Beethoven. Symfonie nr. 6 pastorale Programmamuziek

Transcriptie

1 Beethoven Symfonie nr. 6 pastorale Programmamuziek

2 Ludwig van Beethoven Gedoopt 17 december 1770 in Bonn (In 1790 geloofde Beethoven dat zijn geboortedatum 1772 was) Gestorven 26 maart 1827 in Wenen

3 Weense Periode. Composities vnl. in de klassieke traditie Heroïsche Periode. Revolutionaire breuk met de klassieke stijl Late Periode Samenvoeging van alle vormen in het monumentale werk de Negende Symfonie

4 Symfonie Nr 5 Vijfde Symfonie van Beethoven in C- mol/mineur (Op. 67) werd tussen 1804 en 1808 geschreven in Wenen Noodlotsymfonie; openingsthema is het Noodlot dat aan de deur klopt. Expressief werk, motief veranderingen

5 Opgedragen aan Prins Franz Joseph von Lobkowitz en Graaf Razumovsky. Paleis Lobkowitz( links) inwenen; Canaletto ca. 1760

6 Opgedragen aan Prins Franz Joseph von Lobkowitz en Graaf Razumovsky. Theorbe speler Torban (Oekraïne) 40 stuks nog bekend 1 exemplaar in het Kunsthistorische Museum in Wenen. Paleis Lobkowitz( links) inwenen; Canaletto ca. 1760

7 5 e symfonie Van C- mineur naar C majeur Van Nederlaag naar Overwinning Van Duisternis naar Licht Vgl. 9e Symfonie van Beethoven

8 Noodlotthema Afkomstig van Anton Felix Schindler (13 Juni Januari 1864) was secretaris van Beethoven: So pocht das Schicksal an die Pforte Anton Schindler (1840): Biographie von Ludwig van Beethoven. [Biography of Ludwig van Beethoven.] Münster. Of zang van Geelgors?????

9 Noodlotthema Volgens moderne opvattingen soms te pathetisch opvatting over het thema

10 Noodlothema Keert steeds terug. Verbindt de delen van de symfonie

11 Derde deel, Hoorns herhaling motief Tweede deel; maat 76

12 Finale Coda

13 Symfonie orkest

14 De contekst, inhoud bepaalt de vorm Ontwikkeling van een motiefje staat aan het fundament van de muzikale techniek Delen van de symfonie zijn stappen van een dramatische ontwikkeling (zoals in een Opera) Ritme (los van melodie) is een verhalend element Muziek als Zelfexpressie

15 Symfonie nr. 5 in C-mineur : 4 delen 1 Allegro con brio (Sonate Allegro vorm) Andante con moto Scherzo (allegro) (Trio vorm A-B-A) Allegro - Presto (Sonate Allegro vorm)

16 Sonate (allegro)vorm Ook wel hoofdvorm genaamd Expositie (soms met langzame inleiding); eerste thema (hoofdgroep) in hoofdtoonsoort (b.v. mannelijk); overgang, nevengroep met vaak 2 e thema (lyrisch/ vrouwelijk) Doorwerking; spanningsvol met ver verwijderde toonsoort Reprise; expositie wordt herhaald Coda; slotdeel met hoofdthema of andere motieven

17 Sonate (allegro)vorm Typerend geïntroduceerd in de Klassieke Tijd Lijkt op Opera met twee hoofdrolspelers (thema s/ mannelijk en vrouwelijk) Leidt tot spanning, dynamiek en ontwikkeling. De Barok was over het algemeen monothematisch d.w.z. met een thema vgl. fuga, suite (reeks dansen met een thema) etc.

18 Symfonie nr 5 Noodlotthema is openingsstatement Alle middelen aangewend tot dramatiek Thema 1 C mineur (donkere, tragische toonsoort), pauzes, ritme, donker, lang aanhoudende aanzwellende noten (fermata) gevolgd door stilte etc.

19 Thema 1 5 e symfonie 1 e deel Allegro con brio, 2/4-maat, c-moll

20 Symfonie nr 5 Noodlotthema is openingsstatement Alle middelen aangewend tot dramatiek Thema 1 C mineur (donkere, tragische toonsoort), pauzes, ritme, donker, lang aanhoudende aanzwellende noten (fermata) gevolgd door stilte etc. Tweede thema; lyrisch (contrasterend), aardig. Aangekondigd door hoornstatement (vgl. thema 1) Symfonie is overwinning van C majeur op C mineur

21 Hoornintroductie thema 2 Thema 2

22 Symfonie Nr. 5 Deel1 Bij de herhaling van een hobo cadens gevolgd door Thema 2 uitmondend in C- Majeur Daarna De Coda is langer dan alle voorgaande delen

23 Symfonie nr 5 Deel 2 Andante con moto, 3/8-maat, A- majeur Quasi-dubbele variatie op een thema vorm Dit is een dans geen treurmars thema 1

24 Thema 2

25 Deel 3 Scherzo ; Schets C- Mineur ¾ maat Scherzo: Thema a C-mineur.

26 Scherzo (allegro) Trio vorm ; A-B-A Mozart symfonie nr 40 thema 4 deel

27 Deel 3 Scherzo ; Schets C- Mineur ¾ maat Scherzo: Thema a C-mineur. Thema b: Jachthoorns van Hades op het ritme van het noodlotmotief

28 Cello s fuga deel Trio Deel 3 sluit af met een misleidende Cadens!!! Dus geen pauze tussen deel 3 en 4 Vgl. Mozart Strijkquintet G mineur KV 516 deel 4 en 5

