Terra Nova Collective

Transcriptie

1 ZONDAG 10/12/ Concert Terra Nova Collective Vlad Weverbergh, artistieke leiding Benoît Laurent, Julia Fankhauser, hobo Vlad Weverbergh, Borja Garcia Mata, klarinet Jeroen Billiet, Mark De Merlier, hoorn Flora Padar, Marine Falque-Vert, fagot Elise Christiaens, contrabas Norbert Pflanzer, pauken

2 Ludwig van Beethoven ( ) Sextet in Es, opus 71, voor 2 klarinetten, 2 hoorns & 2 fagotten Adagio Allegro con brio Adagio Menuetto quasi allegretto Rondo: allegro Nicolas Dalayrac ( ) / Armand Vanderhagen ( ) (bewerking) Pie ces d harmonie (selectie): L Amant statue Ouverture de l amant statue Oui de l amour qui l enflamme Rosette Rosette Voici les e trennes de cythere Quelle peine, quelle souffrance Jeunes fillettes Cela dont pour fle chir sa belle Oui malgre moi Ludwig van Beethoven / Wenzel Sedlak ( ) (bewerking) Symfonie nr. 7 in A, opus 94 Poco sostenuto Vivace Allegretto Presto Assai meno presto Presto Allegro con brio

3 Beethoven voor iedereen Nadat in 1780 in Wenen de keizerlijke harmonie werd opgericht, dicteerde de mode tijdens de periode dat rijke ondernemers en nobelen eveneens kleine orkesten in dienst namen. Deze harmonies bestonden uit vijf tot vijftien uitvoerders, waarbij hobo s, klarinetten, hoorns en fagotten de basis vormden. Zij speelden muziek bij maaltijden, gaven s avonds serenades en konden zelfs s morgens worden ingezet om speciale gasten te wekken. Een harmonie was economisch interessanter dan een heel orkest en bovendien mobieler ze maakten geen gebruik van klavierinstrumenten. In dezelfde periode werden ook duizenden revolutionaire of militaire orkesten gevraagd om muziek te spelen bij religieuze gelegenheden, in kuuroorden en ontspanningsparken. De populariteit van deze blazersensembles leidde tot een razendsnelle aangroei van repertoire: er zijn tot vandaag zo n verschillende werken teruggevonden waarvan het merendeel enkel nog in manuscript bestaat. Dit oeuvre kan men in twee categorieën onderverdelen: originele werken en arrangementen. Het zijn de arrangementen van opera s, balletten en diverse orkestwerken die het belangrijkste deel van het repertoire uitmaakten. Veelzeggend is de anekdote dat de twee prachtige serenades KV 375 en KV 388 die Mozart speciaal voor de keizerlijke harmonie componeerde, naar alle waarschijnlijkheid in Mozarts tijd niet werden uitgevoerd, omdat de keizer liever bewerkingen van populaire opera s wilde horen. Dit concertprogramma presenteert zowel origineel werk voor blazers als arrangementen uit de bloeiperiode van de harmoniemuziek. De meeste werken die Beethoven voor blazers schreef, dateren uit zijn jeugd. Zo ook het Sextet in Es voor twee klarinetten, 2 hoorns en 2 fagotten, opus 71. In dit vroege werk waarvan de eerste twee delen wellicht al dateren van voor 1796 herkennen we al de meesterlijke hand van de componist en de manier waarop hij later blazers zal gebruiken in zijn belangrijke orkestrale werken. Dat de compositie zo n relatief hoog opusnummer heeft, is te verklaren doordat Beethoven het pas in 1809 aanbood aan zijn uitgever Breitkopf, en illustreert dat er in de eerste decennia van de 19de eeuw een commercieel interessante afzetmarkt bestond voor blazersmuziek. De Allgemeine musikalische Zeitung schreef op 15 mei 1805 de volgende recensie na een publieke uitvoering van het werk: Beethovens Sextet in Es is een werk dat grote indruk maakt dankzij zijn prachtige melodieën, vloeiende harmonieën en zijn overvloed aan nieuwe verrassende muzikale ideeën. Armand Vaderhagens Pie ces d harmonie illustreren de wijdverspreide praktijk om populaire aria s te bewerken voor harmonie, zodat ze vaker (en zonder zangers en orkest) konden worden uitgevoerd. De selectie die tijdens dit concert wordt gespeeld, is de volledige selectie arrangementen uit de operette L Amant statue. De oorspronkelijke muziek van deze Parijse operette uit 1785 is van de hand van Nicolas

