DE WEG NAAR EEN FORMEEL ALCOHOL- EN DRUGSBELEID BIJ BARCO

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DE WEG NAAR EEN FORMEEL ALCOHOL- EN DRUGSBELEID BIJ BARCO"

Transcriptie

1 CAO 100 DE WEG NAAR EEN FORMEEL ALCOHOL- EN DRUGSBELEID BIJ BARCO Ronny Smismans Director Facilities & EHS 20 December 2010 Pagina 1

2 Barco International company, headquartered in Kortrijk, Belgium Active in more than 90 countries Focus on professional visualization markets worldwide Listed on NYSE Euronext Brussels Sales 2009: 638 million euro 3,200 employees 10% of sales invested in R&D Continuous focus on customers needs Pagina 2

3 Barco Pagina 3

4 Inhoud: Weg naar een formeel beleid Wat verstaan we onder Alcohol en Drugs? Welk type beleid willen we voeren? Waarop baseren we ons bij een vermoeden van? Wat reiken wij onze medewerkers aan? Hoe begin ik hier aan? Zijn we er nu, wat zijn de volgende stappen? Voorbeelden van uitgewerkte procedures? Wat is het doel van ons beleid? Pagina 4

5 Weg naar een FORMEEL beleid: Vroeger: informeel beleid Opmerkzaamheid van de hiërarchische lijn Laagdrempeligheid van de dienst HR Aanwezigheid van de arbeidsgeneesheer belangrijke rol Informatieverstrekking Pagina 5

6 Wat verstaan we onder Alcohol en Drugs: Verdovende middelen: Alcohol, Opium, Morfine, Heroïne, Slaap- en kalmeringsmiddelen, Pijnstillers,... Stimulerende middelen: Tabak, Cafeïne, Speed, XTC, Cocaïne, Amfetamines,... Bewustzijnsveranderende middelen: Marihuana (Cannabis), LSD, Lijm,... Barco: CAO 100 = ADM Alcohol Drugs Medicijnen CAO 100 = Formaliseren van ons beleid Pagina 6

7 Welk type beleid willen we voeren en waarom: Gedoogbeleid of zero tolerance? Welke functies hebben we binnen ons bedrijf? Arbeiders Bedienden Veiligheidsfuncties (vb. heftruckchauffeurs) Directie Verkoop Wie komt er allemaal binnen ons bedrijf? Medewerkers Leveranciers Klanten Derden (contractors, jobstudenten, stagiairs, interims,...) Barco: globaal nultolerancie, maar met een aantal gedefinieërde uitzonderingen. Dergelijk beleid is nodig om: Medewerkers hulp aan te reiken volgens een algemeen gekend stramien Te kunnen sanctioneren indien noodzakelijk testen Pagina 7

8 Waarop baseren we ons bij een vermoeden van: Het niet functioneren van een medewerker: Op zijn/haar werkplek (de lijnverantwoordelijke ziet bijvoorbeeld dat een medewerker het zeer moeillijk heeft om een vijsje j correct te kunnen invijzen). Door zijn/haar gedrag (agressief, grensoverschrijdend,...) Door zijn/haar afwezigheid (maandagmorgen syndroom) kadert in het aanwezigheidsbeleid Belangrijk binnen CAO100 is dat de focus moet liggen op het NIET FUNCTIONEREN van een medewerker binnen de onderneming. Pagina 8

9 Wat willen we onze medewerkers aanreiken: Opleiding: Opleiding voor de hierarchische lijn over hoe zij moeten omgaan met dergelijke gedragingen. Dergelijke gespreksvoering kadert tevens in ons aanwezigheidsbeleid. Opleiding en informatie aan alle medewerkers. Open en vertrouwelijk klimaat: Medewerkers die problemen hebben, kunnen dit aankaarten bij: Vertrouwenspersoon Medische dienst (arbeidsgeneesheer) Human Resources medewerkers Preventieadviseur?? Reglementering: Arbeidsreglement Beleid betreffende ADM Pagina 9

10 Het algemeen kader van wat ons bedrijf wil is geschetst, maar hoe begin je er nu aan? Definieer een werkgroep die het CAO100 traject zal uitvoeren Leidinggevenden Werknemersafvaardiging Preventieadviseur Arbeidsgeneesheer (deels) Pagina 10

11 Hoe begin je er nu aan? Breng de problematiek, zoals die op vandaag bestaat, in kaart Beschikbaarheid van alcohol bij Barco: - waar kan er gedronken worden bij Barco? -op welke tijdstippen i? - is hiervoor goedkeuring nodig van de HL? - zijn er regels die het gebruik bepalen? Huidige aanpak omtrent problematisch gebruik: - worden we veel met problematisch gebruik geconfronteerd? - hoe treedt men momenteel op wanneer iemand ten gevolge van alcohol of drugs zijn werk niet naar behoren doet? - is er een verschil tussen alcohol en drugs? - wordt er altijd opgetreden? Waarom niet? - wie treedt op? - wat doet de leidinggevende? Wat kan hij doen? - wat doet de preventieadviseur? - zijn er gegevens over mogelijke arbeidsongevallen of ziekteverzuim ten gevolge van problematisch gebruik? Pagina 11

12 Hoe begin je er nu aan: Deze vragen worden behandeld door de leden van de werkgroep en niet door een algemene bevraging (belang van een juiste werkgroep samenstelling!!) Aan de hand van de antwoorden werd een beleid opgesteld, gebaseerd op de leidraad van de NAR. Pagina 12

13 Hoe begin je er nu aan: Deze eerste faze werd behandeld door het CPBW en de OR en is opgenomen in het arbeidsreglement. Pagina 13

14 Zijn we er nu? Wat zijn de volgende stappen? Uitvoering van faze 2 Regels over de beschikbaarheid, het gebruik en het binnenbrengen Wat met bedrijfsfeestjes? Wat met een medewerker die binnen zijn afdeling iets wil vieren? Opstellen van de procedures bij het vaststellen van disfunctioneren Acuut misbruik Chronisch misbruik Wat bij werkonbekwaamheid van de medewerker (regeling g via arbeidsreglement?) Het opvangnet binnen Barco en andere organisaties Testen: Welke testen laten uitvoeren? Door wie? Pagina 14

