Opleidingsgids Leergangen Coachen

Opleidingsgids Leergangen Coachen Coachen vanuit Systeemdenken Leergang Individueel Coach erkend door St!R leidt op voor het PHBO-diploma Individueel Coach (in aanvraag) NOBCO/EMCC Coach niveau (in aanvraag) Leergang Professioneel Coach erkend door St!R leidt op voor het PHBO-diploma Professioneel Coach NOBCO/EMCC Coach niveau Leergang Teamcoach St!R-erkenning (in aanvraag) leidt op voor het PHBO-diploma Teamcoach NOBCO/EMCC Coach niveau (in aanvraag) Leergang Individueel Coach & Teamcoach erkend door St!R leidt op voor het PHBO-diploma Individueel Coach & Teamcoach NOBCO/EMCC Coach niveau

Inleiding... 3 Erkende Leergangen Coachen in vogelvlucht... 6 1. Beroepsprofielen... 9 1.1 Beroepsprofiel Individueel Coach... 9 1.1.1 Kerntaken van een Individueel Coach... 10 1.1.2 Resultaat van de beroepsuitoefening van een startbekwame Individueel Coach... 10 1.2 Beroepsprofiel Teamcoach... 10 1.2.1 Kerntaken van een Teamcoach... 11 1.2.2 Resultaat van de beroepsuitoefening van een startbekwame Teamcoach... 11 2. Competenties... 12 2.1 Competenties Coach St!R en NOBCO... 12 2.2 Competentieprofiel Coach CB... 13 3. Opleidingsleerplan Coachboulevard... 14 3.1 Visie op coachen... 14 3.2 Visie op opleiden... 15 3.2.1 Competentie gericht opleiden met de vijf kritieke succesfactoren... 15 3.2.2 Beroepskritieke situaties en kritieke momenten... 18 3.2.3 Competente coachopleiders... 18 3.3 Doelgroep... 19 3.4 Didactische uitgangspunten... 19 3.4.1 Waardevol leren door focus op interactie... 19 3.4.2 Opbouw en structuur van de 1- daagsen... 20 3.4.3 Vier manieren van leren... 21 3.4.4 Individueel en collectief leren, intervisiegroep... 21 3.4.5 Reflectie als rode draad... 23 3.4.6 Transfer naar de eigen coachpraktijk & praktijkervaring opdoen... 24 3.4.7 Vertrouwdheid creëren is een professie... 25 4. Overzicht Leergangen in schema... 26 5. Leergangen Coachen: inhoud per lesdag... 27 5.1 Basis Coachen... 27 5.1.1 BC1 Competentieprofiel & de 5 Succesfactoren... 27 5.1.2 BC2 Dynamiek van Intervisie... 28 5.1.3 BC3 Contextgericht Coachen... 28 5.2 Individuele Coaching... 29 5.2.1 IC1 Intake: van Coachvraag tot Contract... 29 5.2.2 IC2 Coachen op Gedrag (1e niveau ijsberg)... 29 5.2.3 IC3 Coachen op Opvattingen & Overtuigingen (2e niveau ijsberg)... 30 5.2.4 IC4 Coachen op Waarden & Drijfveren (3e niveau ijsberg)... 30 5.2.5 IC5 Afronding Coachtraject (inclusief Coachverslag 1 bespreking)... 31 5.2.6 IC6 Coachen van Kritieke Momenten in het Hier- en- Nu... 31 5.2.7 IC7 Individu in Groepscontext... 32 5.2.8 IC8 Coachen met Perspectiefwisseling... 32 5.2.9 IC9 Assessment Individueel Coach & Certificering Leergang... 33 5.3 Teamcoaching... 33 5.3.1 TC1 Teamintake, Analyse & Ontwikkelingsfasen... 33 5.3.2 TC2 Teaminterventies... 34 5.3.3 TC3 Conflictcoaching... 34 5.3.4 TC4 Intervisiecoaching... 35 5.3.5 TC5 Afronding Teamcoachtraject & Kritieke Momenten... 35 5.3.6 TC6 Coachen van Regressieve & Stagnerende Teams... 36 5.3.7 TC7 Teamcoaching vanuit Organisatiecontext... 37 5.3.8 TC8 Kritieke Momenten Teamcoach... 37 5.3.9 TC9 Assessment Teamcoach & Certificering Leergang... 38 5.4 Assessment... 38 6. Kwaliteitsborging van de Leergangen Coachen... 39 6.1 Eisen aan een erkende coachopleiding... 39 6.2 Toetsings- en beoordelingsprocedure... 40 6.3 Coachportfolio en Studie- Belasting- Uren (SBU s)... 41 6.4 Klachtenprocedure... 43 6.5 Kwaliteit van de opleiding... 43 Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5 Bijlage 6 Competentieprofiel St!R Individueel Coach... 44 Competentieprofiel St!R Teamcoach... 47 Competentieprofiel NOBCO/EMCC, niveau... 50 SBU s Leergangen in schema... 53 Verplichte literatuur en multimediaproducten... 54 Kosten Leergangen Coachen... 59 2

