Begroting Duurzaam evenwichtig

Transcriptie

1 Begroting 2017 Duurzaam evenwichtig Gemeente Vianen 08 november 2016

2 Inhoudsopgave Duurzaam evenwichtig... 3 Deel 1 Beleidsbegroting... 8 Programmaplan Bestuur en ondersteuning Veiligheid Verkeer, vervoer en waterstaat Economie Onderwijs Sport, cultuur en recreatie Sociaal domein Volksgezondheid en milieu Volkshuisvesting, ruimtelijke ontwikkeling en stedelijke vernieuwing Algemene Dekkingsmiddelen Overhead Vennootschapsbelasting Onvoorzien Paragrafen A. Weerstandsvermogen en risicobeheersing B. Onderhoud kapitaalgoederen C. Financiering D. Bedrijfsvoering E. Verbonden partijen F. Grondbeleid G. Lokale heffingen Deel 2 Financiële begroting Budgetautorisatie Meerjarenperspectief Overzicht reserves en voorzieningen Meerjarig overzicht incidentele baten en lasten Vaststellingsbesluit Deel 3 Bijlagen Belastingscenario Bestedingsplan Kapitaallasten per programma Verdeling investeringsagenda over begroting Begroting

3 Aan de gemeenteraad, Voor u ligt de begroting 2017 met als titel: Duurzaam evenwichtig Duurzaam evenwichtig omdat een duurzame samenleving centraal staat, met een evenwichtige begroting. In deze begroting vindt u welke doelstellingen we met elkaar hebben geformuleerd, wat de gemeente daarvoor gaat doen en hoeveel dat kost. De herindeling, als ook een wetswijziging waardoor de indeling van de begroting ingrijpend is veranderd, hebben invloed op deze begroting. Hieronder gaan we daar apart op in. Samen met Leerdam en Zederik Uitgaande van het voornemen tot een ambtelijke fusie op 1 januari 2018 betekent dat de volgende begroting qua inhoud en structuur een vergelijkbare begroting is als de begrotingen van Leerdam en Zederik. Het is dan ook niet meer dan logisch om nu al volop samen te werken. Dit maakt ook het samenvoegen van drie begrotingen gemakkelijker op het moment dat de drie gemeenten samengaan tot de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden op 1 januari Om die reden hanteren de drie gemeenten voor deze begroting nu al dezelfde indeling in programma s en taakvelden (voorheen producten ). Ook ondersteunen de medewerkers van de drie afdelingen Financiën elkaar bij de uitwerking van de nieuwe voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) in de begroting voor Besluit begroting en verantwoording 2017 (BBV) Met ingang van 2017 is het BBV ingrijpend veranderd. Als gevolg van die veranderingen ziet de indeling van deze begroting er anders uit dan u gewend bent. Zoals genoemd trekken Leerdam, Vianen en Zederik hierin één lijn. Hieronder lichten we de belangrijkste wijzigingen uit de BBV toe. Programma s en taakvelden Het BBV schrijft voor dat gemeenten in hun informatievoorziening aan derden (zoals het CBS en Ministeries) een verplichte indeling in negen programma s hanteren inclusief daarbij behorende taakvelden. Hoewel we in de presentatie van een begroting hier van af mogen wijken, is met Leerdam en Zederik gekozen deze nieuwe indeling in de begroting toe te passen. De drie begrotingen zijn hiermee niet alleen beter vergelijkbaar, ook maakt dit het in elkaar schuiven van drie afzonderlijke begrotingen voor 2019 relatief eenvoudiger. Indeling begroting Dit betekent dat de begroting nu bestaat uit: Deel 1 Beleidsbegroting (bestaande uit de negen programma s en de paragrafen) Deel 2 Financiële begroting Deel 3 Bijlagen Onder deze negen programma s vallen 50 taakvelden als vervangers van de producten. De overzichten van de taakvelden vindt u terug in de programma s. Bij de start van het programmaplan is een leeswijzer toegevoegd met een uitgebreide toelichting over de indeling per programma. Begroting

4 Indicatoren Met ingang van 2017 zijn 39 indicatoren verplicht. De gedachte hierachter is dat gemeenten beter onderling te vergelijken zijn. De indicatoren worden voor het grootste deel ontleend aan openbare bronnen en bijgehouden op de website In deze begroting worden de indicatoren vermeld zoals ze op dit moment op deze website opgenomen zijn. In sommige gevallen is het lastig de indicatoren te duiden. De indicatoren kennen verschillende bronnen en kennen verschillende jaren als ijkpunt. Het is puur de stand van zaken zoals de website waarstaatjegemeente.nl nu weergeeft en is daarmee dus geen prognose voor de toekomst. Ook maakt dit dat de indicatoren in veel gevallen geen meetinstrument voor toetsing van het eigen gemeentelijke beleid zijn. Als u naar de website waarstaatjegemeent.nl toegaat kunt u daar in het dashboard de knop Besluit begroting en verantwoording vinden. Hier staat een overzicht van alle indicatoren. U kunt hier de indicatoren ook vergelijken met andere gemeenten. Wanneer u een van de indicatoren opent, kunt u bij informatie een toelichting vinden op de indicator. Uiteraard vinden wij, en Leerdam en Zederik, het belangrijk ook indicatoren op te nemen waarmee wèl het eigen beleid gemeten kan worden. Elke afzonderlijke gemeente heeft om die reden een aantal eigen indicatoren opgenomen in de begroting. Indicatoren waar de afgelopen jaren te weinig gegevens over bekend waren of moeilijk meetbaar bleken te zijn, zijn weggelaten. Overhead Een andere grote verandering in 2017 is de gewijzigde opzet van de overhead. In de oude opzet van de begroting werd de overhead naar alle producten verdeeld door een opslag in de uurtarieven op te nemen. Nu worden de overheadkosten als een afzonderlijk taakveld in de begroting verantwoord. Naar de taakvelden, ofwel de oude producten, worden alleen de directe salariskosten doorberekend van medewerkers die binnen dat taakveld werken. Met deze wijziging zijn de kosten van de overhead inzichtelijker in de begroting opgenomen. Deze wijziging lijkt op het oog een daling van de kosten op taakvelden waar een tarief tegenover staat. Dit wordt verder uitgelegd onder Tarieven. Rentebeleid Het rentebeleid is ook anders geregeld in het nieuwe BBV. De veranderingen zijn: Het BBV geeft een dringende aanbeveling (het is nog geen verplichting) om geen rente toe te rekenen aan het eigen vermogen. Die lijn volgen wij, evenals Leerdam en Zederik. Door geen (of in ons geval minder) rente aan reserves toe te rekenen ontstaat een voordeel in de begroting. Aan grondexploitaties (indien er geen sprake is van projectfinanciering) mag het gemiddelde rentepercentage van de opgenomen leningen doorberekend worden, rekening houdend met de verhouding eigen vermogen/vreemd vermogen (EV/VV). Bij een gemiddeld rentepercentage van 3,62% en een verhouding EV/VV van circa 50%, mag nog 1,78% rente aan grondexploitaties doorberekend worden. Dit was 4% en levert een nadeel op in de begroting. Aan kapitaallasten wordt omslagrente toegerekend. Het saldo van ontvangen en betaalde rente wordt omgeslagen over het totaal van de vaste activa. In Vianen levert dat 2% rente op kapitaallasten op. Dat percentage was 3,5%. Deze systematiek levert geen voor- of nadeel op voor de begroting. Bij 3,5% rente op kapitaallasten werden de producten zwaarder belast, maar dit leverde een voordeel op het renteresultaat wat ten goede kwam aan de begroting en de hogere kapitaallasten op producten compenseerde. Begroting

