Begeleid onderzoekend leren. Onderzoekend Leren Denken en Doen. CogniJef psychologisch perspecjef. Kennisontwikkeling. Kennisontwikkeling 5/22/13
|
|
- Anke Segers
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Begeleid onderzoekend leren Onderzoekend Leren Denken en Doen Maartje Raijmakers, Tessa van Schijndel Psychologie, Uva Meie van Laar, Rooske Franse Science center NEMO Onderzoekend Leren: Denken en doen Psychologisch perspecjef op kennisontwikkeling Van theorie naar prakjjk Stappenplan onderzoekend leren 2 denkstappen prenatale ontwikkeling Hoe denken kinderen? AcJviteit voor in de klas CogniJef psychologisch perspecjef Inzicht in de psychologische mechanismen Hoe leren mensen over W&T onderwerpen? Wat voor soort kennis hebben mensen over W&T onderwerpen? Wat maakt nieuwsgierig? Hoe passen we dit toe in het onderwijs? AcJviteiten definiëren vanuit inzichten over leren en gedrag Doel Begeleid onderzoekend leren aangepast aan het individu Kennisontwikkeling Verschillende bronnen van kennis Ervaringskennis Losse feitjes Abstracte theorieën Analogieën met bekende situaties Zelf verzinnen Kennisontwikkeling Verschillende soorten kennis Impliciete kennis, expliciete kennis Coherent denkbeeld, losse feitjes Een mentaal model Coherent denkbeeld over een specifiek onderwerp waarmee je de omgeving probeert te voorspellen. Foto s: Hanne Nijhuis Foto s: Hanne Nijhuis 1
2 Belangrijkste boodschap 1. Kinderen hebben veel voorkennis over W&T onderwerpen, maar kunnen die niet altijd verwoorden. 2. Door de denkbeelden van kinderen als uitgangspunt te nemen van een activiteit stimuleer je het actieve denken en de onderzoekende houding Foto s: DigiDaan Van theorie naar prakjjk Doelstelling voor leerlingen Actief nadenken over wetenschappelijke en technische onderwerpen Experimenteren afstemmen op eigen voorkennis Doelstelling voor leerkrachten Inzicht krijgen in het denken van kinderen over wetenschap en techniek Begeleiding afstemmen op ideeën van het individuele kind ImplicaJes voor de prakjjk Voorkennis activeren Impliciete kennis door eenvoudige voorspellingen/tekeningen Expliciete kennis door te verwoorden (vertellen/schrijven) Stimuleren van het actieve denken van kinderen Denkbeelden verwoorden maakt de denkbeelden flexibeler.. en het onderzoek doelgerichter Enthousiasmeren, onderzoekende houding Verwoorden wat je denkt maakt ook duidelijk wat je nog niet weet Hé, hoe zit dat eigenlijk? Onderzoekend Leren: Stappenplan Stap 1 Individueel voorspellen Stap 2 Ideeën verbaliseren en uitwisselen Stap 3 Onderzoeken (experimenteren/observeren) Stap 4 Weer nadenken (wat ben ik te weten gekomen?) AcJviteit Prenatale Ontwikkeling Stap 1 individueel Teken verschillende fases van een handje Jjdens de prenatale ontwikkeling Stap 2 in tweetallen Overleg in tweetallen en brainstorm verder. AcJviteit Prenatale Ontwikkeling Prenatale ontwikkeling van de hand o Conceptie 12 weken 16 weken 20 weken 40 weken Focus Waar komt uw kennis vandaan? Eindresultaat Hoe zit dat eigenlijk? 2
3 Bronnen van kennis? Expliciete informatie Losse feitjes Theorie/onderwijs Analogieën Kennis over andere groeiprocessen door directe observatie groei van een baby na de geboorte groei van een plant Redeneren (inconsistenties oplossen) Begintoestand is bekend, eindtoestand is bekend, verandering zelf bedenken van iets heel kleins naar een baby van eitje naar baby Onderzoek 1: 316 kinderen van 6 tot 12 jaar Vaststellen van mentale modellen met meerkeuzevragen: Lichaamsbouw en lichaamsfuncties Onderzoek 2: 37 kinderen van 6 tot 12 jaar Vergelijken van verschillende methodes Meerkeuzevragen Interview Tekenen Lichaamsbouw Drie groepen met coherente denkbeelden 31% 4% 42% 23% Groei Uitgroei Verandering Geen coherent idee Lichaamsbouw In groep 3 en 4 vooral groei In groep 8 vooral verandering In alle groepen een paar kinderen uitgroei Vanaf groep 4 ook incoherente ideeën Percentage Groei Growth Verandering Different Uitgroei Outgrowth Incoherent Mix Lichaamsfuncties Kinderen onthouden losse feiten Het aantal correcte antwoorden neemt toe met leeftijd Percentage # Functions vragen Different correct % 85% 70% 55% Veel individuele verschillen! Groep Grade Groep Grade 3
4 Bewust worden van je denkbeelden (stap 1 & 2) Tekenen van je denkbeelden... en verwoorden wat je getekend hebt zorgen ervoor dat je denkbeelden coherenter worden Groei Uitgroei Verandering Onderzoekend Leren: Stappenplan Stap 1 Individueel voorspellen Stap 2 Ideeën verbaliseren en uitwisselen Stap 3 Onderzoeken (experimenteren/observeren) Stap 4 Weer nadenken (wat ben ik te weten gekomen?) Onderzoekend Leren: Stappen 3 & 4 NEMO 2 e verdieping: Vrolik collecje Museum Vrolik, AMC Belangrijkste boodschap 1. Kinderen hebben veel voorkennis over W&T onderwerpen, maar kunnen die niet altijd verwoorden. 2. Door de denkbeelden van kinderen als uitgangspunt te nemen van een activiteit stimuleer je het actieve denken en de onderzoekende houding Hoe zit dat eigenlijk? Denken en doen: in de klas Onderwerp: Taxonomie van boombladeren ïffat denk Grcep,,j ii, Doelstelling voor leerkrachten: Begeleiding afstemmen op ideeën van het individuele kind Een concrete activiteit met stappenplan die u in de klas kunt uitproberen Inzicht krijgen in het denken van kinderen over wetenschap en techniek Doelstelling voor leerlingen Actief nadenken over wetenschappelijke en technische onderwerpen Experimenteren afstemmen op eigen voorkennis 4