Inleiding Coachboulevard is begin 2009 opgericht door Marijke Lingsma. Sinds 2011 werken we met het huidige opleidingsprofiel en de huidige Leergangen. Kenmerkend voor onze Leergangen zijn de themagerichte 1-daagsen, de bouwstenen in de opleiding, de hoge mate van zelfsturing in het eigen leerproces van de deelnemer, de didactische opbouw van eenvoudig naar moeilijk in de lesstof van de opleidingen en Leergangen: Basis Coachen, Individuele Coaching en Teamcoaching, niveau junior en gevorderden. Erkend worden door vreemde ogen ; in kwaliteit door beroepsverenigingen (St!R en NOBCO/EMCC), in onderwijs (PHBO) en in klanttevredenheid door deelnemers en opdrachtgevers (CEDEO), is voor ons als feedback van eminent belang. (Ex-)deelnemers en (ex- )opdrachtgevers hebben Coachboulevard zeer hoge cijfers gegeven over hun tevredenheid m.b.t. de kwaliteit en inhoud van de opleidingen. Het betekent voor ons adel verplicht. In deze Opleidingsgids Leergangen Coachen vindt u alle informatie die nodig is om tot een voor u weloverwogen beslissing te komen. U kunt een keuze bij ons maken uit de volgende erkende Leergangen: PHBO St!R NOBCO/EMCC Leergang Individueel Coach in aanvraag ja in aanvraag Leergang Professioneel Coach ja ja Leergang Teamcoach ja in aanvraag in aanvraag Leergang Individueel Coach & Teamcoach ja ja Missie en visie Het is onze missie leergierige mensen in korte tijd te laten schitteren in hun persoonlijke en professionele kracht en dit in een scherpe prijs-kwaliteitverhouding. Wij geloven dat de essentie van de professionele coach zich kenmerkt door leergierigheid en het vormgeven van de eigen leerbehoefte door kritische reflectie op eigen handelen en aannames. Leren is een individuele aangelegenheid die pas in interactie betekenis krijgt en tot uiting komt en zich verder ontwikkelt. Zo wordt ieder leerproces duurzaam en continu. Onze coachoptiek is coachen vanuit systeemdenken: het adaptief leervermogen van een sociaal systeem (individu, team of organisatie) kenmerkt zich door de wisselwerking tussen externe factoren en andere betrokkenen en het interne systeem van de coachee of team. Coachboulevard werkt vanuit het kader van vijf succesfactoren, namelijk: meetlat (doelstelling), eigenaarschap, ijsberg, hier-en-nu en context. Spreekt Senge (1992) van persoonlijk meesterschap, Coachboulevard spreekt van hoog eigenaarschap voor eigen leertraject. We gaan uit van vrijheid in leren; iedere deelnemer kiest zijn eigen leerpad en is daar dan ook verantwoordelijk voor. In onze opleidingsoptiek focussen we ons op de leerstijlen van Bolhuis (2001) en Romiszowski (1981) en gaan we uit van reproductief leren (het werken a.d.h.v. basismodellen), en met name productief leren: creatief en snel schakelen in wat zich in de hier-en-nu situatie aandient, gerelateerd aan de gelezen literatuur. Coachboulevard is goed in het ombouwen van grote theorieën in kleine theorieën (praktische interventies). Coachboulevard Coachboulevard refereert aan een boulevard waar je om je heen kijkt, zelf kiest wat je koopt, de hoeveelheid tijd die je er wilt doorbrengen en hoeveel geld je wilt investeren. Je bent zelf in staat om te bepalen wat voor je eigen ontwikkeling en werk van belang is: je bent zelf de regisseur van het activeren van je leerbehoeften in een leerpad. Geen gesleep met zware tassen, geen overnachtingen elders; na aanmelding krijg je een inlogcode waarmee je divers lesmateriaal vóór de 1-daagsen vanuit je kluisje kunt downloaden. Vooraf heb je de verplichte literatuur doorgenomen. Op de dag zelf wordt er direct flink met opdrachten gewerkt en geoefend en krijg je effectieve feedback. Coachboulevard staat voor vrij en creatief handelen vanuit je leerkeuze, niet voor vrijblijvendheid. Doelstelling en Structuur Het doel van iedere Leergang is erkende vakbekwame coaches af te leveren, die voldoen aan de beroepsprofielen van de St!R en - indien de deelnemer hiervoor kiest- met PHBO-diploma en NOBCO-registratie en die ervaring hebben met diverse (ingebrachte) actuele praktijksituaties. De Leergangen Coachen zijn opgebouwd uit bouwstenen: 1-daagse thema-gerichte lesdagen, die te samen voldoen aan de competenties vanuit het beroepsprofiel Individueel Coach en beroepsprofiel Teamcoach. 3

Naam Leergang Code Aantal lesdagen Assessment Wat Individueel Coach LGIC 11 ja, dagdeel individuele coaching Professioneel Coach LGPC 12 ja, dagdeel individuele coaching en reguliere teamcoaching Teamcoach LGTC 11 ja, dagdeel teamcoaching à regulier en disfunctionerend Individueel Coach & Teamcoach LGICTC 17 ja, 2 x dagdeel individuele coaching en teamcoaching à regulier en disfunctionerend De eisen aan de portfolio s van de St!R en de NOBCO verschillen duidelijk. De portfolio voor Coach niveau accreditatie (NOBCO/EMCC) wordt apart door interne supervisoren CB getoetst. Met het certificaat van de Leergang Individueel Coach, Leergang Professioneel Coach en de Leergang Individueel Coach & Teamcoach kan de geslaagde zich laten registreren als erkend Coach bij de St!R. (De erkenning voor de Leergang Teamcoach is in aanvraag.) NOBCO/EMCC kent haar eigen portfoliotraject. De ex-leerganger kan dan ook de diverse logo s van erkend Coach op zijn/haar visitekaartje en/of website plaatsen. Met voldoende tevreden klanten kan hij zich vervolgens bij CEDEO aanmelden voor gecertificeerd coach. Organisatie Coachboulevard fungeert als een netwerkorganisatie. Marijke Lingsma is met name uw coachopleider in de Leergangen Coachen. Jan Storck is bureaumanager en aanspreekpunt voor alle organisatorische zaken. Coachboulevard biedt de volgende 1-daagsen (zie het bouwstenenplaatje op de achterzijde): BC Opleiding Basis Coachen BC1 Competentieprofiel & de 5 Succesfactoren BC2 Dynamiek van Intervisie BC3 Contextgericht Coachen IC Opleiding Individuele Coaching IC1 Intake: van Coachvraag tot Contract IC2 Coachen op Gedrag IC3 Coachen op Opvattingen & Overtuigingen IC4 Coachen op Waarden & Drijfveren IC5 Afronding Coachtraject IC6 Coachen van Kritieke Momenten in het Hier-en-Nu IC7 Individu in Groepscontext IC8 Coachen met Perspectiefwisseling IC9 Assessment Individueel Coach & Certificering Leergang TC Opleiding Teamcoaching TC1 Teamintake, Analyse & Ontwikkelingsfasen TC2 Teaminterventies TC3 Conflictcoaching TC4 Intervisiecoaching TC5 Afronding Teamcoachtraject & Kritieke Momenten TC6 Coachen van Regressieve & Stagnerende Teams TC7 Teamcoaching vanuit Organisatiecontext TC8 Kritieke Momenten Teamcoach TC9 Assessment Teamcoach & Certificering Leergang De didactische opbouw bestaat uit Basis Coachen, daarna kiest u voor Individuele Coaching en/of daarna Teamcoaching. In de opleiding Individuele Coaching gaan de lesdagen IC1 t/m IC5 over de startbekwaamheid van een Individueel Coach en de lesdagen IC6 t/m IC8 over de verdieping van het coachproces. Hetzelfde geldt voor Teamcoaching: de lesdagen TC1 t/m TC5 gaan over de startbekwaamheid van een Teamcoach en de lesdagen TC6 t/m TC8 over complexe teamsituaties vanuit systeemdenken. 4

