Inhoudsopgave Voorwoord...VI 1. Uw erfgenamen... 1 1.1. U heeft geen testament... 1 1.1.1. Wettelijke erfgenamen... 1 1.1.2. Overlijden met achterlating van echtgenoot en kinderen... 1 1.1.3. Plaatsvervulling... 2 1.2. U heeft een testament op laten maken... 2 1.2.1. Bij testament benoemde erfgenamen... 2 1.2.2. Legitieme portie... 2 1.2.3. Andere (dwingende) wettelijke rechten... 2 2. Te betalen erfbelasting... 4 2.1. Tariefgroepen... 4 2.2. Vrijstellingen erfbelasting... 4 2.3. Inflatiecorrectie tarieven en vrijstellingen... 6 3. Bedrijfsopvolging na overlijden en de fiscus... 7 3.1. Erfbelasting... 7 3.1.1. Ondernemingsvermogen en erfbelasting... 7 3.1.2. Speciale vrijstellingen erfbelasting voor ondernemingsvermogen..... 7 3.1.3. Uitstel van betaling restant belastingschuld... 7 3.1.4. Vrijstelling alleen bij voortzetting van de onderneming... 7 3.1.5. Bezitseis van één jaar... 8 3.1.6. Voor welke ondernemingen geldt de vrijstelling?... 8 3.1.7. Vastleggen werkelijke waarde onderneming... 8 3.2. Inkomstenbelasting... 9 3.2.1. Algemeen... 9 3.2.2. Afrekenen met de fiscus... 9 3.2.3. Stakingsfaciliteiten... 9 3.2.4. Geruisloze doorschuiving... 9 3.2.5. Vererven van een aanmerkelijk belang in het algemeen... 10 3.2.6. Doorschuiffaciliteiten... 10 3.3. Conclusie... 11 I
4. Het ondernemerstestament... 12 4.1. Wat is het?... 12 4.2. Inhoud ondernemerstestament... 12 4.2.1. Wie worden uw bedrijfsopvolgers?... 12 4.2.2. Waardebepaling... 13 4.2.3. Betaling in termijnen... 13 4.2.4. Splitsing onderneming, privévermogen... 13 4.2.5. De belangen van de niet-bedrijfsopvolger... 13 4.2.6. Een beschermingsbewind... 14 4.2.7. Fiscale aspecten... 14 4.2.8. Executeur en bewindvoerder... 14 4.3. De voordelen van een ondernemerstestament... 14 4.3.1. Voortzetting van de onderneming... 14 4.3.2. Beëindiging van de onderneming... 15 4.4. Herroepen van het testament... 15 5. Bescherming van uw erfgenamen en het nagelaten vermogen... 16 5.1. Zelfbeschermingsbewind... 16 5.2. Bewind over een gedeelte van de nalatenschap... 17 5.3. Bewind en bedrijfsopvolging... 17 5.4. Familielid of professional... 18 5.5. Benoeming bij testament... 18 5.6. Richtlijnen bewindvoerder... 18 5.7. Aansprakelijkheid bewindvoerder... 18 5.8. Loon van de bewindvoerder... 19 5.9. Opvolging van de bewindvoerder... 19 5.10. De voordelen van een testamentair bewind... 19 5.10.1. Deskundige en vertrouwde begeleiding van de erfgenamen... 19 5.10.2. Verhaal van schuldeisers... 19 5.11. Conclusie... 20 6. Afwikkeling van uw nalatenschap... 21 6.1. Inleiding... 21 6.2. Gezamenlijke erfgenamen... 21 II
6.3. Executeur... 21 6.3.1. Taken en opdrachten... 21 6.3.2. Overleg met de erfgenamen... 22 6.3.3. De voordelen van een executeur... 22 6.3.4. Wettelijke voordelen... 23 6.4. De afwikkelingsbewindvoerder of turbo-executeur... 23 6.4.1. Waarom een afwikkelingsbewindvoerder?... 23 6.4.2. Voortzetting of verkoop van uw onderneming... 24 6.4.3. Taken en bevoegdheden... 24 6.4.4. De voordelen van een afwikkelingsbewindvoerder... 24 6.5. Wie wordt de executeur of de afwikkelingsbewindvoerder?... 24 6.6. Loon van de executeur of de bewindvoerder... 25 6.7. Onderlinge verstandhouding... 25 7. Het nalatenschapsdossier... 26 7.1. Wat is dat?... 26 7.2. Inhoud in het algemeen... 