Bijlage 1: Communicatiestrategie Inleiding In maart 2015 worden voor het eerst stembusverkiezingen voor de waterschappen gehouden. Tegelijk met de verkiezingen voor Provinciale Staten. In deze bijlage is op hoofdlijnen de communicatiestrategie beschreven voor de bestuursverkiezing van Waterschap Groot Salland. Hierbij is rekening gehouden met de ervaringen van de verkiezingen in 2008 en vooral met de veel meer recente verkiezingscommunicatie van het nieuwe Waterschap Vechtstromen. Er is in dit hoofdstuk ook aandacht voor enkele concrete uitwerkingen. Later zal een compleet overzicht beschikbaar komen met aan mijlpalen gerelateerde communicatieactiviteiten waardoor een meer planmatige opzet ontstaat. Samenwerken Samenwerken hebben waterschappen hoog in het vaandel. Dit zal ook nodig zijn bij de verkiezingscommunicatie, in Unie-verband, met de andere (vooral regionale) waterschappen en met de provincie(s). Mensen weten perfect in welke provincie ze wonen, maar vaak nauwelijks in welk waterschap. Provinciegrenzen zijn dominant. De waterschapsgrenzen staan niet helder op de mental map. Dit wordt nog erger als het gaat om provinciegrensoverschrijdende samenwerkingsverbanden, als Rijn-Oost of Platform Midden Nederland (crisisbeheersing). Als we vanuit de beleving van de kiezer willen werken, is het logisch vooral langs de bestaande provinciale grenzen te werken. Dat betekent een samenwerkingsverband in Overijssel tussen de provincie en de Overijsselse waterschappen en in Gelderland tussen de provincie daar en de Gelderse waterschappen Rivierenland, Vallei en Veluwe en Rijn en IJssel. Langs deze samenwerkingsverbanden ontstaan mogelijkheden voor gezamenlijke afspraken met bijvoorbeeld stemwijzer/kieskompas, verkiezingskrant, persbenadering (regionale kranten en omroepen). Voor de provincies is deze samenwerking vooral interessant omdat we gezamenlijk de kosten delen. Voor waterschappen is de samenwerking vooral interessant omdat we de kiezer langs een logische weg benaderen en meeprofiteren van de grotere belangstelling voor provinciale verkiezingen. Samenwerking langs provinciale grenzen, kan conflicteren met de landelijke afspraken, als de provincies niet tot een gezamenlijke afspraak komen, bijvoorbeeld per provincie verschillende keuzes voor kieskompas of voor stemwijzer. Strategie Vanuit de Unie van Waterschappen is een gemeenschappelijke communicatiestrategie ontwikkeld. Uitgangspunt is decentraal wat kan, centraal wat moet. De nadruk ligt op de kracht van regionale communicatie door de waterschappen, partijen en kandidaten zelf. Belangrijk is dat de kiezer meekrijgt wat waterschappen doen en vooral wat er te kiezen valt. De communicatiedoelstellingen van de verkiezingen zijn: De kiezer weet dat er verkiezingen zijn voor provincies en waterschappen De kiezer kent de taken van de waterschap De kiezer weet dat er wat te kiezen valt. De politieke partijen / kandidaten slagen erin om op regionaal niveau kenbaar te maken welke keuzes zij maken in de directe leefomgeving van de burgers. Met de voornamelijk regionaal ingestoken communicatiestrategie is het streven dat de burger twee boodschappen ontvangt: Uw waterschap zorgt voor droge voeten, schoon en voldoende water en er valt wat te kiezen. (dit zijn geen letterlijke slogans, maar is de boodschap die we op de burger willen overbrengen). Een belangrijk uitgangspunt is dat de aan de verkiezingen deelnemende partijen de inhoud moeten leveren van de verschillende campagnes en ook zelf die campagnes moeten voeren. Als overheid kunnen we alleen faciliteren, door bijvoorbeeld afspraken te maken over
toegang tot een stemwijzer en/of kieskompas, ruimte bieden op eigen websites en daarnaast vooral in te zetten op opkomst bevorderende campagne bijvoorbeeld door Postbus 51 spotjes e.d. Daarnaast wordt geprobeerd op landelijk niveau afspraken te maken met het IPO, bijvoorbeeld over een gezamenlijke slogan met de boodschap: Er valt wat te kiezen. Hoewel de inhoud van de campagnes nadrukkelijk door de partijen moet worden geleverd, kunnen we als waterschap wel de deelnemende partijen helpen om hier zo goed mogelijk invulling aan te geven. Daarbij valt te denken aan bijeenkomsten waarbij naar goede gezamenlijk onderwerpen wordt gezocht waarop partijen zich kunnen profileren en waar kiezers wat te kiezen hebben, zodat ze geschikt zijn voor stemwijzer/kieskompas. De communicatie middelen worden door waterschappen zelf ontwikkeld en gedeeld. Daarmee vult zich een toolbox waar waterschappen onderling weer gebruik van kunnen