Vanuit de HvA zijn we bezig met een onderzoek om onderzoeksvaardigheden van kinderen te meten opdat de leerkracht beter kan sturen in het leerproces

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vanuit de HvA zijn we bezig met een onderzoek om onderzoeksvaardigheden van kinderen te meten opdat de leerkracht beter kan sturen in het leerproces"

Transcriptie

1 Vanuit de HvA zijn we bezig met een onderzoek om onderzoeksvaardigheden van kinderen te meten opdat de leerkracht beter kan sturen in het leerproces en de kinderen zelf zich ook bewuster worden van de leerdoelen. 1

2 2

3 Deze opdracht deden we tijdens de workshop om nader kennis te maken met de vaardigheden observeren en interpreteren en het verschil daartussen en vervolgens met redeneren met bewijsmateriaal. 3

4 Dit zijn wat voorbeelden van wat we hadden kunnen invullen in de tabel. Een veel voorkomende interpretatie is dat er een grote en een kleine vogel was, dat de grote vogel achter de kleine aan ging (de grotere stappen, versnelling) en die uiteindelijk op at. Vanuit deze interpretatie kun je meer vragen stellen. Bv waren de voetstappen aan het eind dieper (massa grote vogel + prooi), zijn er veren gevonden, etc. Een andere interpretatie kan zijn dat de kleine vogel is weggevlogen en dat daardoor de rode voetstapjes verdwijnen. In dat geval voorspel je dus dat de groene voetstappen net zo diep blijven (zelfde massa) als eerst. Nog weer een interpretatie is dat we een moeder en een kind hebben en dat het kind bij de moeder op de rug gaat. Maar dan kijken we naar de sporen en zien dat de vorm van klein en groot verschilt. En zo redeneren we door en leiden feiten tot interpretaties en interpretaties tot nieuwe observaties. Het verschil maken tussen feiten en interpretaties is heel belangrijk, ook buiten de wetenschap in ons dagelijks leven. 4

5 Zie aantekeningen bij vorige slide. 5

6 In ons hoofd hebben we ideeen, theorieen, en begrippen. Daarmee kijken we naar de verschijnselen om ons heen. Wetenschappers gaan voortdurend heen en weer tussen begrippen/theorie en verschijnselen en experimenten. Vanuit de theorie gaan ze op bepaalde zaken letten en voorspellen ze. Vervolgens wordt er geobserveerd en gemeten, en gaan ze voor interpretatie daarvan weer terug naar theorie/begrippen. Zie de handout op de website. Maar ook in het gewone dagelijks leven gaan we voortdurend heenen weer tussen onze hersenen en de gebeurtenissen om ons heen. Hersenen sturen de ogen, we kijken naar het verkeer, kan ik al veilig oversteken of niet, etc. 6

7 Een soortgelijk model uit UK waar de werelden gespiegeld staan en vaardigheden zijn benoemd. In de wereld van dingen observeren en meten we. In de wereld van theorieen en modellen redeneren we, voorspellen we. Een vaardigheid als vragenstellen gebeurt juist vaak als resultaat van heen en weer denken tussen theorie en praktijk. Hetzelfde geldt voor voorspellen. 7

8 Elk van de vaardigheden hierboven kan gesplitst worden in subvaardigheden die ook geoefend kunnen worden. Zie voor een meer volledig overzicht het SLO document van Marja van Graft en collega s van de SLO. 8

9 Nog weer een ander overzicht van vaardigheden uit de Amerikaanse Next Generation Standards van

10 Voorbeeld van activiteit om met kinderen redeneren te oefenen om later toe te kunnen passen in hun onderzoekjes. Alle deelnemers kregen een kubus net als een dobbelsteen maar met een zijde blank. Het gaat om de argumenten die gebruikt worden om de blanke zijde in te vullen. 10

11 Vervolgactiviteit met een kubus met dieren. Welk dier is een goede oplossing voor de blanke zijde en past bij de trends die zichtbaar zijn op de rest van de kubus? 11

12 Antwoorden van leerlingen uit groep 7. 12

13 Antwoorden van leerlingen in groep 7 13

14 Antwoorden voor de dieren. 14

15 De tweede opmerking ligt moeilijk bij de kinderen die gewend zijn dat elke schoolopgave een vast antwoord heeft. 15

16 Uitspraken van kinderen over vallen. 16

17 De discussie op film van kinderen van de 8ste Montessorischool is niet beschikbaar op het web, mag alleen vertoond worden in opleidingen. 17

18 Hoe ontwikkel je vaardigheden? Door ze te gebruiken. Maar dat gaat niet vanzelf. Kinderen kunnen leren onderzoeken door te onderzoeken, maar er is wel een gids nodig om aandacht te vestigen op subvaardigheden en suggesties te geven voor verbetering. Het zo maar leren door doen wordt zelfs in de sport (leren zwemmen, leren voetballen) niet gedaan. Er wordt geoefend met subvaardigheden. Wij kunnen dat oefenen inbedden in een insteressant onderzoekje, maar niettemin moeten we als docent de ontwikkeing van vaardigheden expliciet begeleiden. Dan is er nog de verstrengeling van vaardigheden en begrippen. Je observeert veel beter als je meer van het verschijnsel weet al kan veel weten je ook blind maken voor onverwachte gebeurtenissen. In het promotieonderzoek van Patricia Kruit zullen we o.a. kijken naar de relatie tussen verschillende vaardigheden en de link met kennis. 18

