VERSLAG VERSLAG. van de VERGADERING VAN PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL. gehouden op woensdag 13 december Aanvang 18.

Transcriptie

1 VERSLAG van de VERGADERING VAN PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL gehouden op woensdag 13 december 2006 Aanvang uur Voorzitter: de heer Jansen. Griffier: de heer Alberda van Ekenstein. Aanwezig zijn 59 leden, te weten: Antuma (CDA), Antuma-Duisterwinkel (CDA), Beckmann (CDA), Been (VVD), Van der Bent-van den Hout (CU), Beugelink (CDA), De Bruin (GroenLinks), Bussink (VVD), Dalhuisen (PvdA), D. van Dijk (SGP), G. van Dijk (D66), Dijkhuis (LPF), Dijkslag (VVD), Elferink-Veneberg (CDA), Evering (CDA), Van Gorkum (PvdA), De Greef-Moes (D66), Haan (VVD), Harmelink (PvdA), Van Harsselaar-Timmer (VVD), Husselman-Oosterom (CDA), Jaegers (PvdA), Kerkdijk (CDA), Knoeff (CDA), Koggel-Alferink (CDA), Kok (VVD), Koopman (CDA), Leussink (CDA), Leusink-Jonker (PvdA), Lulofs (PvdA), Morskate (CDA), Netjes (CDA), Nieuwenhuis (CU), Oldenburger (CU), Van Olphen (GroenLinks), Oostra (CU), Pot (PvdA), Relker (PvdA), Van der Ros (CDA), Rouwet (SP), Ter Schegget (PvdA), Schelhaas-Leistra (CDA), M. Schipper (CDA), P. Schipper (VVD), Schulten (CDA), Provinciale Staten Overijssel 1 13 december 2006

2 Sijbom (VVD), Slagman (SGP), Slijkhuis (CDA), Tunc (PvdA), Visscher (VVD), Visser-Hendriks (CDA), Voortman (PvdA), Vruggink (GroenLinks), Weegenaar-Bosch (CDA), Weijnen (PvdA), Wichers Schreur (CDA), De Witte (CDA), Yildirim (SP) en Zwart (PvdA). Tevens zijn aanwezig de gedeputeerden Abbenhues (PvdA), Jansen (CDA), Klaasen (VVD), Kristen (PvdA), Ranter (CDA) en Rietkerk (CDA). De voorzitter: Dames en heren, geachte Statenleden. Ik open de vergadering en heet u allen van harte welkom. Bericht van verhindering is ontvangen van mevrouw Van der Lied-Homeijer, mevrouw Nijhof-Sander, mevrouw Van Ommen en de heer Van Dalfsen. Mevrouw Husselman-Oosterom heeft aangegeven later ter vergadering te zullen komen. 1. Vaststellen van de agenda De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. 2. Initiatiefvoorstel Armoedebestrijding (PS/2006/823) De voorzitter: Ik verzoek de heer Beugelink om aan deze tafel plaats te nemen, samen met gedeputeerden Ranter en Kristen. Bij de vastgestelde spreektijden zit niet de tijd die de heer Beugelink zal gebruiken, maar wij zullen er gezamenlijk wel voor zorgen dat hij niet te veel tijd neemt maar zijn beantwoording toch tot haar recht komt. De beraadslaging wordt geopend. De heer Beckmann (CDA): Voorzitter. Zoals al gesteld, heeft de provincie geen wettelijke taak op het terrein van armoede en sociale uitsluiting. Gelukkig vinden ook GS dat er mogelijkheden voor de provincie zijn om vanuit haar rol als middenbestuur Provinciale Staten Overijssel 2 13 december 2006

3 en in aansluiting op bestaand provinciaal beleid een bijdrage te leveren aan de armoedebestrijding zoals door de Staten werd gevraagd. Het statenvoorstel van onze werkgroep is wat ons betreft van prima kwaliteit. Het is een voor iedereen goed leesbaar werkstuk geworden, waarvoor wij alle leden van de werkgroep en uiteraard ook de ambtelijke ondersteuning van harte willen bedanken. In het voorstel hebben wij ook veel punten teruggevonden waar wij ons als CDA zeer goed in kunnen vinden. Er is veel goede informatie samengebracht, waardoor wij ook meer inzicht hebben gekregen in deze problematiek. Voorzitter. Wij herkennen ons in dit initiatiefvoorstel uit de Staten. Het geeft een duidelijk kader aan, dat door GS verder in de uitvoering moet worden ingevuld, zoals wij vanmiddag ook in de commissievergadering hebben besproken. Dit is een goede werkwijze in het duale tijdperk. De fractie van het CDA kan zich goed vinden in het uitgangspunt herstel en meedoen, betrokken zijn met mensen aan de onderkant van de samenleving. Onze vraag is nog wel hoe wij deze mensen kunnen bereiken. Daarvoor hebben wij nog te weinig aanknopingspunten aangetroffen. Hoe kijkt de werkgroep daar tegen aan? Voorts willen wij graag nog weten waarom de werkgroep zich niet heeft ingelaten met te formuleren criteria voor dit fonds en wat de mening is van de werkgroep van de begeleidende brief van GS. Alles overziende, is de CDA-fractie zeer content met datgene wat tot op heden is geformuleerd. Wij hopen en verwachten dat dit vanuit de provincie een bijdrage wordt om hen die het moeilijk hebben in onze samenleving te helpen aan een bestaan waarin zij voor zichzelf ook weer een toekomstperspectief zien. Provinciale Staten Overijssel 3 13 december 2006

4 De heer Nieuwenhuis (ChristenUnie): Voorzitter. Armoedebestrijding ligt de ChristenUnie na aan het hart. De Bijbel is er duidelijk over en kent bijna 2000 teksten die over armoede en onrecht handelen. Voorbeelden hiervan zijn: je brood delen met de hongerigen, onderdak bieden aan armen, iemand kleden die geen kleren bezit, je bekommeren om je medemens, veraf en dichtbij. Zo zijn er nog veel meer op te noemen. De ChristenUnie heeft zich daarom van harte ingezet voor de werkgroep armoedebestrijding. Wij vinden het schokkend dat in onze rijke samenleving medemensen grote moeite hebben om in minimale benodigdheden voor levensonderhoud te voorzien. Het onderzoek laat duidelijk zien, dat de problematiek ook in Overijssel speelt. Van de grote steden springen Enschede en Almelo er uit, maar ook de relatieve achterstand van bijvoorbeeld Kampen, Steenwijkerland, Tubbergen en de Hof van Twente raakt ons. Dat zou wel eens te maken kunnen hebben -- met name als ik spreek over Tubbergen en de Hof van Twente -- met stille armoede in de agrarische gezinnen. Maar het is niet meer dan gissen, moet ik er wel eerlijk bij zeggen. Verborgen armoede op het platteland komt helaas nog steeds veel voor. Per jaar stoppen meer dan 2000 boeren en tuinders. Degenen die hun bedrijf voortzetten, hebben te maken met de verdergaande liberalisering en regelgeving. Zware financieringslasten door uitbreiding of bedrijfsovername zijn geen uitzondering. Dit heeft zijn weerslag op het hele gezin, juist omdat bedrijf en gezin zo nauw met elkaar verweven zijn. De problematiek is verborgen. Boeren zitten niet in de bijstand en gaan niet naar een voedselbank. De weg via de gemeente en provinciale steunfuncties levert weinig respons in de landbouw op. Het signaleren van de armoedeproblematiek op het platteland is een vak apart en gebaseerd op vertrouwen. Het hele netwerk rondom de agrariër kan hierbij in beeld zijn: van voerleverancier tot veearts, van diaken tot maatschappelijk werker. Maatschappelijke organisaties als de telefonische hulpdienst agrariërs, de werkgroep kerk en landbouw, Contact Christen Agrariërs, Zorg om Provinciale Staten Overijssel 4 13 december 2006