maken. Landelijke bestaat het plan om een webcareteam te organiseren en wordt t.b.v. de toolkit gewerkt aan FAQ lijsten en scenario s voor crisiscommunicatie. Drie niveaus In de communicatie over de komende waterschapsverkiezingen worden drie niveaus onderscheiden: 1. Opkomstbevorderende communicatie vanuit het Rijk (over gezamenlijke verkiezingen van provincies en waterschappen; breng uw stem uit). Doel is de burger te mobiliseren een stem uit te brengen. Een mulitmediale Postbus 51-actie (TV, radio, social media, print) kondigt aan dat er verkiezingen zijn. Uitgangspunt voor de waterschappen is dat het Rijk dit deel bekostigt. Om dit deel inhoudelijk voor te bereiden wordt (landelijk) nauwe afstemming gezocht met de provincies, om elkaar niet in de weg te zitten en het voor de burger helder te houden. 2. Gezamenlijke overkoepelende hoofdboodschappen van alle waterschappen (met de over te brengen niet letterlijke boodschap er valt wat te kiezen ). De kern moet zijn in alle uitingen van het waterschap en van de partijen / kandidaten bij de burger duidelijk te maken welke taken het waterschap heeft en welke keuzes waterschapsbestuurders daarin maken. Er zullen landelijk geen grote communicatiebudgetten vrij gemaakt worden voor een landelijke campagne vanuit de waterschappen gezamenlijk. 3. Individuele waterschappen geven regionale inhoud en kleur Waterschappen voeren hun eigen campagne en geven kleur en inhoud aan voor de verkiezingen geschikte globale thema s. Dit ondersteunt de aandacht voor profilering van partijen en kandidaten. De burgers worden het meest aangesproken door specifieke thema s uit de eigen leefomgeving. Als zij inzicht krijgen in de keuzes en dilemma s in het regionale waterbeheer waarmee waterschapsbestuurders te maken krijgen, wordt duidelijk dat de stem van de kiezer er toe doet. Het advies aan partijen en kandidaten is dan ook keuzes scherp te profileren: waar sta je voor? welke keuzes maak je? Met welke thema s profileer je je? Verkiezingscommunicatie voor Groot Salland Landelijk wordt een aantal communicatieactiviteiten georganiseerd en middelen geproduceerd. Waterschap Groot Salland gaat, mogelijk deels in provinciaal verband, ook zelf regionale en lokale communicatiemiddelen ontwikkelen. In de onderstaande tabel staan een aantal mogelijk in te zetten middelen opgesomd.
Regionale/lokale communicatiemiddelen Verkiezingsbanner ontwikkelen en (zonder veel additionele kosten) laten meelopen op briefpapier, enveloppen e.d. Bijsluiter waterschapsbelasting Communicatie met belangengroepen Start bijeenkomst en communicatie via de pers Een banner ter aankondiging van de waterschapsverkiezingen plaatsen we in alle uitgaande mail en misschien via een sticker op het briefpapier en de enveloppen van het waterschap. In de bijsluiter die ingezetenen in januari/februari ontvangen bij de waterschapsaanslag, plaatsen we een artikel over de komende waterschapsverkiezingen. NB met GBLT moet nog worden afgestemd hoe de planning van de aanslagoplegging in 2015 is. Informeren regionale/lokale belangengroepen en intermediairs over de verkiezingen t.b.v. werving groeperingen om mee te doen met verkiezingen door middel van: Persberichten (advertentie?) Voorlichtingsavonden Brochure kandidaatstelling Er zal een officieel startsein zijn voor de waterschapsverkiezingen, ook voor Groot Salland. Via de pers wordt hieraan aandacht gegeven. Tijdens deze bijeenkomst worden foto s gemaakt van de kandidaten die t.b.v. hun campagnes kunnen worden gebruikt. Ook voor andere nieuwswaardige ontwikkelingen geldt dat hiervoor aandacht via de pers zal worden gevraagd. Aanplakborden voor groeperingen Radio- en televisiespots Advertenties Bekendmakingen (reguliere advertenties) Website Verzoeken om beschikbaar stellen van gemeentelijke aanplakborden tijdens de verkiezingsperiode. De partijen kunnen hierop posters plakken. In samenwerking met provincie en collega-waterschappen kunnen we Radio- en televisiespotjes produceren (voor RTV- Oost en/of lokale omroepen). Eventueel plaatsen we aanvullende advertenties om de verkiezingen verder onder de aandacht te brengen. Gedurende het verkiezingstraject plaatsen we onder alle bekendmakingen de banner van de waterschapsverkiezingen en een verwijzing naar onze website. Op onze website plaatsen we een homepage voor de verkiezingen. De link www.wgs.nl/verkiezingen activeren we. Ook landelijk zal er een (al een bestaande) site worden gebruikt. Op de website plaatsen we alle informatie die nodig is
