Academische Werkplaats Ernstige Psychotische Aandoeningen 1
Inhoud 1. a. Missie en b. Geschiedenis 2. Wie zijn wij? 3. Wat gaan wij doen? a. Stadia en profiel b. Interventie onderzoek c. Onderwijs en opleiding 4. Wat zijn we te weten gekomen? a. Enorme klinisch relevante variatie binnen psychose b. Voorspellen van psychose binnen hoog risico groep c. Uitkomst van psychose d. Obsessies en compulsies bij psychose e. Verwerking van informatie en dopamine 5. Hoe zijn we bereikbaar? 2
1.a. Missie Klinisch relevant onderzoek Innige samenwerking kliniek en wetenschap Innige samenwerking Academische Werkplaatsen Arkin 3
Academische Werkplaatsen Arkin Psychologische Interventies Ernstige Psychotische Aandoeningen Verslaving 4
1.b. Geschiedenis 5
Ontvoffing AMC/Arkin Scheiding Zorglijn Vroege psychose ~ VIP Samenwerkingsovereenkomst Klinisch: ZVP ~ VIP Wetenschappelijk: AMC ~ Arkin = Academische Werkplaats EPA Focus op levensloop gerichte topzorg verbonden met onderzoek voor patiënten met ernstige psychotische stoornissen 6
Vroege Interventie Psychose Amsterdam ZVP en VIP onderling verbonden en verbonden met latere zorg in Arkin Kans: Vrijwel alle ernstige psychiatrische stoornissen openbaren zich in de adolescentie: VIPsychiatrie 7 als standaard zorg
Beloop op langere termijn Onderzoek voor betere zorg Gedetailleerde assessment gedurende vroege fase Levensloop Beloop op langere termijn ROM+ Langdurig zorg afhankelijke patiënten 8
2. Wie zijn wij? 9
Mirjam van Tricht GZ psycholoog Proefschrift: neurophysiological correlates of the pathway to first psychosis Focus: informatieverwerking bij patiënten met een psychose en de relatie met klinische symptomen Email: m.j.vantricht@amc.nl 10
Martijn Kikkert Psycholoog Proefschrift: Medication adhearence in patients with schizophrenia Focus: beloop ernstige psychotische aandoeningen Email: martijn.kikkert@arkin.nl 11
Frederike Schirmbeck Psycholoog Proefschrift: Obsessive-compulsive Symptoms in Schizophrenia: Multimodal Prospective Investigations Focus: Dwang- en affectieve symptomen bij patiënten met psychose etiologie en behandeling Email: n.f.schirmbeck@amc.nl 12
Jaap Peen Psycholoog Senior-onderzoeker Proefschrift: Mental health and urbanization. An investigation of inner-city and urban-rural differences in psychiatric morbidity Focus: - Langdurig zorgafhankelijke (LZA) psychiatrische patiënten in Amsterdam - Risicofactoren voor onvrijwillige opname Email: jaap.peen@arkin.nl 13
Mariken de Koning Psychiater Proefschrift: Studying biomarkers in populations at genetic and clinical high risk for psychosis Focus: Dopamine en informatieverwerkingsproblemen bij mensen met een verhoogd risico op psychose Email: mariken.de.koning@mentrum.nl 14
Annick Fransen Secretaresse Email: annick.fransen@arkin.nl 15
Lieuwe de Haan Psychiater Hoogleraar psychotische stoornissen Proefschrift: Patients perspectives Subjective experiences and attitudes of patients with recent onset schizophrenia Focus: Klinisch relevante variatie in patiënten met psychose Email: lieuwe.de.haan@arkin.nl 16
3. Wat gaan we doen? 17
a. Stadia Profiel 18
a. Stadia en profiel Achtergrond: Rekening houden met het stadium van de aandoening en met het individuele profiel van patiënten is de basis voor individuele zorg op maat Onderzoek naar de stabiliteit van stadia en de prognostische validiteit van individuele profielen Onderzoek naar de optimale zorgtoewijzing op basis van stadium en profiel Gedetailleerde eerste assessment! 19
b. Interventie onderzoek 20
b. Interventie onderzoek Achtergrond: er wordt te weinig onderzoek gedaan naar interventies bij psychotische patiënten Onderzoek de invloed van individuele en groepsgewijze CGT op sociaal terugtrekgedrag Onderzoek de effecten van een antipsychotica protocol [Optimise] Onderzoek de effecten van ontstekingsremming Onderzoek de Persoonlijke Antipsychotica Keuzewijzer 21