5 Boeren, agrarisch maatschappelijk werk van Carinova kunnen wellicht een sleutelrol vervullen bij het initiëren en coördineren van projecten. De ChristenUnie is dan ook van mening dat projecten gericht op de landbouwsector voor financiering uit het Armoedefonds in aanmerking moeten komen. Wij verzoeken het college hier dan ook positief op te reageren en dit in de uitvoering van de subsidieregeling en de criteria daaraan te verbinden, mogelijk te maken. Verder zijn wij van mening dat de subsidieregeling armoedebestrijding zich niet uitsluitend behoeft te richten op bovenlokale projecten. Dat is vanmiddag in de commissie Zorg en cultuur ook aan de orde geweest. Ook projecten op lokaal niveau dienen in principe in aanmerking te komen en ook maatschappelijke organisaties, het zogenaamd maatschappelijk middenveld, moet projecten in kunnen dienen. Mijnheer de voorzitter. Ik wil ten slotte een procedurele opmerking maken. PricewaterhouseCoopers komt in zijn aanbevelingen vanmorgen tot de conclusie, dat het resultaat van de werkgroep kan zijn een discussienotitie ten behoeve de Staten. In principe zou de uitkomst van een werkgroep niet moeten zijn een initiatiefvoorstel of een motie, daar dit politieke instrumenten zijn. Het zal duidelijk zijn, dat wij voor de toekomst wel akkoord kunnen gaan met de aanbeveling van PWC, want dit komt ook de zuiverheid van het politieke debat ten goede. Laten wij dit Statenvoorstel en de reactie van het college van GS hierop maar even beschouwen als een breed gedragen initiatiefvoorstel, waar onze fractie van harte mee kan instemmen. Mevrouw Voortman (PvdA): Voorzitter. Namens mijn fractie spreek ik onze complimenten uit voor dit initiatiefvoorstel. Tijdens de meest recente landelijke verkiezingen is ruime aandacht besteed aan de armoede in Nederland. Mijn fractie is van mening, dat ook de provincie een rol moet spelen als het gaat om armoedebestrijding. Dit voorstel geeft een goede taakstelling weer, gekoppeld aan de bevoegdheden en de verantwoordelijkheden die de provincie heeft. Ik merk op, dat de brief van GS hier behoorlijk goed bij aansluit. Ten aanzien van voorstel 2 zijn Provinciale Staten Overijssel 5 13 december 2006

6 wij echter van mening, dat het breder kan en dat ook andere partijen dan alleen de gemeenten hierin een rol kunnen spelen. De heer D. van Dijk (SGP): Voorzitter. Er heeft altijd een individuele verantwoordelijkheid gelegen voor ieder mens ten opzichte van arme medemensen die op zijn levensweg geplaatst worden. Ook de overheid heeft hier altijd een rol in gehad, maar in het verleden was de uitvoering taak van de armoedebestrijding toch met name aan de kerk opgedragen, de diaconie. Op de uitvoering van die rol is best wel eens kritiek geweest en niet altijd onterecht. Met name in de 19 de eeuw heeft de kerk haar taak in dat opzicht ook wel eens schromelijk verwaarloosd. Aan de andere kant is er ook ontzettend veel goeds gedaan en dat willen wij hier ook benadrukken. Wie daar kennis van wil nemen, zou eens moeten lezen in de boeken van Evenhuis, een serie met de titel "Ook dat was Amsterdam", waarin in de 16 de, de 17 de en de 18 de eeuw gestalte wordt gegeven aan de armenzorg. Dat dwingt respect af en ook nu gebeurt het nog, dichtbij en veraf, dat de diaconie zijn taak verstaat en dat de vrijgevigheid -- een recent rapport van de SCP heeft dat ook nog eens aangetoond -- er nog steeds mag zijn. Voorzitter. Wij spreken nu over de armoedebestrijding anno 2006 en straks bij leven en welzijn Wanneer wij de Nederlandse samenleving bezien, is dat een relatief begrip met het oog op voorbeelden van armoede die wij zien in de Derde Wereld. Echter, ook nu komt ook in onze provincie armoede voor. Als we letten op de levensstandaard, op wat wij nu acceptabel vinden, dan zijn er ook nu mensen die daar onder zitten. We denken aan gezinnen met kinderen en ouderen. De heer Nieuwenhuis heeft de groep agrariërs genoemd met veel verborgen armoede. Ook nu is er in onze visie steeds die persoonlijke verantwoordelijkheid en is de rol van de kerk er ook nu nog, ondanks onze geseculariseerde samenleving. Ik denk zelfs dat die rol nog kan toenemen in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Provinciale Staten Overijssel 6 13 december 2006

7 Maar ook de overheid heeft een verantwoordelijkheid als schild der zwakken. Hoewel de provincie geen wettelijke taak heeft, juicht onze fractie het toe dat dit voorstel van de werkgroep er gekomen is. Wij staan er dan ook van harte achter. Dat heeft uiteraard ook te maken met het Bijbels uitgangspunt dat ook onze fractie hanteert bij het politiek bedrijven. Dan zien we dat zowel in het Oude Testament de armen en armoede een grote plaatsing hebben. Verschillende profeten stellen met name de rijke en welvarende samenleving onder heel scherpe kritiek als het gaat over hun zorg voor de minderbedeelden en degenen die arm zijn. Daar ligt een plicht. Ook in het Nieuwe Testament: Jezus zelf liet zich met hen in. En dan niet alleen als het ging over materiële armoede maar om ook geestelijke armoede. Waarom deed hij dat? Omdat hij zelf bij uitstek wist wat armoede was. Als er een geweest is die armoede doorleefd heeft, is hij het wel geweest. Denk aan zijn nederige geboorte en heel zijn leven waarin hij zegt: de vossen hebben een hol, de vogels hebben nesten maar de Zoon des Mensen heeft niets waar hij het hoofd kan neerleggen. Wat een uiterste en bittere armoede! Voorzitter. In dat kader zien wij het. Ik wil mijn bijdrage afsluiten met het oog op het naderende kerstfeest en in navolging van minister Veerman die zijn bijdrage aan het debat van de week in de Kamer afsloot met een Bijbeltekst die ook betrekking heeft op dit onderwerp. Ik citeer de aloude bekende Statenvertaling van het Nieuwe Testament, 2 Corinthe 8, vers 9, waar Paulus schrijft aan de gemeente van Corinthe: "want Gij weet, de genade van Onze Heere Jezus Christus, dat Hij om Uwentwille is arm geworden, daar Hij rijk was opdat Gij door Zijn armoede zoudt rijk worden." De heer Dijkhuis (LPF). Voorzitter. Tijdens het lezen van het voorstel vroeg ik mij af over hoeveel gezinnen in Overijssel we het nu eigenlijk hebben. Omdat ik het antwoord niet kon vinden in het voorstel heb ik een van de leden van de werkgroep gebeld, maar blijkbaar was dat ook niet bij de werkgroep bekend. Mijn volgende gedachte was hoe je armoede kunt bestrijden als je niet weet over wie je het hebt, laat staan over hoeveel mensen je het hebt. Ik zelf dan ook een schatting gemaakt en ben van het volgende uitgegaan. Overijssel heeft 1,1 miljoen inwoners. Als je 2,3 Provinciale Staten Overijssel 7 13 december 2006