5 Per saldo levert de gewijzigde rentesystematiek een voordeel op in de begroting. Met de kennis van de toen nog toekomstige wijziging in het BBV hebben wij bij voorbaat dit voordeel in de Kadernota 2017 verwerkt. Tarieven In het (gewijzigde) BBV zijn geen voorschriften opgenomen over de berekening van de gemeentelijke tarieven en heffingen. Voorschriften hiervoor zijn onder meer opgenomen in de Gemeentewet. Deze voorschriften zijn ongewijzigd. De wijzigingen in de systematiek van de overhead en de rente, kunnen ingrijpende gevolgen hebben voor de tarieven en dus voor de inkomsten in de begroting. Minder rente op kapitaallasten en geen toerekening van overhead leidt tot lagere lasten en dat zou moeten leiden tot lagere tarieven. Dat levert een nadeel in de inkomsten van de begroting op. Het BBV staat toe dat extracomptabel (buiten de boeken) een berekening wordt gemaakt waarin een hogere rente wordt gerekend op kapitaallasten binnen een taakveld waar een tarief tegenover staat (zoals bijvoorbeeld riolering). In die berekening van tarieven zit dan ook de overhead component. In de paragraaf Lokale heffingen is de berekeningswijze van de gemeentelijke heffingen en tarieven 2017 opgenomen. In deze berekening is rekening gehouden met de overheadkosten van de gemeente en is de rente op basis van een bestendige gedragslijn toegerekend aan de gemeentelijke tarieven en heffingen. Balans Voor het eerst is nu een meerjarige balans in de begroting opgenomen. Deze vindt u terug in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing. Als uitgangspunt voor de balans is de balans uit de jaarrekening 2015 genomen. Meerjarig wordt daar in opgenomen: De ontwikkeling van de boekwaarde van de investeringen gebaseerd op het meerjarig investeringsplan van de gemeente. De geprognosticeerde uitgaven en inkomsten van de grondexploitaties gebaseerd op het Meerjarig Perspectief Grondexploitaties (MPG). De ontwikkeling van het eigen vermogen en de voorzieningen van de gemeente gebaseerd op de meerjarenbegroting De ontwikkeling van de schuldpositie (lang lopend en kort lopend) als resultaat van de drie bovenstaande punten. Toelichting op de verschillen ten opzichte van de vorige begroting In voorgaande begrotingen was in elk programma een paragraaf opgenomen met toelichting op de verschillen ten opzichte van de vorige begroting. In deze begroting is vrijwel alles veranderd: de indeling in programma s en taakvelden, geen overhead meer toerekenen aan taakvelden en een nieuwe rentesystematiek. Dit leidt er toe dat de vergelijking tussen de begroting van 2016 en 2017 niet mogelijk is. U vindt deze toelichting op de verschillen per programma dan ook niet terug in deze begroting. Plaats van de investeringsagenda in de begroting De gewijzigde indeling van de programma s heeft ook gevolgen voor het voormalige programma 0 Duurzaam investeren. Vanwege de herindeling en het financieel toezicht vanuit de provincies, is deze begroting beleidsarm. Ofwel, er is in deze begroting geen nieuw beleid opgenomen. Ambities van de gemeente vinden we vooral terug in de uitwerking van de investeringsagenda (december 2015). Begroting

6 Uiteraard betekent dit niet te min dat ook in 2017 de gemeente maatregelen neemt om eerder geformuleerde doelstellingen te behalen. Ook in 2017 mogen inwoners van Vianen van ons verwachten dat we wegen onderhouden, onze dienstverlening hoog in het vaandel hebben staan enzovoorts. Toch gaat het bij nieuwe maatregelen in 2017 met name om de (deel)projecten uit de investeringsagenda. Deze (deel)projecten zijn ondergebracht in de verschillende programma s onder de kop Wat gaan we daarvoor doen?. Voor een totaal overzicht van de investeringsagenda verwijzen we naar bijlage 4 Verdeling investeringsagenda over begroting. Risico s De gemeente Vianen heeft zichzelf als doel gesteld continu te verbeteren. Goed risicomanagement draagt bij aan het creëren van een open lerende en zichzelf verbeterende organisatie waarin risico nemen onderdeel is van de business, en waarin risico s worden afgewogen en altijd oplossingen worden bedacht om deze te beperken. Door effectieve beheersing van risico s worden minder onverwachte kosten gemaakt, minder tijd verspeeld aan incidenten en wordt geleerd van eerdere incidenten. In deze begroting zijn operationele risico s opgenomen binnen de programma s. Financiële risico s en de financiële vertaling hiervan zijn terug te vinden in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing. Meerjarenraming De vier jaarschijven van de meerjarenraming sluiten positief: Jaarschijf Saldo Financiën: wat kost dit nu onze inwoners? De OZB wordt verhoogd met het percentage gemiddelde consumenten prijsindex van de afgelopen drie jaren. Voor 2017 betekent dat een verhoging met 1,4%. Voor de afvalstoffenheffing en de rioolheffing hanteren wij het uitgangspunt van 100% kostendekkendheid. Dat betekent een verhoging van 1% rioolheffing en 3% afvalstoffenheffing. Voor huishoudens betekent dit een gemiddelde stijging tussen de 1,6% en 2%. Begroting