19 1&2 zijn formatief, gebruikt om het werk van kinderen beter te begeleiden. Zowel leerkracht als kinderen kunnen zich beter bewust worden van het goed toepassen van vaardigheden door feedback uit observatie en werkbladen. Voor de logboek methode zie enkele voorbeelden in slides verderop. In de VS is de logboek methode succesvol toegepast om W&T te leren, maar ook om taal te leren (google op Klentschy s science notebook). 3 5 zijn bedoeld om leerprestaties te meten. Als je leerdoelen hebt (leren onderzoeken), dan moet je het behalen ervan ook kunnen vaststellen. Dat gebeurt dus met instrumenten 3 5. Performance assessment gaat over meten van vaardigheden terwijl kinderen een onderzoekje uitvoeren. Dat is natuurlijk bewerkelijk. Welke vaardigheden zou je ook schriftelijk kunnen meten (4) en welke juist niet? Dat is een van de kernpunten in ons onderzoek. 19

20 We hebben een lessenserie gemaakt en methoden ontwikkeld om vaardigheden te meten zowel tijdens het leerproces als daarvoor en daarna. Dit gaan we in zo n 20 klassen uitproberen. 20

21 21

22 22

23 Zaadjes groep 3 23

24 Dit was een stukje discussie met de hele klas. Als leraren moeten we daarin de belangrijke zaken leren herkennen zoals de begrippen, het heen een weer denken, de analogieen die je dus al ziet bij groep 3 kinderen. 24

25 Begrippen geel gemaakt 25

26 Dit filmpje is publiek beschikbaar, let eens op het hele rijke redeneren en hoe Wesley met zijn leeftijd van 5,5 zelf taal bedenkt om te beschrijven wat hij ervaart en ziet. 26

27 Voorbeelden uit Klentchy s logboeken. Boven staan vo9orbeelden van hoe kinderen leren hun vragenprecieser te stellen. 27

28 Voorbeelden van beschrijving van hoe een lampje werkt. Veel volwassenen hebben geen idee. 28

29 Dit is laat zien wat kinderen uiteindelijk kunnen doen. 29

Wetenschap en technologie in het basisonderwijs

Wetenschap en technologie in het basisonderwijs Wetenschap en technologie in het basisonderwijs Hoe dan? Makkelijker gezegd dan gedaan. Anna Hotze, Hogeschool ipabo Amsterdam PO congres, 10 oktober 2018 Fascinatie 2 Deze en toekomstige problemen Vragen

Nadere informatie

Docentenblad Tricky Tracks

Docentenblad Tricky Tracks De activiteit is op twee manieren mogelijk: door leerlingen zelfstandig in groepjes (a) of klassikaal (b). a Zelfstandig in groepjes Leerlingen volgen het bijgevoegde leerlingblad. Zij hebben ook per groepje

Nadere informatie

?Wetenschap? Verloop van de workshop 10/3/2016. Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces?

?Wetenschap? Verloop van de workshop 10/3/2016. Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces? Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces? Bea Merckx bea.merckx@arteveldehs.be Jozefien Schaffler jozefien.schaffler@arteveldehs.be CEYS projectmedewerkers

Nadere informatie

Concept Cartoons. Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland

Concept Cartoons. Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland Concept Cartoons Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland Doelen wetenschap en techniekonderwijs Inhoud: Biologie, natuurkunde, scheikunde, techniek,

Nadere informatie

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: Het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs: Stadium van het instructie model Oriëntatiefase

Nadere informatie

Tool IC-2 Toetsen en beoordelen van onderzoekend leren

Tool IC-2 Toetsen en beoordelen van onderzoekend leren Onderzoekend leren Wat zijn de uitdagingen in het gebruik van onderzoekend leren? Tool IC-2 Toetsen en beoordelen van onderzoekend leren 2016 mascil project (G.A. no. 320693). Lead partner University of

Nadere informatie

Opdracht Feedback Feed up Feed forward

Opdracht Feedback Feed up Feed forward Opdracht Feedback Feed up Feed forward In deze workshop ga je aan de slag met het inbouwen van verschillende feedbackmomenten in je les. In deze workshop leer je het verschil tussen: - feedback, feed up

Nadere informatie

Begeleid onderzoekend leren. Onderzoekend Leren Denken en Doen. CogniJef psychologisch perspecjef. Kennisontwikkeling. Kennisontwikkeling 5/22/13

Begeleid onderzoekend leren. Onderzoekend Leren Denken en Doen. CogniJef psychologisch perspecjef. Kennisontwikkeling. Kennisontwikkeling 5/22/13 Begeleid onderzoekend leren Onderzoekend Leren Denken en Doen Maartje Raijmakers, Tessa van Schijndel Psychologie, Uva Meie van Laar, Rooske Franse Science center NEMO Onderzoekend Leren: Denken en doen

Nadere informatie

Adviezen voor leerkrachten bij het geven van wetenschap- en technologielessen aan normaalbegaafde en excellente leerlingen

Adviezen voor leerkrachten bij het geven van wetenschap- en technologielessen aan normaalbegaafde en excellente leerlingen Adviezen voor leerkrachten bij het geven van wetenschap- en technologielessen aan normaalbegaafde en excellente leerlingen Wat willen leerlingen leren? Tijdens wetenschap- en technologielessen 1 in het

Nadere informatie

Professionaliseringsaanbod W&T TOEGELICHT

Professionaliseringsaanbod W&T TOEGELICHT Introductie De vijf verdiepingsmodules bestaan uit minimaal 3 en maximaal 6 bijeenkomsten en hieronder vind u een toelichting bij elke module omtrent de inhoud en bijeenkomsten. Verdiepingsmodule 1: Rekenen

Nadere informatie

Introductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek.

Introductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek. Introductie Een onderzoeksactiviteit start vanuit een verwondering of verbazing. Je wilt iets begrijpen of weten en bent op zoek naar (nieuwe) kennis en/of antwoorden. Je gaat de context en content van

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

Hoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1

Hoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1 Hoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1 De leerlingen gaan in groepjes aan de slag om uit te rekenen hoeveel een schoolreisje kost. Ze gebruiken hierbij een computer om prijzen op te kunnen zoeken

Nadere informatie

Creatief onderzoekend leren

Creatief onderzoekend leren Creatief onderzoekend leren De onderwijskundige: Wouter van Joolingen Universiteit Twente GW/IST Het probleem Te weinig bèta's Te laag niveau? Leidt tot economische rampspoed. Hoe dan? Beta is spelen?

Nadere informatie

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR LEERLINGEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL

Nadere informatie

Formatief evalueren: meer weten, minder toetsen. Nationaal Congres Frans 22 maart 2019

Formatief evalueren: meer weten, minder toetsen. Nationaal Congres Frans 22 maart 2019 Formatief evalueren: meer weten, minder toetsen Nationaal Congres Frans 22 maart 2019 Programma Wat is formatief evalueren? Waarom zou ik FE willen inzetten? Wat zijn de belangrijkste ingrediënten van

Nadere informatie

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente) Vragenlijst formatief toetsen - Leerlingen Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en

Nadere informatie

Leren onderzoeken leer je niet van zomaar onderzoek doen! Patricia Kruit Ed van den Berg Ron Oostdam Jaap Schuitema

Leren onderzoeken leer je niet van zomaar onderzoek doen! Patricia Kruit Ed van den Berg Ron Oostdam Jaap Schuitema Leren onderzoeken leer je niet van zomaar onderzoek doen! Patricia Kruit Ed van den Berg Ron Oostdam Jaap Schuitema KLIK 2 probleem leren onderzoeken is leerdoel in lessen Wetenschap & Techniek op de basisschool

Nadere informatie

Amsterdam University of Applied Sciences. Leren redeneren en experimenteren met concept cartoons Kruit, P.M. Link to publication

Amsterdam University of Applied Sciences. Leren redeneren en experimenteren met concept cartoons Kruit, P.M. Link to publication Amsterdam University of Applied Sciences Leren redeneren en experimenteren met concept cartoons Kruit, P.M. Link to publication Citation for published version (APA): Kruit, P. (2012). Leren redeneren en

Nadere informatie

Formatieve evaluatie en de DTT bij Nederlands

Formatieve evaluatie en de DTT bij Nederlands Formatieve evaluatie en de DTT bij Nederlands Susan Thijssen, Het Rhedens Dieren Formatief evalueren: wat is dat? 1 Met dank aan VSO Mariëndael uit Arnhem Een cijfer om het leren te beoordelen... Maar

Nadere informatie

Kijken naar Kinderen. Ed van den Berg, STAIJ Excellentiegroep, 31/10/2011

Kijken naar Kinderen. Ed van den Berg, STAIJ Excellentiegroep, 31/10/2011 Kijken naar Kinderen Ed van den Berg, STAIJ Excellentiegroep, 31/10/2011 Dit verslagje bevat enkele kijkwijzers om naar kinderen te kijken bij onderzoekend leren en hun vooruitgang te volgen. Onderwijs

Nadere informatie

cjcbejbv ejveneke nvknevm m

cjcbejbv ejveneke nvknevm m Welkom! Bij de miniconferentie Formatief toetsen 26 maart 2013 cjcbejbv ejveneke nvknevm m Cees van der Vleuten Universiteit Maastricht Aanleiding voor deze middag Doelen van vanmiddag Kennismaken - ontmoeten

Nadere informatie

Feedback. Soorten feedback Evaluatieve feedback: Goed gewerkt. Descriptieve feedback: Goed gewerkt. Je hebt alle belangrijke elementen opgenomen.

Feedback. Soorten feedback Evaluatieve feedback: Goed gewerkt. Descriptieve feedback: Goed gewerkt. Je hebt alle belangrijke elementen opgenomen. Feedback Wat is feedback? Feedback gaat over het terugkoppelen van informatie. Nicolien van Hamel 1 legt het kort en bondig uit: Feedback betekent letterlijk: terugkoppeling. Bij feedback hoor je van de

Nadere informatie

Handleiding trainer: Module 4 Werk maken van je eigen praktijk

Handleiding trainer: Module 4 Werk maken van je eigen praktijk Handleiding trainer: Module 4 Werk maken van je eigen praktijk Voorbereidingen voor de trainers In dit document staan de voorbereidingen voor de trainers om module 4 te kunnen uitvoeren. Het document bestaat

Nadere informatie

Leren observeren en collegiale consultatie

Leren observeren en collegiale consultatie 1 03-09-2015 30-09-2016 1 Leren observeren en collegiale consultatie Michelle Helms-Lorenz 2 03-09-2015 30-09-2017 2 Bij het observeren komt veel kijken Bij het trekken van conclusies nav observaties komt

