D RAADSPERSPECTIEF 2016 Definitieve versie 4 juni 2015 Beleidsinhoudelijk en Financieel kader 2016-2019
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Leeswijzer... 4 3. Programmavelden... 6 3.1 Programma Krachtige Kernen (KK)... 7 3.1.1 Thema Wonen en Vastgoed... 7 3.1.2 Thema Mobiliteit en Bestendigheid... 9 3.1.3 Thema Maatschappelijke Voorzieningen...14 3.2 Programma Economische Kracht & Werk (EK&W)...17 3.2.1 Thema Vrijetijdseconomie...18 3.2.2 Thema Ondernemen en Arbeidsmarkt...20 3.2.3 Thema Plattelandseconomie...22 3.3 Programma Omzien Naar Elkaar (ONE)...24 3.3.1 Thema Zelf...26 3.3.2 Thema Samen...29 3.3.3 Thema Overdragen...32 3.4 Programma Burger & Bestuur (B&B)...35 3.4.1 Thema Dienstverlening...35 3.4.2 Thema Samenwerking...36 3.5 Programma Algemene Dekkingsmiddelen...38 4. Beleidsambities raadsfracties gemeente Dinkelland...41 5. Actualisatie Reserves & Voorzieningen...46 5.1 Inleiding...46 5.2 Uitgezette (vervolg)opdrachten...46 5.3 Nieuw in te stellen reserves (en voorzieningen)...47 5.4 Opheffen reserves (en voorzieningen)...47 5.5 Mutaties reserves (en voorzieningen) met financiële consequenties...48 5.6 Reserves versus weerstandsvermogen gemeente Dinkelland...52 6. Financieel overzicht...54 6.1 Inleiding...54 6.2 Financiële samenvatting van de gevraagde middelen...55 6.3 Verloop meerjarig saldo...57 7 Financiële uitgangspunten...59 Bijlage 1 Ingediende beleidsambities raadsfracties...60 Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 2
1. Inleiding Het raadsperspectief 2016 is de aftrap van een nieuwe Planning & Control (P&C) cyclus voor het jaar 2016. De gemeente Dinkelland is gestart met programmasturing. Deze programmasturing is leidend en is verweven in de P&C cyclus. Het raadsperspectief 2016 is voor de eerste keer opgebouwd volgens deze programmasturing. Overzicht P&C cyclus: einde cyclus Jaarstukken 2016 Raadsperspectief 2016 start cyclus 2e Programmajournaal 2016 Programmabegroting 2016 1e Programmajournaal 2016 In het raadsperspectief 2016 staan de belangrijkste ontwikkelingen en keuzes, die in de komende jaren bepalend zijn voor het beleid en de begroting. Het te voeren beleid heeft het coalitieprogramma 2014 2018 Nieuw Perspectief als basis. Daarnaast hebben uw raadsfracties van de gemeente Dinkelland beleidsambities kunnen aandragen. Aan de hand van dit richtinggevende document voert uw raad het debat over de kaders voor de programmabegroting 2016. Na de behandeling van het raadsperspectief 2016 in de raadsvergadering gaat het college de door uw raad aangegeven kaders omzetten in concrete voorstellen en verder uitwerken in de programmabegroting 2016. In de maanden juli, augustus en september 2015 wordt deze programmabegroting 2016 opgesteld evenals het meerjarenperspectief 2017-2019. In de raadsvergadering van november 2015 wordt deze begroting aan uw raad voorgelegd ter besluitvorming. Ten aanzien van het behandelingsproces van het raadsperspectief 2016 kunnen wij uw raad meedelen dat behandeling is voorzien in twee avonden, namelijk op 23 en 30 juni 2015. De eerste avond is bedoeld voor het onderlinge debat en de tweede avond is richtinggevend (in de zin van het meegeven van de door de raad gewenste kaders) van aard. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 3
2. Leeswijzer Programmasturing Voor de gehele P&C cyclus is programmasturing leidend met andere woorden programmasturing is verweven in de P&C cyclus. De P&C documenten zullen evenals de programmabegroting 2015 worden opgebouwd uit vier programma s, die op hun beurt zijn onderverdeeld in thema s. Het vullen van deze programma s door het formuleren van beoogde maatschappelijke effecten, doelen en indicatoren heet programmasturing. Programmasturing is dus de manier waarop uw raad invulling geeft aan zijn rol van kadersteller en regievoerder van beleid. De geactualiseerde P&C cyclus is afgestemd op programmasturing en heeft als doel uw raad de middelen in handen te geven om een nog betere invulling te geven aan sturing en control. Programmasturing houdt in dat vier programma s onderscheiden worden, deze zijn: Krachtige Kernen (KK) Economische Kracht en Werk (EK&W) Omzien naar elkaar (ONE) Burger & Bestuur (B&B) Het vijfde programma Algemene Dekkingsmiddelen is een wettelijk voorgeschreven programma. Vanaf de programmabegroting 2015 zijn bovengenoemde programma s voor het eerst verwerkt. Aan de hand van het eerder genoemde programmasturing is het instrument Doel Inspanningen Netwerk (DIN)) gebruikt om in grote lijnen de thema s, doelen, indicatoren en inspanningen te benoemen per programma. Hierdoor ontstaat een bundeling van een (groot) aantal inhoudelijke inspanningen (waaronder projecten) en hun onderlinge samenhang in relatie met de na te streven doelen. Deze DIN is opgebouwd uit verschillende niveaus: Strategische programmadoelen Voorbeeld EK&W: Thema s (rood) Versterken van de economische positie van Dinkelland en Tubbergen Voorbeeld Vrijetijdseconomie : Verhogen van de toeristische bestedingen en de toeristische werkgelegenheid in Dinkelland en Tubbergen Ideaaldoelen (groen) Voorbeeld EK&W: Thema Vrijetijdseconomie Verblijven: Beleven: In Dinkelland en Tubbergen verblijven de komende jaren meer gasten Gasten beleven Dinkelland en Tubbergen intensiever en besteden meer Indicatoren (geel) Voorbeeld EK&W: Thema Vrijetijdseconomie Het aantal overnachtingen in NOT (prestatie indicator) Aantal bedrijven in sector vrijetijdseconomie binnen Dinkelland en Tubbergen (prestatie indicator) De beleving van vrijetijdseconomie binnen Dinkelland en Tubbergen (belevingsindicator) Inspanningen en resultaten (blauw) Voorbeeld EK&W: Thema Vrijetijdseconomie Ruimte bieden voor ondernemers (inspanning) Drie vastgestelde bestemmingsplannen voor recreatieterreinen mogelijk maken (resultaat) Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 4
De kleuren van elk afzonderlijk niveau worden gebruikt om intern op een overzichtelijk manier de programma DIN s grafisch weer te geven. Vanaf de programmabegroting 2015 zijn de programma s opgebouwd volgens bovengenoemde DIN s. Deze DIN s zijn in dit raadsperspectief 2016 verder geactualiseerd met de begroting 2015 als basis. Hoofdstukkenstructuur In hoofdstuk 3 worden de bovengenoemde programma s verder uitgewerkt. Begonnen wordt met de actualisatie van de DIN. Daarna worden per programma en per thema de in de begroting 2015 benoemde resultaten geactualiseerd voor het raadsperspectief 2016. Dit houdt in dat op procesmatig en financieel gebied wordt weergegeven wat de mutaties hieromtrent zijn binnen de benoemde resultaten. Bij procesmatig wordt bedoeld het continueren, beëindigen, bijstellen of vervangen van een benoemd resultaat. Bij nieuwe resultaten is de optie om deze op te nemen in de begroting 2016 danwel meerjarenbegroting. Op financieel gebied wordt in richtinggevende zin aangegeven of er meer, minder, gelijkblijvende middelen of procesgelden voor het benoemde resultaat beschikbaar moeten worden gesteld (t.o.v. de begroting 2015). bij afronding van een resultaat betekent dat er geen financiële consequenties zijn voor 2016 (en