Module Huisvesting van gezelschapsdieren De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL
Colofon Auteur Esther van Schuur Resonans Henriëtte van Grinsven Redactie Clazien Rodenburg, Tekstbureau Romein Beeld Arka Media BV Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent u desondanks van mening dat we u hebben benadeeld, dan kunt u contact met ons opnemen. Eerste druk, Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland Email: info@ontwikkelcentrum.nl Internet: www.ontwikkelcentrum.nl Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum.
Inhoudsopgave Contents Update Inleiding CrossReferences Required - Inleiding <OL> 5 Update 1 Huisvestingseisen CrossReferences en Required -vormen - Huisvestingseisen en -vormen <OL> 7 Update 1.1 Oriëntatie CrossReferences Required - Oriëntatie <OL> 7 Update 1.2 Wet- CrossReferences en regelgeving Required - Wet- en regelgeving <OL> 7 Update 1.3 Omgeving CrossReferences Required - Omgeving <OL> 10 Update 1.4 Honden CrossReferences en katten Required - Honden en katten <OL> 12 Update 1.5 Fretten CrossReferences Required - Fretten <OL> 15 Update 1.6 Konijnen CrossReferences Required - Konijnen <OL> 16 Update 1.7 Knaagdieren CrossReferences Required - Knaagdieren <OL> 18 Update 1.8 Vogels CrossReferences Required - Vogels <OL> 22 Update 1.9 Reptielen CrossReferences en amfibieën Required - Reptielen en amfibieën <OL> 25 Update 1.10 Vissen CrossReferences Required - Vissen <OL> 28 Update 1.11 Opdracht CrossReferences Required - Opdracht <OL> 31 Update 2 Inrichting CrossReferences Required - Inrichting <OL> 33 Update 2.1 Oriëntatie CrossReferences Required - Oriëntatie <OL> 33 Update 2.2 Honden CrossReferences Required - Honden <OL> 33 Update 2.3 Katten CrossReferences Required - Katten <OL> 35 Update 2.4 Fretten CrossReferences Required - Fretten <OL> 38 Update 2.5 Konijnen CrossReferences Required - Konijnen <OL> 40 Update 2.6 Knaagdieren CrossReferences Required - Knaagdieren <OL> 43 Update 2.7 Vogels CrossReferences Required - Vogels <OL> 46 Update 2.8 Reptielen CrossReferences en amfibieën Required - Reptielen en amfibieën <OL> 50 Update 2.9 Vissen CrossReferences Required - Vissen <OL> 54 Update 2.10 Opdracht CrossReferences Required - Opdracht <OL> 57 Update 3 Klimaat CrossReferences Required - Klimaat <OL> 59 Update 3.1 Oriëntatie CrossReferences Required - Oriëntatie <OL> 59 Update 3.2 Temperatuur CrossReferences Required - Temperatuur <OL> 59 Update 3.3 Vocht CrossReferences en ventilatie Required - Vocht en ventilatie <OL> 61 Update 3.4 Licht CrossReferences Required - Licht <OL> 64 Update 3.5 Honden, CrossReferences katten en fretten Required - Honden, katten en fretten <OL> 66 Update 3.6 Haasachtigen CrossReferences en knaagdieren Required - Haasachtigen en knaagdieren <OL> 69 Update 3.7 Vogels CrossReferences Required - Vogels <OL> 70 Update 3.8 Reptielen CrossReferences en amfibieën Required - Reptielen en amfibieën <OL> 71 Update 3.9 Vissen CrossReferences Required - Vissen <OL> 74 Update 3.10 Opdracht CrossReferences Required - Opdracht <OL> 76 Update 4 Reiniging CrossReferences en desinfectie Required - Reiniging en desinfectie <OL> 77 Update 4.1 Oriëntatie CrossReferences Required - Oriëntatie <OL> 77 Update 4.2 Hygiëne CrossReferences Required - Hygiëne <OL> 77 Update 4.3 Reinigen CrossReferences en desinfecteren Required - Reinigen en desinfecteren <OL> 79 Update 4.4 Honden CrossReferences en katten Required - Honden en katten <OL> 81 Update 4.5 Fretten CrossReferences Required - Fretten <OL> 84 3
Update 4.6 Konijnen CrossReferences en knaagdieren Required - Konijnen en knaagdieren <OL> 85 Update 4.7 Vogels CrossReferences Required - Vogels <OL> 87 Update 4.8 Reptielen CrossReferences en amfibieën Required - Reptielen en amfibieën <OL> 90 Update 4.9 Vissen CrossReferences Required - Vissen <OL> 92 Update 4.10 Opdracht CrossReferences Required - Opdracht <OL> 98 Update 5 Huisvesting CrossReferences in de dierenartsenpraktijk Required - Huisvesting in de dierenartsenpraktijk <OL> 99 Update 5.1 Oriëntatie CrossReferences Required - Oriëntatie <OL> 99 Update 5.2 Opname CrossReferences Required - Opname <OL> 99 Update 5.3 Honden CrossReferences Required - Honden <OL> 103 Update 5.4 Katten CrossReferences Required - Katten <OL> 105 Update 5.5 Fretten CrossReferences Required - Fretten <OL> 106 Update 5.6 Konijnen CrossReferences Required - Konijnen <OL> 108 Update 5.7 Knaagdieren CrossReferences Required - Knaagdieren <OL> 109 Update 5.8 Vogels CrossReferences Required - Vogels <OL> 111 Update 5.9 Reptielen CrossReferences en amfibieën Required - Reptielen en amfibieën <OL> 113 Update 5.10 Vissen CrossReferences Required - Vissen <OL> 114 Update 5.11 Opdracht CrossReferences Required - Opdracht <OL> 116 Update Begrippenlijst CrossReferences Required - Begrippenlijst <OL> 117 4