c. Onderwijs en opleiding 22
c. Onderwijs en opleiding Achtergrond: resultaten van wetenschappelijk onderzoek bereiken in onvoldoende mate clinici Ontwikkel website met actuele informatie over uitkomsten onderzoek Betrek clinici en AIOS bij het analyseren en publiceren van onderzoeksbevindingen 23
4. Wat zijn we te weten gekomen? 24
a. Enorme klinisch relevante variatie binnen psychose 25
a. Enorme klinische variatie binnen psychose Hogere dosering antipsychotica ~ subjectief onwelbevinden 1 Continueren cannabisgebruik ~ slechtere prognose 2 Ouders trainen in motiverende gespreksvoering ~ minder cannabisgebruik bij patiënten 3 Clozapine ~ minder craving naar cannabis dan risperidon 4 Hogere trait-anxiety ~ meer suicidepogingen 5 IPS ~ 4 X meer kans op werk en opleiding 6 Steunende gezinsbehandeling ~ 30% minder psychose recidief 7 Hulpverleners met vermijdende hechtingsstijl ~ minder goede therapeutische relatie volgens patient 8 1 De Haan 2003 2 Van der Meer 2014 3 Smeerdijk 2013 4 Machielsen 2013 5 Van der Valk 2014 6 Ackema 2014 7 Linszen 2014 8 Korver 2014 26
b. Voorspellen van psychose binnen hoog risico groep 27
b. Voorspellen van psychose binnen hoog risico groep Informatie verwerking en sociaal terugtrekken ~ risico op ontwikkelen psychose 1 Hoog risico groepen ~ afwijkingen in de verwerking van visuele 2 en auditieve 3 informatie Hersengolven gerelateerd aan de informatieverwerking ~ betere voorspelling van een psychose 3; 4 Afwijkingen in het EEG in rust ~ betere voorspelling van een psychose 5 Relatie neurofysiolgische afwijkingen ~ klinische symptomen 28 1 Nieman et al., 2014 ; 2 van Tricht et al., 2010; 3 van Tricht et al., 2010; 4 van Tricht et al., 2012; 5 van Tricht et al., 2014
c. Beloop psychose Zorggebruik en onvrijwillige opname 29
c. Zorggebruik langdurig zorgafhankelijke patiënten Risicofactoren voor onvrijwillige opname Het aantal Amsterdamse LZA-patiënten met zorg nam in 5 jaar toe van 3018 tot 4576 (+52%) Op 1 jan. 2005 was slechts 6,5% van de LZA patiënten opgenomen in een 24-uurs-kliniek voor langdurige zorg Aandeel LZA-patiënten in gebruik crisiscontacten buiten kantooruren is beperkt: slechts 17% Ernst van de stoornis, gevaar voor anderen, gebrek aan motivatie, en een voorgaande onvrijwillige opname voorspellen de kans op een opname met IBS Patiënten van Surinaamse, Antilliaanse en Marokkaanse afkomst hebben een grotere kans op opname met IBS na een crisisconsult dan autochtonen, mede omdat zij vaker in psychotische toestand in zorg komen Alleen wonen is een risicofactor voor IBS-opname en IBS- heropname 30
. Obsessies en compulsies bij psychose 31
d. Obsessies en compulsies bij psychose 12% van de patiënten met schizofrenie heeft langdurige en ernstige OCD De kans op het ontwikkelen van OCS is groter als iemand clozapine gebruikt OCS hangt samen met depressie, recidief en slecht sociaal functioneren 32
e. Verwerking van informatie en dopamine 33
e. Verwerken van informatie en dopamine Bij jong-volwassenen met een verhoogd risico op psychose is er een verband tussen een verhoogd dopamineniveau in het striatum en de ernst van de prepsychotische symptomen. Dopaminerge afwijkingen zijn dus al aantoonbaar voor een eerste psychose kan worden gediagnosticeerd. Jong-volwassenen met een verhoogd risico op psychose hebben een verlaagde prepuls inhibitie (maat voor het kunnen filteren van informatie) in vergelijking met gezonde controles. Informatieverwerkingsproblemen zijn dus al vroeg aantoonbaar. 34
5. Hoe zijn we bereikbaar? 35
5. Hoe zijn we bereikbaar? Lieuwe de Haan: lieuwe.de.haan@arkin.nl l.dehaan@amc.uva.nl Annick Fransen: annick.fransen@arkin.nl a.m.fransen@amc.uva.nl Telefoon: 020-89 136 08 36
Werk aan de winkel 37
Bedankt voor uw aandacht! 38