5 Voor meer informatie: Dank aan: Deelnemende kinderen en scholen voor het onderzoek VTB-Pro (Rooske Franse, Thomas van Eijck voor eerste workshops) Vindplaatsscholen: Agora scholengemeenschap, Flierefluiter, 5 e Montessori, Neptunus, Springschans, Crayenester, 16 e Montessori Lucht ademen Bloed moeder Ademen Niet 5
FEAST. Europees project 5 science centers ontwikkelen workshops voor ouders
FEAST Doel NEMO Europees project 5 science centers ontwikkelen workshops voor ouders - ouders interesseren voor wetenschap en techniek - ouders handva7en bieden voor faciliteren science leren kind Workshop:
Nadere informatieNEMO Workshop. Acknowledgements:
NEMO Workshop De NEMO workshop Over wetenschap gesproken. Denkbeelden van kinderen en ouders over verschijnselen in de natuur. is ontwikkeld door Science Learning Center NEMO in het kader van het project
Nadere informatieHOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe.
HOUT EN BOUW Activerende werkvormen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we na 14 dagen gemiddeld slechts 10 % hebben onthouden van datgene wat we gelezen hebben en 20 % van wat we hebben gehoord.
Nadere informatieDoelstelling Testen of u onbewuste vooroordelen hebt ten aanzien van mannen en vrouwen in de wetenschap.
Activiteit: Impliciete Associatietest Doelstelling Testen of u onbewuste vooroordelen hebt ten aanzien van mannen en vrouwen in de wetenschap. Materialen Computer met internettoegang Werkmethodes De IAT
Nadere informatieVanuit de HvA zijn we bezig met een onderzoek om onderzoeksvaardigheden van kinderen te meten opdat de leerkracht beter kan sturen in het leerproces
Vanuit de HvA zijn we bezig met een onderzoek om onderzoeksvaardigheden van kinderen te meten opdat de leerkracht beter kan sturen in het leerproces en de kinderen zelf zich ook bewuster worden van de
Nadere informatieZeker weten?! Docentenhandleiding. Lesmateriaal 1-2 havo/vwo. Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO
Docentenhandleiding Lesmateriaal 1-2 havo/vwo Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod,
Nadere informatieprogramma Bloedsomloop binnenstebuiten Denkbeelden van kinderen over hun eigen lijf Denkbeelden van kinderen Opdracht: bloedsomloop
Bloedsomloop binnenstebuiten Denkbeelden van kinderen over hun eigen lijf NiBi-conferentie In levende lijve 21 november 2016 Frank van Herwaarden Verwachtingen en voorstellen Conceptontwikkeling Tekenen
Nadere informatieVerbinden van intern curriculum van de scholen aan de externe activiteiten
CHECKLIST TALENTENKRACHT IN HET ORION PROGRAMMA Verbinden van intern curriculum van de scholen aan de externe activiteiten Richten op verbeteren van de pedagogical content knowlegde van de leerkracht:
Nadere informatieWetenschap en techniek talent 2015
Wetenschap en techniek talent 2015 Een onderzoekende houding bij kinderen. Hoe krijg je dit voor elkaar? faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen ontwikkelingspsychologie Even voorstellen Sabine
Nadere informatieAdviezen voor leerkrachten bij het geven van wetenschap- en technologielessen aan normaalbegaafde en excellente leerlingen
Adviezen voor leerkrachten bij het geven van wetenschap- en technologielessen aan normaalbegaafde en excellente leerlingen Wat willen leerlingen leren? Tijdens wetenschap- en technologielessen 1 in het
Nadere informatiePraktijkgericht W&T onderzoek door leerkrachten: een case study
Praktijkgericht W&T onderzoek door leerkrachten: een case study Martijn Weesing, ipabo Amsterdam Erna van Hest, Vrije Universiteit Amsterdam St. Jan School, Amsterdam EWT Conferentie, NEMO, 22 mei 2013
Nadere informatieRijke Lessen. zetten je aan het denken. Minka Dumont 2009 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com. Doel Workshop
Rijke Lessen zetten je aan het denken Doel Workshop Het bieden van inzicht en handreikingen m.b.t.: Het zelf ontwerpen van lesmaterialen en projecten voor hoogbegaafde leerlingen Het vaardig maken van
Nadere informatieTechniek voor jongens én meisjes
Techniek voor jongens én meisjes Over lesgeven aan jongens en meisjes en stereotiepe beelden over jongens, meisjes en techniek. Anne van de Ven, Science Center NEMO Techniek voor jongens én meisjes Over
Nadere informatieWetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen
Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén
Nadere informatieKinderen denken na over de aarde en het heelal. Over baby s in de buik en over dinosauriërs.