verder): er is geen tekort en ook geen overschot. De menskracht wordt ingezet voor een andere inspanning. De betekenis van procesgelden wordt aan het begin van hoofdstuk 3 uitgelegd. Ook kan de optie pm (pro memorie) worden aangegeven. Hiermee wordt bedoeld dat er wel financiële effecten kunnen optreden, maar de grootte ervan op dit moment nog niet ingeschat kan worden. De algehele actualisatie is verwerkt volgens onderstaand format: RESULTATEN VERWACHTING BEGROTING 2016 EN VERDER BEGROTING 2015 PROCES FINANCIEEL OPMERKING themanaam Benoeming resultaat Continueren, beëindigen, bijstellen of vervangen Meer, minder, gelijkblijvend of pm Daar waar nodig zijn in de programma s ook de vervangingsinvesteringen, nieuwe investeringen en andere van belang zijnde ontwikkelingen benoemd. De door uw raadsfracties ingediende beleidsambities zijn in hoofdstuk 4 samengevat in een schema en voorzien van een korte reactie door het college van B&W op basis van dit ingediende format. De oorspronkelijke beleidsambities zijn als bijlage toegevoegd. In april 2015 is door uw raad de beleidsnota Reserves & Voorzieningen 2015 2018 vastgesteld. In hoofdstuk 5 wordt de uitwerking van de financiële gevolgen van deze beleidsnota en de daarmee gepaard gaande actualisatie in beeld gebracht.. Hoofdstuk 6 is een samenvatting van alle financiële mutaties uit de voorgaande hoofdstukken. Het saldo uit het 1 e programmajournaal 2015 dient als uitgangspunt voor het meerjarig begrotingssaldo. In het laatste hoofdstuk 7 wordt er aandacht geschonken aan de financiële uitgangspunten waarmee in de begroting 2016 rekening zal worden gehouden. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 5
3. Programmavelden Financiële consequenties uitvoeren specifieke ambities coalitieaprogramma Zoals we in de leeswijzer bij dit raadsperspectief hebben weergegeven werken we met ingang van de vastgestelde begroting 2015 volgens het principe van programmasturing (doelsturing). Het vullen van de vier programma s in termen van beoogde maatschappelijke effecten, doelen, indicatoren en soms ook resultaten (projecten en activiteiten) vindt zijn oorsprong in het coalitieprogramma 2014-2018. Aan de hand van het eerder genoemde programmasturing is het instrument Doel Inspanningen Netwerk (DIN)) gebruikt om in grote lijnen de thema s, doelen, indicatoren en inspanningen te benoemen per programma. Hierdoor ontstaat een bundeling van een (groot) aantal inhoudelijke inspanningen (waaronder projecten) en hun onderlinge samenhang in relatie met de na te streven doelen. In dit hoofdstuk worden de bovengenoemde programma s verder uitgewerkt. Begonnen wordt met de actualisatie van de DIN. Daarna worden per programma en per thema de in de begroting 2015 benoemde resultaten geactualiseerd voor het raadsperspectief 2016. Dit houdt in dat op procesmatig en financieel gebied wordt weergegeven wat de mutaties hieromtrent zijn binnen de benoemde resultaten. Voor een groot aantal zaken is het ons gelukt te komen tot een goede onderbouwde actualisatie in zowel tijd als geld. Deze treft u aan in het vervolg van dit hoofdstuk. In een aantal gevallen is ons dat echter (nog) niet gelukt, omdat veel zaken rondom die activiteiten nog volop in ontwikkeling zijn. De reden hiervan is meerledig: Programmasturing is gebaseerd op behalen van doelen. Inherent aan deze aanpak is dat bij de start van het programma nog niet duidelijk is welke inspanningen moeten worden verricht. Middelen dienen feitelijk op programma of doelenniveau te worden geraamd en gaandeweg aan de inspanningen te worden gekoppeld. Dit hebben we nog niet gedaan. Veel inspanningen zitten nog in de beginfase en is nog geen goede financiële onderbouwing mogelijk. Veel inspanningen zijn überhaupt niet goed te onderbouwen omdat we gebruik maken van initiatieven en de bijbehorende dynamiek in de samenleving. We passen de techniek van interactieve- en organische processen toe. Deze zijn moeilijk vooraf te begroten. Wat we echter al weten is dat we middelen nodig hebben om snel te kunnen schakelen als zich initiatieven uit de samenleving aandienen maar ook om bepaalde projecten verder op te kunnen starten dan wel te begeleiden. Gezien de omvang van de specifieke ambities zoals hiervoor benoemd kunnen we echter al wel stellen dat dat niet volledig gaat lukken en dat ook de gemeente extra zal moeten bijdragen in de procesgelden. Daarnaast zijn wij van mening dat ook financiële ruimte moet worden gereserveerd voor zogenaamde project- en programmagelden. Hierbij valt te denken aan het (mede)uitvoeren van concrete projecten en activiteiten die voortkomen uit de hiervoor benoemde processen. Uiteraard hanteren we hierbij het principe om derden zoveel mogelijk aan zet te laten zijn. Wij streven er naar om bij de begroting 2016 bovenstaand verder te kunnen concretiseren zodat daadwerkelijke besluitvorming tijdens deze begrotingsbehandeling 2016 kan plaatsvinden. Hoewel we op dit moment (nog) niet kunnen komen tot een concrete onderbouwing van zowel de proces- als de programmagelden weten we al wel dat extra middelen benodigd zijn. Ons voorstel is om bij de begroting 2016 te komen met een nadere concrete onderbouwing. De daadwerkelijke besluitvorming over de bestemming en besteding van dit bedrag zal dus ook plaatsvinden tijdens de begrotingsbehandeling 2016. Dit uiteraard aan de hand van een meerjarige en goed onderbouwde toelichting per ambitie. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 6
3.1 Programma Krachtige Kernen (KK) Strategisch programmadoel (wat willen we bereiken) In de begroting van 2015 is onder het programma Krachtige Kernen het strategisch programmadoel opgenomen en vertaald naar ambities. Deze ambities zijn overeenkomstig het coalitieprogramma. De geformuleerde ambities vragen voor 2016 en verdere jaren op onderdelen aanpassing. Deze zijn verwoord in de onderstaande teksten. Het geheel maakt dat we met onderstaande aanvullingen/wijzigingen voor de komende jaren werken aan geactualiseerde ambities. Dit betekent dat we: Samen met de samenleving werken aan processen en plannen die de leefbaarheid op de lange termijn dienen. Op zoek blijven naar levensvatbare en duurzame constructies om als partner in de samenleving een bijdrage te leveren aan de toekomstbestendigheid en leefbaarheid van Dinkelland. De demografische ontwikkelingen onderkennen en van hieruit zoeken naar oplossingen die volhoudbaar zijn. Verbindend willen optreden om netwerken te faciliteren en initiatieven te vermeerderen. 3.1.1 Thema Wonen en Vastgoed Op het gebied van wonen plaatsen wij de demografische ontwikkelingen centraal. Deze bieden geen ruimte voor ontwikkeling van, naast de huidige in exploitatie genomen gebieden, nieuwe wijken en grootschalige plannen. Onze ideale doelen zijn gericht op twee pijlers: HUISVESTEN - afstemming woningbouwprogramma anticiperend op demografie en HERONTWIKKELEN (her)invulling bestaand vastgoed of locaties waarbij fysiek en digitale bereikbaarheid leidend zijn. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 7
