Organiseren en Verbeteren Beleidsplan Coöperatie EMC Nieuwegein UA 2011-2013
Huisartsenpraktijk Jutphaas Apotheek Mondriaanlaan Paramedisch Centrum Nieuwegein, Welkom Met het voorliggende beleidsplan wil Eerstelijns Medisch Centrum (EMC) Nieuwegein haar ambities uitspreken en het perspectief voor de eerstkomende jaren schetsen. Onze organisatie staat voor een nieuwe uitdaging, al is het maar vanwege de noodzaak om de zorg kostenefficiënt te organiseren. Minstens zo belangrijk is de wens dat de patiënt/cliënt meer verantwoordelijkheid neemt voor het bevorderen van gezondheid. Het managen van een gezonde leefstijl willen we dan ook meer op de voorgrond stellen, zij het dat de mogelijkheden niet overschat mogen worden. Bij de oprichting van het toenmalige samenwerkingsverband in 1978 gold de multidisciplinaire werkwijze als één van de hoofddoelen. Die doelstelling is nog altijd springlevend. Komende jaren willen we ons vooral richten op de multidisciplinaire aanpak van chronische zorg aan de hand van zorgprogramma s en uitbreiding van preventieactiviteiten. Bij die aanpak staan twee begrippen centraal: integraal en wijkgericht. Wat we daarmee precies bedoelen, wordt in dit beleidsplan toegelicht. Alleen Sinds 2010 zijn bij EMC Nieuwegein aangesloten: Apotheek Nieuwegein Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan Huisartsenpraktijk Jutphaas Paramedisch Centrum Nieuwegein, fysiotherapie Psychologenpraktijk Mondriaanlaan Vialente, dietethiek In gezondheidscentrum Mondriaanlaan zijn verder gehuisvest: Vitras / CMD Saltro De Lekbrug Indigo als we samen de schouders onder de beleidsprioriteiten zetten, kan EMC Nieuwegein zich blijven ontwikkelen als een vooraanstaande eerstelijns zorgorganisatie. Alle zorg onder één dak EMC Nieuwegein biedt eerstelijnszorg voor inwoners van de wijken Jutphaas, Wijkersloot, Huis de Geer, Blokhoeve en Zuilenstein. De huisarts is het eerste aanspreekpunt voor vragen of problemen over gezondheid en ziekte. Hij biedt diagnostische, therapeutische en preventieve medische zorg. Naast de huisartsenzorg behoren de farmacie, ggz, fysiotherapie en dietethiek tot de kerndisciplines van het samenwerkingsverband. Korte communicatielijnen kenmerken de organisatie. Door de jaren heen zijn plannen ontwikkeld voor multidisciplinaire diagnostiek, verwijzen zorgverleners naar elkaar en weten zij elkaar gemakkelijk te vinden. Dankzij de onderlinge samenwerking kan zorg van hoge kwaliteit geleverd worden. De multidisciplinaire aanpak leidt aantoonbaar tot minder complicaties en minder verwijzingen naar de tweedelijns zorg, waaronder de geestelijke gezondheidszorg. En dat komt de kwaliteit van leven van de patiënt direct ten goede. Samengevat luiden de voordelen van EMC Nieuwegein als volgt: Zorg dichtbij huis Vertrouwde en persoonlijke zorg Compleet zorgpakket Hoge kwaliteit Versterking samenwerking Met de komst van de integrale financiering kreeg de multidisciplinaire samenwerking een stevige impuls. De nieuwe
Fysiotherapie Ergotherapie Verloskundepraktijk De Lekbrug Psychologenpraktijk Mondriaanla financiering leidde tot nieuwe kwaliteitscriteria, wat gunstig uitwerkte op de onderlinge samenwerking. Maar al snel trad de wet van de afnemende meeropbrengst in werking. Door de toenemende onzekerheid over de integrale financiering groeide namelijk ook de twijfel over het succes van deze aanpak. Terugkijkend hebben we ruime ervaring met inhoudelijke samenwerking. Die lijn gaan we voortzetten, simpelweg omdat de zorg is gebaat bij multidisciplinaire behandeling. Denk bijvoorbeeld aan de behandeling van chronische pijn, waarbij een combinatie van interventies gewenst is. EMC Nieuwegein kiest voor een verdere verbreding en verdieping van de inhoudelijke samenwerking. Daarbij zijn wel duidelijke verschillen met het verleden aanwijsbaar. Werd van oudsher de zorg rond het bed van de patiënt georganiseerd, vandaag de dag richten we ons op een programmatische