intro Gamen is leuk! 25/04/2018

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "intro Gamen is leuk! 25/04/2018"

Transcriptie

1 intro Verslavingspreventie TAD Gamen & Autisme: een match! Katrijn Elsen CGG Vagga, verslavingspreventie Boomgaardstraat 7, Antwerpen Nieuw thema gamen Werken op maat Oudergroep (ASS en Verslaving) Gamen Gamen is leuk! Waarom Gamen? Is gamen verslavend? Autisme en gamen: een match Tips rond aanpak PEGI 1 uur? 1

2 MMRPG Wat maakt gamen aantrekkelijk Meest risicovolle type Massively Multiplayer Role Playing Game Opzet en werking spel Sociale aspect Beloningsstructuur Uitdaging Leerzaam Eindeloosheid Digitale beloningen Voordelen van gamen Flow, gemoedstoestand die resulteert uit een goed evenwicht tussen vaardigheid en uitdaging (Mihaly Csikszentmihalyi, 1998) Coördinatievaardigheden Verbeteren oog-hand-brein coördinatie Beter probleemoplossend denken Stimuleren van de creativiteit Leren beslissingen nemen Versterkte ruimtelijke en visuele conceptualisatie Bevorderen van talenkennis Sociale functie Je overtreedt de wet niet 2

3 Voordelen van gamen Voor de omgeving stadia van de intensiteit bij gamen Eerste kennismaking Recreatief gamen Problematisch gamen Verslaafd gamen Compulsief gamen? Dwangmatig gamen? Excessief gamen? Overmatig gamen? Risicovol gamen? Game afhankelijkheid? Risico inschatten Is gamen verslavend? MILIEU MIDDEL MENS Cfr. Zinberg: Drug, set, setting Persoon of persoonlijkheid van het individu Leeftijd, ofwel ontwikkelingsfase van de jongere, puberbrein Kenmerken van games De omgeving en de opvoeding, ofwel de begeleiding van de jongeren Experiëntiële vermijding Risicofactoren Beschermende factoren Kip of Ei? 3

4 Extra kwetsbaar LVB Minder goede sociale vaardigheden Lage mate van zelfbepalend vermogen Grote afhankelijkheid van sociale acceptatie door anderen Beperkt inzicht in gemanipuleerd worden Beperkt inzicht in de gevolgen van middelenmisbruik Lage maatschappelijk participatie, meer lege tijd en verveling Experimenteren loopt sneller uit de hand Geen cognitieve rem Tekort aan beschermende factoren in direct sociale omgeving Onvoldoende sociale vaardigheden en weerbaarheid Laag zelfbeeld of juist overschatting Moeilijker kunnen vasthouden aan dag- en nachtritme Extra kwetsbaarheid Autisme? Depressie Sociaal angst Eenzaamheid Negatief zelfbeeld Waarnemen Denken Gedrag Typisch bij autisme = een andere manier van denken! 4

5 Autisme en gamen: een match sociale contacten: minder complex Prikkelarm voorspelbaar Focus kunnen afsluiten Structuur en meetbaarheid Repeterende handelingen veilig Gamen en Autisme Aantrekkingskracht van het spel Structuur TOM Verbeelding toekomst Vaste routines Tijdsbesef Persoonlijkheidskenmerken Beperkte mogelijkheid om te ontspannen Behoefte aan logica en structuur Rigiditeit Moeite met IRL communicatie Over/onderprikkeling motoriek Gamen & Autisme Herm Kisjes Erno Mijland Betekenis gamegedrag Na school gamen ijsbergschema Huiswerk niet maken Gamen = Uitstelgedrag Gamen = onbewust lastige taken niet doen Faalangst Negatief zelfbeeld Gepest worden op school Gamen = negatieve gevoelens -> plezier en uitdaging Gamen = oplossing voor alledaagse problemen en frustraties Angst om met anderen te communiceren Waarneembaar gedrag Problemen met: communicatie omgaan met anderen verbeelding/ verandering Onderliggende problemen als gevolg van het autisme 5

6 WAARNEMING Tips bij aanpak Zien, horen, tastzin, smaak, reuk, proprioceptie en vestibulair Hypergevoelig - Ik wil even ontprikkelen, even weg zijn van de drukte. - Ik wil mijn zintuigen afvlakken, minder scherp waarnemen, minder prikkels. Hypogevoelig Wat is de betekenis van het gamegedrag? Is er een probleem? NIET : symptoomreductie WEL : levenskwaliteit verbeteren - Ik krijg te weinig prikkels binnen, dus ik ga ze opzoeken en bepaalde middelen versterken prikkels en emoties, dan voel en zie en hoor ik tenminste veel. - Ik voel geen grenzen aan. Tips bij aanpak Tips bij aanpak Wat zit er onder de ijsberg? Want daar zit de oorzaak en dus ook de oplossing! Waarneming (hyper- of hypogevoelig) Een legale / andere oplossing zoeken om te ontprikkelen of om prikkels binnen te krijgen. Bijvoorbeeld - Prikkelarme ruimte, in donkere kamer tot rust komen - Prikkels creëren door met balpen te knipperen, lichtje in de ogen te schijnen, op bureaustoel rond te draaien - Wie geen grenzen voelt, kan beter tellen (hoeveel pintjes/uur?) Denken Belang van open houden van het denken! Blijven in gesprek gaan op een autismevriendelijke manier Gedrag Sociale vaardigheidstraining? Weerbaarheidstraining? Tips rond communicatie? Hoe nee leren zeggen? 6