Inleiding Kwalificatiedossier Dierverzorging De module Huisvesting van gezelschapsdieren is onderdeel van een serie modulen van het Ontwikkelcentrum voor het kwalificatiedossier Dierverzorging. De inhoud van deze module sluit aan bij het Basisdeel Kerntaak 1 Zorgdragen voor dieren van dit kwalificatiedossier. De inhoud van hoofdstuk 5 sluit aan bij het Profieldeel Dierenartsassistent paraveterinair, niveau 4, in het bijzonder bij Kerntaak 1 Uitvoeren algemene praktijkwerkzaamheden. Huisvesting van gezelschapsdieren Om dieren professioneel te kunnen verzorgen, is een zo optimaal mogelijke huisvesting noodzakelijk. Hierbij moet ten minste worden voldaan aan de wettelijke eisen. Met het oog op het welzijn van de dieren streef je naar een huisvesting die zo dicht mogelijk bij de natuurlijke leefomgeving van het dier ligt. Ook is het van belang om te letten op duurzaamheid, zodat het houden van huisdieren zo min mogelijk impact heeft op het milieu. Het welzijn van dieren en duurzaamheid zijn daarom verweven door de gehele module. Inhoud De module Huisvesting van gezelschapsdieren bestaat uit vijf hoofdstukken. De huisvesting van dieren moet aan de wettelijke eisen voldoen. Wat die wettelijke eisen zijn komt in hoofdstuk 1 aan de orde. Per siersoort of dierklasse worden de verschillende huisvestingsvormen besproken. Om aan de natuurlijke behoeften van dieren te voldoen, dient het verblijf op zo n manier ingericht te zijn dat dit mogelijk is. Hoofdstuk 2 gaat over de inrichting van de verschillende dierenverblijven. Het klimaat in de dierenverblijven moet afgestemd worden op de dieren die er wonen. Een woestijndier in een tropisch-regenwoudterrarium bijvoorbeeld leidt tot ziekte en sterfte. Hoe je kunt zorgen voor een klimaat aangepast aan de behoeften van het dier, staat in hoofdstuk 3. Met een goede en schone huisvesting kun je ziekten voorkomen, doordat de dieren minder stress en daardoor een betere weerstand hebben. Hoofdstuk 4 gaat over het reinigen en desinfecteren van dierenverblijven. Verdieping Zieke dieren worden soms opgenomen bij de dierenarts. Om de dieren daar goed te kunnen verzorgen en helpen beter te worden, moet je ze zo goed mogelijk huisvesten. Vanwege praktische redenen en de gezondheid van die dieren wijkt de huisvesting in de dierenartsenpraktijk soms af van die in een opvang of thuissituatie. Hoofdstuk 5 gaat over de huisvesting van dieren in een dierenartsenpraktijk. Dit is verdiepingsstof voor leerlingen die onderwijs volgen op niveau 4. Wij wensen je veel leerplezier en succes bij het verwerken van de inhoud van deze module. De auteurs De digitale opdrachten, bronnen en hulpmiddelen, die herkenbaar zijn aan het computersymbool, vind je in de digitale module. Instructie voor activatie van de digitale module vind je op de achterzijde van deze uitgave. 5
6
1 Huisvestingseisen en -vormen 1.1 Oriëntatie Huisvesting Wie dieren houdt, als hobby of bedrijfsmatig, moet de dieren huisvesten. Dat je een vis niet in een volière zet en een slang niet in een hondenhok is logisch. Maar wat voor terrarium heeft een slang nodig? En hoe ziet een volière voor een koppel papegaaien eruit? Er zijn veel verschillende huisvestingsvormen. Die verschillen per dierklasse of zelfs per diersoort. Dieren stellen vaak heel specifieke eisen aan de huisvesting. En ook de wet stelt eisen aan de huisvesting van dieren. 