take home messages COIG Genoom& Genetica juni 2017 Clinical Genetics UMCG

Vergelijkbare documenten
COIG Genoom & Genetica take home messages juni Clinical Genetics UMCG

Mee-naar-huis-neem boodschappen dec. 2016

Mee-naar-huis-neem boodschappen 2014

Mee-naar-huis-neem boodschappen 2013

Mee-naar-huis-neem boodschappen 2015

Erfelijkheidsonderzoek anno Lizet van der Kolk klinisch geneticus

Voorbij het 1000$ Genoom van diagnostiek naar screening

Klinische moleculaire genetica

Workshop Patiënten dag 18 mei 2019 Bewegingsstoornissen en erfelijkheid

Klinische moleculaire genetica

Nieuwe genetische technieken in de medische praktijk

W08: DNA aflezen gebruiken en delen: hoe ver ga jij? Roel Hermsen Hubrecht Instituut Kirsten Renkema UMC Utrecht

Mammacarcinoom en erfelijkheid. Dr. Marleen Kets, klinisch geneticus Afdeling genetica UMC St Radboud

Kanker en genetisch testen

Kanker in de familie.

BRCA themamiddag, zaterdag 31 oktober UMCG expertisecentrum borst - eierstokkanker. Welkom

Cascadescreening: hoe kan het (nog) beter?

Van gen tot genoom en daarbuiten: recente revoluties in genetisch onderzoek

LADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen

Eind goed, al goed? Of ook nog erfelijkheidsonderzoek? Margreet Ausems Afdeling Medische Genetica UMCU

De waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam

Algemene aspecten van erfelijkheid. Waarom is kennis over erfelijke aspecten van een ziekte belangrijk? Wanneer erfelijkheidsadvies/onderzoek?

Erfelijkheid: nieuwe DNA testen en dilemma s die daarbij horen NVN Nederlandse Nierdag 4 oktober 2014

STICHTING OPSPORING FAMILIAIRE HYPERCHOLESTEROLEMIE (StOEH) BEVOLKINGSONDERZOEK ERFELIJK VERHOOGD CHOLESTEROLGEHALTE IN FAMILIES

DE UITDAGINGEN VOOR DE PATIËNT

Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt?

PALB2 en het risico op borstkanker

GENETISCHE COUNSELING SYLVIA DE NOBELE, GENETISCH COUNSELOR CENTRUM MEDISCHE GENETICA, UZGENT (CMGG) FAPA 19/11/2016

CARDIOGENETICA. Marja van Brug, Verpleegkundig Specialist CNE Hartfalen 29 oktober 2013

Wanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018

Erfelijkheidsonderzoek

Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing

Erfelijkheid & Borstkanker

Genetische testen. Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project.

Brochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond

Erfelijkheidsonderzoek bij ovariumcarcinoom. - terugkoppeling en vooruitblik -

Workshop DNA-schade. Erfelijkheidsonderzoek bij borstkanker: met welk doel? Dr. Jan C. Oosterwijk klinisch geneticus, UMCGroningen

Zit t nou in de familie of in de genen?

Brochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond

3 e Up-to-date in erfelijke kanker. 14 maart Is het erfelijk? Oncologische themadag

Genetische counseling Dementie

Wie bent u en wat verwacht u van deze workshop? Verwachtingen managen rond genetisch testen. Hoe verloopt intake gesprek? Waar bent u werkzaam?

Uitgebreide genentest (exoom sequencing) naar oorzaak cardiomyopathie

Family cancer syndroms and cancer risk. Martine Folsche, verpleegkundig specialist Erasmus MC Kanker Instituut

Nederlandse samenvatting

Genetische gevoeligheid en omgeving: een lastige ontrafeling. Prof. Dr. N.J. Leschot Afdeling Klinische Genetica Academisch Medisch Centrum Amsterdam

Dominante Overerving. Informatie voor patiënten en hun familie. Illustraties: Rebecca J Kent rebecca@rebeccajkent.

Oncogenese. Sporadische kankers (> 90%) Familiale kankersyndromen (kleine groep)

Mannen en BRCA1/2. Ingrid van Kessel/Conny van der Meer genetisch consulenten, afdeling Klinische Genetica Erasmus MC Rotterdam 18 april 2009

zeldzame aandoeningen -rare diseases

demedisch Specialist Klinisch geneticus Eva Brilstra: Dit vak is dynamisch, booming en nooit saai

Dr. Jan C. Oosterwijk. Nieuwe getallen en nieuwe diagnostiek bij erfelijke borstkanker

Vragen Genetica (Diederik de Bruijn) Omcirkel bij vraag 1 t/m 12 het juiste antwoord. Naam: Studentnummer:

Postbus AE Den Haag tel fax

Counseling bij situs inversus

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Erfelijkheid & kanker. Titia Brouwer Maatschappelijk werker Afdeling Genetica 11 april 2016

Koortsconvulsies: hoe zat het ook al weer? Oebo Brouwer, kinderneuroloog UMCG

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Dik-Faber (CU) over het testen van erfelijke ziekten via de huisarts (2018Z09228).