Nadere informatie

Onderzoek, een kansrijk verhaal voor nieuwe ontdekkingen. Marjolein Dobber Marjolein ten Cate

Onderzoek, een kansrijk verhaal voor nieuwe ontdekkingen. Marjolein Dobber Marjolein ten Cate Onderzoek, een kansrijk verhaal voor nieuwe ontdekkingen Marjolein Dobber Marjolein ten Cate Opzet presentatie - Onderzoek over onderzoekend leren van docenten - Voorbeeld van een onderzoek door Marjolein

Nadere informatie

Woordenschatonderwijs. Ideeën, modellen en (werk)vormen die de leerkrachten kunnen inzetten in de klas om het woordenschatonderwijs

Woordenschatonderwijs. Ideeën, modellen en (werk)vormen die de leerkrachten kunnen inzetten in de klas om het woordenschatonderwijs Schooljaar 2011-2012 Woordenschatonderwijs Ideeën, modellen en (werk)vormen die de leerkrachten kunnen inzetten in de klas om het woordenschatonderwijs te verbeteren opbrengsten Schooljaar 2012-2013 Woordleerstrategieën

Nadere informatie

Nieuw curriculumontwerp De nieuwe rol van de docent. Willy Reijrink Innovatiedocent Innoverend onderzoeken/ onderzoekend innoveren

Nieuw curriculumontwerp De nieuwe rol van de docent. Willy Reijrink Innovatiedocent Innoverend onderzoeken/ onderzoekend innoveren Nieuw curriculumontwerp De nieuwe rol van de docent Willy Reijrink Innovatiedocent Innoverend onderzoeken/ onderzoekend innoveren Opleiding Mbo-Verpleegkundige Graafschap College Doetinchem w.reijrink@graafschapcollege.nl

Nadere informatie

FEAST. Europees project 5 science centers ontwikkelen workshops voor ouders

FEAST. Europees project 5 science centers ontwikkelen workshops voor ouders FEAST Doel NEMO Europees project 5 science centers ontwikkelen workshops voor ouders - ouders interesseren voor wetenschap en techniek - ouders handva7en bieden voor faciliteren science leren kind Workshop:

Nadere informatie

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente) Vragenlijst formatief toetsen - Docent Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en leerlingen

Nadere informatie

Appendix A Checklist voor visible learning inside *

Appendix A Checklist voor visible learning inside * Appendix A Checklist voor visible learning inside * * Op www.bazalt.nl/lerenzichtbaarmaken kunt u dit formulier downloaden en vervolgens printen. Het is belangrijk dat de medewerkers van de school deze

Nadere informatie

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén

Nadere informatie

3.1 Basisvormen Ouderbetrokkenheid Observeren startgesprek. Vóór het gesprek. Naam leraar: Datum en tijd geobserveerde startgesprek:

3.1 Basisvormen Ouderbetrokkenheid Observeren startgesprek. Vóór het gesprek. Naam leraar: Datum en tijd geobserveerde startgesprek: 3.1 Basisvormen Ouderbetrokkenheid 3.0 3.1.2 Observeren startgesprek CPS Onderwijsontwikkeling en advies Toelichting + gebruikersinstructie in: Instrumenten voor begeleiden in passend onderwijs. Peter

Nadere informatie

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL

Nadere informatie

Bottenbeest. Activiteit in de klas Docentblad

Bottenbeest. Activiteit in de klas Docentblad Bottenbeest Activiteit in de klas Docentblad Doelgroep: basisonderwijs groep 5 t/m 8 Duur: ongeveer 1 uur Doelen: De leerlingen leren redeneren en hun argumentatie uit te leggen aan anderen; De leerlingen

Nadere informatie

Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning

Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Helder &Wijzer Mijn opdrachten In een kort, blended programma In het kort Voor wie docenten/trainers die blended opdrachten willen leren ontwerpen en ontwikkelen

Nadere informatie

Onderzoekend en ontwerpend leren bij OJW: ruimte voor 21e eeuwse vaardigheden

Onderzoekend en ontwerpend leren bij OJW: ruimte voor 21e eeuwse vaardigheden SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Onderzoekend en ontwerpend leren bij OJW: ruimte voor 21e eeuwse vaardigheden Marja van Graft Leerplan(kader) Wetenschap & technologie e Conferentie

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

Skeletpuzzel. Activiteit in de klas Docentblad

Skeletpuzzel. Activiteit in de klas Docentblad Skeletpuzzel Activiteit in de klas Docentblad Doelgroep: voortgezet onderwijs Duur activiteit: 45 minuten Doelen: De leerlingen redeneren en leggen hun argumentatie uit aan anderen; De leerlingen ervaren

Nadere informatie

Onderzoekend en ontwerpend leren

Onderzoekend en ontwerpend leren Betekenis voor het Jenaplanonderwijs Onderzoekend en ontwerpend leren Marja van Graft Martin Klein Tank Wat gaan we doen? Direct aan de slag Over de aanpak Brede ontwikkeling Taal bij onderzoeken en ontwerpen

Nadere informatie

De eigen grenzen bewaken

De eigen grenzen bewaken 1 1 1 1 1 0 1 0 Opdrachtformulier De eigen grenzen bewaken Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je

Nadere informatie

EMOTIE IN KUNST EMOTIE IN KUNST KIJKEN, VOELEN KIJKEN VOELEN SAMENWERKEN WETEN NADENKEN

EMOTIE IN KUNST EMOTIE IN KUNST KIJKEN, VOELEN KIJKEN VOELEN SAMENWERKEN WETEN NADENKEN Een opdracht voor groep 7 of 8 gericht op het begrijpen van emoties in kunst. Leerlingen leggen een link tussen emoties en kunst, door emotionele beelden uit een animatiefilm te vergelijken met emoties

Nadere informatie

UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP 1/25/2017 FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES

UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP 1/25/2017 FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES Kim Schildkamp Wilma Kippers Christel Wolterinck Fer Coenders 1 IN DEZE WORKSHOP: 1. 2. 3. 4. 5. LEERDOELEN THEORIE VRAGENLIJST

Nadere informatie

Creativiteit, kun je dat afdwingen?