aanpak, waarbij de zorg voor specifieke patiëntengroepen in standaarden wordt vastgelegd. Uitbreiding zorgprogramma s Binnen het EMC worden grote groepen mensen met dezelfde aandoening behandeld in een zorgprogramma. De richtlijnen voor goede ketenzorg vormen de basis van zo n programma. Er zijn zorgprogramma s voor: Diabetes COPD CVRM (verhoogd risico op hart- en vaatziekten) Depressie Polyfarmacie Door verschillende factoren zal de chronische zorg fors toenemen. De bedoeling is dan ook dat de multidisciplinaire behandeling aan de hand van zorgprogramma s komende tijd extra fundament krijgt. Bij de zorg voor ouderen gaat het veeleer om structurele inzet van verschillende disciplines, waarbij de wens van betrokkene een grote rol speelt. Behandeling is niet primair gericht op genezing, maar op het voorkomen van erger. Met deze specifieke invalshoek wil het EMC ook een zorgaanbodplan voor senioren ontwikkelen. Farmacie geïntegreerd in zorgaanbod Farmacie is een essentieel onderdeel van de eerstelijnsgezondheidszorg. Medicatiebewaking en voorlichting vallen niet meer weg te denken uit de dagelijkse praktijk. Klopt het medicijn, is het de mensen duidelijk wat de bedoeling is? Slikt de patiënt geen dubbele medicijnen die elkaar tegenwerken? De apotheek Nieuwegein doet veel meer dan alleen het afleveren van medicatie. Voorlichting over de werking van medicijnen, de wijze en het tijdstip van inname wordt steeds belangrijker. Op het punt van farmaceutisch zorgmanagement heeft de apotheek dan ook absoluut meerwaarde. Optimalisatie van medicatiegebruik en risicoanalyses zijn belangrijke speerpunten bij de zorg voor chronisch zieken en veel gebruikers. Verder biedt de apotheek steeds meer ondersteuning als het gaat om gezondheid en een gezonde leefstijl, bijvoorbeeld door (extra) advies over zelfzorgmiddelen. Een goed voorbeeld van onderlinge samenwerking is het Farmaco Therapeutisch Overleg (FTO) waarbij huisartsen en de apotheek van gezondheidscentrum Mondriaanlaan diverse zorgstandaarden bespreken. Dit type overleg zal de komende jaren gecontinueerd worden.
an Vialente, diethiek Vitras / CMD Saltro Indigo Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan Geestelijke zorg in eerste lijn De Psychologenpraktijk Mondriaanlaan biedt kortdurende hulp aan mensen met klachten van psychische, psychosociale en / of psychosomatische aard. De hulpverlening bestaat uit het stellen van een diagnose en het aanbieden van een hierop toegesneden behandeling. De behandeling is gericht op het opheffen van de psychische klachten dan wel het voor de cliënt beter beheersbaar maken van de problemen ( herstel van evenwicht ). Er wordt uitgegaan van een professionele stepped care aanpak, met als groot voordeel: ggz-zorg dicht bij huis en in de huisartsenpraktijk. Aanmelding gebeurt via de eigen huisarts. De psychologen werken nauw samen huisartsen en andere verwijzers en vervolghulpverleners, zoals Maatschappelijk Werk en Indigo. Een voorbeeld van adequate samenwerking is het Depressie Doorbraak Project. De slaapcursussen van Indigo geven weer op een andere manier uiting aan de samenwerking. Met de ggz van de andere gezondheidscentra wordt geprobeerd een vast roulatieschema af te spreken voor het cursusaanbod in Nieuwegein. Voor 2011 staat het Depressie Doorbraak Project op de rit. Resultaten worden besproken in een gezamenlijk overleg van de drie gezondheidscentra in Nieuwegein. Aandachtspunten voor de GGZ-groep in 2011 zijn: de behandeling van chronische pijn, angststoornissen en overspannenheid. Gezond bewegen Sommige klachten vragen eerder om therapie dan om behandeling. Paramedisch Centrum Nieuwegein biedt een groot aantal therapeutische en trainingsprogramma s. Chronisch zieken hebben doorgaans minder beweging, terwijl beweging juist (op de langere termijn) een gunstig effect heeft. PCN heeft speciale beweegprogramma s voor patiënten met long- of hartaandoeningen, diabetes, artrose