ph en wondzorg THOMAS HULSMANS PROJECT VERPLEEGKUNDIGE BIJ TALENT IN MOTION

Transcriptie

1 ph en wondzorg THOMAS HULSMANS PROJECT VERPLEEGKUNDIGE BIJ TALENT IN MOTION Inhoud I. Acute wonden VS. Chronische wonden II. Wat is ph? III. ph van de huid IV. ph in de wondheling V. ph meetinstrumenten I. Acute wonden VS. Chronische wonden ( Wondgenezing, z.d.) ( Benieuwd hoe een wond geneest?, 2014) 1

2 Acute wonden VS. Chronische wonden Een wonde is een defect in levend weefsel veroorzaakt door fysische, mechanische of thermische invloed of ontwikkeld door een onderliggende medische of psychische factor. Het is een onderbreking van de cellulaire en anatomische continuïteit van het weefsel, zowel inwendig als uitwendig. (Touriany, 2015) Acute wonden Chirurgische wonden Traumatische wonden Normaal wondhelingsproces Acute wondheling 1. Hemostase 2. Inflammatiefase 3. Proliferatiefase 4. Remodelleringsfase 5. (littekenfase) 2

3 Hemostase Activatie Factor XII Gevormd stolsel niet stevig genoeg protrombine trombine fibrine Noodzakelijk voor het stoppen van de bloeding Voorlopige wondmatrix is gevormd inflammatiefase PAMP s (Pathogen associated molecular pattern) Mestcellen histamine vasodilatatie Verhoogde immigratie leukocyten (vnl. neutrofielen en macrofagen) pro inflammatoire ontstekingscytokines komen vrij: IL-1, IL-6, IL-8, TNF Inflammatiefase De rol van de neutrofielen 1. Genereren ROS (=reactive oxygen species) 2. Debrideren van de wonde door afscheiding proteolytische enzymen: serine proteasen, MMP s 3. Produceren Cytokines en groeifactoren om andere cellen aan te trekken 4. Fagocytose Apoptose na 2-3 dagen 3

4 inflammatiefase De rol van Macrofagen: 1. Monocyten macrofagen 2. Zeer actieve fagocyten 3. Belangrijke rol in overgangsfase Laten brede waaier los aan Groeifactoren en cytokines zoals: IL-1, IL-6, TNF, TGF, FGF proliferatiefase Toename fibroblasten Vervangen voorlopige matrix en vormen nieuwe ECM Maakt of verwijderd collageen fibronectine Angiogenese (O2, ph, FGF, TGF, VEGF) Granulatieweefsel Remodelleringsfase Bindweefsel reorganisatie Wondcontractie Epithelisatie 4

5 Chronische wonde Verlengde inflammatie fase Oorzaken: Lokale weefsel hypoxie Repetitieve trauma Zware bacteriële belasting Systemische ziekten Wonde komt in een vicieuze cirkel terecht Chronische wonden Chronische wonden Verhoogde concentratie MMP s Verlaagde concentratie TIMP s Verhoogde concentraties ROS Verouderde fibroblasten Verhoogde concentratie pro inflammatoire cytokines Groeifactoren worden gedegradeerd ECM afbraakproducten bevorderen ontsteking Vicieuze cirkel 5

6 II. Wat is ph? SørenSørensenbegin 20 e eeuw ph = -log[h3o+] p = Pondus Hydrogenii, Potentia Hydrogenii, potential Hydrogenii? De concentratie H + ionen Probleem bereik concentratie is enorm groot Logaritmische ph schaal uitgevonden II. Wat is ph? Elke waterige oplossing op 25 c concentratie H 3 O + en de concentratie aan OH - gelijk aan mol/l In symbolen: [H 3 O - ] + [OH - ] = mol/l Logaritme met grondgetal 10: Log [H 3 O - ] + Log [OH - ] = -14 Voorbeeld: 1L water: 1/ mol/l H + ionen Toevoeging zuur stijging H + concentratie verlaging ph Wanneer meting dan 1/ = 10-4 mol H + /liter= ph 4 De ph schaal is dus een logaritmische schaal die de concentratie waterstofionen weergeeft in een oplossing. III. ph van de huid Anatomie en fysiologie: Grootste orgaan lichaam Oppervlakte: 1.5-2m² Gewicht: 1.5-2Kg Functies Bescherming Thermoregulatie Gevoel, tastzin Metabolisme (Vit. D-synthese) 6