Sociale media voor een goede berichtgeving omtrent de verkiezingen bij het Waterschap Groot Salland. Mogelijke toepassingen zijn: digitale nieuwsbrief, spots op site, freecards, weblogs, persoonlijke pagina kandidaten/partijen, rubriek "Stel een vraag aan ", discussie of forummogelijkheid, evenementenkalender "Waar kun je een potentiële bestuurder ontmoeten"). De sociale media-kanalen van het waterschap worden ingezet om kiezers op te roepen om te stemmen en het belang van (het) water(schap) te onderstrepen. Gadgets/weggevertjes Ter promotie van de waterschapsverkiezingen kunnen we enkele weggevertjes ontwikkelen die we tijdens publieke evenementen of educatieactiviteiten kunnen uitdelen. Groot Sallands Peil In het digitale relatiemagazine van het waterschap plaatsen we gedurende het verkiezingstraject artikelen ter promotie van de waterschapsverkiezingen. Bijeenkomst(en) Wanneer de kandidaatstelling achter de rug is verstrekken we : Informatie over het werk van het waterschap en de voor het waterschap belangrijke ontwikkelingen Informatie over het proces, de planning van de waterschapsverkiezingen en over de periode die hen te wachten staat wanneer ze zijn verkozen tot bestuurslid Informatie over een aantal waterthema s en spreken en ontmoeten elkaar op een verkennende wijze. Kandidatenexcursie In aanloop naar de waterschapsverkiezingen organiseert het Ontdek Groot waterschap een busexcursie voor de kandidaat-bestuursleden Salland om het werkgebied van Groot Salland (en enkele belangrijke projecten) te tonen. Communicatie gericht op jongere kiezers Bestickeren voertuigen Vlaggen en/of spandoeken Busreclame Trafficborden Regionale/lokale kickoff stemperiode Ontwikkelen van enkele speciale communicatie-activiteiten om jongeren te informeren en te betrekken bij de waterschapsverkiezingen. De voertuigen van Groot Salland zijn voortdurend zichtbaar op verschillende locaties binnen ons beheersgebied. Wij gaan stickers ontwikkelen waarmee de voertuigen kunnen worden beplakt gedurende de stemperiode. Aan de vlaggenmasten komen gedurende het verkiezingstraject speciale verkiezingsvlaggen te hangen. De spandoeken willen we tijdens evenementen bevestigen op herkenbare plaatsen. Gedurende de stemperiode willen we adverteren op enkele stadsbussen in ons gebied. Trafficborden staan langs de kant van rondwegen binnen de bebouwde kom. In ons gebied willen we gedurende de stemperiode dit middel gaan inzetten. Door middel van een speciale activiteit willen we extra aandacht vragen voor de start van de stemperiode. Verkiezingscafé Organiseren verkiezingscafé (of andere bijeenkomst) om de uitslag bekend te maken. Dit is ook afhankelijk van het tijdstip waarop de uitslagen bekend kunnen worden gemaakt.
Crisiscommunicatie Verkiezingskrant Wij bereiden ons, samen met de andere waterschappen, goed voor op mogelijke crisissituaties die op regionaal/lokaal niveau moeten worden opgelost. Alle huishoudens van Groot Salland ontvangen huis aan huis een verkiezingskrant, met het doel de burger te mobiliseren te stemmen, te vertellen wat het waterschap doet, en wat er valt te kiezen. (dit kan samen met provincie of andere waterschappen worden opgepakt) Powerpointpresentatie Voor de kandidaat bestuursleden maakt het waterschap een PowerPointpresentatie in Groot Salland-huisstijl die zij kunnen gebruiken bij verkiezingsbijeenkomsten/-presentaties. Roll banners Zadelhoesjes Een aantal verkiezings roll banners kunnen bij in- en externe bijeenkomsten worden gebruikt. Als guerrilla marketingactie kunnen zadelhoesjes worden verspreid in het werkgebied van Groot Salland op plekken waar veel fietsen gestald worden. Zoals bij stations, hogescholen en universiteiten. Financiën Het organiseren van eigen communicatie-activiteiten over de verkiezingen voor het bestuur van Groot Salland is erg belangrijk. Temeer omdat er landelijk geen campagne komt. We moeten dus zelf flink de aandacht vestigen op de waterschapverkiezingen in ons eigen gebied. Dit zal vooral ook door de partijen en kandidaten moet plaatsvinden. Niet alle bovengenoemde middelen kunnen met het voorgestelde budget worden ingezet. Zo kost een eigen verkiezingskrant maar zo 25.000 en de kosten voor het produceren en uitzenden van Radio en TV-spotjes kunnen oplopen tot enkele tienduizenden euro s. En vele (niet verplichte) advertenties in ons hele werkgebied plaatsen kost ook vaak enkele duizenden euro s per keer. Het beplakken van twee lijnbussen kan oplopen tot 25.000. Daarom zal in samenspraak met de commissie Algemene ontwikkelingen een keuze worden gemaakt over de in te zetten middelen.