Structuur en Adaptatie van Cel en Weefsel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Structuur en Adaptatie van Cel en Weefsel"

Transcriptie

1 Hertentamen Structuur en Adaptatie van Cel en Weefsel 8W240 Dinsdag 16 augustus Faculteit Biomedische Technologie Verantwoordelijk docent: C. Bouten Mededocent: A. Driessen-Mol Dit tentamen bestaat uit 20 meerkeuze vragen en 20 open-eind vragen. Voor elke meerkeuzevraag kunt u 1 punt scoren. Voor de open-eind vragen kunt u gemiddeld 4 punten per vraag scoren; dus in totaal 80 punten voor alle open-eind vragen tezamen. De uitgebreidere vragen zullen iets zwaarder wegen dan de korte vragen. U kunt de antwoorden met het nummer van de bijbehorende vraag noteren op de uitgereikte blanco tentamen formulieren. Zet de antwoorden op de meerkeuze vragen op een afzonderlijk formulier. Dus: zet de antwoorden op de open-eind vragen op een ander formulier. Noteer op elk formulier uw naam, het vaknummer en uw studentnummer. Veel succes! 1

2 Meerkeuze vragen 1. Hyperplasie is: a) toename van de grootte van cellen b) differentiatie van cellen c) toename van het aantal cellen d) afname van het aantal cellen 2. Welke cellen in een schadegebied zijn kenmerkend voor een chronische ontsteking? a) lymfocyten b) granulocyten c) monocyten d) rode bloedcellen 3. Welke van onderstaande celbronnen zijn volwassen, of adulte stamcelbronnen? a) epicardcellen, beenmergcellen, buikvetcellen b) beenmergcellen, vaatwandcellen, buikvetcellen c) vaatwandcellen en buikvetcellen d) embryonale stamcellen en beenmergcellen 4. De fibrinematrix die gevormd wordt tijdens weefselherstel is: a) een tijdelijke extracellulaire matrix b) de definitieve extracellulaire matrix, deze dient alleen nog gecrosslinkt te worden c) een teken van regeneratie d) een voedingsbodem voor het in stand houden van de ontsteking 5. Welk van onderstaande celtypen is een type witte bloedcel? a) bloedplaatje b) granulocyt c) macrofaag d) gladde spiercel 6. Wat is de juiste volgorde van de fasen die te onderscheiden zijn in een acute ontsteking? a) amplificatie/initiatie/vermenigvuldiging/beëindiging b) initiatie/vernietiging/amplificatie/beëindiging c) initiatie/beëindiging/vernietiging/amplificatie d) initiatie/amplificatie/vernietiging/beëindiging 2

3 7. Waarom hebben rode bloedcellen geen kern? a) om de capillairen te kunnen passeren b) om zuurstof te transporteren c) om energie te sparen d) om de levensduur te verlengen 8. Is atherosclerose een chronische of acute ontsteking en heeft het betrekking op de aders of de slagaders? a) atherosclerose is een chronische ontsteking van de aders b) atherosclerose is een acute ontsteking van de aders c) atherosclerose is geen ontsteking d) atherosclerose is een chronische ontsteking van de slagaders 9. Wat is de rol van een tumorsupressorgen? a) bij schade de celcyclus kunnen stopzetten b) de celcyclus versnellen indien nodig c) transdifferentiatie naar een kankercel stimuleren d) een asymmetrische deling opstarten 10. Wat is een allograft? a) een weefseltransplantaat van dier op mens b) een weefseltransplantaat binnen het eigen lichaam c) een weefseltransplantaat van mens op mens d) een weefseltransplantaat van mens op dier 11. Zet onderstaande spiercellen op volgorde van grootte, van groot naar klein: a) gladde spiercel, hartspiercel, skeletspiercel b) skeletspiercel, hartspiercel, gladde spiercel c) hartspiercel, gladde spiercel, skeletspiercel d) skeletspiercel, gladde spiercel, hartspiercel 12. Zet in volgorde van regeneratief vermogen, van hoog naar laag: a) lever, bloed, hart b) hart, lever, bloed c) bloed, lever, hart d) bloed, hart, lever 13. Welke cel is verantwoordelijk voor de bloedvernieuwing en waar bevindt deze zich? a) de monocyt in het bloed b) de hematopoietische stamcel in de vaatwand c) de megakaryocyt in het beenmerg d) de hematopoietische stamcel in het beenmerg 3

4 14. Wat wordt bedoeld met collageen maturatie? a) dunner worden van de collageenvezels b) verhoging van de collageen hoeveelheid c) crosslinking van de collageen matrix d) afbraak van collageen door metalloproteinases 15. De immortal strand hypothese bij een stamceldeling is: a) een mogelijk mechanisme om stamcellen snel te kunnen laten delen b) een mogelijk mechanisme om stamcellen te laten differentiëren zonder te hoeven delen c) een mogelijk mechanisme om het oorspronkelijk DNA in een cel te behouden bij deling van stamcellen d) een mogelijk mechanisme om fouten op te sporen in het DNA van de stamcellen om deling en dus verspreiding van die fouten te voorkomen 16. Wat is het grootste directe risico van atherosclerose? a) interne bloedingen b) scheuren van de fibrous cap c) een hartinfarct d) aneurysmavorming 17. Waarvoor dienen conditionering strategieën in tissue engineering? a) om op de juiste manier cellen te stimuleren om weefsel te maken b) om een scaffold bioactief te maken c) om de cellen op de juiste manier in een scaffold te krijgen d) om een tissue-engineered product op de markt te brengen 18. Hoe kun je de multipotency van stamcellen in het laboratorium aantonen? a) snelle proliferatie aantonen b) productie van veel extracellulaire matrix aantonen c) aantonen dat het geen kankercellen worden na veel delingen d) differentiatie in meerdere celtypen aantonen 19. Wat betekent een ratio M1:M2 macrofagen > 1? a) dat er sprake is van een groter schadegebied b) dat er meer kans is op littekenweefsel vorming dan op regeneratie c) dat er sprake is van een virusinfectie d) dat er geen angiogenese kan plaatsvinden 4