Creativiteit, kun je dat afdwingen? Creativiteit, kun je dat afdwingen? Over procesgerichte didactiek, de didactiek van creativiteit, eigenaarschap en betrokkenheid www.kunstedu.nl procesgerichte didactiek proces van de kunstenaar zelf ondergaan

Nadere informatie

programma Bloedsomloop binnenstebuiten Denkbeelden van kinderen over hun eigen lijf Denkbeelden van kinderen Opdracht: bloedsomloop

programma Bloedsomloop binnenstebuiten Denkbeelden van kinderen over hun eigen lijf Denkbeelden van kinderen Opdracht: bloedsomloop Bloedsomloop binnenstebuiten Denkbeelden van kinderen over hun eigen lijf NiBi-conferentie In levende lijve 21 november 2016 Frank van Herwaarden Verwachtingen en voorstellen Conceptontwikkeling Tekenen

Nadere informatie

Doelstelling Testen of u onbewuste vooroordelen hebt ten aanzien van mannen en vrouwen in de wetenschap.

Doelstelling Testen of u onbewuste vooroordelen hebt ten aanzien van mannen en vrouwen in de wetenschap. Activiteit: Impliciete Associatietest Doelstelling Testen of u onbewuste vooroordelen hebt ten aanzien van mannen en vrouwen in de wetenschap. Materialen Computer met internettoegang Werkmethodes De IAT

Nadere informatie

Type 1: De Docent TEST LEERKRACHTSTIJL LAGER. Centrum voor Taal en Onderwijs MIJN PROFIEL

Type 1: De Docent TEST LEERKRACHTSTIJL LAGER. Centrum voor Taal en Onderwijs MIJN PROFIEL Type 1: De Docent Ik weet perfect waar ik mee bezig ben. Met mijn strakke planning zien we alle vooropgestelde leerstof, met tijd voor een herhalingsles voor elke grote toets. Er zijn duidelijke afspraken

Nadere informatie

Maken in de klas als Begrijpend doen

Maken in de klas als Begrijpend doen Maken in de klas als Begrijpend doen MAKEN en DOEN is leuk. Leerlingen krijgen er een sprankeling van in hun ogen. In een goede MAAK-les kunnen ze opgaan in hun werk. Dat betekent niet dat we alleen met

Nadere informatie

Conferentie Lesson Study 8 mei 2018 Utrecht Madeleine Vreeburg. Kijken naar leerlingen: moeilijker dan je denkt

Conferentie Lesson Study 8 mei 2018 Utrecht Madeleine Vreeburg. Kijken naar leerlingen: moeilijker dan je denkt Conferentie Lesson Study 8 mei 2018 Utrecht Madeleine Vreeburg Kijken naar leerlingen: moeilijker dan je denkt INHOUD WORKSHOP Tekst van de website Het observeren van leerlingen is nog niet zo makkelijk:

Nadere informatie

Ontwerpend leren. de ruimte in. Drs. ing. H. (Henk) Averesch

Ontwerpend leren. de ruimte in. Drs. ing. H. (Henk) Averesch Ontwerpend leren de ruimte in Drs. ing. H. (Henk) Averesch Kennismaking Wie ben ik? Henk Averesch - Docent natuur/w&t/ict/onderzoek/ppo - Projectleider W&T-in-de-pabo - Coördinator en docent MLI Wat gaan

Nadere informatie

Welkom! bij de workshop: Uitblinken en ontwikkelen door ontwerpen en onderzoeken

Welkom! bij de workshop: Uitblinken en ontwikkelen door ontwerpen en onderzoeken Welkom! bij de workshop: Uitblinken en ontwikkelen door ontwerpen en onderzoeken Voorbeelden uit een lessenserie waarin leerlingen een dierentuinverblijf bedenken en bouwen 3 november 2011 Een verhaal

Nadere informatie

Diatoetsen; een formatief leerlingvolgsysteem

Diatoetsen; een formatief leerlingvolgsysteem Diatoetsen; een formatief leerlingvolgsysteem 1. Formatief toetsen 2. Differentiaal diagnose begrijpend lezen 3. Formatief evalueren 4. Lesmaterialen op niveau van de leerling Een formatief leerlingvolgsysteem

Nadere informatie

Dieren deel 1 luisteren en noteren X Muziek noteren X Luisteren O Individueel X Duo 1. Inleiding: Oriëntatie: 3. Delen oefenen:

Dieren deel 1 luisteren en noteren X Muziek noteren X Luisteren O Individueel X Duo 1. Inleiding: Oriëntatie: 3. Delen oefenen: Dieren deel 1 luisteren en noteren Groep 3-6 Eindproduct Kinderen maken grafische notaties van muziek die over dieren gaat. Onderdeel O Zingen O Muziek maken X Muziek noteren X Luisteren O Bewegen Leerdoelen

Nadere informatie

Observeren en interpreteren

Observeren en interpreteren 1 1 1 1 1 0 1 0 1 Opdrachtformulier Observeren en interpreteren Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten

Nadere informatie

basiscompetenties 3de graad beeldende en audiovisuele kunsten

basiscompetenties 3de graad beeldende en audiovisuele kunsten basiscompetenties 3de graad beeldende en audiovisuele kunsten 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 3de graad beeldende en audiovisuele kunsten Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties voor

Nadere informatie

Jonge kinderen zijn wetenschappers in zakformaat.