8 leden per gezin telt, kom je uit op een aantal gezinnen van iets meer dan Volgens de statistieken, afhankelijk van welke definitie je hanteert, leeft 10% in armoede of onder de armoedegrens. Dat zijn dus gezinnen. Vanavond hoor ik van de heer Beugelink dat het gaat om slechts gezinnen. Ik had die gezinnen omgeslagen op die 1,5 miljoen. Dat is 30 per gezin. De kosten voor de bureaucratie eraf en dan blijft er niet veel over om werkelijk armoede te bestrijden. Voorzitter. Ik vraag mij af wat het doel is van dit voorstel. Met andere woorden: wat wil men bereiken? Deze wat-vraag kom ik nergens tegen in het stuk, laat staan het antwoord daarop. Er staat wel in dat je mensen moet leren vissen in plaats van vis geven, maar wie moet je leren vissen en waarop moet je ze leren vissen? In de punten op de laatste pagina van het blauwtje is een aantal voorstellen opgenomen. Als ik ze doorlees, zie ik dat het punten zijn die bijna allemaal neerkomen op bureaucratische handelingen waarbij ik me afvraag hoeveel er werkelijk terechtkomt bij de mensen die het nodig hebben. Bovendien is er door de club van grote steden, de G27, een quick scan gemaakt waarin die antwoorden te vinden zouden moeten zijn. Een van de conclusies in het rapport is, dat door de verschillende regelingen -- er zijn dus veel meer regelingen op het gebied van armoedebestrijding -- binnen het armoedebeleid de uitvoeringskosten relatief hoog zijn. Met andere woorden: slechts een klein deel daarvan komt ten goede aan hen die het echt nodig hebben. Bovendien hebben ook gemeentes allerlei programma s in het kader van het armoedebeleid. De vraag is of de provincie hier ook nog eens een keer haar eigen beleid aan moet toevoegen. Ik ben van mening dat je armoede het beste bestrijdt door mensen aan een inkomen te helpen, een blijvend inkomen, liefst door middel van werk. Ook het inkomen van mensen die niet kunnen werken en die afhankelijk zijn van de rest van de maatschappij, van mensen die dus wel werk hebben, is er ook maar een manier om Provinciale Staten Overijssel 8 13 december 2006

9 het inkomen veilig te stellen en dat is ook een gezonde economische ontwikkeling, die de BV Nederland genoeg geld oplevert om dit soort dingen te kunnen blijven bekostigen. Mijn stemgedrag zal dan ook straks afhangen van het antwoord op de vraag waaraan die 1,5 mln. wordt besteed en hoe veel beter de arme mensen daarvan worden. De voorzitter: Namens de werkgroep die het initiatiefvoorstel heeft voorbereid, geef ik het woord aan de heer Beugelink. Daarna geef ik de heer Kristen het woord om namens het college van GS de op het college betrekking hebbende vragen te beantwoorden. De heer Beugelink (CDA): Voorzitter. Als ik de reacties van mijn collega's op mij in laat werken, zit daar voor een belangrijk stuk ook een dubbeling in van waarover wij het vanmiddag hebben gehad. Ik beperk mijn beantwoording dan ook tot een aantal hoofdpunten. Allereerst hartelijk dank voor de lovende woorden die ik graag doorsluis naar de ambtelijke ondersteuning, waar wij enorm veel plezier van de deskundigheid van deze mensen hebben gehad. Zowel de heer Beckman als de heer Nieuwenhuis hebben gevraagd hoe die moeilijke groep kan worden bereikt. In onze rondgang in Overijssel zijn we juist ook tegen dit probleem van de stille armoe aangelopen. De heer Nieuwenhuis refereert met name aan de landbouwgezinnen. Ons antwoord daarop is: probeer maatschappelijke organisaties en gemeenten hun netwerken, die dicht bij de burgers zitten en dicht bij de mensen zijn, te benutten om het probleem van de armoede daar ook bespreekbaar te maken en concrete hulp te gaan verlenen. Dat is ons antwoord op de vraag hoe dat moet worden aangepakt. De vraag is gesteld waarom wij het moeilijkste stuk hebben laten liggen, namelijk dat wij geen criteria hebben geformuleerd voor het fonds. Dat hebben wij gedaan omdat wij van mening zijn dat in het duale bestel juist daar een belangrijke taak voor GS ligt. Als u het stuk doorneemt op de items waarbij je zou kunnen uitgaan van de Provinciale Staten Overijssel 9 13 december 2006

10 mogelijkheid van subsidiering, kunt u daar veel onderwerpen vinden. Ik refereer in dit verband aan de woorden van de heer Dijkhuis, die vroeg wat wij nu precies beogen. Wij willen projecten detecteren en mogelijkheden geven die een activerend armoedebeleid voorstaan. Dat wil zeggen, dat wij projecten willen ondersteunen die ingaan op activiteiten die mensen helpen richting werk, die mensen helpen om mee te doen aan de samenleving. Dat zijn kansrijke en beloftevolle initiatieven. De criteria zijn in het stuk te vinden. Eigen kracht, gericht op participatie en zelfstandigheidsbevordering van mensen, toegankelijker voorzieningen, het voorkomen van uitval en al deze zaken zullen GS kunnen omzetten in een strakkere lijst van criteria. De heer Van Dijk en ook de heer Nieuwenhuis plaatsen het in hun opvatting over mens en maatschappij. Daar geeft het voorstel alle ruimte voor. Het sluit het niet uit en het beperkt zich daar ook niet exclusief toe. Het maakt dat mogelijk en daarom heeft de werkgroep juist zo nadrukkelijk aangegeven: niet alleen de gemeenten. Niet of-of, maar en-en, dat wil zeggen gemeenten en maatschappelijke organisaties, omdat ze dicht bij mensen staan en weten waarom het gaat. Die maatschappelijke activering moet juist van de grond komen. Mijnheer de voorzitter. De heer Dijkhuis heeft ook gevraagd wat wij willen bereiken. Wij willen goede initiatiefvoorstellen bereiken om die kans te geven en te ondersteunen. Wij willen het onderwerp armoede uit de taboesfeer trekken en willen bestrijding daarvan juist stimuleren door kansrijke en beloftevolle projecten financiële mogelijkheden te geven. De heer Dijkhuis (LPF): Voorzitter. Ik hoor de heer Beugelink zeggen, dat hij van het college verwacht dat zij een criteriumlijst opstellen. Armoedebeleid is niet iets wat de provincie Overijssel heeft uitgedacht. Zijn er niet al voldoende criterialijsten aanwezig in het land? Het Rijk heeft een armoedebeleid met criteria, andere provincies hebben dat en er zijn gemeentes met armoedebeleid, met hun eigen criteria. Wat bedoelt hij Provinciale Staten Overijssel december 2006