SCIENCE LEREN Kinderen denken na over de aarde en het heelal. Over baby s in de buik en over dinosauriërs. Ze stellen vragen zoals: Waarom is de lucht blauw? Waarom is de zee zout? Hoe werkt een auto?
Nadere informatieEnergie. Docentenhandleiding. Lesmateriaal onderbouw havo/vwo. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO
Energie Docentenhandleiding Lesmateriaal onderbouw havo/vwo Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod
Nadere informatieKIJKWIJZER COMMUNICEREN MET KINDEREN VOOR WETENSCHAPPERS
KIJKWIJZER COMMUNICEREN MET KINDEREN VOOR WETENSCHAPPERS INLEIDING De kijkwijzer biedt de mogelijkheid om op gestructureerde wijze te reflecteren op een activiteit met kinderen. Hiermee kun je inzicht
Nadere informatieZoeken naar leven. Leerkrachtenhandleiding. Lesmateriaal groep 7-8. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO
Zoeken naar leven Leerkrachtenhandleiding Lesmateriaal groep 7-8 Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod,
Nadere informatieWerkbladen In de klas. Proefjes. Naam. groep 7-8. School. Klas. Versie A
Proefjes groep 7-8 Naam School Werkbladen In de klas Versie A Klas Onderzoek in de klas Wetenschappelijk onderzoek wordt vaak in een laboratorium gedaan. Maar sommige onderzoeken kun je ook thuis of in
Nadere informatieReis door de Geest. Leerkrachtenhandleiding. Lesmateriaal groep 7-8. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO
Reis door de Geest Leerkrachtenhandleiding Lesmateriaal groep 7-8 Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod
Nadere informatieT.rex onderzocht door educatief medewerkers. Verslag van de inspiratiemiddag over Onderzoekend leren in licht begeleide programma s.
T.rex onderzocht door educatief medewerkers Verslag van de inspiratiemiddag over Onderzoekend leren in licht begeleide programma s. Op vrijdag 16 december kwamen 37 medewerkers van 16 verschillende instellingen
Nadere informatieWoordenschat Een vak apart?
Woordenschat Een vak apart? Learning words Inside & out Tessa de With Enschede Woensdag 28 oktober 2009 3 Het voorbeeld van de muis Een model van het leren lezen Begrijpend luisteren Woordenschat Technisch
Nadere informatieOntwerpend leren. de ruimte in. Drs. ing. H. (Henk) Averesch
Ontwerpend leren de ruimte in Drs. ing. H. (Henk) Averesch Kennismaking Wie ben ik? Henk Averesch - Docent natuur/w&t/ict/onderzoek/ppo - Projectleider W&T-in-de-pabo - Coördinator en docent MLI Wat gaan
Nadere informatieKettingreacties. Docentenhandleiding. Lesmateriaal 1-3 VMBO. Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO
Kettingreacties Docentenhandleiding Lesmateriaal 1-3 VMBO Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief
Nadere informatieBen jij Vindingrijk? Kolom
Ben jij Vindingrijk? Hoe vind jij het om: met je eigen fantasie, op je eigen manier, en door uit te proberen of te onderzoeken nieuwe ideeën, oplossingen, of dingen te bedenken of te maken? Aan welke les,
Nadere informatieOefenweb. Overzicht. Een- op- een onderwijs. Rekentuin onderzoek UvA 30/03/15
Logisch redeneren op de basisschool Leerkrachten en leerlingen ontdekken samen moeilijke onderwerpen Uitdagingen Individuele verschillen tussen leerlingen én leerkrachten zijn enorm groot Kennis en vaardigheden
Nadere informatieIntroduceren thema Het menselijk lichaam. Thema: Het (menselijk) lichaam. centraal: 1. Maak een vergelijking tussen het menselijk lichaam en het
Natuur & Techniek Het (menselijk) lichaam Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Het (menselijk) lichaam Introduceren thema Het menselijk lichaam In deze lessen staan
Nadere informatieMOGELIJKHEID TOT EXPLORATIE BIEDEN
MOGELIJKHEID TOT EXPLORATIE BIEDEN Om een vlotte identiteitsontwikkeling door te maken, moeten adolescenten de ruimte krijgen om te exploreren. Ze hebben nood aan een moratorium. Dat wil zeggen dat ze
Nadere informatieOUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN. Rianne Broeke 28 april 2015
OUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN Rianne Broeke 28 april 2015 INHOUD * Algemene taalontwikkeling van jonge kinderen * Wat is kritisch en begrijpend luisteren? * Waarom is kritisch en begrijpend
Nadere informatieEen onderzoekende houding bij leerlingen. Hoe krijg je dit voor elkaar?
