PREVERKENNING SCHAALSPRONG OV. Het college van burgemeester en wethouders van Den Haag,

Transcriptie

1 RIS PREVERKENNING SCHAALSPRONG OV Het college van burgemeester en wethouders van Den Haag, overwegende dat: - er in 2017 samen met MRDH, HTM, Ministerie van I&M, omliggende gemeenten, ProRail, NS en ROVER is gewerkt aan de totstandkoming van de Preverkenning Schaalsprong OV, als visie op het OV in 2040 en er een aanzet is gegeven voor een roadmap hoe deze visie realiteit te laten worden. - het geschetste perspectief voor het Openbaar Vervoer in 2040 breed gedragen wordt. In de visie hebben ook duurzaamheid, leefbaarheid, stedelijke groei/verdichting, kansen voor mensen en een financieel houdbaar OV systeem hun beslag gekregen. - de verdere uitwerking van de Schaalsprong OV vanuit het programma Stad in Transitie voortvarend opgepakt kan worden. - deze OV-visie op 7 maart z018 in de Bestuurscommissie Vervoersautoriteit van de MRDH zal worden vastgesteld. De Schaalsprong is één van de drie regionale OV-plannen die samen met de plannen van Rotterdam e.o. en het Zoetermeer/Middengebied als input dient voor de Werkplaats OV, Ruimte en duurzaamheid en daar verder wordt uitgewerkt. besluit: I. de Preverkenning Schaalsprong OV voor Den Haag & Regio vast te stellen als visie voor de ontwikkeling van het openbaar vervoer in 2040, zodat de stedelijke verdichting in de groeiende stad gericht kan worden op sterke corridors in het OV-netwerk. II. de starten met de integrale uitwerking van de zogenaamde Koningscorridor (Regio-Binckhorst- CID-DH Centraal-Madurodam-Internationale Zone-Scheveningen) en daarbij te verkennen hoe deze corridor vorm en inhoud kan krijgen en hoe de stedelijke verdichting optimaal gericht kan worden op deze OV-corridor. De uitkomst is onder meer een faseringsstrategie waarbij de ruimtelijk-economische ontwikkelingen en de investeringen in het openbaar vervoer op elkaar afgestemd zijn. III. te verkennen welke mogelijkheden er zijn voor de financiering van deze investeringen en te werken aan regionale fondsvorming. IV. de Preverkenning Schaalsprong OV voor Den Haag & Regio in te brengen als Haags bod tijdens het BO MIRT begin maart Den Haag, 20 februari 2018 Het college van burgemeester en wethouders, de secretaris, de burgemeester, Peter Hennephof Pauline Krikke Gemeente Den Haag Postbus T Spui DJ Den Haag Den Haag