7 Voorstel Voor de prijsindex van de te verstrekken subsidies, willen wij aansluiten bij de prijsindex die voor de OZB van toepassing is. De gemiddelde consumenten prijsindex over de jaren bedraagt 1,4%. De subsidies in deze begroting hebben wij met dit percentage verhoogd. Als uitvoering van de Toekomstvisie waarin promotie van toerisme en de binnenstad een centrale plaats innemen, stellen wij u voor geen leges meer te heffen voor de ligplaatsen passantensteiger Blankenborch. Wij willen hiermee bereiken dat meer boten gebruik gaan maken van deze steiger en dus meer bezoekers naar de binnenstad komen. Om te voorkomen dat de steiger gebruikt wordt voor het langdurig stallen van boten, zal de ligtijd gemaximeerd blijven tot drie nachten. Tegenover het vervallen van de opbrengst staan iets lagere kosten in verband met het verdwijnen van de betaalautomaat. Per saldo levert het niet meer heffen van liggeld een nadeel van in de begroting op wat in het saldo van deze begroting al verwerkt is. Wij stellen u voor: 1. De subsidies voor 2017 te indexeren met 1,4%; 2. Te stoppen met het heffen van leges liggelden passantensteiger Blankenborch en de legesverordening op dit punt aan te passen; 3. De begroting 2017 vast te stellen, inclusief belastingscenario en bestedingsplan. Het college van burgemeester en wethouders van Vianen, de secretaris, de burgemeester, W. (Wabe) Wieringa W.G. (Wim) Groeneweg Begroting

8 Deel 1 Beleidsbegroting Begroting

9 Programmaplan Inleiding In het programmaplan beschrijven we de negen programma s: 0. Bestuur en ondersteuning 1. Veiligheid 2. Verkeer, vervoer en waterstaat 3. Economie 4. Onderwijs 5. Sport, cultuur en recreatie 6. Sociaal domein 7. Volksgezondheid en milieu 8. Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stadsvernieuwing In eerdere begrotingen staan per programma doelstellingen geformuleerd. Om deze doelstellingen te behalen is beleid ontwikkeld en neemt de gemeente maatregelen. Met de nieuwe indeling van de begroting blijven deze doelstellingen uiteraard overeind. In deze begroting staan om die reden aan het begin van elk programma de bekende doelstellingen, inclusief uit welk voormalig programma ze komen. In sommige gevallen betekent dit dat doelstellingen meerdere keren in verschillende programma s terugkomen. Elk programma is opgebouwd uit een aantal vaste onderdelen. Evenals in voorgaande jaren gaan we achtereenvolgens in op: Wat we willen bereiken? Hier staan de doelstellingen die we met elkaar hebben geformuleerd. In een apart kader staan de doelstellingen waarop bestaand beleid is gebaseerd en de doelstellingen vanuit de investeringsagenda. Ontwikkelingen Onder de kop ontwikkelingen staan ontwikkelingen genoemd die invloed hebben op de gemeente Vianen en niet opgevangen kunnen worden door bestaand beleid. Zo is een landelijke ontwikkeling dat Nederland digitaliseert. We kiezen ervoor om dit niet apart in de begroting te noemen omdat het daarin meebewegen, door bijvoorbeeld onze dienstverlening steeds meer te digitaliseren, voortkomt uit bestaand beleid. De doelstellingen zijn reeds bepaald en de maatregelen zijn al in gang gezet. Ontwikkelingen die wel in de begroting zijn opgenomen zijn ontwikkelingen waar de gemeente op moet anticiperen, maar wat nog niet ondervangen is binnen bestaand beleid. Wat gaan we daarvoor doen? Het jaar 2017 staat naast maatregelen die we doen om de doelstellingen van het bestaande beleid te behalen in het teken van de investeringsagenda. Kort wordt per programma ingegaan op de maatregelen voorkomend uit bestaand beleid, uitgebreider staan we stil bij de investeringen. Wat mag het kosten? Onder deze kop vindt u financiële overzichten op productniveau en de lasten en baten per programma. Begroting

10 Risico s en beheersmaatregelen Binnen elk programma wordt ingegaan op de operationele risico s die het behalen van de doelstellingen binnen het desbetreffende programma in de weg staan. Ook geven we hier aan welke beheersmaatregelen de risico s kunnen verkleinen. In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing staan de financiële risico s en consequenties uitgewerkt. De bestaande risico s van 2016 zijn geactualiseerd. Bovendien zijn nieuwe risico s benoemd in relatie tot de doelstellingen voor Relevante beleidskaders Aan het eind van elk programma staan de relevante beleidskaders voor het bestaande beleid genoemd. Als vertrekpunt van deze begroting geldt uiteraard ook als beleidskaders de Toekomstvisie 2025 en de daaruit voorvloeiende investeringsagenda. Deze twee kaders zijn niet in elk programma apart genoemd. Begroting

11 0 Bestuur en ondersteuning Wat willen we bereiken? Binnen Bestuur en ondersteuning vallen de volgende doelstellingen die reeds vertaald zijn in bestaand beleid: Voormalig programma Dienstverlening 1.1 De inwoner staat centraal. 1.2 Digitalisering van producten en diensten. 1.3 Dienstverlening op maat. Voormalig programma Politiek en Bestuur 5.1 Betrouwbare (lokale) overheid voor inwoners, bedrijven en instellingen, onderverdeeld in de volgende subdoelstellingen: Eigentijdse bestuurlijke en ambtelijke organisatie (van buiten naar binnen gericht) Transparante besluitvorming (zowel op proces als op inhoud) Toekomstbestendig (versterken regionale samenwerking). Binnen Bestuur en ondersteuning vallen de volgende doelstellingen uit de investeringsagenda: Deelgebied Bedrijfsvoering Door ondersteuning van beleids-, bestuurs- en primaire processen fungeert bedrijfsvoering als motor van de organisatie. Effectievere inzet van mens en middelen staan in de komende jaren centraal. Op een aantal terreinen ligt de focus om de basis op orde te krijgen, zodat een soepele samenwerking met onze partners mogelijk wordt. Op andere bedrijfsvoeringsterreinen ligt de nadruk op vernieuwing, met als doel een aanzienlijke verbetering van effectiviteit en efficiency en daarmee de bestuurlijk opgedragen structurele formatieve bezuiniging te bewerkstelligen. Ontwikkelingen Herindeling Vijfheerenlanden De belangrijkste ontwikkeling binnen dit programma is de herindeling tot de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden. Een wendbare en flexibele gemeente, dichtbij bij onze inwoners, dichtbij alle inwoners van Zederik, Vianen en Leerdam. In 2017 bereiden de drie gemeenten zich voor op deze herindeling en de mogelijke ambtelijke fusie op 1 januari Vanuit betrokken professionaliteit bereiden meerdere werkgroepen, bijvoorbeeld de werkgroep Dienstverlening en de werkgroep Grensontkennend samenwerken, zich voor op de herindeling. Deze werkzaamheden hebben invloed op de reguliere activiteiten van elke gemeente afzonderlijk. Begroting

