Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl

Transcriptie

1 Betrokken bij Buiten Welkom Het puberbrein als basis 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl

2 Pubers Welk (puber)gedrag valt jou het meest op?

3 We zijn allemaal puber geweest Leef je in!

4 Puberteit is belangrijk Hoe lastig ook De zucht naar spanning en sensatie, nieuwsgierigheid is de basis voor nuttige ervaringen en het zetje om uit te vliegen. Risico s nemen, gevaar opzoeken: door het nemen van risico s lukt het ze ook om verder te komen (daar te komen waar ze willen) Een puber moet vooral de wereld leren begrijpen waarin hij zelf terechtkomt, niet alleen die van zijn ouders.

5 DWDD - Puberbrein

6 In de frontaalkwab worden plannen gemaakt en rationele beslissingen genomen Het limbische systeem regelt je emoties Disbalans

7 Disbalans

8 De Kick! (dat wat wij risicogedrag zouden noemen) Pubers gaan voor de directe beloning. Status hun vrienden / peers zijn belangrijk(er dan volwassenen). De kick goed gevoel. 20% van de jongeren geeft aan dat ze met hun vrienden wel eens dingen doen waar ze later spijt van krijgen. Pubers nemen in bijzijn van vrienden meer risico s dan alleen.

9 De Kick - dit komt door: Stijging spiegel diverse hormonen Enorme stemmingswisselingen Verhoogde roekeloosheid Lagere impulscontrole Minder relativeringsvermogen

10 Hormonen Testosteron X % bij jongens! Impulsgedrag Seksuele spanning De hersenen van pubers zijn extra ontvankelijk voor dopamine. Dit speelt een rol bij het activeren van het beloningscircuit. Uiteindelijk helpt dopamine bij het aanleren van patronen en nemen van beslissingen.

11 Dus Nu je weet dat: de groep heel belangrijk is pubers voor de snelle (sociale) beloning gaan Hoe kun je hier dan rekening mee houden in jullie dag in het groen?

12 Tips Bied duidelijkheid: structuur en grenzen mét ruimte voor experiment. Geef verantwoordelijkheid en vertrouwen Geef positieve feedback, belonen heeft meer effect dan straffen. Maak gebruik van de groep Geef ruimte om met elkaar te lullen en te klooien (binnen grenzen) Corrigeer van dichtbij en complimenteer hardop! ((voorkom afgang)

13 Het puber ratio staat op achterstand Frontaal kwab op achterstand Dit betekent moeite met: met vooruit kijken met keuzes maken met plannen en anticiperen met prioriteiten stellen en ordenen met abstraheren Emotie de overhand, ratio op achterstand Betekent: moeite met het stoppen van gedrag.

14 Noem de kleuren (niet de woorden):

15 Noem de kleuren (niet de woorden):

16 Op tijd stoppen van gedrag Ontwikkelt zich tussen de 12 en 18 jaar Moeten ze dus leren! Onderzoek heeft aangetoond dat pubers verbeteren in het nemen van goede beslissingen als het probleem zo simpel mogelijk wordt aangegeven, zonder te veel details. Het heeft dus geen zin om hen in detail uit te leggen wat de mogelijke risico s zijn van bepaalde keuzes. In plaats daarvan heeft het meer zin om met zo weinig mogelijk details aan te geven dat bepaalde keuzes simpelweg geen goede optie zijn.

17 Dus Wat betekent dit voor de manier waarop je je instructies geeft?

18 Hou het kort en duidelijk! Uitleg stap voor stap Wees jezelf, en geef het goede voorbeeld (doe wat je belooft, nee is nee) Sluit aan bij wat ze allemaal al wel kunnen, en waar zij in geïnteresseerd zijn

19 Amygdala De amygdala koppelt informatie van zintuigen aan emoties. Deze prikkels kunnen een onstuurbare reflex oproepen (vechten/ vluchten/ bevriezen) Op uitsluiten door leeftijdsgenoten reageren de hersenen van pubers hetzelfde als op levensbedreigende situaties. Hierdoor reageren zij soms extreem emotioneel (boos/ verdrietig)

20 Heftige emoties Amygdala meer de overhand Emoties minder onder controle Impulsief, dus ook in boosheid of verdriet Negatieve emoties sneller de overhand Pubers zijn extreem onzeker, dus alles wat hen daarin bevestigd komt 3 x zo hard binnen Moeite met lezen van gezichtsexpressies hierdoor minder inlevingsvermogen Ze begrijpen je dus vaak niet. Het gaat niet om jou!!

21 Aandacht 2x zoveel aandacht, maar vaker negatief Wat ze nodig hebben 4 x positief -1 x correctie nu vaak 1-4 Als het zelfbeeld negatief is: Complimenten 1.Moeilijk mee omgaan 2.Onhandig 3.Maar wel noodzakelijk! Negatieve gevoelens Negatieve emoties Destructief gedrag

22 Gevoelig voor hoe jij ze aanspreekt: Zie je nu niet wat je aan het doen bent!!? Kijk nu eens wat er allemaal gebeurt! Streng en bestraffend worden ervaren als afwijzing. Pubers (en hun brein) sluiten zich af. Pubers willen erkend worden in wie ze zijn (en waarom ze dingen doen, hoe knullig ook) Dus: Samen onderzoeken: Dat is gevaarlijk, kijk maar wat wil je wel en wat wil je niet? Nieuwsgierig, belangstellend, steunend, mee ontdekken en natuurlijk zo nodig ook grenzen stellen).

23 werken positief door op de spiegel van deze hormonen. Sociale uitsluiting zetten deze hormonen juist op inactief. Hormonen en motivatie We kunnen de aanmaak (en dus de invloed) van hormonen ook positief beïnvloeden in ons contact met pubers: Interesse sociale acceptatie persoonlijke waardering

24 Dus: Wees duidelijk, maar zeg wat je bevalt! Toon betrokkenheid. Sluit aan bij hun interesses en kwaliteiten C est le ton qui fait la musique, wees nieuwsgierig, voorkom directe afweer Bevestig, bemoedig en complimenteer waar je de kans krijgt! Liefst in het bijzijn van anderen. Neem niet alles wat ze zeggen persoonlijk

25

26 Sociaal- emotionele ontwikkeling Leeftijd Zijn Doen Denken/ Voelen Jaar jaar IK jaar Losmaken van ouders Nieuwe emotionele binding met leeftijdgenoten Ontwikkelen eigen ik Durven steeds meer af te wijken (eigen smoel) Steeds zelfbewuster Meer eigen identiteit Minder gevoelig voor groepsdruk Handelen impulsief (hier en nu) Willen vooral niet opvallen Van ordenen en vooruitkijken is nog geen sprak. NU Experimenteren met van alles Nemen veel risico s Gaan voor de instant kick Verantwoordelijker naar zichzelf en anderen Emotioneel gevoelig Gevoelig voor groepsdruk Veel stemmingswisselingen Denken wel na over keuzes, maar weinig rationeel. Gevolgen kunnen ze niet goed inschatten/ relativeren. Denken verder vooruit Beter in staat tot zelfreflectie Af en toe terugval in onvolwassenheid Bron: Puberbrein binnenstebuiten