De opleidingsgids kent de volgende samenhang. In hoofdstuk 1 zijn vanuit het beroepsprofiel van een coach kerntaken en beroepskritieke situaties neergezet. Daaruit volgt een competentieprofiel. Coachboulevard erkent de competentieprofielen van St!R en NOBCO/EMCC. Hierover gaat hoofdstuk 2. In hoofdstuk 3 zijn de twee pijlers weergegeven waarop het opleidingsplan van Coachboulevard is gebaseerd: De visie over coachen. Coachboulevard richt zich in al haar opleidingen op systeemgericht coachen. De visie over opleiden, waarbij zelfsturing in creatieve leerprocessen (Romiszowski, 1983) centraal staat. Dat heeft consequenties voor de doelgroep. De leergangen van Coachboulevard zijn niet voor iedere leerstijl geschikt. Verder worden in dit hoofdstuk de didactische uitgangspunten verder uitgewerkt. Daar ligt de focus op de opbouw in het programma van eenvoudig naar complex. Van basis naar individueel naar teamcoaching. Van werken met gestructureerde basismodellen naar integraal leren (De Bie, 2003) van wat van belang is, ophalen uit de hier-en nu situatie. Dit gebeurt o.a. door het werken met praktijksituaties en daarbij de focus te richten op kritieke momenten voor het team en kritieke momenten voor de (team)coach. Dit zijn essentiële momenten, de hobbels die beslecht moeten worden, voor het succesvol resultaat behalen. Met het beroepsprofiel, de daarbij behorende competenties en het opleidingsplan dat daarop aansluit, worden de contouren van de bouwstenen van de Leergangen Coachen van Coachboulevard zichtbaar in het schema in hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 wordt daar per lesdag een korte samenvatting over gegeven. Iedere lesdag kent een Studentenhandboek, waar de relatie met andere lesdagen, de voorbereiding, het programma in beschreven staan. Hoofdstuk 6 geeft speciale aandacht vanuit kwaliteitsborging en de toetsing en beoordelingsprocedure. Dit staat hoog in ons vaandel en we zijn heel blij met de feedback vanuit de onlangs (juni 2013) erkenning met het CEDEO onderzoek waarin we meer dan zeer goed gewaardeerd worden door (ex-)deelnemers en (ex-)opdrachtgevers in open en in company opleidingstrajecten. In bijlagen vindt u: 1. Competentieprofiel St!R Individueel Coach 2. Competentieprofiel St!R Teamcoach 3. Competentieprofiel NOBCO/EMCC, niveau 4. SBU s Leergangen in schema 5. Verplichte literatuur en multimediaproducten 6. Kosten Leergangen Coachen Heeft u vragen, schroom niet: om te bellen met 030-251 91 95 of 06-53 93 64 58 en u krijgt direct Jan Storck aan de telefoon; sfeer te proeven op de gratis informatiedagen; u aan te melden voor lesdagen van de module Basis Coachen; een intakegesprek aan te vragen. Een stevige en transparante opleidingsgids: u kiest wat voor u van belang is en u kunt vergelijken om tot een voor u goede keuze te komen. Namens de opleidingscommissie: Drs Marijke Lingsma 5

Erkende Leergangen Coachen in vogelvlucht Doelstelling, competenties en leerdoelen De doelstelling van de Leergangen Coachen is het verwerven van de competenties passend bij het beroepsprofiel van een professioneel coach. De competenties zijn per lesdag uitgewerkt in leerdoelen en competenties, onderverdeeld in kennis, kunde en attitude. Doelgroep De groepen zijn gemêleerd in samenstelling: (organisatie)adviseurs, zelfstandige coaches, HRM-managers, ervaren projectleiders en lijnmanagers uit onderwijs, gezondheid, (semi)overheid, bank- en verzekeringswezen, financiële en ICT-wereld. Gemêleerd, net als in het dagelijks leven. Deelnemers die kiezen voor de Leergang Individueel Coach & Teamcoach of voor de Leergang Teamcoach werken vaak al in groepen of zijn dat van plan als ZZP er. De grootte van de groep kan variëren van 7 tot en met 18 deelnemers. Iedere deelnemer loopt zijn eigen leerpad. De intervisiegroepen hebben in principe het gehele traject dezelfde samenstelling. De deelnemers hebben bewust gekozen voor Coachboulevard, ze zijn op de hoogte van de vooraf te lezen literatuur, stemmen privé, werk en studie af op de portfolio. Ze willen graag feedback ontvangen (en geven) op eigen functioneren. Ze zijn in staat tot basisreflectie over eigen handelen en aannames (i.t.t. zich verdedigend opstellen) en zijn niet op zoek naar gepaste antwoorden, wel naar vergroting van professioneel handelen en het creëren van professionele ruimte. Bij twijfel of een Leergang bij u past kunt u zich voor de aanmelding door ons laten adviseren. U kunt ook ná de module Basis Coachen tot een definitieve keuze komen. Opbouw en opzet Al onze Leergangen Coachen beginnen na de aanmelding met een intakegesprek. De coachopleider, veelal Marijke Lingsma bevraagt de deelnemer op leermotivatie, reflectievermogen en basishouding en focust samen met de deelnemer op specifieke persoonlijke leerdoelen, die het professioneel handelen als coach versterken. De portfolio wordt gedetailleerd besproken. Er volgt direct een uitspraak over wel of niet kunnen volgen van de erkende Leergang, al dan niet onder voorwaarden. De 1-daagsen vertegenwoordigen thema s die in het coachen veelvuldig voorkomen. De dagen zijn verlengde opleidingsdagen: van start om 9.00 uur tot einde van de lesdag om 18.00 uur. Zo doet u in relatief weinig dagen heel veel. Vooraf leest u de verplichte en noodzakelijke literatuur. Deze literatuur dient u zelf aan te schaffen, de prijzen staan in de literatuurlijst (bijlage 5) vermeld. Per 1-daagse vraagt dat zo n 15-25 uur voorbereiding in leestijd. De deelnemer formuleert vooraf zijn leerbehoeften n.a.v. de bij die dag behorende competenties. Dit in het kluisje geplaatste document wordt door de coachopleider voor de lesdag gelezen. De dagen hebben een hoog Doe-gehalte. Dat kan omdat iedereen zich vooraf heeft ingelezen. Op de dag zelf volgt de theorie, de ingebrachte praktijksituaties, de leerbehoeften en de analyse van het coachgesprek. Na het volgen van elke 1-daagse en het invullen van de evaluatie ontvang je digitaal een bewijs van deelname. De 1-daagsen van de Leergang Coachen zijn intensief, boeiend en vooral levendig. De stijl van de coachopleiders is nuchter, direct, en met focus op feedback op werkwijze, manier van denken en eigen stijl van de deelnemers. De Leergangen worden getoetst halverwege met een mini-ontwikkelassessment en met coachverslagen (als toepassing in de praktijk) en wordt afgesloten met een Coachboulevard assessment. Voorwaarde voor deelname aan het assessment is een voldoende beoordeling voor je coachportfolio. In principe meld je je 2 maanden voor je assessment definitief aan en 1 maand voor de datum van je assessment lever je je portfolio in. Na het assessment hoort de deelnemer direct of hij geslaagd is. We hebben bewust voor 1-daagsen gekozen, omdat vrijheid in leerkeuze en handelen in ons leerconcept centraal staat. Ieder is vrij te leren, wat en hoe hij wil leren. Iedere deelnemer loopt zijn eigen pad. Je ontmoet daardoor op een 1-daagse nieuwe mensen die voor een ander leerpad hebben gekozen, bijvoorbeeld voor de Leergang Teamcoach of voor een eigen combinatie rondom Intervisiecoaching, maar natuurlijk ook deelnemers van een vorige 1-daagse. Je leert zo iedere keer weer direct (coach)contact te maken en je te focussen op het contact en het leerproces van de coachee. De deelnemer doet veel ervaring op tijdens de leergang. De deelnemer beslist zelf over zijn tempo van leren en de lengte van de Leergang; dat kan in een halfjaar, bijvoorbeeld met de Summercourse. Aanbevolen wordt 1-1,5 jaar, maar 2-3 jaar is mogelijk. Plan niet te krap. Je kunt schuiven tijdens het traject in data, met inachtneming van de annuleringsregeling. Beter is om vooraf bij twijfel je leerpad telefonisch met een coachopleider te bespreken. 6