Voor 2016 en verdere jaren zijn deze ideaaldoelen actueel en behoeven op dit moment niet te worden bijgesteld. Er zijn op dit moment geen trends en ontwikkelingen die dit noodzakelijk maken. RESULTATEN VERWACHTING BEGROTING 2016 EN VERDER BEGROTING 2015 PROCES FINANCIEEL OPMERKING HUISVESTEN Start kaveluitgifte plan Commanderie Continueren Prestatieafspraak Woningbouwverenigingen Continueren 5 Initiatieven ontplooien die tot beweging leiden in de woningmarkt HERONTWIKKELEN Bijstellen Er wordt nagedacht over een andere invulling om beter te kunnen rapporteren 1 Centrumgebied herontwikkelen Vervangen Resultaat wordt vervangen door proces gebiedsontwikkeling 3.0 Procesgelden 4 Vastgoedlocaties verkocht Continueren Financiering uit procesen programmagelden inzake uitvoeren specifieke ambities coalitieprogramma Invulling geven aan het Kloostercomplex Ootmarsum Continueren Nieuw resultaat Bestemmingsplannen vaststellen die voorzien in woningbouwlocaties Totaal Opnemen in begroting 2016 Procesgelden Vervangingsinvesteringen, nieuwe investeringen (toelichting middelen uit de tabel) Centrumgebied herontwikkelen Gebiedsontwikkeling is een vervolg op een eerdere sociaal maatschappelijke discussie, waarin helder is geworden welke fysieke opgave noodzakelijk is om lokale duurzame ambitie mogelijk te maken. Een dergelijk proces is dus gericht op het realiseren van hieruit voortkomende fysieke projecten. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 8
3.1.2 Thema Mobiliteit en Bestendigheid Het thema Mobiliteit en Bestendigheid zorgt voor: Een beter en veiliger verkeerssysteem. Het bewuster omgaan met de afval- en waterstromen. Het bewuster omgaan met energie. Voor 2016 en verdere jaren zijn deze ideaaldoelen actueel en behoeven niet te worden bijgesteld. Er zijn geen trends die aanpassing van de ideaaldoelen noodzakelijk maken. Een nieuwe ontwikkeling die wij wel graag melden, is het elektrisch rijden. Dit neemt niet alleen een steeds grotere plaats in binnen het ideaal doel Verplaatsen, maar is ook te plaatsen binnen het ideaal doel Bestendigen. Ten aanzien van Verplaatsen is onderscheid te maken in voertuigcategorieën, waarbij met name de elektrische fiets om redenen van verkeersveiligheid extra aandacht krijgt. Uit het oogpunt van Bestendigen is met name van belang welke positie de gemeente gaat innemen ten aanzien van de laadvoorzieningen. Vooralsnog wordt voor 2016 alleen rekening gehouden met enkele kleine investeringen ten behoeve van de plaatsing van e-laadpalen voor elektrische voertuigen nabij het gemeentehuis. Het college heeft de ambitie om meer inhoud te geven aan het thema duurzaamheid. De focus zal worden verbreed van wat nu vooral energiemaatregelen betreft naar het verbreden van duurzaamheid naar People, Planet, Profit (3P's). Nader afbakenen moet nog gebeuren, om te zorgen dat we kunnen komen tot een doelgerichte aanpak. Een aanpak die alle programma's raakt. De hiervoor benodigde middelen willen wij financieren middels de hierboven genoemde aangegeven proces- en programmagelden inzake uitvoeren specifieke ambities coalitieprogramma. RESULTATEN VERWACHTING BEGROTING 2016 EN VERDER BEGROTING 2015 PROCES FINANCIEEL OPMERKING VERPLAATSEN 5 Initiatieven t.b.v. verbeteren verkeersveiligheid Continueren + 2.655.000 Zie hieronder bij nieuwe investeringen 2-4 Initiatieven t.b.v. bereikbaarheid / doorstroming Continueren Het resultaat wordt aangepast tot 5 + 435.000 Zie hieronder bij nieuwe investeringen Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 9
initiatieven. 2 Initiatieven t.b.v. een goed parkeersysteem Continueren + 15.000 Zie hieronder bij nieuwe investeringen STROMEN 3 Initiatieven t.b.v. reductie hoeveelheid restafval en wijzigen inzamelsysteem alsmede t.b.v. water VERZELFSTANDIGEN Bijstellen De inspanningen Waterloket en Verordeningen op afvoer hemel- en grondwater zijn afgerond. Het resultaat wordt aangepast tot 2 initiatieven voor afval en 6 initiatieven voor water. Via reserve Zie hieronder bij nieuwe investeringen 5 Initiatieven t.b.v. duurzaamheid Continueren Voor een deel zijn het initiatieven van derden. 5 Initiatieven t.b.v. energiebesparing Nieuw resultaat Uitvoeringsplan duurzaamheid Continueren Dit zijn met name initiatieven van derden, waarbij de gemeente eventueel faciliteert. Opnemen in begroting 2016 Procesgelden Procesgelden Procesgelden Totaal + 3.105.000 + Procesgelden Financiering uit procesen programmagelden inzake uitvoeren specifieke ambities coalitieprogramma Financiering uit procesen programmagelden inzake uitvoeren specifieke ambities coalitieprogramma Financiering uit procesen programmagelden inzake uitvoeren specifieke ambities coalitieprogramma De aangegeven 3.105.000 aan benodigde extra middelen en de procesgelden worden hieronder verder toegelicht: Vervangingsinvesteringen, nieuwe investeringen (toelichting middelen uit de tabel) Beleidsimpuls Fietsverkeer : investering voor het veiliger maken van kruisingen van de Churchillstraat in Denekamp voor fietsers. Besluitvorming vindt in 2015 plaats. De gevraagde investering bedraagt 105.000 voor 2016. Nodig om de meest onveilige kruisingen voor fietsers in Dinkelland veiliger te maken. Tevens nodig uit oogpunt van een Duurzaam Veilige inrichting van wegen. Fietsverbinding Reestman: ten behoeve van de ontwikkeling van plan Reestman heeft tijdelijk een noodweg gefungeerd als verbinding tussen Reestman en de Abdijweg. De noodweg gaat vervallen en door deze te vervangen door een fiets- en wandelpad langs de Middensloot wordt tegemoet gekomen aan de wensen van de samenleving. De investering bedraagt 50.000 en de uitvoering is, afhankelijk van de ontwikkelingen rondweg, in 2016 gepland. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 10
Dusinksweg Ootmarsum, 2e fase: investering in de 2 e fase van de Dusinksweg wordt geraamd tussen de 2 en 2,5 miljoen, afhankelijk van de daadwerkelijke invulling. Het college zal met een voorstel komen. Uitvoering is vanwege procedures niet eerder mogelijk dan in 2017. Herinrichting Marktstraat/Denekamperstraat te Ootmarsum In de Toekomstvisie Ootmarsum (2005) is benoemd dat het wenselijk is de verbinding tussen het historisch centrum van Ootmarsum met winkelcentrum Meijerij te versterken. In de lijst majeure projecten staat dit opgenomen. Aansluitend hierop ligt er een vraag van de Stadsberaad Ootmarsum om de kruising Molenstraat/Marktstraat anders in te richten. Verder staat in het Gemeentelijk Rioleringsplan de vervanging van de riolering in de Denekamperstraat (tussen rotonde en Molenstraat) gepland. Deze drie aspecten samen maken het wenselijk om de Marktstraat/Denekamperstraat in zijn geheel opnieuw in te richten, waarbij de entree van Ootmarsum duidelijk verbeterd kan worden. Hierbij willen we tevens de kans aangrijpen om het parkeerterrein op de hoek Oostwal/Marktstraat op te waarderen. Op basis van een eerste globale raming verwachten wij dat voor deze herinrichting een bedrag van 840.000 benodigd is. Vanuit de reserve majeure projecten is nog 185.000 voor de verbinding Meijerij beschikbaar en vanuit het GRP is een bijdrage van ca. 220.000 (aandeel rioleringskosten in deze herinrichting) beschikbaar. Totaal is derhalve een dekking van ca. 405.000 beschikbaar. Blijft over een tekort in 2016 van 435.000. Parkeeronderzoek centra: investering voor het uitvoeren van parkeeronderzoek in de centra van Denekamp en Ootmarsum (tevens input voor het Gemeentelijk Verkeer- en Vervoersplan 2020-2030). Nodig voor het beoordelen van de kwaliteit van het parkeersysteem ((elektrisch) fietsen en gemotoriseerd verkeer). De gevraagde investering is 15.000 voor het onderzoek in beide centra in 2018. Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2018-2023: investering voor opstellen nieuw GRP voor Dinkelland en Tubbergen samen (als vervanging van het vigerende GRP 2013-2017). Totale investering is 40.000 voor beide gemeenten, waarvan ca. 22.500 (ca. 57%) wordt gevraagd voor Dinkelland. Investering voor het jaar 2017 (is start proces). De kosten zullen via de reserve verlopen. Elektrisch rijden: investering voor het realiseren van twee e-laadpalen in het centrum van Denekamp bij het gemeentehuis. Gevraagde investering is gepland voor het jaar 2016 en zullen via de proces- en programmagelden inzake uitvoeren specifieke ambities coalitieprogramma verlopen. De investering is nodig in verband met de voorbeeldfunctie en het goede gastheerschap van de gemeente op het gebied van duurzaamheid/e-rijden. Energieloket 2.1: Het Energieloket 2.0 loopt tot 1 oktober 2015 en wordt op kosten van provincie Overijssel verlengd tot 1 januari 2016. Er komt een Energieloket 2.1 voor de periode 2016-2018. Het Energieloket is nodig om inwoners voor zowel het premie- als lening stelsel in aanmerking te laten komen. De kosten voor de deelnemende gemeenten bedragen 60.000 voor de periode 2016-2018. De investering dient in 2016 beschikbaar te zijn en zullen via de proces- en programmagelden inzake uitvoeren specifieke ambities coalitieprogramma verlopen. Duurzaamheidsnota: Dinkelland en Tubbergen gaan samen duurzaamheidsbeleid vormgeven. De investering voor het opstellen van de Duurzaamheidsnota is voor 2016 en zal via de proces- en programmagelden inzake uitvoeren specifieke ambities coalitieprogramma verlopen. Uitvoeringsplan thema Duurzaamheid/ verbreding thema Volhoudbaarheid: Het college heeft de ambitie om meer inhoud te geven aan het thema duurzaamheid. De focus zal worden verbreed van wat nu vooral energiemaatregelen betreft naar een breder programma van duurzaamheid, de 3P's. Nader afbakenen moet nog gebeuren, om te zorgen dat we kunnen komen van een allesomvattend Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 11
breed begrip naar een doelgerichte aanpak: een aanpak die alle programma's raakt. Voor Dinkelland is een bedrag nodig in 2016 voor dit uitvoeringsplan en zullen via de proces- en programmagelden inzake uitvoeren specifieke ambities coalitieprogramma verlopen. Resume: - Beleidsimpuls Fietsverkeer 105.000 2016 - Fietsverbinding Reestman 50.000 2016 - Dusinksweg Ootmarsum 2 e fase max. 2.500.000 2017 - Herinrichting Marktstraat 435.000 2016 - Parkeeronderzoek centra 15.000 2018 - GRP 2018-2023 Noaberkracht via reserve 2017 - Elektrisch rijden/e-laadpalen procesgelden 2016 - Energieloket 2.1 procesgelden 2016 - Duurzaamheidsnota procesgelden 2016 - Uitvoeringsplan Duurzaamheid procesgelden 2016 Rijksbelasting op verbranden De Twentse gemeenten leveren jaarlijks circa 130.000 ton afval ter verbranding aan bij Twence. Op deze hoeveelheid wordt met ingang van 1 januari 2015 een belasting van 13 per ton geheven. Een bedrag van circa 1,7 miljoen voor de Twentse gemeenten samen. In de aandeelhoudersvergadering van april 2015 is de besluitvorming inzake dit onderwerp aangehouden, omdat er geen eensluidend antwoord omtrent wie nu welke kosten gaat dragen kon worden geformuleerd. Twence heeft de opdracht meegekregen te zoeken naar kostenbesparingen om deze rijksbelasting binnen Twence op te kunnen vangen. In september 2015 vindt er een ingelaste AvA plaats om alsnog tot een besluit te komen. Voorlopig gaat men ervan uit dat de verbrandingsbelasting in rekening wordt gebracht bij de gemeenten. Dit betekent voor Dinkelland, met ruim 6.600 ton restafval, een totaalbedrag van afgerond 86.000 per jaar. Op basis van het uitgangspunt 100% kostendekkend, zullen deze aanvullende kosten via het tarief afvalstoffenheffing worden doorberekend aan de inwoners. Onkruidbeheersing Met ingang van 31 december 2015 is het gebruik van chemische middelen bij onkruidbestrijding op verhardingen in het geheel niet meer toegestaan. Dit zal meerkosten veroorzaken. Alternatieven (borstelen, branden, heet water en hete lucht) zijn voorhanden, maar die zijn vaak arbeidsintensiever en daardoor nog duurder. Op dit moment is er nog geen keuze gemaakt op welke wijze de onkruidbeheersing in onze gemeente vanaf 2016 zal plaatsvinden. Landelijk zijn er op grote schaal onderzoeken gaande naar alternatieve methoden. Deze ontwikkelingen zullen nauwgezet gevolgd worden. De verwachting is dat in de tweede helft van 2015 een keuze gemaakt kan worden. Uitgaande van een toekomstige eenheidsprijs van 0,15 per m2 verharding, zal het budget met ingang van 2016 moeten worden verhoogd met circa 45.000. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 12
Veiligheidsregio Twente (VRT) De begroting 2016 van de VRT op basis van de huidige financieringssytematiek laat een jaarlijks hogere gemeentelijke bijdrage zien van 23.000 (zie tabel regel 2), met name te verklaren door autonome ontwikkelingen zoals stijging loon- en prijscompensatie.. Bij de regionalisatie van de brandweer in 2012 is afgesproken dat uiterlijk 2015 de huidige financieringssystematiek, welke gebaseerd is op in 2012 ingebrachte gemeentelijke begrotingen, geëvalueerd zou worden. In de programmabegroting van de VRT 2016 die nu voorligt, wordt een nieuwe financieringssystematiek voorgesteld op basis van het thans geldende CEBEON-bekostigingsmodel. Het CEBEON-model is het verdeelmodel met maatstaven dat is ontwikkeld voor het sub cluster Brandweer en Rampenbestrijding binnen de verdeling van de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds. In het voorliggende voorstel, waarover in het AB van 29 juni 2015 een besluit zal worden genomen, betekent deze nieuwe financieringssystematiek voor Dinkelland een structureel lagere gemeentelijke bijdrage (herverdeeleffect) van 90.000 (tabel regel 3 minus regel 1). Gezien de omvang van de voordelige en nadelige herverdeeleffecten wordt een ingroeiregeling van drie jaar voorgesteld. De eerste drie jaren leveren de voordeel gemeenten naar rato voor 75%, 50% en 25% bij aan de nadeelgemeenten vanuit het solidariteitsprincipe. Na drie jaar (2019) komt het volledige herverdeeleffect ( 90.000) ten gunste van de gemeente Dinkelland, welke verwerkt wordt in een lagere gemeentelijke bijdrage. Regel 4 in de tabel laat de uiteindelijke te ramen gemeentelijke bijdragen zien wanneer ingestemd wordt met de nieuwe financieringssystematiek. Dit betekent vanaf 2017 lagere bijdragen voor de gemeente Dinkelland van 23.000 oplopend tot 69.000 in 2019. Voor de jaarschijf 2016 is het effect nagenoeg nihil. Gemeente Dinkelland basis 2016 2017 2018 2019 