Preventie als basis voor een alcohol- en drugbeleid in het bedrijf. Pleidooi voor een actief fase 2 -beleid op de werkvloer

Transcriptie

1 Preventie als basis voor een alcohol- en drugbeleid in het bedrijf Pleidooi voor een actief fase 2 -beleid op de werkvloer Marc TACK teamleider preventie CGG Eclips Gent ssies

2 Van waaruit? CGG Eclips Drugpreventie & Verslavingszorg - afdeling van CGG Eclips - preventieve en hulpverlenende focus op middelenmisbruik, gokke - modules: Infopunt, Preventie, Vroeginterventie, Hulpverlening & Omgevingszorg Lid en netwerkpartner

3 Inhoudstafel DEEL I Gebruik, problematisch gebruik en verslaving DEEL II Alcohol- en drugproblematiek in werkcontext DEEL III Verandering uitlokken DEEL IV CAO 100 DEEL V Q-ADO

4 DEEL I Gebruik Problematisch gebruik Verslaving

5 Van niet-problematisch gebruik vs problematisch gebruik (VAD, 2002) Meerderheid bevolking Minderheid bevolking Niet-problematisch gebruik Sociaal gebruik Geïntegreerd gebruik Problematisch gebruik Situationeel (veiligheid/gezondheid) Riskant Occasioneel excessief gebruik Chronisch gebruik Proces naar afhankelijkheid (vooral gezondheid; impact op omgeving)

6 Middelenproblematiek is des mensen DSM-III-R diagnose Ooit in het leven In de afgelopen 12 maanden % % Stemmingsstoornis 19,0 7,6 Angststoornis 19,3 12,4 Alcoholmisbruik/ afhankelijkheid 17,2 8,2 Drugsmisbruik/ afhankelijkheid 3,1 1,3 Schizofrenie 0,4 0,2 Eetstoornis 0,7 0,4

7 Verslaving ontstaat uit een fout in het leerproces Normaal leren incident Te vaak te veel te goed incident Stoppen met gebruiken is VERLIESERVARING

8 Verslaving is een progressieve aandoening. De neurobiologische processen die ten grondslag liggen bij de aanleiding verschillen van die van de latere fases. ( Kalivas & Volkow, 2005, AJP 2005) Versterkte aandacht Geremde controle 9

9

10

11 Consequenties voor behandeling «Vroege interventies» hebben betere kans op succesvolle verandering Verwacht weerstand Veranderen van gedrag is meer dan «een andere keuze maken»

12 DEEL II Alcohol- en drugproblematiek in werkcontext

13 Definiëring werkgerelateerd A&D-gebruik Elk gebruik dat zich voordoet tijdens werkgerelateerde uren i.c.: - (onmiddellijk) voorafgaand aan het werk; - tijdens de werktijd inclusief lunchpauzes; - specifieke aangelegenheden ; - de weg van en naar het werk.

14 Problematisch gebruik en werk Bedrijven worden voornamelijk geconfronteerd met functionerings-problemen ten gevolge van alcoholgebruik vooral buiten het werk. Aantal probleemdrinkers: 5 tot 10% beroepsbevolking. Medicatiegebruik wordt onderschat (tot 30% beroepsbevolking) Illegale drugs (vooral cannabis) ook bij volwassenen betekenisvol. Inzake illegale drugs is er buiten de schoolcontext te weinig Belgisch cijfermateriaal onderzoek is aangewezen

15 Met als gevolgen Ziekteverzuim/afwezigheid: twee tot zes keer hoger. 2 types : on the job & stay away Verhoogde kans op bedrijfsongevallen: twee tot vier keer hoger 15 % tot 30% gebeurt onder invloed van alcohol. Toename spanningen in de werkrelaties Kwaliteits- en imagoverlies PR-inspanningen En voor de betrokkene