Intervisie De intervisiegroep vormt de vaste leerkern. Iedere deelnemer aan de Leergang Coachen is verplicht zich aan te sluiten bij een CBleerintervisiegroep (Siegers, 1998), grootte van deze groep is 5 à 6 deelnemers. Uitgegaan wordt van minimaal 10 intervisiebijeenkomsten, van elk 3 uur. Bijvoorbeeld 1 x per maand. Kernpunten van deze bijeenkomsten zijn inbreng van eigen leerbehoeften, spellen samen spelen, literatuur en inzichten bespreken en uitwerken van eigen en elkaars leerbehoeften. Voor meer informatie over intervisiegroepen, zie 3.4.4. Portfolio Met de portfolio toont u uw ontwikkeling als coach aan. Tijdens zijn Leergang Coachen maakt de deelnemer een coachportfolio waarin hij zijn bewijslast tot verwerving van de competenties aantoont. De inhoud van de Coachportfolio wordt tijdens het intakegesprek met de deelnemer doorgenomen. Assessment De deelnemer sluit de Leergang Professioneel Coach en de Leergang Individueel Coach met het Coachboulevard assessment (1 dagdeel), waarin hij zijn kunde als professioneel individueel coach toont. De Leergang Individueel Coach & Teamcoach of de Leergang Teamcoach met TC9: Assessment Teamcoach & Certificering Leergang, waarin hij zijn kennis en kunde als teamcoach toont. Deelnemers aan de Leergang Individueel Coach & Teamcoach doen op twee derde van hun Leergang ook het tussentijdse assessment Individueel Coach. Evaluatie Evaluaties zien we als feedback op de opleiding en de coachopleiders. Voor evaluaties kunt u tevens kijken op http://www.springest.nl/coachboulevard#ervaringen Kosten Een opleiding opgebouwd uit 1-daagsen verspreid over een langere periode scheelt toch zo 2.500,- ex BTW op een Leergang Coachen in blokken met overnachting. Daarnaast hebben we ook i.v.m. kosten het aantal 1-daagsen beperkt gehouden, door met verlengde lesdagen te werken, zonder aan kwaliteit in te boeten. De 1-daagsen van Coachboulevard zijn BTW-vrijgesteld. Iedere lesdag heeft eenzelfde factuurprijs en is opgebouwd uit opleidings- en locatiekosten. Betaling in termijnen is mogelijk. Meerdere facturen betekent extra administratiekosten die worden doorberekend. Voor een overzicht van de kosten verwijzen we u naar bijlage 6. Inlogcode Na aanmelding en betaling krijgt de deelnemer een inlogcode waarmee hij divers lesmateriaal vóór de 1-daagsen kan downloaden. Je blijft als je dat wilt je leven lang Coachboulevaarder met deze inlogcode. Nieuwe informatie blijft voor jou toegankelijk. Iedere Leerganger onderschrijft vertrouwelijkheid van de informatie en geeft de code niet aan anderen. Degene die dat wel doet wordt onmiddellijk ontcoded. Eerder Verworven Competenties (EVC's) Indien u in aanmerking denkt te komen voor Eerder Verworven Competenties vanuit een vergelijkbare erkende opleiding, dan dient u hiervoor een schriftelijke aanvraag inclusief onderbouwing en certificaten/diploma s in te dienen bij de opleidingscommissie van Coachboulevard. Deze commissie doet hierover schriftelijk uitspraak. Binnen twee weken na ontvangst van de aanvraag krijgt u schriftelijk bericht over de uitkomsten. Aanmeldingsprocedure U meldt zich aan via de website www.coachboulevard.nl. U krijgt dan direct een bevestiging van uw inschrijving. U wordt dan vervolgens uitgenodigd voor een intakegesprek. Na je aanmelding voor een Leergang ontvang je een uitgebreid Intakeformulier Leergang Coachen op basis waarvan het intakegesprek plaatsvindt. Het intakegesprek heeft als doel een verdiepingsslag in je leerdoelen aan te brengen, en dient tevens als toets op de mate waarin je beschikt over voldoende reflecterend vermogen en het kunnen ontvangen van feedback. Locatie Meeting Plaza te Utrecht, parkeren bij P+R Westraven De 1-daagsen worden in Meeting Plaza op Centraal Station in Utrecht gehouden. Kom je met de auto, dan adviseren we je naar het Transferium Utrecht - P+R Westraven te rijden. Het transferium Westraven ligt aan de Ring Utrecht Zuid (A12, afrit nr. 17). Je kunt je auto verwisselen voor het openbaar vervoer. Bijna iedere 7 minuten vertrekt er een sneltram vanaf halte 'Westraven' naast het transferium. In iets minder dan een kwartier brengt deze je naar het Centraal Station. Voor parkeren inclusief een sneltramkaart betaal je circa 4. Dat scheelt je tijd, geld en de nodige frustratie en je bent op tijd aanwezig. 7

Informatiemiddagen Om een beeld te krijgen en sfeer te proeven wordt de gratis informatiemiddag (Meeting Plaza op Centraal Station te Utrecht) van harte aanbevolen. De data van de informatiemiddagen in 2013: 18 oktober (ochtend) en 2 december. In 2014 zijn er informatiemiddagen op: 27 januari, 17 maart, 16 mei, 23 juni, 15 september, 17 oktober en 1 december. Kunt u die dag niet, stel uw vragen dan via info@coachboulevard.nl of bel ons 030-2519195 of 06-53936458. 8