11 precies met de uitspraak, dat het college een lijst met criteria moet opstellen? Gaan wij andere criteria hanteren of nemen wij criteria over die al gangbaar zijn? De heer Beugelink (CDA): In de discussie vanmiddag in de commissie Zorg en cultuur is sterk gerefereerd aan de ontwikkelingen in Brabant. Na de eerste tranche zijn daar nieuwe ontwikkelingen gestart die de heel open vraag terug herleiden tot een strak criterium van een armoedebeleid dat preventief is. Daartoe hebben zij zeer recent een aantal criteria ontwikkeld en het geheel krijgt zijn beslag in januari. Wij hebben het college dan ook uitgenodigd om daar kennis van te nemen en samen met Brabant en ook nog andere provincies op te trekken om op dat punt een gemeenschappelijke lijn neer te zetten. De heer Dijkhuis (LPF): Voorzitter. Zou het voor de besluitvorming niet beter en gemakkelijker zijn geweest, dat dit voorstel compleet was gedaan inclusief de lijst met criteria? De heer Beugelink (CDA): Als ik die vraag beantwoord, mijnheer Dijkhuis, dan komt u op een aantal ervaringen die wij met elkaar hebben gehad. Een van die ervaringen is juist dat we toch hebben moeten constateren dat informatievoorziening en discussie moeten worden losgekoppeld van politieke keuzes. Dat loopt namelijk heel gemakkelijk in elkaar door en dat moet voorkomen worden. Als de brede werkgroep het gehele traject had gelopen, had zij de grenzen van het duale systeem overschreden. Dan hadden we ook heel gemakkelijk voor de voeten van GS gelopen en wij vinden dat nu juist de taak van GS. De heer Dijkhuis (LPF): Voorzitter. Ik krijg ook nog graag een antwoord op het tweede deel van mijn vraag, namelijk hoe veel beter de arme mensen hiervan worden. De heer Beugelink (CDA): Dat is een uitermate lastige vraag. Dat zal het effect op termijn moeten zijn. Het gaat erom, dat beloftevolle initiatieven bekend worden via de Provinciale Staten Overijssel december 2006

12 conferenties, waardoor steeds meer kan worden ingezet op en gebruik worden gemaakt van de ervaringen die anderen hebben opgedaan, opdat een groter publiek van de bevindingen kan genieten. Gedeputeerde Kristen: Voorzitter. Ik wil mij om te beginnen scharen in de rij van diegenen die de werkgroep hebben gecomplimenteerd met het behaalde resultaat. Het college heeft door zijn reactie op het voorstel van de commissie ook onderstreept, dat het waardering heeft voor het voorstel. Er is echter een punt dat ons naast elkaar doet optrekken en dat is hoe een en ander nu moet worden weggezet. Net als de werkgroep hebben wij ons georiënteerd op de ervaringen in Brabant en wat ons vooral in eerste termijn heeft beziggehouden, is dat wij niet de Brabantse uitwerking van de georganiseerde frustratie zouden willen bevorderen. Nu hebben wij in de commissie heel open met elkaar van gedachten gewisseld. De heer Beugelink, voorzitter van de werkgroep, heeft erop gewezen dat inmiddels een nieuwe tranche ervaringen haar weerslag krijgt in een criteriumpakket en heeft het college gevraagd daarvan ten minste kennis van te nemen. Ik heb dat toegezegd. Wij zullen ons oriënteren op de ontwikkelingen in Brabant en zullen kijken of wij daar gebruik van kunnen maken. In de voorstellen van de commissie zit echter al heel veel "criteriumwaardigs". In zijn bijdrage vanavond heeft de heer Beugelink nog eens extra benadrukt waar het bij projecten wel en waar het niet om gaat. Het gaat in de eerste plaats om het terugbrengen van een stukje participatie, of het nu werk of andere maatschappelijke activiteiten zijn. Ik denk dat het college zich daar heel goed in kan vinden. Ik ben blij dat ook de heer Beugelink van mening is dat de uitvoering aan het college is. Dat hebben wij vanavond maar weer eens vastgesteld en dat is ook een immateriële waarde van dit debat. De voorzitter: Ik constateer dat er geen tweede termijn wordt gewenst, zodat wij kunnen overgaan tot besluitvorming. Provinciale Staten Overijssel december 2006

13 De beraadslaging wordt gesloten. De voorzitter: Wenst iemand nog een stemverklaring af te leggen? De heer Dijkhuis (LPF): Voorzitter. Uiteraard ben ook ik voorstander van armoedebestrijding en geef de werkgroep dan ook graag het voordeel van de twijfel. Ik zal derhalve dus voor stemmen. Het voorstel wordt vervolgens zonder stemming aangenomen. (applaus) 03. Inspreekrecht De voorzitter: Op het inspreekrecht zijn enkele bepalingen van toepassing, onder andere dat per inspreker maximaal 5 minuten beschikbaar wordt gesteld. Ik zal daar ook streng op toezien. Wat nog erger is, is dat als er meer dan zes insprekers zijn, de tijd per inspreker wordt verminderd. Ik zal dat in ieder geval niet zo nauw nemen, maar men moet zich er wel bewust van zijn dat ik echt na 5 minuten afhamer en dat de insprekers over de luchthaven Twente de gelegenheid krijgen direct voorafgaande aan dat agendapunt. Ik wil nu twee insprekers het woord geven, allereerst een vertegenwoordiger van de jongerenraad. De heer Schoemaker (Jongerenraad Overijssel): Voor u ligt straks het jaarverslag van onze jongerenraad U zult zich misschien afvragen waarom ik dat persoonlijk kom toelichten, maar dat heeft wel een doel. Wij willen hiermee natuurlijk een boodschap afgeven, een boodschap van meer betrokkenheid en die gaat twee kanten op. Binnenkort gaan wij naar de scholen toe om ons nieuwe project Integratie naar buiten te brengen, maar het gaat ook de kant van de provincie op. De eerste zet hebben wij zelf gezet. Wij hebben namelijk een ongevraagd advies uitgebracht aan Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten inzake de provinciale verkiezingen. U bent nu aan zet. Als er advies nodig is, dan zijn wij er. Wat wij nu gaan doen, is in Provinciale Staten Overijssel december 2006