16 DEELIII VERANDERING UITLOKKEN

17 Zelfwaarde -esteem -efficacy Kennis probleem/context/alternatieven Veiligheid steun/behoud

18 Marc Tack cgg Eclips 5 manieren om te beïnvloeden: Wanneer Plaats Doelstelling Beleid Vooraf Regisseurstoel Anticiperen Modelling Permanent Gehele theater Gewenste alternatieven tonen Grenzen stellen Nu Op de scène De regeloverschrijding stopt object. info / feedback Motiveren Onmiddellijk nadien Geleidelijk proces Aan rand v/d scène Op balkon Leren Begeleiden van een keuze

19 A&D-beleid: deel van een groter geheel (VAD, 2001) veiligheidsbeleid gezondheidsbeleid globaal personeelsbeleid

20 Marc Tack cgg Eclips 5 manieren om te beïnvloeden: Wanneer Plaats Doelstelling Beleid Vooraf Regisseurstoel Anticiperen Modelling Permanent Gehele theater Gewenste alternatieven tonen Grenzen stellen Nu Op de scène De regeloverschrijding stopt object. info / feedback Motiveren Onmiddellijk nadien Geleidelijk proces Aan rand v/d scène Op balkon Leren Begeleiden van een keuze

21 Marc Tack cgg Eclips 5 manieren om te beïnvloeden: Wanneer Plaats Doelstelling Beleid Vooraf Regisseurstoel Anticiperen Modelling Permanent Gehele theater Gewenste alternatieven tonen Grenzen stellen Nu Op de scène De regeloverschrijding stopt object. info / feedback Motiveren Onmiddellijk nadien Geleidelijk proces Aan rand v/d scène Op balkon Leren Begeleiden van een keuze

22 Marc Tack cgg Eclips 5 manieren om te beïnvloeden: Wanneer Plaats Doelstelling Beleid Vooraf Regisseurstoel Anticiperen Modelling Permanent Gehele theater Gewenste alternatieven tonen Grenzen stellen Nu Op de scène De regeloverschrijding stopt object. info / feedback Motiveren Onmiddellijk nadien Geleidelijk proces Aan rand v/d scène Op balkon Leren Begeleiden van een keuze

23 Marc Tack cgg Eclips 5 manieren om te beïnvloeden: Wanneer Plaats Doelstelling Beleid Vooraf Regisseurstoel Anticiperen Modelling Permanent Gehele theater Gewenste alternatieven tonen Grenzen stellen Nu Op de scène De regeloverschrijding stopt object. info / feedback Motiveren Onmiddellijk nadien Geleidelijk proces Aan rand v/d scène Op balkon Leren Begeleiden van een keuze

24

25 DEEL IV CAO 100 (1 april 2009) leidraad op

26 Preventie in het licht van de CAO 100 bevorderen en zorg om welzijn en veiligheid op de werkvloer is een wettelijke verplichting voor de wekgever (rol werkgever) problematisch gebruik (acuut/chronisch) is nadelig voor : - betrokken werknemer - collega s - werkgever A/D beleid dient deel uit te maken van het algemeen gezondheidsen veiligheidsbeleid en het algemeen personeelsbeleid CAO 100 brengt thematiek aan de orde en geeft grenzen aan krachtlijnen : - focus op prestaties & (dis)functioneren op het werk - preventie & hulpverlening - werkgerelateerd gebruik - gefaseerd - consensus mbt beleid noodzakelijk - geldt voor alle werknemers (hoog /laag) - op maat van bedrijf & specifieke risico s Fase 1 : verplicht (beleidsverklaring) 01/04/2010 Fase 2 : Facultatief (uitwerken regels, procedures,.)