1. Beroepsprofielen In dit hoofdstuk worden de beroepsprofielen van een Individueel Coach en van een Teamcoach aangereikt, met bijbehorende taken. Dit vormt het fundament van de competenties voor een individueel coach en een teamcoach. Vanuit de eigen visie op coachen en op opleiden zal Coachboulevard daar het opleidingsplan voor de Leergangen Coachen afstemmen. Een beroepsprofiel geeft de essentie aan van een beroep en een omschrijving van de belangrijkste en meest voorkomende activiteiten in de beroepsuitoefening. Een beroepsprofiel kan worden opgetekend vanuit de klantvraag en vanuit professionele maatstaf. Een beroepsprofiel wordt opgesteld door gemandateerde vertegenwoordigers van de beroepsgroep. Samen geven ze de kwalificaties en competenties voor het beroepskader professioneel (team)coach weer. Beroepsprofielen vormen het fundament voor de onderscheidende en kenmerkende competenties die uitgewerkt worden in vaardigheden, kennis en inzichten en beroepshouding/attitude, waarover een bekwame beroepskracht moet beschikken. 1.1 Beroepsprofiel Individueel Coach Het werkwoord coachen kent vele omschrijvingen, het beroepsprofiel coach niet. Op de NOBCO website staat vermeld: In 2010 is binnen de European Mentoring & Coaching Council (EMCC), een intensieve discussie gevoerd om te komen tot een nieuwe gemeenschappelijke beschrijving van coaching en mentoring. Deze discussie heeft geresulteerd in de volgende uitgebreide beschrijving à Abstract definition of coaching and mentoring: 1. Coaching and mentoring are activities within the area of professional, organizational and personal development with focus on individuals, teams, organizations or wider contexts and with the special purpose to increase other persons confidence in their own ideas and prospects and helping them to see and test alternative ways for improvement of competence, decision making and enhancement of quality of life. The relationship between coaches/mentors and clients is strictly confidential. 2. Within organizational contexts coaching and mentoring may include one-to-several or several-to-several coaching or mentoring activities/interactions. The coaches and mentors may be internal or external. 3. A professional accredited coach is an expert in establishing a relationship with people in a series of conversations with the purpose of: a) serving the clients to improve their performance or enhance their personal development, or both, choosing their own goals and ways of doing it; b) interacting with each person or group by applying one or more relevant methods, according to standards and ethical principles set up by a professional association such as EMCC, AC or ICF. Waarbij het proces coaching verder omschreven wordt als: Coaching is een gestructureerd en doelgericht proces, waarbij de coach op interactieve wijze de gecoachte aanzet tot effectief gedrag door: bewustwording en persoonlijke groei; het vergroten van zelfvertrouwen en het exploreren, ontwikkelen en toepassen van eigen mogelijkheden Coach en gecoachte 1 (onder gecoachte kan ook worden verstaan: een team dat als eenheid wordt gecoacht) nemen ieder hun verantwoordelijkheid voor het proces. Onderbouwing De eerste zin beschrijft voornamelijk het 'wat' van coaching. Het 3-regelige lijstje gaat over het 'waartoe'. De laatste regel tenslotte geeft de belangrijkste uitgangspunten en voorwaarden aan en drukt impliciet ook de gelijkwaardigheid van coach en gecoachte uit. Op deze wijze is een definitie ontstaan die de belangrijkste elementen in zich verenigt, leesbaar is en toch nog redelijk beperkt in omvang. Aldus het bericht op NOBCO website. Vanuit de St!R wordt benadrukt dat je visie op coachen de waarden weergeven van hoe je je beroep invulling geeft. 1 Vanwege het passieve karakter van het woord gecoachte, hanteert Coachboulevard het begrip coachee, anderen spreken ook over klant. 9

In de beroepsuitoefening van een coach wordt de kwaliteit in coaching in hoge mate bepaald door de bijdrage die de coach biedt aan: Het leerproces van de coachee(s) in relatie tot diens werkcontext. De eigen betekenisgeving en zelfsturing van de coachee(s) en daarin een perspectiefverandering laat ontstaan die leidt tot effectieve acties en gewenste resultaten. Tevens is de coach in staat om zich op een professionele wijze te verantwoorden over zijn handelen en visie op leren. 1.1.1 Kerntaken van een Individueel Coach De kerntaken van een Individueel Coach richten zich op: 1. het houden van intakegesprekken; 2. het analyseren van wat maakt het probleem tot een probleem ; 3. het eventueel houden van een driegesprek met opdrachtgever/leidinggevende; 4. het formuleren van doelen of doorverwijzen; 5. een stappenplan/plan van aanpak maken; 6. het -in verschillende bijeenkomsten- methodisch uitvoeren van plan van aanpak; 7. het evalueren, tussentijds en eindresultaat; 8. het afronden van een coachtraject. 1.1.2 Resultaat van de beroepsuitoefening van een startbekwame Individueel Coach Coachee leert zijn doelstelling te formuleren (meetlat), en daarnaar te handelen. Coachee leert eigenaarschap te nemen over de vier communicatieniveaus te weten: inhoud, procedure, proces en gevoelens. Coachee wordt zich bewust van de relatie doelstelling, hier-en-nu interactie en werkcontext en kan zijn gedrag aanpassen waar nodig is. Coachee leert perspectiefwisseling toe te passen om de relatie met de werkcontext te doen optimaliseren. Coachee leert eigen resultaten (productevaluatie) en handelen (procesevaluatie) te evalueren in relatie met de organisatiedoelen. Coachee leert eigenaarschap te nemen over beroepsmatig handelen, in relatie met eigen drijfveren en t.a.v. de ontwikkeling van het eigen leervermogen. Coachee leert reflecteren (single en double loop) over eigen handelen en aannames (ijsberg). Coachee leert eigen mogelijkheden en drijfveren in te zetten. Coachee leert adaptief vermogen te vergroten. 1.2 Beroepsprofiel Teamcoach Een teamcoach is een coach, wiens klant een team is; d.w.z. meerdere mensen die met elkaar (moeten) samenwerken (gezamenlijk eigenaarschap) vanuit een gezamenlijke doelstelling en een gezamenlijk resultaat moeten behalen. De teamcoach focust zich op het functioneren van het team vanuit een teamcoachvraag in relatie tot de verwachting. Teamcoaching is een vorm van coaching-on-the-job met teams als klant(systeem). Coaching vindt plaats in een setting dat het team als team bij elkaar is en tijdens de coachingsbijeenkomsten ook als team functioneert. Waarin collectieve patronen in gedrag en denken bewust kunnen worden en aangepakt en nieuwe mogelijkheden en denkbeelden kunnen worden gecreëerd (Sybesma). Zo richt de competente teamcoach zich vanuit het beroepsprofiel Teamcoach op collectieve leerprocessen en gezamenlijk eigenaarschap van een team. De interactie in de hier-en-nu situatie en de coachrelatie vorm geven is complexer dan bij individuele coaching. Wat is het doel van teamcoaching? Teamcoaching is gericht op het beïnvloeden van de interactie in teams. Met als doel dat het team als geheel beter gaat functioneren. Concreet kan bijvoorbeeld gewerkt worden aan: de onderlinge samenwerking en verhoudingen; het meer nemen van verantwoordelijkheid; de communicatie met de organisatie; het nemen van gedragen besluiten; het ontwikkelen van gemeenschappelijk beleid; de zelfsturing van het team; 10