14 ieder geval ons jaarverslag uitdelen en ik verzoek de voorzitter dan ook om naar voren te komen om hem het eerste exemplaar te kunnen overhandigen. (applaus) De voorzitter: Geweldig bedankt. U ziet al hoe professioneel het gaat, want het eerste exemplaar ligt natuurlijk bij u al op tafel, maar dit zie ik maar in bestuurlijke zin het eerste exemplaar. Nogmaals hartelijk dank. Ik weet zeker dat de Staten er naar zullen kijken. De heer Schoemaker: Het wordt nu pas echt uitgedeeld! De voorzitter: Dames en heren, er ligt een verzoek van RTV Oost en ik neem aan van de heer Buisman om ook te mogen inspreken. Ook hem geef ik heel graag het woord. De heer Buisman: Dank u wel, voorzitter. Wij willen eigenlijk even uw aandacht vragen voor een uniek project in Overijssel en daarvoor hebben wij deze plaats gekozen. Beneden hebben wij al even een voorproefje gegeven van een muzikale aaneenschakeling van nummers over Overijssel en dat zijn er in totaal meer dan 30. Herman Lippinkhof zingt over Twente, Aalt Westerman over Salland en ik zing onder andere samen met mijn Wilma over de Kop van Overijssel. Ik wil graag de box die drie dvd's van deze drie delen van Overijssel bevat aanbieden aan u uiteraard, de gedeputeerden en de griffier. Het unieke van deze box is ook nog dat het in de verschillende streektalen is, dus kunt u er gewoon plat naar lusteren. Misschien dat wanneer je uit Twente komt misschien wat sneller zal moeten lusteren dan wanneer je komt uit de Kop van Overijssel, maar met een beetje goede wil, kan men het vast wel verstaan. Dit alles is in beeld gebracht door William ten Kate en gezongen door de drie troubadours van Overijssel. Ik dank u voor uw tijd. (applaus). Provinciale Staten Overijssel december 2006

15 De voorzitter: Ik dank u wel, wij zullen er zeker van genieten. Het is ook goed dat u ons erop wijst dat het een provincie is met drie verschillende talen, dialecten, maar blijkbaar kunnen wij elkaar toch allemaal verstaan. Dat doet mij erg goed, want het betekent dat wij met deze talen in Overijssel nog eeuwen vooruit kunnen. Nogmaals dank! 04. Vragenuur De heer Beckmann (CDA): Voorzitter. Vanmiddag hebben wij een discussie gehad over de jeugdzorg en goed met elkaar allerlei zaken aangaande de jeugdzorg besproken. De gehele Staten hebben gemeend met een uitspraak over de jeugdzorg in Overijssel te moeten komen. Ik wil die dan ook graag voorlezen en hoop dat die wordt verspreid naar de gremia die er belang bij hebben en waarop deze uitspraak van toepassing is. Afgelopen week hebben wij de week van de jeugdzorg mogen meemaken. Hierbij hebben wij geconstateerd dat op vele fronten onder soms zeer moeilijke omstandigheden de jeugdzorg ook in complexe situaties haar werk moet verrichten. Hiervoor willen wij op deze plek nadrukkelijk onze waardering uitspreken. Tevens willen wij van deze plek gebruik maken om onze zorgen uit te spreken over de toenemende druk waarin deze sector moet opereren. De voorzitter: Het is wel wat bijzonder dat dit naar voren wordt gebracht in een week waarin het onderwerp jeugdzorg ook in de praktijk weer zo duidelijk onder onze aandacht wordt gebracht als ik mij dit eufemisme mag veroorloven. Ik denk dat het college hierop niet hoeft te reageren. Ik zal er in ieder geval voor zorgen dat hetgeen u namens de gehele Staten hebt gezegd wordt verspreid. 05. Ingekomen stukken Provinciale Staten Overijssel december 2006

16 De voorzitter: Ik vraag de heer Dalhuisen verslag uit te brengen van de bespreking van een aantal onderwerpen in de commissie Economie en bestuur. Op mijn lijstje heb ik staan het Onderzoeksprogramma 2007 Rekenkamer Oost-Nederland, het Trendbureau Overijssel gerelateerd aan de motie-kok, reflectie op de verkenning van minister Remkes op de toekomst van regionale besturen en de motie van de gemeente Scheemda inzake afkeuring deelname in een tweede kerncentrale door Essent. De heer Dalhuisen (PvdA): In een iets andere volgorde, voorzitter. Wat het Trendbureau betreft is de commissie van mening dat er een goede start is gemaakt met de uitvoering van de motie-kok en zal zij het vervolg nauwgezet in de gaten houden. De commissie adviseert Provinciale Staten om de motie van de gemeente Scheemda voor kennisgeving aan te nemen. De commissie heeft met genoegen kennisgenomen van het onderzoeksprogramma van de Rekenkamer. Er is de Rekenkamer een aantal adviezen verstrekt, onder andere over diepgang, en er zijn ook enkele suggesties gedaan voor mogelijke onderzoeken. De commissie heeft kennisgenomen van de brief van het college in reactie op de brief van Remkes en kan zich daar helemaal in vinden. De voorzitter: Ik verzoek de heer Haan namens de commissie Ruimte en groen verslag uit te brengen van het besprokene -- ik zeg het nu maar in willekeurige volgorde -- onder andere de notitie Cultuur en ruimte, streekfunctie Hardenberg- Steenwijk en tussentijdse evaluatie Rood voor Rood. De heer Haan (VVD): Ik zal de onderwerpen bespreken in uw volgorde, voorzitter. Provinciale Staten Overijssel december 2006

17 De commissie is akkoord met de voorliggende notitie Cultuur en ruimte. Wat de streekfunctie Hardenberg en Steenwijk betreft is de commissie van mening dat de motie afdoende is uitgewerkt. Over Rood voor Rood hebben wij zeer lang gesproken. Er zijn heel veel ideeën naar voren gekomen, maar de eindconclusie mag toch zijn dat wij hiermee voorlopig wel vooruit zullen kunnen. Als er wijzigingen moeten worden aangebracht, zullen die door de Staten moeten worden voorgesteld. De heer Slagman (SGP): Ik heb een aanvulling op hetgeen de heer Haan zei over Ruimte en cultuur, want ik heb vanmiddag aangegeven dat mijn fractie daartegen is. De voorzitter: Naar ik hoop, zal dat in het verslag daarvan worden opgenomen, maar nu hebt u het in ieder geval nog eens bekrachtigd in deze vergadering. Ik verzoek de heer G. van Dijk verslag uit te brengen namens de commissie Verkeer, milieu en water, over de N340, de dynamische beleidsagenda PVVP en de kaderrichtlijn water. De heer G. van Dijk (D66): Voorzitter. Ik zou eigenlijk niet het lef mogen hebben om van uw volgorde af te wijken, maar voor de logische opbouw lijkt het mij goed om toch mijn eigen volgorde te kiezen. Ik wil in de eerste plaats iets zeggen over de diverse begrotingswijzigingen. Indachtig een motie die hierover indertijd bij de begrotingsbehandeling is aangenomen, is de tekst niet helemaal redactioneel correct. Vandaag hebben wij met beleidsmedewerkers de tekst aangepast en die overhandig ik u straks. U kunt het dan controleren, maar ik ga ervan uit dat degene die dit vanmorgen in de commissie opmerkte, de heer Zwart, aan zijn trekken zal komen. Provinciale Staten Overijssel december 2006