gemeentelijke bijdrage o.b.v. begroting 2015 huidige systematiek 1.535.812 1.535.812 1.535.812 1.535.812 1 gemeentelijke bijdrage o.b.v. begroting 2016 huidige systematiek 1.558.938 1.558.938 1.558.938 1.558.938 2 verschil gemeentelijke bijdrage 2016 t.o.v. bijdrage 2015 huidige systematiek 23.126 23.126 23.126 23.126 3 gemeentelijke bijdrage o.b.v. begroting 2016 na ingroeiregeling huidige CEBEON systematiek 1.535.983 1.513.028 1.490.073 1.467.118 verschil gemeentelijke bijdrage 2016 CEBEON systematiek 4 versus gemeentelijke bijdrage 2015 huidige systematiek huidige CEBEON systematiek 171-22.784-45.739-68.694 Het CEBEON-model maakt dus deel uit van de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds. Opgemerkt moet worden dat onlangs het voorstel voor de 2 e fase van groot onderhoud van dit Gemeentefonds is gepubliceerd. Dit onderhoud heeft tot gevolg dat het sub cluster Brandweer en Rampenbestrijding ook veranderd met als direct gevolg een verandering van het CEBEON-model. Volgens voorlopige cijfers zou de gemeente Dinkelland hierdoor jaarlijks 52.000 (excl. ingroeiregeling) meer moeten bijdragen aan de VRT. Het voorstel voor de 2 e fase van groot onderhoud Gemeentefonds ligt op dit moment ter advies bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv). Een definitief besluit moet nog plaatsvinden. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 13
3.1.3 Thema Maatschappelijke Voorzieningen Leeswijzer: het groene blok in de rij resultaat staat voor het feit dat dit resultaat is afgerond. Het doorgehaalde resultaat 1 nota monumentenbeleid houdt in dat de inspanningen hiervoor zijn komen te vervallen. Binnen dit thema zetten wij in op meer ruimte voor de samenleving, met een variërende rol van de gemeente (loslaten, faciliteren, stimuleren, regisseren, reguleren). Onze inspanningen zijn gericht op ideale doelen: Verzelfstandigen - samenleving gaat zelfstandig(er) om met exploitatie, beheer en dienstverlening over voorzieningen en Samenbrengen en ontwikkelen - Mensen en functies beter samenbrengen en gerichter faciliteren bij ontwikkelingen. Met het afronden van verzelfstandigen ontstaat behoefte aan een nieuw ideaal doel. Met het nieuw ideaal doel willen we toekomstbestendige en bereikbare voorzieningen realiseren. O.a. de analyse van maatschappelijk vastgoed zal hieronder moeten vallen. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 14
RESULTATEN VERWACHTING BEGROTING 2016 EN VERDER BEGROTING 2015 PROCES FINANCIEEL OPMERKING VERZELFSTANDIGEN Voetbal en tennisaccommodaties zijn verzelfstandigd Beëindigen Is afgerond Haalbaarheidsonderzoek Dorper Esch Beëindigen Is afgerond SAMENBRENGEN & ONTWIKKELEN Prestatieafspraak met bibliotheek Continueren 1 Nota monumentenbeleid Continueren 2 Initiatieven gefaciliteerd vanuit de samenleving die leiden tot een concreet plan Prestatieafspraken met muziekschool Beëindigen Is afgerond Continueren Nieuw resultaat Samenlevingsprocessen participatie en leefbaarheid Opnemen in begroting 2016 TOEKOMSTIG BESTENDIGE EN BEREIKBARE VOORZIENINGEN Procesgelden Financiering uit procesen programmagelden inzake uitvoeren specifieke ambities coalitieprogramma Beleidsdocumenten waarin toekomstige rol gemeente is vastgelegd 1 Nota voor nieuwe kaders voor accommodatiebeleid Dinkelland Opnemen in begroting 2016 Opnemen in begroting 2016 Vooralsnog in eigen dienst Vooralsnog in eigen dienst Scenario s Openluchtbad Ootmarsum Opnemen in begroting 2016 Vooralsnog in eigen dienst Totaal Procesgelden Vervangingsinvesteringen, nieuwe investeringen per thema (toelichting middelen uit de tabel) Samenlevingsprocessen participatie en leefbaarheid Dit gaat over het proces om samen met de kern nader in te zoomen op het instand houden van leefbaarheid. Het gaat over het in kaart brengen van wat er is en wat in stand kan worden gehouden. Over de wijze waarop oplossingen kunnen worden gevonden voor het overbruggen van deze verschillen in behoefte over de tijd. Hierin is urgentiebesef, het op orde krijgen van de analyses en het proces om het groei denken te begeleiden naar krimp denken van belang. De hiervoor benodigde middelen zullen via de proces- en programmagelden inzake uitvoeren specifieke ambities coalitieprogramma verlopen. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 15
Voortgang ombuigingstaakstellingen per thema Stand van zaken op ombuigingen maatschappelijke voorzieningen In de begroting 2015 is besloten om op korte termijn aan de slag te gaan met een brede heroriëntatie op onze maatschappelijke voorzieningen en de daaraan gekoppelde activiteiten. Dit is een programma overstijgende ombuiging, die omwille van de helderheid onder dit thema terug te vinden is, maar waarvan de uitwerking programma ONE en KK in samenwerking komen met een voorstel. De inschatting was dat deze actie minimaal een structurele ombuiging van 200.000 op zou kunnen leveren. Parallel aan deze heroriëntatie willen we ook kijken hoe we de activiteiten het best kunnen (laten) uitvoeren. Uiteraard geldt dat alleen voor activiteiten die eerst langs de lat van waarom vraag zijn gelegd. Mocht blijken dat bepaalde activiteiten bijdragen aan de gesteld doelen en dus uitgevoerd moeten blijven worden dan komen we automatisch bij de hoe vraag. Hoe gaan we deze activiteiten (laten) uitvoeren. Hiervoor zijn naar onze mening verschillende scenario s denkbaar. We kunnen de uitvoering overlaten aan de samenleving, we kunnen de uitvoering oppakken samen met andere partners (eventueel gemeentegrensoverschrijdend) en tot slot kunnen we de uitvoering zelf ter hand nemen. Uiteraard kijken wij bij mogelijke samenwerkingen in eerste instantie naar de gemeente Tubbergen zonder daarbij andere partners op voorhand uit te sluiten. Wij zien hier wel degelijk kansen maar het is nog te vroeg hiervoor een bedrag te noemen. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 16
3.2 Programma Economische Kracht & Werk (EK&W) Strategisch programmadoel (wat willen we bereiken) In de begroting van 2015 is onder het programma Economische Kracht en Werk het Strategisch programmadoel opgenomen en vertaald naar ambities. Deze ambities zijn overeenkomstig het coalitieprogramma. De geformuleerde ambities zijn voor 2016 en verdere jaren valide en actueel en behoeven niet te worden bijgesteld. Dit betekent dat we: op zoek blijven naar levensvatbare en duurzame constructies om als partner in de samenleving een bijdrage te leveren aan de toekomstbestendigheid van Dinkelland. Het partnerschap met Duitsland maakt hier onderdeel van uit. de demografische ontwikkelingen als kans zien. meer ruimte willen bieden aan bijzondere initiatieven van ondernemers en een nieuw planologisch perspectief willen bieden aan detailhandel, industrie, etc. Resultaten EKW breed: RESULTATEN VERWACHTING BEGROTING 2016 EN VERDER BEGROTING 2015 PROCES FINANCIEEL OPMERKING n.v.t. Nieuw resultaat Alliantie aangaan met onderzoeks- en onderwijsinstellingen en Uitvoeringsagenda 3 O s met concrete acties Actieprogramma voor grensoverschrijdend samenwerken. Totaal Opnemen in begroting 2016 en meerjarenbegroting Opnemen in begroting 2016 en meerjarenbegroting Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 17