12 Regionale samenwerking U10 Maatschappelijke vraagstukken houden niet op bij de gemeentegrens en daarom is regionale samenwerking geboden. Vianen zet in op de samenwerking in de U10. Hierbij ligt de focus primair op de aandachtsgebieden economie, sociaal domein, wonen, mobiliteit, ruimte en energie. Samenwerking komt tot stand met die gemeenten die actief willen samenwerken op dat onderdeel. In 2017 worden initiatieven genomen om ook op bedrijfsvoeringsaspecten tot een netwerkachtige samenwerking te komen, zonder dat sprake is van een bindend construct zoals een gemeenschappelijke regeling of iets dergelijks. De gemeente Vianen sluit zich hierbij aan. Alblasserwaard-Vijfheerenlanden Tegelijkertijd participeren wij ook binnen de regio Alblasserwaard Vijfheerenlanden (AV). Binnen deze regio wordt gewerkt met zogenaamde leertuinen. In een leertuin werken overheden, het maatschappelijk middenveld en private partners samen om maatschappelijke doelen te realiseren. Onze gemeente is trekker van een van die leertuinen, het vergroten van economische potentie van de driehoek A2-A27-A15. De overige leertuinen zijn Sociaal, agrarisch en maritiem. Wat gaan we daarvoor doen binnen het bestaande beleid? Inwoner centraal en een betrouwbare overheid De inwoner centraal en een betrouwbare overheid. Twee doelstellingen die de kern van dit programma bevatten. Voor heel de gemeente Vianen geldt dat de inwoner centraal staat, centraal in ons denken en centraal in onze dienstverlening. Zo meet de gemeente Vianen in 2017 wat inwoners van onze dienstverlening vinden en passen wij onze dienstverlening hierop aan. Belangrijk hierin is de keuze van het communicatiekanaal, de prijs, vorm, kwaliteit en klantgerichtheid. Een betrouwbare overheid, waarin de inwoner centraal staat, betekent ook een eigentijdse bestuurlijke en ambtelijke organisatie. Om die reden borduurt de gemeente Vianen in 2017 voort op van buiten naar binnen denken. Daarnaast stuurt het management tot 2018 met name op de regionale positionering: denk aan de herindeling tot Vijfheerenlanden, de U10 en de AV, de investeringsagenda en een toekomstbestendige organisatie. De persoonlijke internetpagina (mijn.vianen.nl) waarop inwoners, organisaties en instellingen al hun zaken bij de gemeente digitaal kunnen volgen, draagt bij aan transparantie en betrouwbaarheid van de besluitvorming van de gemeente. Wat gaan we daarvoor doen vanuit de investeringsagenda? Deelgebied Bedrijfsvoering Om onze doelstellingen te kunnen realiseren hebben wij een effectieve en efficiënte bedrijfsvoering nodig. Sturen en beheersen zijn de kernpunten binnen de bedrijfsvoering. Denk hierbij aan het eenvoudiger maken en optimaliseren van processen (het lean maken) en betere rapportages. Hiermee kan beter pro-actief gestuurd worden. Additionele capaciteit is nodig om ons werk af te krijgen. Voor het eerst gaan wij werken met trainees binnen onze organisatie. Voor zowel de trainee als de organisatie verwachten wij hier positieve effecten van. Begroting

13 Prestatie-indicatoren Landelijke prestatie-indicatoren Naam indicator Eenheid Bron 2016 Formatie FTE per inwoners Eigen gegevens 7,7 Bezetting FTE per inwoners Eigen gegevens 6,9 Apparaatskosten Kosten per inwoner Eigen begroting 291 Externe inhuur Kosten als % van totale loonsom + totale kosten inhuur externe Eigen begroting 24% (2015) Overhead % van totale lasten Eigen begroting 13,2% Lokale prestatie-indicatoren Naam Realisatie Realisatie Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Tevredenheid van inwoners, 8,4 7,5 8 8,5 8,5 8,6 8,6 organisaties en instellingen % digitale transacties t.o.v. baliebezoek n.v.t. 20% 40% 50% 60% 65% 70% Het voldoen aan normen op het gebied van informatie veiligheid (aantal getoetste deelgebieden)* 88% (3) 98% (4) 93% (7) 95% (7) 95% (7) 95% (7) 95% (7) Zorgen dat het aantal gegrond verklaarde bezwaarschriften tegen de gemeentelijke besluiten afneemt (percentage gegrond verklaarde bezwaarschriften t.o.v. het aantal ingediende bezwaarschriften) 29% 11% 7.5% 7% 7% 7% 7% Risico s en beheersmaatregelen Operationele risico s In dit programma zijn ook algemene risico s die voor alle programma s gelden opgenomen. Te weinig maatschappelijk draagvlak Risico: Er bestaat het risico dat er te weinig animo en betrokkenheid (draagvlak) is bij ondernemers en inwoners voor projecten. In toenemende mate worden maatschappelijke opgaven in samenwerking met de Vianense samenleving opgepakt. Hiervoor is draagvlak nodig. Met onvoldoende draagvlak vermindert het effect/nut van dergelijke (deel)projecten. Beheersmaatregelen: Het is van belang om voldoende ruchtbaarheid en informatie te geven aan de doelgroepen om hen zo te interesseren. Bovendien, als er onvoldoende draagvlak blijkt, is het zinvol om de (deel-)projecten te heroverwegen. Die heroverwegingen kunnen bestaan uit het extra beschikbaar stellen van middelen, het vinden van cofinanciering of het niet door laten gaan van de voorgenomen voorziening. Begroting

14 Financiën Risico: Er zijn stappen gezet op het gebied van de financiële administratie, financiële advisering en sturing, maar de deelgebieden zijn nog niet volledig in control. Beheersmaatregel: er wordt een inhoudelijke scan gemaakt, op basis waarvan bijgestuurd gaat worden. Wat mag het kosten? Overzicht taakvelden 2017 Lasten Baten Saldo nr. Taakveld 0.1 Bestuur Burgerzaken Beheer overige gebouwen en gronden Lasten en baten Lasten Subtotaal Bestedingsplan Totaal Werkelijk Begroting bestaand beleid bestedingsplan Totaal lasten Baten - bestaand beleid Totaal baten Saldo programma vóór bestemming Toevoeging reserves Onttrekking reserves Saldo programma ná bestemming Relevante beleidskaders bestaand beleid Beleidskader Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten 2016 Richtlijnen en toetsingsaspecten van Provincie Utrecht 2016 Nota rentebeleid en reserves en voorzieningen 2012 Duurzaam investeren, kadernota Financiële verordening Jaar Begroting