15 Zijn we er nu? Wat zijn de volgende stappen? Mogelijke knelpunten in dit traject: Beschikbaarheid van alcohol binnen de onderneming. Moeten we nu alles verbieden en er een droog bedrijf van maken? Wat met de collegialiteit? Wat met de informele contacten? Vaststellen van disfunctioneren zal altijd een delicaat gegeven zijn en dit moeten we duidelijk omschrijven. Opstellen van duidelijke procedures bij acuut en chronisch misbruik en die duidelijk communiceren naar alle werknemers. Welke uitzonderingen zijn er ten opzichte van de nultolerantie? Testen: welke testen, hoe testen en wie mag deze testen uitvoeren Arbeidsgeneesheer? Medisch geheim Niet te gebruiken voor opbouw van een dossier Pagina 15

16 Voorbeelden van uitgewerkte procedures: Organiseren van feestjes op het werk Informatiebrochure voor alle medewerkers Bedrijfsfeestjes (nieuwjaar, vakantie,...) Steeds aanbieden van non-alcoholische dranken naast de andere dranken Vermelden (projecteren + tijdens het openingswoord) van de risico s s van overmatig drankgebruik Ter beschikking stellen van tests Blaastoestelletjes Didactisch materiaal ( rolwagen van de politie) Werkonbekwaamheid: Procedure over hoe de medewerker die niet kan functioneren naar huis zal gebracht worden en wie instaat voor de gemaakte kosten. Tot op heden via taxi, op kosten van de werkgever Pagina 16

17 Wat is het doel van ons beleid? Hulp bieden aan zij die hulp willen krijgen Intern mogelijkheid tot vragen van hulp Via arbeidsgeneesheer Via vertrouwenspersoon enspe soon Via personeelsdienst Afdelingsverantwoordelijken opmerkzaamheid bijleren om mogelijke symptomen te ontdekken en bespreekbaar te maken Indien de medewerker geen hulp wil aanvaarden: Opbouwen van een dossier, gebaseerd op feiten en cijfers Opleggen van de sancties uit het arbeidsreglement Pagina 17

18 Vragen Pagina 18

Belang van het implementeren van een alcohol- en drugsbeleid. Sabine Stevens Preventieadviseur psychosociale aspecten

Belang van het implementeren van een alcohol- en drugsbeleid. Sabine Stevens Preventieadviseur psychosociale aspecten Belang van het implementeren van een alcohol- en drugsbeleid Sabine Stevens Preventieadviseur psychosociale aspecten Wist u dat? Het aantal probleemdrinkers bij de beroepsbevolking wordt geschat op 5 tot

Nadere informatie

Provincieraadsbesluit

Provincieraadsbesluit departement Interne Organisatie Interne dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk dossiernummer: 1102073 Provincieraadsbesluit betreft verslaggever Middelenbeleid goedkeuring het beleid en het reglement

Nadere informatie

Departement Psychosociale Aspecten

Departement Psychosociale Aspecten Departement Psychosociale Aspecten (bron FOD) Model 1 : beleidsverklaring waarbij de onderneming ervoor kiest om het alcohol- en drugsbeleid niet verder uit te werken (zie Art. 3, 3 en 4 van het KB van

Nadere informatie

Alcohol en drugbeleid

Alcohol en drugbeleid Alcohol en drugbeleid Probleemstelling Er waren in de organisatie verschillende meldingen van problemen rond drankmisbruik. Het arbeidsreglement was niet voldoende uitgewerkt om tot een duidelijke aanpak

Nadere informatie

Hoe zet ik een alcohol- en drugpreventiebeleid op in mijn onderneming? Informatiebrochure voor werkgevers

Hoe zet ik een alcohol- en drugpreventiebeleid op in mijn onderneming? Informatiebrochure voor werkgevers WG Hoe zet ik een alcohol- en drugpreventiebeleid op in mijn onderneming? Informatiebrochure voor werkgevers Wist u dat...? Het aantal probleemdrinkers bij de beroepsbevolking wordt geschat op 5 tot 10%.

Nadere informatie

Werk en Verslaving. Ard van Oosten psychiater, bedrijfskundige

Werk en Verslaving. Ard van Oosten psychiater, bedrijfskundige Werk en Verslaving Ard van Oosten psychiater, bedrijfskundige Inhoud Inleiding Verslaving als ziekte Werk en verslaving Medisch - Juridisch kader Beleid Inleiding Gewoonteverslaving Gokverslaving, chatverslaving,

Nadere informatie

PREVENTIEF ALCOHOL- EN DRUGSBELEID

PREVENTIEF ALCOHOL- EN DRUGSBELEID Alcohol en drugsbeleid in de ondernemingen PRINCIPE Werknemers of uitzendkrachten die op het werk alcohol en drugs gebruiken of onder invloed ervan zijn kunnen de veiligheid, de gezondheid en het welzijn

Nadere informatie

ALCOHOL, DRUGS, ROKEN & MEDICIJNEN

ALCOHOL, DRUGS, ROKEN & MEDICIJNEN Voo Click icon to add picture Praktijk Veiligheids Instructie ALCOHOL, DRUGS, ROKEN & MEDICIJNEN ASSET INTEGRITY PARTNER PAGE 1 Inhoud voorwoord Voorlichting alcoholgebruik Voorlichting drugsgebruik Voorlichting

Nadere informatie

A WORLD OF SERVICE. Beleidsverklaring ISS Alcohol- en drugsbeleid (AD)

A WORLD OF SERVICE. Beleidsverklaring ISS Alcohol- en drugsbeleid (AD) A WORLD OF SERVICE Beleidsverklaring ISS Alcohol- en drugsbeleid (AD) I. BELEIDSVERKLARING ISS ALCOHOL- EN DRUGSBELEID (AD) Basisbeginselen Regelgeving Het voeren van een beleid, ter bevordering van het

Nadere informatie

Procedure bij alcohol- en druggebruik in de instelling.

Procedure bij alcohol- en druggebruik in de instelling. ALCOHOL - en DRUGBELEID Procedure bij alcohol- en druggebruik in de instelling. De Raad van Bestuur van is zich ten volle bewust van zijn verantwoordelijkheid als werkgever. Vandaar dat hij richtlijnen

Nadere informatie

Alcohol en drugsbeleid van de VGC

Alcohol en drugsbeleid van de VGC Alcohol en drugsbeleid van de VGC p. 45 Een beleid? Het alcohol en drugsbeleid van de VGC geldt voor iedereen en past in het globaal personeels, gezondheids en veiligheidsbeleid. Opzet ervan is preventief

Nadere informatie

HOE KUNNEN OUDERS TABAK-, ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ HUN KINDEREN VOORKOMEN OF UITSTELLEN?