Stand van zaken. Ondertussen ruim familieleden met FH gevonden. Database met individueen uit stambomen

Erfelijke ziekten bij rashonden: Hoe los ik dat probleem nou op?

Farmacogenetica en bijwerkingen Personalised medicine: een huisartsen visie op farmacogenetica

Genetic Counseling en Kanker

Wil ik het wel weten?

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

GENETIC COUNSELING WAAR ZIJN WE IN 2016? Dr. D. HERTENS Dr. F. LIEBENS. ISALA KLINIEK CHU Sint-Pieter - Brussel

Patiënt informatie index

Het LEEFH Centrum. Wat kan U als patiënt verwachten. Lisette Vugts Snels Verpleegkundig Specialist, LEEFH consulente

De rol van de pathologie en genetica bij de herkenning van Lynch syndroom

Cardiogenetische testing (probands) - Antwerp. Cardiomyopathy panel (n=51 genes) Arrhythmia panel (n=51 genes) Aneurysm panel (n=30 genes)

Actie 1 Belgisch plan Zeldzame ziekten

Recessieve Overerving

Vasculaire geneeskunde meets metabole ziekten: wanneer moet een vasculair geneeskundige aan een metabole aandoening denken?

van Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) Laboratorium voor Diagnostische Genoomanalyse (LDGA), Afd klinische Genetica

Voorkomende nierziekte waarbij een deel van patiënten een erfelijke vorm hebben: - nefrotisch syndroom

Snelle mutatiescreening bij borstkanker. Dr. Margreet Ausems Afdeling Medische Genetica UMC Utrecht

Familiaire Hypercholesterolemie - Richtlijnen voor exacte, uniforme diagnostiek

Erfelijkheidsonderzoek: de procedure

Sectie Genoom Diagnostiek 12 laboratorium specialisten, 75 analisten >20,000 genetics tests Karyotypering SNP & Oligo Arrays FISH Sequentie analyse

Klinische Genetica. Geslachtsgebonden (X-chromosoom gebonden) recessieve overerving

Wat is een genetische test?

Informatie over Exoom sequencing

Zwanger worden: via de natuurlijke weg of zijn er andere mogelijkheden?

Erfelijkheid & kanker. Titia Brouwer Maatschappelijk werker Afdeling Genetica 13 maart 2018

Afspraak bij de arts

Quote gene. Quote Gene

Borstkanker en Erfelijkheid

Recessieve overerving

Klinische Genetica. Autosomaal dominante overerving

Erfelijkheid & kanker. Titia Brouwer Maatschappelijk werker Afdeling Genetica 13 maart 2017

Richtlijnen. Diagnostiek en preventie van erfelijke gynaecologische tumoren november gyneacologische-kaart :44 Pagina 1

Aangeboren hartafwijkingen en erfelijkheid

Bevolkingsonderzoek Familiaire Hypercholesterolemie

Diagnose MODY nog vaak gemist

Biobank voor Interstitiële Longziekten. Marjolijn Struik Biobank Coördinator

Wat is een genetische test?

X-gebonden Overerving

HOOFDSTUK 1. - Toepassingsgebied en definities

TRIPLE NEGATIEF BORSTKANKER. Nieuwe ontwikkelingen en onderzoek. Rianne Oosterkamp, internist-oncoloog Medisch Centrum Haaglanden

ONDERZOEK IN VLOKKEN OF VRUCHTWATER BIJ ECHOAFWIJKINGEN

Transcriptie:

take home messages COIG Genoom& Genetica juni 2017 Clinical Genetics UMCG

take home messages COIG juni 2017 Klinisch Genetisch Redeneren Denk genetisch: genetische basisbegrippen: nog steeds belangrijk non-mendeliaanse overerving: steeds belangrijker familie-anamnese: sowieso belangrijk counselen: adequaat vertalen van kennis, kansen en keuzes de houdbaarheid van een genetische uitslag is beperkt!! Clinical Genetics UMCG

Genoomdiagnostiek anno 2017 take home messages COIG juni 2017

Trends in de genoomdiagnos-ek Toepassingsgebied en onderzoeksmethoden Van zeldzame monogene aandoeningen naar complexe, veelvoorkomende ziekten met een erfelijke component Van last resort naar genome first of gene>cs first Van (gen- of ziekte-) specifieke test naar one-test-fits-all Interpreta>e van genoom uitslagen toenemend adankelijk van datasharing, reverse phenotyping en mul>disciplinair overleg

Onderzoekstechnieken genoomdiagnos-ek Van chromosoomonderzoek naar WGS Nanopore sequencing

Ethische aspecten DNA diagnostiek take home messages COIG juni 2017

take home messages COIG juni 2017 Ethische aspecten DNA diagnostiek Toenemende consensus: o Dat ac>onable gene>sche informa>e aangeboden moet worden o Dat het tradi>onele informed consent model niet meer volstaat o Dat >ered consent een op>e kan zijn ( gene>sch keuzemenu ) o Recht op niet-weten respecteren Discussie: o Hoe bevindingen teruggekoppeld moeten worden o Hoe op te stellen naar familieleden o Hoe om te gaan met kinderen en hun recht op een open toekomst o Wat te doen met materiaal/ uitslagen na het overlijden van de pa>ent

Farmacogenetica take home messages COIG juni 2017

take home messages COIG juni 2017 Farmacogenetica Niet academisch en ergens in de toekomst, maar hier en nu!

