Beleid onderzocht door provinciale rekenkamers. uitgave 18 maart 2015

Transcriptie

1 Beleid onderzocht door provinciale rekenkamers uitgave 18 maart 2015

2

3 Voorwoord Provinciale rekenkamers vervullen een belangrijke rol. Zij zijn immers het instrument van en voor u als Statenleden. Het is de taak van de Staten om als hoogste orgaan van de provincie het College van Gedeputeerde Staten (GS) te controleren en scherp te houden. De rekenkamer helpt daarbij door het doen van onderzoek naar de effectiviteit van het beleid en het doelmatig gebruik van publieke middelen. Dit versterkt het democratisch functioneren en de kaderstellende en controlerende rol van u als Statenleden. Van die ondersteuning moet u zeker gebruik maken. De provinciale rekenkamers zijn er immers voor u. Zowel de Staten als de rekenkamer zijn organen van hetzelfde openbare lichaam, de provincie. Daarom is het ook van groot belang dat de relatie tussen Staten en rekenkamer optimaal en vruchtbaar is. Deze folder geeft u een beeld wat de provinciale rekenkamer voor u kan betekenen en hoe u dit instrument optimaal kunt inzetten. mr. G.B. Nijhuis, voorzitter Noordelijke Rekenkamer

4 Inleiding

5 Provinciale Staten (PS) bepalen de beleidskaders en controleren of GS het beleid goed uitvoeren. PS zijn ook verantwoordelijk voor het vaststellen van de begroting, de verdeling van het geld en het goedkeuren van de jaarrekening. hebben. Ze moeten wel dusdanige kennis hebben, dat ze GS aanwijzingen kunnen geven en periodiek vast kunnen stellen of alles is gegaan zoals afgesproken. GS zijn met de ambtelijke organisatie verantwoordelijk voor de voorbereiding van voorstellen voor dit alles. Statenleden hebben kennis en deskundigheid nodig om deze voorstellen te kunnen beoordelen, maar hoeven die deskundigheid niet altijd per se zelf te Gelukkig staan Statenleden er niet alleen voor. De provinciale rekenkamer kan hen ondersteunen bij deze taken door het uitvoeren van onderzoek naar het bestuur van de provincie. Waarvoor kunt u precies bij uw rekenkamer terecht? Wanneer kunt u in uw provincie de rekenkamer het beste inschakelen en hoe werkt de rekenkamer? U leest het in het kort hier. De invulling in uw provincie is onderwerp van gesprek met uw rekenkamer.

6 Wat doet de provinciale rekenkamer precies? De rekenkamer levert een bijdrage aan de transparantie van de provinciale overheid en de publieke verantwoording aan de inwoners. Ook heeft zij de wettelijke taak PS te ondersteunen in zijn kaderstellende en controlerende taken. De rekenkamer doet onderzoek naar het bestuur van de provincie. Bestuur mag daarbij heel breed worden opgevat. Het kan gaan om onderzoek naar de uitwerking van beleid, maar ook naar de samenwerking tussen PS en GS.

7

8

9 De rekenkamer onderzoekt volgens de provinciewet de doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid van het provinciebestuur. Kort gezegd: welke resultaten bereikt de provincie met haar beleid, hoe doet zij dat en tegen welke prijs (ingezette middelen)? Doelmatig Betekent een goede verhouding tussen kosten en opbrengsten (oftewel: de beste manier gebruiken om het doel te bereiken. Dus met zo weinig mogelijk middelen zoals geld, arbeid, etc.). Rechtmatig Betekent dat de provincie zich houdt aan de geldende wetten, regels en besluiten. Doeltreffend Betekent dat de inspanningen en uitgaven van de provincie ook echt bijdragen aan het realiseren van het nagestreefde doel (oftewel: het doel bereiken). De rekenkamer geeft zo nodig oplossingsrichtingen aan voor verbetering. PS bepalen welke politieke en/of bestuurlijke gevolgen een rekenkameronderzoek moet krijgen.

10 Wat kan de provinciale rekenkamer voor u betekenen? Er komt veel op Statenleden af. Het statenwerk wordt steeds ingewikkelder en omvangrijker. Dat kan vragen oproepen: Hoe houden PS grip? Aan welke knoppen kunnen PS draaien en aan welke niet? Wanneer kunnen PS invloed hebben? Welke ontwikkelingen komen op de provincie af? Doen PS wel de goede dingen en doen zij die wel goed genoeg? Zijn er nog (beleids)alternatieven? Welke consequenties hebben besluiten (gehad)?