5 20. Weefsels kunnen groeien door: 1) deling van cellen, 2) groter worden van cellen en/of 3) vorming van meer extracellulaire matrix. Wat is waar? a) geen van deze mechanismen zijn verantwoordelijk voor b) alleen mechanismen 1 en 3 zijn verantwoordelijk voor c) alleen mechanismen 1 en 2 zijn verantwoordelijk voor d) alle genoemde mechanismen zijn verantwoordelijk voor Open-eind vragen 21. Wat wordt bedoeld met transit amplificatie van stamcellen en waar dient dit mechanisme voor? 22. Hoe kan het toch zo zijn dat er heel veel verschillende celtypen bestaan terwijl elke cel dezelfde set chromosomen en dus genen heeft? 23. a) Hoe zorgt telomerase voor het behoud van de telomeren? b) Hoe kun je in het laboratorium bekijken of een transfectie met telomerase in cellen van een bejaarde patiënt effectief is geweest? 24. Beschrijf het verschil tussen weefselregeneratie en weefselremodellering. 25. Wat is de rol van de toediening van EPO in de duursport en hoe kun je hetzelfde effect verkrijgen op legale wijze? 26. Noem twee celbronnen die geschikt zouden zijn voor hartklep tissue engineering en omschrijf waarom deze geschikt zijn. 27. Wat wordt bedoeld met een 1) unipotente, 2) multipotente en 3) totipotente stamcel en kun je een voorbeeld noemen bij elk? 5

6 28. De eenstaps en tweestaps tissue engineering benadering is een uitgeklede versie van het conventionele in-vitro tissue engineering paradigma waarvan je hieronder de ingrediënten ziet. a) Geef aan welke stappen overgeslagen worden in de eenstaps benadering en in de tweestaps benadering. b) Geef een voordeel van de eenstaps benadering en de tweestaps benadering. 29. Tissue engineering als concept werd in de media gebracht door een foto van een muis met een menselijk oor op zijn rug gegroeid. Waar diende in deze foto de muis voor en waar is deze vandaag de dag door vervangen? 30. Omschrijf het proces van angiogenese met gebruik van de volgende termen: tipcel, sprout, pericyten, VEGF, HIF-1α 31. Noem een voorbeeld van fysiologische hypertrofie en fysiologische atrofie. 32. Uit welke drie componenten bestaat bloed en omschrijf globaal de rol van de verschillende componenten. 33. Beschrijf globaal wat er in de volgende fasen van de wondgenezing gebeurt en geef een indicatie van de tijdsduur die elk van deze fasen in beslag nemen: 1) acute ontsteking en opruiming ervan, 2) neerleggen granulatieweefsel en 3) remodellering. 34. Waar komen de macrofagen in het weefselherstelproces vandaan? 35. Wat wordt bedoeld met ips cellen en welke mogelijkheden bieden dit soort cellen in celtherapie? 36. Geef 4 belangrijke eigenschappen waaraan een scaffold, die geschikt is voor tissue engineering, moet voldoen. 37. Hoe zou je kankercellen kunnen herkennen in kweek als je weet dat normale cellen contactinhibitie vertonen? 6

7 38. Noem twee functies van groeifactoren in het weefselherstel. 39. Beschrijf het proces dat in het onderstaande microscopisch plaatje te zien is. 40. De reactie van het weefsel op cellen die apoptose ondergaan is anders dan op cellen die necrose ondergaan. a) Wat is het belangrijkste verschil tussen apoptose en necrose dat bepalend is voor de reactie van het omliggende weefsel? b) Hoe is de weefselreactie bij apoptose en necrose? 7

Structuur en Adaptatie van Cel en Weefsel

Structuur en Adaptatie van Cel en Weefsel Tentamen Structuur en Adaptatie van Cel en Weefsel 8W240 Vrijdag 24 juni 2011 9.00-12.00 Faculteit Biomedische Technologie Verantwoordelijk docent: C. Bouten Mededocent: A. Driessen-Mol Dit tentamen bestaat

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Hematopoiesis Een volwassen mens heeft ongeveer vijf liter bloed waarin zich miljarden cellen bevinden. Deze cellen zijn onder te verdelen op basis van

Nadere informatie

KANKER EN KANKERONDERZOEK

KANKER EN KANKERONDERZOEK DE GEMENE DELER KANKER EN KANKERONDERZOEK Naam: Klas: Datum: INLEIDING Kanker is een veelvoorkomende ziekte. Bijna een derde van de Nederlanders krijgt er vroeg of laat zelf mee te maken. Op dit moment

Nadere informatie

Voor voortgangtoets 3.1

Voor voortgangtoets 3.1 H8 Bloedsomloop H8 Bloedsomloop 8.1 t/m 8.4 8.6 t/m 8.10 Colloid osmotische druk, Osmose, diffusie, actief transport Voor voortgangtoets 3.1 Vervoer van stoffen O 2 van longen naar cellen CO 2 van cellen