het genereren van meer ideeën en initiatieven; het resultaatgericht werken; het beter om kunnen gaan met belangentegenstellingen. Teamcoaching en werkcontext zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Er is altijd aansluiting bij organisatiethema s. Teamcoaching staat nooit los van de organisatiecontext. In de voorbereiding van de teamcoaching wordt de organisatieontwikkeling, die van invloed kan zijn op een team, besproken. Denk hierbij o.a. aan: missie/visie; werkprocessen; producten/diensten en reorganisaties. Wijzigingen in de organisatieontwikkeling vragen van individuen binnen teams en tussen teams onderling vaak een andere houding en aangepaste werkwijze en vraagt van een teamcoach dat hij of zij in staat is deze contextuele factoren op het begeleidingstraject te betrekken. 1.2.1 Kerntaken van een Teamcoach Voortraject Analyse maken (circulair model)/diagnose stellen (lineair model); Gezamenlijke doelstelling, teamcoachvraag (leerbehoefte) en stappenplan (mede) laten formuleren. Uitvoering Team leren reflecteren over gezamenlijk handelen. Perspectiefwisseling toepassen om de relatie team en haar werkcontext te optimaliseren. Team leren gezamenlijk eigenaarschap te nemen over interne interactie en relaties buiten het team. Team ideeën omzetten in teamactie. Afronding Zichzelf overbodig maken en teamvaardigheden aanscherpen d.m.v. metavaardigheden t.b.v. continuering van leerproces. De uitwerking van de teamcoachcompetenties zijn in bijlage 2 opgenomen. De uitwerking van het beroepsprofiel in onderstaande competenties met resultaatgebieden leidt tot het profiel van een startbekwame teamcoach die in aanmerking komt voor registratie tot erkend teamcoach bij de St!R. NOBCO-registratie in aanvraag. 1.2.2 Resultaat van de beroepsuitoefening van een startbekwame Teamcoach Team leert haar gezamenlijke doelstelling te formuleren, afstemmingsafspraken rondom taken en daarnaar te handelen. Team leert gezamenlijk eigenaarschap te nemen over de vier communicatieniveaus te weten: inhoud, procedure, proces en gevoelens. Team leren gezamenlijk eigenaarschap te nemen over interne interactie en relaties buiten het team in relatie met gezamenlijke doelstelling. Team wordt zich bewust van de relatie doelstelling, hier-en-nu interactie en werkcontext en kan haar gedrag aanpassen waar nodig is. Het team leert perspectiefwisseling toe te passen om de relatie team en haar werkcontext te doen optimaliseren. Teams leren eigen resultaten (productevaluatie) en handelen (procesevaluatie) te evalueren in relatie met de organisatiedoelen. Team leert gezamenlijk eigenaarschap te nemen over beroepsmatig handelen en t.a.v. de ontwikkeling van het eigen leervermogen. Team leren reflecteren over gezamenlijk handelen. Team leert haar adaptief vermogen te vergroten in relatie met veranderingen in de context. 11

2. Competenties Vanuit het beroepsprofiel worden competenties zichtbaar. Competenties zijn onderscheidende en kenmerkende vermogens om een resultaat optimaal neer te zetten. McClelland (1993) geeft de meest krachtige omschrijving: Basale persoonlijke eigenschappen die bepalend zijn voor succesvol handelen in een functie of situatie. Daarbij zijn competenties meer dan alleen de zichtbare deskundigheid en vaardigheid, maar ook de achterliggende drijfveren en kwaliteiten. 2.1 Competenties Coach St!R en NOBCO Coachboulevard sluit zich aan bij de beroepsprofielen Coach van St!R en NOBCO, en de bijbehorende competenties. St!R benadrukt verder dat een competente professional iemand is die in een bepaalde context: ziet of merkt wat nodig is, in staat is om dat ook te doen, en daartoe ook bereid is. Een competentieprofiel vergt een omschrijving van deelcompetenties die dekkend zijn voor wat een professional geacht wordt te doen. Het competentieprofiel van de coach dat volgt uit bovenstaande omschrijving heeft volgens St!R de volgende deelaspecten van de coachingscompetenties: 1. Begeleiden van leerprocessen 2. Gerichtheid op de werkcontext 3. Resultaatgerichtheid 4. Gerichtheid op zelfsturing in werken en leren 5. Interactie als begeleider vormgeven 6. Professioneel werken 7. Ethisch handelen Deze deelaspecten van de coachingscompetenties zijn volgens St!R 'noodzakelijk en voldoende'. Dat wil zeggen dat ze essentieel zijn om coaches te beoordelen op hun bekwaamheid (www.stir.nu). De deelcompetenties zijn uitgewerkt in bijbehorende vaardigheden. De St!R geeft hierin richtlijnen. NOBCO/EMCC benoemt 8 competenties, te weten: 1. Zelfinzicht 2. Gerichtheid op zelfontwikkeling 3. Omgaan met het coachcontract/de coachovereenkomst 4. Vormgeven aan de coachrelatie 5. Stelt de cliënt in staat inzicht te verkrijgen en te leren 6. Doel- en actiegerichtheid 7. Gebruik van modellen en technieken 8. Evalueren Deze 8 competenties zijn uitgewerkt in 72 aantoonbare indicatoren. De deelnemer dient deze in lesdagverslagen (formats) en in coachverslagen (toepassing in de praktijk) alle aan te tonen. De Leergang Professioneel Coach (en daarmee ook de Leergang Individueel Coach & Teamcoach) is door de NOBCO/EMCC geaccrediteerd op Coach niveau. De NOBCO hanteert 8 competenties, met 72 indicatoren op en niveau die op alle punten aantoonbaar in de portfolio aangetoond dienen te worden. Dit is in de Leergang Professioneel Coach en in de Leergang Individueel Coach & Teamcoach in beoordelingsformulieren, verslagen en DVD-opnamen dan wel opdrachten in het programma aantoonbaar ingebouwd. Ook de ICF, International Coach Federation, de Amerikaanse beroepsvereniging voor coaches komt met een eigen competentieprofiel. Deze drie profielen van beroepsverenigingen vertonen veel overlap. Het betekent dat een erkend (team)coach tijdens de Leergang de volgende competenties zich eigen heeft gemaakt en dit kan aantonen in verslagen, in de praktijk en tijdens het assessment. 12

2.2 Competentieprofiel Coach CB De deelnemer aan de Leergang Coachen van Coachboulevard heeft aantoonbaar laten zien over de volgende competenties te beschikken. De coach stelt de coachee(s) in staat intra- en interpersoonlijk inzicht te verkrijgen en is in staat om zelfstandig leerprocessen te begeleiden c.q. te bevorderen op individueel niveau en op teamniveau. De coach kan in werkwijze variëren naar gelang het ontwikkelingsniveau en de context van de coachee(s)/het team en de fase van het leerproces. De coach is in staat het leerproces te plaatsen binnen de organisatiecontext en betrekt de (team)coachvraag op de werkcontext. De coach kan een coachrelatie opbouwen: omgaan met coachcontact en -contract. De coach is gericht op doel, resultaat en dus actiegerichtheid en daadwerkelijke performanceverbetering en kan van daaruit aansluiten bij de (team)coachvraag en weet voorwaarden daarvoor te scheppen. De coach weet vorm te geven aan de coachrelatie. Daarbij is van belang dat: de coach gericht is op zelfsturing, eigenaarschap in werken en leren. de coach gericht is op interactieprocessen en de samenwerking vorm kan geven op grond van een contract en de daarbij passende doelstellingen. De coach kan het ontwikkeltraject methodisch vorm geven met diverse modellen en technieken op basis van een geformuleerd stappenplan, aansluitend bij ontwikkelingsniveau en leerproces van de coachee/het team. De coach kan zijn/haar overwegingen in het handelen benoemen en de eigen ontwikkeling in het professioneel handelen vorm geven. Is gericht op zelfinzicht en zelfontwikkeling. De coach is gericht op evaluatie met daarbij feedback op de effectiviteit van eigen werkwijze. Evaluatie is een onderdeel van een (individueel/team)coachgesprek en (individueel/team)coachtraject als onderdeel van de coachportfolio. De coach onderschrijft in denken en doen de Ethische Gedragscode van NOBCO en St!R. Zie hiervoor www.stir.nu en www.nobco.nl De deelcompetenties zijn uitgewerkt in bijbehorende vaardigheden. Deze hebben we in bijlage 1 voor de Individueel Coach (St!R), in bijlage 2 voor de Teamcoach (St!R) en in bijlage 3 van de NOBCO/EMCC, niveau opgenomen. In het volgende hoofdstuk verantwoorden we hoe we de competenties in het opleidingsprogramma vormgeven. 13