7 Tips bij aanpak Kijken door verschillende brillen Extra uitdaging bij kinderen bij adolescenten Wat is puber gedrag Wat is autistisch gedrag Wat is gebruikers gedrag bij volwassenen Lichamelijk signalen Sociaal Psychisch aanbod ouders Verslaving & Autisme Hersenen Isolement Gewicht Daling schoolprestaties Slaaptekort Conflicten Lichamelijke klachten Vermindering aandacht Persoonlijke verzorging Andere hobby s Er veel over praten Gamen bij verveling Vluchten Prikkelbaar Eenzaam Ontkenning / liegen Preoccupatie / Obsessie Controleverlies Naar binnen gekeerd een samenwerking tussen 7

8 Een oudergroep 7 sessies Een aanbod naar ouders Van jongeren met autisme & alcohol, drugs gebruik of problematisch gamen Wat Waarom Hoe Hoeveel Kennismaking en inleiding Psycho-educatie rond middel Psycho-educatie rond mens met ASS Psycho-educatie rond milieu Gedragsverandering Communicatie Tips en afronden Vragen Ervaringsgericht kamp Voor problematische gamers Therapie kamp Anti-game kamp Game kamp 20 tot 24 augustus 2018 Schelle Jongens & meisjes tussen 15 en 18 jaar Max 10 deelnemers met 4 begeleiders (auti-vriendelijke aanpak) 175 8

Game over?! Onze tips. Thomas. Aanmelding via CLB. GA ermee aan de slag! Maak contact. Zoek de betekenis van het gamegedrag?

Game over?! Onze tips. Thomas. Aanmelding via CLB. GA ermee aan de slag! Maak contact. Zoek de betekenis van het gamegedrag? Studiedag ZNA UKJA: e-psy 2.0: digitalisering in de zorg #adolescenten 21 september 2018 Game over?! Joke Van Hoof Katrijn Elsen CGG Vagga Boomgaardstraat 7, 2018 Antwerpen 03 256 91 40 www.vagga.be Joke.VanHoof@vagga.be

Nadere informatie

Tactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker

Tactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Stedendriehoek, Twente, Zwolle/Noord Veluwe en Flevoland Informatie, advies en hulp Alcohol, drugs, medicijnen, gamen, gokken Bianca Swart Preventiewerker Preventie basisonderwijs

Nadere informatie

Gamen. Charlemagne College Eijkhagen Ouderavond. Verslavingspreventie Mondriaan Gerald Adriana November 2017

Gamen. Charlemagne College Eijkhagen Ouderavond. Verslavingspreventie Mondriaan Gerald Adriana November 2017 Gamen Charlemagne College Eijkhagen Ouderavond Verslavingspreventie Mondriaan Gerald Adriana November 2017 Wat verwacht U van deze bijeenkomst? Tijdlijn 1971 Pong 1974 Het woord internet voor het eerst

Nadere informatie

Welkom. Voorstellen. Mieke Bellinga & Mariëlle Witteveen. Autisme en verslaving Deuvel 2017 & GGZNHN 1. Autisme en verslaving: Inleiding

Welkom. Voorstellen. Mieke Bellinga & Mariëlle Witteveen. Autisme en verslaving Deuvel 2017 & GGZNHN 1. Autisme en verslaving: Inleiding Welkom Autisme en verslaving: Inleiding Voorstellen Mieke Bellinga & Mariëlle Witteveen GGZNHN 1 Programma Wat is autisme in de kern? Autisme en verslaving: stand van zaken Een casus Handleiding Witteveen:

Nadere informatie

Welkom. Internetgebruik & Gamen

Welkom. Internetgebruik & Gamen Welkom Internetgebruik & Gamen Programma Internetgebruik & Smartphones Wat is gamen? Wat is gameverslaving? Cijfers Risicogroepen Signalen Wat komen jullie tegen? Tips Youz 2 Gamen 0 jaar: vegen en tikken

Nadere informatie

Jongeren en gamen. Joke Bollebakker Hella Schikkinger

Jongeren en gamen. Joke Bollebakker Hella Schikkinger Jongeren en gamen Joke Bollebakker Hella Schikkinger November 2015 Gameverslaving, onschuldig tijdverdrijf of obsessie? Onderwerpen van de Workshop: * Feiten en cijfers over gamen... * Waarom zijn computerspelletjes

Nadere informatie

Liska Vulperhorst 2 november 2015

Liska Vulperhorst 2 november 2015 Liska Vulperhorst 2 november 2015 Programma Cijfers Gamen nader toegelicht Soorten games Positieve effecten Negatieve effecten Wat maakt een game verslavend Verslaving Wat kunt u doen? Tips Adviezen Gamen

Nadere informatie

Mijn kind, gamen en internet. Indigo Preventie

Mijn kind, gamen en internet. Indigo Preventie Mijn kind, gamen en internet Indigo Preventie Programma Welkom & kennismaking Vragenlijst Info gamen/internet Problematisch/normaal gebruik Tips Afsluiting en sites Vragenlijst Vragenlijstje Gamen Vragenlijst

Nadere informatie

WORKSHOP PROBLEEMSITUATIES HERKENNEN. Joyce Borremans, preventiewerker TAD

WORKSHOP PROBLEEMSITUATIES HERKENNEN. Joyce Borremans, preventiewerker TAD WORKSHOP PROBLEEMSITUATIES HERKENNEN Joyce Borremans, preventiewerker TAD 1 INHOUD 1. Wat maakt gamen aantrekkelijk? 2. Cijfers 3. Wanneer wordt gamen risicovol? 4. Problematisch gebruik? 5. Hoe reageren?