Jonge kinderen zijn wetenschappers in zakformaat. De jonge wetenschapper Tips voor taalgerichte W&T-activiteiten Goed W&T-onderwijs is taalgericht onderwijs In 2020 moeten alle basisscholen Wetenschap en Technologie (W&T) hebben ingevoerd in het onderwijs.

Nadere informatie

(1) Lat Een voorbeeld van onderzoekend leren

(1) Lat Een voorbeeld van onderzoekend leren Praktijk-wijzer & oefeningen (1) Lat Een voorbeeld van onderzoekend leren INLEIDING In een klas van het 6e leerjaar is er wat onenigheid over het feit of de reactiesnelheid bij jongens en meisjes wel dezelfde

Nadere informatie

2 Training of therapie/hulpverlening?

2 Training of therapie/hulpverlening? Bewustwording wordt de sleutel voor veranderen Peter is een zeer opvallende leerling die voortdurend conflicten heeft met medeleerlingen en de schoolleiding. Bij een leerlingbespreking wordt opgemerkt

Nadere informatie

Plattegrond van de school Groep 5 rekenen 1

Plattegrond van de school Groep 5 rekenen 1 Plattegrond van de school Groep 5 rekenen 1 In de eerste les gaan de leerlingen de school opmeten om gegevens te verzamelen voor het maken van een plattegrond. In de tweede les gaan de leerlingen de plattegrond

Nadere informatie

ONDERZOEK DOEN. HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl. Naam Datum

ONDERZOEK DOEN. HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl. Naam Datum ONDERZOEK DOEN HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl Naam Datum Onderzoeksvragen; uw keuze voor deze workshop Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen onderzoek doen en gedocumenteerd schrijven? Welke

Nadere informatie

Roeien met de riemen die je hebt Beoordeling interculturele competenties

Roeien met de riemen die je hebt Beoordeling interculturele competenties Roeien met de riemen die je hebt Beoordeling interculturele competenties Ir. Saskia Kreutzer Drs. Jannemieke Geessink Arnhem Business School NUFFIC Workshop Best Practises Roeien met de riemen die je hebt

Nadere informatie

Voorbeeld lesplan: Modelleren van de glucose-insuline regulatie

Voorbeeld lesplan: Modelleren van de glucose-insuline regulatie - DOCENTMATERIAAL - Voorbeeld lesplan: Modelleren van de glucose-insuline regulatie 1 Organisatie Domein Onderwerp Aansluitend bij Leerjaar / niveau Voorkennis Lesomschrijving Leerdoelen Biologie Modelleren

Nadere informatie

Samen Inspireren Ontdekken. Informatiegids. IKC de Plattenburg.

Samen Inspireren Ontdekken. Informatiegids. IKC de Plattenburg. Samen Inspireren Ontdekken Ontwikkelen Informatiegids IKC de Plattenburg www.deplattenburg.nl Kiezen Het kiezen van een basisschool voor uw kind: een belangrijke stap. Bij de Plattenburg gaat er voor uw

Nadere informatie

ISED Denk- & leervaardighedensymposium, februari 2011 Rijksuniversiteit Groningen 2

ISED Denk- & leervaardighedensymposium, februari 2011 Rijksuniversiteit Groningen 2 Samenvattende posters van leerkrachten over Britse L2L' projecten 10 februari 2011 Titel Poster 1 Exploring cooperative learning strategies and social interaction. De lollipop methode (elke week een andere

Nadere informatie

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 44: De leerlingen leren

Nadere informatie

Opleiden op school. nieuw denken. nieuw doen?

Opleiden op school. nieuw denken. nieuw doen? Opleiden op school nieuw denken en nieuw doen? 1 Leraren opleiden in twee contexten School Inst. Theo Thijssen Werkplekleren: Leren docent te worden door het te zijn, erover te praten en na te denken met

Nadere informatie

basiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten

basiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten basiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 2de graad beeldende en audiovisuele kunsten Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties voor

Nadere informatie

Wiskunde en de kennisbasis Natuurwetenschappen onderbouw

Wiskunde en de kennisbasis Natuurwetenschappen onderbouw Wiskunde en de kennisbasis Natuurwetenschappen onderbouw Wiskunde studiedag 7 november 2015 Wout Ottevanger Michiel Doorman Wiskunde en de kennisbasis Natuurwetenschappen onderbouw De kennisbasis (10 )

Nadere informatie

ICALT. E-learning. Een gratis training in het gebruik van een lesobservatie-instrument

ICALT. E-learning. Een gratis training in het gebruik van een lesobservatie-instrument ICALT E-learning Een gratis training in het gebruik van een lesobservatie-instrument Het observeren van een les Observeert u uw collega s wel eens als zij lesgeven? En zoekt u naar een geschikte manier

Nadere informatie

De professionele ontwikkeling van docenten: Nascholing of werkplekleren?