15 1 Veiligheid Wat willen we bereiken? Binnen Veiligheid vallen de volgende doelstellingen die reeds vertaald zijn in bestaand beleid: Voormalig programma Leefbaar 3.1 Het bieden van een veilige buitenruimte met daarbij een daadkrachtige aanpak van overlast en criminaliteit, waarbij we inwoners goed betrekken. Binnen Veiligheid vallen de volgende doelstellingen uit de investeringsagenda: Deelgebied Sociaal domein Binnen het aandachtsgebied Sociaal domein heeft de basis vorm gekregen via de transities binnen het sociale domein, waarbij de gemeente nieuwe verantwoordelijkheden heeft gekregen en de toegang tot maatwerkvoorzieningen heeft geregeld. Daarmee is het fundament gelegd voor een (symbolisch) huis van waaruit de participatie van inwoners gestimuleerd wordt. De gemeente Vianen is verantwoordelijk voor de ondersteuning en zorg aan kinderen en volwassenen. Hiermee willen we realiseren dat iedereen, jong en oud, de ruimte en mogelijkheden krijgt om mee te doen aan de samenleving. Verder investeren we in preventie, goede toegang tot ondersteuning, zorg en het bevorderen van vitaliteit en dynamiek. Deze pijlers willen we de komende jaren lokaal, dichtbij de inwoners vormgeven. Ontwikkelingen Veiligheidsbeleving De opkomst van IS, de vluchtelingencrisis en terroristische aanslagen in Duitsland, Frankrijk en België hebben ook invloed op de veiligheidsbeleving van onze inwoners. Het gevoel bestaat dat het erg dichtbij komt. Maatschappelijk is er meer onbehagen. In de Viaanse samenleving zijn de effecten nog niet groot en is er geen sprake van grote tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen. Vanuit onze zorg voor het algemeen belang blijven we alert op gebeurtenissen die ook op Viaans niveau tegenstellingen kunnen vergroten. Veilige Publieke Taak Medewerkers met een publieke taak dienen met respect en begrip te worden behandeld. Als gemeente erkennen wij het belang van een veilige publieke taak. We blijven daarom investeren in de veiligheid van onze medewerkers. Begroting

16 Wat gaan we daarvoor doen binnen het bestaande beleid? Uitvoeren Integraal Veiligheidsplan Het gemeentelijk veiligheidsbeleid richt zich op het voorkomen en terugdringen van criminaliteit en overlast. Inwoners, ondernemers en bezoekers van Vianen voelen zich veilig en welkom. De uitgangspunten voor het gemeentelijk veiligheidsbeleid zijn vastgelegd in het Integraal Veiligheidsplan dat elke vier jaar wordt vastgesteld. Het huidige plan loopt van 2015 tot en met De doelstellingen zijn het bevorderen van een veilige woon- en leefomgeving. Dit doen we bijvoorbeeld door in te grijpen bij woonoverlast, te interveniëren bij huiselijk geweld en door voorlichting en preventie. Verder maken we gebruik van actieve inwoners door middel van projecten als Burgernet en Waaks. Ook zetten we in op een blijvende daling van het aantal woninginbraken. We bieden beveiligingsadviezen aan, werken mee aan het opzetten van buurtpreventie, intensief toezicht door Buitengewoon opsporingsambtenaren en het tegengaan van heling. De aanpak van de georganiseerde criminaliteit blijft in 2017 onder onze aandacht. Dit doen we door in te zetten op het voorkomen van ondermijning en radicalisering, het uitvoeren gezamenlijke handhavingsacties met ketenpartners en door bij vergunningverlening een Bibob-toets uit te voeren. Tot slot verbeteren we de fysieke veiligheid en crisisbeheersing. Preventieve maatregelen worden gestimuleerd en er wordt deelgenomen aan regionale opleidingen, trainingen en oefeningen. Wat gaan we daarvoor doen vanuit de investeringsagenda? Deelgebied Sociaal domein Buurtbemiddeling Om de doelstellingen van het deelgebied Sociaal domein te behalen zetten we ook buurtbemiddeling in als preventieve maatregel. Buurtbemiddeling wordt ingezet om buurtgenoten in een conflictsituatie weer met elkaar in gesprek te brengen. De methode werkt het best in een vroeg stadium en bij niet al te ernstige problemen. Goed getrainde vrijwilligers helpen de partijen om het contact te herstellen en oplossingen te bedenken voor hun conflict. Prestatie-indicatoren Landelijke prestatie-indicatoren Naam indicator Eenheid Bron 2016 Verwijzingen Halt Aantal per Bureau Halt 121,3 (2014) jongeren Harde kern jongeren Aantal per KLPD 0 (2014) inwoners Winkeldiefstallen Aantal CBS 15 (2014) (geregistreerd) Geweldsmisdrijven Aantal per CBS 3,0 (2015) inwoners Diefstallen uit woning Aantal per CBS 2,3 (2015) inwoners Vernielingen en beschadigingen (in de openbare ruimte) Aantal per inwoners CBS 5,3 (2015) Begroting

17 Lokale prestatie-indicatoren Naam Cijfer veiligheidsmonitor: Cijfer leefbaarheid Cijfer veiligheidsmonitor: Cijfer veiligheid Risico s en beheersmaatregelen Operationele risico s Realisatie Realisatie Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot n.v.t. n.v.t ,6 7,6 n.v.t. n.v.t ,0 8,0 Ontstaan van maatschappelijke onrust Risico: Door niet te voorziene incidenten met een grote impact zoals de terugkeer van delinquenten, pedofilie, radicalisering of toestroom van vluchtelingen bestaat het risico op maatschappelijke onrust. Beheersmaatregel: De gemeente Vianen heeft de crisisbeheersingsorganisatie op orde. En kan opschalen als dat nodig is. Ook kan door de regionale samenwerking binnen de Veiligheidsregio een beroep worden gedaan op de capaciteit van andere gemeenten. Toename criminaliteit en ongewenst gedrag Risico: Criminaliteit of ongewenst gedrag kan toenemen. Bijvoorbeeld doordat een nieuwe dadergroep actief wordt. Beheersmaatregel: Evenals hierboven geldt dat de gemeente Vianen de crisisbeheersingsorganisatie op orde heeft. En kan opschalen als dat nodig is. Ook kan door de regionale samenwerking binnen de Veiligheidsregio een beroep worden gedaan op de capaciteit van andere gemeenten. Wat mag het kosten? Overzicht taakvelden 2017 Lasten Baten Saldo nr. taakveld 1.1 Crisisbeheersing en brandweer Openbare orde en veiligheid Subtotaal Bestedingsplan Totaal Begroting