26 7.3. Voor wie?... 27 7.4. Uw onderneming en het nalatenschapsdossier... 28 7.4.1. Contactgegevens accountant... 28 7.4.2. Fiscale gegevens... 28 7.4.3. Structuur van uw onderneming... 28 7.4.4. Bedrijfsmiddelen/onroerend goed... 29 7.4.5. Zaakwaarneming, volmachten, opvolging bestuurders... 29 7.4.6. Pensioenen... 30 7.4.7. Uw werknemers... 30 7.5. De voordelen van een nalatenschapsdossier... 30 7.5.1. Bij leven... 30 7.5.2. Na overlijden... 31 7.6. In welke vorm?... 31 8. De gehuwde ondernemer... 32 8.1. De gehuwde ondernemer en het erfrecht... 32 8.1.1. De wettelijke verdeling... 32 8.1.2. Een combinatietestament... 33 8.1.3. Waarom een combinatietestament?... 33 8.2. Gemeenschap van goederen of huwelijks voorwaarden?... 33 8.3. Uitzonderingen op de gemeenschappelijke eigendom... 34 III
8.4. Gehuwd in koude uitsluiting... 35 8.4.1. Wat is koude uitsluiting?... 35 8.4.2. Scheefgroei van vermogens... 35 8.5. Wijzigen of opheffen van huwelijksvoorwaarden... 35 8.5.1. Overeenkomst... 35 8.5.2. Notariële akte... 36 8.5.3. Rechterlijke goedkeuring.... 36 8.5.4. Wat zijn de voordelen?... 36 8.5.5. Wat zijn de nadelen?.... 37 8.5.6. Opheffen of wijzigen van de huwelijksvoorwaarden; welk stelsel kiest u? 37 8.5.7. Wanneer is dit aanbevelenswaardig?... 38 9. Uw zakenpartners... 39 9.1. Inleiding... 39 9.2. Vennootschaps- of maatschapscontracten... 39 9.2.1. Oprichtingsakte... 39 9.2.2. Voortzettingsbedingen.... 40 9.2.3. Waardebepaling... 40 9.3. Besloten vennootschap (BV)... 40 9.4. Overlijden van een zakenpartner... 41 10. Ziekte van de ondernemer en het levenstestament... 42 10.1. Wat is een levenstestament?... 42 10.2. Waarom een levenstestament?... 42 10.3. Wat regelt u in uw levenstestament?... 44 10.3.1. Gevolmachtigde of zaakwaarnemer... 44 10.3.2. Bewindvoerder, curator of mentor... 45 10.3.3. Richtlijnen en wensen ten aanzien van het beheer van uw vermogen... 45 10.3.4. Persoonlijke belangen... 46 10.4. De ondernemersvolmacht... 46 10.4.1. Beperkte of algemene volmacht... 47 10.4.2. Herroepelijke en onherroepelijke volmacht... 47 10.4.3. Aandeelhoudersvolmacht... 47 10.4.4. Bestuursvolmacht... 48 IV
10.5. In welke vorm?... 48 10.6. Centraal (levens)testamentenregister... 48 10.7. Wettelijke grondslag... 49 11. Bedrijfsopvolging bij leven... 50 11.1. Inleiding... 50 11.2. Schenkbelasting... 50 11.2.1. Ondernemingsvermogen en schenkbelasting... 50 11.2.2. Speciale vrijstellingen schenkbelasting voor ondernemingsvermogen... 50 11.2.3. Uitstel van betaling restant belastingschuld... 51 11.2.4. Voorwaarden... 51 11.2.5. Waardebepaling... 51 11.2.6. Vrijstelling ook voor aandelen in een vennootschap... 51 11.3. Inkomstenbelasting... 52 11.3.1. Geruisloze doorschuiving... 52 11.3.2. Schenking van aanmerkelijk belangaandelen en inkomstenbelasting... 52 11.3.3. Doorschuifregeling bij schenking van aandelen... 52 11.3.4. Hoe werkt de doorschuifregeling?... 53 11.3.5. Voorwaarden om gebruik te maken van de doorschuifregeling... 53 11.3.6. Hoe werkt het?... 53 11.4. Gelijke behandeling niet-bedrijfsopvolgers... 53 11.5. Certificering van aandelen... 54 11.5.1. Certificering in het kader van een bedrijfsopvolging... 54 11.5.2. Splitsing zeggenschap en financieel belang... 54 11.5.3. Hoe werkt het?... 55 V