KIEN - Event De E-installateur, de veranderende markt en het belang van institutionele innovatie. Prof. dr. Koen Vandenbempt (Universiteit Antwerpen, België) Gent, 21 juni 2013 1
2 jaar KIEN De veranderende wereld - technologie en innovatie Wat betekent dat voor de E-installateur? Wat betekent dit voor de sector? De E-installateur, de rode koningin en institutionele innovatie 2
Overzicht E-installateur en de omgeving De rode koningin Institutionele innovatie 3
De E-installateur Een overlever : doet het veel beter dan andere bedrijven/sectoren 0,1 % van 6 mln bedrijven wordt ouder dan 40 jaar Van de bedrijven opgericht in 1976 zijn er maar 10% ouder geworden dan 10 j. De gemiddelde levensverwachting van bedrijven is tussen 12-15 j. Grote bedrijven hebben nog een levensverwachting van 6-14 j. De E-installateur: veerkrachtig, flexibel, snel, volger van nieuwe technologie, belangrijke speler binnen de lokale/regionale economie, 4
De omgeving van de E-installateur? Mobiliteit Economische onzekerheid Invloed van de Overheid Maar wat betekent dit voor Vergrijzing de E-installateur? Technologie Stijgende grondstofprijzen Duurzaamheid Sociale media 5
De omgeving van de E-installateur? Maar wat betekent dit voor de E-installateur? Verandering nodig? NEEN E installateur heeft en duidelijke plaats in de keten Altijd nood aan een dergelijke activiteit Mijn antwoord: JA/NEEN JA (om sturend te zijn) NEEN (indien overleven volstaat) JA E installateur wordt anders gemarginaliseerd Overleven komt in gevaar
Nieuwe vraag? Een aantal maatschappelijke problemen (duurzaamheid, gezondheidszorg, ) creëren een zeer complexe vraag: Diverse behoeftes Vele technologieën Diverse partijen betrokken Geen duidelijk technisch probleem; probleem is vaak maatschappelijk gedefinieerd Geen duidelijke sturing (wie is de spin in het web?) Voorbeelden: 0-energie, langer zelfstandig thuis wonen,. 7
Wat hebben we hier nodig? Kenmerken van succesvolle bedrijven Kenmerken van succesvolle recepten Jullie invulling? De E-installateur als actieve speler in de regionale economie moet de kansen grijpen die uit deze context naar voor komt... 8
Succesfactoren in beelden 9
Overzicht E-installateur en de omgeving De rode koningin Institutionele verandering 10
De rode wie? Waarom zijn die aanbevelingen moeilijk om te zetten in daden? Wat houdt vaak ondernemingen tegen om dit te implementeren? Veranderingscapaciteit van ondernemingen lijkt niet zo hoog te zijn. Verschillende redenen, maar één in het bijzonder het negatieve effect van de rode koningin. 11
Kunnen jullie de rode koningin? 12
De rode koningin De rode koningin in conversatie met Alice. Well, in our country, said Alice, still panting a little, you d generally get to somewhere else if you run very fast for a long time, as we ve been doing. A slow sort of country! said the Queen. Now, here, you see, it takes all the running you can do, to keep in the same place. If you want to go somewhere else, you must run at least twice as fast as that! 13
Het rode koningin-effect in biologie Voornamelijk positieve effecten: De rode koningin-hypothese stelt dat elke verbetering die een soort door evolutie ontwikkelt, nieuw voordeel voor die soort ten opzichte van andere soorten oplevert (men zegt dat de soort zijn fitness vergroot). Hierdoor is de soort in staat een groter deel van het beschikbare voedsel, territorium, enz. op te eisen. De andere soorten zullen hierop moeten reageren door zelf ook te verbeteren. Als een soort niet snel genoeg "mee-verbetert, dreigt uitsterving. In business, er zijn ook negatieve effecten Positief : we zijn meer competitief Negatief: indien er iets fundamenteel verandert, kunnen we niet meer aanpassen 14
De rode koningin Eerst een positieve dynamiek: Om beter te zijn dan concurrenten, zoeken bedrijven andere manieren om hun efficiency en performatie te verbeteren. Gevolg: concurrentiekracht neemt toe Gevolg 2: concurrenten worden gedwongen om het ook beter te doen Gevolg 3: sterkere concurrenten Gevolg 4: concurrentie neemt verder toe (een zelfversterkend effect/proces dat aanleiding geeft tot very sophisticated competitors! ) Dan de negatieve dynamiek => indien de externe omgeving fundamenteel verandert, worden deze kerncompetenties bronnen van rigiditeit => we kunnen niet meer veranderen. 15
Overzicht E-installateur en de omgeving De rode koningin Institutionele innovatie 16
Institutionele innovatie Het kunnen oppakken van deze nieuwe vraag: Institutionele innovatie is nodig Rol voor branchefederaties? Nood aan institutionele guerrillastrijders : wie zijn de aanjagers van institutionele veranderingen? Nieuwe complexe vragen zijn moeilijk te behappen door individuele bedrijven: Geloofwaardigheid? Kennis/competenties? Incubatietijd voor veranderingen in de mindset: lang!!! 17
Institutionele innovatie Kien et al. als katalysator van veranderingen bruggen bouwen en mee vorm geven aan een moeilijk-te-concretiseren-vraag-uit-demarkt (bijv. 0-energie in gemeenten) Belangrijke uitdagingen: Aanjager van verandering zonder te ondernemen Hoe het interpretatievermogen van bedrijven verhogen? Open mind en begrijpen van de vraag achter de vraag achter de vraag Opbouwen van geloofwaardigheid & onafhankelijkheid 18
Uitdagingen voor de E-installateur Zie succesfactoren Vele kansen Durven zichzelf in vraag stellen Obsessie voor kwaliteit en samenwerking Willen experimenteren 19
Tenslotte Oppassen voor het negatieve effect van de rode koningin En, denk ook aan het volgende 20