Nadere informatie

KANKER EN KANKERONDERZOEK

KANKER EN KANKERONDERZOEK DE GEMENE DELER KANKER EN KANKERONDERZOEK Naam: Klas: Datum: INLEIDING Kanker is een veelvoorkomende ziekte. Bijna een derde van de Nederlanders krijgt er vroeg of laat zelf mee te maken. Op dit moment

Nadere informatie

Stage mogelijkheid in brandwondenonderzoek. Preklinisch onderzoek. Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra Nederland

Stage mogelijkheid in brandwondenonderzoek. Preklinisch onderzoek. Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra Nederland Stage mogelijkheid in brandwondenonderzoek Preklinisch onderzoek Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra Nederland 1/5 De Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra in Nederland (VSBN) (engelse naam:

Nadere informatie

Module 2. Wondgenezing

Module 2. Wondgenezing Module 2 Wondgenezing 1 Mechanismen van wondgenezing Definitie van een wond Een wond is per definitie een pathologische toestand waarbij weefsels van elkaar zijn gescheiden en/of vernietigd, en die samengaat

Nadere informatie

STAMCELLEN. 1. Definitie 2. Soorten 3. Eicel 4. Morula 5. Blastocyst 6. Foetus 7. Navelstrengbloed 8. Stamcellen uit volwassen individu

STAMCELLEN. 1. Definitie 2. Soorten 3. Eicel 4. Morula 5. Blastocyst 6. Foetus 7. Navelstrengbloed 8. Stamcellen uit volwassen individu STAMCELLEN 1. Definitie 2. Soorten 3. Eicel 4. Morula 5. Blastocyst 6. Foetus 7. Navelstrengbloed 8. Stamcellen uit volwassen individu DRIE EIGENSCHAPPEN: DEFINITIE VAN STAMCELLEN A) NIET- DIFFERENTIATIE

Nadere informatie

Tussentoets 1 (TT-1, code 8WA01) Hart en Long 8WA00. Maandag 11 maart 2013

Tussentoets 1 (TT-1, code 8WA01) Hart en Long 8WA00. Maandag 11 maart 2013 Tussentoets 1 (TT-1, code 8WA01) Hart en Long 8WA00 Maandag 11 maart 2013 Faculteit Biomedische Technologie BSc opleiding Medische Wetenschappen en Technologie Verantwoordelijk docent: C. Bouten Coördinator

Nadere informatie

Samenvatting in het Nederlands

Samenvatting in het Nederlands Inleiding Mineralisatie in een organisme is het afzetten van kalkzouten (die voornamelijk bestaan uit calcium en fosfaat) in dood of levend weefsel. Mineralisatie of verkalking is essentiëel voor de ontwikkeling

Nadere informatie

1) Wat is het verschil tussen de grote en kleine bloedsomloop? 2) Tot welke bloedsomloop behoren je hersenen?

1) Wat is het verschil tussen de grote en kleine bloedsomloop? 2) Tot welke bloedsomloop behoren je hersenen? Computeropdracht Bloedsomloop Basisstof 2, 3 en 5 Ga naar biologiepagina.nl > Havo 5 > Bloedsomloop > PC- les > computerles 1 Bekijk de animaties zorgvuldig en maak de opdrachten in de opgegeven volgorde,

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Bloed

Werkstuk Biologie Bloed Werkstuk Biologie Bloed Werkstuk door een scholier 1195 woorden 14 juni 2004 6,2 321 keer beoordeeld Vak Biologie De inleiding Waarom doen wij ons werkstuk over bloed? Wij doen ons werkstuk over bloed,

Nadere informatie

Stamcellen & embryo s

Stamcellen & embryo s Stamcellen & embryo s Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen Stamcellen Stamcel: kan onbeperkt delen Totipotent: kan zich tot alle weefsels ontwikkelen Pluripotent: beperkter bereik Unipotent: één

Nadere informatie

Cover Page. Author: Rothuizen, Carolien Title: Tissue engineered blood vessels for hemodialysis vascular access Issue Date:

Cover Page. Author: Rothuizen, Carolien Title: Tissue engineered blood vessels for hemodialysis vascular access Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/42532 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Rothuizen, Carolien Title: Tissue engineered blood vessels for hemodialysis vascular

Nadere informatie

Versus Tijdschrift voor Fysiotherapie, 21e jrg 2003, no. 5 (pp. 241 249)

Versus Tijdschrift voor Fysiotherapie, 21e jrg 2003, no. 5 (pp. 241 249) Auteur(s): R. Lulofs Titel: Het oog van Versus 3: De stamcel als hulpverlener Jaargang: 21 Jaartal: 2003 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers: 241-249 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding,

Nadere informatie

Appendix Nederlandse samenvatting Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments

Appendix Nederlandse samenvatting Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments Appendix Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments Appendix Het menselijk lichaam, dat bestaat uit biljoenen cellen, wordt dagelijks blootgesteld aan gevaarlijke stoffen die

Nadere informatie

Samenvatting voor niet ingewijden

Samenvatting voor niet ingewijden Samenvatting voor niet ingewijden Samenvatting voor niet ingewijden Hematopoïese Bloedcellen worden in het beenmerg gevormd waar de moedercellen, de zogenaamde stamcellen, zich bevinden. Deze stamcel kan