Een onderzoekende houding bij leerlingen Hoe krijg je dit voor elkaar? Bouwbijeenkomst Datum: 30 oktober 2013 Henderien Steenbeek - h.w.steenbeek@rug.nl, h.w.steenbeek@pl.hanze.nl Sabine van Vondel s.van.vondel@rug.nl
Nadere informatieHOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren
HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren 1. Inleiding Aan de hand van een concept cartoon verdiepen leerlingen zich in de vraag hoe het komt dat een meisje een meisje is. Een concept cartoon is een visuele
Nadere informatieConcept Cartoons. Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland
Concept Cartoons Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland Doelen wetenschap en techniekonderwijs Inhoud: Biologie, natuurkunde, scheikunde, techniek,
Nadere informatieAlle kinderen barsten van talent! Wetenschap en techniek haalt dit naar boven en prikkelt hun natuurlijke nieuwsgierigheid
Alle kinderen barsten van talent! Wetenschap en techniek haalt dit naar boven en prikkelt hun natuurlijke nieuwsgierigheid Amsterdam, 11 november 2008 Kinderen willen de wereld ontdekken en zichzelf ontwikkelen
Nadere informatieWorkshop KaMOShibai. Provinciebeurs Klasbakken woensdag 7 maart 2018
Workshop KaMOShibai Provinciebeurs Klasbakken woensdag 7 maart 2018 De kamoshibais verhalen met een dimensie Programma workshop Kennismaking Reus Pedagogisch kader: Voorkennis activeren ervaringen delen
Nadere informatieWerkbladen In NEMO. Fenomena. Naam. groep 7-8 School. Klas
Werkbladen In NEMO Fenomena Naam groep 7-8 School Klas Fenomena Welkom bij Fenomena! Deze hele eerste verdieping staat in het teken van wetenschap. De werkbladen zijn opgedeeld in twee delen: Deel A, Wetenschap
Nadere informatieBrigitte Moulaert Op onderzoek in de wereld van alledag
Brigitte Moulaert b.moulaert@rijkt.nl Op onderzoek in de wereld van alledag Nieuwsgierigheid Dagelijkse ontdekkingen Onderzoekende houding Uitkijktoren! Doelstellingen Plezier in wetenschap en techniek
Nadere informatieLeren lukt beter met taaldenkgesprekken
Essentie geschiedenisonderwijs Leren lukt beter met taaldenkgesprekken Taal om te leren = alle kinderen uitdagen tot denken en praten Resi Damhuis Historisch besef Niet alleen jaartallen en feitenkennis
Nadere informatieJonge kinderen zijn wetenschappers in zakformaat.
De jonge wetenschapper Tips voor taalgerichte W&T-activiteiten Goed W&T-onderwijs is taalgericht onderwijs In 2020 moeten alle basisscholen Wetenschap en Technologie (W&T) hebben ingevoerd in het onderwijs.
Nadere informatieWorkshop Teamcoaching W&T voor basisscholen Woensdag 14 mei 2014. Thomas Aafjes Basisschool Elzenhagen Martijn Weesing Hogeschool ipabo
Workshop Teamcoaching W&T voor basisscholen Woensdag 14 mei 2014 Thomas Aafjes Basisschool Elzenhagen Martijn Weesing Hogeschool ipabo Doelen Teamcoaching W&T Wat zijn de mogelijkheden? Wat gebeurt er
Nadere informatie?Wetenschap? Verloop van de workshop 10/3/2016. Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces?
Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces? Bea Merckx bea.merckx@arteveldehs.be Jozefien Schaffler jozefien.schaffler@arteveldehs.be CEYS projectmedewerkers
Nadere informatieLatijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen
Tweede graad aso In de tweede graad aso kies je voor een bepaalde richting. Ongeacht je keuze, blijft er een groot gemeenschappelijk basispakket van 26 lesuren algemene vakken. Het niveau van deze vakken,
Nadere informatieMeetkunst. Les 1 Ruimte vangen in de klas
Meetkunst Les 1 Ruimte vangen in de klas We bevinden ons altijd in een bepaalde ruimte maar zijn ons er zelden van bewust. Kunstenaars maken bewust gebruik van ruimte en zetten deze naar hun hand. Ook
Nadere informatieOpbrengsten van CNV thema onderwijsdag 20 april 2016 Masterclass leerstrategieën door Karin Nijman & Inge Verstraete
10 werkvormen om het denken te activeren Goede metacognitieve vaardigheden worden gezien als een voorspeller van succesvol leren. Door expliciet aandacht te besteden aan denkvaardigheden, stimuleer je
Nadere informatieKinderen Ontwikkelen en Leren 201-2012. Bijeenkomst 11: ontwikkeling
Kinderen Ontwikkelen en Leren 201-2012 Bijeenkomst 11: ontwikkeling Terugblik bijeenkomst 10 Presentatie ontwikkelingsgebieden Indeling ontwikkelingsgebieden Casus: stel je probleemverklaring op. Bijeenkomst
Nadere informatieInzicht in het proces
Oratie Prof. Dr. M.E.J. Raijmakers, 16 mei 2012 Inzicht in het proces Mevrouw de rector magnificus, meneer de decaan, leden van het curatorium, bestuur van de stichting Nationaal Centrum voor Wetenschap
Nadere informatieIsaac Asimov. marnix academie
Project Wetenschap & Technologie op de Marnix The most exci-ng phrase to hear in science, the one that heralds the most discoveries, is not "Eureka!" (I found it!) but...'that's funny... Isaac Asimov marnix
Nadere informatieVerbouw een gebouw in samenwerking Expertisecentrum W&T Zuid-Holland
Verbouw een gebouw in samenwerking Expertisecentrum W&T Zuid-Holland Leerlingen bedenken een nieuwe bestemming voor een gebouw. Ze houden rekening met de wensen van bewoners. bovenbouw leerkracht focus
Nadere informatieSchoolapp in samenwerking met Expertisecentrum W&T Zuid-Holland
Schoolapp in samenwerking met Expertisecentrum W&T Zuid-Holland Leerlingen ontwerpen een app om de communicatie op school te verbeteren. Ze bedenken en tekenen de schermen van de app. bovenbouw leerkracht
Nadere informatieDavid Kolb en de leerstijlen
Hoezo leerstijlen? David Kolb en de leerstijlen De toepassing van de leerstijlen theorie van Kolb, het leerproces en de vier leerstijlen, kan bij leren en scholing activerend werken. Iedereen die wil leren
Nadere informatieSTEM@school. 1. Aanleiding STEM@school 2. STEM@school 3. Kader voor een geïntegreerde STEM-didactiek: 4. Ontwikkelwerk
STEM@school STEM@school 1. Aanleiding STEM@school 2. STEM@school 3. Kader voor een geïntegreerde STEM-didactiek: 4. Ontwikkelwerk ROSE studie (2010) Aanleiding STEM@school ROSE studie (2010) Aanleiding
Nadere informatieOntwikkeling van wetenschap en technologie in de pabo
Ontwikkeling van wetenschap en technologie in de pabo Plenaire terugkoppeling MASTERCLASSES WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE ALS GRONDHOUDING EN VAKOVERSTIJGENDE BENADERING Lou Slangen 12-11-2014 WETENSCHAP EN
Nadere informatieTweede wereldoorlog:
geschiedenis Tweede wereldoorlog: oorlogsvoertuigen Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog: Oorlogsvoertuigen Introduceren thema Tweede Wereldoorlog:
Nadere informatieEvaluatie door de leerkracht
Evaluatie door de leerkracht Het ontwikkelen van wetenschappelijke en technische competenties van je leerlingen vraagt om tijd en de nodige feedback. Net zoals in de ontwerpcyclus, waarin leerlingen moeten
Nadere informatieWelkom bij de workshop
Welkom bij de workshop Werken met een denkschrift Door: Lauréen Sinkeldam en Jeannette Fölsche Agenda Waarom een denkschrift?, Korte uitleg over onderzoek op 5 verschillende scholen, Praktische voorbeelden
Nadere informatieTaalgericht de klas in! Een taalgerichte W&T-les voorbereiden en uitvoeren Presentatie door : Anna Hotze, Edith Louman en Meie van Laar
Taalgericht de klas in! Een taalgerichte W&T-les voorbereiden en uitvoeren Presentatie door : Anna Hotze, Edith Louman en Meie van Laar Jantien Smit: j.smit@saxion.nl Meie van Laar: vanlaar@e-nemo.nl Anna
Nadere informatieWelke coöperatieve werkvormen gaan we aanleren?
