambitie mogen pas volledig indexeren als ze een voldoende hoge dekkingsgraad hebben om naar verwachting ook toekomstige pensioenen volledig te indexeren (normdekkingsgraad). Vraag: In het bestaande ftk wordt aan voorwaardelijke toeslagen niet de eis gesteld, dat die toeslagen ook voor de toekomst veiliggesteld moeten zijn. Waarom wordt deze eis nu wel gesteld? Is een normdekkingsgraad niet een vreemde eend in de bijt van een nominaal contract, dat onder meer blijkt uit het toestaan van het gebruik van toekomstige rendementen voor het verschil tussen vereiste dekkingsgraad en normdekkingsgraad? De Minister schrijft op blz. 8 onder Een expliciete staffel: onder een nominale dekkingsgraad van 105% [geldt] een wettelijke hersteltermijn van maximaal 3 jaar geldt, waarbij nominale korting een ultimum remedium blijft. Komende uit een situatie van onderdekking, resteert boven 105% nominale dekkingsgraad een wettelijke hersteltermijn van maximaal 12 jaar om terug te kunnen keren naar het vereist eigen vermogen op basis van de zekerheidsmaat van 97,5%. Vragen: Het recente verleden heeft geleerd, dat voor het herstel van een financiële calamiteit een lange tijd benodigd is. Is het niet redelijker de termijn van 3 jaar in de wet te verlengen naar 5 jaar, zoals Minister Donner dat heeft gedaan voor de vigerende herstelplannen? Kan de Minister onderbouwen, waarom de zekerheidsmaat op 97,5% is gesteld? Wat is het antwoord van de Minister op de vraag van de Pensioenfederatie, wat de consequenties zijn, als een financiële calamiteit zich voordoet in jaar 11 van het herstelplan dan wel indien de dekkingsgraad slechts 115% is in jaar 6 van het herstelplan? Nominaal korten blijft ultimum remedium. Zou dit niet moeten betekenen, dat in goede tijden de kortingen van de aanspraken en rechten van hen, wier aanspraken en rechten gekort zijn, hersteld worden, voordat aan alle groepen een indexatie wordt toegekend? De Minister schrijft op blz. 8 onder Aanpassing pensioenaanspraken en uitkeringen aan de ontwikkeling van de levensverwachting: Ook in het nominale contract zal ten aanzien van de nieuwe pensioenopbouw de pensioenrichtleeftijd meestijgen met de ontwikkeling van de levensverwachting. Daarnaast kan ook in dit pensioencontract op basis van vrijwilligheid worden afgesproken om ten aanzien van de bestaande pensioenaanspraken en uitkeringen 6
7 een specifiek automatisch mechanisme voor de verwerking van een stijging van de levensverwachting op te nemen. Deze laatste optie spreekt de Pensioenfederatie aan en zij pleit voor verplichtstelling van die optie en de andere optie te schrappen. Vraag: Is niet het nominale contract gefocust op nominale zekerheid? Moet niet in dat licht het voorstel van de Pensioenfederatie verworpen worden en meer nog, moet niet deze optie in het ftk voor nominale contract geschrapt worden, omdat daarmee de nominale aanspraken en rechten automatisch gekort worden zonder dat daar een noodzaak toe is vanwege ultimum remedium? Betekent het voorstel van de Pensioenfederatie niet, dat met dat voorstel invaren wettelijk wordt vastgelegd met alle risico s daaraan verbonden voor de Staat? Collectief invaren Bijlage 2 De Minister schrijft op blz. 27: Het levensverwachtingsaanpassingsmechanisme leidt ertoe dat de opgebouwde pensioenaanspraken bij een verhoging van de pensioenrekenleeftijd actuarieel neutraal worden herrekend naar de nieuwe pensioenleeftijd. Vraag: Geldt het actuarieel herrekenen naar de nieuwe pensioenrekenleeftijd bij iedere verhoging van de pensioenrekenleeftijd ongeacht of het fonds zich in het ftk voor het reële contract dan wel in het ftk voor het nominale contract bevindt? Additionele opmerkingen Professor Lutjens geeft in het Financieele Dagblad van 5 juni 2012 aan, dat de minister heeft bekendgemaakt dat hij bereid is het in de Pensioenwet neergelegde verbod op aantasting van opgebouwde pensioenrechten te schrappen. Hij vreest procedures wegens schending van het eigendomsrecht. Hij stelt voor de regelen voor het wijzigen van de pensioenrechten als volgt te wijzigen: Het is verboden rechten aan te pasten, tenzij de sociale partners dat bij cao wijzigen. Volgens hem zijn er dan geen juridische problemen te