3.2.1 Thema Vrijetijdseconomie Het thema vrijetijdseconomie zet in de verhoging van de toeristische bestedingen door verbinden, versterken en vernieuwen. Onze inspanningen zijn gericht op twee pijlers: VERBLIJVEN - meer gasten verblijven in Dinkelland BELEVEN - gasten beleven Dinkelland intensiever en besteden meer Voor 2016 en verdere jaren zijn deze ideaaldoelen actueel en behoeven niet te worden bijgesteld. Er zijn geen trends en ontwikkelingen die dit noodzakelijk maken. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 18
RESULTATEN VERWACHTING BEGROTING 2016 EN VERDER BEGROTING 2015 PROCES FINANCIEEL OPMERKING VERBLIJVEN 2 Vastgestelde bestemmingsplannen voor recreatieterreinen die uitbreiding mogelijk maken Aantal afgehandelde ondernemersinitiatieven in de vrijetijdssector Voorstel deregulering vrijetijdssector en verbetering dienstverlening i.s.m. verbetering dienstverlening algemeen Resultaat onderzoek vraag en aanbod in de verblijfsrecreatie vertaald in concrete actiepunten Continueren Bijstelling van 3 naar 2 vastgestelde bestemmingsplannen. Er zijn minder initiatieven dan verwacht. Continueren Beëindigen In 2015 afgerond en niet van toepassing voor 2016 Beëindigen In 2015 afgerond en niet van toepassing voor 2016 Dit betrof inventarisatie. Voor 2016 vervolg opnemen onder Ondernemen en arbeidsmarkt/ Verbetering dienstverlening aan bedrijven BELEVEN Ondersteunen van 2 nieuwe belevingsconcepten of arrangementen / evenementen Ondersteunen van 10 projecten voortvloeiend uit Art & Spirit 2 Grensoverschrijdende arrangementen / evenementen Verbetering toeristische samenwerking Noordoost Twente Nieuw resultaat n.v.t. Totaal Continueren Continueren Continueren Continueren Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 19
3.2.2 Thema Ondernemen en Arbeidsmarkt Het thema Ondernemen en Arbeidsmarkt zet in op behoud en versterking van de werkgelegenheid. Onze inspanningen zijn gericht op ideaal doelen: ONDERNEMEN - verbeteren ondernemersklimaat ARBEIDSMARKT - bevorderen arbeidsmarktparticipatie Voor 2016 en verdere jaren zijn deze ideaaldoelen actueel en behoeven nu niet te worden bijgesteld. Er zijn geen trends en ontwikkelingen die dit noodzakelijk maken Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 20
RESULTATEN VERWACHTING BEGROTING 2016 EN VERDER BEGROTING 2015 PROCES FINANCIEEL OPMERKING ONDERNEMEN Uitbreiding van bedrijventerreinen in Ootmarsum en Denekamp Continueren Herstructurering van drie bestaande terreinen Verbetering dienstverlening aan bedrijven Beëindigen In 2015 afgerond en niet van toepassing voor 2016 Continueren pm Vergroten van de vitaliteit van de kernen (centrumgebieden) Continueren pm Loopt door tot eind 2018 Nieuw resultaat Diverse acties/ uitvoeren uitvoeringsagenda s n.a.v. onderzoeken die in 2015 zijn uitgevoerd Opnemen in begroting 2016 en meerjarenbegroting Betreft mogelijk: = uitvoeringsagenda verbeteren ondernemersklimaat ARBEIDSMARKT Betere afstemming / verbinding tussen gemeentelijke kaartenbak en het bedrijfsleven realiseren De jeugdwerkloosheid is beter in beeld en wordt minder door realisatie project bestrijden jeugdwerkloosheid Een betere afstemming tussen vraag en aanbod van arbeidskrachten realiseren door het opstellen van een marktbewerkingsplan Nieuw resultaat n.v.t. Totaal Continueren pm Loopt door tot eind 2018 Continueren pm Continueren pm pm Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 21
3.2.3 Thema Plattelandseconomie Het thema Plattelandseconomie zet in op het versterken van de landbouw en de plattelandsondernemers in samenhang met de ruimtelijke kwaliteit. Onze inspanningen zijn gericht op de ideaal doelen: ONTWIKKELEN - duurzame ontwikkeling van de agrarische sector TRANSFORMEREN - meer perspectief voor plattelandsondernemers Voor 2016 en verdere jaren zijn deze ideaaldoelen actueel en behoeven nu niet te worden bijgesteld. Er zijn geen trends en ontwikkelingen die dit noodzakelijk maken. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 22
RESULTATEN VERWACHTING BEGROTING 2016 EN VERDER BEGROTING 2015 PROCES FINANCIEEL OPMERKING ONTWIKKELEN Verbeteren landbouwstructuur door stimuleren van kavelruilprojecten Continueren Samen met de sector faciliteren van minimaal 1 project op het gebied van energieopwekking, ammoniakreductie en/of mestaanwending Deelname proces Samen Werkt Beter (SWB), waarbij in de 1 e instantie 3 verkenningen worden uitgevoerd voor de gebieden Lemselermaten, Achter de Voort, Agelerbroek en Voltherbroek en Bergvennen en Brecklenkampse Veld. Nieuw resultaat Deelname proces Samen Werkt Beter (SWB), vervolgproces Planuitwerkingen Lemselermaten, Achter de Voort, Agelerbroek en Voltherbroek en Bergvennen en Brecklenkampse Veld. TRANSFORMEREN 5 Initiatieven ondersteunen m.b.t. nieuwe verdienlocaties Ondersteuning Leaderprogramma 2015-2020 Partner Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente 2012-2015 Uitvoering actieprogramma s (n.a.v. evaluaties) Cascobeleid en Kapbeleid (inclusief 1 loket voor vergunningen m.b.t. uitvoering kapverordening) Nieuw resultaat Voortzetting Partner Gebiedsontwikkeling Noordoost- Twente 2016 Totaal Continueren Continueren Opnemen in begroting 2016 en meerjarenbegroting Continueren Continueren Continueren Beëindigen In 2015 afgerond en niet van toepassing voor 2016 Opnemen in begroting 2016 * * kosten voor rekening provincie Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 23
3.3 Programma Omzien Naar Elkaar (ONE) Algemene financiële opmerking programma Omzien naar Elkaar Bij nagenoeg alle resultaten binnen het programma Omzien naar Elkaar is onder de actualisatie van de financiën weergegeven binnen de bestaande middelen (kaasstolp sociaal domein). Deze werkwijze past binnen de besluitvorming waartoe bij het vaststellen van de begroting 2015 is besloten, namelijk dat alle oude en nieuwe taken binnen het sociaal domein gedekt moeten worden binnen de bestaande budgetten vermeerderd met de extra middelen die we krijgen vanuit het rijk voor de nieuwe taken. Om nu te voorkomen dat het beeld ontstaat dat alles zonder problemen en zonder risico s opgelost kan worden binnen de kaasstolp is het van belang dat een en ander in de juiste context wordt geplaatst. Dit begint bij het bepalen van de omvang en de reikwijdte van deze kaasstolp. Om dit goed helder te krijgen zijn we op dit moment bezig met het doorlopen van de volgende stappen: 1. Bepalen omvang en reikwijdte sociaal domein (kaasstolp gedachte) 2. Komen tot een reële raming van de bedragen binnen de kaasstolp 3. Bepalen probleemstelling 4. Oplossingen Het ligt in onze bedoeling om de uitkomsten van de eerste drie stappen, dus tot het bepalen van de probleemstelling, eind juni 2015 in beeld te hebben zodat we dit kunnen betrekken bij het behandelen van het raadsperspectief. Aan de hand van deze probleemstelling kunnen daarna richtinggevende uitspraken worden gedaan over mogelijke oplossingen. Deze richtinggevende uitspraken kunnen daarna verder worden uitgewerkt zodat ze kunnen leiden tot besluitvorming bij de begroting 