18 De dynamische beleidsagenda is inderdaad een belangrijk punt, want het gaat over verkeer en vervoer. Wij hebben er uitvoerig en goed over gediscussieerd. Een aspect blijft nog wat boven de markt hangen, namelijk op welk moment de Staten nog aan snee komen als het gaat om de besluitvorming over grote projecten. Met de heer Klaasen hebben wij afgesproken dat hij op korte termijn via het Presidium in een van de eerste twee Statenvergaderingen van het nieuwe jaar zal aangeven hoe de dynamische beleidsagenda verheven kan worden tot een Statenstuk waarover dus besluitvorming zal moeten plaatsvinden. Door deze toezegging is ook recht gedaan aan twee moties die bij de begroting zijn ingediend waarin de Staten hebben gevraagd om betrokken te blijven bij beslissingen over grote projecten. Een van de onderdelen van die agenda was de N340. Vanmorgen werden wij vergast op een technisch novum. Er werd ons namelijk een film vertoond, maar dan digitaal, waarin precies te zien was waar bijvoorbeeld een boerderij stond, hoe de weg eruit zal gaan zien. Het was boeiend om te zien, maar het moest ook tot een zeker advies leiden en dat is dat nu is gekozen voor de wisseling van banen als eerste traject. Het tweede traject is om onderweg te bedenken hoe uiteindelijk kan worden gekomen tot een vierbaansweg. Ik teken hierbij aan dat twee fracties, de PvdA en de SP, eerst willen zien hoe het onderzoek naar die vierbaansweg uitpakt. Zij maken dus nog een voorbehoud als het gaat om dat tweede traject, de vierbaansweg, maar dat is ver na De voorzitter: De tekst die u geeft, zal worden toegevoegd bij de diverse posten van de begrotingswijzigingen. De heer G. van Dijk (D66): Ja, het is inderdaad een amendering van de tekst. De voorzitter: Inderdaad en hiermee is dat ook vastgelegd. Provinciale Staten Overijssel december 2006

19 Met inachtneming van het vorenstaande wordt vervolgens over de ingekomen stukken besloten overeenkomstig de op de agenda vermelde voorstellen. 06. Voorstellen van het Presidium van Provinciale Staten (PS/2006/943) Conceptverordening onderzoekscommissie conform artikel 151 A, lid 8, Provinciewet Dit voorstel wordt zonder beraadslaging en zonder stemming aangenomen. (PS/2006/906) Projectplan communicatie Verkiezingen Provinciale Staten van Overijssel De beraadslaging wordt geopend. De heer Ter Schegget (PvdA): Voorzitter. Op 3 maart volgend jaar wordt een open dag georganiseerd in het provinciehuis van Overijssel. Het leek de PvdA-fractie een goede suggestie om het mogelijk te maken dat heel Overijssel daarbij aanwezig kan zijn en wellicht is het een goed idee om op die dag het openbaar vervoer in Overijssel gratis te laten rijden. De voorzitter: Ik denk dat op deze oproep zal worden gereageerd met een virtuele variant! De beraadslaging wordt gesloten. Het voorstel wordt vervolgens zonder hoofdelijke stemming aangenomen. (PS/2006/950) Extern onderzoek werkwijze bij de verkoop aandelen WAVIN; 14 de wijziging van de Programmabegroting 2006 Provinciale Staten Overijssel december 2006

20 De voorzitter: Naar mij blijkt, wenst de heer Yildirim een stemverklaring af te leggen. De heer Yildirim (SP): Voorzitter. De Staten hebben twee vergaderingen gewijd aan het onderzoek naar de handelwijze bij de verkoop van aandelen WAVIN. Besloten is om daarvoor ,-- beschikbaar te stellen. Zonder dat er een concrete onderzoeksopdracht is geformuleerd, wordt nu voorgesteld om dat bedrag met nog eens ,-- te verhogen. Mijn fractie vindt dat een disproportioneel en voorbarig voorstel en zal dan ook niet instemmen met deze verhoging van ,--. Wij doen de suggestie om dat bedrag te besteden aan bijvoorbeeld gratis openbaar vervoer. De voorzitter: Aangezien dit een stemverklaring is, kan er niet worden geïnterrumpeerd en kan er ook geen debat op volgen. Het is overigens wel een bijzondere stemverklaring, want er ligt een vraag in opgesloten die natuurlijk ook geen beantwoording kan krijgen. Het voorstel wordt vervolgens zonder stemming aangenomen. De voorzitter: De aanwezige leden van de fractie van de SP krijgen aantekening dat zij geacht wensen te worden tegen dit voorstel te hebben gestemd. Namens de commissie Beleidsevaluatie meld ik nog even dat de werkzaamheden in hoog tempo zullen worden verricht en dat u ervan moet uitgaan dat de reserve- Statendag, 21 februari as., zal worden benut voor het debat over het rapport. 07. Voorstellen van Gedeputeerde Staten (PS2006/832) (PS/2006/825) (PS/2006/807) Ontwikkelingsperspectief nationaal landschap Noord Oost Twente Partiële herziening Reconstructieplan Salland-Twente Stand van zaken Deltawet grote rivieren; 10 de wijziging van de Programmabegroting Provinciale Staten Overijssel december 2006

21 De voorzitter: Ik wijs u nog op de brief van GS met een technische wijziging van het voorstel inzake het ontwikkelingsperspectief nationaal landschap Noord Oost Twente. Ik geef gelegenheid tot het afleggen van een stemverklaring. De heer Vruggink (GroenLinks): Die betreft het Ontwikkelingsperspectief Nationaal Landschap Noord Oost Twente. Wij zijn akkoord behoudens de passage over uitbreiding bedrijventerreinen in dat nationale landschap. Met inachtneming van het vorenstaande worden deze voorstellen achtereenvolgens zonder beraadslaging en zonder stemming aangenomen. (PS/2006/945) Gebiedsontwikkeling luchthaven Twente en omgeving De voorzitter: Er hebben zich 9 insprekers gemeld en ik noem even de volgorde op. Theo Korstanje van het Actiecomité Lutte/Oldenzaal, Eddie Oude Voshaan, raadslid PvdA Losser, de heer Ab Bos, Job Elders, drie insprekers namens het actiecomité tegen luchthaven Twente, waarvan op dit moment in ieder geval al bekend zijn de heer Finkers en mevrouw Van Kampen, Alexandra Grootte Bromhaar, Siebe van der Woude, de heer Bredtschneider en Robert van Oosten. Ik denk dat het goed is om nog even de afspraak te herhalen: iedere inspreker heeft maximaal 5 minuten. Ik begin met de heer Theo Korstanje. De heer Korstanje (Actiecomité Lutte/Oldenzaal): Voorzitter, geachte dames en heren leden van Provinciale Staten. Namens de wijkraden van Oldenzaal, de actiecomités tegen de luchthaven uit Losser en Oldenzaal, dus zoals bekend ook namens heel veel andere betrokken Twentenaren, wil ik aansluitend op de eerdere mondeling en schriftelijk aan u gerichte inspraak een beroep doen op uw Provinciale Staten Overijssel december 2006