18 Lasten en baten Werkelijk Begroting Lasten - bestaand beleid bestedingsplan Totaal lasten Baten - bestaand beleid Totaal baten Saldo programma vóór bestemming Toevoeging reserves Onttrekking reserves Saldo programma ná bestemming Relevante beleidskaders bestaand beleid Beleidskader Jaar Handhavingsbeleid Vianen Oog voor leefbaarheid 2016 Handhavingsuitvoeringsprogramma 2016 Oog voor leefbaarheid 2016 Integraal Veiligheidsplan Regionale veiligheidsstrategie Beleidsplan Veiligheidsregio Utrecht Verbinden voor Veiligheid 2016 Aanwijzingsbesluit digitaal opkopers register gemeente Vianen 2016 Evenementenbeleid Vianen 2015 Beleidsregels Opiumwet 13B 2015 Beleidsregels BIBOB 2014 Begroting

19 2 Verkeer, vervoer en waterstaat Wat willen we bereiken? Binnen Verkeer, vervoer en waterstaat vallen de volgende doelstellingen die reeds vertaald zijn in bestaand beleid: Voormalig programma Leefbaar 3.2 Het bieden van een gebruiksvriendelijke, schone, groene en duurzame leefomgeving. Binnen Verkeer, vervoer en waterstaat vallen de volgende doelstellingen uit de investeringsagenda: Deelgebied Centrum Binnen het aandachtsgebied centrum, is het vergroten van de belevingswaarde en het aantrekken van meer en nieuw publiek voor het centrum een belangrijk doel. De relatie tussen de bewoners (ook de eigenaren en gebruikers van vastgoed) aan de ene kant en de stad als fenomeen aan de andere kant is wederkerig: De stad biedt de inwoners een breed palet aan mogelijkheden en de bewoners maken gebruik van die mogelijkheden. Zo leveren zij daarmee een bijdrage aan het bestaan van de stad. De stad moet bovendien aantrekkelijk zijn voor bezoekers die Vianen om andere redenen bezoeken (shoppen, cultuurhistorie, evenementen). Deelgebied Bedrijventerreinen Versterking van de infrastructuur en het bedrijfsleven. Vianen beschikt over goed bereikbare bedrijfsterreinen waarop de werkgelegenheid minimaal gelijk is gebleven. Er is een sterkere binding van de bedrijventerreinen met de stad Vianen en het Centrumgebied. Deelgebied Duurzaamheid Binnen het aandachtsgebied duurzaamheid heeft de gemeente de volgende ambities geformuleerd. We richten ons op de pijlers energie, gemeentelijk verbruik, kwaliteit van de leefomgeving, mobiliteit en nieuwbouw. Energie: Hierbij gaat het om het verduurzamen van de Viaanse energiehuishouding, zowel voor bedrijven als inwoners. Gemeentelijk Verbruik: Inzetten op een verdere verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed, duurzaam inkopen en een milieubewust gedrag bij haar werknemers. Kwaliteit van de Leefomgeving: De nadruk wordt gelegd op het groene en landschappelijke karakter van Vianen, in combinatie met de leefbaarheid in de wijk. Ontwikkelingen A27 In 2017 worden activiteiten in het kader van de verbreding van de A27 ter hand genomen. Begroting

20 Wat gaan we daarvoor doen binnen het bestaande beleid? Beheer en onderhoud Het onderhoud en diverse beheerplannen voor onze wegen en de openbare verlichting zijn binnen dit programma een belangrijke kostenpost. In iets mindere mate geldt dit ook voor bijvoorbeeld gladheidsbestrijding, de roadblockers en de bijdrage aan Vrevia. Buiten Gewoon Het project Buiten gewoon is een integraal project (groen, wegen en riolering) dat in de opzet van de nieuwe programmabegroting verdeeld is over drie programma s: 2. Verkeer, vervoer en waterstaat (wegen), 5. Sport, cultuur en recreatie (groen) en 7. Volksgezondheid en milieu (riolering). De toelichting op dit project vindt u binnen het programma Sport, cultuur en recreatie. Verkeersstructuurplan bedrijventerrein De Hagen Vanwege alle ontwikkelingen in Vianen en de verouderde verkeersregelinstallatie op de Hagenweg is het Verkeersstructuurplan De Hagen opgestart. Na uitvoering van het project moet de wegenstructuur op en rond het bedrijventerrein zodanig zijn gereconstrueerd dat het verkeer goed kan doorstromen. Binnen dit project worden ook de wateroverlast-problemen op de Stuartweg opgelost. Er zijn reeds een aantal maatregelen genomen om de wateroverlast te verminderen. Wat gaan we daarvoor doen vanuit de investeringsagenda? Deelgebied Duurzaamheid Onderzoek en voorbereiding plaatsing oplaadpunten Het uitbreiden van het openbaar netwerk aan oplaadpalen voor auto en fiets. In 2017 worden op meerdere locaties laadpalen gerealiseerd in de openbare ruimte die publiekelijk toegankelijk zijn. Deelgebied Bedrijventerreinen Optimalisatie verkeerslichtenregeling kruispunt afrit A2 Het kruispunt afrit A2 (nabij hotel restaurant Van Der Valk) is het drukste en meest complexe kruispunt van Vianen. Er is de afgelopen jaren een toenemende verkeersdrukte merkbaar met langere wachtrijen voor sommige richtingen als gevolg. In 2016 is gestart met een onderzoek naar de mogelijkheden om de verkeersstromen rond de Bentz-Berg en de dubbele kruising bij de afruit A2 beter af te wikkelen. Enkele verbeteringen zijn direct in de verkeersregelinstallatie (verkeerslichten) verwerkt. Het onderdeel is grotendeels afgerond in 2016, maar er is nog een kleine doorloop in 2017 in verband met een vervolgonderzoek dat hier uit voort gekomen is om mogelijke verdere verbeteringen aan de verkeerslichten te inventariseren. Aanleg fietsstructuur De Limiet Om bedrijventerrein De Biezen beter en veiliger bereikbaar te maken voor fietsers worden langs de Limiet fietsstroken aangelegd. Volgens de huidige inzichten, vindt de realisatie plaats in de tweede helft van Begroting