2016. Zonder vooruit te willen lopen op de uitkomsten van de eerste twee stappen die resulteren in stap 3, het bepalen van de probleemstelling, achten wij het van wezenlijk belang u nu al enkele eerste bevindingen mee te geven. Dit vooral om u in de gelegenheid te stellen de informatie uit dit raadsperspectief in het juiste (meerjarige)perspectief te kunnen plaatsen. En dan met name in de zin van het (meerjarige) financiële perspectief. Naast het bepalen van de omvang en de reikwijdte van het sociaal domein (de kaasstolp) waarbinnen sprake is van een aantal nog in te vullen taakstellingen verwachten we vooral uit stap 2, het reëel ramen, een aantal mogelijke tegenvallers. De eerste ervaringscijfers op het gebied van de WMO maar vooral op het gebied van de jeugdzorg wijzen uit dat onze raming 2015 (gebaseerd op de historische vergoeding van het rijk) bij lange na niet voldoende is om de kosten te dekken. Daarnaast verwachten we in meerjarig perspectief dat we onze ramingen op het gebied van de participatiewet en dan met name voor het onderdeel WSW naar boven moeten bijstellen. Parallel aan het reëel ramen van de uitgavenposten verwachten we via de meicirculaire 2015 meer duidelijk te krijgen over de hoogte van de verschillende rijksvergoedingen (de inkomsten). Deze duidelijkheid gaat niet alleen over de hoogte maar ook over de herverdeeleffecten en de overgangsregeling. Pas als we een reëel beeld hebben van de zowel de (oude en nieuwe) uitgaven en de verschillende rijksvergoedingen kunnen we, samen met de conclusies uit stap 1, komen tot een duidelijk en helder beeld van het probleem (stap 3 bepalen probleemstelling). Zoals we eerder al hebben aangegeven ligt het in onze bedoeling dit beeld voor eind juni helder te hebben. Probleem is echter dat het rijk nog steeds aan het sleutelen is met de verschillende rijksvergoedingen en aangeeft dat de meicirculaire 2015 op zijn vroegst begin juni zal verschijnen. Daarbij geeft het rijk aan dat deze datum maar ook de inhoud van de circulaire afhankelijk is van een aantal nog te nemen besluiten die behoorlijk onder druk staan door de opgestarte lobby s. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 24
Al met al kunnen we in samenvattende zin concluderen dat we nog steeds onvoldoende duidelijkheid hebben over de hardheid van de cijfers (zowel de uitgaven als de inkomsten) maar dat we al wel tal van risico s kunnen kwalificeren en soms zelfs kwantificeren. Dit heeft ons doen besluiten om naast een incidentele verhoging van het weerstandsvermogen met 1 miljoen zeer terughoudend om te gaan met structureel nieuw beleid. Naar onze mening is alle meerjarige financiële ruimte, in afwachting van meer duidelijkheid over het bepalen van de probleemstelling binnen de kaasstolp van het sociaal domein (stap 3), nodig om de zorg voor onze inwoners nu en in de toekomst te waarborgen. Strategisch programmadoel (wat willen we bereiken) In de begroting van 2015 is onder het programma Omzien naar Elkaar het Strategisch programmadoel opgenomen en vertaald naar ambities. Deze ambities zijn overeenkomstig het coalitieprogramma. De geformuleerde ambities zijn voor 2016 en verdere jaren valide en actueel en behoeven niet te worden bijgesteld. Dit betekent dat: we willen bereiken dat elke inwoner in staat is om zo lang en zo veel mogelijk zelfredzaam te zijn op elk leefgebied. De eigen kracht van de inwoner staat hierbij centraal en de rol van de gemeente verandert van zorgen voor naar zorgen dat ; we bij ondersteuning uitgaan van een integrale aanpak en maatwerk; we zorg en ondersteuning betaalbaar, bereikbaar en benaderbaar willen houden voor de mensen die dat echt nodig hebben; we initiatieven gaan ondersteunen, die passen binnen de visie van goed noaberschap, mits deze initiatieven een aantoonbaar rendementen opleveren. Indicatoren (wat gaan we toetsen) De indicatoren in het sociaal domein zijn volop in ontwikkeling. Gelet op de nieuwe taken wordt momenteel gewerkt aan een uniforme set indicatoren voor het sociaal domein, die gemeente breed ingezet kunnen worden. De in deze DIN genoemde indicatoren bestaan voor het grootste deel uit bestaande indicatoren en zijn beleidsindicatoren. Ze geven dus inzicht in de uitwerking van het gemeentelijke beleid. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 25
3.3.1 Thema Zelf Het thema zelf zet in op het versterken en behouden van de zelfredzaamheid en samenredzaamheid. Voor 2016 en verdere jaren zijn de in 2015 gestelde ideale doelen niet meer actueel. Daarom zijn deze als volgt aangepast: Eigen kracht behouden en zo mogelijk versterken en de inzet hiervan bevorderen. Sociaal netwerk en vrij toegankelijke voorzieningen versterken en de inzet ervan bevorderen (prioriteit). Vrijwilligers beter toerusten. Voor 2016 en verdere jaren zijn deze ideaaldoelen actueel en behoeven niet te worden bijgesteld. Er zijn geen trends en ontwikkelingen die dit noodzakelijk maken. RESULTATEN VERWACHTING BEGROTING 2016 EN VERDER BEGROTING 2015 PROCES FINANCIEEL OPMERKING Preventieve en collectieve voorzieningen Bijstellen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Vrijwilligers Bijstellen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Maatschappelijke stage Bijstellen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 26 Onderdeel project heroriëntatie vrij toegankelijke voorzieningen Onderdeel project heroriëntatie vrij toegankelijke voorzieningen Onderdeel project heroriëntatie vrij toegankelijke voorzieningen
Mantelzorg Bijstellen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Jeugd en jongeren Bijstellen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Lang zult u wonen Beëindigen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Tegenprestatie Beëindigen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Heroriëntatie maatschappelijk middenveld Bijstellen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Nieuwe resultaten 2016 Heroriëntatie vrij toegankelijke voorzieningen In de periode 2015-2019 realiseren van een nieuwe werkwijze van collectieve vrij toegankelijke voorzieningen dat aansluit op de vragen vanuit de samenleving d.m.v. stimuleren en faciliteren. Realiseren van een innovatiefonds dat als doel heeft het sociale netwerk en de eigen kracht te versterken d.m.v. regisseren, stimuleren en faciliteren. Realiseren van activiteiten die bijdragen aan het verbeteren van de maatschappelijke (start)positie van inwoners d.m.v. regisseren, stimuleren en faciliteren. Het zelf organiserend vermogen van de kernen versterken en vergroten d.m.v. stimuleren en faciliteren Opnemen in begroting 2016 Opnemen in begroting 2016 Opnemen in begroting 2016 Opnemen in begroting 2016 Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Onderdeel project heroriëntatie vrij toegankelijke voorzieningen Onderdeel project heroriëntatie vrij toegankelijke voorzieningen Regulier werk Regulier werk Onderdeel project heroriëntatie vrij toegankelijke voorzieningen Wat gaan we hiervoor doen? Optimaliseren sociale kaart, zodat we weten wie hulp nodig heeft. We gaan alle inwoners informeren en het gebruik stimuleren mbt deze collectieve vrij toegankelijke voorzieningen, zodat ze weten welke voorzieningen er zijn en waar ze terecht kunnen voor hulp. Samenwerkingsafspraken met partners in het sociale domein worden gemaakt. We willen gaan stimuleren dat mensen minder vaak een beroep doen op de zwaardere en vaak duurdere vormen van zorg. We gaan kaders vaststellen voor dit innovatiefonds. We gaan taal- en rekenproblemen oppakken. We gaan afspraken maken met peuterspeelzalen over het betrekken van ouders bij VVE doelgroepkinderen. We gaan burgerinitiatieven stimuleren en we gaan zo nodig de regeldruk verlagen. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 27
