Regien Kievits, Gerrit van Roekel Malaga, 2014



Vergelijkbare documenten
Workshop longaanval en management

benoemen en adequate behandeling instellen een exacerbatie-management-plan op maat de ernst van een exacerbatie COPD kunnen

Workshop. Exacerbatie management. Achtergrond. Onderwijsdoelen. Adembenemend 2017 EXACERBATIE = LONGAANVAL. 3 Doelstelling REDUX

Workshop. Adembenemend Exacerbatie management. Achtergrond. Onderwijsdoelen EXACERBATIE = LONGAANVAL. 4 Doelstelling REDUX

Workshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007

DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: GEEN BELANGENVERSTRENGELING KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK

Introductie Boehringer Ingelheim

Vijf gedragsthema s lopen als een rode draad door de begeleiding van de patiënt met astma/copd:

Van ziektelast naar gezondheidswinst Ans Nicolasen, POH Robbert Behr, kaderhuisarts astma-copd

Achtergronden casusschetsen astma/ copd

EXACERBATIE MANAGEMENT

De nieuwe standaarden astma en COPD. Wat is nieuw

Transmurale werkafspraken

Stichting Gezond Monnickendam. Protocol COPD Diseasemanagement HA/POH/PA

Palliatieve zorg bij copd. Minisymposium 22 maart 2012

Nieuwe medicatie voor astma / COPD

U bent opgenomen op de afdeling longgeneeskunde. De reden is een verergering van uw COPD, ook wel exacerbatie COPD of longaanval genoemd.

DUODAGEN NWU november. Roel Wennekes Jelmer Haanstra Jouke Hanje

Astma. Chronos, 14 juni Regien Kievits, kaderarts astma/copd

Interline januari Astma/COPD versie 2009 casusschetsen

PROMs vanuit perspec1ef zorgverleners

Wat is nieuw in longfunctie? Jan Willem van den Berg Longarts

Wat is astma eigenlijk? 5 stellingen

De RTA COPD juni De RTA de achtergrond Uitgangspunt: de integrale gezondheidstoestand

OPNAME IN EEN COPD ZORGPAD FRANCISCUS VLIETLAND

klacht afkorting voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease, een

Stichting Gezond Monnickendam Protocol COPD Diseasemanagement HA/POH/PA

Aanwezig zijn huisartsen en hun praktijkondersteuner, een longarts, longverpleegkundige van het ziekenhuis, kaderarts astma/copd van zorggroep ELZHA.

Zelfmanagement van COPD exacerbaties (longaanval)

Longaanval COPD. Wat is een longaanval?

Ziektelastmeter: adviezen eerstelijn

De behandeling van COPD

FARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH OBSTRUCTIEF LONGLIJDEN: EEN UPDATE

In case I m still conscious and very short of breath: Please let me use my inhaler (I always carry this device with me)

COPD en Comorbiditeit

Praktische implementatie van astma- en COPD-richtlijnen

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS

OPNAME IN EEN ASTMA ZORGPAD FRANCISCUS VLIETLAND

Casusschetsen astma/copd

Wie staat er nu eigenlijk centraal? Oefenen met ziektelast. Van protocol naar persoonsgerichte zorg. Huis van de persoonsgerichte zorg

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Lentebries 6 maart 2019

In deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan.

Diagnostiek van COPD: van spirometrie tot ziektelastmeter. Hanneke de Jong Meriam van der Zon Guus van der Meijden

COPD Ziekte en beleving

SANDWICHSCHOLING COPD Goede COPD zorg: resultaat van goede samenwerking 28 juni Scharnierconsult. Uitgangspunt

Landelijk Transmuraal Zorgpad COPD longaanval met ziekenhuisopname. Lidewij Sekhuis Projectleider LAN

Individueel zorgplan: Hoe pak je dit aan? Saar van Nederveen-Bendien, longarts HAGA ziekenhuis Fleur Heijerman, POH, Huisartsenpraktijk Akelei

Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD.

Zorgstandaard COPD: de patiënt centraal? Hans Berg Mireille Ballieux

Voorbeeld consultatieaanvraag: expertteam COPD/Astma

COPD, Emfyseem, spiroflow. 16 oktober 2018 Chantal Kroese - Bovée

Workshop ACQ en CCQ Het gebruik in de dagelijkse praktijk. Adembenemend 2015 Hetty Cox, kaderarts astma/copd

Palliatieve zorg bij COPD

Richtlijn palliatieve zorg bij COPD

ASTMA PROTOCOL CELLO. Leiden

Factsheet Astma-/COPD-Monitor Oktober 2007

COPDnet transmuraal ketenzorgmodel

Acetylcysteine bij ouderen met COPD. Reduceert acetylsteine exacerbaties?

Handleiding Periodieke Controles

Patienten met COPD in de palliatieve fase. Dr Martin Boeree Longarts en Medisch Directeur UMC St Radboud, Nijmegen ULC Dekkerswald, Groesbeek

Dia 1. Klinische les COPD

Praktijk voor Fysiotherapie. Altijd in beweging

NHG-standaard COPD Anno 2015

Astma en COPD: kernpunten voor management.