21 Deelgebied Centrum Bebording Vrijstad Vianenstijl We schonen de borden in de gemeente op en vervangen de borden in de Vrijstad Vianenstijl. Doordat de huidige borden enkel voldoen aan de wettelijke verplichtingen is dit geen herkenbaar beeld voor Vianen. Prestatie-indicatoren Landelijke prestatie-indicatoren Naam indicator Eenheid Bron 2016 Ziekenhuisopname na % VeiligheidNL 7 % (2014) verkeersongval met een motorvoertuig Overige vervoersongevallen met een gewonde fietser % VeiligheidNL 10 % (2014) Risico s en beheersmaatregelen Operationele risico s Voor dit programma zijn geen operationele risico s opgenomen. Wat mag het kosten? Overzicht taakvelden 2017 Lasten Baten Saldo nr. taakveld 2.1 Verkeer en vervoer Parkeren Recreatieve havens Openbaar vervoer Subtotaal Bestedingsplan Totaal Begroting

22 Lasten en baten Werkelijk Begroting Lasten - bestaand beleid bestedingsplan Totaal lasten Baten - bestaand beleid Totaal baten Saldo programma vóór bestemming Toevoeging reserves Onttrekking reserves Saldo programma ná bestemming Relevante beleidskaders bestaand beleid Beleidskader Jaar Gemeentelijk Verkeer- en Vervoerplan Kwaliteitsplan Inrichting Openbare Ruimte (KIOR) 2016 Kiezen voor nieuwe beheer (kwaliteitsnota) 2011 Beleidsmonitoring openbare ruimte 2014 Beleidsplan openbare verlichting 2015 t/m Beheerplan openbare verlichting 2015 t/m Algemene Verordening Ondergrondse Infrastructuur Gemeente Vianen 2015 Handboek Kabels en Leidingen Gemeente Vianen 2015 Beheerplan technisch onderhoud wegen 2016 t/m Beheerplan civieltechnische kunstwerken 2016 t/m Beheerplan bewegwijzering 2016 t/m Beleidsregels reclame openbare ruimte 2016 t/m Beleidsplan gladheidsbestrijding 2016 t/m Begroting

23 3 Economie Wat willen we bereiken? Binnen Economie vallen de volgende doelstellingen die reeds vertaald zijn in bestaand beleid: Voormalig programma Groeiend: Ondernemerschap en sociaal economische ontwikkeling Creëren van een goed ondernemersklimaat Behoud en versterking van het huidige werkgelegenheidsniveau. Binnen Economie vallen de volgende doelstellingen uit de investeringsagenda: Deelgebied Bedrijventerreinen Ingezet wordt op de versterking van de infrastructuur en het bedrijfsleven. Vianen beschikt over goed bereikbare bedrijventerreinen waarop de werkgelegenheid de afgelopen jaren minimaal gelijk is gebleven. Deelgebied Landelijk gebied Binnen het aandachtsgebied Landelijk gebied zet de gemeente in op het verbeteren van de leefbaarheid en de vitaliteit, door middel van versterking van toerisme, recreatie en economie. Deelgebied Sociaal domein Binnen het aandachtsgebied Sociaal domein heeft de basis vorm gekregen via de transities binnen het sociale domein, waarbij de gemeente nieuwe verantwoordelijkheden heeft gekregen en de toegang tot maatwerkvoorzieningen heeft geregeld. Daarmee is het fundament gelegd voor een (symbolisch) huis van waaruit de participatie van inwoners gestimuleerd wordt. De gemeente Vianen is verantwoordelijk voor de ondersteuning en zorg aan kinderen en volwassenen. Hiermee willen we realiseren dat iedereen, jong en oud, de ruimte en mogelijkheden krijgt om mee te doen aan de samenleving. Verder investeren we in preventie, goede toegang tot ondersteuning, zorg en het bevorderen van vitaliteit en dynamiek. Deze pijlers willen we de komende jaren lokaal, dichtbij de inwoners vormgeven. Ontwikkelingen Aantrekken economie Na een aantal jaren van economische krimp als gevolg van de kredietcrisis maakt Nederland sinds eind 2015 weer economische groei door. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verwacht een groei van 1,7%. Oorzaken liggen in de Brexit en de aanhoudende lage inflatie die een rem zet op de consumentenbestedingen. De lage rente draagt wel bij aan een positief investeringsklimaat. Verwacht wordt dat de vraag naar bedrijfsruimte op de bedrijventerreinen (onder andere Gaasperwaard) toeneemt. Begroting

24 Cittaslow In 2016 heeft de gemeente Vianen met trots het internationale keurmerk voor Cittaslowgemeenten ontvangen. Het is een kwaliteitskeurmerk voor gemeenten die op het gebied van leefomgeving, landschap, lokale economie, gastvrijheid, milieu, infrastructuur, cultuurhistorie, duurzaamheid en behoud van identiteit tot de top behoren. Wat gaan we daarvoor doen binnen het bestaande beleid? Versterken economische infrastructuur en social return on investment Ons beleid is gericht op behoud en versterking van de economische (infra)structuur. Daarbij gaat het om het aantrekkelijk en goed bereikbaar houden van onze bedrijventerreinen, het stimuleren van de samenwerking tussen ondernemers en het ondersteunen van (door)startende ondernemers door middel van het garantiefonds voor startende ondernemers. We zetten in op het faciliteren van ondernemerschap. Een belangrijk instrument daarbij zijn de bedrijfsbezoeken die jaarlijks worden gedaan. Daarbij is social return on investment en het inzetten van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een vast gespreksonderwerp. In 2017 komt een nieuw bestemmingsplan voor de bedrijventerreinen. Dit herijkte bestemmingsplan biedt meer flexibiliteit waarmee sneller kan worden ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen en de behoeften van ondernemers. Ook zetten we de uitgifte van Gaasperwaard voort met de vernieuwde marketingstrategie. En in 2017 starten we in het kader van het project Buiten Gewoon met het aanpakken van de openbare ruimte en de bereikbaarheid van bedrijventerrein de Hagen. Wat gaan we daarvoor doen vanuit de investeringsagenda? Deelgebied Bedrijventerreinen Detailhandelsvisie Er is opdracht verstrekt voor het opstellen van een detailhandelsvisie voor de gemeente Vianen. De verwachting is dat deze visie eind 2016/begin 2017 gereed is. Bedrijveninvesteringszone (BIZ) Begin dit jaar is een draagvlakmeting gehouden voor het instellen van een BIZ op bedrijventerrein De Biezen/De Hagen. Helaas werd niet voldaan aan de vereiste meerderheid. Omdat de Stichting Beveiliging Bedrijventerrein Vianen (SBBV) op de huidige voet niet verder kan en er toch sterk gehecht wordt aan het hebben van een collectief fonds voor de bedrijventerreinen, wordt een nieuwe poging ondernomen. Hierbij wordt getracht een BIZ voor de Biezen en een BIZ voor de Hagen in te stellen. De geldende BIZ voor het Centrum willen we verlengen en ook daartoe moet een draagvlakmeting worden gehouden. Op praktische redenen wordt dit meegenomen in dit proces. Garantiefonds startende ondernemers In 2016 is het Garantiefonds voor startende ondernemers opgericht. Hiermee is dit onderdeel van de investeringsagenda uitgekristalliseerd en in werking getreden. Het fonds kent een meerjarige looptijd en is derhalve ook voor 2017 relevant. Jaarlijks ondernemersevenement (doorloop 2016) In 2015 is gestart met het organiseren van een netwerkavond voor ondernemers. In 2016 zijn de gemeenten Leerdam en Zederik hierbij aangehaakt. Doel van de netwerkavonden is het versterken van de samenwerking tussen ondernemers onderling en tussen ondernemers en maatschappelijke organisaties. Het evenement wordt voortgezet in 2017 en Begroting