Realiseren van activiteiten die vrijwilligers ondersteunen en versterken d.m.v. stimuleren en faciliteren. Totaal Opnemen in begroting 2016 Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Initiatieven vanuit de samenleving ter stimulering van vrijwillige inzet worden ondersteund. We willen dat inwoners zich bewust zijn van het belang van vrijwilligerswerk. Zowel in de inkoopafspraken als in de zorg- en ondersteuningplannen wordt aandacht aan vrijwilligers besteed. Stadsbank Oost Nederland De begroting 2016 (meerjarenraming 2017-2019) gaat uit van bestaand beleid. Dit betekent dat de structurele actuele ontwikkelingen vanuit de begroting 2015 en de uitkomsten van de jaarrekening 2014 zijn opgenomen in de primitieve begroting 2016. In de begroting 2016 en de meerjarenraming 2017-2019 is het volume aantal stabiel gehouden. De tarieven zullen in 2016 met 1,38% en voor de periode 2017-2019 jaarlijks met 1,6% stijgen als gevolg van enerzijds een toename van de prijsinflatie en anderzijds een verwachte loonontwikkeling (exclusief CAO-ontwikkelingen). Dit betekent voor de gemeente Dinkelland een verwachte stijging van de gemeentelijke bijdrage van 11.000 per jaar met ingang van 2016. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 28
3.3.2 Thema Samen Het thema samen zet in op betere aansluiting van vrij toegankelijke (individuele) voorzieningen op de ondersteuningsvraag van de inwoners. Voor 2016 en verdere jaren zijn de in 2015 gestelde ideale doelen niet meer actueel. Daarom zijn deze als volgt aangepast: Vraaggerichter vormgeven van vrij toegankelijke individuele voorzieningen en (daarmee) de doelmatigheid vergroten. Bevorderen van een gezonde leefstijl. Formele en informele ondersteuning en zorg beter met elkaar verbinden. Mantelzorgers beter toerusten. Voor 2016 en verdere jaren zijn deze ideaaldoelen actueel en behoeven niet te worden bijgesteld. Er zijn geen trends en ontwikkelingen die dit noodzakelijk maken. RESULTATEN VERWACHTING BEGROTING 2016 EN VERDER BEGROTING 2015 PROCES FINANCIEEL OPMERKING Cliëntenondersteuning Bijstellen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Sociale werkvoorziening (SW) Beëindigen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 29 Onderdeel project heroriëntatie vrij toegankelijke voorzieningen Regulier werk
Nieuw beschut Beëindigen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Participatiebudget Beëindigen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Objectieve verdeling WMO-budget Beëindigen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Jeugdfonds en jeugdcultuurfonds Beëindigen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Passend onderwijs / jeugdzorg Beëindigen Binnen de gestelde middelen (kaasstolp Probleemoplossing (enkelvoudig en meervoudig) Partners (o.a. huisartsen) Nieuw resultaat Beëindigen Beëindigen: is afgerond sociaal domein) Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Regulier werk Regulier werk Regulier werk. Afhankelijk van de evaluatie wel/niet continueren. Regulier werk Regulier werk Overeenkomsten zijn uiterlijk 31 december 2015 getekend Wat gaan we daarvoor doen? Opnemen in Binnen de Optimaliseren sociale begroting 2016 gestelde kaart, zodat we weten middelen wie hulp nodig heeft. (kaasstolp We gaan alle inwoners sociaal domein) informeren en het gebruik stimuleren mbt deze individuele vrij toegankelijke voorzieningen, zodat ze weten welke voorzieningen er zijn en waar ze terecht kunnen voor hulp. Samenwerkingsafspraken met partners in het sociale domein worden gemaakt. We gaan ons subsidiebeleid inrichten op een manier die stimuleert dat gesubsidieerde organisaties hun aanbod vraaggericht vormgeven. We willen gaan Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 30 Heroriëntatie vrij toegankelijke voorzieningen In de periode 2015-2019 realiseren van een nieuwe werkwijze van individuele vrij toegankelijke voorzieningen dat aansluit op de vragen vanuit de samenleving d.m.v. regisseren en stimuleren.
Realiseren van activiteiten die mantelzorgers ondersteunen en versterken, d.m.v. regisseren en stimuleren. Realiseren van duurzame activiteiten op het gebied van gezondheidsbevordering en sport, d.m.v. reguleren, regisseren en stimuleren. Realiseren van activiteiten die de formele en informele zorg met elkaar verbinden d.m.v. reguleren en regisseren. Totaal Opnemen in begroting 2016 Opnemen in begroting 2016 Opnemen in begroting 2016 Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein). Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) Binnen de gestelde middelen (kaasstolp sociaal domein) stimuleren dat mensen minder vaak een beroep doen op de zwaardere en vaak duurdere vormen van zorg. Zowel in de inkoopafspraken als in de zorg- en ondersteuningplannen wordt aandacht besteed aan mantelzorgers. Mantelzorgers gaan we professioneel ondersteunen. We gaan werkgevers informeren over ondersteuningsmogelijkheden. We gaan keten voorzien van een keurmerk. We gaan ouders en jongeren bewust maken van de risico s van middelengebruik. Wij gaan inwoners informeren over een gezond voedingspatroon en willen daarmee een betere en een gezonde leefstijl krijgen. Digitaal pesten krijgt aandacht. Er worden cursussen mediawijsheid aangeboden op scholen. In samenwerking met de samenleving wordt het aanbod van vrij toegankelijke voorzieningen op een zodanige manier vormgegeven, dat ze aansluiten op de formele zorg. In de zorg- en ondersteunings-plannen is nadrukkelijk aandacht voor de inzet van informele zorg. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 31
3.3.3 Thema Overdragen Het thema overdragen zet in op het effectiever en efficiënter inrichten van de niet vrij toegankelijke voorzieningen, zodat de maatschappelijk deelname van de inwoners wordt versterkt. Voor 2016 en verdere jaren zijn de in 2015 gestelde ideale doelen niet meer actueel. Daarom zijn deze als volgt aangepast: Afhankelijkheid van niet vrij toegankelijke ondersteuning verminderen door de regie over het leven te vergroten. Vergroten van de verschuiving van niet vrij toegankelijke voorzieningen naar vrij toegankelijke voorzieningen en eigen kracht. Efficiëntere en effectievere ondersteuning realiseren door passende oplossingen. Voor 2016 en verdere jaren zijn deze ideaaldoelen actueel en behoeven niet te worden bijgesteld. Er zijn geen trends en ontwikkelingen die dit noodzakelijk maken. Raadsperspectief 2016 gemeente Dinkelland definitief pagina 32