NIV bij exacerbatie COPD

Disclosure belangen spreker Adembenemend 2016

Astma Controle en ziektelast Paul de Vries

Sneldiagnostiek COPD in Bernhoven. Waar staat de huisarts? COPD-zorg blijft lastig. Diagnostische dilemma s

film COPD in de palliatieve fase COPD COPD Hedi ter Braak Miriam van Heeswijk Karin van Veen

Exacerbatiemanagement COPD. Sabine Kloeppel Kaderhuisarts i.o. Adembenemend 2015

De nieuwe COPD carrousel Uw eigen COPD paspoort

Samenvatting Zorgstandaard astma

Palliatieve zorg bij gevorderd COPD Een uitdaging voor advance care planning. S.M. de Hosson Longarts

PRAKTIJKMAP ZORGGROEP HAARLEMMERMEERKETENZORG. Samenvatting Zorgprogramma COPD

Wie ben ik. Alain Dubois K.U. Leuven: basis opleiding Erasmus MC: vervolg opleiding tot longarts

Individueel zorgplan voor kinderen met longproblemen

Longziekten. COPD of astma? Evean helpt u omgaan met uw longziekte. Evean. Midden in het leven.

Indeling presentatie

dubbeldiagnose Workshop deel 1 Dhr. R Indeling workshop POH - HA overleg

Individueel zorgplan COPD

Disclosure belangen spreker

IMPLEMENTEREN PATIËNT EMPOWERMENT 2016 HZD HUISARTSENZORGGROEP DRENTHE PATIËNT EMPOWERMENT 2.0 (PE 2.0) RESULTATEN PE 1.

Nederlandse samenvatting

COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel

verpleegafdeling Longgeneeskunde aanvullende informatie voor astmapatiënten

verpleegafdeling Longgeneeskunde

Piepjes en Pufjes. 8 september 2014

Ik ben zo benauwd. Titia Klemmeier/Josien Bleeker

HET ZORGPAD COPD. DOELSTELLING Een betere kwaliteit van zorg organiseren door o.a. multidisciplinair samen te werken.

COPD-zorgpad. In deze folder vindt u informatie over het COPD-zorgpad.

Opname bij COPD. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Het COPD zorgpad. In deze folder vindt u informatie over het COPD zorgpad.

Minutenschema zorgprogramma COPD (excl. Astma)

COPD en Palliatieve Zorg

ZORGPROGRAMMA ASTMA. Zorggroep Chronos

Zorgprogramma COPD. Chronos

De longverpleegkundige

Regionaal formularium astma / COPD

COPD- en Astmacontroleboekje van:

Transcriptie:

Regien Kievits, Gerrit van Roekel Malaga, 2014

Dhr Terlouw, 62 jaar is sedert 1 jaar bekend met COPD, Gold 2. Rookgeschiedenis: 52 pakjaren Comorbiditeit: ACS 60 jarige leeftijd, dotter met stentplaatsing. Gehuwd, 3 kinderen (24, 27 en 30) Werkzaam als garagehouder, eigenaar

Acetylsalicyl 80mg Metoprolol 50mg Clopidrogel Tiotropium Formoterol

Of de dokter wil komen, Jan is zo benauwd HA vraagt of Jan naar de tel. kan komen Jan kan amper een zin uitbrengen Visite..

Dhr. zit aan de tafel Opgetrokken schouders met handen op de knieen Anamnestisch: Benauwd, hoesten, productief sedert 5 dagen, klachten progressief. Medicatie tiotropium en formotorol verdubbeld; had nauwelijks effect

Onderzoek: - hoorbare ademhaling - frekwentie ademhaling 30/min - auscultatie: verlengd expirium en rhonchi - cor: 115/min - RR 146/92, SaO2 93%, Temp 38,2

Beleid?

Kortademigheid in rust Geen hele zin kunnen spreken Niet plat kunnen liggen Gebruik hulpademhalingspieren Ademhalingsfrekwentie > 30/min. Hartfrekwentie >120/min. Saturatie <93% Beleid: opname ( in afwachting ambu luchtwegverwijder via voorzetkamer)

De huisarts laat patient 8 inhalaties met ventolin (100mcg) inhaleren Na 15 minuten, lijkt de dyspnoe af te nemen. Huisarts schrijft prednisolon 30mg en amoxicilline 500mg 3d1t gedurende 1 week. Continueren van eigen medicatie. Patient wordt 3 uur later teruggebeld ter evaluatie Controle afspraak

Een exacerbatie van COPD is een verslechtering van de conditie van de patiënt binnen één of enkele dagen, die wordt gekenmerkt door een toename van dyspneu en hoesten al of niet met slijm opgeven die groter is dan de normale dagtot-dag variabiliteit. 1 An exacerbation of COPD is: an acute event characterized by a worsening of the patient s respiratory symptoms that is beyond normal dayto-day variations and leads to a change in medication. 1. Smeele et al., NHG-standaard COPD, Huisarts en Wetenschap 2007;50(8):362-379