verwachten. Vraag: Kan de Minister zich vinden in de opvattingen van Professor Lutjens? Gaat Professor Lutjens er niet aan voorbij, dat cao s gaan over rechten en plichten van werknemers en werkgevers en niet over rechten van gepensioneerden en slapers, die geen arbeidsverhouding meer hebben met de werkgever? Moeten zich niet alleen de werkgever(s) en werknemers op een evenwichtige wijze door het bestuur van een pensioenfonds vertegenwoordigd voelen, maar ook de pensioengerechtigden en de slapers? In de stukken voor zover nagegaan wordt niets gezegd over waardeoverdracht tussen fondsen. Ongeacht de mogelijke afkeer van verplichte winkelnering bij bedrijfstakpensioenfondsen voor de opbouw van nieuwe rechten is de vraag gerechtvaardigd, of waardeoverdrachten van bestaande aanspraken gefaciliteerd moeten worden, nu pensioenfondsen massaal zijn overgegaan naar middelloon contracten. Vragen: Vindt de Minister, dat werknemers bij een verandering van baan de optie moeten hebben om hun bestaande aanspraken te laten overgaan naar een ander pensioenfonds, terwijl de andere werknemers en de gepensioneerden die optie niet hebben? Zou niet een verbod op waardeoverdracht van bestaande aanspraken en rechten ertoe leiden, dat de portability van de aanvullende pensioenen naar andere EU landen verhinderd kan worden, omdat dan het verbod ook binnen Nederland geldt? 7
8 Martin van Rooijen Voorzitter Federatie van Gepensioneerdenverenigingen i.o. 8
Pensioen in beweging. Lenteakkoord 2012, Hoofdlijnennota herziening FTK en Septemberpakket
Pensioen in beweging Lenteakkoord 2012, Hoofdlijnennota herziening FTK en Septemberpakket Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam door Peter Janssen 27 september 2012 2012 Towers Watson.
Nadere informatieNieuw pensioencontract. DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012
Nieuw pensioencontract DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012 Kernpunten 1. Eén ftk met twee soorten contracten (nominale contract en reële contract) 2. Contracten
Nadere informatieAanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM
Aanpassing pensioenregeling een must Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM 1 Aanpassing pensioenregeling een must Inhoud Marcel Brussee: Achtergrond wijzigingen
Nadere informatiereëel financieel toetsingskader (FTK2)
nominaal financieel toetsingskader (FTK1) - bestaande contract - nominale contract - uitkeringsovereenkomst - onderscheid tussen nominale opbouw en indexatie - 2,5% onderdekkingskans maatstaf voor nominale
Nadere informatieDe fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt. Workshop 9 mei 2012
De fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt Workshop 9 mei 2012 Programma De aanleiding en het pensioenakkoord op hoofdlijnen Aanpassingsmechanismes Fiscale pensioenkader
Nadere informatieRoadshow Hoofdlijnennotitie Pensioenakkoord / FTK
Roadshow Hoofdlijnennotitie Pensioenakkoord / FTK 2 De essentie: Eerlijke verdeling van lasten en lusten tussen generaties krijgt volop aandacht; Er worden twee contracten voorgesteld. Beide behoeven verdere
Nadere informatieDatum 24 november 2015 Betreft Kamervragen van het lid Krol over het bericht 'In 2020 veel meer mensen gekort dan ufr-rapport veronderstelt'
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieDeutsche Bank Nederland Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland
In deze nieuwsbrief Voorwoord Wat betekenen de nieuwe pensioenmaatregelen voor u? De informatie in dit document is eigendom van en mag noch in haar geheel noch gedeeltelijk van. Page 2 of 5 Voorwoord In
Nadere informatieRESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1
RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL Vraag 1 Onder het huidige FTK krijgen pensioenfondsen te maken met de zogenaamde beleggings -spagaat: aan de ene kant kan er weinig risico worden genomen
Nadere informatieP O S I T I O N P A P E R
Pensioenfederatie Prinses Margrietplantsoen 90 2595 BR Den Haag Postbus 93158 2509 AD Den Haag T +31 (0)70 76 20 220 info@pensioenfederatie.nl www.pensioenfederatie.nl P O S I T I O N P A P E R KvK Haaglanden
Nadere informatieBijlage 1. Uitwerking van het nieuwe Financieel toetsingskader (ftk)