Next gen sequencing voor de internist take home messages COIG juni 2017

Next gen sequencing voor de internist 1 take home messages COIG juni 2017 1 run NGS = 11 jaar PCR & sanger

Next gen sequencing voor de internist 2 take home messages COIG juni 2017 Next-gen sequencing is eindeloos veel krachtiger dan klassieke PCR en sequencing De onderliggende concepten zijn niet erg lastig te begrijpen, en geven veel inzicht Begrip à kritisch beoordelen van uitslagen

take home messages COIG juni 2017 Nefrogenetica 1 Nierziekten: Vaak erfelijke component, met name cystenieren Terminaal nierfalen: 10% van de pt heeft erfelijke oorzaak Erfelijke nierziekten: - Familie-anamnese / stamboom belangrijk - (Familie)-anamnese: Vragen naar doofheid, visusstoornissen, diabetes, cardiale stoornissen, myopathie, neurologische aandoening

take home messages COIG juni 2017 Nefrogenetica 2 - Ziekte-specifieke arrays en exome sequencing: diagnostiek efficiënter en sneller - Geen mutatie(s) sluit erfelijke nierziekte niet uit - Genetische diagnose: therapeutische consequenties - Verwijzing naar / overleg met klinische genetica is bij meeste erfelijke nierziekten (ook bij ADPKD!) zinvol

take home messages COIG juni 2017 Oncogenetica 1 Anno 2017 hebben alle vrouwen met borstkanker (alle patienten met kanker) recht op een adequate familieanamnese. Ovariumcarcinoom is reden voor DNA-diagnostiek ongeacht leeftijd of familieanamnese Genenpanels voor diagnostiek erfelijke kanker Triple negatieve borstkanker <60 jaar is reden voor DNAdiagnostiek, ongeacht familieanamnese

take home messages COIG juni 2017 Oncogenetica 2 Screening op ovariumcarcinoom is niet zinvol bij een BRCA mutatie. Diagnose is vaak te laat. PARP remmers als onderhoudsbehandeling bij recidief BRCAgerelateerd ovariumcarcinoom Alkylerende chemotherapie (carboplatin) bij BRCA-gerelateerd mammacarcinoom

take home messages COIG juni 2017 RNA 1 The RNAissance Slechts 1,8% van het humane genoom codeert voor onze genen en wordt overgeschreven als messenger RNA (mrna) 80% van ons genoom wordt overgeschreven in niet-coderend RNA! Dat is 50x meer dan het mrna! microrna, snorna, long non-coding RNAs

take home messages COIG juni 2017 RNA 2 De pathophysiologie van de mens wordt in belangrijke mate bepaald door defecten in het niet-coderende RNA Niet coderende RNAs zijn de drug targets van de toekomst

Online publication New England Journal of Medicine, 17th March 2017!

Stofwisselingsziekten bij volwassenen take home messages COIG juni 2017

Leerdoelen/Conclusies Algemene (biochemische) principes van een erfelijke stofwisselingsziekte: A-B-C-D formule Globale classifica>e van erfelijke stofwisselingsziekten Algemene behandelingsprincipe van een erfelijke stofwisselingsziekte: substraatreduc-e, enzymvervanging, subs-tu-e, afvoer toxische metabolieten Wanneer diagnos>ek naar stofwisselingsziekten? Plus- en vraagteken Opvang acute metabole ontregeling: check noodprotocol! Het is leuk!

take home messages COIG juni 2017 vasculaire geneeskunde 1 Twee keer een zeldzame aandoening in de familie: denk aan genetica! Onverklaard aneurysma van de thoracale aorta? Denk erfelijke vormen van TAAD en consequenties voor behandeling/follow up FH, denk aan leeftijd en geslachtsafhankelijke referentiewaarden

take home messages COIG juni 2017 vasculaire geneeskunde 2 Diabetes en gehoorsproblemen in de familie; denk aan MELAS. Diabetes op jonge lee\ijd in de familie; denk aan MODY. Belangrijk voor beleid

Nog vragen? uw locale / regionale UMC afdeling klinische genetica! Denk aan uw evaluatie formulier: geef niet alleen aan wat u goed vond of beter kan maar ook wat u gemist heeft