Nadere informatie

hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3

hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Samenvatting Aderverkalking is een ziekte die bij bijna iedereen voorkomt, in bepaalde grote bloedvaten door het hele lichaam. Het verloop van de ziekte kan versneld worden door bijvoorbeeld genetische

Nadere informatie

Uitzaaiing: de rol van tumorstamcellen

Uitzaaiing: de rol van tumorstamcellen Uitzaaiing: de rol van tumorstamcellen 19de Antoni van Leeuwenhoek symposium 13 juni 2013 Ed Roos 1 Kennis over uitzaaiing is nog beperkt Uitzaaiing is een ingewikkeld proces, met veel onwaarschijnlijke

Nadere informatie

Moleculaire mechanismen. De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen

Moleculaire mechanismen. De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen Moleculaire mechanismen De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen The Hallmarks of Cancer Hanahan and Weinberg, Cell 2000 Niet afhankelijk van groei signalen Apoptose ontwijken

Nadere informatie

Afweer: 3 Barrières / Wat / Waar

Afweer: 3 Barrières / Wat / Waar Afweer: 3 Barrières / Wat / Waar ASPECIFIEKE AFWEER Primaire / Externe bescherming (fysieke barrière) (AANGEBOREN) Secundaire / Interne bescherming (cellulaire / biochemische barrière) SPECIFIEKE AFWEER

Nadere informatie

Signaaltransductie en celcyclus (COO 6)

Signaaltransductie en celcyclus (COO 6) Signaaltransductie en celcyclus (COO 6) oefen- en zelftoets-module behorende bij hoofdstuk 9 en 12 van Unit 1 van Campbell, 10 e druk versie 2014-2015 Communicatie 1. Hier zie je drie manieren waarop een

Nadere informatie

We hebben bloed maar wat doen we ermee? PRP Vampire facelift. eerlijk over mooi zijn

We hebben bloed maar wat doen we ermee? PRP Vampire facelift. eerlijk over mooi zijn We hebben bloed maar wat doen we ermee? PRP Vampire facelift eerlijk over mooi zijn ANBOS 15 april 2013 PRP Schoonheid Oorzaken (huid) veroudering Wat is PRP Hoe verloopt de PRP behandeling Gezamelijke

Nadere informatie

1 (~20 minuten; 20 punten)

1 (~20 minuten; 20 punten) TENTAMEN Moleculaire Cel Biologie (8A840) Prof. Dr. Ir. L. Brunsveld & Dr. M. Merkx 27-01-2012 14:00 17:00 (totaal 100 punten) 6 opgaven in totaal + 1 bonusvraag! (aangegeven tijd is indicatie) Gebruik

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting 143 Nederlandse samenvatting Stamcellen zijn primitieve cellen met het vermogen zichzelf te vernieuwen en te differentiëren in andere celtypen. Ze hebben het unieke vermogen schade in weefsels te herstellen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 173 Inleiding Bloedvormende (hematopoietische) stamcellen bevinden zich in het beenmerg. Beenmerg zit in holle botten, zoals het dijbeen en het borstbeen. Deze hematopoietische

Nadere informatie

Stem cell-mediated regeneration of the infarcted heart Velde, Susanne van der

Stem cell-mediated regeneration of the infarcted heart Velde, Susanne van der Stem cell-mediated regeneration of the infarcted heart Velde, Susanne van der IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24378 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Melief, Sara Marie Title: Immunomodulatory properties of human multipotent stromal

Nadere informatie

Myelodysplastisch syndroom

Myelodysplastisch syndroom Inwendige geneeskunde Myelodysplastisch syndroom www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl INW022 / Myelodysplastisch syndroom / 20-07-2013 2 Myelodysplastisch

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Fibrose, oftewel verlittekening van weefsels, is een proces dat tot uitval van belangrijke organen kan leiden, met de dood tot gevolg. In feite ligt het aantal sterfgevallen veroorzaakt door fibrose hoger

Nadere informatie

Bloed, Afweer en Infectieziekten

Bloed, Afweer en Infectieziekten Bloed, Afweer en Infectieziekten Functies Vervoer van stoffen O 2 van longen naar cellen CO 2 van cellen naar longen Voedingstoffen van de dunne darm naar cellen Ureum van de lever naar de nieren Hormonen

Nadere informatie

University of Groningen. Macrophages and fibroblasts Ploeger, Diana

University of Groningen. Macrophages and fibroblasts Ploeger, Diana University of Groningen Macrophages and fibroblasts Ploeger, Diana IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document

Nadere informatie

1 (~20 minuten; 15 punten)

1 (~20 minuten; 15 punten) HERTENTAMEN Moleculaire Cel Biologie (8A840) Prof. Dr. Ir. L. Brunsveld & Dr. M. Merkx 20-04-2012 14:00 17:00 (totaal 100 punten) 6 opgaven in totaal + 1 bonusvraag! (aangegeven tijd is indicatie) Gebruik

Nadere informatie

Oefen-toets 2V12 / Twee-voor-Twaalf

Oefen-toets 2V12 / Twee-voor-Twaalf VUmc-compas Oefen-toets 2V12 / Twee-voor-Twaalf Semester B.2.2 2006-2007 Semestercoördinator Prof.dr. W.J. Mooi Toetscode 2V12B22O / juni 2007 Studiejaar/ fase Tweede jaar/ Bachelor Aantal en type vragen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 190 Nederlandse samenvatting In de samenleving is het tekort aan donororganen een algemeen bekend feit. Daarnaast zijn er diverse risico s verbonden aan orgaan- en weefseltransplantaties,