2 Toelichting Inleiding In 2017 is in het kader van Stad in Transitie, gestart met de preverkenning Schaalsprong OV. Er is een proces doorlopen waarbij in 6 ateliers een visie voor de ontwikkeling van het OV in Den Haag e.o voor 2040 is opgesteld. Deze visie is in de ateliers samen met MRDH, HTM, Ministerie van I&M, omliggende gemeenten, ProRail, NS en ROVER ontwikkeld. De visie geeft aan hoe het OV in 2040 kan functioneren en geeft een beeld van de opbouw van het toekomstig OV-netwerk in De visie geeft ook richting aan de wijze waarop de stedelijke verdichtingsopgave kan worden gericht op sterke OV-corridors. Het achterliggende doel is om het OV, de fiets en het lopen uit te laten groeien tot de dragers van de stedelijke en regionale mobiliteit. Een transitie naar duurzame vervoermiddelen, die zuinig met de ruimte omgaan, is een randvoorwaarde om de bereikbaarheid van de groeiende stad leefbaar en klimaatneutraal te organiseren. Probleemstelling en kader Den Haag groeit. In de Agenda Ruimte voor de Stad is een forse ruimtelijk economische ambitie geformuleerd. Er worden in Den Haag tot 2040 ongeveer nieuwe woningen gebouwd en er komen evenzoveel nieuwe banen bij. De Haagse Mobiliteitsagenda (HMA) geeft als discussienota richting aan de keuzes die gemaakt kunnen worden om de stad in beweging te houden. In de Propositie Schaalsprong OV, onderdeel van Stad in Transitie, wordt nader invulling gegeven aan deze ambities. De Preverkenning Schaalsprong OV verbindt ruimtelijk-economische opgaven met het bereikbaarheidsvraagstuk, door de ontwikkeling van het OV-netwerk te koppelen aan de ruimtelijke en economische ontwikkeling, waarbij stedelijke verdichting hoofdzakelijk nabij het OV wordt te positioneren. Dat biedt een basis om het OV, samen met fietsen en lopen, de duurzame drager onder de stedelijke mobiliteit te laten zijn. Daarbij maakt het openbaar vervoer een schaalsprong, van een netwerk dat vooral is gericht op bediening van Den Haag, naar een netwerk dat functioneert op het schaalniveau van de Metropoolregio. In de visie op het OV-netwerk is een centrale rol weggelegd voor de ontwikkeling van 3 corridors: 1. De zogenaamde Koningscorridor is een hoogwaardige openbaar-vervoersas, die alle economische toplocaties van Den Haag snel en comfortabel met elkaar en met de Regio verbindt. De beoogde lightrailverbinding door deze corridor verbindt de regio (Zoermeer, Gouda, Delft/Rotterdam) via de Binckhorst, het CID en Den Haag Centraal, met Madurodam, de Internationale Zone en Scheveningen (Bad en Haven). De Koningscorridor wordt de hoofdas van het regionaal Haags openbaar vervoer. 2. De Leyenburgcorridor in het verlengde van de tramtunnel sluit de grote woongebieden in Den Haag Zuidwest en Loosduinen (ca inwoners) beter aan op het hoogwaardig OV en daarmee op de dynamiek van de stad en de metropoolregio. Daarmee wordt bijgedragen aantrekkelijke woonmilieus en door een betere bereikbaarheid van werk en voorzieningen ook aan de kansen voor mensen. 3. Door tenslotte de Oude lijn (Leiden-Den Haag-Rotterdam-Dordrecht) te versterken, met een hogere frequentie te rijden, meer haltes toe te voegen en ruimtelijk te verdichten rondom de bestaande en nieuwe haltes, wordt de Oude Lijn hiermee ook een belangrijke drager van het metropolitane OVnetwerk Op deze 3 sterke corridors wordt ingezet op bediening door hoogwaardige lightrail-verbindingen. Daarbij wordt voortgeborduurd op het succes van de RandstadRail naar Rotterdam en Zoetermeer. 2/6