3. Opleidingsleerplan Coachboulevard Wat is een opleidingsprofiel? De uitwerking van het beroepsprofiel is opleiding overstijgend, d.w.z. iedere opleiding dient in haar opleidingsprofiel aan te geven hoe zij zich onderwijskundig verantwoord wel of geen te vorm te geven aan iedere competentie. Vanuit de visie van een opleiding kunnen de competenties op diverse manieren worden aangetoond. Het in detail invullen en aantonen van competenties behoort bij een opleidingsprofiel. 3.1 Visie op coachen De kerncompetentie van Coachboulevard is coachen vanuit systeemdenken. We kunnen niet anders dan vanuit de dynamieken van sociale systemen waarnemen, analyseren en feedback geven. De Leergangen Coachen zijn hierop gestoeld en leiden deelnemers op tot professionele coaches vanuit systeemgericht coachen. Systeemdenken geeft kaders hoe complexe systemen en delen van een systeem onderling leren. Einstein zei al dat problemen op een ander niveau moeten worden opgelost dan waarop ze gecreëerd zijn. Ofwel: als systemen willen leren moet er iets anders gebeuren dan meer van hetzelfde. Out of the box-denken door o.a. perspectiefwisseling, en reframing van woorden en aannames is een kritieke succesfactor ten behoeve van het leren. Ook transitionele competenties, competenties die noodzakelijk zijn in het aanpassingsvermogen in overgangssituaties, zijn onontbeerlijk. Een coach zal in zijn analyse eerst samen analyseren hoe het systeem (coachee/team/coach) zichzelf klemzet -hoe wordt de huidige situatie in stand gehouden- en wat een ieders bijdrage hierin is. Bewustzijn en acceptatie van patronen in handelen en belemmerende opvattingen en regie c.q. eigenaarschap nemen vormen de basis voor een duurzaam leertraject. In de hier-en-nu situatie wordt de voortgang van dit proces duidelijk. Coachees en teams leren circulair i.p.v. lineair te denken. Het denken in problemen en de schuld aan anderen geven wordt ingewisseld voor het denken in mogelijkheden. De vier -algemeen bekende- succesfactoren (Lingsma,1999) zijn uitgebreid naar vijf kritieke succesfactoren. Naast (1) meetlat (doelstelling), (2) eigenaarschap, (3) ijsberg en (4) hier-en-nu is de vijfde succesfactor de zo vanzelfsprekende factor vanuit systeemdenken: CONTEXT (Van Doorn, 2013). Coachen zien wij als het activeren en versterken van het leervermogen in en van organisaties. Het leervermogen van organisaties is (meer dan) de optelsom van het leervermogen van medewerkers, teams en management. Het resultaat van het vergroten van dit leervermogen is de versterking van de kerncompetenties van de organisatie: de kritische succesfactor voor haar voortbestaan. Coachen richt zich daarmee op sociale systemen, op individueel niveau (in haar context), teamniveau en organisatieniveau. Leren richt zich op nieuwe informatie toe-eigenen en eigen maken in hier-en-nu situaties. Leerprocessen hebben een anticiperend, bewust en reflectief karakter: Anticiperend: nieuwsgierig zijn, een honger hebben om vooruit te kijken, inspelen op wat er zo direct anders gaat zijn/worden en hoe kan ik/kunnen wij daar nu al op inspelen? Bewust: sensitief aanwezig zijn in de hier-en-nu situatie, alertheid, openstaan voor signalen, vertrouwen op intuïtie en bewuste keuzes maken. Een reflectief karakter: leren van ervaringen. Waarom doe ik wat ik doe, en (waarom) ben ik tevreden met het resultaat? Reflectie vormt de basis van adaptievermogen c.q. adequaat aanpassingsvermogen. Coachen is daarmee gericht op waardevol leren voor de coachee/team in de werkcontext Een visie geeft richting en sluit ook uit. Coachboulevard houdt zich niet bezig met theorieën gebaseerd op duidingen. Deze theorieën kunnen nieuwe perspectieven aanleveren, maar beperken o.i. tevens de brede blik die het systeemdenken biedt, omdat ze veelal op vermeende inzichten in de persoonlijkheid gericht zijn. Coaches zijn geen psychologen of therapeuten. 14