1.2 Wet- en regelgeving Vijf vrijheden Voor iedereen die dieren houdt geldt dat je goed voor de dieren moet zorgen en minimaal moet voldoen aan de vijf vrijheden. Dieren zijn vrij van honger, dorst of onjuiste voeding. Dieren zijn vrij van thermaal en fysiek ongerief. Dieren zijn vrij van verwonding of ziekten. Dieren zijn vrij van angst en chronische stress. Dieren zijn vrij om een normaal, soorteigen gedragspatroon te vertonen. Hobby Je kunt dieren houden als hobby of bedrijfsmatig. Bij het houden van dieren als hobby gaat het om mensen die een of meerdere dieren hebben als huisdier. Ook wanneer je een keer een nestje hebt en de jongen verkoopt, valt dat meestal onder het houden van hobbydieren. Bedrijfsmatig houden van dieren Voor de wet val je onder de regelgeving voor bedrijfsmatig gehouden dieren zodra je bijvoorbeeld binnen een jaar twintig of meer honden of katten hebt gefokt, opgevangen of verkocht. Andere normen waar de overheid naar kijkt om te bepalen of je dieren bedrijfsmatig houdt, zijn: Je fokt niet om de dieren zelf te houden als huisdier en ook niet voor familie en vrienden. Je verkoopt of levert de dieren af aan anderen dan familie en vrienden. Je vangt de dieren op tegen een vergoeding. Je hebt ruimten speciaal ingericht voor de opvang, de handel of het fokken van de dieren. Je bent geregistreerd bij de Kamer van Koophandel of je hebt een btw-nummer. Je adverteert. Je oefent de activiteiten uit om winst te maken. Besluit Houders van dieren Wanneer je bedrijfsmatig dieren houdt, moet je aan meer regels voldoen dan wanneer je dieren houdt als hobby. Deze regels staan in het Besluit Houders van dieren. Die regels gaan Huisvestingseisen en -VORMEN 7
onder andere over de dierenverblijven. Dierenverblijven dienen te voldoen aan de volgende regels. De dieren hebben voldoende bewegingsruimte. De ruimte en de materialen zijn aangepast aan de (fysiologische en ethologische) behoeften die het dier van nature heeft. De dieren zijn beschermd tegen slechte weersomstandigheden als ze buiten worden gehouden. De dieren zijn beschermd tegen roofdieren en gezondheidsrisico s. De ruimte belemmert het natuurlijk gedrag van de dieren zo weinig mogelijk. Een drachtig of zogend dier heeft voldoende en geschikte nestruimte. Het dier ondervindt geen onnodige angst en stress als gevolg van de wijze waarop het wordt gehuisvest. In een verblijf is het aantal dieren en de samenstelling van de diersoorten zodanig dat het de gezondheid en het welzijn van het dier niet nadelig beïnvloedt. Honden moeten dagelijks de mogelijkheid hebben om tijd door te brengen buiten de ruimte waarin zij worden gehouden. Tenzij dat niet mogelijk is vanwege de gezondheid van het dier. Bij twijfel of een verblijf wel voldoet aan de bovengenoemde eisen kun je de wettelijke eisen bekijken. Daarin staat de minimale grootte die een verblijf moet hebben. Afb. 1.1 Wettelijke minimale afmetingen van honden- en kattenverblijven 8 Huisvestingseisen en -VORMEN
Zieke dieren Iedereen die bedrijfsmatig dieren houdt, zoals dierenasiels, pensions en fokkers, is verplicht drie aparte ruimten te hebben voor quarantaine of isolatie van zieke dieren. Dit moeten drie aparte ruimtes zijn, omdat er drie verschillende groepen dieren zijn, die apart van de rest gehuisvest moeten kunnen worden. De ruimten moeten volledig afgescheiden zijn van de overige dierverblijven en van elkaar. 1. Quarantaineruimte, bedoeld om dieren te huisvesten waarvan niet bekend is wat de gezondheid is. Deze ruimte wordt ook gebruikt voor dieren die niet volledig gevaccineerd zijn of waarvan onbekend is of ze voldoende gevaccineerd zijn. 2. Isolatieruimte, bedoeld voor dieren waarvan gedacht wordt dat ze een besmettelijke ziekte hebben, bijvoorbeeld een schimmelinfectie, parvo of de ziekte van Weil. Ook dieren met verschijnselen die passen bij een besmettelijke ziekte, maar waarvan dit nog niet is bevestigd, moeten apart gehuisvest worden. 3. Ziekenboeg, bedoeld voor het huisvesten van dieren die ziek zijn, maar waarvan niet wordt verwacht dat ze een aandoening hebben die besmettelijk is voor andere dieren of mensen. Bijvoorbeeld een dier met een gebroken poot. Dieren die in deze aparte ruimten geplaatst moeten worden, dienen ieder hun eigen verblijf (hok) te hebben. Het in groepen huisvesten van dieren in de quarantaineruimte is dus niet toegestaan. Tenzij de dierenarts aangeeft dat dat wel mag. Afb. 1.2 Bij het bedrijfsmatig houden van dieren is een ruimte voor quarantaine verplicht. 1. Aan welke vijf vrijheden moet iedereen die dieren houdt voldoen? 2. Houden de volgende personen dieren als hobby of bedrijfsmatig? -- Abdul verkoopt eenmalig een nestje puppy s aan vrienden. Bedrijfsmatig Hobby -- Cora biedt meerdere nestjes naaktratten per jaar te koop aan op het internet. Bedrijfsmatig Hobby -- Sandra vangt aan huis 25 konijnen in een jaar op voor het asiel. Bedrijfsmatig Hobby -- Wouter vangt per jaar één of twee nestjes kittens aan huis op voor het asiel. Bedrijfsmatig Hobby Huisvestingseisen en -VORMEN 9