Nadere informatie

Ouderatelier GAMEN. Iris Timmerman Dinsdag 26 januari 2016

Ouderatelier GAMEN. Iris Timmerman Dinsdag 26 januari 2016 Ouderatelier GAMEN Iris Timmerman Dinsdag 26 januari 2016 Filmpje: If books came after games www.ted.com Jane McGonigal Voordelen gamen Toegepast voor therapie, rehabilitatie en leerondersteuning Bijvoorbeeld

Nadere informatie

Gameless! Arkin, Amsterdam GGZ/Verslavingszorg Jellinek Preventie Jeugdnet jarigen Doelgroep: ouders, jongeren, professionals

Gameless! Arkin, Amsterdam GGZ/Verslavingszorg Jellinek Preventie Jeugdnet jarigen Doelgroep: ouders, jongeren, professionals Gameless! Arkin, Amsterdam GGZ/Verslavingszorg Jellinek Preventie Jeugdnet 12 23 jarigen Doelgroep: ouders, jongeren, professionals Anita.oliemans@jellinek.nl 5901327 Programma Visie, filmpje, stellingen

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme

Cognitieve gedragstherapie bij autisme Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme

Nadere informatie

Bianca Wagenaar-Swart Preventiewerker

Bianca Wagenaar-Swart Preventiewerker Bianca Wagenaar-Swart Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Stedendriehoek, Twente, Zwolle/Noord Veluwe en Flevoland Preventie Behandeling Nazorg Alcohol, roken, drugs, medicijnen, gamen, gokken Programma

Nadere informatie

Gamen: probleem of niet? + Regio Waas en Dender

Gamen: probleem of niet? + Regio Waas en Dender + Programma Wat zijn games? Geweld in games Cynthia Deman Gamen: probleem of niet? Wie speelt er? Wat is er positief en negatief aan games? Preventie Hulp in de buurt Delta, deelwerking Centrum voor Geestelijke

Nadere informatie

Ouderavond CLZ Ouderavond. Voorstellen. Kelly Roelofs. Onze insteek

Ouderavond CLZ Ouderavond. Voorstellen. Kelly Roelofs. Onze insteek 24-11-16 Ouderavond Ouderavond CLZ 21-11-2016 Voorstellen Kelly Roelofs kelly.roelofs@stichting-be-aware.nl Onze insteek Overmatig versus gezond Vroeg signalering Preventie Kind bewust maken, eigen verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Autisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan

Autisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Autisme en depressie Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Hoe herken je autisme bij een depressieve patiënt? 3 Wat gaat hier mis? DSM5 criteria Autismespectrumstoornis A. Beperkingen

Nadere informatie

Sociale contacten Informatie zoeken Surfen en gamen Filmpjes bekijken Muziek beluisteren Aankopen

Sociale contacten Informatie zoeken Surfen en gamen Filmpjes bekijken Muziek beluisteren Aankopen Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig Sociale contacten Informatie zoeken Surfen en gamen Filmpjes bekijken Muziek beluisteren Aankopen Reclame: affect

Nadere informatie

Gamen: probleem of niet?

Gamen: probleem of niet? + Tineke De Breucker Cynthia Deman Gamen: probleem of niet? + Programma Wat zijn games? Geweld in games Wie speelt er? Wat is er positief en negatief aan games? Preventie Hulpverlening + Wie zijn wij?

Nadere informatie

PUBERBEURS LEIDERDORP

PUBERBEURS LEIDERDORP PUBERBEURS LEIDERDORP P R O G R A M M A 19:45 Inloop koffie /thee 20:00 Opening 20:10 Presentatie & Theater 20:40 Pauze 21:00 Presentatie & Theater 21:45 Afsluiting DE PUBERTEIT VROEGE ADOLESCENTIE vroege

Nadere informatie

VAGGA AFDELING volwassenen groepsaanbod 2019

VAGGA AFDELING volwassenen groepsaanbod 2019 Groepstherapie voor jongvolwassenen Jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar die het moeilijk hebben op vlak van sociale contacten en/ of zelfbeeld en waarbij sprake is van depressieve klachten, angstklachten

Nadere informatie

Welkom. Voorstellen. Programma. Inleiding en voorstellen Wat is autisme, oorzaak en hoe herken je het? Autisme vanuit eigen ervaring

Welkom. Voorstellen. Programma. Inleiding en voorstellen Wat is autisme, oorzaak en hoe herken je het? Autisme vanuit eigen ervaring Welkom Algemene informatieavonden GGZ Noord- Holland-Noord in samenwerking met Stichting Deuvel Voorstellen Mieke Bellinga & Mariëlle Witteveen Programma Inleiding en voorstellen Wat is autisme, oorzaak

Nadere informatie

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Volgorde Overbelasting Mindfulness Theorie Praktijk (aanpassingen) Onderzoeksresultaten

Nadere informatie

Pubers. En de verleidingen van nu!

Pubers. En de verleidingen van nu! Pubers En de verleidingen van nu! PUBERTEIT/FUNCTIE Lichamelijke ontwikkeling ONTWIKKELING, HORMONEN, ONZEKERHEID + Cognitieve ontwikkeling DE GROEI VAN DE HERSENEN + Sociaal-emotionele ontwikkeling HOE

Nadere informatie

TABAK ALCOHOL GAMEN. algemene sociale vaardigheden

TABAK ALCOHOL GAMEN. algemene sociale vaardigheden Leerlijnen per graad : 3 de graad LO 10-12j Doelstelling: Versterken van de kennis en vaardigheden die kinderen nodig hebben om gezonde keuzes te maken en niet te roken, geen alcohol te drinken en op een

Nadere informatie

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen Autisme niet begrepen? Niet herkend! Gemeente Koggenland 6 november 2017 & Stichting Deuvel Mieke Bellinga Mariëlle Witteveen Overzicht Autisme net ff anders Herkennen van autisme in contact Autisme Specifieke