Uitwerking van het nieuwe Financieel toetsingskader (ftk) 1. De waarborgfunctie van het ftk Het ftk is het stelsel van financiële normen voor pensioenfondsen dat moet waarborgen dat fondsen het afgesproken
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 20 202 32 043 Toekomst pensioenstelsel Nr. 3 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieFiscale aspecten pensioenmaatregelen
www.pwc.nl Fiscale aspecten pensioenmaatregelen regeerakkoord Studiebijeenkomst Vereniging voor Pensioenrecht 21 november 2012 Agenda 1. Aanleiding 2. Ontwikkelingen wet- en regelgeving pensioen 3. Wet
Nadere informatieBijlage 1. Uitwerking van het nieuwe Financieel toetsingskader (ftk)
Uitwerking van het nieuwe Financieel toetsingskader (ftk) 1. De waarborgfunctie van het ftk Het ftk is het stelsel van financiële normen voor pensioenfondsen dat moet waarborgen dat fondsen het afgesproken
Nadere informatieBijdrage aan de internetconsultatie van de gezamenlijke organisaties ANBO, KNVG en de CSO (Samenwerking tussen Unie-KBO, PCOB, NVOG en Noom)
Utrecht, 5 september 2013 Bijdrage aan de internetconsultatie van de gezamenlijke organisaties ANBO, KNVG en de CSO (Samenwerking tussen Unie-KBO, PCOB, NVOG en Noom) Toelichting: De gezamenlijke organisaties
Nadere informatieDe Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Eerste Kamer
De Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Eerste Kamer 23 november 2014 JO/KMOL/MVE/2014.227 Betreft: Wetsvoorstel aanpassing Financieel Toetsingskader ('het Wetsvoorstel') Geachte
Nadere informatieActualiteiten pensioen
Actualiteiten pensioen Stichting Pensioenfonds Thales Nederland 20 juni 2013 2013 Towers Watson. All rights reserved. Wat speelt er allemaal? Sociaal akkoord AOW-leeftijd gaat omhoog AOW-gat Nominaal versus
Nadere informatieNederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden
Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden opgericht in 1986 gevestigd in Utrecht De NVOG en de Pensioendossiers 2 NVOG : wie
Nadere informatieHerstelplan PME 2015. Vastgesteld door het algemeen bestuur op 25 juni 2015
Herstelplan PME 2015 Vastgesteld door het algemeen bestuur op 25 juni 2015 1 PME Herstelplan 2015 dekkingraadsjabloon inclusief onderbouwing Dit document bevat het dekkingsgraadsjabloon dat deel uitmaakt
Nadere informatie134 De Pensioenwereld in 2015
14 134 De Pensioenwereld in 2015 Ontwikkelingen in de pensioenmarkt 135 Het nieuwe FTK: oude wijn in nieuwe zakken? Auteurs: Gijs Hoedemaker, Machiel Koper en Alexander van Stee Na de crisis leek er een
Nadere informatieSociale Partners en Pensioen
Sociale Partners en Pensioen door Harry Govers Delft, 11 november 2014 Heerlen, 12 november 2014 Zwolle, 14 november 2014 Onderwerpen Witteveen kader. In te voeren per 1 jan 2015 nieuw Financieel Toetsingskader
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatiePensioenfonds DSM Nederland
Pensioenfonds DSM Nederland door Ton de Boer op verzoek van VDP 12-12-2016 Pensioenfonds DSM Nederland 1 AGENDA 1. Inleiding 2. Huidige situatie a) Financieel b) Uitkomsten deelnemersonderzoek c) Besluiten
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA. Datum Betreft Septemberpakket pensioenen
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieVia deze brief krijgt u verdere (achtergrond)informatie over de huidige situatie en wat dit voor uw pensioen betekent.
Naam Adres Postcode + woonplaats Land ONDERWERP: SITUATIE PENSIOENFONDS ROCKWOOL EN MOGELIJKE VERLAGING VAN UW PENSIOEN BIJLAGEN: EVALUATIEMOMENTEN IN HERSTELPLAN, ONTWIKKELING DEKKINGSGRAAD, DEKKINGSGRAAD
Nadere informatieLaveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO. November 2013 Hans de Ruiter
1 Laveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO November 2013 Hans de Ruiter 2 Inhoud Inleiding pensioencontract De marsroute naar het nieuwe contract Tien vragen en antwoorden
Nadere informatie1. Gesloten systeem voor het inhalen van indexatie en ongedaan maken van kortingen is niet wenselijk
Position paper FTK Met interesse hebben wij kennisgenomen van het wetsvoorstel Aanpassing financieel toetsingskader (FTK) dat op 25 juni jl. door staatssecretaris Klijnsma is ingediend bij de Tweede Kamer.