Welke coöperatieve werkvormen gaan we aanleren? w 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 1 X 2 X X 3 X X X 4 X X X X 5 X X X X X 6 X X X X X X 7 X X X X X X X 8 X X X X X X X X ö 1. D e n k e n D e
Nadere informatieBig Ideas Great STEM. Katrien Strubbe
+ Big Ideas Great STEM Katrien Strubbe (Natuur)wetenschappen: doelen 2 Natuurwetenschappen geven leerlingen een fundamenteel en duurzaam inzicht in de structuren en processen die de mens, de natuur en
Nadere informatieZoeken naar leven. Jouw werkbladen. In de klas. Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Mijn naam:
Zoeken naar leven Jouw werkbladen In de klas Mijn naam: Mijn school: Ik zit in groep: Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Zoeken naar leven Groep 7-8 Leerlingen In de klas versie 10-2013 1 Zoeken naar leven
Nadere informatieWELKOM! Wil je op je A4 opschrijven wat je nu weet over Lesson Study? Evelien van Geffen 12 mei 2016
WELKOM! Wil je op je A4 opschrijven wat je nu weet over Lesson Study? Evelien van Geffen e.c.van.geffen@hva.nl 12 mei 2016 1 UITKOMSTEN VORIG ONDERZOEK Een aantal conclusies uit het onderzoek van Amagir,
Nadere informatieNEMO - science center
NEMO - science center Afstudeerproject HAS Den Bosch, onderdeel van KIGO-project Educatie en Dierenwelzijn Opdrachtgever: Begeleidende docenten: Projectteam: Reineke Hameleers namens Dierenbescherming
Nadere informatieLeerstijlen. www.gertjanschop.com/kennisenleren - pagina 1 van 5
Leerstijlen Leren volgens Kolb Kolb vat leren op als een proces dat, steeds weer, vier stadia doorloopt: fase 1: concreet ervaren fase 2: waarnemen en overdenken (reflecteren) fase 3: abstracte begripsvorming
Nadere informatieZuid-Holland in onderzoeken, ontwerpen en ondernemen!
Zuid-Holland in onderzoeken, ontwerpen en ondernemen! Ondersteuning vanuit het Expertisecentrum Wetenschap & Technologie Zuid-Holland Zuid-Holland in onderzoeken, ontwerpen en ondernemen! In 2020 moeten
Nadere informatieastrologie, wetenschap en onderzoek
astrologie, wetenschap en onderzoek Hans van Oosterhout 1-14 Nederlandse Vereniging, opgericht in 1971 Astrologen, wetenschappers en andere geïnteresseerden. NVWOA-leden zijn niet per definitie astrologen.
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt
Nadere informatieTuinkers met taksi. Geef ze de ruimte! ROB-dag 2018 Jolande Kelder. onderzoekend leren in de onderbouw. Hogeschool Viaa, Zwolle
10 Tuinkers met taksi Geef ze de ruimte! onderzoekend leren in de onderbouw ROB-dag 2018 Jolande Kelder Hogeschool Viaa, Zwolle Klik om tekst toe te voegen 10 Kleuters en onderzoek Onderzoeken; dat past
Nadere informatieTaalgericht de klas in! Een taalgerichte W&T-les voorbereiden en uitvoeren
Taalgericht de klas in! Een taalgerichte W&T-les voorbereiden en uitvoeren Jantien Smit: j.smit@saxion.nl Meie van Laar: vanlaar@e-nemo.nl Anna Hotze: a.hotze@ipabo.nl Martine Gijsel: m.a.r.gijsel@saxion.nl
Nadere informatieInzicht in het proces
Inzicht in het proces Inzicht in het proces Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in de Cognitieve ontwikkelingspsychologie, in het bijzonder het science leren in
Nadere informatieVEILIG DE WERELD ROND EVALUATIEFORMULIER
EILIG DE WERELD ROND ELUTIEFORMULIER NM N DE LEERLING: Thema eilig de ctiviteiten Evalueren van attitudes, vaardigheden en kennis -- Observaties - opmerkingen - datum 1. De tijd Hoek: Hoe lang nog? Hoekopdrachten
Nadere informatieCultuureducatie met Kwaliteit
ontwerp fourpack Cultuureducatie met Kwaliteit Onze ambities 1 2 3 Stappenplan Het kwadrant Drie domeinen 1 Intake 5 Scholingsactiviteiten VERBREDEN 2 Assessment 6 Meerjarenvisie In huis 3 Ambitiegesprek
Nadere informatieIntroduceren thema Indeling planten- en dierenrijk. fauna in de wereld. Thema: Indeling planten- en dierenrijk. Dierenrijk.