De professionele ontwikkeling van docenten: Nascholing of werkplekleren? De professionele ontwikkeling van docenten: Nascholing of werkplekleren? Jan van Driel, POOLL Congres Leren op de werkplek Leuven, 7 januari 2015 Professionele ontwikkeling van docenten Professional development

Nadere informatie

Leergangen Algemene informatie

Leergangen Algemene informatie Leergangen Algemene informatie www.bntonderwijs.nl INHOUD I 5 Trainingsschema II 6 Algemene Informatie III 8 Onze Trainers L1 10 Formatieve Evaluatie L2 12 Action Research IV 14 Maatwerk b&t Leergangen

Nadere informatie

Leerstofaspecten Breuken(taal), eerlijk verdelen, vergelijken, meetkunde

Leerstofaspecten Breuken(taal), eerlijk verdelen, vergelijken, meetkunde Titel Eerlijk verdelen 1: plakjes koek Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Breuken(taal), eerlijk verdelen, vergelijken, meetkunde Benodigdheden Organisatie Bedoeling Voorwaardelijke vaardigheden

Nadere informatie

Onderzoeksvraag Uitkomst

Onderzoeksvraag Uitkomst Hoe doe je onderzoek? Hoewel er veel leuke boeken zijn geschreven over het doen van onderzoek (zie voor een lijstje de pdf op deze site) leer je onderzoeken niet uit een boekje! Als je onderzoek wilt doen

Nadere informatie

Checklist Begrijpend lezen en woordenschat Curriculum Nederlands ? - + +

Checklist Begrijpend lezen en woordenschat Curriculum Nederlands ? - + + Checklist Begrijpend lezen en woordenschat Curriculum Nederlands? - + + De gebruikte methoden stellen duidelijke (toetsbare) doelen en leerlijnen voor begrijpend lezen. Zwakke lezers krijgen een aanvullend

Nadere informatie

Niemand wordt geboren als pestkop.

Niemand wordt geboren als pestkop. Niemand wordt geboren als pestkop. Paul van Lummel en Patricia Antersijn Zo kun je mij bereiken als leerling, leerkracht, collega en ouder Wat we allemaal graag willen Ons streven is dat alle leerlingen

Nadere informatie

Van lespraktijk naar een visie op W&T. Dr. Tim van Wessel

Van lespraktijk naar een visie op W&T. Dr. Tim van Wessel Van lespraktijk naar een visie op W&T Dr. Tim van Wessel Programma vandaag n Uitwisseling lesplannen n Van lesactiviteiten naar een visie op W&T onderwijs n Wat doen jullie al en wat ontbreekt nog? de

Nadere informatie

Is Montessorionderwijs al zelfregulerend onderwijs?

Is Montessorionderwijs al zelfregulerend onderwijs? Is Montessorionderwijs al zelfregulerend onderwijs? Door Mariëlle van der Heijden, leerkracht Montessorischool Anne Frank Zelfregulerend leren is een veelgehoorde term binnen het onderwijs. Het betreft

Nadere informatie

MOO Hét hulpmiddel bij Thematisch werken

MOO Hét hulpmiddel bij Thematisch werken MOO Hét hulpmiddel bij Thematisch werken MOO Hét middel voor thematische werken Theorie: nderzoekend leren Praktijk: MOO en thematisch werken Uw gastvrouw: Marloes de Vetten Uw gastheer: Henk Heurter 2

Nadere informatie

Evaluatie door de leerkracht

Evaluatie door de leerkracht Evaluatie door de leerkracht Het ontwikkelen van wetenschappelijke en technische competenties van je leerlingen vraagt om tijd en de nodige feedback. Net zoals in de ontwerpcyclus, waarin leerlingen moeten

Nadere informatie

Isaac Asimov. marnix academie

Isaac Asimov. marnix academie Project Wetenschap & Technologie op de Marnix The most exci-ng phrase to hear in science, the one that heralds the most discoveries, is not "Eureka!" (I found it!) but...'that's funny... Isaac Asimov marnix

Nadere informatie

Pedagogische Tact persoonlijk ontwikkelingstraject voor leraren PO en VO. Het traject komt in aanmerking voor de Lerarenbeurs

Pedagogische Tact persoonlijk ontwikkelingstraject voor leraren PO en VO. Het traject komt in aanmerking voor de Lerarenbeurs Pedagogische Tact persoonlijk ontwikkelingstraject voor leraren PO en VO Het traject komt in aanmerking voor de Lerarenbeurs Inleiding Waar draait het om? Daar draait het om! Als je in een theater het

Nadere informatie

Herinrichting Schoolplein mavo 3

Herinrichting Schoolplein mavo 3 Herinrichting Schoolplein mavo 3 Pagina 1 van 7 Inleiding Binnenkort ga je aan de slag met het project Herinrichting van het schoolplein. Alle leerlingen van het derde leerjaar gaan ervoor zorgen dat ons

Nadere informatie

De vraag is het antwoord. Inhoud. Ont-dekken en verwonderen. Vragen die onderzoekend leren stimuleren

De vraag is het antwoord. Inhoud. Ont-dekken en verwonderen. Vragen die onderzoekend leren stimuleren De vraag is het antwoord Vragen die onderzoekend leren stimuleren Inhoud Soorten vragen Voorwaarden vragen stellen Suggesties om vragen te stimuleren Indeling: hoofd-,, hand- en hartvragen Wat zijn onderzoeksvragen?