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland
Human Resources Stichting Pensioenfonds Nederland Toelichting Witteveenkader II en nieuw Financieel Toetsingskader 30 september 2014 kantoor Amsterdam Identifier Presentatie Seminar DNB 28 en 30 mei 2013
Nadere informatieKorte termijn: onnodig korten van rechten voorkomen. Lange termijn: naar een nieuw FTK op basis van nieuwe pensioencontracten
Korte termijn: onnodig korten van rechten voorkomen Lange termijn: naar een nieuw FTK op basis van nieuwe pensioencontracten De daling van de dekkingsgraden heeft de afgelopen weken een uitgebreide discussie
Nadere informatieReactie op het wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader (FTK)
Reactie op het wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader (FTK) Utrecht, 2 september 2014 Koninklijk Actuarieel Genootschap Postbus 2433 3500 GK UTRECHT 1 In deze notitie treft u de reactie aan
Nadere informatie2012D35001 LIJST VAN VRAGEN
2012D35001 LIJST VAN VRAGEN De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft naar aanleiding van de brief van de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over het septemberpakket
Nadere informatie1.B. Jouw Cosun pensioen. Informatiebijeenkomsten voor pensioengerechtigden mei 2014
1.B Jouw Cosun pensioen Informatiebijeenkomsten voor pensioengerechtigden mei 2014 1 Agenda Pensioen in Nederland Waarom een nieuwe regeling bij Cosun? Pensioenpremie Toeslagverlening (indexatie) Discussie
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum Betreft Financiële positie pensioenfondsen
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieDatum Briefnummer Behandeld door Doorkiesnummer 15-2-2012 20120215 N.W. Dijkhuizen 630
Pensioenfonds Productschappen Bezoekadres Laan van Zuid Hoorn 165 2289 DD Rijswijk Postadres Postbus 3042 2280 GA Rijswijk Telefoon 070 4138630 Fax 070 4138650 E-mail info@pbodnl Website wwwpbodnl KvK
Nadere informatie68 De Pensioenwereld in 2014
09 68 De Pensioenwereld in 2014 Pensioenregeling 69 Aanpassingen van het fiscale (Witteveen-)kader Auteurs: Ivar Sintemaartensdijk en Jan Stigter Pensioenen mogen zich nog altijd verheugen in de warme
Nadere informatiePensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010. Welkom
Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010 Welkom Waar willen wij het met elkaar over hebben? Pensioen anno 2010 Stand van Zaken AOW en Pensioenakkoord 4
Nadere informatiePresentatie met uitleg per slide
Presentatie met uitleg per slide 1 Terug- en vooruitblik In het principe cao-akkoord van december 2012 hebben we afspraken gemaakt over de noodzaak van een nieuwe en toekomstbestendige pensioenregeling
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013
Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur
Nadere informatieBuitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010
Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Agenda 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken 2. Pensioenregeling uitgevoerd door BNPF 3. Vergelijking andere pensioenfondsen 4. Herstelplan
Nadere informatieBijlage 3 Het Financieel Crisisplan
Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Dit financieel crisisplan is geschreven in het kader van artikel 145 van de Pensioenwet. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere
Nadere informatieBeleggingsaspecten voorontwerp van wet herziening ftk
Beleggingsaspecten voorontwerp van wet herziening ftk De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid publiceerde op vrijdag 12 juli 2013 het lang verwachte consultatiedocument over de uitwerking
Nadere informatieBijlage 3 Het Financieel Crisisplan
Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Dit financieel crisisplan is geschreven in het kader van artikel 145 van de Pensioenwet. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere
Nadere informatieCollectief invaren van bestaande pensioenen: juridisch mogelijk? Een onderzoek naar mogelijke juridische hindernissen