Natuur & Techniek indeling planten- en dierenrijk Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Indeling planten- en dierenrijk Introduceren thema Indeling planten- en dierenrijk
Nadere informatieDe Romeinen in nederland
geschiedenis De Romeinen in nederland Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: De Romeinen in Nederland Introduceren thema De Romeinen in Nederland In dit thema staan
Nadere informatieMartine van Schaik
Martine van Schaik m.vanschaik@hsmarnix.nl Leerkrachten van 9 basisscholen en drie begeleiders vanuit Marnix en Saxion Deelnemers aan het project Deelnemers scholen regio Deventer: Deventer: De kleine
Nadere informatieWorking with parents. Models for activities in science centres and museums
Working with parents. Models for activities in science centres and museums 1 Indice VOERTUIGEN DIE ROLLEN MECHANICA... 3 1. Kort overzicht van de activiteiten in de workshop... 3 2. Doelstellingen... 3
Nadere informatieBegrijpend Luisteren
WORKSHOP PRENTENBOEKEN Begrijpend Luisteren in de onderbouw van de basisschool Doel Een theoretische verdieping en praktische voorbereiding om een prentenboek interactief voor te kunnen lezen. Begrijpend
Nadere informatieDe didactiek van Onderzoekend en ontwerpend leren
De didactiek van Onderzoekend en ontwerpend leren De leeromgeving Interactief onderzoeken.nl gaat uit van de didactiek onderzoekend en ontwerpend leren (OOL). Deze didactische aanpak is uitgewerkt en verspreid
Nadere informatie2014 2015 Geboorte. Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen THOMAS MORE KEMPEN VORSELAAR
2014 2015 Geboorte Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen THOMAS MORE KEMPEN VORSELAAR INHOUDSOPGAVE Ritueel 1: Een babybezoek... 3 Ritueel 2: Een wenskaart... 4 Ritueel 3: Een wensdoek... 5 Ritueel
Nadere informatieBegrijpend lezen, lessenserie. voor het VO
Begrijpend lezen, lessenserie voor het VO Handleiding Antwoorden Jeltje Harnmeijer Hedy van Hemert Voorwoord en Handleiding Inleiding Voor u ligt de lessenserie Begrijpend lezen, ontwikkeld door Jeltje
Nadere informatieLesmateriaal Geluid. deel 1. Tijdsduur: 30 minuten
Lesmateriaal Geluid deel 1 Welke voorkennis hebben de leerlingen nodig? Deze les maakt deel uit van een lessenserie over In de les voor de middenbouw stonden de volgende doelen centraal: Vakinhoudelijk
Nadere informatieA. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door
A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door elk kind zich thuis te laten voelen in de klas. Geef de leerlingen de kans om spontaan te vertellen over iets dat ze leuk vinden en laat andere kinderen
Nadere informatieInspiratietheetje Stichting Sirius Laat ze toch spelen!
Inspiratietheetje 2015-2016 Stichting Sirius Laat ze toch spelen! Constance van Kesteren & Melina Fleurke 13 oktober 2015 16.00-17.00 16 e montessorischool Op 13 oktober 2015 waren we voor het inspiratietheetje
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
HOE KUN JE HET WEER VOORSPELLEN? Jullie gaan een weerstation ontwerpen waarmee jullie de bezoekers het weer kunnen laten meten en voorspellen. Het weerstation bestaat uit drie weerinstrumenten: een thermometer,
Nadere informatieCreativiteit, kun je dat afdwingen?
Creativiteit, kun je dat afdwingen? Over procesgerichte didactiek, de didactiek van creativiteit, eigenaarschap en betrokkenheid www.kunstedu.nl procesgerichte didactiek proces van de kunstenaar zelf ondergaan
Nadere informatieLeerkrachtenhandleiding. Lesmateriaal groep 7-8. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO
Teen Facts Leerkrachtenhandleiding Lesmateriaal groep 7-8 Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod, waarmee
Nadere informatieOMGAAN MET VERANDERING DE THEORIE VAN DE BESLUITFUIK
TEKST OMGAAN MET VERANDERING DE THEORIE VAN DE BESLUITFUIK In onze gesprekken met organisaties met een gidsenwerking horen we hoe de verantwoordelijken worstelen om hun gidsen mee te krijgen bij veranderingen.