3 Met snellere lightraillijnen, met meer frequentie en betrouwbaarheid, meer capaciteit en grotendeels ongelijkvloers. Met rechtstreekse verbindingen vanuit de regio naar de stad, zodat overstappen niet meer nodig is wordt het OV aantrekkelijk voor meer reizigers. De stad en de stedelijke verdichtingsopgave moeten optimaal worden gericht op deze 3 sterke OVcorridors. Door in te zetten op stedelijke en economische verdichting in deze corridors. Maar ook door in te zetten op flankerende maatregelen zoals P&R en goede fietsenstallingen nabij het OV, met parkeernormen die zijn afgestemd op een excellente OV-bereikbaarheid. Door de combinatie van snellere lijnen die meer reizigerstrekken in combinatie met economische verdichting ontstaat ook de basis voor een financieel gezond en betaalbaar OV-systeem. Procedure en gepleegde afstemming De Preverkenning Schaalsprong OV is tot stand gekomen in samenwerking met het Rijk (ministerie van I&W), ProRail, MRDH, NS, HTM, MRDH, omliggende gemeenten en ROVER. Binnen de gemeente Den Haag heeft er afstemming plaatsgevonden tussen diverse gemeentelijke diensten en afdelingen. De MRDH en de gemeente Den Haag (DSO-Verkeer) zijn gezamenlijk opdrachtgever voor deze preverkenning geweest. Samen met de HTM en de NS vormen ze het kernteam voor deze preverkenning. De inhoudelijke stappen en de voortgang is geboekt in zes zogenaamde ateliers. (thematische bijeenkomsten). Het resultaat van deze bijeenkomsten is vastgelegd in de bijgevoegde rapportage en bestaat uit een visie op het functioneren van het OV in een duurzaam groeiende stad in 2040 en een roadmap (faseringsstrategie) waarin wordt aangeven hoe die visie kan worden gerealiseerd. Voorstel Er wordt voorgesteld om de Preverkenning Schaalsprong OV Den Haag & Regio als visie op het openbaar vervoer én als visie op de richting van de verdichting van de groeiende stad, vast te stellen. Deze twee elementen vormen samen de kern van Schaalsprong OV. Door m.b.t. het OV wat sterk is sterker te maken en toe te werken naar 3 hoogwaardige OV-corridors, ontstaat sneller, comfortabeler en beter betaalbaar openbaar vervoer dat goed aansluit op het schaalniveau van de metropoolregio. Door tegelijkertijd de stad en de stedelijke verdichtingsopgave op deze corridors te richten, wordt de bereikbaarheid van de stad in de toekomst op een duurzame en klimaatneutrale manier georganiseerd. Het richten van de stad en de stedelijke verdichtingsopgave bestaat eruit dat er vooral ruimtelijk en economisch wordt verdicht rondom de stations/haltes van de Koningscorridor, de Leyenburgcorridor en de Oude Lijn. Maar ook uit het optimaal vormgeven en faciliteren van de first and last mile. Fietsen, lopen en innovatieve ketenoplossingen dienen optimaal gericht te worden op het OV-netwerk van de corridors. Tenslotte is de parkeerstrategie, parkeernormen en het inrichten van P&Rvoorzieningen en overstap-hub s een onderdeel van het richten van de stad op het OV. 3/6

4 Figuur 1: Schematische weergave van de ingrepen: Koningscorridor als toekomst vaste drager, de Leyenburgcorridor en het versterken van de oude lijn. De uitwerking van deze visie vraagt om consistentie in het beleid en om een lange adem. Na vaststelling door het college zal deze Preverkenning aan raad worden gestuurd. Hiermee wordt een basis geboden om met deze of de nieuw te vormen raad in discussie te gaan over de ontwikkelrichting van het OV en de stedelijke verdichting. Op basis daarvan kan verder vorm en inhoud worden gegeven aan de Schaalsprong OV. In lijn met de lopende gesprekken over de Preverkenning Binckhorst-CID in het kader van het MIRT, wordt voorgesteld te starten met de integrale uitwerking van de Koningscorridor en daarbij te verkennen hoe deze corridor vorm en inhoud kan krijgen en hoe de ruimtelijke en economische ontwikkeling van de stad optimaal kan worden gericht op deze corridor. Deze integrale uitwerking bestaat uit: - Preverkenning CID/Binckhorst; een hoogwaardige OV-ontsluiting van de Binckhorst in samenhang met de ruimtelijk ontwikkeling van dit gebied. Deze verkennende studie zal samen met Rijk en regio worden uitgevoerd, naar aanleiding van het MIRT-onderzoek Rotterdam-Den Haag. - Het verkennen van de mogelijkheden voor regionale doorkoppelingen vanuit de Binckhorst naar Delft/Rotterdam en Zoetermeer; - Het verkennen van de ondergrondse passage van Den Haag Centraal (Lekstraat Malieveld), mede in relatie tot de opgave voor fietsparkeren en de gebiedsontwikkeling in de Rijnstraat; - Het onderzoeken van de mogelijkheden om Scheveningen Haven vanuit de Koningscorridor met hoogwaardig OV te ontsluiten en daarmee tegelijkertijd de OV-bereikbaarheid van de internationale zone sterk te verbeteren; 4/6