Lichte exacerbatie: luchtwegverwijders evt. uitbreiden (luchtwegverwijder uit andere groep erbij) Matige exacerbatie: prednisonstootkuur + bij verdenking op bacteriele oorzaak AB Ernstige exacerbatie: opname (en LWV/zuurstof in afwachting ambu)

Exacerbaties worden bij COPD gewoonlijk veroorzaakt door infecties en luchtvervuiling. 1,2 Infectieus Niet infectieus 80% 20% Viraal 40 50 % Atypisch 5 10 % Bacterieel 40 50 % Allergieën Weersveranderingen Roken Luchtvervuiling Stress Onderbehandeling of niet therapietrouw 1 Anzueto et al. Proc Am Thorac Soc 2007; 4:554-564; 2 GOLD, Global strategy for the diagnosis, management and prevention of COPD (updated 2013), copyright 2013 Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease, Inc.

Frequente exacerbaties komen in alle GOLD stadia voor! 1 1 Hurst et al. N Engl J Med 2010; 363:1128-1138

De belangrijkste risicofactor Een eerdere exacerbatie is, ongeacht de ernst van de obstructie, de belangrijkste risicofactor. Patiënten zonder exacerbaties Patiënten met 1 exacerbatie Patiënten met 2 exacerbaties Jaar 2 Jaar 3 Jaar1 0 20 40 60 80 100 0 20 40 60 80 100 0 20 40 60 80 100 Procent 0 20 40 60 80 100 0 20 40 60 80 100 Hurst JR et al. N Engl J Med 2010;363:1128-1138.

Overlevingskans 1.0 0.8 0.6 P<0.001 Geen exacerbaties 1-2 exacerbaties 0.4 0.2 P=0.07 3-4 exacerbaties 0.0 0 10 20 30 40 50 60 Tijd (maanden) Soler-Cataluña JJ, et al. Thorax 2005;60:925-931.

Cumulatieve overleving 1.0 0.9 0.8 8.3% overleden bij eerste opname 24% 205 ziekenhuis-patiënten, lange-termijn follow-up 0.7 33% 39% 0.6 49% 0.5 0 200 400 600 800 1000 Follow-up dagen 1200 Gunen H et al. Eur Respir J 2005;26:234-241..

Cochrane Review 2011: 50% van exacerbaties is bekend bij HA/LA Persoonlijke instructies ná een exacerbatie leren patiënten hun symptomen te monitoren en bijtijds te handelen Bewijs dat hierdoor exacerbatie 2 dagen verkort wordt en minder ernstig verloopt

Trappenburg G Thorax 2011;66:977e984

Trappenburg J.C.A. Self-management and early detection of exacerbations in patients with COPD,

HERKEN EN AKTIEPLAN longaanval 1. 2. 3. 4. Vraag HOE HERKENT U dat het slechter gaat? WAT DOET U DAN? ALS DIT HELPT. WAT ALS DIT NIET HELPT? Antwoord Zo begint het bij mij:...... Ik neem dezelfde dag en de dag erna extra inhalatiemedicijnen, nl:.. en/of:.. blijf ik dit doen totdat ik me weer beter voel, in ieder geval gedurende.. dagen Ik neem binnen dagen contact op met een hulpverlener, tel:.. Ik bespreek het met of zoek hulp bij.

Na een week controle bij huisarts Huisarts plant afspraak bij poh na paar weken Zij neemt de exacerbatie met hem door: Verminderen risico s op een exacerbatie Medicatiegebruik/inhalatie check De aanpak van een dreigende exacerbatie Het opstellen van een individueel aktieplan

Gedeelde verantwoordelijkheid Overdracht (KIS?) Landelijk zorgpad COPD

1. Exacerbaties hebben een grote invloed op de kwaliteit van leven van COPD-patiënten. 2. Exacerbaties kunnen optreden bij alle COPD-patiënten ongeacht de mate van de luchtwegobstructie. 3. Het juist en tijdig herkennen van exacerbaties is cruciaal. 4. De bepaling van het risico op exacerbaties geeft richting aan de medicamenteuze onderhoudsbehandeling van COPD. 5. De bepaling van de ernst van de exacerbatie geeft handvatten voor thuisbehandeling of ziekenhuisopname. 6. Exacerbatie-management is een gedeelde verantwoordelijkheid tussen zorgverlener & patiënt. 7. De juiste aanpak en behandeling van COPD werkt preventief, bevordert het herstel en verkort de duur bij exacerbaties en kan bijdragen aan het verminderen van het risico op volgende exacerbaties.

Indien de interventie HA onvoldoende-> verwijzen naar longarts Patient wordt veelal opgenomen: Patient retour naar 1e lijn? HA vaak toch de eerst aangesprokene bij een exacerbatie Kennis mbt tot frekwentie exacerbaties van belang voor de toekomstgige aanpak/behandeling. Het KIS als gezamenlijk document voor HA en LA Het ontwikkelen van een zorgpad voor exacerbaties tussen 1e en 2e lijn