Nadere informatie

Samenvatting 95 SAMENVATTING

Samenvatting 95 SAMENVATTING Samenvatting Samenvatting 95 SAMENVATTING Tijdens de ontwikkeling en groei van een solide tumor, staan de tumorcellen bloot aan een gebrek aan zuurstof (hypoxie). Dit is het gevolg van de snelle groei

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 145 Nederlandse samenvatting De nieren hebben een belangrijke functie in het menselijk lichaam: ze zijn onder andere verantwoordelijk voor het zuiveren

Nadere informatie

Toets Anatomie Opleiding Sport en Bewegen. Behaalde punten Hulpmiddelen geen

Toets Anatomie Opleiding Sport en Bewegen. Behaalde punten Hulpmiddelen geen Cijfer In te vullen voor docent In te vullen door leerling Beroepsprestatie B.P.1.3 S.B Naam leerling Toets Anatomie Opleiding Sport en Bewegen Klas SB3O1A+B Versie 1 Datum Tijdsduur 60 minuten Naam docent

Nadere informatie

Lange termijn complicaties bij ARDS

Lange termijn complicaties bij ARDS Lange termijn complicaties bij ARDS 2 maanden later 13 juni 2016 Loes Hoogveld, MC Acute fase Casus Vrouw, 72 jaar VG/ Blanco HET fiets vs auto: Ribfracturen re 1-12 en li 1-8, hematopneumothorax li en

Nadere informatie

Cursus 2.1.1 Ontwikkeling en ziekteleer Prof.dr. prof. dr. W.J. Mooi / mv. dr. A.M. van Furth

Cursus 2.1.1 Ontwikkeling en ziekteleer Prof.dr. prof. dr. W.J. Mooi / mv. dr. A.M. van Furth Oefentoets met antwoorden T 2.1.1 06-07 / ursusafhankelijke toets ursus ursuscoördinator ursus 2.1.1 Ontwikkeling en ziekteleer Prof.dr. prof. dr. W.J. Mooi / mv. dr..m. van Furth 1 Wat wordt bedoeld met

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17

Inhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17 Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17 2. Zorgvraag verhelderen 23 - Recepten 24 - Zelfzorgvragen 30 3. Geneesmiddelen 37 - Medicijnen tegen griep en verkoudheid 38 - De

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Hart- en vaatziekten, zoals hartinfarct of beroerte, hebben meestal atherosclerose, ook wel aderverkalking genoemd, als oorzaak. Atherosclerose is een vaak progressieve verdikking

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting N EDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 8 Nederlandse samenvatting 87 C HAPTER 8 In de prehistorie, toen er nog werd gejaagd met mes en speer, hing het leven af van een snelle reactie op eventuele verwondingen.

Nadere informatie

Examen Voorbereiding Cellen

Examen Voorbereiding Cellen Examen Voorbereiding Cellen Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 2 Cellen Begrippenlijst: Begrip Organellen Plastiden Stamcellen Embryonale stamcellen Adulte stamcellen Endoplasmatisch reticulum

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Het onderzoek zoals beschreven in dit proefschrift heeft zich gericht op de verschillende onderdelen van neovascularisatie: de vorming van nieuwe bloedvaten. Neovascularisatie is essentieel voor het waarborgen

Nadere informatie

LESPAKKET : STAMCELLEN

LESPAKKET : STAMCELLEN LESPAKKET : STAMCELLEN 1. DEFINITIE VAN STAMCELLEN Een stamcel is een cel die zichzelf kan vermenigvuldigen en daarnaast nog in staat is zich om te vormen (= te differentiëren) naar één of meer gespecialiseerde

Nadere informatie

Chapter 9. Samenvatting

Chapter 9. Samenvatting Samenvatting Hart- en vaatziekten zijn de meest voorkomende doodsoorzaak in de Westerse wereld. Atherosclerose, ook wel aderverkalking genoemd, is de belangrijkste onderliggende oorzaak van hart- en vaatziekten.

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting 159

Nederlandse Samenvatting 159 Nederlandse Samenvatting 159 NEDERLANDSE SAMENVATTING (voor de leek) In het dagelijkse leven worden wij als mensen steeds geconfronteerd met keuzes. ij de meeste keuzes staan we niet eens meer stil. Je

Nadere informatie

Chapter 10. Nederlandse samenvatting List of publications Dankwoord About the author

Chapter 10. Nederlandse samenvatting List of publications Dankwoord About the author Chapter 10 Nederlandse samenvatting List of publications Dankwoord About the author Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING De ontwikkeling van een in kweek gemaakt humaan hypertrofisch huidmodel

Nadere informatie

Darmkanker. Dit is leukemie

Darmkanker. Dit is leukemie Darmkanker Dit is leukemie Bloed wordt gemaakt in het beenmerg. Beenmerg zit in je botten. In het beenmerg zitten stamcellen. Uit de stamcellen ontstaan bloedcellen. Bloed stroomt door je bloedvaten naar

Nadere informatie

GENEXPRESSIE VERVOLGOPDRACHT

GENEXPRESSIE VERVOLGOPDRACHT GENEXPRESSIE VERVOLGOPDRACHT Alle organismen op aarde zijn opgebouwd uit cellen. Ook jouw eigen lichaam bestaat uit cellen. Die cellen zien er niet allemaal hetzelfde uit. Zo is een huidcel heel compact,