5 - Het onderzoeken hoe de OV-reistijd tussen Den Haag Centraal en Scheveningen Bad op korte termijn aanzienlijk kan worden verbeterd met kleinschalige maatregelen op maaiveld; - Het onderzoeken of op de langere termijn de OV-verbinding tussen Den Haag Centraal en Madurodam ongelijkvloers kan worden gemaakt, gecombineerd met een verbetering van de ruimtelijke kwaliteit op de as Koningskade/Raamweg als representatieve stadsentree. - De mogelijkheden om in samenhang met de Koningscorridor nieuwe knooppunten te ontwikkelen; o.a. P+R/P+B en ketenvoorzieningen in de omgeving van de A12, A13 en A4 en een mobiliteits- HUB bij Madurodum en Leyenburg. De uitkomst is een faseringsstrategie waarbij ruimtelijk-economische ontwikkelingen, parkeerstrategie en investeringen in OV-infrastructuur en ketenvoorzieningen optimaal op elkaar zijn afgestemd. Vanwege de beperkt beschikbare middelen bij de MRDH en het Rijk en gezien de omvang van de opgave moet ook een alternatieve financieringsstrategie voor de bekostiging van OV-infrastructuur worden verkend en is het voornemen om toe te werken naar regionale fondsvorming. De komende tijd wordt dit verder uitgewerkt. Daarbij zal de Raad betrokken worden. Hierover volgt in een later stadium een afzonderlijk voorstel. De Schaalsprong OV laat zien dat met de juiste ingrepen een rendabele businesscase voor het openbaar vervoer in 2040 in het verschiet ligt. Hierbij moet ook de markt worden betrokken. Samenhang met andere voorstellen In het kader van de MIRT-systematiek wordt samen met Rijk en Regio gewerkt een Preverkenning CID/Binckhorst. De kern van deze Preverkenning ligt bij het realiseren van hoogwaardig openbaar vervoer (HOV) door de Binckhorst. Dit is onderdeel van de Koningscorridor en kent diverse raakvlakken met deze preverkenning en met de voorgestelde nadere uitwerking van de Koningscorridor. Daarbij zijn enerzijds de regionale verbindingen naar Delft/Rotterdam en Zoetermeer relevant en is anderzijds de ondergrondse passage van Den Haag Centraal relevant. Binnen de voorgestelde nadere uitwerking van de Koningscorridor verdienen deze twee elementen nadrukkelijke de aandacht. Kansen en Risico s Voor de bekostiging van deze opgave tot en met 2040 is de traditionele wijze van cofinanciering Rijk/Regio ontoereikend. Een significante bijdrage vanuit het Rijk dient onderdeel uit te maken van de bekostiging. Aanvullend daarop is in de rapportage Preverkenning Schaalsprong OV een pallet aan alternatieve financieringsmogelijkheden geschetst. De kern daarvan is het toewerken naar een zichzelf terugverdienend OV systeem. De uitwerking van een vernieuwende manier van financiering wordt onder punt III voorgesteld. Door de staatssecretaris van het ministerie van I&W is in het AO van 11 december 2017 aangegeven dat een vernieuwende manier van financieren, toewerken naar een goede businesscase en het uitwerken van de plannen essentieel is om de ontschotte middelen die vanaf 2030 vrij komen (omvorming van infrastructuurfonds naar mobiliteitsfonds), in de komende jaren aan te kunnen wenden voor investeringen in LightRail. Financiën De middelen voor de inzet zoals beschreven onder punt II. en III. worden gedekt uit het programma Stad in Transitie en uit het afdelingsbudget DSO-Verkeer. 5/6

6 Inspraak In de ateliers van de Schaalsprong OV is de belangengroep ROVER nauw betrokken geweest. In het kader van de stadsgesprekken die in december 2017 over de Haagse Mobiliteitsagenda zijn gehouden, is de Schaalsprong OV één van de vijf thema's geweest. Tijdens die stadgesprekken werd de hoofdlijn van de hier gepresenteerde visie breed onderschreven. In de verdere uitwerking van de deelprojecten zoals opgenomen in de roadmap, zal vorm worden gegeven aan een breed participatieproces. Rapportage en evaluatie Over de voortgang van de uitwerking zal in het kader van Stad in Transitie nader worden gecommuniceerd en gerapporteerd. 6/6