en botontkalking. Met ondersteuning van een ervaren therapeut traint de patiënt zijn conditie en functionaliteit. PCN wil zich de komende jaren vooral richten op uitbreiding van beweegprogramma s die passen bij een programmatische aanpak van de zorg. Zo zijn voeding en beweging belangrijke factoren bij een gecombineerde leefstijlinterventie gericht op mensen met specifieke risicofactoren. Bekend is evenwel dat mensen vaak eerst een drempel over moeten, willen ze deelnemen aan beweegprogramma s. Het inbouwen van leefstijladvisering als een ketenproject, dus met betrokkenheid van verschillende disciplines, vormt een belangrijke uitdaging voor EMC Nieuwegein. Meer preventie Zelfredzaamheid van de cliënt wordt een steeds belangrijker thema. Door meer bewegen, letsel- en valpreventie en (medicatie)veiligheid kan de preventie van zorgafhankelijkheid worden bevorderd. EMC Nieuwegein wil de preventie dan ook een duidelijke plaats geven in het totale zorgaanbod. Vooral op psychosociaal vlak valt er een wereld te winnen (managen van welvaartsziektes). De extra aandacht voor preventie blijkt ook bij de huisartsenzorg. Mogelijkheden voor uitbreiding van preventief onderzoek liggen bij teledermatologie, tele-ecg en spirometrie. Lokale samenwerking In 2010 hebben de drie gezondheidscentra in Nieuwegein afspraken gemaakt over de aanpak en intensivering van zorgprogramma s. Uitgangspunt
Jutphaas Wijkersloot Huis de Geer Blokhoeve Zuilenstein is een standaardisatie van kwaliteit van zorg in de drie gezondheidscentra. De samenwerking nieuwe stijl voorziet in een duidelijke structuur voor besluitvorming (stuurgroep) en uitvoering (zorgprogrammagroepen). Onder leiding van Raedelijn start het gezamenlijk ontwikkelen en invoeren van alle chronische zorgprogramma s die op korte termijn via integrale bekostiging worden gecontracteerd. Verder zal bezien worden of de diabeteszorg onder gezamenlijke contractering bij Agis mogelijk en wenselijk is. Het overleg met de andere gezondheidscentra is zogezegd het scharnierpunt voor de externe contacten als het om de kwaliteit van zorg gaat. Een specifiek punt heeft betrekking op de ontwikkeling van woonzorgzones (met bijbehorende wijkservicepunten). Onze organisatie wil graag bijdragen aan de wijkgerichte aanpak van welzijn en zorg. Begin 2011 zal bekeken worden hoe gezondheidscentrum Mondriaanlaan de wijkgebonden informatie- en loketfunctie kan versterken. Gedacht wordt aan de inzet van centrumassistenten met een goede kennis van de sociale kaart. Structuur voor kwaliteitsontwikkeling Afgelopen jaren hebben de disciplines veel energie gestoken in het certificeren ofwel accrediteren van de eigen praktijk. De vraag is of EMC Nieuwegein als geheel een kwaliteitsmanagementsysteem moet hebben. De ideeën gaan richting een HKZ-certificaat. In 2011 zal een keuze gemaakt worden voor een vorm van certificering. Naast certificering denken we ook aan op het zetten van een structuur voor interne kwaliteitsontwikkeling. Belangrijke criteria daarbij zijn: Regelmatig bestuurlijk overleg over kwaliteit van zorg Projectmatige aanpak van kwaliteitsthema s Afstemmen en stroomlijnen van communicatie Onlangs zijn afspraken gemaakt over de intensivering van de multidisciplinaire samenwerking. De volgende speerpunten zijn daarbij genoemd: Chronische nierschade Chronisch pijnprotocol Angststoornissen Dementie (ZAP ouderen) Osteoporose Leefstijl / eetstoornissen Vrijwel alle disciplines zijn bij deze speerpunten betrokken. Per discipline wordt een trekker aangesteld om de samenwerkingsafspraken te formaliseren en uit te werken. ICT en interne bedrijfsprocessen Voor een integrale eerstelijnszorg is software op maat onontbeerlijk. Vooralsnog ondersteunen ict-programma s de integratie van eerstelijnszorg onvoldoende. We willen op korte termijn onderzoeken hoe de kwaliteit en doelmatigheid van de belangrijkste bedrijfsprocessen er uitzien en verbeterd kunnen worden aan de hand van een benchmark. Bedrijfsresultaten van het EMC worden dan vergeleken met andere gezondheidscentra in den lande. Met de uitkomsten willen we de zorg beter monitoren en sturen. Zo mogelijk wordt ook gekeken naar efficiencyvoordelen. De ICTcommissie van EMC Nieuwegein fungeert als klankbord en doet voorstellen aan het bestuur. Een ander thema betreft het gebruik van sms-services en een patiëntenportaal van Promedico. Met het laatste kunnen patiënten hun eigen gegevens kunnen inzien en bijhouden. Tevens kunnen ze via dit portal