4 Dalayrac op een libretto van Desfontaines-Lavallée. Nicolas Dalayrac kende aanvankelijk een opleiding als advocaat. Tegen de wil van zijn vader in leerde hij in het geheim viool spelen en ging hij compositie studeren bij Langlé. Hij componeerde zijn eerste opera in 1781, die werd gevolgd door 56 werken voor het theater en die vaak veel succes kenden. Meerdere van zijn opera s en operettes werden vertaald en ook buiten Frankrijk uitgevoerd. Hoewel zijn opera s, liederen, theatermuziek en instrumentale werken vandaag haast nooit worden uitgevoerd, kende Dalayrac tijdens zijn leven veel succes en ging het hem financieel voor de wind. L Amant statue werd door de Antwerpse klarinetvirtuoos Armand Vanderhagen gearrangeerd voor blazers. De virtuositeit van zowel het orkest als de zangers wordt omgezet naar de klarinetpartij. Armand Vanderhagen was een spilfiguur in het muzikale leven in Parijs ten tijde van de Franse Revolutie. De uitgeweken Vlaming was een vooraanstaand componist en uitvoerder, maar stond bovendien als pedagoog mee aan de wieg van het eerste moderne conservatorium. Zijn composities zijn van een uitzonderlijke kwaliteit en representatief voor de laat-classicistische muziek in Frankrijk in de revolutionaire periode. Het concert sluit af met een prachtig voorbeeld van een symfonisch meesterwerk dat werd omgezet voor blazers. De beste arrangeurs in die tijd waren onder meer de Boheemse Wenzel Sedlak, Josef Triebensee en Jan Went. Het arrangeren, oftewel het bewerken of omzetten van een partituur, is overigens een erg moeilijke opdracht, zoals we kunnen lezen in een brief die Mozart aan zijn vader schreef op 20 juli 1782: Nu heb ik aardig wat werk zondag over acht dagen moet mijn opera voor harmonie worden gearrangeerd mogelijk komt er wat tussen, ten nadele van mijn profijt u gelooft niet hoe zwaar het is mijn muziek te bewerken voor harmonie met zijn typische sound van blaasinstrumenten, en daarbij niets verloren te laten gaan. Beethoven publiceerde in 1816 meerdere versies van zijn 7de en 8ste symfonie bij S.A. Steiner in Wenen. De Allgemeine musikalische Zeitung kondigde daarover onder meer aan dat Ludwig van Beethoven niet alleen de orkestpartituur van twee werken publiceerde, maar ook versies voor harmonie, strijkkwartet, klavier trio, vierhandig klavier en klavier solo. Natuurlijk was de publicatie van deze arrangementen ingegeven door commerciële motieven, maar Beethoven wou ook de artistieke kwaliteit van de arrangementen van zijn werk controleren. We zijn er zeker van dat Wenzel Sedlak de bewerking maakte en dat Beethoven diens transcriptie heeft goedgekeurd. In hoeverre de twee eventueel samenwerkten, kunnen we dus niet stellen. Wat we wel weten, is dat deze bewerking van een uitzonderlijke kwaliteit is waarbij bijna niets verloren gaat van de originele intentie en kracht van het werk. Vlad Weverbergh