11 Vaak kunnen Statenleden voor antwoorden op hun vragen en voor meer informatie prima aankloppen bij GS en de ambtelijke organisatie. Daar hebben PS allerlei formele en informele instrumenten voor. Maar GS zijn misschien niet altijd neutraal. Daarom kan het wenselijk zijn dat een onafhankelijke derde bepaalde zaken voor PS uitzoekt. Daarbij kan de rekenkamer PS van dienst zijn. De rekenkamer kan voor u bestaande kennis verzamelen en toegankelijk maken, bijvoorbeeld informatie zoeken over een succesvolle aanpak van andere provincies of organisaties of uw provincie met andere provincies vergelijken (benchmarken). Ook kan de rekenkamer voor u een beleidsevaluatie uitvoeren. Daarmee kunt u vaststellen of uw doelen bereikt zijn of verwachte effecten inderdaad zijn opgetreden en of het opgetreden effect het gevolg is van het beleid.

12 Wat mag u van een provinciale rekenkamer verwachten? PS mogen van hun rekenkamer verwachten dat zij onafhankelijk, kritisch en objectief onderzoek doet en een goed onderbouwde terugkoppeling geeft. Het eindproduct van het rekenkamerwerk moet van voldoende technische en inhoudelijke kwaliteit zijn. Wat goede kwaliteit wordt gevonden, is meestal maatwerk. Het eindproduct moet bruikbaar zijn bij de (beleids)afweging en het debat in de Statenzaal. PS mogen verwachten dat het rapport van de rekenkamer openbaar wordt gemaakt, zodat ook de inwoners van de provincie kennis kunnen nemen van het rapport.

13

14 PS kunnen de rekenkamer formeel vragen een onderzoek uit te voeren naar ieder mogelijk aspect van het gevoerde bestuur. Naast een formeel verzoek kunt u ook als fractie en individueel Statenlid suggesties doen voor onderzoek. Hoewel de rekenkamer vrij is in haar onderwerpkeuze, zal de rekenkamer zoveel mogelijk willen aansluiten bij de belangstelling en behoefte van de Staten(fracties). Het is erg belangrijk dat u uw suggesties voor rekenkameronderzoek en de redenen waarom u dit onderzoek belangrijk vindt, zoveel mogelijk deelt met uw rekenkamer. Wees wel selectief in uw suggesties aan de rekenkamer. De middelen van uw rekenkamer zijn vaak beperkt. Het inschakelen van de rekenkamer moet dus een duidelijke meerwaarde hebben. In grote lijnen maakt de rekenkamer bij het onderzoeksontwerp de volgende keuzes: Onderwerp: wordt gekozen aan de hand van bepaalde normen, bijvoorbeeld een groot maatschappelijk en/of financieel belang. De selectiecriteria voor een onderzoeksonderwerp kunnen per rekenkamer verschillen. Ze zijn vaak vastgelegd in een reglement van orde of een onderzoeksprotocol. Ex post of ex ante onderzoek: ex post onderzoek is meer geschikt om PS te ondersteunen in zijn controlerende rol. Ex ante onderzoek is gericht op de kaderstellende rol. Wat is de mogelijke doorwerking van provinciaal beleid naar de toekomst.

15 Wat kunt u een provinciale rekenkamer vragen?

16 Welke soorten onderzoek zijn er? De rekenkamer kan grofweg kiezen uit vier vormen van onderzoek: Diepteonderzoek: dit is het bekende traditionele, diepgaande, grote rekenkameronderzoek. Kortdurend onderzoek: dit is een onderzoek met een kortere doorlooptijd, zoals bijvoorbeeld een quick scan. Een kortdurend onderzoek is beperkt in tijd en reikwijdte en heeft vaak een verkennend karakter. Rekenkamerbrieven: hiermee vraagt de rekenkamer expliciet aandacht voor een bepaald onderwerp, waarbij zij niet per se een (methodisch) onderzoek hoeft uit te voeren. Vervolgonderzoeken/doorwerkingsonderzoek: hiermee rapporteert de rekenkamer aan PS wat in de praktijk terecht is gekomen van de aanbevelingen die PS hebben overgenomen en eventuele toezeggingen van GS.

17

18

19 Wat heeft de provinciale rekenkamer van u nodig? Als Statenlid kunt u helpen de effectiviteit van de rekenkamer te verbeteren. Allereerst door met de rekenkamer te delen waar uw belangstelling naar uit gaat, welke onderzoeksbehoefte u heeft en waarom. Ook is uw betrokkenheid bij het rekenkamerwerk belangrijk voor de doorwerking van de adviezen van de rekenkamer. Voor meer informatie: NVRR info@nvrr.nl Colofon: Bron coverfoto: RTV Drenthe Vormgeving: Vincent Stolk

20