Nadere informatie

DONOR IN HART EN NIEREN

DONOR IN HART EN NIEREN DONOR IN HART EN NIEREN vmbo MODULE: blz blz donor in hart en nieren Module 2 DONOR IN HART EN NIEREN vmbo MODULE: blz Lessen over orgaandonatie Dit boekje gaat over orgaandonatie Donororganen en donorweefsels

Nadere informatie

Bloedwaarden. Wat zeggen ze en wat kunnen we er mee? Landelijke contactdag Stichting Hematon 11 oktober 2014. door Joost Lips

Bloedwaarden. Wat zeggen ze en wat kunnen we er mee? Landelijke contactdag Stichting Hematon 11 oktober 2014. door Joost Lips Bloedwaarden Wat zeggen ze en wat kunnen we er mee? Landelijke contactdag Stichting Hematon 11 oktober 2014 door Joost Lips Aanvraag bloedonderzoek Bloedafname Bewerking afgenomen bloed (1) Kleuren van

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43820 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Berg, C.W. van den Title: State of the heart : the promise of pluripotent stem

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Eukaryotische cellen bevatten een celkern welke in hoge mate georganiseerd is. De celkern bevat naast genetische informatie,

Nadere informatie

Oefen Repetitie KGT thema Bloedsomloop

Oefen Repetitie KGT thema Bloedsomloop Oefen Repetitie KGT thema Bloedsomloop Als er geen punten bij een vraag staan, dan is die vraag 1 punt waard. Onderdeel A: waar of niet waar? 1. Bloedplaatjes bevatten hemoglobine. 2. Het gehalte koolstofdioxide

Nadere informatie

SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS

SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Een organisme bestaat uit verschillende weefsels, die opgebouwd zijn uit cellen. Cellen zijn dus de bouwblokken van elk levend organisme. De ontwikkeling van slechts een

Nadere informatie

Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2

Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 In dit proefschrift zijn de consequenties van een nadelige intrauteriene omgeving, gecreëerd door maternale apoe-deficiëntie of Ldlr-deficiëntie tijdens zwangerschap, op de gevoeligheid voor aderverkalking

Nadere informatie

Een nieuwe onderzoekslijn Organen op Chips Menselijke ziektemodellen op chips Introductie, Anja van de Stolpe

Een nieuwe onderzoekslijn Organen op Chips Menselijke ziektemodellen op chips Introductie, Anja van de Stolpe Minisymposium KNAW Een nieuwe onderzoekslijn Organen op Chips Menselijke ziektemodellen op chips Introductie, Anja van de Stolpe Wat is een Orgaan- of menselijk ziektemodel -op-een chip? Is het een stukje

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Multiple sclerose (MS) is een chronische ontstekingsziekte van het centraal zenuwstelsel (CZS) die zich vooral openbaart bij jong volwassenen (20-40 jaar).

Nadere informatie

Immune activation and lineage fate decisions: Inducing a shift of program Libregts, Sten

Immune activation and lineage fate decisions: Inducing a shift of program Libregts, Sten UvA-DARE (Digital Academic Repository) Immune activation and lineage fate decisions: Inducing a shift of program Libregts, Sten Link to publication Citation for published version (APA): Libregts, S. F.

Nadere informatie

Bijdrage gezondheidsbrief - 2009. Marc Boogaerts Stamcellen, bron van eeuwig leven?

Bijdrage gezondheidsbrief - 2009. Marc Boogaerts Stamcellen, bron van eeuwig leven? Bijdrage gezondheidsbrief - 2009 Marc Boogaerts Stamcellen, bron van eeuwig leven? Stamcellen liggen aan de basis van elk leven. De oer-stamcel wordt gevormd tijdens de bevruchting door de versmelting

Nadere informatie

Welke combinatie van twee celorganellen en hun respectievelijke functies is correct?

Welke combinatie van twee celorganellen en hun respectievelijke functies is correct? Biologie Vraag 1 Welke combinatie van twee celorganellen en hun respectievelijke functies is correct? ribosoom en synthese van eiwitten kern en fotosynthese mitochondrion en fotosynthese ribosoom

Nadere informatie

I Want To Live Forever

I Want To Live Forever I want to live forever... I Want To Live Forever 2c. Organen en organenstelsels Je bent onderzoeker in het LifeSpan project. Net als alle andere leerlingen in de klas doe je onderzoek naar veroudering.

Nadere informatie

Cover Page. Author: Wezel, Anouk Title: Innate immune modulation in atherosclerosis and vascular remodelling Issue Date:

Cover Page. Author: Wezel, Anouk Title: Innate immune modulation in atherosclerosis and vascular remodelling Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29988 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Wezel, Anouk Title: Innate immune modulation in atherosclerosis and vascular remodelling

Nadere informatie

Wat gebeurt er in mijn beenmerg? Dutch Edition

Wat gebeurt er in mijn beenmerg? Dutch Edition Wat gebeurt er in mijn beenmerg? Dutch Edition Wat gebeurt er in mijn beenmerg? Illustraties door Kirk Moldoff Uitgegeven door de Myelodysplastic Syndromes Foundation, Inc. Eerste editie, 2014. Nederlandse

Nadere informatie

Het hematologisch bloedonderzoek. Het hematologisch bloedonderzoek. is het onderzoek naar de bloedcellen