3.2 Visie op opleiden Een goede coach hoeft nog geen goede opleider te zijn. Opleiden is net als coachen een vak apart. Zienswijzen moeten op zo n manier aangeboden worden dat een deelnemer in zijn proces kan groeien. Coachboulevard is goed om grote (abstracte) theorieën om te zetten in kleine theorieën, die gelinkt worden aan praktijksituaties. In situaties met overzichtelijke coachvragen, maar ook waar sprake is van complexiteit en een vraag achter de vraag ofwel wat maakt het probleem tot een probleem?. Onze zienswijze op coachen beïnvloedt sterk wat we van de deelnemers verwachten in hun leerproces, bijvoorbeeld hoog eigenaarschap voor eigen leerproces, kunnen meta communiceren, open staan voor feedback en wat onze bijdrage zal zijn dat leerproces te optimaliseren, voorwaardenscheppend zodat de deelnemers optimaal kunnen leren van en met elkaar. 3.2.1 Competentie gericht opleiden met de vijf kritieke succesfactoren Coachboulevard heeft vanuit haar visie op coachen vanuit systeemdenken en het beroepsprofiel van de (team)coach het competentieprofiel van NOBCO 2 en St!R 3 als uitgangspunt genomen voor de inrichting en didactische vormgeving van het opleidingsprogramma. Coachboulevard heeft deze competenties als volgt ingevuld. Begeleiden van leerprocessen (St!R: 1)/Stelt de cliënt in staat inzicht te verkrijgen en te leren (NOBCO: 5) Zowel voor NOBCO/EMMC als voor St!R is dit een essentiële competentie. Deelnemers geven van tevoren aan wat ze willen leren tijdens de Leergang Coachen. Per 1-daagse wordt van deelnemers gevraagd dit te concretiseren, gekoppeld aan het thema van een 1-daagse. Coachopleiders krijgen deze leerbehoeften van tevoren en iedere 1-daagse start met het opvragen van deze leerbehoeften en -doelen. Op deze manier is voor ieder helder wat deelnemers willen leren. Deze leerbehoeften zijn uitgangspunt voor alle oefensituaties tijdens de 1-daagsen; deelnemers krijgen feedback van coachopleider en mededeelnemers. De vijf succesfactoren zijn leidraad gedurende de Leergangen Coachen. Op twee niveaus: op het niveau van de deelnemers én op het niveau van coachees in de werkcontext. De vijf succesfactoren vormen hiermee de essentiële bril voor het kijken en handelen van de coach-in-opleiding. Voor het eigen leerproces en om mee te nemen in de toolkit van de coach als professional. De meetlat, als eerste succesfactor, beschrijft wat de gewenste situatie is; dus de situatie waarin de gewenste competenties vanzelfsprekend zijn. Helderheid over de meetlat is essentieel, zodat altijd helder is wat de situatie is waar naar toe wordt geleerd. Het verschil tussen de gewenste situatie en de eigen bijdrage in de huidige situatie, is het leerproces. Deelnemers scoren zichzelf op de meetlat, namelijk het competentieprofiel van de NOBCO en de St!R. Zo weten zij aan de start wat het verschil is tussen de gewenste en de huidige situatie. De Leergangen Coachen zijn zo ingericht dat via de verschillende leerlijnen wordt geleerd in de richting van de meetlat. Aan het eind van de Leergang doen deelnemers een assessment, waarin expliciet wordt getoetst of deelnemers over de gewenste competenties, dan wel over het gewenste competentieniveau beschikken. Zo toetsen we of -en de mate waarin- de deelnemer het gewenste niveau in zijn leerproces heeft bereikt. Door aandacht te besteden aan de verschillende petten van leider, manager en coach, wordt duidelijk dat er verschil is tussen het komen tot een oplossing en het leren hoe de oplossing kan worden bereikt dan wel is bereikt. De eerste is de inspanning vanuit de managementpet, de tweede de focus van de coach. Eigenaarschap is de tweede succesfactor. Als helder is wat het gewenste gedrag is, is de volgende check van de coach of deelnemer dan wel coachee in de werkcontext eigenaarschap heeft op deze gewenste gedragingen. Deelnemers krijgen tijdens de intake en het voortgangsgesprek, de (oefeningen in de) opleiding, in de verslagen, en tijdens het assessment feedback op de mate van eigenaarschap op het eigen leerproces. In de methoden en technieken die tijdens de Leergangen Coachen aan bod komen, wordt expliciet aandacht besteed aan de manier waarop je als coach kunt inzoomen op het eigenaarschap van de coachee. Op de eerste plaats om helder te maken dat de coachee eigenaar is van het eigen leerproces. In de competenties van de NOBCO valt dit onder de competenties Omgaan met het coachcontract/de coachovereenkomst (3) en Vormgeven aan de coachrelatie (4) en bij St!R valt dit onder de deelcompetentie Gerichtheid op zelfsturing in werken en leren (4). 2 3 www.nobco.nl www.stir.nu 15

De ijsberg is de derde succesfactor en verwijst naar het model van transformationeel leren van Hargrove. Door het model van transformationeel leren vanuit de visie op leerprocessen als succesfactor binnen de Leergangen Coachen als uitgangspunt te nemen, wordt deelnemers geleerd hoe de verschillende niveaus van de ijsberg met elkaar zijn verbonden. Het kunnen interveniëren op de verschillende niveaus van de ijsberg vloeit hier logischerwijs uit voort. De een na laatste succesfactor betreft de hier-en-nu situatie. Deze kritieke factor is voorwaardelijk voor de andere vier. In het hieren nu worden de andere factoren merkbaar of zichtbaar. In de hier-en-nu situatie laten coaches in opleiding en coachees in de werkcontext zien en horen over welk competentieniveau ze beschikken. Vanuit de meetlat geeft dat de coachopleider c.q. coach informatie in hoeverre het verschil tussen gewenste en huidige situatie is overbrugd c.q. nog aandacht verdient. Door in de hier-ennu situatie te interveniëren (te beschrijven welk gedrag de coachee laat zien) en te koppelen aan de daar-en-dan situatie wordt het verschil tussen hier en daar duidelijk. Van coachees wordt eigenaarschap verwacht op deze discrepantie. De eerste stap is bewustzijn over het verschil; de interventies van de coach zijn daar in de eerste plaats op gericht. In de hier-en-nu situatie wordt ook duidelijk welke patronen in denken en doen (zie ijsberg) de coachee dan wel deelnemer belemmeren om het gewenste gedrag als resultaat in te zetten. Interveniëren in de hier-en-nu situatie is de kern van het coacharsenaal omdat hierin de directheid zit die nodig is om coachees te laten leren en het resultaat te boeken dat deelnemers c.q. coachees hebben geformuleerd. Coachopleiders van Coachboulevard zijn allen zeer bedreven in het interveniëren in de hier-en-nu situatie. Door congruent te handelen ( walk your talk, als een van de uitgangspunten van systeemdenken), wordt de coachopleider en daarmee de coach-inopleiding voorbeeld. Dit komt in alle 1-daagsen terug. Daar hebben we een vijfde, een vanuit het systeemdenken zo n vanzelfsprekende, succesfactor aan toegevoegd. Vragen die in dit kader van belang zijn, zijn: Hoe zichtbaar is/wordt het belang van de coachvraag in de werkcontext? Welke feedback uit de context moet het coachtraject opleveren? Hoe kan de coachee zijn vaardigheden opgedaan tijdens het coachtraject borgen in zijn werkcontext? Welke ondersteuning krijgt de coachee tijdens zijn coachtraject vanuit de context (leidinggevende of collega s)? Het coachen (= bevorderen van zelfregulerend leren) in context; vanuit deze optiek en werkwijze worden alle coachinspanningen begrepen vanuit en teruggeplaatst in de betekenisvolle werkomgeving van de coachee; ook wel: extern systeem. Vanaf maart 2013 hanteert Coachboulevard dus standaard 5 (vijf) kritieke succesfactoren (KSF) voor coaching: (1) meetlat; (2) eigenaarschap; (3) ijsberg; (4) hier-en-nu; (5) context. Het belang van de context is door Coachboulevard altijd al onderkend, én heeft in de hele coachaanpak altijd al deze betekenis toegekend gekregen. De Functionele Analyse (F.A., in het kader van de intake een onderdeel van het Zandlopermodel) begint immers breed, met vragen naar de achtergrond (bijvoorbeeld context) waartegen de coachvraag begrepen kan worden. En diezelfde Functionele Analyse eindigt ook weer breed, namelijk met de vraag in welke context de nieuw aan te leren competenties moeten kunnen worden toegepast. Daarmee ligt er ook meteen al de relatie met de eerste KSF, de meetlat. Die symboliseert de doelgerichtheid van de coaching, met als oogmerk het nieuwe handelen van de coachee in de begrepen en betekenisvolle context van zijn werkomgeving. Er wordt een onderscheid gemaakt in single loop-leren: z.g. instrumentele competenties en double loop-leren: wat leren we hoe we leren? De coachportfolio geeft de ontwikkeling van het leren leren weer. 16