Collectief invaren van bestaande pensioenen: juridisch mogelijk? Een onderzoek naar mogelijke juridische hindernissen Artikel Senior adviseur collectieve pensioenen S. Hendriks (AZL) Artikel Collectief
Nadere informatieONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN
ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN 1 GEVOLGEN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN 2 REKENRENTE,
Nadere informatieHet Financieel Toetsingskader wijzigt
Het Financieel Toetsingskader wijzigt Wat zijn de consequenties en welke keuzes kunt u maken? Dit document is gebaseerd op het wetsvoorstel van 25 juni 2014 Copyright 2014 Sprenkels & Verschuren. Geen
Nadere informatieCPB Notitie. 1 Inleiding. 2 Evaluatie Wet aanpassing FTK. Vaste Commissie voor SZW
CPB Notitie Aan: Vaste Commissie voor SZW Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM Den Haag T 088 9846000 I www.cpb.nl Contactpersoon Marcel Lever Datum: 16 mei 2018
Nadere informatieHerstelplan. Stichting Personeelspensioenfonds APG
Herstelplan Stichting Personeelspensioenfonds APG PPF APG Herstelplan versie: juni 2015 Herstelplan PPF APG 2015 juni 2015 1. Inleiding In dit herstelplan 2015 voor PPF APG leest u eerst welke uitgangspunten
Nadere informatieDatum 2 september 2015 Betreft Kamervragen van de leden Omtzigt (CDA), Ulenbelt (SP) en Krol (50PLUS)
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieDNBulletin: Pensioenfondsen gaan in herstelplannen uit van hoge rendementen
DNBulletin DNBulletin: Pensioenfondsen gaan in herstelplannen uit van hoge rendementen Datum 18 mei 2017 Thema Pensioenen Pensioenfondsen verwachten uit hun financiële tekorten te komen door hoge rendementen
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Pensioenen: actueler dan ooit. Oktober 2013
Informatiebijeenkomst Pensioenen: actueler dan ooit Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur de pensioenregeling
Nadere informatieNieuwsbrief. Herstelplan. In dit nummer. oktober 2015. Waar ging het ook alweer over?
Nieuwsbrief oktober 2015 Herstelplan In de nieuwsbrieven van juli (over o.a. het nieuwe Financieel ToetsingsKader nftk ) en augustus 2015 (over beleggen) informeerden we u al eerder over de eisen die De
Nadere informatieBetreft: Wetsvoorstel Wet aanpassing financieel toetsingskader ('het Wetsvoorstel')
De Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Eerste Kamer 26 oktober 2014 JO/MVE/2014.216 Betreft: Wetsvoorstel Wet aanpassing financieel toetsingskader ('het Wetsvoorstel') Geachte
Nadere informatiePensioenactualiteiten
Pensioenactualiteiten Vereniging van DSM Gepensioneerden 27 maart 2013 Toelichting door Gerard Rutten 2013-001773 Nederlandse Pensioenfondsen: sterke daling van de dekkingsgraad 1 Mutation 25 Funding ratio
Nadere informatieBallast Nedam Pensioenfonds. Informatiebijeenkomst Premievrijen en gepensioneerden. Theo Bruijninckx 1 november 2004
Ballast Nedam Pensioenfonds Informatiebijeenkomst Premievrijen en gepensioneerden Theo Bruijninckx 1 november 2004 Onderwerpen Agendapunt 1: Jaarverslag 2003 Overzicht 2003 Herstelplan 2002 Agendapunt
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Ballast Nedam. Financieel crisisplan 2015
Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Financieel crisisplan 2015 1 Inhoudsopgave 1.1 Inleiding en onderdelen financieel crisisplan... 3 1.1.1 Inleiding... 3 1.1.2 Relatie financieel crisisplan met de doelstelling
Nadere informatieDe voorzitter van de vaste commissievoor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Jonker
In de vaste commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid bestond er bij enkele fracties behoefte een aantal vragen en opmerkingen voor te leggen aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieSpoorboekje. Pensioenakkoord Waar ging dat ook al weer over? Hoofdlijnen no33e Welke type contracten zijn denkbaar? Lenteakkoord Wat betekent dat?