Het hematologisch bloedonderzoek. Het hematologisch bloedonderzoek. is het onderzoek naar de bloedcellen Het hematologisch bloedonderzoek Cris van der Meiden Dierenkliniek Van der Meiden Eerste Veterinaire Bloedbank Nederland EDUvetlab QCvetlab Het hematologisch bloedonderzoek is het onderzoek naar de Bloed

Nadere informatie

Stamcelaferese Radboud universitair medisch centrum

Stamcelaferese Radboud universitair medisch centrum Stamcelaferese In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een stamcelaferese op de hemaferese afdeling van het Radboudumc. In deze folder vindt u informatie over de stamcelaferese, een poliklinische

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld

Nadere informatie

Eindexamen biologie vmbo gl/tl 2003 - I

Eindexamen biologie vmbo gl/tl 2003 - I BLOED GEVEN INFORMATIE 1 BLOEDDONOR WORDEN Barry is 25 jaar. Hij heeft zich opgegeven om bloed af te staan als bloeddonor. Hij is tot deze beslissing gekomen, omdat zijn vriend Kees hemofilie heeft, een

Nadere informatie

CELLULAIRE EN MOLECULAIRE PATHOLOGIE

CELLULAIRE EN MOLECULAIRE PATHOLOGIE 10 juni 2012 3 e bachelor arts DEEL A VRAAG 1. 10 PUNTEN Atrofie is een vorm van celadaptatie. Definieer atrofie, bespreek het mechanisme en geef enkele voorbeelden. 1/8 10 juni 2012 3 e bachelor arts

Nadere informatie

HLA en afstoting. Lees eerst paragraaf 4.4 en 4.5 van het naslagwerk Bloed en Afweer goed door. Beantwoord daarna de volgende vragen:

HLA en afstoting. Lees eerst paragraaf 4.4 en 4.5 van het naslagwerk Bloed en Afweer goed door. Beantwoord daarna de volgende vragen: HLA en afstoting Leukemie is een verzamelnaam voor verschillende vormen van kanker van het bloed. Er is bij leukemie een probleem met bepaalde leukocyten, oftewel witte bloedcellen. Ongecontroleerde deling

Nadere informatie

Bloed Geven en Krijgen vmbo-kgt okt 2013

Bloed Geven en Krijgen vmbo-kgt okt 2013 Bloed Geven en Krijgen vmbo-kgt okt 2013 Ieder jaar geven zo n 400.000 Nederlanders bloed; zij zijn bloeddonor. Samen geven zij ongeveer 900.000 liter bloed per jaar. Dat is belangrijk, want dagelijks

Nadere informatie

Teveel centrosomen in kankercellen

Teveel centrosomen in kankercellen Teveel centrosomen in kankercellen Ongecoördineerde celdeling zorgt ervoor dat kankercellen steeds verder ontsporen, denkt een onderzoeksgroep van oncologen uit Boston. Kankercellen zijn vaak aneuploïd:

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19769 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Lammers, Bart Title: Macrophage lipid genes in cardiovascular disease Issue Date:

Nadere informatie

Samenvating in het Nederlands

Samenvating in het Nederlands Samenvating in het Nederlands Inleiding Dit proefschrift gaat over de behandeling van solide tumoren met immuuntherapie. Het immuunsysteem herkent en bestrijdt niet alleen schadelijke virussen, bacteriën

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden

Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden 1 Inleiding 2 Doel 3 Resultaten 4 Conclusies 5 Klinische en therapeutische implicaties - 189 - 1 Inleiding Kanker is tegenwoordig tweede meest voorkomende

Nadere informatie

Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten

Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten Hematologie voor de Dummies Gezondheidsuniversiteit PSC MSC plt ery mono neutro eo baso LSC Blympho T lympho PSC SCF MSC IL3 LSC GM-CSF MPL

Nadere informatie

Endothelial plasticity Moonen, Johannes Antonius Jacobus

Endothelial plasticity Moonen, Johannes Antonius Jacobus Endothelial plasticity Moonen, Johannes Antonius Jacobus IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version

Nadere informatie

Maligne hematologie. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014

Maligne hematologie. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014 Maligne hematologie Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014 Indeling Leukemie acuut AML (acute myeloïde leukemie) ALL (acute lymfoïde leukemie) chronisch CML (chronische myeloïde

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17

Inhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17 Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17 2. De intake 23 - Ernst van de klachten 24 - Het intakegesprek 26 3. Geneesmiddelen 31 - Medicijnen tegen griep en verkoudheid 32

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 13 Hormonen

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 13 Hormonen Samenvatting Biologie Hoofdstuk 13 Hormonen Samenvatting door Elin 1039 woorden 4 april 2018 9,5 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie Hoofdstuk 13 13.1 * Hormoonklieren = organen die

Nadere informatie

Samenvatting voor niet ingewijde

Samenvatting voor niet ingewijde Samenvatting voor niet ingewijde 113 Samenvatting voor de niet ingewijde In Nederland is atherosclerose de belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte. Atherosclerose veroorzaakt vernauwingen in slagaderen

Nadere informatie

Hairy cell leukemie. Mariëlle Wondergem hematoloog VUmc

Hairy cell leukemie. Mariëlle Wondergem hematoloog VUmc Hairy cell leukemie Mariëlle Wondergem hematoloog VUmc Wie krijgen leukemie? Elk jaar krijgen in Nederland rond de 1500 mensen leukemie Ongeveer 750 acute leukemie Bij de anderen gaat het om chronische

Nadere informatie

MYELODYSPLASTISCH SYNDROOM. Wat is Myelodysplastisch Syndroom (MDS)?