7 III. ph van de huid Structuur van de huid Epidermis Basaalmembraan Dermis Subcutis A diagram of the skin. Geraadpleegd op, III. ph van de huid Zuur: ph4-6 Interne omgeving neutrale ph van 7-9 Grote gradiënt van 2-3 eenheden tussen stratum corneum en omliggende structuren Zuurmantel historisch beschouwd als afweermechanisme Nieuwe inzichten tonen breder beeld van belang ph aan. Factoren die de ph kunnen beïnvloeden 1. Endogene factoren: leeftijd Locatie, interdigitale ruimtes Pigmentatie Zweet, huidvochtigheid, talg 2. Exogene factoren: Detergenten Cosmetische zeep Occlusieve verbanden Huidirritaties Topische antibacteriële middelen 7

8 Huid ph en de barrièrefunctie De rol van stratum corneum als permeabiliteitsbarrière is afhankelijk van: Hydrofobe karakter Lipide verspreiding Organisatie lipiden in een reeks lamellaire lagen Vorming stratum corneum (genereren lipofiele componenten) omvat ph-afhankelijk enzymen: 1. β-glucocerebrosidase (ph 5,6) 2. Sfingomyelinase (ph 4,5) Synthese Ceramide Huid ph en de integriteit van het stratum corneum ph beïnvloed niet enkel barrière homeostase ook integriteit, cohesie en afschilfering van het stratum corneum Serine proteasen functioneren best in hoge ph Zijn nauw verbonden met desquamatie door Desmoglein-1 Structuur en de werking van het stratum corneum verstoord Huid ph en zijn antimicrobiële eigenschappen Groei huidflora optimaal in zuur milieu Pathogene bacteriën als S. Aureus hebben optimale ph waarden van 7-8 Dermicidin antimicrobiële peptide in zweet Incubatie S. Aureus met zweetfractie op basis van Dermicidinheeft een antibacterieel effect van >90% bij een ph van 5,5 in verglijkingmet 60% bij een ph van 6,5. Nitraat nitriet reactieve stikstofsoorten niet-specifiek antibacterieel afweermechanisme 8

9 ph Buffersysteem in ons lichaam Buffercapaciteit van verschillende vloeistoffen lichaam ph in evenwicht Meest overvloedige buffersysteem = proteïne buffersysteem Eiwitten kunnen H + ionen opnemen en binden Hemoglobine één type intracellulaire buffer Oxyhemoglobine dissociatiecurve (Bohr effect) Oxyhemoglobine dissociatiecurve IV. ph en wondheling complex regeneratie proces gekenmerkt door afbraak en opnieuw bijeenbrengen bindweefsel + epidermale laag ph wondbed beïnvloed direct en indirect biochemische processen genezingsproces verwaarloosde parameter 9

10 Infectie controle zuur milieu verstoord in wonden ph-omgeving 7-8 Meeste pathogene bacteriën phwaarde van >6 nodig Wounds, 2015 (Jones, Cochrane, & Percival, 2014) Wijziging proteasen activiteit Elke protease heeft een optimale ph waarde In onderzoek 19 monsters genomen van chronische wonden Monsters hadden een gemiddelde ph 7,5-8,9 optimale ph waarde MMP-2, plasmine en elastase 8,0 Neutrofiel elastase maximaal actief bij ph van 8,3 Urease actiever in een alkalisch milieu 10