22 verantwoordelijkheid. Provinciale Staten zijn bij uitstek het toezichthoudend orgaan als het gaat om ruimtelijke ordening, vooral en juist bij de bestemming van 500 ha grond middenin het meest stedelijke gebied van Overijssel. Van u mag in dit geval verwacht worden dat u toetst op of de planvoorbereiding en dus het gebruikelijke onderzoek naar de meeste wenselijke ontwikkeling voor het betreffend gebied correct is geweest. Want deze ontwikkelingskans voor Twente is eenmalig. Een vergelijkbare mogelijkheid doet zich niet alleen in Enschede maar ook in ons land niet meer voor. We kunnen dus in ruimtelijk opzicht spreken van een unieke situatie die ervoor zorgt dat alle ogen van planologisch Nederland op u gericht zijn. Als u zich nu uitsluitend eens een ogenblik concentreert op de kwaliteiten van deze plek, zeg maar de huiskamer van de netwerkstad die opnieuw ingericht kan worden, vindt u het dan niet van de gekke dat er juist voor deze ruimte voorstellen liggen ter ontwikkeling van een vliegveld? Uitgerekend daar in Overijssel waar milieueffecten maximale negatieve invloed uitoefenen op de gezondheid van mensen en op de instandhouding van hun woongebied. U plaatst toch ook niet uw cv-ketel of auto in uw huiskamer? Deze voor een vliegveld en aanverwante zaken slechtst denkbare plek lijkt toch een ideale voor een concentratie van topvoorzieningen waaraan Twente nu en over langere termijn behoefte aan heeft, topvoorzieningen die een centrale plaats als deze vragen, maar dan per se zonder belasting met uitstoot en geluid van vliegtuigen, die gebruikmaken van de kennis op de nabijgelegen universiteit en die elkaar aanvullen en versterken, commerciële en overheidsinstellingen die aanhaken op de beste bestaande kwaliteiten in Twente, een kennispark, tevens een interessant verblijfsgebied dat door zijn inrichting aantrekkingskracht op hoogwaardige kennisinnovatieve bedrijven uitoefent. Gecombineerd met geconcentreerd wonen rond riante waterpartijen en recreatievoorzieningen voor bewoners, studenten en werkenden met instandhouding van de belangrijkste natuurwaarden met zuinig ruimtegebruik, dus parkeren en opslag van materialen ondergronds, zorgvuldig ingepast in het landschap, uitsluitend stedenbouwkundige en architectonische kwaliteit. alsook ruimtereservering die mogelijkheden voor toekomstige ontwikkelingen openhoudt. Kortom een centraal Twente waar iedere Twentenaar trots op is. Dat zou een alternatief model kunnen en Provinciale Staten Overijssel december 2006

23 misschien wel moeten zijn. Maar ook andere modellen met meer accenten op natuur en/of recreatie zijn denkbaar. Vanaf eind 2003, toen bekend werd dat de militaire basis beschikbaar kwam, hadden alternatieven onderzocht moeten worden. Dat is helaas niet gebeurd. Door de gemeente Enschede is uitsluitend de vestiging van de burgerluchthaven met aanvullende bestemmingen aan de orde gesteld. U weet dus niet eens wat het beste model is! Wij betrokken bewoners van Twente vragen u als verantwoordelijke toezichthouders, nu de fuik nog niet dicht zit en steeds duidelijker wordt dat vestiging van de burgerluchthaven voor Twente milieukundig, economisch en financieel slecht is en bovendien grote kansen teniet doet, eerst alsnog een onderzoek naar de meest wenselijke ontwikkeling van het gebied te verlangen. Nu geen zinloze milieueffectrapportage die uitsluitend gericht is op een nuloptie of op een kleinere of grotere luchthaven met aanvullende bestemmingen en evenmin andere tijdrovende en kostbare onderzoeken gericht op welke luchthaven dan ook. Naar onze opvatting is het uw eerste verantwoordelijkheid toe te zien op goede ruimtelijke ordening en goed bestuur. Daarvoor is genoemd onderzoek, gevolgd door zinvol inspraak, ontwerp en besluitvorming absolute voorwaarde. Gelet op de zeldzame kansen die dit gebied van 500 ha door zijn situering biedt, is het verstandig daarvoor de tijd te nemen, een heldere procedure te communiceren en daarbij Nederlandse toponderzoekers en -ontwerpers in te zetten. Geen kortetermijnrendement, niet meer van hetzelfde en evenmin middelmaat als gevolg van het vroegtijdige afspraken met belanghebbenden of van boekhoudkundig ontwerpen. Alleen met de in alle opzichten beste kwaliteit op deze plek kan Twente op langere termijn zich blijvend onderscheiden en het hoogste rendement behalen. Als u geen goed onderzoek verlangt, maakt u naar onze opvatting uw verantwoordelijkheid niet waar. Doet u dat wel, dan zal Twente u daar later voor prijzen. Dank u wel. De voorzitter: De volgende inspreker is de heer Eddie Oude Voshaan en ik weet bijna zeker dat hij mooie foto's bij zich heeft, of niet? Provinciale Staten Overijssel december 2006

24 De heer Oude Voshaan (PvdA-raadslid Losser): In ieder geval heb ik een presentatie. Voorzitter. geachte leden van Provinciale Staten. Noord Oost Twente, door de provincie aangewezen als nationaal landschap. De PvdA in Losser gaat overigens voor een plek op de lijst van werelderfgoed van de UNESCO. Een moment om even bij stil te staan. De duinen in het Luttezand en de zandbergen zijn van bijzondere archeologische en wetenschappelijke waarden. De oeverwallen in het land van de Dinkel zijn uniek en zeldzaam in Nederland en zijn een standplaats vele zeldzame plantensoorten, waaronder de Gagea Geelster die volgens Floron alleen nog maar bloeit in het land van de Dinkel. Het kleinschalige landschap van heuvels, hoogwallen en beekdalen is karakteristiek voor ons land. De Dinkel en de beken zijn in ons land de belangrijkste broedplaats voor de IJsvogel, de ambassadeur van het land van de Dinkel. Ik hoop dat u de afbeelding kunt zien van de Dinkeldelta? U ziet hier alle zijbeken van de Dinkel, zo'n 29. U lacht wel, maar misschien zijn het er ook wel 30! De grote meander en de slagader zijn de allesbepalende Dinkel en de en de kleine aftakkingen zijn de 29 zijwegen die gevoed worden door de bronnen die ons overal brengen in het mystieke heuvelland van het nationale landschap. Voorzitter. De IJsvogel en het Dinkellandschap zijn uniek en zeldzaam in hun verscheidenheid. Ze hebben elkaar gevonden aan de oevers van de Dinkel. Er zijn onderwel zoveel exemplaren van de betoverende blauwe diamant in de flonkerende beekdalen dat hij of zij niet vreemd hoeft te gaan om zich te kunnen voortplanten. Daarnaast hebben de in ons land de zeer zeldzame exemplaren van blauwborstjes, kwikstaarten en kuifleeuweriken dieren hun thuis gevonden in het dal van adembenemende schoonheid. En niet overslaan uiteraard: als de schemering valt, komen ze uit hun holen, de familie das, en er zijn in het land van de Dinkel maar liefst drie bewoonde dassenburchten, uniek in Nederland. Provinciale Staten Overijssel december 2006