Spoorboekje 1 Pensioenakkoord Waar ging dat ook al weer over? 2 Hoofdlijnen no33e Welke type contracten zijn denkbaar? 3 Lenteakkoord Wat betekent dat? 4 Cao onderhandelingstafel Werk aan de winkel! 1
Nadere informatie30 september /LJ/AH. FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie. FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie
Postadres Postbus 9208, 3506 GE Utrecht Team Pensioenen T 0900 9690 (lokaal tarief) F 030 66 30 000 wwwfnvbondgenotennl Datum 30 september 2015 008/LJ/AH Onderwerp FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie
Nadere informatieHuidige stand van zaken nftk. drs. Lonneke Thissen AAG
Huidige stand van zaken nftk drs. Lonneke Thissen AAG juli 2014 1. Huidige stand van zaken nftk Wetsvoorstel naar de Raad van State op 4 april 2014 Gebaseerd op nominaal kader - De komende tijd wordt gekeken
Nadere informatieNajaarsbijeenkomst Vereniging Senioren ING Regio Rotterdam/Zeeland
Najaarsbijeenkomst Vereniging Senioren ING Regio Rotterdam/Zeeland Peter de Bruijne Voorzitter Bestuur Pensioenfonds ING 31 oktober 2013 QR code website Pensioenfonds ING Agenda Financiële situatie Klanttevredenheid
Nadere informatieFinancieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Premie Hoofdstukindeling
Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Premie - 2018 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding 2. Beschrijving financiële crisissituaties 3. Kritische
Nadere informatiePensioenactualiteiten
Pensioenactualiteiten Medezeggenschap Waterbedrijven, Waterschappen, Netwerkbedrijven 16-05-2013 Agenda Dekkingsgraad en financiële positie fonds Wijzigingen in 2012 Ontwikkelingen en gevolgen voor ABP
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2015 2016 33 972 Wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Invoerings- en aanpassingswet Pensioenwet in verband met aanpassing
Nadere informatieVragen van KNVG, CSO en NVOG over het wetsvoorstel Aanpassing FTK
Vragen van KNVG, CSO en NVOG over het wetsvoorstel Aanpassing FTK De Koepel van Nederlandse Verenigingen van Gepensioneerden (KNVG), de Koepel van Ouderenorganisaties (CSO) en de Nederlandse Vereniging
Nadere informatieLeidraad voor afsluitende speech Martin van Rooijen 13 maart 2014
Leidraad voor afsluitende speech Martin van Rooijen 13 maart 2014 1 EUROPA De politiek gebruikt Europa vaak om niets vermoedende burgers wijs te maken dat regelgeving noodzakelijk is, omdat Brussel het
Nadere informatiePensioenwijzigingen 2014. en verder?
Pensioenwijzigingen 2014 en verder? Agenda Lenteakkoord AOW Lenteakkoord pensioen Pensioenakkoord wat (voorlopig?) niet doorgaat Aanpassingen Varia Lenteakkoord - AOW Vanaf 2013: AOW in stapjes naar 67
Nadere informatiePRINCIPE-AKKOORD PENSIOEN VOOR DE TECHNIEK
PRINCIPE-AKKOORD PENSIOEN VOOR DE TECHNIEK Werknemers- en werkgevers-organisaties in de Metaal en Techniek en Metalektro, samenwerkend in de Stichting Vakraad Metaal en Techniek en de Stichting Raad van
Nadere informatieDe Ultimate Forward Rate Methodiek
De Ultimate Forward Rate Methodiek Notitie van het Actuarieel Genootschap 23 augustus 2012 Inleiding Voor het zomerreces heeft de Tweede Kamer een aantal debatten gevoerd over de Hoofdlijnennota herziening
Nadere informatieFinancieel crisisplan
Financieel crisisplan Inleiding In Artikel 145 van de Pensioenwet wordt voorgeschreven dat de ABTN een financieel crisisplan moet bevatten. Artikel 29b van het besluit FTK geeft hier een nadere uitwerking
Nadere informatieGeneratie-effecten als gevolg van afstempelen Theo Kocken 1,2, Bart Oldenkamp 2, Joeri Potters 2 en Robin Zeeman 2 Working paper, 17 april 2013
Generatie-effecten als gevolg van afstempelen Theo Kocken 1,2, Bart Oldenkamp 2, Joeri Potters 2 en Robin Zeeman 2 Working paper, 17 april 2013 Samenvatting In deze paper worden de generatie-effecten in
Nadere informatieBetreft: Korten van Pensioenen
... De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Mevrouw drs. J. Klijnsma Postbus 90801 2509 LV Den Haag Betreft: Korten van Pensioenen 14 oktober 2016 Geachte mevrouw Klijnsma, Op 15 september
Nadere informatieRisicoverdeling en ambitieniveau in bestaande pensioencontracten
Risicoverdeling en ambitieniveau in bestaande pensioencontracten artikel Inleiding Reeds geruime tijd wordt een maatschappelijke discussie gevoerd over de toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel.