HOE KUNNEN OUDERS TABAK-, ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ HUN KINDEREN VOORKOMEN OF UITSTELLEN? HOE KUNNEN OUDERS TABAK-, ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ HUN KINDEREN VOORKOMEN OF UITSTELLEN? Deinze 4 juni 2013 www.drugpunt.be/heelwatinhuis Drugpunt Leie & Schelde Filip Claeys Sanne Foulon www.drugpunt.be

Nadere informatie

Een preventief A&D-beleid in maatwerkbedrijven

Een preventief A&D-beleid in maatwerkbedrijven Een preventief A&D-beleid in maatwerkbedrijven Marie-Claire Lambrechts Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs KU Leuven, Omgeving en Gezondheid Seminarie Gezondheid op de werkvloer, 22/2/18 Brussel

Nadere informatie

Middelenbeleid in een onderneming

Middelenbeleid in een onderneming Team psychosociaal welzijn Middelenbeleid in een onderneming Deel 1: Motieven (Waarom?) Inhoud Deel 2: Wat kun je er aan doen? (Wat?) Deel 3: Ontwikkeling beleid (Hoe?) 1 Deel 1: Waarom moet uw organisatie

Nadere informatie

De praktijk vandaag: Alcohol- en drugsbeleid KBC

De praktijk vandaag: Alcohol- en drugsbeleid KBC De praktijk vandaag: Alcohol- en drugsbeleid KBC Luc Bracke Preventieadviseur Psychosociaal Welzijn Uitgangspunten Beleid KBC werken en alcohol/drugs gaan absoluut niet samen; regelmatig alcoholgebruik

Nadere informatie

NODENBEVRAGING HORECA

NODENBEVRAGING HORECA NODENBEVRAGING HORECA VAD, de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen, wil nagaan hoe er in horecazaken in Vlaanderen omgegaan wordt met alcohol en andere drugs. Daarnaast willen we weten of u,

Nadere informatie

reventief alcohol- en drugsbeleid binnen de onderneming

reventief alcohol- en drugsbeleid binnen de onderneming Instituut voor de autocar ar en de autobus v.z.w. 1 Institut pour l autocar ar et l autobus a.s.b.l. reventief alcohol- en drugsbeleid binnen de onderneming CAO n 100 P R E V E N T I E F A L C O H O L

Nadere informatie

Secundaire en tertiaire aspecten van een welzijnsbeleid : Wat en Wie?

Secundaire en tertiaire aspecten van een welzijnsbeleid : Wat en Wie? Secundaire en tertiaire aspecten van een welzijnsbeleid : Wat en Wie? Huget Désiron Eur.ergonome ergotherapeute Drs. Arbeid & Gezondheid ACT Désiron bvba Even voorstellen Arbeids Consulting Team Sinds

Nadere informatie

Inleiding. Bron: Nationale Drugsmonitor Jaarbericht 2007. Uitgave van Trimbosinstituut

Inleiding. Bron: Nationale Drugsmonitor Jaarbericht 2007. Uitgave van Trimbosinstituut : Alcohol, roken en drugs Inleiding In onze maatschappij zijn het gebruik van alcohol en andere drugs heel gewoon geworden roken en het drinken van alcoholische dranken gebeurt op recepties, feestjes,

Nadere informatie

BELEIDSNOTA DRUGBELEID VAGGA

BELEIDSNOTA DRUGBELEID VAGGA BELEIDSNOTA DRUGBELEID VAGGA INHOUD Inleiding 1. Waarom een drugbeleid? 2. Uitgangspunten 3. Regelgeving 4. Procedures 5. Hulpverlening 6. Vorming & Voorlichting 7. Evaluatie Inleiding In onze samenleving

Nadere informatie

Prijs Gezondheid en Onderneming 2010 Resultaten vragenlijst Q-ADO 1.0 na 1 jaar online

Prijs Gezondheid en Onderneming 2010 Resultaten vragenlijst Q-ADO 1.0 na 1 jaar online Prijs Gezondheid en Onderneming 2010 Resultaten vragenlijst Q-ADO 1.0 na 1 jaar online (18-12-2009 18-12-2010) Om organisaties te ondersteunen bij de uitwerking van een preventief alcohol- en drugbeleid

Nadere informatie

Studiedag middelengebruik 29/04/2019

Studiedag middelengebruik 29/04/2019 Studiedag middelengebruik 29/04/2019 Middelengebruik & verslavingen op school Leerlingen Personeelsleden Panel Dimitri Depoutre Evelyne Vanhove Als Loncke Philip Curvers Inhoud presentatie Antwoord op

Nadere informatie

Basisvorming drugs & & drugge g bruik i

Basisvorming drugs & & drugge g bruik i Basisvorming drugs & druggebruik 1. Drugpunt en PZ Deinze -Zulte 2. Productinformatie: soorten drugs 3. Wetgeving 4. Welke drugs worden door onze leerlingen gebruikt? Inhoud 5. Hoe moeten we dat druggebruik

Nadere informatie

Alpro s Alcohol & drugbeleid

Alpro s Alcohol & drugbeleid Alpro s Alcohol & drugbeleid Kris Lambrecht HR Manager België 20-12-2010-1- -1- Alpro Alpro is de Europese pionier en marktleider in de ontwikkeling van voedingsproducten en drinks op basis van soja. Ontstaan

Nadere informatie

Alcohol- en drugsbeleid in jouw onderneming?

Alcohol- en drugsbeleid in jouw onderneming? Alcohol- en drugsbeleid in jouw onderneming? // Een handboek voor de toepassing van CAO nummer 100 betreffende een preventief alcohol- en drugsbeleid Algemene Centrale ABVV Hoogstraat 26-28 1000 Brussel

Nadere informatie

Checklist Inventarisatie risico s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen

Checklist Inventarisatie risico s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen Psychosociale risico s regelmatig in kaart brengen is belangrijk voor het mentale welzijn van een onderneming. U kan uw eigen psychosociale risico s in kaart brengen door onderstaande checklist in te vullen.