5 Vlad Weverbergh Vlad Weverbergh specialiseerde zich in historische klarinetten en de moderne basklarinet, en is oprichter en artistiek leider van het Terra Nova Collective. Zijn focus ligt op het herontdekken en uitvoeren van vergeten componisten en partituren. Over deze ontdekkingen en vergeten parels organiseert hij lectureperformances. Vlad Weverbergh heeft een ruime discografie die het belangrijkste klarinetrepertoire omvat, evenals een hele reeks trendsettende world premie re recordings. Die oogsten veel bijval bij pers en publiek. Naast een lange ervaring als opnameleider is hij verder geregeld te gast, zowel als solist en kamermuziekmuzikant bij diverse ensembles in binnen- en buitenland. Vlad Weverbergh doceert onder meer kamermuziek aan de! Kunsthumaniora van Antwerpen en is docent basklarinet aan het conservatorium van Antwerpen. Terra Nova Collective Het Terra Nova Collective is meer dan een muziekensemble, het verdiept zich ook door musicologisch onderzoek en het uitspitten van muziekbibliotheken en -archieven naar bekend en onbekend repertoire. Het Terra Nova Collective werd in 2012 opgericht door Vlad Weverbergh. Hij omringt zich met musici die hun sporen verdienden in oudemuziekensembles als Anima Eterna, Les Muffatti, B Rock, Les Agréments en andere. In de concert-lezingenreeks Trouvailles die Terra Nova Collective inricht in Antwerpen en Mechelen wordt dit seizoen vergeten muziek uit het 18de-eeuwse Antwerpen opnieuw voor het voetlicht geplaatst.

6

7 Binnenkort in AMUZ DONDERDAG , uur Música Temprana Adrián Rodríguez Van der Spoel, gitaar & artistieke leiding Zuid-Amerikaanse barokmuziek voor kerst uit de Ecuadoriaanse codex Ibarra 20 / 16 / 14 VRIJDAG , uur Amandine Beyer & Gli Incogniti Amandine Beyer, viool & artistieke leiding Teatro alla moda: Vivaldi s theatrale concerti 28 / 24 / 20 ZONDAG , uur Voces8 Winter Tales: seasonal choral music 28 / 24 / 20 DONDERDAG , uur Noors Solistenkoor Grete Pedersen, artistieke leiding Rós, liederen voor Kerst 24 / 20 / 16 Meer info & details op

8 Goed om te weten Foyer De foyer van AMUZ is open vanaf een uur voor aanvang van het concert en blijft ook na afloop van het concert nog geruime tijd open. Beeld- en geluidsopnamen Het is absoluut verboden beeld- en geluidsopnamen te maken tijdens de concerten en voorstellingen zonder expliciete toelating van de directie van AMUZ. Concertinleidingen, aanvangsuur en duur van de concerten De concerten in AMUZ vangen op zondag steeds aan om uur. Op andere dagen starten de concerten om uur. Voor de avondconcerten is er steeds een inleiding om uur. De concerten in AMUZ hebben in principe geen pauze en duren tussen de 65 en 80 minuten, tenzij anders vermeld. Programmaboekjes De programmaboekjes bij de concerten van AMUZ zijn downloadbaar van de website vanaf enkele dagen na het concert. Rondleidingen en zaalverhuur Wenst u met een groep een rondleiding in de gebouwen van AMUZ, om zo het fascinerende verhaal te horen van de gerenoveerde kerk en AMUZ als concertgebouw en -organisator, of wenst u meer informatie over de mogelijkheden om de zaal te huren voor concerten, voorstellingen en presentaties? Gelieve dan tijdens de kantooruren contact op te nemen met de administratie van AMUZ. Medewerkers AMUZ Bart Demuyt, directie & artistieke leiding Veerle Braem, zakelijke directie Robin Steins, assistentie programmering & educatie Frederic Delmotte, assistentie programmering & dramaturgie Tine Hubrechts, assistentie directie Greet Coenegrachts, communicatie Julie Hendrickx, PR Tine Clevers, eindredactie & ticketing Mona Heyrman, productieleiding Jan Tambuyser, productie & techniek Evelyne Van Mieghem, productie & zaalhuur Bart Tambuyser, techniek & gebouwbeheer Koen Koninkx, foyer Laatkomers De concerten in AMUZ hebben in principe geen pauze. Laatkomers kunnen dan ook niet meer worden toegelaten in de concertzaal. Op vertoon van hun concertticket kunnen zij het concert volgen op de plasmaschermen in de foyer. Binnenwerk geprint bij wettelijk depotnummer: D/2017/0306/100