25 Arbeidsparticipatie (doorloop 2016) Ondernemers én onze eigen organisatie worden vanuit de Participatiewet gestimuleerd om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. Deelgebied Landelijk gebied Opzetten plattelandsnetwerk Vianen kent een mooi en uitgebreid landelijk gebied. Een sterke plattelandseconomie is belangrijk voor de leefbaarheid van het landelijk gebied en de dorpen. De landschapsvisie Oog op het platteland geeft mogelijkheden aan mensen die in het landelijke gebied willen ondernemen. Vaak gaat het om activiteiten die liggen op het vlak van toerisme, recreatie en zorg. In 2017 gaan we aan de slag met het opzetten van een plattelandsnetwerk gericht op samenwerking tussen bedrijven in het landelijk gebied. Doel is dat ondernemers van elkaar kunnen leren en samenwerken om hun bedrijfsvoering te versterken. Nieuwe ondernemers doen binnen het netwerk ideeën op om hun nieuwe onderneming zo sterk mogelijk op te zetten. Deelgebied Sociaal Domein Jobcoach Een proef om mensen die vanwege enige beperking niet actief in de maatschappij (kunnen) participeren, gelegenheid te geven binnen de gemeentelijke organisatie werkervaring op te doen om toegeleid te worden naar een vorm van regulier werk of arbeidsmatige dagbesteding. Er worden middels jobcarving banen gecreëerd, werkervaringsplaatsen binnen de gemeentelijke organisatie. Prestatie-indicatoren Landelijke prestatie-indicatoren Naam indicator Eenheid Bron 2016 Functiemenging % LISA 58,3% (2015) Bruto Gemeentelijk Product Verhouding tussen verwacht en gemeten product Atlas voor gemeenten 66 (2013) Vestigingen (van bedrijven) Lokale prestatie-indicatoren Aantal per inwoners in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar LISA 136,9 (2015) Naam Realisatie Realisatie Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Bedrijfsbezoeken Uitgifte kavels Gaasperwaard Euro s (grex 2015) Begroting

26 Risico s en beheersmaatregelen Operationele risico s Achterblijven kavelverkoop Gaasperwaard Risico: De kavelverkoop Gaasperwaard kan achterblijven. Beheersmaatregel: Er worden extra middelen ingezet om de promotie van het bedrijventerrein Gaasperwaard te versterken via een herijkte marketingstrategie. Wat mag het kosten Overzicht taakvelden 2017 Lasten Baten Saldo nr. Taakveld 3.1 Economische ontwikkelingen Grex Gaasperwaard Bedrijvenloket Economische promotie Subtotaal Bestedingsplan Totaal Lasten en baten Lasten Werkelijk Begroting bestaand beleid bestedingsplan Totaal lasten Baten - bestaand beleid Totaal baten Saldo programma vóór bestemming Toevoeging reserves Onttrekking reserves Saldo programma ná bestemming Begroting

27 Relevante beleidskaders bestaand beleid Beleidskader Jaar Toekomstvisie Vianen Duurzaam investeren, Kadernota Visie op de Bedrijventerreinen Samen Ondernemen 2016 Detailhandelsvisie Vianen 2016 Garantiefonds startende ondernemers 2016 Cittaslow 2016 Begroting

28 4 Onderwijs Wat willen we bereiken? Binnen Onderwijs valt de volgende doelstelling die reeds vertaald is in bestaand beleid: Voormalig programma Stimulerend 2.6 Ieder kind op school. Binnen Onderwijs vallen de volgende doelstellingen uit de investeringsagenda: In de investeringsagenda is besloten geen deelgebied Onderwijs op te nemen, maar deze te splitsen in deelgebied Sociaal domein en deelgebied Duurzaamheid (programma 7). Om deze reden zijn er geen specifieke doelstellingen Onderwijs opgesteld. Onderwijs is vorm gegeven binnen de deelgebieden Sociaal domein met de volgende doelstellingen: Deelgebied Sociaal domein Binnen het aandachtsgebied Sociaal domein heeft de basis vorm gekregen via de transities binnen het sociale domein, waarbij de gemeente nieuwe verantwoordelijkheden heeft gekregen en de toegang tot maatwerkvoorzieningen heeft geregeld. Daarmee is het fundament gelegd voor een (symbolisch) huis van waaruit de participatie van inwoners gestimuleerd wordt. De gemeente Vianen is verantwoordelijk voor de ondersteuning en zorg aan kinderen en volwassenen. Hiermee willen we realiseren dat iedereen, jong en oud, de ruimte en mogelijkheden krijgt om mee te doen aan de samenleving. Verder investeren we in preventie, goede toegang tot ondersteuning, zorg en het bevorderen van vitaliteit en dynamiek. Deze pijlers willen we de komende jaren lokaal, dichtbij de inwoners vormgeven. Ontwikkelingen Oosterlicht college Binnen het programma Onderwijs wordt in 2017 gestart met de uitbreiding van het Oosterlicht college. Alvorens we hiermee starten, wordt eerst helderheid geboden over de leerlingenprognose. Wat gaan we daarvoor doen binnen het bestaande beleid? Onderwijs voor iedereen De gemeente Vianen vindt het belangrijk dat ieder kind op school kan zitten. Binnen dit programma ligt de nadruk onder andere op onderwijshuisvesting en onderwijsbeleid. Daarnaast geven we met het gemeentelijk Sociaal Team, de scholen en het samenwerkingsverband Profi Pendi invulling aan Begroting