Nadere informatie

Presentatie Drugs op het werk Spreker Saskia Schluter Datum 04-2015

Presentatie Drugs op het werk Spreker Saskia Schluter Datum 04-2015 Presentatie Drugs op het werk Spreker Saskia Schluter Datum 04-2015 Controle Onlangs is door een grote opdrachtgever van STAR OGP een drugscontrole gehouden onder alle aanwezigen (dus medewerkers van diverse

Nadere informatie

Kleurlegende checklist psychosociale risico's OK Aandacht nodig Wettelijke verplichting

Kleurlegende checklist psychosociale risico's OK Aandacht nodig Wettelijke verplichting Risicoanalyse psychosociale aspecten Kleurlegende checklist psychosociale risico's OK Aandacht nodig Wettelijke verplichting Checklist: 'Respectvol gedrag op het werk' Zijn er al signalen geweest van conflicten

Nadere informatie

Hoe zet ik een agressiepreventiebeleid op in mijn onderneming? Informatiebrochure voor werkgevers

Hoe zet ik een agressiepreventiebeleid op in mijn onderneming? Informatiebrochure voor werkgevers WN Hoe zet ik een agressiepreventiebeleid op in mijn onderneming? Informatiebrochure voor werkgevers Bijna dagelijks berichten de media over agressie op de werkplek: leerkrachten worden bedreigd door hun

Nadere informatie

PSYCHOSOCIALE ASPECTEN

PSYCHOSOCIALE ASPECTEN PSYCHOSOCIALE ASPECTEN Welke lessen kunnen we trekken uit de evaluatie van de pestwet? Sofie D Ours, Preventieadviseur Psychosociale IDEWE 20 september 2011 Kursaal Oostende PreBes vzw Diestersteenweg

Nadere informatie

Drugpunt 24 februari 2015. Drugpunt Drugs Druggebruik begrijpen Vroeginterventie Opvallende verschijnselen In de praktijk Vragen

Drugpunt 24 februari 2015. Drugpunt Drugs Druggebruik begrijpen Vroeginterventie Opvallende verschijnselen In de praktijk Vragen Drugpunt 24 februari 2015 Drugpunt Drugs Druggebruik begrijpen Vroeginterventie Opvallende verschijnselen In de praktijk Vragen DRUGPUNT TEAM Filip Claeys filip.claeys@drugpunt.be 09/381 86 63 of 0498

Nadere informatie

Psycho-sociaal beleid : Wetgeving & invulling

Psycho-sociaal beleid : Wetgeving & invulling Psycho-sociaal beleid : Wetgeving & invulling 2 Psychosociale aspecten : subjectieve invulling van een objectief gegeven Michigan Model Kahn e.a., 1964 Persoonlijkheid Stressor Gebeurtenis Interpretatie

Nadere informatie

Re-integratie na langdurige afwezigheid : rol van de Arbeidsgeneesheer. Code 32 25-10-2012 Dr. H. DUPREZ

Re-integratie na langdurige afwezigheid : rol van de Arbeidsgeneesheer. Code 32 25-10-2012 Dr. H. DUPREZ Re-integratie na langdurige afwezigheid : rol van de Arbeidsgeneesheer 1 Inhoud 1. Het wettelijke kader van de arbeidsgeneesheer 2. Huidige gang van zaken 3. Knelpunten en moeilijkheden 4. Besluit 2 1.

Nadere informatie

Behandeld door Commissie Medisch Toezicht Commissie Risicobeheer - werkgroep ad hoc (2007-2009)

Behandeld door Commissie Medisch Toezicht Commissie Risicobeheer - werkgroep ad hoc (2007-2009) I. Wettelijke basis CAO nr. 100 alcohol- en drugbeleid op het werk. In het Staatsblad van 13 juli 2009 verscheen het KB dat de collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) nr. 100 van 1 april 2009 over een preventief

Nadere informatie

Intern alcohol- en drugbeleid CGG Ahasverus Eerste versie (najaar 2011)

Intern alcohol- en drugbeleid CGG Ahasverus Eerste versie (najaar 2011) Intern alcohol- en drugbeleid CGG Ahasverus Eerste versie (najaar 2011) 1 Visietekst April 2010 Beleidsverklaring preventief alcohol- en drugbeleid CGG Ahasverus vindt het welzijn en de gezondheid van

Nadere informatie

De rol van Toezicht op het welzijn op het werk: praktijkervaringen en tips

De rol van Toezicht op het welzijn op het werk: praktijkervaringen en tips De rol van Toezicht op het welzijn op het werk: praktijkervaringen en tips Maddy Van Temsche Sociaal inspecteur TWW-OVL Kennisdirectie psychosociologie maddy.vantemsche@werk.belgie.be Inhoud Toepassingsgebied

Nadere informatie

VOORWOORD 3 INLEIDING 5 INHOUDSTAFEL 7 ALGEMEEN OVERZICHT 13 Overzicht volgens effect 13 Overzicht per categorie 25

VOORWOORD 3 INLEIDING 5 INHOUDSTAFEL 7 ALGEMEEN OVERZICHT 13 Overzicht volgens effect 13 Overzicht per categorie 25 DRUGSCOMPENDIUM INHOUDSTAFEL VOORWOORD 3 INLEIDING 5 INHOUDSTAFEL 7 ALGEMEEN OVERZICHT 13 Overzicht volgens effect 13 Overzicht per categorie 25 DEEL 1: VERDOVENDE MIDDELEN HOOFDSTUK 1: OPIUM, HEROÏNE

Nadere informatie

Werkstuk Nederlands Drugs

Werkstuk Nederlands Drugs Werkstuk Nederlands Drugs Werkstuk door een scholier 1954 woorden 27 mei 2008 5,8 36 keer beoordeeld Vak Nederlands Inhoudsopgave - Blz. 3. Voorwoord/Inleiding, - Blz. 3. Taakverdeling, - Blz. 4&5. Hoofdstuk

Nadere informatie

Liska Vulperhorst Preventiewerker

Liska Vulperhorst Preventiewerker Liska Vulperhorst Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Vijf circuits Behandeling & Begeleiding Sociale Verslavingszorg Forensische Verslavingszorg Verslavingsreclassering Preventie & Consultancy Programma

Nadere informatie

ALCOHOL ANDERE DRUGS GAMEN EN ONGEZELLIG? Bernard van t Klooster, preventiewerker.

ALCOHOL ANDERE DRUGS GAMEN EN ONGEZELLIG? Bernard van t Klooster, preventiewerker. ALCOHOL ANDERE DRUGS GAMEN EN OUDERS ONGEZELLIG? Bernard van t Klooster, preventiewerker bernard.van.t.klooster@novadic-kentron.nl DEURNE- ZEILBERG 5 juni 2018 Wat heeft u zelf wel eens gebruikt? Cocaine

Nadere informatie

Eén op zeven werknemers in Vlaanderen krijgt te maken met lichamelijk geweld, ongewenst seksueel gedrag of pesterijen op het werk.