Nadere informatie

Ziekte van Huntington

Ziekte van Huntington Ziekte van Huntington Begrijpen van en omgaan met veranderend gedrag Niels Reinders en Henk Slingerland (psychologen) Huntington Café 27 september 2018 Ziekte van Huntington Erfelijke neurologische ziekte

Nadere informatie

PUBERS EN SOCIALE MEDIA

PUBERS EN SOCIALE MEDIA UW KIND EN SOCIALE MEDIA PUBERS EN SOCIALE MEDIA Pel van Hattum Gezondheidsbevordering Groene Hart Lyceum, Rijnwoude 1 oktober2018 Pel van Hattum Adviseur Gezonde School Uw kind en sociale media Social

Nadere informatie

PUBERS VAN NU. Kathelijne Hazenoot Adviseur Gezonde School PUBERGEDRAG HERKENBAAR? WAT ZIET U NOG MEER AAN PUBERGEDRAG?

PUBERS VAN NU. Kathelijne Hazenoot Adviseur Gezonde School PUBERGEDRAG HERKENBAAR? WAT ZIET U NOG MEER AAN PUBERGEDRAG? PUBERS VAN NU Kathelijne Hazenoot Adviseur Gezonde School PUBERGEDRAG HERKENBAAR? WAT ZIET U NOG MEER AAN PUBERGEDRAG? 1 Hoe komt het dat pubers zo vatbaar zijn voor risicovol gedrag? https://youtu.be/dkkj7o32cto

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkeling Ontwikkelingsgebieden A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

Inge Glazemakers. Overzicht. Hoop en verwachting. Ouderschap en opvoeding

Inge Glazemakers. Overzicht. Hoop en verwachting. Ouderschap en opvoeding Overzicht Inge Glazemakers Onze hoop en verwachtingen Opvoeden bij kinderen met metabole aandoening: een extra uitdaging Gedrag van kinderen: wat opvoeden soms moeilijk maakt Wat is positief opvoeden?

Nadere informatie

Resultaten enquête gamen en sociale media

Resultaten enquête gamen en sociale media hallo Resultaten enquête gamen en sociale media Wie hebben we bevraagd? Leeftijd Man Vrouw Totaal 9 2 0 2 10 48 55 103 11 87 77 164 12 96 95 191 13 68 62 130 14 56 38 94 15 27 37 64 16 31 40 71 17 16 22

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkelingsgebieden Ontwikkeling A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

GAMEN EN AUTISME. Met Toolkit Gezond Gamen. Herm Kisjes & Erno Mijland

GAMEN EN AUTISME. Met Toolkit Gezond Gamen. Herm Kisjes & Erno Mijland GAMEN EN AUTISME Met Toolkit Gezond Gamen Herm Kisjes & Erno Mijland Inhoud Voorwoord 7 Inleiding 9 1 Gamen en autisme: de match 19 Interview: Henri 24 2 Positieve effecten 29 Interview: Mary over Ryan

Nadere informatie

SIGNALEREN VAN GAMEPROBLEMEN BIJ

SIGNALEREN VAN GAMEPROBLEMEN BIJ SIGNALEREN VAN GAMEPROBLEMEN BIJ JONGEREN MET AUTISME Herm Kisjes en Erno Mijland Kinderen en jongeren komen tegenwoordig bijna allemaal in aanraking met (computer) games. Dat geldt ook voor jongeren met

Nadere informatie

Inhoud. Deel 1: Ontwikkeling jarigen. Deel 2: Wat is er anders in het Voortgezet Onderwijs? Deel 3: Wat kunt u als ouder doen?

Inhoud. Deel 1: Ontwikkeling jarigen. Deel 2: Wat is er anders in het Voortgezet Onderwijs? Deel 3: Wat kunt u als ouder doen? Inhoud Deel 1: Ontwikkeling 10-24 jarigen Deel 2: Wat is er anders in het Voortgezet Onderwijs? Deel 3: Wat kunt u als ouder doen? Deel 4: Alcohol en roken Op welke leeftijd zijn de hersenen uitgegroeid?

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme. Psycho-sociale problemen. Uitingsvormen autisme. Autisme? Coping? Of? 12-7-2013

Cognitieve gedragstherapie bij autisme. Psycho-sociale problemen. Uitingsvormen autisme. Autisme? Coping? Of? 12-7-2013 Cognitieve gedragstherapie bij autisme "Het resultaat telt, de weg er naar toe nog meer! Behandelmethodieken bij ontwikkelingsstoornissen." GGNet, Apeldoorn, 27 juni 2013 Caroline Schuurman gz-psycholoog,

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

INLEIDING DE KLEINE PRINS MOTIVATIE ZET MENSEN IN BEWEGING

INLEIDING DE KLEINE PRINS MOTIVATIE ZET MENSEN IN BEWEGING (GEEN) GOESTING?! INLEIDING ABC VAN MOTIVATIE LEREN OP SCHOOL, EEN AANGENAME EN BOEIENDE ACTIVITEIT? OPVOEDEN IS ROEKELOZE IMPROVISATIE LATER IS NOG LANG EEN VOL HOOFD DE WEG KWIJT TEN SLOTTE INLEIDING

Nadere informatie

Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? Hulpaanbod

Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? Hulpaanbod Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? - Normaal begaafde kinderen van 4 tot 13 jaar, woonachtig in de regio Gelderland-Zuid, die in hun gedrag signalen afgeven die mogelijk duiden op een problematische