29 Deel 4 Sonate Allegro vorm C- Majeur 4/4 maat Thema is een triomfantelijke marsachtig thema door het hele orkest Doorwerking in 6 delen Coda in 7 delen

30 Symfonie nr. 6 Pastorale Begonnen in 1802 en werd voltooid in 1808

31 Pastorale Première op 22 December 1808 Duur van de Academie; 4,5 uur Bittere kou Slecht voorbereid orkest Vijfde Symfonie Allemaal nieuw werk Theater an der Wien 1815

32 Programma 6e symfonie Aria: Ah! perfido, Op. 65 Gloria deel Mis in C majeur 4e Pianoconcert (gespeeld door Beethoven) (Pauze) 5e Symfonie Sanctus en Benedictus deel van de C majeur Mis solo piano improvisatie gespeeld door Beethoven Koor Fantasie

33 Schets 6 e symfonie

34 Pastorale Impressionistisch; rustige buitenwereld Theater an der Wien 1815

35 Het beschrijvende van de muziek als uitbeelding van voorstellingen etc. moet niet al te letterlijk worden genomen volgens Beethoven. Het is meer een uitdrukking van gevoel dan een muzikale schildering

36 Symfonie Nr 6 Pastorale Op. 68 Erwachen heiterer Empfindungen bei der Ankunft auf dem Lande: Allegro ma non troppo Szene am Bach: Andante molto mosso Lustiges Zusammensein der Landleute : Allegro Gewitter, Sturm : Allegro Hirtengesang. Frohe und dankbare Gefühle nach dem Sturm : Allegretto

37 5 delen Allegro ma non troppo (Ontwaken van opgewekte gevoelens bij aankomst op het land) Andante molto mosso (Scène bij de beek) Allegro (Vrolijk samenzijn van de landmensen) Allegro (Onweer en storm) Allegretto (Herderslied - vreugde en dankbare gevoelens na de storm)

38 Contrast bevindt zich vooral tussen de delen, niet in de delen zelf zoals in symfonie nr 5. Relaxte muziek

39 Deel 1 Ontwaken van opgewekte gevoelens bij aankomst op het land

40 Sonatevorm Ook wel hoofdvorm genaamd Expositie (soms met langzame inleiding); eerste thema (hoofdgroep) in hoofdtoonsoort; overgang, nevengroep met vaak 2 e thema (lyrisch) Doorwerking; spanningsvol met ver verwijderde toonsoort Reprise; expositie wordt herhaald Coda; slotdeel met hoofdthema of andere motieven

41 Pedaaltoon/harmonie > Doedelzak-achtig instrument Mousette gelijkend

42 Repetitie van de muziek Statisch, nauwelijks veranderend, harmonieus, rustiek Herhaling staat voor de steeds iets veranderende terugkeer van patronen in de natuur Alles herhaalt zich, maar elke keer iets anders Bomen motief als thema in herhaling; bos

43 Natuur met vogels Thema 1 Met vogelgezang door de fluit Koe. Koe koe brug Thema 2 Nauwelijks verschil, geen toonsoort verschuiving etc. Cadens met kooe-ing lange pedaal van 24 maten

44 Vrijwel geen contrast tussen toonsoorten Aan het einde (coda) gaat het ritme van 4 naar triple/trioletten/drie noten/triolen De warmte van de dag neemt toe alles wordt trager.

45 deel2 Langzaam thema met veel rusten Onderdoor het beek thema in triolen

46 Coda Met vogelgezang Eind van de dag neemt de activiteit weer toe Nachtegaal, Kwartel, Koekoek

47 3 Vrolijk samenzijn van de landmensen Drie dansen 1 e is de langste 2 e met het dorpsorkest van de drie Raven 3 e krachtig aards Eindigt met een valse cadens Onweer driegt dus het feest wordt opgebroken

48 Vijfde en zesde symfonie Vloeide in de vijfde symfonie twee delen in elkaar over In de zesde symfonie gebeurt dat met de laatste drie delen

49 Storm Meest programmatisch Begint met druppels Inzet trombone en piccolo En eindigt met genade na de storm Gaat direct over in het volgende deel

50 5. Hirtengesang Sonata rondo vorm Dankbaarheid van de herder op zondagmorgen

51 Rondo vorm Instrumentaal stuk waarin de eerste sectie steeds terugkeert (oorspronkelijk) lied uit de middeleeuwen gezongen door troubadours met steeds dezelfde frase en bijbehorende tekst

52

53 5. Hirtengesang Sonata rondo vorm Dankbaarheid van de herder op zondagmorgen Thema A komt voort uit thema 1 deel 1 Thema B stijgende, groeiende melodie Thema C gebaseerd op een Kroatische volkslied B opnieuw Eindigt in een coda van 8 delen

54 Impressionistisch Pianosonate nr. 14 in cis mineur, opus 27 nr. 2 Sonata quasi una Fantasia Mondscheinsonate (Moonlight sonata) Triolen Titel is er later aan gegeven door poëet en muziekcriticus Ludwig Rellstab

55 Mondscheinsonate Deel 1, Adagio sostenuto, cis-moll, 4/4-maat, 69 maten. (geen traditionele sonatenhoofdvorm) Deel 2, Allegretto, Des-Dur, ¾-maat, 60 maten Deel 3, Presto agitato, cis-moll, 4/4-maat, 200 maten Vgl. Don Giovanni; sterfscene van de Commendatore

56 Mondscheinsonate Miniatuur uit het bezit van Beethoven, mogelijkerwijs Julie Guicciardi aan wie hij het muziekstuk opdroeg.