Eén op zeven werknemers in Vlaanderen krijgt te maken met lichamelijk geweld, ongewenst seksueel gedrag of pesterijen op het werk. SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 725 van ELS ROBEYNS datum: 13 mei 2015 aan LIESBETH HOMANS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, WONEN, GELIJKE KANSEN

Nadere informatie

Preventief alcoholen drugsbeleid in de onderneming

Preventief alcoholen drugsbeleid in de onderneming Preventief alcoholen drugsbeleid in de onderneming mei - juni 2009 Juridisch luik CAO n 100 & Praktische topics Sabien Lemaire senior juridisch adviseur ADMB Studiedienst 1 3 Inhoud CAO n 100 Praktische

Nadere informatie

Alcohol- en drugpreventie op de werkvloer

Alcohol- en drugpreventie op de werkvloer Alcohol- en drugpreventie op de werkvloer M A A I K E D E C O N I N C K C G G VA G G A B O O M G A A R D S T R A A T 7 2018 A N T W E R P E N 0 3. 2 5 6. 9 1. 4 1 W W W. V A G G A. B E Eigen normen en

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van vrijdag 10 oktober

A D V I E S Nr Zitting van vrijdag 10 oktober A D V I E S Nr. 1.655 ------------------------------ Zitting van vrijdag 10 oktober 2008 ----------------------------------------------- Een alcohol- en drugbeleid in de onderneming x x x 2.213-1 Blijde

Nadere informatie

Er-wel-zijn - beleid. Bijlage 3 bij het arbeidsreglement. Goedgekeurd op de OCMW-raad van xxxx/2015

Er-wel-zijn - beleid. Bijlage 3 bij het arbeidsreglement. Goedgekeurd op de OCMW-raad van xxxx/2015 Er-wel-zijn - beleid Bijlage 3 bij het arbeidsreglement Goedgekeurd op de OCMW-raad van xxxx/2015 versie 1: xxxx 2015 Inhoudstafel A. Visie 2 B. Doelstellingen 2 C. Gemeenschappelijke verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Waar staan we na drie jaar Cao 100?

Waar staan we na drie jaar Cao 100? Waar staan we na drie jaar Cao 100? Update resultaten vragenlijst Q-ADO 1.0 (18-12-2009 tot 01-04-2013) Om organisaties te ondersteunen bij de uitwerking van een preventief alcohol- en drugbeleid ontwikkelde

Nadere informatie

Face it, Work it. Overzicht

Face it, Work it. Overzicht Face it, Work it Dr. H. Peuskens Psychiater Psychiatrische kliniek Broeders Alexianen Tienen Overzicht Middelengebruik in Vlaanderen CAO 100 Middelengerelateerde problematiek Expertise in residentiële

Nadere informatie

ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS IN BELGIE

ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS IN BELGIE ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS IN BELGIE PREVALENTIE EN GEVOLGEN OP HET WERK Marie-Claire Lambrechts 1,2 Dr. Lieve Vandersmissen 3 Prof. Dr. Lode Godderis 1,3 Brussel, FOD WASO 21/12/2017 1 KU

Nadere informatie

WHO - ASSIST V3.1 NL. Naam Interviewer: INLEIDING (LEES VOOR AAN DE CLIËNT. U KAN DE FORMULERING AANPASSEN OP MAAT VAN DE CLIËNT.)

WHO - ASSIST V3.1 NL. Naam Interviewer: INLEIDING (LEES VOOR AAN DE CLIËNT. U KAN DE FORMULERING AANPASSEN OP MAAT VAN DE CLIËNT.) WHO - ASSIST V3.1 NL Naam Interviewer: Naam cliënt: Datum: INLEIDING (LEES VOOR AAN DE CLIËNT. U KAN DE FORMULERING AANPASSEN OP MAAT VAN DE CLIËNT.) Ik ga u een aantal vragen stellen over uw ervaringen

Nadere informatie

Hoe ver reikt het controlerecht?

Hoe ver reikt het controlerecht? Sterke drank, zwak werk 25-6-2015 2015 Hildegard Schmidt Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk

Nadere informatie

Alcohol- en ander druggebruik bij Belgische werknemers

Alcohol- en ander druggebruik bij Belgische werknemers VAD_MC Lambrechts_Prebes Brugge 29/4/19-1 Alcohol- en ander druggebruik bij Belgische werknemers Marie-Claire Lambrechts VAD - KU Leuven, Omgeving en Gezondheid Studienamiddag PREBES Brugge 29/04/19 Jonas

Nadere informatie

Beleidsplan Alcohol en drugs CEWEZ Haven van Zeebrugge / Brugge Havenarbeiders van het algemeen en het aanvullend contingent

Beleidsplan Alcohol en drugs CEWEZ Haven van Zeebrugge / Brugge Havenarbeiders van het algemeen en het aanvullend contingent Beleidsplan Alcohol en drugs CEWEZ Haven van Zeebrugge / Brugge Havenarbeiders van het algemeen en het aanvullend contingent 1. Inleiding a) startfase Binnen de centrale der werkgevers haven van Zeebrugge/Brugge

Nadere informatie

Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH. Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ

Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH. Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ Programma Stellingen Geschiedenis van verslaving Wat zijn drugs? Fasen van gebruik Soorten middelen Effecten

Nadere informatie

19 december 2006. Alcohol- & Drugsbeleid Yara Sluiskil B.V.

19 december 2006. Alcohol- & Drugsbeleid Yara Sluiskil B.V. 19 december 2006 Alcohol- & Drugsbeleid Yara Sluiskil B.V. Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Achtergrond 3 1.2 Doelstellingen 3 2. Alcohol en drugsbeleid 4 2.1. Algemeen geldende bepalingen voor Yara Sluiskil

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier 1948 woorden 6 maart keer beoordeeld. Drugs, wat, hoe en waarom? Wat iedereen over drugs zou moeten weten:

6,1. Werkstuk door een scholier 1948 woorden 6 maart keer beoordeeld. Drugs, wat, hoe en waarom? Wat iedereen over drugs zou moeten weten: Werkstuk door een scholier 1948 woorden 6 maart 2000 6,1 367 keer beoordeeld Vak Biologie Drugs, wat, hoe en waarom? Wat iedereen over drugs zou moeten weten: Veel mensen zijn bang voor drugs. Dat is jammer.