Nadere informatie

Uw kind en genotmiddelen

Uw kind en genotmiddelen Welkom bij Uw kind en genotmiddelen Eef Hollman Adviseur Gezondheidsbevordering Programma (hersen)ontwikkeling pubers Genotmiddelen Roken Alcohol Gamen Opvoeding en genotmiddelen De puberteit ? Aan het

Nadere informatie

Mindfulness bij ASS en arbeidsparticipatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven

Mindfulness bij ASS en arbeidsparticipatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Mindfulness bij ASS en arbeidsparticipatie Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Volgorde lezing Overbelasting bij mensen met autisme Werk en overbelasting Begeleiding Mindfulness

Nadere informatie

Behandelmogelijkheden van angst en dwang bij volwassenen met autisme

Behandelmogelijkheden van angst en dwang bij volwassenen met autisme Behandelmogelijkheden van angst en dwang bij volwassenen met autisme drs. Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme, Leiden Congres angst en dwang NVA 14 maart 2009 Indeling Autisme angst en dwang

Nadere informatie

De verslavende werking van gamen en whats app

De verslavende werking van gamen en whats app Welkom bij De verslavende werking van gamen en whats app Kathelijne Hazenoot Adviseur Gezondheidsbevordering Pubers en sociale media Mijn Engelse taal is stukken beter geworden Waarom zo verslavend? Beloningscentrum

Nadere informatie

Motivatie problemen bij ASS

Motivatie problemen bij ASS Motivatie problemen bij ASS Praten met pubers die anders zijn Esther Leuning 25 oktober 2018 www.karakter.com 2 Praten met pubers die anders zijn Esther Leuning GZ-psycholoog, cognitief gedragstherapeut

Nadere informatie

VUB 13/05/2015 Symposium HSP LINDA T'KINDT. www.gevoeligopvoeden.be. linda@gevoeligopvoeden.be LINDA T'KINDT. www.gevoeligopvoeden.

VUB 13/05/2015 Symposium HSP LINDA T'KINDT. www.gevoeligopvoeden.be. linda@gevoeligopvoeden.be LINDA T'KINDT. www.gevoeligopvoeden. Hoogsensitieve kinderen en uitdagingen voor ouders http//: http//:www.hspvlaanderen.be linda@hspvlaanderen.be VUB 13/05/2015 Symposium HSP Wie ben ik? Linda T Kindt Mede auteur van het boek Mijn kind is

Nadere informatie

Liefde & Behang Wat is Youz? Jongerenmerk van Bouman GGZ Advies en behandeling voor jongeren met problemen op het gebied van alcohol, drugs, gokken of gamen. Youz is er ook voor ouders en de omgeving.

Nadere informatie

3/12/2013. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. ADHD groeit mee. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. Stelling 1 Huilbaby s ontwikkelen later ADHD

3/12/2013. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. ADHD groeit mee. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. Stelling 1 Huilbaby s ontwikkelen later ADHD ADHD groeit mee Babypeuter Lagere school Puberadolescent Babypeuter Stelling 1 Huilbaby s ontwikkelen later ADHD Geboorte zuigeling - peuter Al hyperactief van in de buik Moeilijke baby : Verhoogd activiteitsniveau

Nadere informatie

PDF created with pdffactory Pro trial version www.pdffactory.com

PDF created with pdffactory Pro trial version www.pdffactory.com Invloed van autisme op relaties en seksualiteit Sylvie Carette Autisme Centraal 23 februari 2010 Overzicht Invloed van autisme op seksualiteit Seksualiteitsprofiel volwassenen met AS (Hénault enattwood)

Nadere informatie

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Betrokken bij Buiten Welkom Het puberbrein als basis 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Pubers Welk (puber)gedrag valt jou het meest op? We zijn allemaal puber geweest Leef je in!

Nadere informatie

PUBERS EN SOCIALE MEDIA

PUBERS EN SOCIALE MEDIA UW KIND EN SOCIALE MEDIA & GAMEN PUBERS EN SOCIALE MEDIA Monique Braumuller Adviseur Gezonde School EVEN VOORSTELLEN S C H O O L V E R P L E E G K U N D I G E NAAM: Marlies Hogewoning WERKDAGEN: Maandag-dinsdag-woensdag-donderdag

Nadere informatie

Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips

Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips 1 Ouderavond Geluk onder Druk Voorstellen Inhoud Kelly Roelofs Kelly.roelofs@stichting-be-aware.nl 2 Onderdelen Kennis Hoe pakken we dit aan Stemkastjes 2 Stemkastjesvraag Wie maakt zich zorgen om zijn/haar

Nadere informatie

Welkom. Middelen & Opvoeden Youz

Welkom. Middelen & Opvoeden Youz Welkom Middelen & Opvoeden Youz Wat is Youz? Jongerenmerk van Bouman GGZ Advies en behandeling voor jongeren met problemen op het gebied van alcohol, drugs, gokken of gamen. Youz is er ook voor ouders

Nadere informatie

Gamen: probleem of niet?