Nadere informatieCollectief invaren van pensioenaanspraken en pensioenrechten in het reële pensioencontract
Bijlage 2 Rapport Collectief invaren van pensioenaanspraken en pensioenrechten in het reële pensioencontract Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Den Haag, mei 2012 Inhoudsopgave Samenvatting
Nadere informatiePensioenfonds Update September 2013
Pensioenfonds Update September 2013 nr 15 september 2013 pagina 1 INHOUD 1. Voorwoord van de voorzitter 1 2. Toeslagverlening per 1 juli 2013 3 3. Dekkingsgraad gehaald in Q2 2013 3 4. Toeslagenbeleid
Nadere informatiePensioenactualiteiten
Arnold Verplancke Bestuurslid PGB (portefeuillehouder Communicatie) 19 april 2013 Pensioenactualiteiten Programma PGB in beeld: werkingssfeer Dekkingsgraad en kortingen Stijgende levensverwachting Premieverhoging
Nadere informatieHerstelplan Stichting Pensioenfonds Notariaat
Herstelplan 2018 Stichting Pensioenfonds Notariaat maart 2018 2/6 Inhoud Inleiding...4 1 Herstelplan en toelichting...5 1.1 Toelichting...5 1.2 Elementen herstelplan...5 1.3 Uitgangspunten...6 1.4 Herstelplansjabloon...6
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieDe pensioenleeftijd zal omhoog gaan
Jaarbericht 2011 Ruim 1.600 mensen ontvangen op dit moment een pensioenuitkering via ons pensioenfonds. Nog eens ruim 2.300 (oud) DuPont-medewerkers zullen in de toekomst een pensioenuitkering ontvangen.
Nadere informatieDe dekkingsgraad van het Pensioenfonds is bijna elke maand anders. Dat komt vooral door de rentestand en onze beleggingsopbrengsten.
Nieuwsbrief Ballast Nedam Pensioenfonds September 2013 Tijd voor een nieuwsbrief van uw Pensioenfonds. Er gebeurt veel in de Nederlandse pensioenwereld; dat kan u bijna niet zijn ontgaan. In onze vorige
Nadere informatieStichting Voorzieningsfonds Getronics 5 februari 2014. Stand van zaken SVG. 1 van 20
Stichting Voorzieningsfonds Getronics 5 februari 2014 Stand van zaken SVG 1 van 20 Programma Pensioenfonds SVG Wat speelt er rond de pensioenen? Financiële positie SVG Kortingsmaatregel Vooruitblik 2014-2015
Nadere informatiePremie-effecten herzien FTK en versobering Witteveenkader Uitgevoerd op verzoek van het Ministerie van Financiën
CPB Notitie 11 september 2013 Premie-effecten herzien FTK en versobering Witteveenkader Uitgevoerd op verzoek van het Ministerie van Financiën. CPB Notitie Aan: Ministerie van Financiën Centraal Planbureau
Nadere informatieSamenvatting Pensioenakkoord 10 juni 2011
Samenvatting Pensioenakkoord 10 juni 2011 Op 10 juni jl. heeft het kabinet met de Stichting van de Arbeid een akkoord gesloten over de oudedagsvoorziening en ouderenparticipatie. In de kern gaat het akkoord
Nadere informatieMarktconsistente waardering voor. Theo Nijman Bas Werker Tilburg University July 2011
Marktconsistente waardering voor zachte (reële) pensioencontracten Theo Nijman Bas Werker Tilburg University July 20 Samenvatting presentatie Theo Nijman Verevening kan tot lange periode leiden voordat
Nadere informatieP O S I T I O N P A P E R
Pensioenfederatie Prinses Margrietplantsoen 90 2595 BR Den Haag Postbus 93158 2509 AD Den Haag T +31 (0)70 76 20 220 info@pensioenfederatie.nl www.pensioenfederatie.nl P O S I T I O N P A P E R KvK Haaglanden
Nadere informatieWijziging uitvoerder & pensioenregeling 2015 25 november 2014
Wijziging uitvoerder & pensioenregeling 2015 25 november 2014 1 Doel van deze bijeenkomst Toelichting waarom overstap naar nieuwe pensioenuitvoerder Toelichting waarom nieuwe pensioenregeling per 1-1-2015
Nadere informatieHerziening pensioenstelsel
Herziening pensioenstelsel Het pensioenstelsel staat al een tijdje onder druk. Dat geldt niet alleen voor de AOW, maar ook voor de tweede pijler. De toenemende vergrijzing en de stijging in de levensverwachting
Nadere informatie1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen?