Nadere informatie

Opbrengsten van CNV thema onderwijsdag 20 april 2016 Masterclass leerstrategieën door Karin Nijman & Inge Verstraete

Opbrengsten van CNV thema onderwijsdag 20 april 2016 Masterclass leerstrategieën door Karin Nijman & Inge Verstraete 10 werkvormen om het denken te activeren Goede metacognitieve vaardigheden worden gezien als een voorspeller van succesvol leren. Door expliciet aandacht te besteden aan denkvaardigheden, stimuleer je

Nadere informatie

Lesontwerp 9. Examenvoorbereiding maatschappijwetenschappen

Lesontwerp 9. Examenvoorbereiding maatschappijwetenschappen Lesontwerp 9. Examenvoorbereiding maatschappijwetenschappen Ontwikkelaar School Vak Groep Genre Gianna Troiani & Henri Boer Cartesius Lyceum, Amsterdam Maatschappijwetenschappen 5 havo/ 6 vwo argumenteren,

Nadere informatie

KIJKWIJZER COMMUNICEREN MET KINDEREN VOOR WETENSCHAPPERS

KIJKWIJZER COMMUNICEREN MET KINDEREN VOOR WETENSCHAPPERS KIJKWIJZER COMMUNICEREN MET KINDEREN VOOR WETENSCHAPPERS INLEIDING De kijkwijzer biedt de mogelijkheid om op gestructureerde wijze te reflecteren op een activiteit met kinderen. Hiermee kun je inzicht

Nadere informatie

Kijk, het beweegt i. Mirjam Stefels

Kijk, het beweegt i. Mirjam Stefels Kijk, het beweegt i Mirjam Stefels Wetenschap en Techniek (W&T) is een landelijk thema voor het primair onderwijs. Vanuit VTBpro (Platform Betatechniek) wordt vanuit speciale expertisecentra en Hogescholen

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11101 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/389632, houdende

Nadere informatie

Attitudes en gedrag i.v.m. de professionele rollen van leraren in opleiding. Opdrachtenbundel

Attitudes en gedrag i.v.m. de professionele rollen van leraren in opleiding. Opdrachtenbundel Attitudes en gedrag i.v.m. de professionele rollen van leraren in opleiding Opdrachtenbundel Oefening 1: Oudercontact 1. Thema van de oefening Ouderavond. 2. Type oefening Individueel werk. 3. Opgave Algemene

Nadere informatie

Formatieve toetscompetenties: een systematische analyse van formatieve toetspraktijken in de klas

Formatieve toetscompetenties: een systematische analyse van formatieve toetspraktijken in de klas Formatieve toetscompetenties: een systematische analyse van formatieve toetspraktijken in de klas 14-09-2017 Judith Gulikers & Liesbeth Baartman NRO-PPO 405-15-722 Eindrapport Waarom weer een review over

Nadere informatie

Autonomie Ik kan veel zelf

Autonomie Ik kan veel zelf Competentie Ik kan veel Autonomie Ik kan veel zelf Relatie Ik wil samenwerken Leiding geven aan je eigen leven Plezier in leren Gezien worden Programma AVONDSTART Journaal Planning Bijzonderheden 1 WORKSHOP

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Leiderschap bij Transities De cursus Leiderschap bij Transities duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties.

Nadere informatie

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband

Nadere informatie

WORKSHOP 2W8. Rubric: To the stars and beyond!

WORKSHOP 2W8. Rubric: To the stars and beyond! WORKSHOP 2W8 Rubric: To the stars and beyond! Esther Haykens informatiemanager bij de FNT en FG Ron Heusdens docent-ontwikkelaar-innovator bij de Bachelor of Built Environment van IGO-FNT Kim van Gessel

Nadere informatie

Pendelen tussen stagepraktijk en opleiding

Pendelen tussen stagepraktijk en opleiding artikel Zone Pendelen tussen stagepraktijk en opleiding Op de pabo van de Hogeschool van Amsterdam bestaat sinds 2009 de mogelijkheid voor studenten om een OGOspecialisatie te volgen. Het idee achter het

Nadere informatie

1. Wat is de temperatuur vandaag? Deze les levert een bijdrage aan kerndoel 1: de leerlingen leren hoeveelheidsbegrippen gebruiken en herkennen.

1. Wat is de temperatuur vandaag? Deze les levert een bijdrage aan kerndoel 1: de leerlingen leren hoeveelheidsbegrippen gebruiken en herkennen. 1. Wat is de temperatuur vandaag? Leeftijdsgroep Kerndoel Ongeveer 12-16 jaar Deze les levert een bijdrage aan kerndoel 1: de leerlingen leren hoeveelheidsbegrippen gebruiken en herkennen. En aan kerndoel

Nadere informatie

8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens

8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Modelen WWW.CPS.NL Contactgegevens Willem Rosier w.rosier@cps.nl 06 55 898 653 Hoe ziet het modelen er in de 21 ste eeuw uit? Is flipping the classroom dan

Nadere informatie

Tien competenties voor de 21 e eeuw

Tien competenties voor de 21 e eeuw Tien competenties voor de 21 e eeuw Natuurlijk leren in de 21 e eeuw 28 september, Keete Voerman en Anne Remmerswaal Programma Introductie Waar denk je aan? Uitwerking model Aan de slag met aanpak voor

Nadere informatie