Gamen: probleem of niet? + Tineke De Breucker Cynthia Deman Gamen: probleem of niet? + Wie zijn wij? Delta, deelwerking Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Waas en Dender Aanbod? Preventie Vroeginterventie Hulpverlening voor:

Nadere informatie

Welkom bij Uw kind en genotmiddelen. Gaby Herweijer Adviseur Gezondheidsbevordering

Welkom bij Uw kind en genotmiddelen. Gaby Herweijer Adviseur Gezondheidsbevordering Welkom bij Uw kind en genotmiddelen Gaby Herweijer Adviseur Gezondheidsbevordering Welkom in de Puberteit Pubers ondergaan veel veranderingen Vrienden School Lichamelijk Seksualiteit Hersenen Pubers vragen

Nadere informatie

Collectief aanbod Jeugd Houten

Collectief aanbod Jeugd Houten Collectief aanbod Jeugd Houten Groepsmaatschappelijk werk Santé Partners in Houten 2018-2019 1 Inhoud Blz. Training Sterk staan 9-12.... 3 Zomertraining Plezier op School (aankomende brugklassers). 4 Assertiviteitstraining

Nadere informatie

De praktijk: Het Dr. Leokannerhuis en middelenmisbruik. Evelien Hoevenaars Kannercyclus opponent 19 september 2011

De praktijk: Het Dr. Leokannerhuis en middelenmisbruik. Evelien Hoevenaars Kannercyclus opponent 19 september 2011 De praktijk: Het Dr. Leokannerhuis en middelenmisbruik Evelien Hoevenaars Kannercyclus opponent 19 september 2011 Programma Ontwikkeling binnen LKH Voorlichtingsmodule Koppeling proefschrift B. Sizoo Discussie

Nadere informatie

Inleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen

Inleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen Inleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen Dit is de inleiding van de psycho-educatie modules. Aan de hand van deze modules geven we meer informatie over hoe autismespectrumstoornissen (ASS) zich uiten

Nadere informatie

WERKBUNDEL VAN: GROEP/ KLAS:

WERKBUNDEL VAN: GROEP/ KLAS: WERKBUNDEL VAN: GROEP/ KLAS: THEMA 1 MIJN GAMEPROFIEL VS. DE GROEP OPDRACHT 2 NEEM DE VRAGENLIJST MIJN OUDERS EN MIJN GAMEGEDRAG AF BIJ JE OUDER(S) OF OPVOEDER(S). (PAGINA 4) 1 DENK NA OVER JOUW GAMEGEDRAG.

Nadere informatie

THEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo

THEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Zelf Gevoelens Verbaal en non-verbaal primaire gevoelens beschrijven en uiten. Kwaliteiten Verbaal en non-verbaal beschrijven dat fijne en nare

Nadere informatie

OUDERAVOND FRISSE START. Het Hooghuis 31 januari Yvon Dieks Medewerker gezondheidsbevordering

OUDERAVOND FRISSE START. Het Hooghuis 31 januari Yvon Dieks Medewerker gezondheidsbevordering OUDERAVOND FRISSE START Het Hooghuis 31 januari 2017 Yvon Dieks Medewerker gezondheidsbevordering Programma Overgang van groep 8 naar de brugklas Het puberbrein Consequenties in gedrag (roken en alcohol)

Nadere informatie

Preventie/ Zorg / consultatie INDIGO

Preventie/ Zorg / consultatie INDIGO Preventie/ Zorg / consultatie INDIGO Hoe verloopt de verwijzing naar Zorg? Preventie ( school, leerkrachten, preventie-activiteiten) Zorg (huisarts, ggd-arts, kinderarts) De eerste lijn; Generalistisch

Nadere informatie

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Gezonde coping. Mindfulness 14/11/2012. Lijdensdruk. Verschillende meditatietechnieken

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Gezonde coping. Mindfulness 14/11/2012. Lijdensdruk. Verschillende meditatietechnieken Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Lijdensdruk Angst en depressie Meer bij volwassenen Dwangmatig denken /

Nadere informatie

THE NEXT LEVEL- OVER GAMEN IN DE JEUGDHULP. Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs Femke Wijgaerts Karen Vanmarcke

THE NEXT LEVEL- OVER GAMEN IN DE JEUGDHULP. Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs Femke Wijgaerts Karen Vanmarcke THE NEXT LEVEL- OVER GAMEN IN DE JEUGDHULP Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs Femke Wijgaerts Karen Vanmarcke Studie en onderzoek Beleidsvoorbereiding Preventie en hulpverlening Vorming Netwerken

Nadere informatie

Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER

Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER kleuter 2,5-6j 1 ste graad LO 6-8j 2 de graad LO 8-10j 3 de graad LO 10-12j doelstelling doelstelling doelstelling doelstelling Versterken

Nadere informatie

Individuele coaching en groepsbijeenkomsten. Volwassenen met AD(H)D

Individuele coaching en groepsbijeenkomsten. Volwassenen met AD(H)D Individuele coaching en groepsbijeenkomsten Volwassenen met AD(H)D Behandeling en coaching Psycho-educatie cliënt en partner Staken alcohol en/of drugs Medicatie Coaching individueel Coaching in de groep

Nadere informatie

Autisme en vriendschap

Autisme en vriendschap 1 Opbouw workshop Autisme en vriendschap Inloop Welkom door Nel Hofman Autisme en Vriendschap Dilemma s Vragen? Sandra Kint GZ psycholoog Yulius Autisme Gabrine Jagersma Orthopedagoog en onderzoeker Yulius/Erasmus

Nadere informatie

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland

Nadere informatie

ALCOHOL ANDERE DRUGS GAMEN EN ONGEZELLIG? Bernard van t Klooster, preventiewerker.

ALCOHOL ANDERE DRUGS GAMEN EN ONGEZELLIG? Bernard van t Klooster, preventiewerker. ALCOHOL ANDERE DRUGS GAMEN EN OUDERS ONGEZELLIG? Bernard van t Klooster, preventiewerker bernard.van.t.klooster@novadic-kentron.nl DEURNE- ZEILBERG 5 juni 2018 Wat heeft u zelf wel eens gebruikt? Cocaine

Nadere informatie

Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen

Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen Programma Brijder en Brijder Jeugd Wie zit er in de zaal? Middelengebruik en GGZ Wat is verslaving?