Nadere informatie8a. Wat en hoe? Het stappenplan, tips en ideeën
8a. Wat en hoe? Het stappenplan, tips en ideeën Ga je een sectorwerkstuk maken? Dan is orgaan- en weefseldonatie een goed onderwerp! Hier vind je allerlei tips, bronnen en ideeën om een sectorwerkstuk
Nadere informatieWoordenschatonderwijs. Ideeën, modellen en (werk)vormen die de leerkrachten kunnen inzetten in de klas om het woordenschatonderwijs
Schooljaar 2011-2012 Woordenschatonderwijs Ideeën, modellen en (werk)vormen die de leerkrachten kunnen inzetten in de klas om het woordenschatonderwijs te verbeteren opbrengsten Schooljaar 2012-2013 Woordleerstrategieën
Nadere informatieIedereen is een wetenschapper. 22 februari 2017
Iedereen is een wetenschapper 22 februari 2017 Ben je tussen 3 en 12 jaar en Wil jij wel eens op ontdekking gaan in het heelal? Wil jij je oud speelgoed uit elkaar halen om er iets anders van te maken?
Nadere informatieStimuleren van vakgebied overstijgende vaardigheden? Doen!
SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Stimuleren van vakgebied overstijgende vaardigheden? Doen! Marja van Graft en Nora Steenbergen-Penterman Workshop Lunteren 5 april 2016 Inhoud Inventariseren
Nadere informatieLeerstijlentest van Kolb Richard Van WP16.c
Leerstijlentest van Kolb Richard Van WP16.c David Kolb onderscheidt vier gedragingen en vier bijhorende leerstijlen. Doener, vertonen een combinatie van actief experimenteren en concrete ervaring. Ze hebben
Nadere informatieZoeken naar leven. Jouw werkbladen. In de klas. Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Mijn naam:
Zoeken naar leven Jouw werkbladen In de klas Mijn naam: Mijn school: Ik zit in groep: Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Zoeken naar leven Groep 7-8 Leerlingen In de klas versie 04-2014 1 Zoeken naar leven
Nadere informatie26/02/2013. Ontwikkelingspsychologie. Psychologie van de levensloop. Ontwikkelingstheorieën
Ontwikkelingspsychologie Psychologie van de levensloop Ontwikkelingstheorieën ERIKSON PIAGET 1 Aardbeving 1: HOOP ORAAL SENSORISCHE FASE EGOSTERKTE Temperament kind OMGEVING Moeder Koesteren, vastnemen,
Nadere informatieTweede wereldoorlog:
geschiedenis Tweede wereldoorlog: Kleding Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog - Kleding Introduceren thema Tweede Wereldoorlog - Kleding In dit
Nadere informatieWorkshop Differentiatie. Oké, is het duidelijk zo? Iedereen beklimt dus deze boom.
Workshop Differentiatie Oké, is het duidelijk zo? Iedereen beklimt dus deze boom. Voorstelrondje Wat kom je halen? Wat versta je onder differentiëren? Wat is het programma Doel: aantal voorbeelden van
Nadere informatieONDERZOEK DOEN HOE DOE IK DAT? WORKSHOP PLUSWEEK KLAS 1, 2, 3
ONDERZOEK DOEN HOE DOE IK DAT? WORKSHOP PLUSWEEK KLAS 1, 2, 3 WAAROM ONDERZOEK? Onderzoek doen is een belangrijke wetenschappelijke vaardigheid. Tijdens de plusweek ga je leren hoe je dat moet doen. Je
Nadere informatieWorkshop. Het museum. Opzet: Aan de hand van een plan de maquette van het museum in elkaar knutselen.
Workshop Het museum Opzet: Aan de hand van een plan de maquette van het museum in elkaar knutselen. Materiaal: Het maquettepakket van in het muzeeum. Doelen: Moedertaal: Lezen: Communicatieve elementen
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
HOE ZIT EEN ELEKTROSPEL IN ELKAAR? Jullie gaan een elektrospel met quizvragen ontwerpen. Als de bezoekers het goede antwoord op de vraag geven, gaat er een lampje branden. Bedenk originele quizvragen en
Nadere informatieTalenturen 1 ste jaar
Talenturen 1 ste jaar Voorwoord Beste leerling, Fijn dat je hebt gekozen voor een schoolloopbaan op het Inspirocollege. Wij vinden het belangrijk dat je niet alleen met je neus in de boeken zit, maar
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Wat ben ik? Wat staat bovenaan m n verlanglijst? Het programma: van pingpongen
Nadere informatieConcept cartoons zijn meerkeuzevragen in de vorm van een dialoog met plaatje. Dat ziet er bijvoorbeeld zo uit:
Concept cartoons Concept cartoons zijn meerkeuzevragen in de vorm van een dialoog met plaatje. Dat ziet er bijvoorbeeld zo uit: Over de dialoog De uitspraken die de figuren doen, zijn gebaseerd op wetenschappelijk
Nadere informatieWerkbladen In NEMO. Technium. Naam. onderbouw VO School. Klas
Werkbladen In NEMO Technium Naam onderbouw VO School Klas Ontwerpen Grote kans dat jij vandaag je tandenborstel, fiets en jas gebruikt hebt. Al deze spullen zijn ontworpen. Het zijn oplossingen voor problemen
Nadere informatie