Nadere informatie

Een preventief alcohol- en drugsbeleid 1. in het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap

Een preventief alcohol- en drugsbeleid 1. in het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Een preventief alcohol- en drugsbeleid 1 in het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 1 Het beleid heeft betrekking op alle middelen ( o.a. (il)legale drugs en medicatie) die een gedragsverandering

Nadere informatie

ASSESSMENT MIDDELENGEBRUIK. Achternaam. Cliëntnummer. Naam interviewer

ASSESSMENT MIDDELENGEBRUIK. Achternaam. Cliëntnummer. Naam interviewer ASSESSMENT MIDDELENGEBRUIK Achternaam bij vrouwelijke cliënten meisjesnaam Geboortedatum Cliëntnummer Datum interview d d m m d d m m 1. Naam interviewer 2. 3. Interview is niet volledig afgenomen want:

Nadere informatie

Preventie als basis voor een alcohol- en drugbeleid in het bedrijf. Pleidooi voor een actief fase 2 -beleid op de werkvloer

Preventie als basis voor een alcohol- en drugbeleid in het bedrijf. Pleidooi voor een actief fase 2 -beleid op de werkvloer Preventie als basis voor een alcohol- en drugbeleid in het bedrijf Pleidooi voor een actief fase 2 -beleid op de werkvloer Marc TACK teamleider preventie CGG Eclips Gent ssies 2012-2013 Van waaruit? CGG

Nadere informatie

Voor leidinggevenden ALCOHOL EN DRUGS OP HET WERK

Voor leidinggevenden ALCOHOL EN DRUGS OP HET WERK Voor leidinggevenden ALCOHOL EN DRUGS OP HET WERK Alcohol en drugs op de werkplek: cijfers en gevolgen 4 Preventie: een wettelijke vereiste 8 Een preventief alcohol- en drugsbeleid opstellen 10 Tips voor

Nadere informatie

Klokkenluidersregeling Woonstichting Land van Altena

Klokkenluidersregeling Woonstichting Land van Altena Klokkenluidersregeling Woonstichting Land van Altena Inwerkingtreding De klokkenluidersregeling is op 18 mei 2016 vastgesteld in de vergadering van de RvC en treedt per 18 mei 2016 in werking. Klokkenluidersregeling

Nadere informatie

Epidemiologische gegevens

Epidemiologische gegevens Epidemiologische gegevens ESPAD (Vlaanderen) European School Survey Project on Alcohol and other Drugs Deelname van 35 landen 15- en 16-jarigen Sinds 2003 ook deelname van België (n= 2.320) Hieronder de

Nadere informatie

Welkom! Uw kind en genotmiddelen. Pel van Hattum Gezondheidsbevordering

Welkom! Uw kind en genotmiddelen. Pel van Hattum Gezondheidsbevordering Welkom! Uw kind en genotmiddelen Pel van Hattum Gezondheidsbevordering Agenda Genotmiddelen Pubergedrag en hersenontwikkeling Energiedrank Alcohol: cijfers, feiten en de wet Opvoedtips Wat zijn genotmiddelen?

Nadere informatie

Opleiden kost geld, Niet opleiden nog meer!

Opleiden kost geld, Niet opleiden nog meer! Lerend netwerk ongekwalificeerde instroom Opleiden kost geld, Niet opleiden nog meer! 23 juni 2015 Definitie werkplekleren Onderwijsomgeving: Leeractiviteiten die gericht zijn op het verwerven van algemene

Nadere informatie

Alcohol- & Drugsbeleid Yara Sluiskil B.V.

Alcohol- & Drugsbeleid Yara Sluiskil B.V. 01-09-2015 Alcohol- & Drugsbeleid Yara Sluiskil B.V. Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1 Achtergrond en Herkenning 3 1.2 Doelstellingen 3 2. Alcohol en drugsbeleid 2.1. Algemeen geldende bepalingen voor Yara

Nadere informatie

Een preventief alcohol- en drugsbeleid 1. in het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap

Een preventief alcohol- en drugsbeleid 1. in het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Een preventief alcohol- en drugsbeleid 1 in het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 1 Het beleid heeft betrekking op alle middelen ( o.a. (il)legale drugs en medicatie) die een gedragsverandering

Nadere informatie

doen gedragsregels van PSW

doen gedragsregels van PSW doen laten gedragsregels van PSW Inhoud1. Inleiding 2. De Taak 3. Gedragsregels 4. Werken met dit boekje 1 1. Inleiding Algemeen Werken bij PSW Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden-Limburg betekent

Nadere informatie

Signalen van verdovende middelen. Volgens de (opium)wet. Signalen van stimulerende middelen. Redenen gebruik

Signalen van verdovende middelen. Volgens de (opium)wet. Signalen van stimulerende middelen. Redenen gebruik Associëren Novadic-Kentron Preventie, Voorlichting en Advies Workshop LVG 60 minuten Drugs Belevingswerelden Associëren drugs LVG Ø Impulsief Ø Hier & nu (gevoelig voor impulsen van dat moment) Ø Grenzeloos

Nadere informatie

Welkom bij Uw kind en genotmiddelen. Irene Lapajian Adviseur Gezondheidsbevordering

Welkom bij Uw kind en genotmiddelen. Irene Lapajian Adviseur Gezondheidsbevordering Welkom bij Uw kind en genotmiddelen Irene Lapajian Adviseur Gezondheidsbevordering Agenda Genotmiddelen Energiedrank Roken: sigaret, waterpijp en shishapen Alcohol Cannabis Opvoedtips Wat zijn genotmiddelen?

Nadere informatie

De preventie van psychosociale risico s op het werk : workshops onderwijs

De preventie van psychosociale risico s op het werk : workshops onderwijs De preventie van psychosociale risico s op het werk : workshops onderwijs Maddy Van Temsche sociaal inspecteur TWW-OVL Kennisdirectie Psychosociologie maddy.vantemsche@werk.belgie.be 1 Inhoud 1. Film over

Nadere informatie

Evaluatie wetgeving psychosociale belasting veroorzaakt door het werk. Maddy Van Temsche sociaal inspecteur FOD WASO TWW- directie Oost-Vlaanderen

Evaluatie wetgeving psychosociale belasting veroorzaakt door het werk. Maddy Van Temsche sociaal inspecteur FOD WASO TWW- directie Oost-Vlaanderen Evaluatie wetgeving psychosociale belasting veroorzaakt door het werk Maddy Van Temsche sociaal inspecteur FOD WASO TWW- directie Oost-Vlaanderen Afkortingen AD HUA: Algemene Diensten Humanisering van

Nadere informatie

Anti-alcoholbeleid op het werk. ACV-Openbare Diensten juli 2013

Anti-alcoholbeleid op het werk. ACV-Openbare Diensten juli 2013 Anti-alcoholbeleid op het werk ACV-Openbare Diensten mei juli 2013 2014 Krachtlijnen voor een alcoholbeleid op het werk Zowel werknemers als werkgevers winnen bij een duidelijk alcoholbeleid. De uitwerking

Nadere informatie

Samen Scholen, Pure Winst! Benny Leijdsman Manager Employability Center Philips

Samen Scholen, Pure Winst! Benny Leijdsman Manager Employability Center Philips Samen Scholen, Pure Winst! Benny Leijdsman Manager Employability Center Philips Benny Leijdsman Manager Employability Center Philips Samen Scholen, Pure Winst!, Eindhoven 11 september 2009 Philips Company

Nadere informatie

Drugs en. de wet. Mag het nu wel of niet?