Nadere informatie

Moeilijk gedrag en ASS

Moeilijk gedrag en ASS Zie je wat ik bedoel? Over moeilijk gedrag bij autisme Drs. Jan Schrurs, GZ-psycholoog Docent Fontys OSO Ma SEN Autisme-specialist 1 Moeilijk gedrag en ASS t kan bijna niet anders vanwege de beperkingen

Nadere informatie

Jongeren met een gedrags- en emotionele stoornis Druggebruik van hun kant bekeken

Jongeren met een gedrags- en emotionele stoornis Druggebruik van hun kant bekeken Jongeren met een gedrags- en emotionele stoornis Druggebruik van hun kant bekeken Freya Vander Laenen FADO Utrecht 20/11/08 1 1. Achtergrond Klassieke drugpreventie en drugpreventieonderzoek Specifieke

Nadere informatie

LESPAKKET OVER GAMEN 1 E GRAAD B-STROOM

LESPAKKET OVER GAMEN 1 E GRAAD B-STROOM LESPAKKET OVER GAMEN 1 E GRAAD B-STROOM PLAY vertrekt uit een positieve insteek om jongeren inzicht te geven in hun eigen gamegedrag en dat van hun leeftijdsgenoten. PLAY wil hen aan het denken zetten

Nadere informatie

Psychisch of Psychiatrie? 12-06-2012

Psychisch of Psychiatrie? 12-06-2012 Wat is een psychische stoornis? Een psychische stoornis is een patroon van denken, voelen en gedrag dat binnen de geldende cultuur ongebruikelijk is. Het patroon veroorzaakt last bij de persoon zelf en/of

Nadere informatie

UW KIND EN ALCOHOL. Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering

UW KIND EN ALCOHOL. Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering UW KIND EN ALCOHOL Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering PROGRAMMA Welkom in de puberteit Alcohol Opvoeding en genotmiddelen DE PUBERTEIT Dit is de periode waarin jongeren zich tot volwassene

Nadere informatie

Ouderavond riskante genotmiddelen Andreas College, Rijnmond Katwijk

Ouderavond riskante genotmiddelen Andreas College, Rijnmond Katwijk Ouderavond riskante genotmiddelen Andreas College, Rijnmond Katwijk 16 september 2014 Pel van Hattum Programma 1. Middelen 2. Cijfers 3. Puberteit 4. Opvoeding 1. Middelen: Tabak Héél ongezond: de dodelijkste

Nadere informatie

Circuit Jeugd & Jongvolwassenen Alexandra Valdink, GZ-psycholoog & Regie Behandelaar Joost Dusseljee, Preventiewerker

Circuit Jeugd & Jongvolwassenen Alexandra Valdink, GZ-psycholoog & Regie Behandelaar Joost Dusseljee, Preventiewerker Circuit Jeugd & Jongvolwassenen Alexandra Valdink, GZ-psycholoog & Regie Behandelaar Joost Dusseljee, Preventiewerker 1 Wat doet Tactus? Gamen & social media Voor- en nadelen Risico s DSM Cijfers & feiten

Nadere informatie

Liska Vulperhorst Preventiewerker

Liska Vulperhorst Preventiewerker Liska Vulperhorst Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Vijf circuits Behandeling & Begeleiding Sociale Verslavingszorg Forensische Verslavingszorg Verslavingsreclassering Preventie & Consultancy Programma

Nadere informatie

Stress Less Project. Verbinding Onderwijs & Jeugdzorg

Stress Less Project. Verbinding Onderwijs & Jeugdzorg Stress Less Project Verbinding Onderwijs & Jeugdzorg SIMONE VOGELAAR EN AMANDA VAN LOON 23 MEI 2019 Stress bij scholieren Stress bij scholieren Schoolcontext kan gevoelens van stress opwekken Gerelateerd

Nadere informatie

Overzicht Groepsaanbod. Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie

Overzicht Groepsaanbod. Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie Overzicht Groepsaanbod Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie Waarom een groep of cursus? Waarom in een groep? Het kan zijn dat je het zelf prettiger vindt

Nadere informatie

WELKOM! MENTIMETER Ga naar Code Wat vind jij van het opvoeden van pubers?

WELKOM! MENTIMETER Ga naar   Code Wat vind jij van het opvoeden van pubers? WELKOM! MENTIMETER Ga naar www.menti.com Code 61 95 41 Wat vind jij van het opvoeden van pubers? 8 oktober 2018 Hartelijk welkom programma 19.30 Mentimeter 19.35 welkom 19.40 Scene puber opvoeden 19.50

Nadere informatie

Hoe sterk is mijn puber? Maak alvast verbinding Wifinetwerk: Vdc-Leerlingen Wachtwoord: varendonck2019 Mentimeter:

Hoe sterk is mijn puber? Maak alvast verbinding Wifinetwerk: Vdc-Leerlingen Wachtwoord: varendonck2019 Mentimeter: Hoe sterk is mijn puber? Maak alvast verbinding Wifinetwerk: Vdc-Leerlingen Wachtwoord: varendonck2019 Mentimeter: www.menti.com Code: 925161 Hoe sterk is mijn puber? Welkom Helder theater Groepsdruk Marrig

Nadere informatie

Movisie. Voor een duurzame positieve verandering. Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat

Movisie. Voor een duurzame positieve verandering. Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat Movisie Voor een duurzame positieve verandering Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat Programma Wat is eenzaamheid en vereenzamen? Wat weten we uit onderzoek over wat werkt?