afspraken maken en informatie doorgeven. De mogelijkheden en wenselijkheden zullen in 2011 in kaart worden gebracht. Huisvesting Ruimtegebrek is zo n beetje het gemeenschappelijke kenmerk van de drie locaties binnen EMC Nieuwegein. Ondanks de forse renovatie van gezondheidscentrum Mondriaanlaan in 2007 speelt het tekort aan m2 ook op deze plek. De behoefte aan nieuwe huisvesting is echter het meest indringend op locatie huisartsenpraktijk Jutphaas. Nieuwe huisvesting is onder andere nodig vanwege de nieuwbouw verpleeg/ verzorgingshuis Zuilenstein. Bij het zoeken naar extra huisvesting spelen twee hoofdvragen: Allereerst: Hoe kan gemeenschappelijke huisvesting bijdragen aan het bevorderen van wijkgerichte ketenzorg in Nieuwegein? En afgeleid daarvan: hoe kan het beste ingespeeld worden op de planvorming voor de ouderenzorg in Zuilenstein. In 2011 brengen we de ruimtelijke behoeften van deelnemers in beeld. De uitvoering van huisvestingsplannen is mede afhankelijk van financiële betaalbaarheid, procedures bij de gemeente en actuele ontwikkelingen m.b.t. de huisvesting ouderenzorg in Zuilenstein. EMC in ontwikkeling De belangrijkste beleidsprioriteiten/actiepunten voor EMC Nieuwegein op een rij: Preventie en leefstijladvies integreren in zorgprogramma s. Samenwerking wijkzorg: Zoeken naar kansen om de samenwerking te intensiveren. Verdieping en uitbreiding van zorgprogramma s op niveau van de drie gezondheidscentra. Uitbreiding van categorale spreekuren CVRM, COPD, diabetes. Op korte termijn starten met astma spreekuur. Meer preventief onderzoek (teledermatologie, tele- ECG, sperometrie en wondbehandeling en assistenten inzetten bij compressietherapie) Doorontwikkelen van beweegprogramma s. Ontwikkelen en implementeren van ZAP voor ouderen. Versterking centrumfunctie gezondheidscentrum Mondriaanlaan. Farmaceutisch zorgmanagement. Ontwikkelen van farmaceutische zorgproducten die aansluiten bij de ontwikkeling van ketenzorg (optimaal zorgcontinuüm). Projectmatige aanpak interne kwaliteitsontwikkeling. Betere profilering EMC: meer transparantie en externe verantwoording. Opstellen huisvestingsplan middellange termijn. Versterken van de eerstelijns GGZ. Ontwikkelen ICT en benchmark. Organiseren en verbeteren Wat kan de patiënt bij ons verwachten? Allereerst een betrouwbare en klantgerichte zorg in een plezierige omgeving. Maar ook een organisatie met extra aandacht voor wijkgerichte ketenzorg. En verder een organisatie die zich sterk maakt voor preventie en gezonde leefstijl en daarmee continu werkt aan het verbeteren van de zorg. Wij hopen eerdergenoemde beleidsprioriteiten zodanig om te zetten in concrete acties dat met recht gesproken kan worden van organisatieverbetering. Graag gaan we het gesprek aan met cliënten, de gemeente en andere stakeholders over ketenzorg voor de inwoners van ons verzorgingsgebied. De uitkomsten van die gesprekken gebruiken we bij de uitwerking van de plannen. Verzorgingsgebied: Jutphaas Wijkersloot Huis de Geer Blokhoeve Zuilenstein Zorgprogramma s voor: Diabetes COPD CVRM (verhoogd risico op harten vaatziekten) Depressie Polyfarmacie Projecten in ontwikkeling: Preventie & leefstijladvies Online dienstverlening Ziekenhuisverplaatste zorg Kwaliteit & doelmatigheid Accreditatie / certificering NHG HKZ ISO 9001 www.emcnieuwegein.nl tel 030607650 Fotografie Heime van der Heu, grafisch ontwerp Jaap van der Heijden.