Drugs en. de wet. Mag het nu wel of niet? Drugs en de wet Mag het nu wel of niet? Alles over drugs en de wet De DrugLijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be Federale politie www.polfed-fedpol.be Advocaten voor jongeren www.jeugdadvocaat.be Jongeren

Nadere informatie

Welzijn op het werk - nieuwe regelgeving psychosociale risico's veroorzaakt burn-out bij ondernemers

Welzijn op het werk - nieuwe regelgeving psychosociale risico's veroorzaakt burn-out bij ondernemers Welzijn op het werk - nieuwe regelgeving psychosociale risico's veroorzaakt burn-out bij ondernemers Mrs. Alexia Hoste alexia.hoste@marlex.be Dit zou een titel kunnen zijn van een persbericht dezer dagen.

Nadere informatie

Infosessie duurzaam personeelsbeleid

Infosessie duurzaam personeelsbeleid Infosessie duurzaam personeelsbeleid In mensen investeren doet renderen Agenda 1. Wie is en wat doet HAVI Logistics 2. HAVI Logistics als werkgever 3. De vertaling naar het personeelsbeleid 4. Employer

Nadere informatie

Dit voorbeeld alcoholbeleid is gebaseerd op het beleid van de Hamelandgroep Hacron en dient ter inspiratie voor andere SW bedrijven.

Dit voorbeeld alcoholbeleid is gebaseerd op het beleid van de Hamelandgroep Hacron en dient ter inspiratie voor andere SW bedrijven. Voorbeeld alcoholbeleid Sociale Werk voorziening 1. Inleiding Dit voorbeeld alcoholbeleid is gebaseerd op het beleid van de Hamelandgroep Hacron en dient ter inspiratie voor andere SW bedrijven. Binnen

Nadere informatie

ME-ASSIST Evaluatie van deelnemers

ME-ASSIST Evaluatie van deelnemers Page 1 of 6 ME-ASSIST Evaluatie van deelnemers Gelieve elk evaluatieformulier dat u van de deelnemers ontving hier in te voeren. Indien een vraag niet of onduidelijk werd beantwoord door een deelnemer,

Nadere informatie

Focus op het preventief alcohol- en drugbeleid

Focus op het preventief alcohol- en drugbeleid Preventie en wetgeving Focus op het preventief alcohol- en drugbeleid 2009/4 actualisatie januari 2013 Inhoud 1 Wettelijk kader...4 1.1 Referentie...4 1.2 Historiek...4 1.3 Een kader...6 1.4 Twee invalshoeken...6

Nadere informatie

Gedragscode medewerkers en cliënten

Gedragscode medewerkers en cliënten Gedragscode medewerkers en cliënten 2014 1/9 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Werkwijze... 3 3. Samenvatting gedragscode... 4 4. Gedragscode medewerkers stichting Zorg Almere... 5 - clientgerichtheid....5

Nadere informatie

Laatstejaarsgebruik (N=5367)

Laatstejaarsgebruik (N=5367) 9,3 7,9 7,4 2,8 5,5 19,9 83,1 90,7 92,1 92,6 97,2 94,5 ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS: EEN KWESTIE VAN ALCOHOL, MANNEN EN GEVOLGEN OP HET WERK. 21 december 2017 Voor het eerst werd bij Belgische

Nadere informatie

Regeling Alcohol - en drugsbel eid

Regeling Alcohol - en drugsbel eid Regeling Alcohol - en drugsbel eid to M e n s e n w e r k, v a k w e r k. Versie : 110221 definitief Datum : 21 februari 2011 Regeling alcohol en drugsbeleid Hierbij verklaart de directie van Top-Craft

Nadere informatie

INTERVIEWVRAGEN Mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid

INTERVIEWVRAGEN Mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid INTERVIEWVRAGEN Mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid INTERVIEWVRAGEN MANTELZORGVRIENDELIJK PERSONEELSBELEID Korte omschrijving: Dit is een overzicht van mogelijke interviewvragen voor een semi-gestructureerd

Nadere informatie

SharePoint intranet bij Barco Beter (samen)werken en communiceren

SharePoint intranet bij Barco Beter (samen)werken en communiceren SharePoint intranet bij Barco Beter (samen)werken en communiceren Els De Paepe Hans Vandenberghe 1 OVER BARCO 90+ 3,250 +1 billion Presence in more than 90 countries Employees Sales for 4 consecutive years

Nadere informatie

Drugs en. de wet. Mag het nu wel of niet?

Drugs en. de wet. Mag het nu wel of niet? Drugs en de wet Mag het nu wel of niet? Alles over drugs De Druglijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be Federale politie www.polfed-fedpol.be Advocaten voor jongeren www.jeugdadvocaat.be Jongeren Advies

Nadere informatie

Opzet alcoholbeleid voor werknemers binnen een instelling of bedrijf in de gemeente Raalte Alcoholpreventie volwassenen

Opzet alcoholbeleid voor werknemers binnen een instelling of bedrijf in de gemeente Raalte Alcoholpreventie volwassenen Opzet alcoholbeleid voor werknemers binnen een instelling of bedrijf in de gemeente Raalte Alcoholpreventie volwassenen Tactus Verslavingszorg Preventie & Consultancy Brink 40 7411 BT Deventer 088 3822

Nadere informatie

Alcohol- en drugsbeleid Inleiding:

Alcohol- en drugsbeleid Inleiding: Alcohol- en drugsbeleid Inleiding: Het drinken van alcohol is als het ware verankerd in onze cultuur en overstijgt de verschillende klassen van de bevolking. Iedereen drinkt alcohol of excuseert zich omdat

Nadere informatie

Alcohol-, drugs, en middelengebruik. 1. Inleiding. 2. Doel. 3. Regelgeving

Alcohol-, drugs, en middelengebruik. 1. Inleiding. 2. Doel. 3. Regelgeving 1. Inleiding Onder overmatig alcohol- en/of drugsgebruik wordt verstaan: een medewerker die onder invloed van alcohol en/of drugs op het werk verschijnt. Het is algemeen bekend dat het onder invloed zijn

Nadere informatie

Psychosociale risico s. Hoe kan Securex u ondersteunen?