Nadere informatie

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG 1 Autisme spectrum stoornissen Waarom dit onderwerp? Diagnostiek

Nadere informatie

PUBERS EN SOCIALE MEDIA

PUBERS EN SOCIALE MEDIA UW KIND EN RISICOVOL GEDRAG DE PUBERTEIT UW KIND EN SOCIALE MEDIA PUBERS EN SOCIALE MEDIA Dit is de periode waarin meisjes en jongens zich tot volwassene ontwikkelen. Ze worden geslachtsrijp en ontwikkelen

Nadere informatie

Rijksuniversiteit Groningen

Rijksuniversiteit Groningen De adolescentiefase: over puberen, hersenontwikkeling, studiekeuze, risicogedrag en de relatie met ouders. Dr. Saskia Kunnen i.s.m. Dr. Anna Lichtwarck-Aschoff Afdeling Ontwikkelingspsychologie Rijksuniversiteit

Nadere informatie

Hoe ga je om met stress?

Hoe ga je om met stress? Hoe ga je om met stress? Bij stress ontstaat er in ons lichaam een natuurlijke reactie die ons in staat stelt om snel en alert te reageren op gevaar: onze polsslag en ademhaling versnellen, de spieren

Nadere informatie

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers Autismespectrumstoornis SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND 19-10-2016 Mandy Bekkers (mandybekkers@hotmail.com) Waarschuwing vooraf! 2 Geschiedenis Autos (Grieks: zelf) 1937-1940: Term autisme 1943 &

Nadere informatie

Van fanatiek gamen naar gameverslaving

Van fanatiek gamen naar gameverslaving Van fanatiek gamen naar gameverslaving Paul Zonneveld Directeur Behandeling / Psychiater Rogier Buningh Hoofd Counselors / Ervaringsdeskundige Missie en visie Missie Als niets meer werkt bieden wij een

Nadere informatie

Wanneer zijn zorgen om mijn kinderen relevant?

Wanneer zijn zorgen om mijn kinderen relevant? Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen p/a Dimence Postbus 398 7600 AJ Almelo www.kenbis.nl Opgroeien en de bipolaire stoornis Als ouder met een bipolaire stoornis kun je je zorgen maken over je kinderen;

Nadere informatie

Psychologische problemen bij volwassenen met Klinefeltersyndroom. Nathalie Vanderbruggen

Psychologische problemen bij volwassenen met Klinefeltersyndroom. Nathalie Vanderbruggen Psychologische problemen bij volwassenen met Klinefeltersyndroom Nathalie Vanderbruggen Psychoneurologisch functioneren in KS ( Verri et al. 2010) Cognitief functioneren: Psychopathologische kwetsbaarheid:

Nadere informatie

PUBERS EN SOCIALE MEDIA

PUBERS EN SOCIALE MEDIA P u b e r s e n g e n o t m i d d e l e n P R O G R A M M A PUBERS EN Eef Hollman Adviseur Gezondheidsbevordering GGD HM Puberteit Puberbrein Populaire Genotmiddelen Preventie Als er meer hulp nodig is

Nadere informatie

Opgroeien met ziekte en zorg. Training voor professionals

Opgroeien met ziekte en zorg. Training voor professionals Opgroeien met ziekte en zorg Training voor professionals Wat is jouw kracht? Aanleiding 2BeCool wil jonge mantelzorgers in beeld brengen en passende ondersteuning bieden. Jonge mantelzorgers vallen nauwelijks

Nadere informatie

Vormingsaanbod Psychiatrisch Expertiseteam (PET)

Vormingsaanbod Psychiatrisch Expertiseteam (PET) Vormingsaanbod Psychiatrisch Expertiseteam (PET) Steeds meer krijgen zorgverstrekkers en medewerkers uit de eerste lijn tijdens hun werk te maken met mensen met (een vermoeden van) geestelijke gezondheidsproblemen.

Nadere informatie

Met deze game check kunnen ouders en kinderen samen overwegen of een game beter wel of beter niet gespeeld kan worden. Zodat gamen leuk blijft!

Met deze game check kunnen ouders en kinderen samen overwegen of een game beter wel of beter niet gespeeld kan worden. Zodat gamen leuk blijft! GAME CHECK Er zijn ontzettend veel games die je kunt spelen. En er komen steeds weer nieuwe spellen of nieuwe versies uit; voor ouders en opvoeders is het bijna niet bij te houden. Uit enthousiasme en

Nadere informatie

HOOGSENSITIVITEIT BIJ KINDEREN

HOOGSENSITIVITEIT BIJ KINDEREN HOOGSENSITIVITEIT BIJ KINDEREN Reinhilde Vermeulen 1. Inleiding: hooggevoeligheid Pionier: Elaine N. Aron en Arthur Aron Begrip HSP in 1997 geïntroduceerd in de wetenschappelijke literatuur Uitgangspunt:

Nadere informatie

Inleiding Agenda van vandaag

Inleiding Agenda van vandaag Inleiding Agenda van vandaag Werkgebied GGD Deelname aan het ZAT Afname KIVPA vragenlijst Jongerenspreekuur op aanvraag (per mail aangevraagd) overleg mentoren, zorg coördinator en vertrouwenspersoon Preventief

Nadere informatie

PUBERS EN SOCIALE MEDIA

PUBERS EN SOCIALE MEDIA UW KIND EN SOCIALE MEDIA PUBERS EN SOCIALE MEDIA Pel van Hattum Gezondheidsbevordering Andreas College, locatie Pieter Groen 10 januari 2018 Pel van Hattum Gezondheidsbevordering Uw kind en sociale media

Nadere informatie

Trainingshuis De Schakel

Trainingshuis De Schakel GGzE Kind en Jeugd Trainingshuis De Schakel Training op maat 1 Inhoud Wat doen wij...4 Zelfstandigheid... 5 De ondersteuning...8 Wanneer wel...9 Wanneer niet... 10 De aanmelding... 11 Kom in contact...12

Nadere informatie