11 Vrijkomen van zuurstof Andere effecten Vermindering in toxiciteit van bacteriële eindproducten Epithelisatie en angiogenese Vernietiging abnormaal collageen Verhoogde macrofaag- en fibroblasten activiteit Controle deelnemende enzymen wondgenezingsproces (McLister& Davis, 2015) 11

12 ph meetinstrumenten ph glaselektrode meter ph indicator strips Lakmoes papier V. Besluit Weinig literatuur Precieze werking en impact verschillende ph-niveaus in wonde onzeker niet invasieve techniek Nieuw meetinstument? Bedankt! 12

13 Bibliografie Acute wonden. (z.d.). Geraadpleegd 9 februari 2018, van Ali, S. M., & Yosipovitch, G. (2013). Skin ph: from basic science to basic skin care. Acta Dermato-Venereologica, 93(3), Autoprotolyse. (2017, juli 7). In Wikipedia. Geraadpleegd van Benieuwd hoe een wond geneest? (2014, oktober 20). Geraadpleegd 21 februari 2018, van Bohr-effect. (2018, januari 17). In Wikipedia. Geraadpleegd van Ceramide. (2013, maart 14). In Wikipedia. Geraadpleegd van Gethin, G. T., Cowman, S., & Conroy, R. M. (2008). The impact of Manukahoney dressings on the surface ph of chronicwounds. International WoundJournal, 5(2), H1_Een wereld vol met kleur.pdf. (z.d.). Geraadpleegd 11 februari 2018, van Heeft de ph-waarde van shampoo invloed op de gezondheid van het haar? Beauty-review.nl. (z.d.). Geraadpleegd 21 februari 2018,van Hydroxonium. (2015, oktober 15). In Wikipedia. Geraadpleegd van Interleukin-1 family. (2017, juli 18). In Wikipedia. Geraadpleegd van Jones, E., Cochrane, C., & Percival, S. (2014). The Effect of ph on the Extracellular Matrix and Biofilms. McLister, A., & Davis, J. (2015). Molecular Wiringin Smart Dressings: Opening a New Route to Monitoring WoundpH. Healthcare, 3(3), Bibliografie Metaclima, energiebesparend onderhoud en coating van warmtewisselaars, reinigen en behandelen van koelwatersystemen en koeltorens. (z.d.). Geraadpleegd 11 februari 2018, van MMP.pdf. (z.d.). Geraadpleegd 11 februari 2018, van Ono, S., Imai, R., Ida, Y., Shibata, D., Komiya, T., & Matsumura, H. (2015). IncreasedwoundpH as anindicator of localwoundinfectionin second degree burns. Burns: Journal of the International Society forburn Injuries, 41(4), Oxygen hemoglobin dissociationcurve. (2018, februari 8). In Wikipedia. Geraadpleegd van ph. (2017, november 30). In Wikipedia. Geraadpleegd van ph berekening. (2001, april 7). Geraadpleegd 11 februari 2018, van RUG _2013_0001_AC.pdf. (z.d.). Geraadpleegd 10 februari 2018, van Shukla, V. K., Shukla, D., Tiwary, S. K., Agrawal, S., & Rastogi, A. (2007). Evaluation of ph measurementas a methodof woundassessment. Journal of WoundCare, 16(7), Wondgenezing. (z.d.). Geraadpleegd 21 februari 2018, van WOUNDS_January2015_Nagoba.pdf. (z.d.). Geraadpleegd 18 februari 2018, van WUWHS_Biofilms_web.pdf. (z.d.). Geraadpleegd 11 februari 2018, van Zhao, R., Liang, H., Clarke, E., Jackson, C., & Xue, M. (2016). Inflammationin ChronicWounds. International Journal of Molecular Sciences, 17(12). Zuren en basen Hfst14 ACH 21: Karin Langereis. - pptvideo online download. (z.d.). Geraadpleegd 11 februari 2018, van zuurtegraad.pdf. (z.d.). Geraadpleegd 11 februari 2018, van 13