Psychosociale risico s. Hoe kan Securex u ondersteunen? Psychosociale risico s Nieuwe wetgeving Hoe kan Securex u ondersteunen? Inhoudstafel De nieuwe wetgeving 1. Toepassingsgebied 2. Wat zijn psychosociale risico s? Welke maatregelen moet de werkgever treffen?

Nadere informatie

CO-PREV. Vereniging van externe diensten voor preventie en bescherming op het werk

CO-PREV. Vereniging van externe diensten voor preventie en bescherming op het werk CO-PREV Vereniging van externe diensten voor preventie en bescherming op het werk 1 CO-PREV= 13 erkende EDPB s EDPB s zorgen met +/- 3000 medewerkers voor: 3.200.000 werknemers; +/- 202.000 bedrijven.

Nadere informatie

Ondersteuning door een projectontwikkelaar. Loopbaan- en diversiteitsplan: het traject. Loopbaan- en diversiteitsplannen (LDP)

Ondersteuning door een projectontwikkelaar. Loopbaan- en diversiteitsplan: het traject. Loopbaan- en diversiteitsplannen (LDP) Met gratis door een projectontwikkelaar Duurzame loopbanen voor iedereen! Het Start Opmaken doel met van een Creëer van een draagvlak: loopbaan- non- discriminatieclausule communiceer en en diversiteitsplan

Nadere informatie

Er zijn heel veel soorten drugs. Voorbeelden daarvan zijn: cocaïne, heroïne, XTC, hasj en wiet,

Er zijn heel veel soorten drugs. Voorbeelden daarvan zijn: cocaïne, heroïne, XTC, hasj en wiet, Werkstuk door een scholier 1908 woorden 20 januari 2003 6,4 769 keer beoordeeld Vak Nederlands Kern: Onderwerp: Wat is drugs? Waar komen drugs vandaan? Waarom gebruiken mensen drugs? Wat gebruiken mensen

Nadere informatie

Omzendbrief BZ 2011/3

Omzendbrief BZ 2011/3 Omzendbrief BZ 2011/3 Aan de lijnmanagers en personeelsleden van de diensten van de Vlaamse overheid Kabinet van de viceminister-president, Vlaams minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering,

Nadere informatie

Omgaan met het gebruik van alcohol en andere drugs op en rond het werk: de juridische regels

Omgaan met het gebruik van alcohol en andere drugs op en rond het werk: de juridische regels Omgaan met het gebruik van alcohol en andere drugs op en rond het werk: de juridische regels Isabel PLETS Assistente Arbeidsrecht, Vakgroep sociaal recht, UGent Advocaat, Lydian, Brussel Willy VAN EECKHOUTTE

Nadere informatie

Lijst van de bijlagen

Lijst van de bijlagen Lijst van de bijlagen BIJLAGE 1 Uittreksel uit: Council Directive of 29 July 1991 on driving licences (91/439/EEC) BIJLAGE 2 Uittreksel uit: Richtlijn van de Raad van 29 juli 1991 betreffende het rijbewijs

Nadere informatie

LVB en verslaving nu en in de toekomst

LVB en verslaving nu en in de toekomst LVB en verslaving nu en in de toekomst Joanneke van der Nagel Psychiater Tactus Inhoud Middelengebruik en LVB Signaleren en bespreken Zorgmogelijkheden LVG en Verslaving QUIZZZ Alcohol is schadelijker

Nadere informatie

Leven zonder alcohol en drugs. Ge-zonder leven!! Werkboek Het begin

Leven zonder alcohol en drugs. Ge-zonder leven!! Werkboek Het begin Leven zonder alcohol en drugs Ge-zonder leven!! Werkboek Het begin Trajectum 2019 Werkboek bij de motivatietraining HET BEGIN 2 INFORMATIEBLAD 1 WELKOM!! Welkom bij deze module!! Fijn en ook moedig dat

Nadere informatie

Presentatie Risicoanalyse Psychosociale Aspecten (RAPSY)

Presentatie Risicoanalyse Psychosociale Aspecten (RAPSY) Presentatie Risicoanalyse Psychosociale Aspecten (RAPSY) Ann Magnus APB Provinciaal Onderwijs Antwerpen 1-23/03/16 Psychosociale belasting als (mede) oorzaak van arbeidsongevallen Analyse en preventie

Nadere informatie

INVOEREN VAN EEN WELZIJNSBELEID IN DE SCHOOL. Welzijnsdag 12 november 2012

INVOEREN VAN EEN WELZIJNSBELEID IN DE SCHOOL. Welzijnsdag 12 november 2012 INVOEREN VAN EEN WELZIJNSBELEID IN DE SCHOOL Welzijnsdag 12 november 2012 Hoe begin ik eraan? Veiligheid, gezondheid, hygiëne en milieu in scholen WELZIJNSBELEID 2 De 7 welzijnsdomeinen 1 de arbeidsveiligheid

Nadere informatie

Welkom bij Uw kind en genotmiddelen. Irene Lapajian Adviseur Gezondheidsbevordering

Welkom bij Uw kind en genotmiddelen. Irene Lapajian Adviseur Gezondheidsbevordering Welkom bij Uw kind en genotmiddelen Irene Lapajian Adviseur Gezondheidsbevordering Agenda Genotmiddelen Pubergedrag en hersenontwikkeling Energiedrank Roken: sigaret, waterpijp en shishapen Alcohol Opvoedtips

Nadere informatie

Het loopbaan en diversiteitsplan. Werken aan duurzame loopbanen voor iedereen

Het loopbaan en diversiteitsplan. Werken aan duurzame loopbanen voor iedereen Het loopbaan en diversiteitsplan Werken aan duurzame loopbanen voor iedereen Ook voor uw bedrijf? U zoekt nieuwe medewerkers en wil nieuwe kanalen ontdekken? U wil uw medewerkers gemotiveerd aan de slag

Nadere informatie