littekens. Een reëel probleem! 26/02/2018. Conflict of Interest. Littekens. Hypertrofische littekens: Van uitdagingen naar kansen

Transcriptie

1 Hypertrofische littekens: Van uitdagingen naar kansen Conflict of Interest According to CME regulation, there are no conflicts of interest to report. Peter Moortgat Towardsa scar less world OSCARE littekens Littekens Een reëel probleem! 1

2 Pathologische littekenvorming Oorzaken Uitgestelde wondheling Persistente inflammatie Mechanische krachten Metabole factoren 2

3 Doel van de behandeling Wound Healing Mechanical Forces Evolutieve (jonge) littekens: Wondheling versnellen Inflammatie afremmen Mechano-modulatie Inflammation Uitgedoofde (oude) littekens: Reactivering van het litteken Behandelmogelijkheden Niet-invasieve behandelingen Niet-invasieve behandelingen Semi-Invasieve behandelingen Invasieve chirurgie 3

4 Littekenmassage vs. Micro-Mobilisaties Littekenmassage vs. Micro-Mobilisaties Afname van pijn en jeuk (Patino 1999, Field 2000, Roh 2007) Littekenmassage = met tussenstof Micro-Mobilisaties = zonder tussenstof Best Practice Littekenmassage vs. Micro-Mobilisaties Werkingsmechanisme littekenmassage Afname van de weefseldichtheid (Cho 2014) Toename van uitrekbaarheid en elasticiteit (Cho 2014, Douws 2017) 4

5 Mechanotransductie Aanbevelingen voor littekenmassage Conversie van mechanische stimuli naar biochemische signalen in de cel Mechanical stimulus on skin Signal transduction throughecm Mechanocoupling ECM-cell adhesion Signal transduction direct or indirect Biochemical coupling binding proteins Gene transcription cellresponse Level of evidence : 2- Meestal studies met hoog risico op bias Weinig basic research Best practice Mechanosignaling pathways Oefentherapie Doel: Mobiliteit verbeteren, ADL, spierkracht, cardiovasculaire training Evidence based voor kinderen Serious gaming Mobilisaties Doel: preventie& behandeling van contracturen Neveneffecten: uitgestelde wondheling & calcificaties Starten met scar stretching Daarna mobiliseren van gewrichten 5

6 Spalken & positioneren Doel: preventie & behandeling van contracturen Neveneffecten: cyclische rek negatief voor hypertrofie Trage, gemiddelde rek bevordert littekenheling Best practice Druktherapie Wordt beschouwd als standard of care bij brandwondenlittekens Druktherapie Fundamenteel Onderzoek Na 2 weken compressie-therapie: Daling van MMP s (Travis 2018). Hogere elastine waarden (Carney 2017). Lagere collageen-waarden (Tejiram 2016). Na 3 maanden compressie-therapie: Verhoogde apoptose van myofibroblasten (Li-Tsang 2015) Druktherapie Pro vs Contra PRO Meta-analyse toont aan dat mm Hg druktherapie tot significante verbeteringen leidt (Ai 2017). CONTRA Kost per patiënt (GER): Minder effect op concave zones Compliance? 6

7 Aanbevelingen voor druktherapie Level of evidence : 1- Meestal studies met hoog risico op bias Vooral praktische nadelen EBM? Siliconen Wordt beschouwd als standard of care bij alle littekens Silicone gel sheets bij brandwondenlittekens Silicone gel of spray bij chirurgische littekens Siliconen Doel: verbeteren van roodheid, elasticiteit en dikte Occlusie en herstel van huidbarrière zijn gekende werkingsmechanismen Statistisch significante effectiviteit in de preventie van littekens (Hsu 2017) Regulatie van TGF-β1, PDGF en BFGF na 4 maanden behandeling (Choi 2015) Aanbevelingen voor silicone-therapie Level of evidence : 1- Meestal studies van lage kwaliteit met hoog risico op bias Veelal gesponsord door de industrie EBM? 7

8 Shockwave therapie Nieuwe behandelmethode. Effectiviteit in wondheling --- translatie naar littekens Non-invasief + vroegtijdige behandeling mogelijk Shockwave therapie Werkingsmechanisme: Modulatie van macrofaag-activiteit in de inflammatoire fase (Sukubo 2015). Regulering van inflammatie via TLR-3 pathway (Holfeld 2014). Effectiviteit bij littekens: Significante verbeteringen voor kleur, dikte en elasticiteit na 3-6 maanden (Saggini 2016, Rinella 2016, Moortgat 2016) Lage intensiteit (0,25 0,33 mj/mm2) Aanbevelingen voor shockwave therapie Level of evidence : 2- Veelbelovend Te weinig studies met hoog risico op bias Optie Spanningsverlagende therapie Mechanotransductie Spanning wegnemen op wonden en littekens doet de kans op hypertrofie dalen (Huang 2011, Gurtner 2011) Kinesio-tape (Moortgat 2015) Embrace (Longaker 2014) Zipline (Tanaka 2016) 8

9 Semi-invasieve behandelingen Microneedling Roller met 192 naalden Naalddiameter mm Naaldlengte 2 3 mm 250 gaatjes/cm2 Microneedling Werkingsmechanisme Normale wondgenezing binnen de 12u. Littekencollageen vervangen door gezond collageen Effecten Toename van epidermale dikte (Aust 2011) Toename van elastische vezels in papillaire dermis (Ibrahim 2017) Afname van dermale dikte (Moortgat 2017) Zeer geschikt voor combinatietherapie Aanbevelingen voor microneedling Level of evidence : 2- Te weinig RCT s per indicatie Risico op bias Best practice 9

10 IPL FRACTIONAL LASER Verbeteren van dyschromie (Hultman 2015) Microneedlingis efficiënter voor collageen synthese (Kim 2011) Vooral efficiënt in combinatietherapie (Shamsi Meymandi 2014) HPPL en IFL (Martella2017) Non-ablative (z.b. 1540, 1550, 1565 nm) Er:YAG (2940 nm) bfgf MMP-1 (Deep) CO 2 (10,600 nm) Ablation zone Thermal Damage HSP47 Epidermal anddermal remodelling TGF-β1 Collagen HSP72 remodelling TGF-β3 HSP70 Aanbevelingen voor IPL & CO2 Fractional Laser INDICATIE VOOR LASERS? YES YES NO NO YES NO Level of evidence IPL : 2- Level of evidence CO2 Fractional Laser : 2+ Te weinig RCT s per indicatie Zwaar gepromoot door industrie IPL: Option CO2 Fractional Laser : EBM? 10

11 Conclusie 11