27 Preventief beleid verplicht? Elke onderneming uit de private sector (1april 2010) (advies publieke sector) Fase 1 (verplicht): in een eerste fase bepaalt de WG-er de uitgangspunten en de doelstellingen van een preventief beleid in zijn onderneming en werkt hij een beleidsverklaring of intentieverklaring uit, die de krijtlijnen bevat van een preventief A&D-beleid in zijn onderneming. overleg CPBW (doel=consensus) en advies CPBW/OR opname in AR + info aan WN-ers. 4 modellen (zie www. nar.be) : Model 1 : alg. beleidsverklaring, zonder uitwerking (enkel fase 1) Model 2 : alg. beleidsverklaring + verdere uitwerking Model 3 : alg. beleid & uitwerking + regels testen Model 4 : uitgewerkt beleid op alle vlakken (info, preventie, hulp, + regelgeving + nadere regels testen

28 Fase 2 (facultatief) uitwerking van regelgeving, procedures en hulpverlening. Verdere uitwerking fase 2 na opname hiervan in fase 1 Regels uitwerken rond : - beschikbaarheid alcohol op het werk - binnenbrengen alcohol / medicatie / drugs - werkgerelateerd gebruik van alcohol, Procedures uitwerken : - bij vaststelling disfunctioneren - bij regelovertreding - bij onbekwaamheid tot werken (vervoer nr huis, kosten, ) gn recht op gewaarborgd dagloon (is zz te wijten) aansprakelijkheidsgegeven WG Procedures testen : - algemeen beleid opgenomen in AR (fase 1) incl. testmogelijkheid - tijdstippen testen, doelgroepen WN (vb veiligheidsfuncties), procedure, gevolgen positief resultaat (hulpverlening, andere functie, verwijdering, )

29 DEEL V Q-ADO

30 AAN DE SLAG MET Q-ADO 2.0 Welke onderwerpen komen aan bod? Q-ADO bestaat uit een honderdtal vragen (wanneer u de vragenlijst volledig kunt invullen) verspreid over tien categorieën:

31 1. Organisatiegegevens 2. Beschikbaarheid van alcohol op het werk 3. Functioneringsproblemen door problematisch gebruik 4. Regelgeving inzake alcohol en andere drugs op het werk 5. Huidige aanpak van deze functioneringsproblemen 6. Hulpverlening en ondersteuning binnen de organisatie 7. Samenwerking met externe hulpverlening 8. Voorlichting en vorming 9. Stand van zaken beleidsmatig werken 10. Evaluatie met betrekking tot beleidsuitkomsten

32 6. Hulpverlening en ondersteuning binnen de organisatie 7. Doorverwijzing en samenwerking met externe hulpverlening 8. Voorlichting en vorming 9. Stand van zaken beleidsmatig werken 10. Evaluatie met betrekking tot beleidsuitkomsten

33 Wie vult Q-ADO in? Het is de bedoeling dat Q-ADO ingevuld wordt door beleids/sleutelfiguren in de organisatie: - werkgever/hiërarchische lijn; medewerkers van HRM - de vakbondsafgevaardigdenpersoneelsdienst; - medewerkers van de sociale dienst; preventieadviseurs van Interne/Externe D P B. U kunt op de volgende manier te werk gaan: 1. Voorafgaand overleg en één persoon vult Q-ADO in of verschillende personen vullen Q-ADO in - resultaten samenbrengen 2. Collectieve verwerking van uw resultaten via uitnodiging Wilt u een collectieve verwerking van de resultaten? Wilt u alle organisaties van uw netwerk de vragenlijst laten invullen en wilt u een overzicht? VAD kan u de collectieve verwerking van meerdere vragenlijsten in een globaal overzicht leveren. U betaalt een vast deelnamebedrag en een bedrag per verstuurde . Interesse? marie-claire.lambrechts@vad.be of 02/423351

34 Tijd voor een besluit De basisassumpties voor een beleid zijn duidelijk : een preventieve benadering gericht op kwaliteitsvol werkbehoud Er zijn steunende partners beschikbaar Het is een zaak van ieder zijn rol Vanuit een synergie van diverse hefbomen is er invloed mogelijk Problemen groeien, oplossingen ook

35 Bedankt voor uw aandacht Eclips Drugpreventie & Verslavingszorg Lange Violettestraat Gent Infopunt