MYELODYSPLASTISCH SYNDROOM. Wat is Myelodysplastisch Syndroom (MDS)? MYELODYSPLASTISCH SYNDROOM Wat is Myelodysplastisch Syndroom (MDS)? De benaming Myelodysplastisch Syndroom (MDS), ook wel myelodysplasie genoemd, staat voor een groep van beenmergstoornissen waarbij de

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37164 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Zweers, Thijs Title: Circulating cells as biomarkers in cardiovascular disease

Nadere informatie

KANKER. kankercellen Finish!

KANKER. kankercellen Finish! KANKER Kanker is een ziekte veroorzaakt door afwijkingen in het erfelijkheidsmateriaal(= afwijkende genen = mutaties). Besproken: Eigenschappen van het erfelijkheidsmateriaal en het ontstaan van mutaties(dna

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Het acute hartinfarct Hart- en vaat ziekten zijn een van de grootste doodsoorzaken wereldwijd. In Nederland sterven er gemiddeld 107 mensen per dag aan hart- en vaatziekten, waaronder

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies en conclusies Samenvatting De behandeling van het myocard infarct (MI) is tegenwoordig gericht op verkorting van ischemie-tijd door herstel van de coronair flow ( open arterie theorie ). Hoewel vroegtijdige

Nadere informatie

Kanker. Inhoud. Inleiding. Wat is kanker? Inleiding

Kanker. Inhoud. Inleiding. Wat is kanker? Inleiding Kanker Inhoud Inleiding Inleiding Wat is kanker? Soorten kanker In het kinderziekenhuis Wat kan je doen tegen kanker? Afsluiting Bronvermelding Ik houd mijn werkstuk over kanker, omdat het mij een moeilijk

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting De cellen van het menselijke immuunsysteem kunnen grotendeels worden verdeeld in een aangeboren (innate) en een verworven (adaptieve) tak. De cellen van het aangeboren immuunsysteem vormen een eerste lijn

Nadere informatie

ZONDER CELDELING GEEN KANKER

ZONDER CELDELING GEEN KANKER DE GEMENE DELER ZONDER CELDELING GEEN KANKER Naam: Klas: Datum: ZONDER CELDELING GEEN KANKER HAVO Celdeling is cruciaal voor het leven van organismen, en wordt dan ook heel nauwkeurig gereguleerd. Wanneer

Nadere informatie

Citation for published version (APA): van Galen, P. L. J. (2014). Molecular regulation of human hematopoietic stem cells.

Citation for published version (APA): van Galen, P. L. J. (2014). Molecular regulation of human hematopoietic stem cells. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Molecular regulation of human hematopoietic stem cells van Galen, Peter Link to publication Citation for published version (APA): van Galen, P. L. J. (2014). Molecular

Nadere informatie

KANKER. Finish! kankercellen

KANKER. Finish! kankercellen KANKER Kanker is een ziekte(in aanleg) veroorzaakt door afwijkingen in het erfelijkheidsmateriaal(= afwijkende genen = mutaties). Bijvoorbeeld: beschadigde genen, afwijkend aantal genen, foutief gereguleerde

Nadere informatie

WAT IS KANKER? KANKERCENTRUM. Onco_alg_008

WAT IS KANKER? KANKERCENTRUM. Onco_alg_008 WAT IS KANKER? KANKERCENTRUM Onco_alg_008 WAT VINDT U TERUG IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Celindeling 3 03 Het lymfestelsel 4 WAT IS KANKER? 2 01 INLEIDING Kanker is een verzamelnaam voor meer dan

Nadere informatie

VWO HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] ARTHUR A. HOOGENDOORN ATHENEUM - VRIJE ATHENEUM - AAHA

VWO HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] ARTHUR A. HOOGENDOORN ATHENEUM - VRIJE ATHENEUM - AAHA Thema: Transport VWO HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] ARTHUR A. HOOGENDOORN ATHENEUM - VRIJE ATHENEUM - AAHA Docent: A. Sewsahai Doelstellingen De student moet 5V: blz. 215 t/m

Nadere informatie

146

146 145 146 Bij genetische modificatie door middel van transgenese worden met behulp van biotechnologische technieken erfelijke eigenschappen veranderd of van het ene naar het andere organisme overgebracht.

Nadere informatie

The role of STAT5 and KRAS in hematopoiesis and acute myeoloid leukemia Fatrai, Szabolcs

The role of STAT5 and KRAS in hematopoiesis and acute myeoloid leukemia Fatrai, Szabolcs The role of STAT5 and KRAS in hematopoiesis and acute myeoloid leukemia Fatrai, Szabolcs IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.

Nadere informatie

Doel van deze studie

Doel van deze studie 141 Achtergrond Cholesterol is nodig voor de opbouw en instandhouding van de wand van de cel, het celmembraan, en voor de produktie van hormonen. In het bloed wordt cholesterol vervoerd in kleine bolletjes,

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING EN CONCLUSIES

NEDERLANDSE SAMENVATTING EN CONCLUSIES Nederlandse samenvatting en conclusies 205 NEDERLANDSE SAMENVATTING EN CONCLUSIES Op dit moment zijn hart en vaatziekten (HVZ) nog steeds de belangrijkste veroorzakers van sterfte in de Westerse samenleving.

Nadere informatie