25 Het gebied waar je nu nog de stilte kunt horen, is met het Geuldal de mooiste streek van ons land en die dient daarom beschermd te worden tegen vliegtuiglawaai. Dat is funest voor de vele zangvogels die het fijnmazige beekdal herbergt. De herrie overstemt hun gezang dat een grote rol speelt bij paarvorming en verdediging van territorium. Dit tonen Leidse gedragsbiologen aan in hun studie gepubliceerd in het tijdschrift Current Biology. Voorzitter. Sombere nachtmerriescenario's. Als wij niets ondernemen, zou het best mogelijk zijn dat als wij de midwinterhoorns willen blijven horen, deze voorzien moeten worden van versterkers en luidsprekers. Geluiden zullen elkaar versterken en overschreeuwen. Het wordt een kakofonie van lawaai; kermis in het buitengebied! Vogels kunnen elkaar niet meer verstaan en worden dus gestoord in hun paargedrag. Het Dinkeldal wordt een stressdal waar mensen leven op kalmerende middelen of antidepressiva. De PvdA-fractie in Losser verzoekt de Statenleden van Overijssel om het Dinkeldal in aanmerking te laten komen voor de status eiland van stilte. Dat is een initiatief van Natuur en milieu en enkele provincies. Het streven van Natuur en milieu tot instelling van stilte-eilanden komt voort uit de resultaten van eerder onderzoek waaruit bleek dat overvliegende vliegtuigen boven relatief stille gebieden die een officiële status hebben, zoals nationaal park, ecologische hoofdstructuur of nationaal landschap, als zeer verstorend worden ervaren. In deze eilanden van stilte zouden mensen en dieren weer rust en echte stilte moeten kunnen ervaren. Deze status betekent dat door een betere afstemming in de lucht het land van de Dinkel wordt ontzien bij een eventuele opstart van de vliegbasis, van vliegtuiglawaai. Geachte Statenleden. Ik hoop dat u hier vannacht van droomt. Voorzitter. Wij mogen het fijnmazige bekendal en het mystieke coulisselandschap, uniek in Europa, waar je de klokken altijd kunt horen, niet vol laten lopen met kerosine. De gevolgen voor natuur en milieu zijn buitengewoon desastreus. Kerosine-uitstoot zal de flora en de fauna van het nationale landschap, het Dinkeldal, Provinciale Staten Overijssel december 2006

26 bedekken, bevlekken en verstikken. Namens de PvdA Losser, verslinger je aan de Dinkel! Dank u wel. De voorzitter: Dank u wel, mijnheer Oude Voshaar. Het woord is nu aan de heer Ab Bos. De heer Bos: Geachte voorzitter en leden van de Staten. Toen ik dit vanmorgen om acht uur dit schreef, vloog er zo ongeveer 200 meter boven mij een vliegtuig binnen. De oude politiek, hoe was het ook al weer? Dat vragen wij ons in Twente niet meer af. Wie de procedure rond het vliegveld Twente heeft meegemaakt, weet precies wat valt onder de oude politiek zoals die verstaan werd voor de heer Fortuyn. We vinden dit terug in de inspraak die binnen het platform is gearrangeerd. Toen is ervoor gezorgd dat er voornamelijk medestanders aan tafel zitten. De tegenstand wordt vakkundig ingepakt. Daarnaast vinden de reële onderhandelingen achter gesloten deuren plaats met alleen de lobbyclubs van ondernemers en grootkapitaal. De omwonende bevolking en de gemeentebesturen moet je vooral niet wijzer maken dan ze zijn. Er zijn voordien voorstellen gedaan waarvan bekend is dat deze onrealistisch waren, maar hierop berust wel de instemming van de omliggende gemeentebesturen. Daarna werden de reële voorstellen, die van geheel andere getallen uitgaan, in eigen brochures wereldkundig gemaakt aan beperkte kring. Maar dat wordt niet meer aan de gemeenteraden van de naburige steden voorgelegd. De gemeenten Oldenzaal, Hengelo en Dinkelland gaan nog steeds uit van passagiers op jaarbasis zonder vracht en niet in de weekenden. Losse is al wel om! Tegelijk wordt verkondigd dat de is stemming is verkregen van andere gemeenten en wijken, zonder daarbij de tegenstand te benoemen die al in meerderheid van geheel Twente bij in aanmerking nemen van de reële cijfers uit die brochures van de Twente Airport blijkt. In die brochures worden dan vervolgens ook de onwelgevallige gegevens zorgvuldig weggelaten. De consequenties van de infrastructuur bijvoorbeeld, want ton vracht betekent wel 3000 tientonners op de weg, naast de miljoen auto s die verbonden zijn aan het halen en brengen van 1,5 miljoen Provinciale Staten Overijssel december 2006

27 passagiers en de parkeerplaatsen ter grootte van alle parkeergelegenheid die er nu in Enschede is en daarna in 2020 nog verder groeit. Alleen geluid wordt als schadelijk aspect genoemd, terwijl in de omgeving ook juist de uitstoot van gassen en andere vervuiling en risico s die zich vooral in stijgen en dalen voordoen, belangrijke zaken zijn. De vervuiling van vliegen en de grote druk op het autoverkeer en het spoor, vernietigt onze bossen en tuinen. Daarbij wordt de werkgelegenheid als alles overheersende motivatie voor deze tunnelvisie ingebracht. Daarmee trachten de voorstanders van de luchthaven iedereen stil te krijgen, maar er wordt geen enkele onderbouwing gegeven voor een werkgelegenheid die enkel te verkrijgen is bij de ontwikkeling van een luchthaven. Nooit is men bereid geweest om eerst het terrein te onderzoeken en mogelijkheden in brede zin ter inspraak voor te leggen met vrije keuze van alternatieven. Ook naar alternatieven die ingebracht worden door anderen wenst men niet te luisteren. Nieuwe ontwikkelingen en voortschrijdend inzicht worden niet meegenomen. Zelfs de directeuren van de Shell en Unilever vragen nu meer aandacht voor het milieu in de politiek. Een mooiere voorzet kunt u volgens mij niet krijgen. Dit is nu het ons bekende oude staaltje politiek. De voorzitter: Even een puntje van orde. Wij hadden die afspraak van vijf minuten, maar daar bent u al overheen. Nu had u wat weinig licht, dus kan ik mij voorstellen dat u een minuutje extra nodig hebt, maar zo langzamerhand zou ik u toch wel willen vragen om tot een afronding te komen. De heer Bos: Voor de nieuwe politiek zou ik willen aansluiten bij het verhaal van Losser. Het is inderdaad een heel belangrijk natuurgebied dat u mede heeft gefinancierd dat hieraan dreigt verloren te gaan. Het boerenleven in het land is voor dit landschap heel belangrijk en dat zijn de werkelijke ondernemers van Twente maar die kunnen alleen nog voortbestaan als zij die combinatie hebben zoals zij dat vroeger hadden met gemengde bedrijven. Provinciale Staten Overijssel december 2006