1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? Het pensioenfonds staat er financieel niet goed voor. De twee belangrijkste oorzaken: 1. Nederlanders worden steeds ouder. Met name de laatste
Nadere informatiePRESENTATIE VOOR DE VERENIGING VAN GEPENSIONEERDEN DUPONT NEDERLAND DD.27 NOVEMBER 2014 DOOR KLAAS MOLENAAR VZ PENSIOENCOMMISSIE KNVG/NVOG
PRESENTATIE VOOR DE VERENIGING VAN GEPENSIONEERDEN DUPONT NEDERLAND DD.27 NOVEMBER 2014 DOOR KLAAS MOLENAAR VZ PENSIOENCOMMISSIE KNVG/NVOG GAAT HET WEL GOED MET MIJN PENSIOEN IN DE TOEKOMST?? ER ZIJN DRIE
Nadere informatie1.1 Datum in herstel (dd.mm.jj) Gekozen hersteltermijn (in jaren) 10
Staat/formulier K50 blad 2 Datum in herstel (ddmmjj) 324 2 Gekozen hersteltermijn (in jaren) 0 Onderbouwing gekozen hersteltermijn 3 Het bestuur heeft, na consultatie met de achterbannen (werkgever, werknemers
Nadere informatieGebruik van verwacht rendement in de pensioenpremie Uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
CPB Notitie 25 november 2013 Gebruik van verwacht rendement in de pensioenpremie Uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid CPB Notitie Aan: Ministerie van SZW Centraal
Nadere informatieVoorlichtingsbijeenkomsten pensioen
Voorlichtingsbijeenkomsten pensioen Amsterdam, Doetinchem, Leiden, Zwijndrecht Maart 2014 Agenda 1. Overzicht SPEO 2. Stand van zaken/kortingsmaatregelen 3. Pensioenregeling 2014 4. Vooruitblik 2015 2
Nadere informatieWetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader pensioenfondsen / Marianne Meijer-Zaalberg
17 december 2014 Pensioen Flash Onderwerpen van deze Pensioenflash: Wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader aangenomen Wetsvoorstel versnelde verhoging AOW-leeftijd ingediend Wetsvoorstel pensioencommunicatie
Nadere informatieEerste observaties septemberpakket. KCM fiduciair management 26 september 2012
Eerste observaties septemberpakket KCM fiduciair management 26 september Wat is relevant voor de beleggingen? Rentecurve In lijn met het voorstel van Kamp: Ultimate Forward Rate (UFR) komt er op basis
Nadere informatieStand van zaken GITP Pensioenfonds 3e kwartaal 2014
Stand van zaken GITP Pensioenfonds 3e kwartaal 2014 Dekkingsgraad Reken datum Technisch Vereist Vermogen * 1.000,- Belegd vermogen Overige (TB) Vermogen aanwezige Dekkingsgraad 31-7-2012 148.001 120.531
Nadere informatieINFOSESSIES PENSIOENEN - 20, 22 en 26 november Infosessies PENSIOENEN en 26 november door Peter Boonen en Jan Lodewijks
Infosessies PENSIOENEN 2012 20-22 en 26 november 2012 door Peter Boonen en Jan Lodewijks 1 AGENDA Toelichting huidige situatie Septemberpakket en Regeerakkoord Overleg met vakorganisaties Communicatie
Nadere informatieQ & A bij brief en persbericht d.d. 6 januari
Q & A bij brief en persbericht d.d. 6 januari De vragen: Rente 1. Waarom vindt DNB dat aanpassing van de curve gerechtvaardigd is? Naar welke grootheden kijkt DNB bij deze beoordeling? 2. Is de aanpassing
Nadere informatieFinancieel crisisplan. van de
Financieel crisisplan van de (vastgesteld in bestuursvergadering van 19 april 2016) Inleiding Als onderdeel van de beschrijving van de hoofdlijnen van het interne beheersingssysteem en de financiële sturingsmiddelen,
Nadere informatieDertien bestuurlijke uitdagingen in het nieuwe financieel toetsingskader
2 Dertien bestuurlijke uitdagingen in het nieuwe financieel toetsingskader Door: Stef Vermeulen Op 1 januari 2015 is het langverwachte wetsvoorstel Aanpassing financieel toetsingskader ingevoerd. Dit hoofdstuk
Nadere informatie